Đề tài Thuế giá trị gia tăng ở Việt Nam hiện trạng và một số giải pháp

triÖu ®«la Singapore ®Òu ph¶i ®¨ng ký GST. Theo quy ®Þnh nµy, chØ cã kho¶ng 20% tæng sè doanh nghiÖp (35.000 doanh nghiÖp) ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô ®¨ng ký thuÕ . - Kh¸c víi mét sè n­íc thùc hiÖn miÔn thuÕ GTGT hoÆc ¸p dông thuÕ suÊt 0% ®èi víi l­¬ng thùc, thùc phÈm, y tÕ vµ c¸c nhu yÕu phÈm kh¸c nh»m gióp ®ì c¸c hé cã thu nhËp thÊp, Singapore cho r»ng nh÷ng ­u ®·i nh­ vËy cã lîi cho c¸c hé cã thu nhËp cao h¬n c¸c hé cã thu nhËp thÊp. ChÝnh v× vËy, hÖ thèng GST cña singapore bao phñ hÇu hÕt c¸c lo¹i hµng ho¸ vµ dÞch vô. VÒ gi¸ c¶: Theo kinh nghiÖm cña c¸c n­íc, khi ¸p dông GST th­êng chØ g©y t¨ng gi¸ mét lÇn. L­êng tr­íc sù t¨ng gi¸ ®ã vµ ®Ó h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt sù lîi dông cña c¸c nhµ bu«n cã thÓ dÉn ®Õn l¹m ph¸t, ChÝnh phñ Singapore ®· tiÕn hµnh: - Lµm viÖc víi c¸c nhãm tiªu dïng vµ ng­êi b¸n lÎ ®Ó phæ biÕn víi c¸c nhµ bu«n vµ d©n chóng vÒ GST vµ ¶nh h­ëng cña nã tíi gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ dÞch vô. - Theo dâi chÆt chÏ mäi sù t¨ng gi¸ vµ tiÕn hµnh ®iÒu tra mäi khiÕu n¹i vÒ c¸c hiÖn t­îng gian lËn cña c¸c nhµ bu«n. - KhuyÕn khÝch c¸c nhµ bu«n kh«ng t¨ng gi¸ b»ng toµn bé møc thuÕ GST, mµ rót bít mét phÇn vµo gi¸ thµnh bï ®¾p b»ng sù tiÕt kiÖm t¨ng lªn tõ viÖc gi¶m thuÕ thu nhËp c«ng ty khi GST ®­îc thùc thi. 2. VËn dông kinh nghiÖm vµo ViÖt Nam - §Ó chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho viÖc ¸p dông thuÕ GTGT ph¶i cã mét thêi gian ¸p dông thö thuÕ GTGT sau ®ã míi ¸p dông réng r·i cho mäi ngµnh nghÒ. - Kh«ng ¸p dông mét møc thuÕ suÊt duy nhÊt cho tÊt c¶ c¸c ngµnh nghÒ ®Ó khuyÕn khÝch mét sè ngµnh nghÒ s¶n xuÊt ph¸t triÓn còng nh­ h¹n chÕ nh÷ng ngµnh nghÒ kh«ng cÇn thiÕt cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. - DÇn dÇn ®­a viÖc thùc hiÖn chÕ ®é ho¸ ®¬n chøng tõ, sæ s¸ch kÕ to¸n ®i vµo nÒ nÕp, ®i ®Õn viÖc chÊm døt kh«ng cã hãa ®¬n. - CÇn chó träng ®Õn c«ng t¸c tuyªn truyÒn vÒ ý nghÜa, môc tiªu, yªu cÇu cña chÝnh s¸ch thuÕ míi còng nh­ yªu cÇu vÒ mÆt nghiÖp vô ®Ó tranh thñ ý kiÕn cña nhiÒu nhµ khoa häc, nhiÒu nhµ qu¶n lý còng nh­ nhµ kinh doanh, ng­êi tiªu dïng. §Æc biÖt lµ cã sù quan t©m gi¶i ®¸p th¾c m¾c cô thÓ ®Ó tranh thñ ý kiÕn cña nhiÒu nhµ khoa häc, nhiÒu nhµ qu¶n lý còng nh­ nhµ kinh doanh, ng­êi tiªu dïng. §Æc biÖt lµ cã sù quan t©m gi¶i ®¸p th¾c m¾c cô thÓ ®Ó tranh thñ sù ®ång t×nh, ñng hé cña c¸c tÇng líp d©n c­, thóc ®Èy tinh thÇn tù nguyÖn, tù gi¸c chÊp hµnh nghÜa vô kª khai, nép thuÕ theo ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Hoµ nhËp chÝnh s¸ch thuÕ víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. PhÇn II: T¸c ®éng cña thuÕ GTGT tíi ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp T×nh h×nh thùc tÕ ¸p dông thuÕ GTGT ë c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam. ThuÕ GTGT ë ViÖt nam ®­îc tiÕn hµnh thÝ ®iÓm tõ th¸ng 9/1993. Qua mét thêi gian thùc hiÖn, ®óc kÕt kinh nghiÖm thùc tiÔn cña ViÖt nam vµ chän läc nh÷ng bµi häc thµnh c«ng, thÊt b¹i ë mét sè n­íc, dù th¶o luËt ®­îc x©y dùng tõ ®Çu n¨m 1995, ®­îc Quèc héi kho¸ 9 kú häp thø 11 th«ng qua vµo gi÷a th¸ng 5/1997 ®· b¾t ®Çu ¸p dông chÝnh thøc trªn diÖn réng tõ 1/1/1999. 1. C«ng t¸c tæ chøc thùc hiÖn. Thùc hiÖn nghÞ quyÕt cña Quèc héi kho¸ IX kú häp thø hai, th«ng qua ngµy 23/12/1992 giao cho ChÝnh phñ thùc hiÖn thÝ ®iÓm viÖc ¸p dông thuÕ GTGT ®Ó rót kinh nghiÖm x©y dùng dù ¸n luËt thuÕ nµy, Bé Tµi ChÝnh ®· ®­îc ChÝnh phñ giao cho triÓn khai thùc hiÖn thÝ ®iÓm thuÕ GTGT. 1.1 T×nh h×nh thùc hiÖn thÝ ®iÓm. Tr­íc khi ¸p dông luËt thuÕ GTGT (1/1/1999), Bé Tµi ChÝnh ®· cïng c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh hai ®ît tÝnh thö thuÕ GTGT ë c¸c doanh nghiÖp lín. §ît 1 ®­îc tiÕn hµnh vµo th¸ng 1/1998, tuy nhiªn c¸c sè liÖu tÝnh to¸n trong ®ît nµy ch­a ph¶n ¸nh ®óng t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, c¸ch tÝnh, ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh thuÕ ®Çu vµo, thuÕ ®Çu ra, gi¸ b¸n ch­a cã thuÕ .. ë mét sè doanh nghiÖp cßn ch­a chÝnh x¸c cho nªn khã cã thÓ ®¸nh gÝa ®óng nh÷ng t¸c ®éng cña 2 luËt thuÕ tíi doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy, th¸ng 8/1998, ®ît tÝnh thö lÇn 2 ®­îc tiÕn hµnh víi sù tham gia cña c¸c chuyªn gia Bé Tµi ChÝnh nh»m ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c tæng c«ng ty khi thùc hiÖn luËt thuÕ GTGT. Theo h­íng dÉn cña Bé Tµi ChÝnh, c¸c doanh nghiÖp ®· tiÕn hµnh tÝnh thö sè thuÕ GTGT ph¶i nép so víi thuÕ doanh thu vµ dù ®o¸n nh÷ng t¸c ®éng cña nã tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh cña ®¬n vÞ m×nh. Cã hai xu h­íng ®¸nh gi¸ tr¸i ng­îc nhau: Nh÷ng doanh nghiÖp cã sè thuÕ GTGT ph¶i nép thÊp h¬n so víi thuÕ doanh thu: Trong nhãm nµy chØ bao gåm mét sè ngµnh ®ang ¸p dông thuÕ doanh thu víi thuÕ suÊt cao nh­ ®iÖn (8%),xi m¨ng (10%), da giµy (6%), mét sè s¶n phÈm c«ng nghiÖp thùc phÈm (6%), xæ sè kiÕn thiÕt (20% - 30%)... vµ c¸c doanh nghiÖp lµm hµng xuÊt khÈu. Nh÷ng doanh nghiÖp nµy khi ¸p dông thuÕ GTGT víi thuÕ suÊt kh«ng cao h¬n nhiÒu so víi thuÕ doanh thu, ®ång thêi phÇn thuÕ ®· nép ë ®Çu vµo khÊu trõ lín; Nh÷ng doanh nghiÖp xuÊt khÈu kh«ng ph¶i nép thuÕ ®Çu ra, ®ång thêi l¹i ®­îc hoµn thuÕ ®Çu vµo ,do vËy sè thuÕ GTGT ph¶i nép gi¶m nhiÒu so víi thuÕ doanh thu. B¶ng sè 1: Mét sè tæng c«ng ty cã sè thuÕ GTGT ph¶i nép gi¶m so víi thuÕ doanh thu. (®¬n vÞ : triÖu ®ång) §¬n vÞ. ThuÕ doanh thu. ThuÕ GTGT ThuÕ GTGT gi¶m so víi thuÕ doanh thu Ph¶i nép §­îc hoµn TCT l­¬ng thùc miÒn nam TCT da giÇy TCT kho¸ng s¶n. TCT xi m¨ng TCT b­u chÝnh viÔn th«ng 0 0 0 4.903 501.981 188.600 162.290 2.260 7.300 143.872 31.626 2.708 16.018 136.758 982.721 (Nguån: Bé tµi chÝnh) - Nh÷ng doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n: Nhãm nµy bao gåm c¸c doanh nghiÖp hiÖn ®ang nép thuÕ doanh thu víi thuÕ suÊt thÊp hoÆc s¶n xuÊt, kinh doanh nh÷ng mÆt hµng cã chi phÝ vËt t­ Ýt, gi¸ trÞ gia t¨ng chiÕm tû träng lín. VÝ dô + S¶n phÈm c¬ khÝ thuÕ suÊt thuÕ doanh thu hiÖn nay lµ 1% - 2%, khi ¸p dông thuÕ GTGT víi thuÕ suÊt 10% th× sè thuÕ GTGT ph¶i nép t¨ng gÊp 3 lÇn so víi thuÕ doanh thu hiÖn hµnh. + §èi víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh du lÞch, kh¸ch s¹n, viÖc ¸p dông thuÕ GTGT víi thuÕ suÊt 20% - møc thuÕ cao nhÊt trong biÓu thuÕ GTGT thay cho thuÕ doanh thu 10% còng ®­îc kiÕn nghÞ lµ qu¸ cao. KÕt qu¶ tÝnh thö sè thuÕ ph¶i nép trong 6 th¸ng ®Çu n¨m theo luËt thuÕ GTGT so víi sè thuÕ doanh thu hiÖn nay ®ang nép ë 40 doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô du lÞch, kh¸ch s¹n cho thÊy, ®èi víi doanh nghiÖp kinh doanh du lÞch l÷ hµnh, sè thuÕ ph¶i nép t¨ng gÊp 2 lÇn, cßn ®èi víi doanh nghiÖp kinh doanh kh¸ch s¹n, møc t¨ng tõ 1,6 ®Õn 1,8 lÇn. + §èi víi ngµnh ®iÖn tö, tin häc: HiÖn nay møc thuÕ doanh thu cña ngµnh ®iÖn tö ë møc 4% vµ tin häc lµ 1%. Khi ¸p dông thuÕ GTGT thuÕ suÊt lµ 10%. Theo tÝnh to¸n cña tæng c«ng ty ®iÖn tö - tin häc, sè thuÕ GTGT ph¶i nép sÏ t¨ng lªn 2 lÇn so víi sè thuÕ doanh thu nÕu nh­ mäi ®iÒu kiÖn kh¸c kh«ng thay ®æi. Theo sè liÖu tÝnh thö cho n¨m 1999, sè thuÕ GTGT mµ tæng c«ng ty nµy ph¶i nép lµ 32,4 tû ®ång, so víi thuÕ doanh thu lµ 17,2 tû. B¶ng sè 2: Mét sè tæng c«ng ty cã sè thuÕ GTGT ph¶i nép t¨ngso víi thuÕ doanh thu. (®¬n vÞ: ngh×n ®ång) Tªn ®¬n vÞ ThuÕ doanh thu ThuÕ GTGT Chªnh lÖch TCT vËt t­ n«ng nghiÖp TCT x¨ng dÇu Liªn hiÖp ®­êng s¾t ViÖt nam TCT tµu thuû TCT hµng h¶i TCT hµng kh«ng 6.342 508.176 46.756 13.110 76.000 120.000 79.456 1.156.188 70.787 28.604 85.000 158.000 73.114 648.012 24.031 15.530 9.000 38.000 (Nguån: Bé tµi chÝnh) ViÖc chuyÓn tõ thuÕ doanh thu víi 11 møc thuÕ suÊt (tõ 0% tíi 30%) sang thuÕ GTGT víi 4 møc thuÕ suÊt (0%, 5%, 10%, 20%) tÊt yÕu dÉn ®Õn t×nh tr¹ng cã mÆt hµng chÞu thuÕ GTGT cao h¬n thuÕ doanh thu, cã mÆt hµng ®­îc h­ëng thuÕ suÊt thÊp h¬n, do ®ã sè thuÕ doanh nghiÖp ph¶i nép còng thay ®æi. NhiÒu tr­êng hîp ®­îc nép thuÕ thÊp h¬n rÊt phÊn khëi trong viÖc thùc hiÖn luËt thuÕ míi. Ng­îc l¹i cã kh«ng Ýt ngµnh ph¶i nép thuÕ cao h¬n so víi thuÕ doanh thu ®ang rÊt b¨n kho¨n lo l¾ng, ®Æc biÖt trong hoµn c¶nh hiÖn nay ®· ph¶i ®­¬ng ®Çu víi bao th¸ch thøc, khã kh¨n nh­ ngµnh c¬ khÝ, kinh doanh kh¸ch s¹n, du lÞch, ¨n uèng, b¶o hiÓm, t­ vÊn v× ®­îc khÊu trõ thuÕ ®Çu vµo kh«ng ®¸ng kÓ. 1.2 Tæ chøc thùc hiÖn. · Tæ chøc bé m¸y chØ ®¹o triÓn khai thùc hiÖn. ChÊp hµnh chØ thÞ sè 44 CT/TW ngµy 04/11/1998 cña Bé ChÝnh TrÞ vµ NghÞ quyÕt sè 18/1998/QH ngµy 25/11/1998 cña Quèc héi, Thñ t­íng ChÝnh phñ ®· cã quyÕt ®Þnh sè 208/1998/Q§-Ttg ngµy 26/10/1998 vÒ viÖc thµnh lËp ban chØ ®¹o triÓn khai thùc hiÖn c¸c luËt thuÕ míi cña ChÝnh phñ do mét phã thñ t­íng chÝnh phñ lµm tr­ëng ban. Thµnh viªn gåm l·nh ®¹o c¸c bé: Bé tµi chÝnh, Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­, Bé C«ng nghiÖp, Bé X©y dùng, Bé Th­¬ng m¹i, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, Ban vËt gi¸ ChÝnh phñ, Tæng côc h¶i quan, Tæng côc thuÕ. Bé phËn th­êng trùc cña ban chØ ®¹o triÓn khai thùc hiÖn c¸c luËt thuÕ míi cña ChÝnh phñ ®­îc ®Æt t¹i Bé Tµi ChÝnh. TiÕp theo Thñ t­íng ChÝnh phñ ®· cã chØ thÞ sè 41/CT-Ttg ngµy 7/12/1999 vÒ viÖc tæ chøc thùc hiÖn c¸c luËt thuÕ míi. C¨n cø vµo chØ thÞ sè 41/CT-Ttg cña Thñ t­íng ChÝnh phñ, c¸c ®Þa ph­¬ng ®· thµnh lËp ban chØ ®¹o triÓn khai thùc hiÖn c¸c luËt thuÕ míi do mét ®ång chÝ chñ tÞch hoÆc phã chñ tÞch uû ban nh©n d©n tØnh lµm tr­ëng ban, thµnh viªn lµ l·nh ®¹o c¸c së, ngµnh cã liªn quan. C¸c ban chØ ®¹o triÓn khai thùc hiÖn c¸c luËt thuÕ míi ®Òu cã ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng, ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm cô thÓ cho tõng bé phËn ®Ó chØ ®¹o, kiÓm tra viÖc triÓn khai thùc hiÖn c¸c luËt thuÕ míi; chØ ®¹o viÖc qu¶n lý thÞ tr­êng, gi¸ c¶, xö lý nh÷ng khã kh¨n, v­íng m¾c trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c luËt thuÕ míi. · X©y dùng vµ ban hµnh c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thùc hiÖn. Sau khi Quèc héi th«ng qua c¸c luËt thuÕ míi, d­íi sù l·nh ®¹o cña ChÝnh phñ, c¸c ban so¹n th¶o ®· tÝch cùc chuÈn bÞ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh c¸c luËt thuÕ míi vµ c¸c luËt cã liªn quan nh­: LuËt ng©n s¸ch, LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc ... §Õn ngµy 31/12/1998 ®· cã trªn 70 v¨n b¶n mang tÝnh ph¸p quy vÒ c¬ b¶n ®· ®ñ ®Ó h­íng dÉn thi hµnh c¸c luËt thuÕ míi; C¸c v¨n b¶n h­íng dÉn ®· b¶o ®¶m ®óng luËt, phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. · Tæ chøc c«ng t¸c h­íng dÉn, tuyªn truyÒn. §· tæ chøc tËp huÊn, h­íng dÉn vÒ môc ®Ých, ý nghÜa, néi dung, t¸c dông vµ quy tr×nh nghiÖp vô qu¶n lý thuÕ cho c¸n bé chñ chèt cña c¸c bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng, cho c¸n bé ngµnh tµi chÝnh vµ ngµnh thuÕ, cho c¸c doanh nghiÖp quèc doanh, xÝ nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ ngoµi quèc doanh; ViÖc tuyªn truyÒn vÒ thuÕ ®· ®­îc tiÕn hµnh th­êng xuyªn, liªn tôc b»ng nhiÒu h×nh thøc: Trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng (®µi b¸o trung ­¬ng; ®µi b¸o ®Þa ph­¬ng; hÖ thèng th«ng tin ph­êng, x· ..), in s¸ch, ph¸t hµnh tê r¬i, x©y dùng phim truyÖn, héi th¶o. Ban t­ t­ëng v¨n ho¸ Trung ­¬ng ®· cã v¨n b¶n h­íng dÉn thùc hiÖn chØ thÞ sè 44 CT/TW cña Bé ChÝnh TrÞ, tæ chøc tËp huÊn vÒ thuÕ cho c¸c tæng biªn tËp b¸o, cho ban tuyªn huÊn cña c¸c bé, ®Þa ph­¬ng ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c tuyªn truyÒn, phèi hîp víi Bé Tµi ChÝnh so¹n th¶o th«ng tin v¾n t¾t vÒ thuÕ ®Ó lµm tµi liÖu sinh ho¹t trong c¸c chi bé §¶ng. · Tæ chøc bé m¸y, nghiÖp vô qu¶n lý thuÕ. CÊp m· sè cho ®èi t­îng nép thuÕ: ViÖc cÊp m· sè cho ®èi t­îng nép thuÕ nh»m môc ®Ých qu¶n lý sè l­îng ®èi t­îng nép thuÕ vµ lµ kh©u ®Çu trong c«ng t¸c ®­a tin häc vµo qu¶n lý thuÕ. §Õn hÕt quý I/1999 ®· cÊp m· sè thuÕ cho 985.194 c¬ së kinh doanh, trong ®ã cã 485.517 c¬ së kinh doanh ®­îc phÐp thµnh lËp vµ cã ®¨ng ký kinh doanh, sè cßn l¹i ch­a cã ®¨ng ký kinh doanh nh­ng vÉn cÊp m· sè ®Ó qu¶n lý thu thuÕ. VÒ ho¸ ®¬n, chøng tõ : Ho¸ ®¬n, chøng tõ lµ c¨n cø ph¸p lý ®Ó thùc hiÖn viÖc tÝnh thuÕ, kª khai thuÕ, nhÊt lµ trong viÖc tÝnh thuÕ GTGT. Bé Tµi ChÝnh ®· in vµ cung cÊp ®ñ ho¸ ®¬n cho c¸c ®Þa ph­¬ng, c¸c c¬ së kinh doanh. §Õn hÕt th¸ng 3 n¨m 1999 sè l­îng ho¸ ®¬n ®· ph¸t hµnh lµ 636.315 quyÓn (trong ®ã cã 434.400 quyÓn ho¸ ®¬n GTGT, 201.915 quyÓn ho¸ ®¬n th«ng th­êng) vµ cho gÇn 700 c¬ së kinh doanh tù in vµ sö dông ho¸ ®¬n GTGT. So víi n¨m 1998, viÖc sö dông ho¸ ®¬n cu¶ c¸c doanh nghiÖp t¨ng lªn nhiÒu. VÒ c«ng t¸c tin häc phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ: ViÖc ®­a tin häc vµo c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ. Ngay tõ khi c¸c luËt thuÕ míi míi ®­îc th«ng qua, ngµnh thuÕ ®· tiÕn hµnh x©y dùng ch­¬ng tr×nh qu¶n lý thuÕ b»ng m¸y vi tÝnh vµ mua s¾m, l¾p ®Æt m¸y vi tÝnh.®Õn ngµy 17/1/1999, c¸c côc thuÕ ®· ®­îc trang bÞ ®ñ m¸y tÝnh cÇn thiÕt phôc vô cho ®èi t­îng nép thuÕ, nhËp tê khai, kiÓm tra tê khai, in th«ng b¸o thuÕ, l­u tr÷ d÷ liÖu vÒ thuÕ. Ngµnh thuÕ còng ®· tæ chøc l¹i bé m¸y qu¶n lý thuÕ ë côc thuÕ, chi côc thuÕ ®Ó phï hîp víi nghiÖp vô, kü thuËt qu¶n lý c¸c lo¹i thuÕ míi. §· thµnh lËp phßng thuÕ qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ ë c¸c côc C¸c chi côc thuÕ chØ qu¶n lý c¸c hé kinh doanh c¸ thÓ nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp. ViÖc thay ®æi tæ chøc bé m¸y qu¶n lý thuÕ nªu trªn ®· gióp cho ngµnh thuÕ n¾m ch¾c trªn 90% sè thu ë côc thuÕ ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn tõng b­íc ®­a c«ng t¸c tin häc vµo qu¶n lý thuÕ. Ngoµi ra ngµnh thuÕ cßn x©y dùng quy tr×nh qu¶n lý c¸c lo¹i thuÕ míi, quy tr×nh qu¶n lý thuÕ ®èi víi c¬ së kinh tÕ ngoµi quèc doanh. Ngµnh h¶i quan còng ®· x©y dùng quy tr×nh tù kª khai, tù tÝnh thuÕ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu. Nh×n chung, do cã sù chØ ®¹o s¸t sao cña TW §¶ng, Bé chÝnh trÞ, uû ban th­êng vô Quèc héi, ChÝnh phñ ®· cïng víi c¸c bé, c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng chuÈn bÞ thùc hiÖn c¸c luËt thuÕ míi t­¬ng ®èi cô thÓ, ®ång bé tõ kh©u chuÈn bÞ tæ chøc bé m¸y chØ ®¹o, x©y dùng v¨n b¶n, h­íng dÉn, tuyªn truyÒn vÒ thuÕ ®Õn kh©u tæ chøc qu¶n lý thuÕ. 2. KÕt qu¶ sau bèn n¨m thùc hiÖn luËt thuÕ GTGT Sau h¬n hai n¨m thùc hiÖn luËt thuÕ GTGT vÒ c¬ b¶n ®· ®¹t ®­îc c¸c yªu cÇu ®Ò ra. LuËt thuÕ GTGT ®· ®i vµo cuéc sèng, s¶n xuÊt, kinh doanh gi÷ ®­îc æn ®Þnh, b­íc ®Çu ®· ph¸t huy ®­îc t¸c dông. Nh÷ng nÐt chung trong hai n¨m ®Çu thùc hiÖn 2.1. KhuyÕn khÝch ®Çu t­, thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. ViÖc thùc hiÖn luËt thuÕ GTGT t¹o ®iÒu kiÖn cho gi¸ thµnh c¸c c«ng tr×nh ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n, gi¶m kho¶ng 10% so víi tr­íc ®©y, toµn bé thuÕ GTGT cña c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n ®­îc h¹ch to¸n riªng kh«ng tÝnh vµo gi¸ thµnh c«ng tr×nh nh­ thuÕ doanh thu, v× vËy chi phÝ khÊu hao tµi s¶n còng gi¶m thÊp h¬n. C¸c doanh nghiÖp mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh cã thuÕ GTGT ®Òu ®­îc khÊu trõ hoÆc hoµn thuÕ; MÆt kh¸c khi nhËp khÈu thiÕt bÞ m¸y mãc, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i chuyªn dïng, lo¹i trong n­íc ch­a s¶n xuÊt ®­îc ®Ó ®Çu t­ thµnh tµi s¶n cè ®Þnh theo dù ¸n th× kh«ng thuéc diÖn chÞu thuÕ GTGT. Tõ khi thùc hiÖn NghÞ ®Þnh sè 78/N§-CP gi¶m 50% møc thuÕ GTGT ®èi víi s¶n phÈm x©y dùng c¬ b¶n th× møc thuÕ GTGT c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p cßn ph¶i nép sau khi khÊu trõ ®Çu vµo b×nh qu©n chØ cßn kho¶ng 1% ®Õn 2%, thÊp h¬n so víi møc 4% khi nép thuÕ doanh thu, thËm chÝ cßn ®­îc hoµn thuÕ. §èi víi c¸c c«ng tr×nh ®Çu t­ b»ng vèn ODA kh«ng hoµn l¹i th× kh«ng hoµn thuÕ GTGT, nÕu thuéc vèn ODA vay th× ®­îc hoµn thuÕ GTGT trong thêi gian 3 ngµy kÓ tõ ngµy nép tê khai. Thùc hiÖn thuÕ GTGT cßn thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh, l­u th«ng hµng hãa ph¸t triÓn do thuÕ GTGT chØ thu thªm gi¸ trÞ t¨ng thªm cña hµng ho¸, dÞch vô qua c¸c kh©u s¶n xuÊt, l­u th«ng ®Õn kh©u tiªu dïng cuèi cïng víi 2 ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ; (ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ vµ ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp). §· kh¾c phôc ®­îc nh­îc ®iÓm cña thuÕ doanh thu lµ thuÕ chång lªn thuÕ, ®· thóc ®Èy c«ng nghiÖp ho¸, hiÖp t¸c s¶n xuÊt nhÊt lµ trong lÜnh vùc s¶n xuÊt c¬ khÝ nh­ s¶n xuÊt, l¾p r¸p xe ®¹p, xe m¸y, « t«, ®iÖn tö . Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, mét sè doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh nh÷ng mÆt hµng, dÞch vô gÆp khã kh¨n do thuÕ GTGT cao h¬n thuÕ doanh thu nh­ng ch­a chuyÓn ®æi kÞp cho phï hîp víi c¬ chÕ thuÕ míi vµ chÞu sù ¶nh h­ëng lín cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh, tiÒn tÖ trong khu vùc nh­: than, c¬ khÝ (trõ s¶n phÈm c¬ khÝ tiªu dïng), luyÖn c¸n, kÐo kim lo¹i, m¸y vi tÝnh, ho¸ chÊt c¬ b¶n, ho¸ d­îc,vËn t¶i, bèc xÕp, x©y dùng, l¾p ®Æt, kh¸ch s¹n, ¨n uèng, du lÞch ®· ®­îc Quèc héi, ChÝnh phñ, Bé Tµi ChÝnh thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p xö lý, th¸o gì khã kh¨n nh­: gi¶m møc thuÕ nhËp khÈu cña 569 mÆt hµng lµ vËt t­, nguyªn liÖu phôc vô s¶n xuÊt trong n­íc víi sè thuÕ gi¶m gÇn 1000 tû ®ång, gi¶m møc thuÕ GTGT ®Çu vµo theo tû lÖ Ên ®Þnh ®èi víi mét sè mÆt hµng. B»ng c¸c néi dung chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p th¸o gì khã kh¨n nªu trªn, luËt thuÕ GTGT ®· gãp phÇn khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµ æn ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh. Trong n¨m 1999, tuy gÆp nhiÒu khã kh¨n do sè dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi gi¶m kho¶ng 12,5% nh­ng tæng vèn ®Çu t­ vÉn t¨ng so víi n¨m 1998, trong ®ã vèn ®Çu t­ trong n­íc t¨ng kho¶ng 28,0%, vèn ODA t¨ng kho¶ng 16%. Mét sè s¶n phÈm chñ yÕu ®¹t kh¸ so víi n¨m 1998 lµ: dÇu th« t¨ng 19%, s÷a hép t¨ng 8,7%, ®­êng mËt t¨ng 28%, bia t¨ng 1,5%, giÊy b×a t¨ng 8,8%, xi m¨ng t¨ng 9,2%, thÐp c¸n t¨ng 12,9%, ®iÖn ph¸t ra t¨ng 9,7%… MÆt kh¸c, n¨m 1999 do bÞ ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ, tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ so víi nh÷ng n¨m tr­íc gi¶m nh­ng còng ®¹t 4,8%; gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng c«ng nghiÖp ®¹t 10,4%; gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng n«ng nghiÖp ®¹t 5,2%. Sù gi¶m sót tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ ®· ®­îc chÆn l¹i, nhÞp t¨ng tr­ëng kinh tÕ ®· kh¸ lªn vµ ®¹t kho¶ng 6,7%. S¶n xuÊt c«ng nghiÖp cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao, gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp t¨ng 15,5% so víi chØ tiªu kÕ ho¹ch ®Ò ra. Khu vùc ngoµi quèc doanh t¨ng 18,5%; Khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi t¨ng 17,3%; s¶n xuÊt n«ng nghiÖp tiÕp tôc t¨ng, gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp t¨ng 4,9% so víi kÕ ho¹ch, c¸c ho¹t ®éng dÞch vô ®· ®­îc ®Èy m¹nh, gi¸ trÞ c¸c ngµnh dÞch vô t¨ng kho¶ng 6%. Tæng møc l­u chuyÓn hµng ho¸ t¨ng 10%, doanh thu du lÞch t¨ng 14%, doanh thu ngµnh b­u ®iÖn t¨ng 8,5%, doanh thu hµng kh«ng t¨ng 14%, vËn t¶i hµng ho¸ t¨ng 10,4%, vËn t¶i hµnh kh¸ch t¨ng 5,5%. NhiÒu s¶n phÈm quan träng trong hai n¨m cã møc t¨ng kh¸ c¶ vÒ s¶n xuÊt vµ tiªu thô nh­: DÇu th«, ®iÖn, than s¹ch, xi m¨ng, thÐp, ph©n ®¹m, giÊy, hµng may mÆc, v¶i, ®­êng mËt, dÇu thùc vËt… §Æc biÖt, nhiÒu lo¹i s¶n phÈm c¬ khÝ ®· t¨ng ®¸ng kÓ do chÊt l­îng ®­îc n©ng lªn, thÞ tr­êng tiªu thô cã c¶i thiÖn nh­: §éng c¬ ®iÖn (n¨m 2000 t¨ng 12,1%), ®éng c¬ ®iªzel (n¨m 2000 t¨ng 9,2%), qu¹t ®iÖn (n¨m 2000 t¨ng 17,6%), b¬m thuèc trõ s©u (n¨m 2000 t¨ng 33,3%), m¸y c«ng cô (n¨m 2000 t¨ng 21,2%), m¸y biÕn thÕ (n¨m 2000 t¨ng 14,5%)… HÇu hÕt c¸c mÆt hµng cã møc t¨ng tr­ëng kh¸ lµ nh÷ng mÆt hµng ®­îc gi¶m 50% møc thuÕ suÊt thuÕ GTGT nh­: than, thÐp, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ (trõ s¶n phÈm c¬ khÝ tiªu dïng), giÊy in b¸o, vËn t¶i, du lÞch….§èi víi s¶n xuÊt ®­êng mËt, nhµ n­íc gÇn nh­ lµ gi¶m 100% møc thuÕ suÊt thuÕ GTGT. Mét t¸c ®éng râ nÐt nhÊt lµ víi thuÕ suÊt 0% viÖc hoµn thuÕ GTGT ®· thiÕt thùc hç trî c¸c doanh nghiÖp ®Èy m¹nh xuÊt khÈu th«ng qua viÖc gi¶m bít ®­îc gi¸ thµnh, t¹o ®iÒu kiÖn c¹nh tranh thuËn lîi h¬n trªn th­¬ng tr­êng quèc tÕ. ThuÕ GTGT ®¸nh vµo hµng nhËp khÈu ®· tÝch cùc gãp phÇn b¶o vÖ s¶n xuÊt néi ®Þa vµ ph¸t huy tiÒm n¨ng cña néi lùc kinh tÕ. ViÖc thuÕ GTGT kh«ng ®¸nh vµo vèn ®Çu t­ vµ thuÕ TNDN cã c¸c møc miÔn gi¶m thuÕ ph¶i nép kh¸c nhau trong thêi gian ®Çu c¬ së s¶n xuÊt míi ®­îc thµnh lËp ®· gãp phÇn khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµo nh÷ng lÜnh vùc ngµnh nghÒ, vïng kinh tÕ ®­îc ­u ®·i ®Çu t­. Tæng møc ®Çu t­ x· héi n¨m 1999 b»ng 141,1% n¨m 1998 vµ n¨m 2000 b»ng 112% n¨m 1999 ®· gãp phÇn b¶o ®¶m sù t¨ng tr­ëng vÒ kinh tÕ. 2.2 KhuyÕn khÝch xuÊt khÈu, b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc, s¾p xÕp l¹i c¬ cÊu nÒn kinh tÕ. §Ó khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, ®¹i bé phËn hµng ho¸ xuÊt khÈu ®Òu ®­îc ¸p dông møc thuÕ suÊt 0%. Mét sè lo¹i hµng chÞu thuÕ xuÊt khÈu nh­: g¹o, than ®¸, s¶n phÈm tõ gç trång rõng, bµn ghÕ, s¶n phÈm chÕ biÕn tõ kim lo¹i (d©y ®ång, d©y nh«m ..) trong n¨m 1999 còng ®­îc gi¶m thuÕ xuÊt khÈu ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. Cïng víi c¸c biÖn ph¸p xuÊt khÈu nh­ : Cho phÐp c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong n­íc ®­îc xuÊt khÈu trùc tiÕp, thµnh lËp quü hç trî xuÊt khÈu... th× viÖc thùc hiÖn luËt thuÕ GTGT cã t¸c dông râ nÐt nhÊt, trùc tiÕp ®Õn khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. Theo quy ®Þnh cña luËt thuÕ GTGT hµng ho¸ xuÊt khÈu ®­îc h­ëng thuÕ suÊt 0% tøc lµ ®­îc hoµn toµn bé sè thuÕ GTGT ®· nép ë ®Çu vµo, viÖc hoµn thuÕ GTGT ®Çu vµo ®èi víi hµng ho¸ xuÊt khÈu thùc chÊt lµ Nhµ n­íc trî gi¸ cho hµng ho¸ xuÊt khÈu nªn ®· gióp cho doanh nghiÖp xuÊt khÈu tËp trung ®­îc nguån hµng trong n­íc ®Ó xuÊt khÈu vµ cã lîi thÕ h¬n tr­íc do gi¶m ®­îc gi¸ vèn hµng xuÊt khÈu vµ v× thÕ gãp phÇn t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Trong n¨m 1999 sè tiÒn ®· hoµn thuÕ, t¨ng vèn cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu kho¶ng 1.800 tû ®ång. V× vËy trong ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng xuÊt khÈu bÞ h¹n chÕ, gi¸ xuÊt khÈu gi¶m nh­ng víi sù cè g¾ng cña c¸c ngµnh, c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu vµ t¸c ®éng cña c¬ chÕ chÝnh s¸ch nªn tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña n­íc ta n¨m 1999 vÉn t¨ng so víi n¨m 1998 lµ 23,15% vµ n¨m 2000 dù kiÕn lµ 21,4%. ViÖc hoµn thuÕ GTGT ®èi víi hµng ho¸ xuÊt khÈu n¨m 1999 lµ 2.700 tû ®ång vµ n¨m 2000 lµ 5.000 tû ®ång trong ®ã nh÷ng mÆt hµng ®­îc hoµn thuÕ ®Çu vµo nhiÒu, xuÊt khÈu t¨ng so víi n¨m 1998 nh­ lµ: cao su 37,2%, cµ phª 27,6%, g¹o 21,4%, thuû s¶n 14,1%, rau qu¶ 39,6%, giµy dÐp 36,4%, dÖt may 15,1%, thñ c«ng mü nghÖ 48,6%, ®iÖn tö 17,5% . ThuÕ GTGT ®¸nh vµo hµng ho¸ nhËp khÈu ®· cïng víi thuÕ nhËp khÈu gãp phÇn b¶o hé cã hiÖu qu¶ s¶n xuÊt trong n­íc, ®©y lµ biÖn ph¸p hÕt søc quan träng. Thùc tÕ trong n¨m 1999, ViÖt nam ®· gi¶m thuÕ nhËp khÈu 569 lÇn mÆt hµng víi sè thuÕ gi¶m gÇn 100 tû ®ång vµ gi¶m thuÕ theo ch­¬ng tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan CEPT 3591 dßng hµng (tÝnh ®Õn n¨m 1999) trong ®ã riªng n¨m 1999 lµ 1872 dßng hµng.ViÖc hoµn thuÕ GTGT ®èi víi hµng ho¸ xuÊt khÈu n¨m 1999 lµ 2.700 tû ®ång vµ n¨m 2000 lµ 5.000 tû ®ång. Trong ®ã hoµn thuÕ ®èi víi hµng xuÊt khÈu lín nhÊt lµ ë Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh. Nh÷ng mÆt hµng hoµn thuÕ nhiÒu nh­ g¹o, h¹t tiªu, hµng dÖt may, giµy dÐp, hµng ®iÖn tö, hµng thuû s¶n, hµng thñ c«ng mü nghÖ lµ nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu lín. ViÖc thùc hiÖn luËt thuÕ GTGT cïng víi c¸c luËt thuÕ míi kh¸c trong n¨m 1999 gãp phÇn c¬ cÊu l¹i nÒn kinh tÕ ®­îc thÓ hiÖn râ nÐt trªn c¸c mÆt: hîp lý ho¸ vµ gi¶m sè thuÕ suÊt, tõ ®ã ®ßi hái vµ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶, ®¹t vµ v­ît møc lîi nhuËn trung b×nh cña x· héi. Th«ng qua viÖc ­u ®·i ®Çu t­ c¸c luËt thuÕ míi ®· khuyÕn khÝch viÖc ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc, ngµnh nghÒ, vïng kinh tÕ theo ®Þnh h­íng ph¸t triÓn cña Nhµ n­íc, thóc ®Èy viÖc chuyªn m«n ho¸, hîp t¸c ho¸. Kh«ng cßn ®¸nh trïng thuÕ nh­ thuÕ doanh thu tr­íc ®©y, khuyÕn khÝch viÖc s¶n xuÊt kinh doanh nh÷ng hµng ho¸ mµ ViÖt nam cã thÕ m¹nh nh­: n«ng s¶n, l©m s¶n, h¶i s¶n, thñ c«ng mü nghÖ do ®­îc khÊu trõ vµo mét tû lÖ Ên ®Þnh tõ 3% - 5% khi mua hµng cña n«ng d©n. Tr­êng hîp n«ng s¶n, l©m s¶n, h¶i s¶n xuÊt khÈu nÕu cã thuÕ GTGT ®Çu vµo còng ®­îc hoµn thuÕ. 2.3 Kh«ng g©y biÕn ®éng vÒ gi¸. Trong hai th¸ng ®Çu ¸p dông luËt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, gi¸ mét sè mÆt hµng nh­ l­¬ng thùc, thùc phÈm, c«ng nghÖ phÈm, d­îc phÈm… nhÝch lªn so víi th¸ng 12 n¨m 1998. Nh­ng do Nhµ n­íc ®· ¸p dông mét sè biÖn ph¸p nh­: miÔn thuÕ ®èi víi ho¹t ®éng bu«n chuyÕn l­¬ng thùc, thùc phÈm; t¨ng c­êng qu¶n lý thÞ tr­êng, d¸n tem hµng hãa, chèng bu«n lËu, chèng hµng gi¶, thùc hiÖn niªm yÕt gi¸… nªn gi¸ c¶ trë l¹i æn ®Þnh. Trong 2 n¨m gi¸ c¶ kh«ng cã biÕn ®éng nhiÒu, cô thÓ nh­: N¨m 1999 chØ sè gi¸ tiªu dïng t¨ng kho¶n 0,1% vµ n¨m 2000 chØ sè gi¸ tiªu dïng dù kiÕn chØ t¨ng 1%. Trong ®ã gi¸ hµng l­¬ng thùc, thùc phÈm liªn tôc gi¶m lµm chØ sè gi¸ hµng tiªu dïng gi¶m. Gi¸ dÇu má trªn thÕ giíi t¨ng tõ cuèi n¨m 1999 vµ t¨ng cao h¬n ë n¨m 2000 lµm cho gi¸ mét sè vËt t­, nguyªn liÖu nhËp khÈu t¨ng lªn, ¶nh h­ëng ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt trong n­íc. 2.4 Kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn kÕ ho¹ch thu NSNN. Trong 2 n¨m 1999-2000 c¬ quan thuÕ ®· ph¶i hoµn trªn 9000 tû ®ång tiÒn thuÕ GTGT nh­ng ngµnh thuÕ vÉn ®¶m b¶o hoµn thµnh v­ît møc dù to¸n thu ®­îc giao (n¨m 1999 ®¹t 106,8%; n¨m 2000 ®¹t 109% vµ t¨ng 102% so víi n¨m 1999, gãp phÇn b¶o ®¶m tû lÖ tÝch luü t¨ng lªn gÊp ®«i sau 10 n¨m, tõ 14% GDP n¨m 1991 lªn 27%-28% GDP vµo n¨m 2000, duy tr× ®­îc tû lÖ ®éng viªn vÒ thuÕ, phÝ, lÖ phÝ trong 10 n¨m qua lµ 19,4% GDP. Nh÷ng con sè ®ã cã ý nghÜa rÊt lín, võa gãp phÇn trùc tiÕp t¹o ra tèc ®é t¨ng tr­ëng, võa t¹o ra mét c¸ch nh×n míi vÒ c¸ch thøc vµ kh¶ n¨ng huy ®éng nguån lùc ph¸t triÓn ®Êt n­íc trong t­¬ng lai. XÐt theo ®Þa ph­¬ng th× cã 61/61 tØnh, thµnh phè ®Òu hoµn thµnh vµ hoµn thµnh v­ît møc dù to¸n n¨m nªn kh¶ n¨ng c¸c ®Þa ph­¬ng ®­îc th­ëng lín. Trong ®ã cã 22/61 ®Þa ph­¬ng hoµn thµnh toµn diÖn c¶ 3 chØ tiªu chñ yÕu lµ thu tõ khu vùc doanh nghiÖp Nhµ n­íc, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ khu vùc ngoµi quèc doanh. Sè ®Þa ph­¬ng hôt thu vÒ thuÕ GTGT Ng©n s¸ch Trung ¦¬ng ph¶i bï thªm chØ cã 14 ®Þa ph­¬ng vµ sè ph¶i bï còng kh«ng lín. Tuy nhiªn tû lÖ ®éng viªn thuÕ vµ phÝ trªn GDP cña n¨m 1999 thÊp (17,6%) ch­a ®¹t ®­îc møc ®é ®éng viªn theo nghÞ quyÕt ®¹i héi §¶ng toµn quèc ®· ®Ò ra lµ 20% - 21% GDP. 2.5. Tæ chøc tèt c«ng t¸c qu¶n lý h¹ch to¸n kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. ( Môc nµy cÇn söa l¹i) §Ó tõng b­íc thùc hiÖn chÝnh s¸ch c«ng b»ng vÒ thuÕ, Bé Tµi ChÝnh ®· ®iÒu chØnh tõ 11 møc thuÕ suÊt thuÕ doanh thu xuèng cßn 3 møc thuÕ suÊt thuÕ GTGT, ®iÒu nµy ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i phÊn ®Êu s¾p xÕp, tæ chøc l¹i s¶n xuÊt, ®æi míi trang thiÕt bÞ, n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý ®Ó thùc hiÖn ®­îc c¸c møc thuÕ suÊt míi. Do yªu cÇu cña viÖc kª khai thuÕ GTGT, khÊu trõ thuÕ GTGT ®Çu vµo ®· thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp, ng­êi kinh doanh chó träng tæ chøc thùc hiÖn tèt h¬n c«ng t¸c më sæ s¸ch kÕ to¸n, ghi chÐp qu¶n lý vµ sö dông ho¸ ®¬n chøng tõ. Trong n¨m 1999, sè l­îng ho¸ ®¬n c¸c doanh nghiÖp sö dông t¨ng gÇn gÊp ®«i so víi n¨m 1998 vµ møc sö dông ho¸ ®¬n t¨ng thÓ hiÖn sù chuyÓn biÕn mét b­íc tiÕn míi trong c«ng t¸c sö dông ho¸ ®¬n vµ qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Sù chuyÓn biÕn nµy thÓ hiÖn chuyÓn biÕn mét b­íc tiÕn míi trong c«ng t¸c sö dông ho¸ ®¬n vµ qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Sù chuyÓn biÕn nµy thÓ hiÖn râ nhÊt trong c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn vµ hé kinh doanh c¸ thÓ. H¬n 30.000 t­ nh©n, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn ®· thùc hiÖn chÕ ®é kÕ to¸n, ho¸ ®¬n chøng tõ nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ, h¬n 200.000 hé kinh doanh c¸ thÓ ®· thùc hiÖn chÕ ®é kÕ to¸n, ho¸ ®¬n chøng tõ chuyÓn tõ h×nh thøc nép thuÕ kho¸n tr­íc ®©y sang nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p kª khai trùc tiÕp. §èi víi 6.000 doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ h¬n 2.400 doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi c«ng t¸c kÕ to¸n, ho¸ ®¬n chøng tõ ®· ®­îc cñng cè, cã nhiÒu tiÕn bé so víi c¸c n¨m tr­íc ®©y. Do lµm tèt h¬n c«ng t¸c kÕ to¸n, ho¸ ®¬n chøng tõ, c¸c ®èi t­îng nép thuÕ ®· chñ ®éng kª khai lËp vµ nép tê khai thuÕ hµng th¸ng t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ vµ ®óng thêi h¹n. HiÖn nay ®· cã thªm kho¶ng 200.000 hé c¸ thÓ, doanh nghiÖp lo¹i lín vµ võa b¾t ®Çu thùc hiÖn chÕ ®é ho¸ ®¬n ®Ó ®­îc nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ vµ cã c¨n cø ®Ó thùc hiÖn chÕ ®é tù kiÓm tra, tù tÝnh thuÕ, tù kª khai vµ tù nép thuÕ vµo Kho b¹c Nhµ n­íc, n©ng dÇn ®­îc tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô khai b¸o, nép thuÕ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. ChÝnh s¸ch thuÕ míi ®· g¾n ®­îc quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña c¬ së kinh doanh, tõng b­íc kh¾c phôc t×nh tr¹ng c¸n bé qu¶n lý c¬ së ë nhiÒu n¬i ®· lµm thay c«ng viÖc tÝnh thuÕ, kª khai nép thuÕ cña c¬ së kinh doanh. Qua ®ã c¬ quan thuÕ cã thªm ®iÒu kiÖn ®Ó qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh tÝnh thuÕ qua hÖ thèng m¸y vi tÝnh ®Ó tËp trung ®­îc c¸n bé cho c«ng t¸c ®«n ®èc, kiÓm tra, xö lý vi ph¹m. Nh÷ng vÊn ®Ò sai ph¹m khi thùc hiÖn thuÕ GTGT trong kho¶ng bèn n¨m HiÖn nay ë n­íc ta, mÆc du` Bé tµi chÝnh ®· cã mét sè v¨n b¶n h­íng dÉn vÒ chÕ ®é qu¶n lý sö dông, ho¸ ®¬n. Song viÖc mua b¸n, sö dông ho¸ ®¬n nh­ b¸n hµng kh«ng ghi ho¸ ®¬n, xuÊt khèng ho¸ ®¬n ®ang cã chiÒu h­íng gia t¨ng, g©y thÊt thu nghiªm träng ng©n s¸ch nhµ n­íc, ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng s¶n xuÊt kinh doanhvµ lµm tha ho¸ biÕn chÊt mét bé phÊn c¸n bé trong cacs c¬ quan nhµ n­íc. Do viÖc kinh doanh kh«ng bÞ ¶nh h­ëng do thuÕ GTGT khi doanh sè cao, nªn nhiÒu doanh nghiÖp ®· mua ho¸ ®¬n GTGT, lµm bé hå s¬ xuÊt khÈu khèng ®Ó xin hoµn thuÕ, hîp ph¸p ho¸ hµng nhËp lËu. Nªn ®· thóc ®Èy mét sè ®èi t­îng thµnh lËp doanh nghiÖp chØ ®Ó b¸n ho¸ ®¬n GTGT vµ t¹o nªn thÞ tr­êng b¸n ho¸ ®¬n bÊt hîp ph¸p ë hÇu hÕt c¸c ®Þa ph­¬ng trong c¶ n­íc, nhÊt lµ mét sè thµnh phè lín, c¸c tØnh cã cöa khÈu. Víi l­îng ho¸ ®¬n sai ph¹m la` 81.400 ho¸ ®¬n GTGT ( 2000-2002) thi` tæn thÊt cña ng©n s¸ch nhµ n­íc lµ hµng ngµn tØ ®ång. §èi t­îng mua b¸n ho¸ ®¬n GTGT tr¸I phÐp gåm: C«ng ty TNHH, Doanh nghiÖp t­ nh©n vµ mét sè doanh nghiÖp nhµ n­íc. C¸c ®èi t­îng “cß” chuyªn mãc nèi c¸c C«ng ty trªn vµ sè ®èi t­îng cã nhu cÇu ®Ó mua vµ b¸n. Thñ ®o¹n sö dông ho¸ ®¬n lËp hå s¬ hoµn thuÕ khèng lµ: Lîi dông chÝnh s¸ch hoµn thuÕ cña nhµ n­íc ®èi víi c¸c hµng ho¸ xuÊt khÈu lµ n«ng, l©m , thuû, h¶i s¶n, c¸c ®èi t­îng ®· mãc nèi víi c¸c c«ng ty TNHH, doanh nghiÖp t­ nh©n, c¸c c¬ së thu mua chÕ biÕn hµng ho¸ xuÊt khÈu, ký khèng hîp ®ång mua b¸n, vËn chuyÓn hµng ho¸ vµ mua ho¸ ®¬n GTGt ®Ó hîp ph¸p ho¸ viÖc mua b¸n, vËn chuyÓn hµng ho¸ néi ®Þa . Sau ®ã mãc nèi mét sè c¸n bé h¶I quan ë c¸c cöa khÈu ®Ó xuÊt khèng . Lîi dông c¸c quy ®Þnh vÒ lËp b¶ng kª thu mua hµng ho¸ n«ng, l©m, thuû, h¶i s¶n cña nh÷ng ng­êi trùc tiÕp s¶n xuÊt, c¸c ®èi t­îng ®· lËp khèng c¸c b¶ng kª nµy, sau ®ã xuÊt ho¸ ®¬n GTGT lßng vßng qua nhiÒu doanh nghiÖp ë nhiÒu ®Þa ph­¬ng kh¸c nhau ®Ó giÊu nguån gèc, gi¸ c¶ hµng ho¸ g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c x¸c minh, ®iÒu tra cña c¬ quan chøc n¨ng. Hîp ph¸p ho¸ c¸c chøng tõ khèng trong mua s¾m vËt t­ thiÕt bÞ, tµi s¶n dïng vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc ®Ó tham «, ®Æc biÖt lµ trong x©y d­ng c¬ b¶n. §©y lµ lÜnh vùc lín, ph¶i sö dông rÊt nhiÒu vèn cña Nhµ n­íc. Song c¸c chñ thÇu mua vËt liÖu sai víi thiÕt kÕ, chÊt l­îng kÐm cña t­ nh©n, sau ®ã moc’ nèi víi c¸c doanh nghiÖp lµ c¸c c«ng ty TNHH, DNTN ®Ó ký c¸c hîp ®ång mua b¸n khèng, xuÊt ho¸ ®¬n GTGT khèng n©ng khèi l­îng, ®¬n gi¸ vËt t­ ®Ó quyÕt to¸n nh»m tham « tiÒn cña nhµ n­íc. Ngoµi ra, lîi dông sù th«ng tho¸ng trong thuÕ VAT, t×nh h×nh bu«n lËu x¶y ra r¸t nghiªm träng, víi c¸c thñ do¹n nh­ xe’ lÎ hµng ho¸, thuª cöu v¹n mang v¸c qua biªn giíi vµ sö dông nhiÒu lo¹i ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn hµng lËu vµo c¸c tØnh néi ®Þa ®Ó tiªu thô, c¸c ®èi t­îng ®· nhËp lËu hµng ho¸ ®Ó trèn thuÕ nhËp khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ GTGT råi mãc nèi víi c¸c doanh nghiÖp t¹i biªn giíi ®ãng mätt phÇn thuÕ vµ mua ho¸ ®¬n cña c¸c doanh nghiÖp nµy ®Ó hoÑp ph¸p ho¸ nguån gèc hµng lËu vµ vËn chuyÓn hµng ho¸ vµo néi ®Þa tr¸nh sù kiÓm tra cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng. Thñ ®o¹n chÝnh lµ chØ ghi sè l­îng hµng ho¸ trªn liªn ho¸ ®¬n giao cho kh¸ch hµng vµ ng­êi mua hµng lµ t­ nh©n hoÆc c¸c hé bu«n b¸n nép thuÕ kho¸n. GTGT ®Ó n©ng phÇn chi phÝ trong s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp ®· mua ho¸ ®¬n cña c¸c c«ng ty “ma” , n©ng gi¸ trÞ cña hµng ho¸ xÊp xØ víi gi¸ cña thÞ tr­êng, lµm thñ tôc b¸n hµng lßng vßng qua nhiÒu doanh nghiÖp kh¸c nhau ®Ó §Ó trèn thuÕ thu nh¹p doanh nghiÖp, ngoµi c¸c thñ ®o¹n mua b¸n ho¸ ®¬n dÊu ®Çu vµo triÖt tiªu lîi nhuËn trong kinh doanh. VÝ dô : ViÖc ghi gi¸ b¸n trªn ho¸ ®¬n thÊp h¬n gi¸ b¸n tùc tÕ x¶y ra trªn nhiÒu lÜnh vùc , mÆt hµng. Nguyªn nh©n cña t×nh h×nh vi ph¹m ph¸p luËt khi thùc hiÖn thuÕ GTGT ý thøc chÊp hµnh cña qu¶n lý, sö dông ho¸ ®¬n cña doanh nghiÖp, ng­êi kinh doanh kh«ng nghiªm chØnh, thËm chÝ nhiÒu ®èi t­îng cßn lîi dông c¸c s¬ hë trong c¸c quy ®Þnh nµy ®Ó mua b¸n, lËp khèng ho¸ ®¬n thu lîi bÊt chÝnh. Mét sè v¨n b¶n luËt, chÝnh s¸ch kinh tÕ cña nhµ n­íc cßn thiÕu chÆt chÏ nªn téi ph¹m kinh tÕ lîi dông ho¹t ®éng ®Ó chiÕm ®o¹t tµi s¶n nh­: c¸c quy ®Þnh vÒ khÊu trõ, hoµn thuÕ trong luËt thuÕ GTGT®èi víi mÆt hµng n«ng, l©m, h¶i s¶n. LuËt doanh nghiÖp t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng d©n ®­îc thµnh lËp doanh nghiÖp ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh, nh­ng c¸c c¬ quan cã chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc ho¹t ®éng thiÕu phèi hîp , kÐm hiÖu qu¶ dÉn ®Õn chËm ph¸t hiÖn ng¨n ch¨n xö lý nh÷ng vi ph¹m trong s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. ChØ cÇn sè tiÒn lÖ phÝ d­íi m­êi triÖu ®ång vµ mét bé hå s¬ theo quy ®Þnh do ng­êi xin ®¨ng kÝ lËp doanh nghiÖp tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh chÝnh x¸c vµ trung thùc cña hå s¬. C¬ quan ®¨ng kÝ kinh doanh chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh hîp lÖ cña hå s¬, kh«ng b¾t buéc ph¶i kiÓm tra, vµ trong thêi h¹n m­êi n¨m ngµy kÓ tõ ngµy nhÆn hå s¬, ph¶I cÊp ®¨ng kÝ, ®· ®­îc Së kÕ ho¹ch ®Çu t­ tr×nh UBND tØnh, thµnh phè cÊp giÊy phÐp cho thµnh lËp doanh nghiÖp. Sau khi thµnh lËp, kh«ng ®¨ng kÝ víi c¬ quan thuÕ v½n kh«ng bÞ xö lý, hoÆc cã ®¨ng kÝ nh­ng doanh sè t¨ng ®ét biÕn chñ yÕu do mua, b¸n ho¸ ®¬n nh­ng kh«ng bÞ c¬ quan chøc n¨ng xö lý. C¬ quan thuÕ hµng th¸ng, c¨n cø trªn b¶ng khai cña doanh nghiÖp vµ ra th«ng b¸o nép thuÕ, chØ kiÓm tra khi ph¸t hiÖn cã dÊu hiÖu vi ph¹m. Bé luËt h×nh sù n¨m 1999 ch­a cã ®iÒu luËt quy ®Þnh vÒ hµnh vi, h×nh ph¹t vÒ téi mua b¸n ho¸ ®¬n tr¸i phÐp. ChÕ tµi xö lý hµnh vi mua b¸n, sö dông ho¸ ®¬n tr¸i phÐp míi chØ dõng l¹i ë møc xö lý hµnh chÝnh theo c¸c nghÞ ®Þnh cña chÝnh phñ vµ v¨n b¶n h­íng dÉn cña Bé tµi chÝnh (møc ph¹t tiÒn cao nhÊt lµ hai m­¬i triÖu ®ång) V× vËy ch­a cã t¸c dông ng¨n ngõa, r¨n ®e téi ph¹m trong lÜnh vùc nµy. Mét sè c¸n bé trong c¬ quan chøc n¨ng(ThuÕ, H¶i quan,….) tho¸i ho¸ biÕn chÊt tiÕp tay cho ®èi t­îng ho¹t ®éng ph¹m téi. Mét sè ®iÒu kiÖn trong thùc tiÔn ch­a t¹o c¬ së cho viÖc qu¶n lý chÆt chÏ nh­ c«ng t¸c kiÓm tra, qu¶n lý ho¸ cßn nhiÒu s¬ hë, viÖc thanh to¸n c¸c hîp ®ång mua b¸n chñ yÕu thanh to¸n trùc tiÕp b»ng tiÒn mÆt, Ýt thanh to¸n qua ng©n hµng… HiÖu qu¶ ho¹t ®éng ®Êu tranh cña c¸c lùc l­îng c«ng an trong ph¸t hiÖn, ®IÒu tra, xö lý téi ph¹m trong lÜnh vùc ho¸ ®¬n thuÕ GTGT ch­a cao. PhÇn III Mét sè h­íng gi¶i quyÕt nh÷ng v­íng m¾c cña luËt thuÕ GTGT I. Nhµ N­íc · Quan ®iÓm. CÇn ®Æc biÖt qu©n t©m tíi c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ, nghÜa lµ lµm thÕ nµo ®Ó viÖc qu¶n lý thuÕ ®¬n gi¶n nhÊt, cã hiÖu qu¶ nhÊt. Sau ®ã khi bé m¸y qu¶n lý ®· ®¹t ®­îc tr×nh ®é nhÊt ®Þnh, theo kÞp møc ®é tiªn tiÕn cña thuÕ GTGT th× sÏ chó träng h¬n tíi tÝnh hiÖu qu¶ cña lo¹i thuÕ nµy (tøc lµ lo¹i bá t×nh tr¹ng ®¸nh thuÕ trïng cña thuÕ doanh thu ). Thùc hiÖn môc tiªu c¬ b¶n ®Ò ra trong chØ thÞ sè 44- CT/TW ngµy 4/11/1998 cña Bé ChÝnh TrÞ lµ: - B¶o ®¶m c«ng b»ng vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña c¸c c¬ së kinh doanh trong nÒn kinh tÕ, gióp c¸c doanh nghiÖp æn ®Þnh ®­îc ho¹t ®éng, n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý, t¹o thªm kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong vµ ngoµi n­íc. B¶o ®¶m kh«ng ¶nh h­ëng lín ®Õn kÕ ho¹ch thu cña Ng©n s¸ch trung ­¬ng trong nh÷ng n¨m ®Çu thùc hiÖn. B¶o ®¶m æn ®Þnh thÞ tr­êng trong n­íc, tr¸nh g©y ra nh÷ng biÕn ®éng m¹nh vÒ gi¸ c¶, ®Æc biÖt lµ gi¸ c¶ vËt t­, hµng ho¸ quan träng cho s¶n xuÊt vµ tiªu dïng thiÕt yÕu ®Ó æn ®Þnh s¶n xuÊt, kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn ®êi sèng cña nh©n d©n. 2. Hoµn thiÖn hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quy. 2.1. ThuÕ suÊt: ChuyÓn tõ 11 møc thuÕ suÊt thuÕ doanh thu xuèng cßn 3 møc thuÕ suÊt thuÕ GTGT (kh«ng kÓ møc thuÕ suÊt 0%) ®­îc x¸c ®Þnh lµ giai ®o¹n ®Çu ®Ó dÇn tiÕn tíi cßn mét møc thuÕ suÊt theo môc tiªu, yªu cÇu ®¬n gi¶n, b×nh ®¼ng, c«ng b»ng mµ c¶i c¸ch thuÕ b­íc II ®· ®Æt ra. Tuy nhiªn ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ®¬n gi¶n, c«ng b»ng vµ b×nh ®¼ng th× vÒ l©u dµi cÇn thèng nhÊt mét møc thuÕ suÊt thuÕ GTGT kho¶ng 10% nh­ mét sè n­íc xung quanh ViÖt Nam (In®«nªxia 10%, Hµn Quèc 10%, Trung Quèc 13% vµ 17%, Philippin 10%, Th¸i Lan 10%). Nh­ng vÒ lé tr×nh cã thÓ chän mét trong hai ph­¬ng ¸n: Ph­¬ng ¸n 1: §Õn n¨m 2005 vÉn cßn hai møc thuÕ suÊt lµ 5%, 10% (kh«ng kÓ thuÕ suÊt 0% ®èi víi xuÊt khÈu). Møc 5% chØ ¸p dông ®èi víi mét sè mÆt hµng thiÕt yÕu, cßn ®¹i bé phËn c¸c lo¹i hµng ho¸, dÞch vô ®Òu ¸p dông thuÕ suÊt 10%. §Õn n¨m 2010 th× thèng nhÊt mét møc thuÕ suÊt 10% cho tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸, dÞch vô. Ph­¬ng ¸n 2: §Õn n¨m 2005 ¸p dông thèng nhÊt mét møc thuÕ suÊt 10% cho tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸, dÞch vô. Thùc hiÖn ph­¬ng ¸n nµy b¶o ®¶m ®­îc møc ®éng viªn theo yªu cÇu cña c¶i c¸ch thuÕ b­íc II ®Ò ra vµ b¶o hé ®­îc s¶n xuÊt trong n­íc do ph¶i gi¶m thuÕ xuÊt khÈu xuèng cßn 0% - 5% vµo n¨m 2006 theo hiÖp ®Þnh AFTA. Tr­íc m¾t vÉn duy tr× 3 møc thuÕ suÊt 5%, 10%, 20% (kh«ng kÓ thuÕ suÊt 0% ®èi víi xuÊt khÈu) vµ cÇn ph¶i xö lý gi¶m møc thuÕ suÊt cho mét sè hµng ho¸, dÞch vô nh­ng ph¶i ®¶m b¶o c¸c nguyªn t¾c: - Gi¶m møc thuÕ suÊt nh­ng kh«ng lµm t¨ng sè l­îng thuÕ suÊt ®· quy ®Þnh trong luËt mµ ph¶i nh»m tíi ®¬n gi¶n møc thuÕ. - Hµng ho¸, dÞch vô nµo cÇn t¹m thêi ph¶i h¹ møc thuÕ suÊt, ph¶i xem xÐt kü trong mèi quan hÖ s¶n xuÊt trong n­íc víi nhËp khÈu, gi÷a c¸c c¬ së kinh doanh vµ ph¶i ¸p dông thèng nhÊt cho c¶ hµng ho¸ nhËp khÈu còng nh­ s¶n xuÊt ë trong n­íc. - Kh«ng v× nh÷ng lo¹i hµng hãa, dÞch vô nµy ®­îc gi¶m møc thuÕ suÊt mµ lan réng ra nh÷ng hµng ho¸, dÞch vô kh¸c g©y ®¶o lén biÓu thuÕ. - Kh«ng ¸p dông møc thuÕ suÊt 0% ®èi víi hµng ho¸, dÞch vô kh«ng lµm ¶nh h­ëng lín ®Õn nguån thu cña NSNN. - ViÖc gi¶m møc thuÕ suÊt ph¶i ®­îc ®Æt trong mèi quan hÖ t­¬ng ®ång víi chÝnh s¸ch thuÕ cña c¸c n­íc vµ chÝnh s¸ch héi nhËp kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. - §èi víi nh÷ng hµng hãa, dÞch vô xö lý cho gi¶m thuÕ t¹m thêi ph¶i c«ng bè râ thêi gian ¸p dông trong vßng 3 n¨m, hÕt thêi h¹n sÏ trë vÒ møc thuÕ quy ®Þnh ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã ph­¬ng ¸n phÊn ®Êu thùc hiÖn. 2.2. Ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ: VËn dông kinh nghiÖm cña c¸c n­íc khi x©y dùng luËt thuÕ GTGT dù kiÕn ®­a ra møc doanh thu lµ 600 triÖu ®ång/ n¨m, nh÷ng hé kinh doanh nhá cã doanh thu d­íi møc quy ®Þnh kh«ng ¸p dông tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ mµ ¸p dông c¸ch thu ®¬n gi¶n (tÝnh trªn doanh sè) nh­ thuÕ doanh thu. Nh­ng do ®Æc ®iÓm cña n­íc ta sè hé kinh doanh c¸ thÓ nhiÒu (trªn 1 triÖu hé) ®ãng gãp vµo nguån thu ng©n s¸ch ®¸ng kÓ, nÕu ¸p dông c¸ch thu ®¬n gi¶n sî kh«ng b×nh ®¼ng víi nh÷ng doanh nghiÖp nép thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ. V× vËy, Bé tµi chÝnh ®· cã chØ ®¹o t¹i th«ng b¸o sè 41 TB/TW ngµy 12/2/1997 lµ “ nh÷ng ng­êi kinh doanh cã n¬i s¶n xuÊt, cã cöa hµng, cöa hiÖu cè ®Þnh ®Òu lµ ®èi t­îng ¸p dông thuÕ GTGT (kh«ng ph©n biÖt hé kinh doanh lín, hé kinh doanh nhá); nh÷ng ng­êi kinh doanh kh«ng cã n¬i cè ®Þnh th× ¸p dông chÕ ®é kho¸n.” C¨n cø vµo thùc tiÔn cña n­íc ta, c¨n cø vµo sù chØ ®¹o cña Bé tµi chÝnh, luËt thuÕ GTGT ®· ®­a ra hai ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ lµ: Ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ trùc tiÕp trªn GTGT. Ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp ho¹t ®éng theo luËt Doanh nghiÖp Nhµ n­íc, luËt §Çu t­ n­íc ngoµi, luËt C«ng ty, luËt Hîp t¸c x· vµ nh÷ng hé kinh doanh lín chÊp hµnh tèt chÕ ®é kÕ to¸n, ho¸ ®¬n chøng tõ. Ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ trùc tiÕp trªn GTGT ¸p dông chñ yÕu ®èi víi nh÷ng hé kinh doanh c¸ thÓ ch­a thùc hiÖn tèt chÕ ®é ho¸ ®¬n chøng tõ. øng víi hai ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ cã hai lo¹i ho¸ ®¬n t­¬ng øng ®ã lµ ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng (dïng cho ®èi t­îng nép thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ ) vµ ho¸ ®¬n b¸n hµng (dïng cho ®èi t­îng nép thuÕ theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp). §Ó dÇn dÇn tiÕn tíi mét ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ cÇn ph¶i tõng b­íc triÓn khai c«ng t¸c kÕ to¸n ho¸ ®¬n chøng tõ ®èi víi khu vùc ngoµi quèc doanh. §Ó chuyÓn dÇn hä sang nép thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ, tr­íc m¾t: Cñng cè c«ng t¸c kÕ to¸n, ho¸ ®¬n chøng tõ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ®Ó 100% hé nép thuÕ theo ph­¬ng ph¸p kª khai, khÊu trõ thuÕ vµ triÓn khai c«ng t¸c kÕ to¸n, ho¸ ®¬n chøng tõ ®èi víi 100% sè hé c¸ thÓ kinh doanh lín ®Ó chuyÓn tõ kho¸n thuÕ sang nép thuÕ theo ph­¬ng ph¸p kª khai. Cßn nh÷ng hé kinh doanh qu¸ nhá th× miÔn thuÕ. 2.3. Thùc hiÖn khÊu trõ thuÕ GTGT ®èi víi c¸c tr­êng hîp sai sãt. ViÖc khÊu trõ thuÕ GTGT ®­îc gi¶i quyÕt trªn c¸c c¨n cø ®­îc x¸c minh th«ng qua: - Ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ trªn ho¸ ®¬n, tuú møc ®é mµ ng­êi b¸n hµng hoÆc cung øng dÞch vô ®­îc phÐp ghi trªn ho¸ ®¬n. - ViÖc x¸c ®Þnh ®èi víi hµng nhËp. - ViÖc x¸c ®Þnh lµ ®¬n vÞ kinh doanh ®· tr¶ do tù cung øng. Trong thùc tÕ x¶y ra tr­êng hîp c¬ së cÊp ho¸ ®¬n hµng b¸n ra sai thuÕ suÊt, vÝ dô c¬ së kinh doanh m¸y ®iÒu hoµ nhiÖt ®é b¸n m¸y ®iÒu hoµ cho c«ng ty ®iÖn lùc dïng s¶n xuÊt kinh doanh. Khi b¸n, do s¬ xuÊt cña c¸n bé viÕt ho¸ ®¬n ®· ghi møc thuÕ suÊt trªn ho¸ ®¬n b¸n hµng lµ 10%, thùc tÕ mÆt hµng nµy ®· ®­îc gi¶m thuÕ suÊt 50% tøc lµ chØ cßn 5%. Th¸ng sau, c¬ së míi ph¸t hiÖn ra. Theo chÕ ®é kho¶n chªnh lÖch do c¬ së nép sai thuÕ suÊt kh«ng ®­îc khÊu trõ. T­¬ng tù nh­ vËy, tr­êng hîp hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, hµng gi¶m gi¸ kh«ng thu ®ñ tiÒn hµng theo ho¸ ®¬n b¸n hµng còng kh«ng ®­îc hoµn thuÕ. Qua thùc tÕ ho¹t ®éng kinh doanh, do nhiÒu lý do kh¸c nhau, c¸c c¬ së cã thÓ bÞ bá sãt thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ. §Ó ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c cña thuÕ GTGT còng nh­ ®¶m b¶o c¸c c¬ së kh«ng bÞ thiÖt thßi, ®Ò nghÞ chÕ ®é thuÕ GTGT nªn quy ®Þnh: - Cho phÐp c¸c c¬ së viÕt ho¸ ®¬n sai thuÕ suÊt ®­îc lµm c¸c thñ tôc hîp thøc ho¸ ®Ó ®iÒu chØnh l¹i ho¸ ®¬n ®· cÊp cho ®óng thuÕ suÊt quy ®Þnh. - Cho phÐp khÊu trõ hoÆc hoµn l¹i thuÕ GTGT trong tr­êng hîp ho¹t ®éng giao hµng hoÆc cung øng dÞch vô thùc tÕ bÞ huû bá, gi¶m gi¸ kh«ng thu ®­îc ®ñ tiÒn hµng hoÆc tiÒn dÞch vô ®· ghi trªn ho¸ ®¬n. - Sè thuÕ GTGT ®· nép ch­a ®­îc khÊu trõ ®óng thêi h¹n quy ®Þnh do bÞ bá sãt cã thÓ vÉn ®­îc tiÕp tôc gi¶i quyÕt th«ng qua c¸c tê khai bæ sung, nh­ng tê khai ph¶i ®­îc göi tr­íc ngµy 31/12 cña n¨m tiÕp liÒn n¨m bá sãt víi néi dung ®óng chÕ ®é quy ®Þnh . Ngoµi ra trong qu¸ tr×nh kiÓm tra mµ ng­êi nép thuÕ lµm ®Çy ®ñ c¸c thñ tôc ®iÒu chØnh sè liÖu bá sãt còng ®­îc gi¶i quyÕt khÊu trõ theo quy ®Þnh. Ng­êi b¸n hµng hoÆc cung øng dÞch vô cã sai sãt trong viÖc ghi ho¸ ®¬n cã thÓ lµm ®Çy ®ñ c¸c thñ tôc vÒ ®iÒu chØnh vµ cÊp l¹i cho kh¸ch hµng hãa ®¬n ®iÒu chØnh vÒ sè thuÕ GTGT ®· nép. Tõ ®ã kh¸ch hµng ®­îc phÐp lµm tê khai xin ®iÒu chØnh vµ lµm thñ tôc khÊu trõ bæ sung vÒ thuÕ GTGT ®· nép vµ ph¶i khai nép tr­íc ngµy 31/12 cña n¨m tiÕp theo sau n¨m cã ho¸ ®¬n ®iÒu chØnh. 2.4 Mét sè gi¶i ph¸p kh¸c §Ó viÖc thùc hiÖn thuÕ VAT ®¹t hiÖu qu¶ cao, cÇn cã sù phèi hîp gi÷a c¸c nghµnh chøc n¨ng, c¬ quan b¸o ®µi …tuyªn truyÒn chÝnh s¸ch, ph¸p luËt ®Ó n©ng cao ý thøc chÊp hµnh ph¸p luËt thuÕ cña c«ng d©n nh­: LuËt thuÕ GTGT, NghÞ ®Þnh cña chÝnh phñ quy ®Þnh vÒ viÖc in, ph¸t hµnh, sö dông, qu¶n lý ho¸ ®¬n… Khi ®èi t­îng b¸n hoÆc xuÊt khèng hãa ®¬n GTGT, sÏ bÞ khëi tè víi vai trß ®ång ph¹m khi: - BiÕt râ ng­êi mua sö dông vµo môc ®Ých chiÕm ®o¹t tiÒn hoµn thuÕ, khÊu trõ thuÕ ( Theo ®iÒu 139 Bé luËt h×nh sù 1999 ¸p dông cho téi lõa ®¶o ciÕm ®o¹t tµi s¶n). - BiÕt râ ng­êi mua sö dông vµo môc ®Ých trèn thuÕ (Theo ®iÒu 16, ¸p dông cho téi trèn thuÕ). Tr­êng hîp viÕt hãa ®¬n GTGT vÒ hµng hãa, dÞch vô trong liªn 1 (giao cho kh¸ch hµng) cao h¬n liªn l­u, biÕt râ ng­êi mua sö dông ®Ó rót tiÒn cña nhµ n­íc. Ng­êi b¸n lµ vai trß ®ång ph¹m, ng­êi mua ph¹m téi tham « (theo ®IÒu 278, Bé luËt h×nh sù vÒ téi tham «). II. Doanh nghiÖp. Khi thùc hiÖn thuÕ GTGT tõ 1/1/1999 sÏ cã t¸c ®éng ®Õn c¸c c¬ së kinh doanh cô thÓ lµ tÝnh thuÕ, h¹ch to¸n thuÕ GTGT khèi l­îng c«ng viÖc nhiÒu h¬n. VÒ mÆt lý thuyÕt, thuÕ GTGT kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ thµnh chi phÝ cña doanh nghiÖp nh­ng trong thùc tÕ rÊt nhiÒu doanh nghiÖp ®· ¶nh h­ëng tíi chi phÝ vµ gi¸ thµnh: Doanh nghiÖp nhËp khÈu ph¶i nép thªm thuÕ GTGT hµng nhËp khÈu, mét sè doanh nghiÖp cã l­îng hµng tån kho lín kh«ng ®­îc khÊu trõ vµ viÖc hoµn thuÕ kh«ng kÞp thêi cho c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ nh÷ng doanh nghiÖp tr­íc ®©y nép thuÕ doanh thu ë møc thuÕ suÊt thÊp nay ph¶i nép thuÕ GTGT thuÕ suÊt 10%. §iÒu ®ã dÉn ®Õn nhiÒu doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ dÉn ®Õn lµm ¨n thua lç. V× vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn cã c¸c gi¶i ph¸p thÝch hîp nh»m chñ ®éng tÝnh to¸n ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh, më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm. 1. C¸ch lËp ho¸ ®¬n chøng tõ. Muèn c«ng viÖc kinh doanh cã hiÖu qu¶, c¸c doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn tèt chÕ ®é ho¸ ®¬n chøng tõ, c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh vÒ thuÕ GTGT, ®¶m b¶o lµm ¨n cã l·i vµ thùc hiÖn nghÜa vô tèt víi NSNN. C¸c doanh nghiÖp cã thÓ t¨ng c­êng chÕ ®é ho¸ ®¬n chøng tõ sæ s¸ch kÕ to¸n nh­ sau: · Ho¸ ®¬n b¸n hµng: ViÖc kª khai thuÕ GTGT chñ yÕu lµ dùa vµo sæ s¸ch kÕ to¸n, ho¸ ®¬n mua, b¸n hµng ho¸, dÞch vô… Ho¸ ®¬n cã thÓ do c¬ quan thuÕ ph¸t hµnh hoÆc do ®¬n vÞ tù ph¸t hµnh ®Ó tiÖn cho viÖc thanh to¸n, nh­ng ph¶i ®¨ng ký mÉu ho¸ ®¬n víi c¬ quan thuÕ. Ho¸ ®¬n cã néi dung thÓ hiÖn ®­îc c¸c chØ tiªu: Sè tiÒn b¸n hµng ch­a cã thuÕ, sè thuÕ GTGT, tæng sè tiÒn thanh to¸n, sè ho¸ ®¬n, tªn, ®Þa chØ, m· sè thuÕ cña ng­êi mua, ng­êi b¸n. · Sæ s¸ch kÕ to¸n C¸ch ghi sæ kÕ to¸n: - Mäi ®èi t­îng nép thuÕ GTGT ®Òu ph¶i lËp sæ kÕ to¸n ghi râ c¸c c¨n cø x¸c minh ho¹t ®éng thùc tÕ cña ®¬n vÞ thuéc hoÆc kh«ng thuéc diÖn chÞu thuÕ GTGT. - Trªn sæ s¸ch kÕ to¸n ph¶i ®­îc ghi chÐp s¹ch sÏ, râ rµng, chÝnh x¸c, cËp nhËt hµng ngµy, kh«ng ®Ó chõa kho¶ng trèng, kh«ng g¹ch xo¸. Sæ kÕ to¸n ph¶i ®­îc ®¸nh sè trang liªn tôc vµ ph¶i xuÊt tr×nh cho c¬ quan thuÕ khi cã yªu cÇu cña c¬ quan thuÕ. - Sæ kÕ to¸n ph¶i ph¶n ¸nh ®­îc: Ho¹t ®éng chÞu thuÕ GTGT chia ra tõng lo¹i thuÕ suÊt, ho¹t ®éng kh«ng chÞu thuÕ GTGT, tªn vµ ®Þa chØ, m· sè thuÕ ng­êi mua. Ngoµi ra cßn ph¶i thÓ hiÖn gi¸ trÞ hµng ho¸ mua vµo, thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ, tªn, ®Þa chØ, m· sè thuÕ ng­êi b¸n. - Riªng ®èi víi c¸c hé kinh doanh nép thuÕ gtgt theo chÕ ®é kho¸n ®­îc thùc hiÖn chÕ ®é kÕ to¸n ®¬n gi¶n theo h­íng dÉn cña c¬ quan thuÕ. · Tµi kho¶n sö dông: Theo chÕ ®é sö dông tµi kho¶n 3331- thuÕ GTGT ph¶i nép vµ tµi kho¶n 133- thuÕ GTGT ®Çu vµo cña hµng ho¸, dÞch vô c¸c doanh nghiÖpph¶i thùc hiÖn më tµi kho¶n theo quy ®Þnh vµ theo dâi chi tiÕt hµng ho¸ mua vµo, b¸n ra còng nh­ thuÕ GTGT ®Çu vµo ®Çu ra. 2. ThuÕ GTGT ®èi víi hµng nhËp khÈu. Trong qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp ®ßi hái ph¶i cã nguån hµng ho¸ cung øng kÞp thêi. NhiÒu doanh nghiÖp nguån hµng ho¸ trong n­íc ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu c¶ vÒ chÊt l­îng, chñng lo¹i, sè l­îng. Do ®ã c¸c doanh nghiÖp ph¶i nhËp hµng ho¸ ®Ó ®¶m b¶o yªu cÇu kinh doanh cña m×nh. Theo luËt thuÕ doanh thu th× kh«ng thu thuÕ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu, nh­ng theo quy ®Þnh luËt thuÕ GTGT th× doanh nghiÖp nhËp khÈu vËt t­ hµng ho¸ trong danh môc chÞu thuÕ GTGT ph¶i tiÕn hµnh nép thuÕ GTGT khi nhËp khÈu hµng ho¸. ViÖc thu thuÕ GTGT hµng nhËp khÈu lµ cÇn thiÕt. Tuy nhiªn do c¸c doanh nghiÖp võa ph¶i nép thuÕ nhËp khÈu, võa ph¶i nép thuÕ GTGT hµng nhËp khÈu, do vËy ®Ó gi¶m bít khã kh¨n c¸c doanh nghiÖp cã ®Ò nghÞ nh­ sau: - Møc thuÕ suÊt: §Ò nghÞ møc thuÕ suÊt thuÕ GTGT ®èi víi hµng nhËp khÈu lµ 5%. Víi møc thuÕ suÊt nµy, sè thu Ng©n s¸ch cã thÓ bÞ ¶nh h­ëng nh­ng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c mÆt hµng trong n­íc ®­îc më réng, ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i vµ chÊt l­îng. - Thêi gian nép thuÕ GTGT hµng nhËp khÈu nh÷ng: Cho phÐp thêi gian nép thuª GTGT lµ 60 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®­îc th«ng b¸o chÝnh thøc cña cña c¬ quan h¶i quan vÒ sè thuÕ GTGT hµng nhËp khÈu. 3. VÊn ®Ò hoµn thuÕ. Theo quy ®Þnh cña luËt thuÕ GTGT vµ c¸c v¨n b¶n d­íi luËt ®èi víi thuÕ GTGT ®Çu vµo cña TSC§ ®­îc khÊu trõ nh­ ®èi víi vËt t­ hµng ho¸ kh¸c. NÕu sè thuÕ ®Çu vµo cña TSC§ lín ®­îc khÊu trõ dÇn trong 3 th¸ng mµ sè thuÕ ®Çu vµo ch­a ®­îc khÊu trõ hÕt th× doanh nghiÖp lËp thñ tôc yªu cÇu c¬ quan thuÕ hoµn thuÕ. Gi¶i ph¸p xö lý nµy ®¶m b¶o tÝnh trung lËp cña thuÕ GTGT ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t­, tiÕt kiÖm chi phÝ qu¶n lý, kh«ng ph¶i theo dâi khÊu trõ thuÕ, ®ång thêi gi¶m g¸nh nÆng cho NSNN kh«ng ph¶i hoµn thuÕ nµy. NÕu doanh nghiÖp ®Çu t­ TSC§ víi gi¸ trÞ lín sÏ gÆp khã kh¨n rÊt lín v× ph¶i ®i vay ®Ó nép thuÕ GTGT ®Çu vµo vµ tr¶ l·i vay. Nh­ vËy chi phÝ cña doanh nghiÖp t¨ng, hiÖu qu¶ kinh doanh gi¶m. §Ó gi¶m bít khã kh¨n doanh nghiÖp xin ®Ò nghÞ: XÐt hoµn thuÕ theo tõng th¸ng ®èi víi sè thuÕ GTGT ®­îc hoµn lín (tõ 200 triÖu ®ång trë lªn) vµ xÐt hoµn thuÕ hµng quý cã sè thuÕ GTGT ®­îc hoµn nhá (d­íi 200 triÖu ®ång) §Ó ®¬n gi¶n trong thñ tôc hoµn thuÕ, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c¬ së xin hoµn thuÕ gi¶m bít khã kh¨n vÒ vèn, ®Ò nghÞ c¬ quan thuÕ lµm thñ tôc hoµn thuÕ theo sè liÖu cña c¬ së xin hoµn thuÕ. C¸c c¬ quan thuÕ chØ kiÓm tra ®Þnh kú hoÆc khi thÊy nghi vÊn. Khi kiÓm tra, nÕu ph¸t hiÖn sè liÖu hoµn thuÕ kh«ng chÝnh x¸c, c¬ quan thuÕ xö ph¹t nÆng hoÆc ®Ò nghÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù ®èi víi chñ doanh nghiÖp. KÕt luËn ThuÕ GTGT ¸p dông ë ViÖt nam ngµy 1/1/1999 thay thÕ cho thuÕ doanh thu lµ mét lo¹i thuÕ míi cã sù thay ®æi c¨n b¶n vÒ c¸ch tÝnh thuÕ, biÖn ph¸p thu thuÕ. ViÖc ban hµnh thuÕ GTGT lµ mét b­íc c¶i c¸ch quan träng trong hÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ cña ViÖt nam. Sau h¬n 2 n¨m thùc hiÖn, thuÕ GTGT ®· cã nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc ®èi víi ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp nh­: khuyÕn khÝch ®©ï t­, thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh; khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc, s¾p xÕp l¹i c¬ cÊu nÒn kinh tÕ; kh«ng g©y biÕn ®éng vÒ gi¸ c¶ vµ kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn kÕ ho¹ch thu ng©n s¸ch cña Nhµ n­íc; gãp phÇn hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý h¹ch to¸n kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. CÇn ph¶i kh¼ng ®Þnh viÖc ban hµnh vµ ®­a vµo ¸p dông thuÕ GTGT ë n­íc ta lµ mét cè g¾ng lín cña §¶ng, ChÝnh phñ, ®Æc biÖt nã thÓ hiÖn sù tiÕn bé ®¸ng kÓ trong c«ng t¸c tµi chÝnh nãi chung vµ trong ngµnh thuÕ nãi riªng. Song do ®©y lµ mét vÊn ®Ò cßn míi mÎ ®èi víi c¶ c¬ quan thuÕ còng nh­ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh - nh÷ng ®èi t­îng nép thuÕ nªn viÖc n¶y sinh nh÷ng v­íng m¾c, khã kh¨n trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn lµ ®iÒu kh«ng tr¸nh khái. Do ®ã cÇn cã sù xem xÐt, nghiªn cøu nh÷ng h¹n chÕ, v­íng m¾c ®ång thêi ®­a ra c¸c biÖn ph¸p cho viÖc xö lý, gi¶i quyÕt nh÷ng v­íng m¾c nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ tõ ®ã ph¸t huy tèi ®a ­u thÕ cña lo¹i thuÕ nµy. Tµi liÖu tham kh¶o LuËt thuÕ GTGT – Nhµ XuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia. LuËt thuÕ GTGT (söa ®æi bæ sung) – Bé tµi chÝnh ngµy 18 th¸ng 9 n¨m 2002 ThuÕ vµ c¶i c¸ch thuÕ ë n­íc ta – Bé tµi chÝnh- Hµ Néi 1990. Th«ng t­ sè 89/1998/TT-BTC h­íng dÉn thi hµnh luËt thuÕ GTGT. NghÞ ®Þnh sè 28/1998/N§-BTC quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh luËt thuÕ GTGT. NghÞ ®Þnh sè 79/2000/N§-CP quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh luËt thuÕ GTGT (söa ®æi bæ sung) B¸o c¸o thñ t­íng chÝnh phñ vÒ viÖc triÓn khai thùc hiÖn c¸c luËt thuÕ míi. Giíi thiÖu vÒ thuÕ GTGT cña Trung Quèc 6/1997 – Wung Gengseng, c¬ quan Nhµ n­íc vÒ thuÕ, CHDCND Trung Hoa. HÖ thèng thuÕ Thuþ ®iÓn, In®«nªxia, Hungary – Tæng côc thuÕ 1992. C¸c sè b¸o: T¹p chÝ th­¬ng m¹i. DiÔn ®µn doanh nghiÖp. Thêi b¸o tµi chÝnh, thÞ tr­êng tµi chÝnh, th«ng tin tµi chÝnh, tµi chÝnh. ThÞ tr­êng gi¸ c¶. Thêi b¸o kinh tÕ … trong c¸c n¨m 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001. 9. Th«ng tin trªn c¸c Web site: vnexpress.com.vn , webketoan.com.vn…..,