Đề tài Tiền lương và các hình thức trả lương trong doanh nghiệp

Lêi më ®Çu §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI n¨m 1986 ®·chuyÓn nÒn kinh tÕ n­íc ta tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghi· cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc . Víi ®Æc tr­ng c¬ b¶n lµ tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ , ®a h×nh thøc së h÷u cïng víi viÖc c¸c c¬ së s¶n xuÊt , c¸c doanh nghiÖp dÇn dÇn chuyÓn sang c¬ chÕ tù h¹ch to¸n chi phÝ l·i , lç thay cho kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung , bao cÊp cña nhµ n­íc tr­íc ®ã . §©y thùc sù lµ mét b­íc ngoÆt trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ nh»m môc ®Ých h­íng c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng mang l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n vÒ mäi mÆt . §èi víi c¸c doanh nghiÖp th× môc tiªu hµng ®Çu lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn , tèi thiÓu ho¸ chi phÝ . Trong ®ã tiÒn l­¬ng ®ãng vai trß lµ mét lo¹i chi phÝ biÕn ®æi ®Òu ®­îc c¶ hai phÝa doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng quan t©m , ®ång thêi tiÒn l­¬ng cßn ®­îc coi lµ ®ßn bÈy kinh tÕ m¹nh mÏ nhÊt kÝch thÝch ng­êi lao ®éng lµm viÖc . §iÒu nµy chØ cã ®­îc khi hä nhËn thÊy sù c«ng b»ng trong viÖc tr¶ l­¬ng cña doanh nghiÑp . chÝnh v× lý do nµy mµ em chän ®Ò tµi c¸c h×nh thøc tr¶ c«ng trong doanh nghiÖp . Bµi viÕt nµy ®­îc hµon thµnh nhê sù h­íng dÉn cña c« gi¸o NguyÔn V©n §iÒm . Tuy nhiªn do thêi gian vµ kh¶ n¨ng cña em cã h¹n nªn bµi viÕt sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt . Em mong nhËn ®­îc sù gãp ý cña c« gi¸o ®Ó cã thÓ hoµn thiÖn bµi viÕt h¬n trong nh÷ng lÇn sau . Néi dung I . TiÒn l­¬ng . 1 . Kh¸i niÖm vÒ tiÒn l­¬ng , tiÒn c«ng . 1.1 Kh¸i niÖm vÒ tiÒn c«ng . TiÒn c«ng lµ sè tiÒn mµ ng­êi sö dông lao ®éng tr¶ cho ng­êi lao ®éng khi hä thùc hiÖn c«ng viÖc tuú thuéc vµo thêi gian lµm viÖc thùc tÕ hoÆc tuú thuéc vµo khèi l­îng c«ng viÖc thùc tÕ ®· thùc hiÖn ®­îc . 1.2 Kh¸i niÖm vÒ tiÒn l­¬ng . TiÒn l­¬ng lµ sè tiÒn mµ ng­êi sö dông lao ®éng tr¶ cho ng­êi lao ®éng mét c¸ch cè ®Þnh th­êng xuyªn theo mét ®¬n vÞ thêi gian cã thÓ lµ l­¬ng tuÇn hay l­¬ng th¸ng . Vëy tiÒn c«ng hay tiÒn l­¬ng lµ mét trong ba lo¹i cña thï lao lao ®éng ®­îc gäi lµ thï lao c¬ b¶n . 2 . Kh¸i niÖm tiÒn l­¬ng tèi thiÓu . 2.1 TiÒn l­¬ng tèi thiÓu : Lµ tiÒn l­îng nhÊt ®Þnh tr¶ cho ng­êi lao ®éng lµm c¸c c«ng viÑc ®¬n gi¶n nhÊt trong ®iÒu kiÖn lao ®«ngj b×nh th­êng ®¶m b¶o nhu cÇu ®ñ sèng cho ng­êi lao ®éng . 2.2 Møc l­¬ng tèi thiÓu . Møc l­¬ng tèi thiÓu ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ tiÒn l­¬ng trong ®¬n gi¸ s¶n phÈm , dÞch vôc«ng Ých ®­îc x¸c ®iinh theo c«ng thøc sau Tlmindc = Tlmin x ( 1 + Kdc ) Trong ®ã : Tlmindc : Møc l­¬ng tèi thiÓu ®iÒu chØnh ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ tiÒn l­¬ng trong ®¬n gi¸ s¶n phÈm dÞch vô c«ng Ých . Tlmin : Møc l­¬ng tèi thiÓu chung lµ møc l­¬ng tèi thiÓu do chÝnh phñ qui ®Þnh trong tõng thêi kú . KÓ tõ ngµy 1/1/2001 møc l­¬ng tèi thiÓu chung lµ 210000®ång / th¸ng . Kdc : HÖ sè ®iÒu chØnh t¨ng thªm tiÒn l­¬ng tèi thiÓu . Kdc = K1 + K2 K1 : HÖ sè ®iÒu chØnh theo vïng K2 : HÖ sè ®iÒu chØnh theo ngµnh 3. Vai trß cña tiÒn l­¬ng . TiÒn l­¬ng lµ lÜnh vùc kh«ng chØ c¸c doanh nghiÖp , ng­êi lao ®éng quan t©m mµ nã cß ®­îc toµn x· héi chó ý . Së dÜ nh­ vËy v× tiÒn l­¬ng liªn quan trùc tiÕp ®Õn c¸c vÊn ®Ò x· héi còng nh­ kinh tÕ vµ tiÒn l­¬ng ®­îc xem lµ biÖn ph¸p kÝch thÝch vËt chÊt chñ yÕu ®èi víi ng­êi lao ®éng . 3.1 Vai trß cña tiÒn l­¬ng ®èi víi ng­ßi lao ®éng . ë n­íc ta hiÖn nay , víi bÊt kú mét ng­êi lao ®éng nµo th× tiÒn l­¬ng còng lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña hä . Nã lµ ®éng lùc chñ yÕu thóc ®Èy hä lµm viÖc tèt h¬n bëi v× tiÒn l­¬ng hiÖn nay chÝnh lµ phÇn thu nhËp chñ yÕu cña ng­êi lao ®éng . Cuéc sèng cña hä phô thuéc vµo møc tiÒn l­¬ng mµ hä nhËn ®­îc tõ ng­êi sö dông lao ®éng sau khi ®· hoµn thµnh mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh . V× thÕ tiÒn l­¬ng tr­íc hÕt lµ biÖn ph¸p kÝch thÝch vËt chÊt . BiÓu hiÖn râ nhÊt lµ nÕu tiÒn l­¬ng tho¶ ®¸ng , phï hîp víi søc lao ®éng mµ hä ®· bá ra sÏ khiÕn hä h¨ng h¸i lµm viÖc . Ng­îc l¹i , nÕu tiÒn l­¬ng tr¶ qu¸ thÊp , kh«ng tho¶ ®¸ng , kh«ng c«ng b»ng sÏ lµ nguyªn nh©n g©y bÊt m·n , tr× trÖ , kh«ng quan t©m ®Õn c«ng viÖc cña m×nh vµ cã thÓ sÏ t×m kiÕm c«ng viÖc kh¸c lµm bï thªm voµ phÇn thu nhËp cña m×nh hoÆc t×m kiÕm mét c«ng viÖc míi . 3.2 Vai trß cña tiÒn l­¬ng ®èi víi doanh nghiÖp . Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp , tiÒn l­¬ng lµ m«tj phÇn chi phÝ cÊu thµnh chi phÝ s¶n xuÊt . V× vËy nã ®­îc tÝnh lµ chi phÝ kinh tÕ . Do ®ã , tiÒn l­¬ng lu«n lu«n ph¶i ®­îc tÝnh to¸n vµ qu¶n lý chÆt chÏ . MÆt kh¸c . tiÒn l­¬ng cßn lµ c«ng cô thóc ®Èy kinh tÕ cña chÝnh ®¬n vÞ ®ã . Víi møc tiÒn l­¬ng tho¶ ®¸ng ng­êi lao ®éng sÏ lµm viÖc h¨ng h¸i h¬n , dÉn ®Õn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng , gi¶m thêi gian l·ng phÝ , gãp phÇn t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp . Tãm l¹i cµng hiÓu râ b¶n chÊt cña tiÒn l­¬ng , ta cµng thÊy tiÒn l­owng gi÷ vai trß ®Æc biÖt quan träng trong chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch , kÝch thÝch , t¹o ®éng lùc ®ãi víi ngêi lao ®éng . §Ó tiÒn l­¬ng thùc sù ph¸t huy vai trß cña nã c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i qu¸n triÖt c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n trong tr¶ l­¬ng còng nh­ yªu cÇu cña viÖc trae l­¬ng . 4 . C¸c nguyªn t¾c tr¶ l­¬ng . 4.1 Tr¶ l­¬ng ngang nhau cho c«ng viÖc nh­ nhau . Nguyªn t¾c nµy ®¶m b¶o ®­îc tinh c«ng bµng , sù b×nh ®¼n trong ph©n phèi tiÒn l­¬ng gi÷a nh÷ng ng­êi lao ®éng lµm viÖc nh­ nhau trong doanh nghiÖp , lµm gi¶m tèi ®a sù so s¸nh vµ bÊt b×nh ®¼ng trong tiÒn l­¬ng . Ng­êi lao ®éng sÏ c¶m thÊy hµi lßng bëi møc tiÒn l­¬ng mµ hä nhËn ®­îc t­¬ng xøng víi kÕt qu¶ mµ hä t¹o ra , tõ ®ã t¹o nªn sù tho¶ m·n cã tÝnh chÊt khuyÕn khÝch rÊt lín . 4.2 §¶m b¶o tèc ®é t¨ng NSL§ nhanh h¬n tèc ®é t¨ng tiÒn l­¬ng . T¨ng tiÒn l­¬ng vµ t¨ng NSL§ cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau , t¸c ®éng qua l¹i víi nhau . BiÕu hiÖn t¨ng tiÒn l­¬ng lµ dùa trªn c¬ së t¨ng n¨ng su¸t lao ®éng vµ ng­îc l¹i t¨ng tiÌn l­¬ng lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch con ng­êi h¨ng say lµm viÖc ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng . Trong c¸c doanh nghiÖp th­êng t¨ng tiÒn l­¬ng dÉn ®Õn t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh , cßn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng l¹i lµm gi¶m chi phÝ cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm . Mét doanh nghiÖp th× thùc sù kinh doanh cã hiÖu qu¶ khi chi phÝ nãi chung còng nh­ chi phÝ cho moät ®¬n vÞ s¶n phÈm ®­îc h¹ thÊp , tøc møc gi¶m chi phÝ do t¨ng NSL§ ph¶i lín h¬n møc t¨ng chi phÝ do tiÒn l­¬ng t¨ng . Nguyªn t¾c nµy lµ cÇn thiÕt ph¶i b¶o ®¶m ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp , n©ng cao ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng , c¬ së cho viÖc t¹o ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng . II . C¸c h×nh thöc tr¶ l­¬ng . HiÖn nay hµu hÕt c¸c c«ng ty ®Òu ¸p dông hai ph­¬ng ph¸p tr¶ l­¬ng ®ã lµ : + H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian + H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm 1. H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian . 1.1 Kh¸i niÖm h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian . Tr¶ l­¬ng theo thêi gian lµ h×nh thøc tiÒn l­¬ng ®­îc x¸c ®Þnh phô thuéc vµo møc l­¬ng theo cÊp bËc (theo chøc danh c«ng viÖc ) vµ phô thuéc vµo l­îng thêi gian lµm viÖc thùc tÕ cña ng­êi lao ®éng . 1.2 §èi t­îng ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian . + ¸p dông ®èi víi nh÷ng c«ng viÖc khã tiÕn hµnh ®Þnh møc mét c¸ch chÆt chÏ vµ chÝnh x¸c nh­ : c«ng nh©n phô , c«ng nh©n söa ch÷a , thî ®iÖn … + §èi víi nh÷ng c«ng viÖc ®¶m b¶o chÊt l­îng cao ®Ó tr¸nh viÖc ch¹y theo n¨ng suÊt mµ quªn mÊt chÊt l­îng s¶n phÈm . + ¸p dông ®èi víi c«ng viÖc cã n¨ng suÊt chÊt l­îng phô thuéc chñ yÕu vµo m¸y mãc . + ¸p dông cho c¸c ho¹t ®éng t¹m thêi hoÆc ho¹t ®éng s¶n xuÊt thö . 1.3 ¦u ®iÓm , nh­îc ®iÓm cña h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian . + ¦u ®iÓm : ¸p dông h×nh thøc nµy chØ cã ­u ®iÓm lµ ®¬n gi¶n , dÔ tÝnh . + Nh­îc ®iÓm : theo c¸ch tr¶ l­¬ng nµy chóng ta kh«ng quan t©m trùc tiÕp ®Õn chÊt l­îng còng nh­ sè l­îng c«ng viÖc , tøc lµ ch­a g¾n thu nhËp víi kÕt qu¶ lao ®éng mµ hä ®· ®¹t ®­îc trong thêi gian lµm viÖc . 1.4 C¸c d¹ng ( chÕ ®é ) tr¶ l­¬ng theo thêi gian . 1.4.1 ChÕ ®é tr¶ l­¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n . + Kh¸i niÖm : ChÕ ®é tr¶ l­¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n lµ chÕ ®é tr¶ l­¬ng mµ tiÒn l­¬ng nhËn ®­îc cña mçi ng­êi c«ng nh©n do møc l­¬ng cÊp bËc cao hay thÊp vµ thêi gian lµm viÖc thùc tÕ nhiÒu hay Ýt quyÕt ®Þnh . + §èi t­îng ¸p dông : ChÕ ®é nµy chØ ¸p dông ë nh÷ng n¬i khã x¸c ®Þnh møc lao ®éng chÝnh x¸c , khã ®¸nh gi¸ c«ng viÖc chÝnh x¸c . + C«ng thøc tÝnh : LTT = LCB x T Trong ®ã : LTT : lµ tiÒn l­¬ng thùc tÕ ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc . LCB : lµ tiÒn l­¬ng cÊp bËc tÝnh theo thêi gian gåm cã l­¬ng ngµy , l­¬ng giê . T : thêi gia lµm viÖc thùc tÕ t­¬ng øng ( ngµy , giê ) . + Cã 3 lo¹i l­¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n . L­¬ng th¸ng tÝnh theo møc l­¬ng cÊp bËc th¸ng . L­ong ngµy tÝnh theo møc l­¬ng cÊp bËc ngµy vµ sè ngµy lµm viÖc thùc tÕ trong th¸ng . = L­¬ng giê tÝnh theo møc l­¬ng cÊp bËc giê vµ sè giê lµm viÖc thùc tÕ trong th¸ng . = hoÆc: = + ¦u ®iÓm cña chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n : C¸ch tÝnh nµy ®¬n gi¶n vµ khi ¸p dông chÕ ®é nµy sÏ kÝch thÝch ng­êi lao ®éng lµm ®ñ thêi gian qui ®Þnh . + Nh­îc ®iÓm : Mang tÝnh b×nh qu©n , kh«ng kuyÕn khÝch sö dông hîp lý cã hiÖu qu¶ thêi gian lµm viÖc , tiÕt kiÖm nguyª v©t liÖu , tËp trung c«ng suÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ . Do vËy h¹n chÔ n¨ng suÊt lao ®éng , ng­êi lao ®éng kh«ng h¨ng say lµm viÖc . Nh»m kh¾c phôc nh­îc ®iÓm cña chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n vµ khuyÕn khÝch nguêi lao ddéng n©ng cao tr¸ch nhiÖm lµm viÖc , qua ®ã n©ng cao kÕt qu¶ vµ chÊt l­îng c«ng viÖc , ng­êi ta ®· x©y dùng chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã th­ëng . 1.4.2 ChÕ ®é tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã th­ëng . + Kh¸i niÖm : ChÕ ®é tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã th­ëng lµ chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo sù kÕt hîp gi÷a tr¶ l­¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n víi tiÒn th­ëng khi ®¹t ®­îc nh÷ng chØ tiªu vÒ sè l­îng hoÆc chÊt l­îng ®· quy ®Þnh . + §èi t­îng ¸p dông : ChÕ ®é tr¶ l­¬ng nµy chñ yÕu ¸p dông ®èi víi c«ng nh©n phô lµm c«ng viÖc phôc vô nh­ c«ng nh©n s­¶ ch÷a , ®iÒu chØnh thiÕt bÞ . HoÆc cã thÓ ¸p dông víi nh÷ng c«ng nh©n chÝnh lµm viÖc ë nh÷ng kh©u s¶n xuÊt cã tr×nh ®é c¬ khÝ ho¸ cao , tù ®äng ho¸ hoÆc lµm nh÷ng c«ng viÖc tuyÖt ®èi ph¶i ®¶m b¶o chÊt l­îng . + C«ng thøc tÝnh : LTT = LCB x T + Tth­ëng Trong ®ã : LTT : tiÒn l­¬ng thùc tÕ ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc . LCB : lµ tiÒn l­¬ng cÊp bËc tÝnh theo thêi gian giê hay ngµy . T : Sè thêi gian lµm viÖc thùc tÕ giê hoÆc ngµu . Tth­ëng : tiÒn th­ëng mµ ng­êi lao ®éng ®ã nhËn ®­îc. + ¦u ®iÓm cña chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã th­ëng . ChÕ ®é tr¶ l­¬ng nµy ph¶n ¸nh ®­îc tr×nh ®é thµnh th¹o vµ thêi gian lµm viÖc thùc tÕ , g¾n chÆt víi thµnh tÝch c«ng t¸c cña tõng ng­êi th«ng qua c¸c chØ tiªu xÐt th­ëng ®· ®¹t ®­îc . V× vËy nã kuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng quan t©m ®Õn tr¸ch nhiÖm ®èi víi v«ng viÖc vµ kÕt qu¶ c«ng t¸c cña m×nh , qua ®ã t¹o ®éng lùc trong lao ®éng . + Nh­îc ®iÓm cña chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã th­ëng . DÔ lµm cho ng­êi lao ®éng ch¹y theo sè l­îng mµ kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng nh­ quy ®Þnh . 1.5 Mét sè ®iÒu kiÖn ®Ó tr¶ c«ng theo thêi gian cã hiÖu qu¶ . + Quy ®Þnh râ rµng chøc n¨ng nhiÖm vô cña ng­êi lao ®éng : MÆc dï nÕu chóng ta ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian th× ®ßi hái vÉn ph¶i cã b¶n m« t¶ c«ng viÖc víi môc ®Ých c¶ ngµy ng­êi lao ®éng ®ã cÇn ph¶i lµm nh÷ng g× ®Ó hÕt nhiÖm vô. + §¸nh gi¸ thùc hiÖn c«ng viÖc cã khoa häc : Gióp ng­êi lao ®éng biÕt ®­îc m×nh ®ang lµm viÖc ë møc ®é nµo , c¸i g× ®¹t ®­îc , c¸i g× ch­a ®¹t ®­îc , nguyªn nh©n v× sao , tõ ®ã gióp cho hä cã ®iÒu kiÖn hoµn thµnh c«ng viÖc tèt h¬n . + Ph¶i cã khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng : Còng th«ng qua ®¸nh gi¸ thùc hiÖn c«ng viÖc gióp cho ng­êi c¸n bé ( qu¶n lý ) nh©n sù ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh nh©n sù ®óng ®¾n cã liªn quan ®Õn quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng nh­ : viÖc quyÕt ®Þnh xem ai sÏ cã phÇn th­ëng … 2 . H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm . 2.1 Kh¸i niÖm h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm . H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm lµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng trong ®ã tiÒn l­¬ng ®­îc x¸c ®Þnh dùa trªn 3 yÕu tè : + Møc l­¬ng theo cÊp bËc . + Møc lao ®éng . + Sè s¶n phÈm thùc tÕ ®­îc s¶n xuÊt ra vµ nghiÖm thu . 2.2 ý nghÜa cña h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm . + Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm qu¸n triÖt ®Çy ®ñ nguyªn t¾c tr¶ l­¬ng g¾n víi kÕt qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc cña mçi ng­êi : Thu nhËp vÒ tiÒn l­¬ng phô thuéc trùc tiÕp vµo sè l­îng vµ chÊt l­äng s¶n phÈm mµ hä lµm ra . Do ®ã , kich thÝch n©ng cso n¨ng suÊt lao ®éng . + Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm cã t¸c dông trùc tiÕp khuyÕn khÝch ng­êi lao ®«ng ra søc häc tËp v¨n ho¸ , kü thuËt , nghiÖp vô ®Ó n©ng cao tr×nh ®é lµnh nghÒ , ra søc ph¸t huy s¸ng kiÕn , c¶i tiÕn kü thuËt , c¶i tiÕn ph­¬ng ph¸p lao ®éng , sö dông tèt m¸y mãc thiÕt bÞ ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng . + Gãp phÇn thóc ®Èy c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp , nhÊt lµ c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng , n©ng cao tÝnh tù chñ , chñ ®éng trong lµm viÖc cña ng­êi lao ®éng . 2.3 C¸c ®iÒu kiÖn cÇn ®¶m b¶o khi sö dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm : + Ph¶i x©y dùng ®­îc c¸c ®Þnh møc cã c¨n cø khoa häc . §©y lµ ®iÒu kiÖn rÊt quan träng lµm c¬ së ®Ó tÝnh toÊn ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng , x©y dùng kÕ ho¹ch quü l­¬ng vµ sö dông hîp lý , cã hiÖu qu¶ tiÒn l­¬ng cña doanh nghiÖp . §Þnh møc lao ®éng ph¶i thùc sù cã khoa häc , nghÜa lµ chän ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n hoa phÝ thêi gian mét c¸ch khoa häc nhÊt . + B¶o ®¶m vµ tæ chøc phôc vô tèt n¬i lµm viÖc : Tæ chøc phôc vô tèt n¬i lµm viÖc nh»m b¶o ®¶m cho ng­êi lao ®éng cã thÓ hoµn thµnh vµ hoµn thµnh v­îy møc n¨ng suÊt lao ®éng nhê sô gi¶m bít thêi gian tæn thÊt do phôc vô tæ chøc vµ phôc vô kü thuËt . + Lµm tèt c«ng t¸c kiÓm tra , nghiÖm thu s¶n phÈm : KiÓm ttra , nghieemj thu s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt ra theo ®óng chÊt l­îng ®· quy ®Þnh tr¸nh hiÖn t­îng ch¹y theo sè l­îng ®¬n thuÇn .Qua ®ã tiÒn l­¬ng ®­îc tÝnh vµ tr¶ ®óng víi kÕt qu¶ thùc tÕ. + Gi¸o dôctèt ý thøc vµ tr¸ch nhiÖm cña ng­êi lao ®éng ®Ó hä võa phÊn ®Êu n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng , b¶o ®¶m chÊt l­îng s¶n phÈm , ®ång thêi tiÕt kiÖm vËt t­ , nguyªn liÖu vµ sö dông hiÖu qu¶ nhÊt m¸y mãc thiÕt bÞ vµ c¸c trang bÞ lµm viÖc kh¸c . 2.4 C¸c chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm . 2.4.1 ChÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp c¸ nh©n . + Kh¸i niÖm : ChÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp c¸ nh©n lµ chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm ¸p dông ®èi víi tõng c«ng nh©n , rrong ®ã tiÒn l­¬ng tØ lÖ thuËn víi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra vµ ®­îc nghiÖm thu . §ay lµ c¸ch tr¶ l­¬ng cho nh÷ng ng­êi lµm viÖc ®éc lËp víi nhau , cã thÓ ®Þnh møc , kiÓm tra vµ nghiÖm thu s¶n phÈm mét c¸ch cô thÓ vµ riªng biÖt . + TÝnh ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng : §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng : Lµ møc tiÒn l­¬ng dïng ®Ó tr¶ cho ng­êi lao ®éng khi hä hoµn thµnh mét ®¬n vÞ s¶n phÈm hay c«ng viÖc . §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng ®­îc tÝnh nh­ sau : §G = hoÆc §G = L0 x T Trong ®ã : §G : §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng tr¶ cho 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm . L0 : L­¬ng cÊp bËc cña c«ng nh©n trong kú . Q : Møc s¶n l­îng cña c«ng nh©n trong kú . T : Møc thêi gian hoµn thµnh mét ®¬n vÞ s¶n phÈm . + C«ng thøc tÝnh tiÒn l­¬ng thùc tÕ mµ mét c«ng nh©n nhËn ®­îc trong kú : L1 = §G x Q1 Trong ®ã : L1 : tiÒn l­¬ng thùc tÕ mµ c«ng nh©n nhËn ®­îc . Q1 : sè l­îng s¶n phÈm thùc tÕ hoµn thµnh . + ¦u ®iÓm cña chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp c¸ nh©n . DÔ dµng tÝnh ®­îc tiÒn l­¬ng trùc tÕp trong kú . Cho thÊy mèi quan hÖ trùc tiÕp gi÷a tiÒn l­¬ng nhËn ®­îc víi kÕt qu¶ lao ®éng cña hä . Nªn nã cã t¸c dông khuyÕn khÝch c«ng nh©n tÝch cùc lµm viÖc , tËn dông mäi thêi gian lao ®éng , n©ng cao tay nghÒ ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng , t¨ng tiÒn l­¬ng mét c¸ch trùc tiÕp . + Nh­îc ®iÓm cña chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp c¸ nh©n . DÔ x¶y ra t×nh tr¹ng ng­êi lao ®éng chØ quan t©m ®Õn sè l­îng mµ Ýt chó ý quan t©m tíi chÊt l­îng s¶n phÈm . Nõu kh«ng cã th¸i ®é vµ ý thøc lµm viÖc tèt sÏ Ýt quan t©m ®Õn tiÕt kiÖm vËt t­ , nguyen liÖu hay sö dông cã hiÖu qu¶ m¸y mãc thiÕt bÞ . 2.4.2 ChÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm tËp thÓ . + Kh¸i niÖm : ChÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm tËp thÓ lµ chÕ ®é tr¶ l­¬ng trong ®ã tiÒn l­¬ng ®­îc tr¶ cho mét nhãm ng­êi lao ®éng theo khèi l­îng c«ng viÖc thùc tÕ mµ hä ®· ®¶m nhËn vµ sau ®ã ®­îc ph©n chia tíi tõng ng­êi theo mét ph­¬ng ph¸p nhÊt ®Þnh nµo ®ã . + Khi ph©n chia tiÒn l­¬ng tíi tõng ng­êi cÇn chó ý ®Õn viÖc : Phï hîp víi bËc l­¬ng . Thêi gian thùc tÕ lao ®éng cña hä . Møc ®é thùc hiÖn c«ng viÖc . + §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng ®­îc tÝnh nh­ sau : §G = hoÆc §G = LCBi x T0 Trong ®ã : §G : ®¬n gi¸ tÝnh theo s¶n phÈm tËp thÓ . LCBi : tiÒn l­¬ng cÊp bËc cña c«ng nh©n i . Q0 : møc s¶n l­îng cña c¶ tæ . T0 : møc thêi gian cña c¶ tæ . n : sè c«ng nh©n trong tæ . + TiÒn l­¬ng thùc tÕ cña c¶ tæ ®­îc tÝnh nh­ sau : L1 = §G x Q1 Trong ®ã : L1 : tiÒn l­¬ng thùc tÕ c¶ tæ nhËn ®­îc . Q1 : sè l­îng s¶n phÈm thùc tÕ c¶ tæ hoµn thµnh . + Chia l­¬ng cho c«ng nh©n trong tæ . ViÖc chia l­¬ng cho c«ng nh©n trong tæ rÊt quan träng trong chÕ ®é tr¶ l­¬ng s¶n phÈm tËp thÓ . Cã hai ph­¬ng ph¸p chia l­¬ng th­ëng ®­îc ¸p dông . §ã lµ ph­¬ng ph¸p dïng hÖ sè ®iÒu chØnh vµ ph­¬ng ph¸p dïng giê - hÖ sè . Ph­¬ng ph¸p dïng hÖ sè ®iÒu chØnh : Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc thùc hiÖn theo tr×nh tù nh­ sau : B­íc 1: TÝnh tiÒn c«ng theo cÊp bËc vµ thêi gian lµm viÖc cña mçi c«ng nh©n trong tæ . B­íc 2 : X¸c ®Þnh hÖ sè ®iÒu chØnh cña c¶ tæ H®c = Trong ®ã : H®c : hÖ sè ®iÒu chØnh L1 : tiÒn l­¬ng thùc tÕ cña c¶ tæ nhËn ®­îc L0 : tiÒn l­¬ng cÊp bËc cña tæ B­íc 3 : TÝnh tiÒn l­¬ng cho tõng c«ng nh©n TiÒn l­¬ng cña tõng c«ng nh©n ®­îc tÝnh theo c«ng thøc : Li = LCBi x H®c Trong ®ã : Li : l­¬ng thùc tÕ c«ng nh©n i nhËn ®­îc LCBi : l­ong cÊp bËc cña c«ng nh©n i Ph­¬ng ph¸p dïng giê – hÖ sè : Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc thùc hiÖn theo tr×nh tù nh­ sau : B­íc 1 : TÝnh ®æi sè giê lµm viÖc thùc tÕ cña tõng c«nh nh©n cã bËc thî kh¸c nhau vÒ sè giê lµm viÖc thùc tÕ cña c«ng nh©n bËc I ( hoc lµ cña c«ng nh©n lµm c«ng viÖc ë møc l­¬ng tèi thiÓu ) ®Ó so s¸nh vµ ®­îc tÝnh theo c«ng thøc : Tq®i = Ti x Hi Trong ®ã : Tq®i : sè giê lµm viÖc thùc tÕ cña c«ng nh©n quy ®æi ra sè giê lµm viÖc thùc tÕ cña c«ng nh©n bËc I . Ti : sè giê lµm viÖc thùc tÕ cña c«ng nh©n thø i . Hi : hÖ sè l­¬ng cña c«ng nh©n i trong thang l­¬ng . B­íc 2 : TÝnh tiÒn l­¬ng cho mét giê lµm viÖc cña c«ng nh©n bËc I . LÊy tæng sè tiÒn l­¬ng thùc tÕ nhËn ®­îc chia cho tæng sè giê ®· quy ®æi ra bËc I cña c¶ tæ ta ®­îc tiÒn l­¬ng thùc tÕ cho tõng giê cña c«ng nh©n bËc I . C«ng thøc tÝnh tiÒn l­¬ng mét giê cña c«ng nh©n bËc I = Trong ®ã : L1 : tiÒn l­¬ng thùc tÐ cña c¶ tæ nhËn ®­îc . LI : tiÒn l­¬ng mét giê cña c«ng nh©n theo sè giê quy ®æi . S Tq®i : tæng sè giê lµm viÖc quy ®æi vÒ sè giê lµm viÖc cña c«ng nh©n bËc I . n : sè c«ng nh©n trong tæ . B­íc 3 : TÝnh tiÒn l­¬ng thùc lÜnh cña mçi c«ng nh©n theo tiÒn l­¬ng cÊp bËc vµ sè giê lµm viÖc ®· tÝnh l¹i . TiÒn l­¬ng cña tõng ng­êi ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau : Li = L x Tq®i Trong ®ã : Li : tiÒn l­¬ng thùc lÜnh cña c«ng nh©n i . L : tiÒn l­¬ng mét giê cña mçi c«ng nh©n tÝnh theo sè giê quy ®æi . Tq®i : sè giê lµm viÖc qui ®æi ra bËc I cña c«ng nh©n . + ¦u ®iÓm cña chÕ ®é tr¶ l­¬ng s¶n phÈm tËp thÓ . Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm tËp thÓ cã t¸c dông n©ng cao ý thøc tr¸ch nhiÖm , tinh thÇn hîp t¸c , vµ phèi hîp cã hiÖu qu¶ gi÷a c¸c c«ng nh©n lµm viÖc trong tæ . nhãm , quan t©m «øi kÕt qu¶ cuèi cïng cña tæ nhãm . + Nh­îc ®iÓm cña chÕ ®æ tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm tËp thÓ . Do s¶n l­îng cña mçi c«ng nh©n kh«ng trùc tiÕp quyÕt ®Þnh tiÒn l­¬ng hä nhËn ®­îc nªn cã h¹n chÕ Ýt kich thÝch t¨ng n¨ng suÊt lao ®«ng c¸ nh©n , g©y nªn tÝnh û l¹i , tr«ng chê vµo ng­êi kh¸c . MÆt kh¸c do ph©n phèi tiÒn l­¬ng ch­a tÝnh ®Õn t×nh h×nh thùc tÕ cña c«ng nh©n vÒ søc khoÎ , th¸i ®é lao ®éng …nªn ch­a thÓ hiÖn ®Çy ®ñ nguyªn t¾c ph©n phèi g¾n víi kÕt qu¶ c«ng viÖc . 2.4.3 ChÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm gi¸n tiÕp . + Kh¸i niÖm : ChÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm gi¸n tiÕp lµ chÕ ®é tr¶ l­¬ng cho nh÷ng ng­êi lao ®éng lµm c¸c c«ng viÖc phôc vô mµ c«ng viÖc cña hä cã ¶nh h­ëng nhiÒu tíi kÕt qu¶ lao ®éng cña c«ng nh©n chÝnh h­oöng l­¬ng theo s¶n phÈm nh­ : c«ng nh©n söa ch÷a , phôc vô m¸y sîi , m¸y dÖt , c«ng nh©n ®iÒu chØnh thiÕt bÞ trong nhµ m¸y c¬ khÝ . + Víi ®Æc ®iÓm cña chÕ ®é tr¶ l­¬ng nµy lµ tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n phô l¹i tuú thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt cña c«ng nh©n chÝnh . Do ®ã , ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng tÝnh theo c«ng thøc sau : §G = Trong ®ã : §G : §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n phô . M : Møc phôc vô cña c«ng nh©n phô . L : L­¬ng cÊp bËc cña c«ng nh©n phô . Q : Møc s¶n l­îng cña c«ng nh©n chÝnh . + TÝnh tiÒn l­¬ng thùc tÕ : TiÒn l­¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n phô ®­îc tinh theo c«ng thøc sau : L1 = §G x Q1 Trong ®ã : L1 : TiÒn l­¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n phô . §G : §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©nphô . Q1 : Møc hoµn thµnh thùc tÕ cña c«ng nh©n chÝnh . TiÒn l­¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n phô cßn cã thÓ ®­îc tÝnh dùa vµo møc n¨ng suÊt lao ®éng thùc tÕ cña c«ng nh©n chÝnh nh­ sau : L1 = §G x x = §G x . In Trong ®ã : L1 , L , §G , M , Q1 , Q : nh­ gi¶i thÝch ë c«ng thøc trªn . In : chØ sè hoµn thµnh n¨ng suÊt lao ®éng cña c«ng nh©n chÝnh . + ¦u ®iÓm cña chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp > ChÕ ®é tr¶ l­¬ng nµy khuyÕn khÝch c«ng nh©n phôc vô sÏ phôc vô tèt h¬n cho c«ng nh©n chÝnh , gãp phÇn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng cña c«ng nh©n chÝnh . + Nh­îc ®iÓm cña chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm gi¸n tiÕp . TiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n phô phô thuéc vµo kÕt qu¶ lµm viÖc thùc tÕ cña c«ng nh©n chÝnh , mµ kÕt qu¶ nµy nhiÒu khi l¹i chÞu t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè k¸c . Do vËy cã thÓ lµm h¹n chÕ sù cè g¾ng lµm viÖc cña c«ng nh©n phô . 2.4.4 ChÕ ®é tr¶ l­¬ng s¶n phÈm kho¸n . + Kh¸i niÖm : ChÕ ®é tr¶ l­¬ng s¶n phÈm kho¸n th­êng ¸p dông cho c«ng viÖc mµ nÕu giao kho¸n tõng chi tiÕt , tõng bé phËn th× kh«ng cã lîi mµ ph¶i giao tÊt c¶ c«ng viÖc cho c«ng nh©n hoµn thµnh trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh . ChÕ ®é nµy ®­îc thùc hiÖnnkh¸ phæ biÕn trong ngµnh n«ng nghiÖp vµ x©y dùng c¬ b¶n … + C«ng thøc tÝnh tiÒn l­¬ng s¶n phÈm kho¸n : L1 = §GK x Q Trong ®ã : L1 : tiÒn l­¬ng thùc tÕ c«ng nh©n nhËn ®­îc . §GK : ®¬n gi¸ kho¸n cho mét s¶n phÈm hay c«ng viÖc . Q : sè l­îng s¶n phÈm ( c«ng viÖc ) hoµn thµnh . Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng trong chÕ ®é tr¶ l­¬ng nµy lµ x¸c ®Þnh®¬n gi¸ kho¸n . §Ó ®¶m b¶o kho¸n cã hiÖu ph¶i cã phiÕu kho¸n mét c¸ch chÆt chÏ . + ¦u ®iÓm cña chÕ ®é tr¶ l­¬ng kho¸n : ViÖc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm kho¸n cã t¸c dông lµm cho ng­êi lao ®éng ph¸t huy s¸ng kiÕn vµ tÝch cùc c¶i tiÕn lao ®éng ®Ó tèi ­u ho¸ qu¸ tr×nh lµm viÖc , gi¶m thêi gian lao ®éng , hoµn thµnh nhanh c«ng viÖc giao kho¸n . Hay chÝnh lµ sù thóc ®Èy hä t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng mµ vÉn ®¶m b¶o chÊt l­îng c«ng viÖc th«ng qua hîp ®ång kho¸n chÆt chÏ . + Nh­îc ®iÓm cña chÕ ®é tr¶ l­¬ng kho¸n . ViÖc x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ giao kho¸n phøc t¹p nhiÒu khi khã chÝnh x¸c , ®ßi hái ph¶i hÕt søc chÆt chÏ , tû mØ ®Ó x©y dùng ®¬n gi¸ kho¸n . 2.4.5 ChÕ ®é tr¶ l­¬ng s¶n phÈm cã th­ëng . + Kh¸i niÖm : Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm cã th­ëng lµ sù kÕt hîp tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm ( theo c¸c chÕ ®é tr×nh bµy ë trªn ) vµ tiÒn th­ëng . ChÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm cã th­ëng gåm hai phÇn : PhÇn tr¶ l­¬ng theo ®¬n gi¸ cè ®Þnh vµ sè l­îng s¶n phÈm thùc tÕ ®· hoµn thµnh . PhÇn tiÒn th­ëng ®­îc tÝnh c¨n cø vµo t×nh ®é hoµn thµnh vµ hoµn thµnh v­ît møc c¸c chØ tiªu th­ëng c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng s¶n phÈm cña chÕ ®é tiÒn th­ëng quy ®Þnh . + TiÒn l­¬ng tr¶ theo s¶n phÈm cã th­ëng tÝnh theo c«ng thøc sau : Lth = L + Trong ®ã : Lth : tiÒn l­¬ng s¶n phÈm cã th­ëng . L : tiÒn l­¬ng tr¶ theo s¶n phÈm víi ®¬n gi¸ cè ®Þnh . m : phÇn tr¨m tiÒn th­ëng cho 1% hoµn thµnh v­ît møc chØ tiªu th­ëng . h : phÇn tr¨m hoµn thµnh v­ît møc chØ tiªu th­ëng . + ¦u ®iÓm cña chÕ ®é tr¶ l­¬ng s¶n phÈm cã th­ëng . ChÕ ®é tr¶ l­¬ng s¶n phÈm cã th­ëng lhuyÕn khÝch c«ng nh©n tÝch cùc lµm viÖc hoµn thµnh v­ît møc s¶n l­îng hay cã t¸c dông thóc ®Èy ng­êi lao ®éng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng . + Nh­îc ®iÓm cña chÕ ®é tr¶ l­¬ng s¶n phÈm cã th­ëng . Nõu ph©n tÝch , tÝnh to¸n , x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu tÝnh th­ëng kh«ng chÝnh x¸c cã thÓ lµm t¨ng chi phÝ tiÒn l­¬ng , béi thu quü tiÒn l­¬ng . + Yªu cÇu c¬ b¶n khi ¸p dông chÕ ®é tiÒn l­¬ng s¶n phÈm cã th­ëng lµ : c¸c chØ tiªu th­ëng ph¶i râ rµng , cô thÓ , chÝnh x¸c , c¸c ®iÒu kiÖn th­ëng ph¶i quy ®Þnh ®óng ®¾n , còng nh­ tiÒn th­ëng vµ tû lÖ th­ëng b×nh qu©n . 2.4.6 ChÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn . + ChÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn th­êng ®­îc ¸p dông ë nh÷ng “ kh©u yÕu “ hoÆc quan träng trong s¶n xuÊt mµ viÖc n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng ë ®ã cã t¸c dông thóc ®Èy s¶n xuÊt ë nh÷ng bé phËn s¶n xu©t kh¸c cã liªn quan . Trong chÕ ®é tr¶ l­¬ng nµy dïng hai lo¹i ®¬n gi¸ : §¬n gi¸ cè ®Þnh : dïng ®Ó tr¶ cho nh÷ng s¶n phÈm thùc tÕ ®· hoµn thµnh . §¬n gi¸ luü tiÕn : dïng ®Ó tÝnh th­ëng cho nh÷ng s¶n phÈm v­ît møc khëi ®iÓm. §¬n gi¸ luü tiÕn lµ ®¬n gi¸ cè ®Þnh nh©n víi tØ lÖ t¨ng ®¬n gi¸ . Nguyªn t¾c x¸c ®Þnh tØ lÖ t¨ng ®¬n gi¸ : Ng­êi ta chØ dïng mét phÇn sè tiÕt kiÖm ®­îc vÒ chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp cè ®Þnh ®Ó t¨ng ®¬n gi¸ . TØ lÖ t¨ng ®¬n gi¸ do vai trß cña kh©u s¶n xuÊt ®ã quyÕt ®Þnh vµ ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sac : K = Trong ®ã : K : tØ lÖ t¨ng ®¬n gi¸ hîp lý . dc® : tØ täng chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp cè ®Þnh trong gi¸ thµnh s¶n phÈm . tc : tØ lÖ sè tiÒn tiÕt kiÖm vÒ chi phÝ s¶n xuÊt giÊn tiÕp cè ®Þnh dïng ®Ó t¨ng ®¬n gi¸ . d1 : tØ träng tiÒn c«ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt trong gi¸ thµnh s¶n phÈm khi hoµn thµnh møc s¶n l­îng 100% . + TiÒn l­¬ng tÝnh theo s¶n phÈm luü tiÕn ®­îc tÝnh nh­ sau : S L = ( P. Q ) + [ P . K ( Q1 – Q0 ) ] Trong ®ã : S L : tæng sè tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n h­ëng l­¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn . Q1 : s¶n l­îng thùc tÕ . Q0 : møc khëi ®iÓm . P : ®¬n gi¸ cè ®inh tÝnh theo s¶n phÈm hoÆc tiÒn l­¬ng b×nh qu©n cña giê/møc. K : tØ lÖ ®¬n gi¸ s¶n phÈm ®­îc n©ng cao . + ¦u ®iÓm cña chÕ ®é tr¶ l­¬ng heo s¶n phÈm luü tiÕn . ViÖc t¨ng ®¬n gi¸ cho nh÷ng s¶n phÈm v­ît møc khëi ®iÓm lµm cho c«ng nh©n tÝch cùc lµm viÖc dÉn ®Ðen t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng . + Nh­îc ®iÓm cña chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn . ¸p dông chÐ ®é nµy dÏ lµm cho tèc ®é t¨ng cña tiÒn l­¬ng lín h¬n tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng cña nh÷ng kh©u ¸p dông chÕ ®é tr¶ l­¬ng s¶n phÈm luü tiÕn . + Khi ¸p dông chÕ ®é tr¶ c«ng theo s¶n phÈm luü tiÕn cÇn ph¶i chó ý : Thêi gian tr¶ l­¬ng : kh«ng nªn quy ®Þnh qu¸ ng¾n ( hµng ngµy , hµng tuÇn ) ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng kh«ng hoµn thµnh m­c hµng th¸ng . Thêi gian t¶ l­¬ng nªn quy ®Þnh hµng th¸ng , cã khi tõ 3 -> 6 th¸ng . §¬n gi¸ ®­îc n©ng cao nhiÒu hay Ýt cho nh÷ng s¶n phÈm v­ît møc khëi ®iÓm lµ do møc ®é quan träng cña bé phËn s¶n xuÊt ®ã quyÕt ®Þnh . Ki dù kiÕn vµ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña chÕ ®é tiÒn l­¬ng tÝnh theo s¶n phÈm luü tiÕn , kh«ng thÓ chØ dùa vµo kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp cè ®Þnh vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ cßn ph¶i dùa nhiÖm vô s¶n xuÊt cÇn ph¶i hoµn thµnh . ¸p dông chÕ ®é tr¶ l­¬ng nµy tèc ®é t¨ng tiªn l­¬ng cña c«ng nh©n th­êng lín h¬n tèc ®é t¨ng NSL§ . Do ®ã kh«ng nªn ¸p dông réng r·i , trµn lan mµ cÇn ph¶i ¸p dông tuú n¬i , tuú lóc . III . Thùc tr¹ng ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng trong mét sè doanh nhiÖp hiÖn nay . 1 . H×nh thøc tr¶ l­¬ng cho ng­êi b¸n hµng cña c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n §øc Tïng . H×nh thøc tr¶l­¬ng ®­îc c«ng ty TNHH §øc Tïng ¸p dông ®ã lµ tr¶ l­¬ng cho ng­êi b¸n hµng theo h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã th­ëng . TiÒn th­ëng cña tõng ng­êi trong th¸ng ®­îc tÝnh dùa trªn c¬ së lîi nhuËn thu ®­îc cô thÓ trong th¸ng §Þnh møc thang l­¬ng cho nh©n viªn b¸n hµng . + L­¬ng këi ®iÓm = 480000 ®/th¸ng + HÖ sè n©ng l­¬ng hµng n¨m = 1,05 1.2 TiÒn th­ëng tÝnh cho mçi nh©n viªn b¸n hµng trong th¸ng . 1.2.1 Doanh sè b¸n ®· thùc hiÖn trong 1 th¸ng . Lo¹i Doanh sè b¸n ®· thùc hiÖn trong 1 th¸ng Giái 500 triÖu trë lªn Kh¸ 100 – 500 triÖu Trung b×nh 30 - 100 triÖu KÐm 10 - 30 triÖu RÊt kÐm d­íi 10 triÖu 1.2.2 C¸ch tÝnh lîi nhuËn cña c«ng ty trong 1 th¸ng . LN = DS * x Trong ®ã : LN : lîi nhuËn thu ®­îc trong 1 th¸ng DS : doanh sè b¸n ®· thùc hiÖn trong 1 th¸ng x : % lîi nhuËn ( ®· trõ thuÕ vµ c¸c chi phÝ ) hay lµ % lîi nhuËn sau thuÕ 1.2.3 BiÕu ®¸nh gi¸ ng­êi b¸n hµng . §¸nh gi¸ ng­êi b¸n hµng c«ng ty dùa vµo lîi nhuËn thu ®­îc : Thø tù Lo¹i Lîi nhuËn ®¹t ®­îc trong 1 th¸ng Loai 1 Giái 60 triÖu trë lªn Loai 2 Kh¸ 10 – 60 triÖu Loai 3 Trung b×nh kh¸ 5 – 10 triÖu Loai 4 Trung b×nh 2 – 5 triÖu Loai 5 KÐm D­íi 1 triÖu Loai 6 RÊt kÐm D­íi 500000® 1.2.4 Th­ëng dùa vµo biÓu ®¸nh gi¸ ë môc 1.3 . Thø tù Lo¹i Møc th­ëng Lo¹i 1 Giái 20% Lo¹i 2 Kh¸ 12% Lo¹i 3 Trung b×nh kh¸ 8% Lo¹i 4 Trung binh 5% 1.2.5 Ph¹t . Nh÷ng ng­êi b¸n hµng ®¹t lîi nhuËn ë lo¹i kÐm vµ rÊt kÐm sÏ kh«ng ®­îc th­ëng vµ bÞ trõ 30 % l­¬ng vµ bÞ b¾t buéc nghØ 5 ngµy ®Ó ®µo t¹o l¹i . Thùc hiÖn viÖc tr¶ l­¬ng cña c«ng ty nh­ trªn cã nh÷ng ­u ®iÓm sau : Theo c¸ch tr¶ l­¬ng nµy th× tiÒn l­¬ng mµ ng­êi b¸n nhËn ®­îc sÏ phô thuéc trùc tiÕp vµo doanh thuhay l¬Þ nhuËn mµ hä ®· thùc hiÑn trong th¸ng . V× vËy , nã cã t¸c dông khuyÕn khÝch rÊt lín trong viÖc phÊn ®Êu n©ng cao doanh thu cña mçi ng­êi nh»m n©ng cao tiÒn l­¬ng . §iÒu nµy rÊt cã lîi cho c«ng ty . Nh­ng mÆt kh¸c c¸ch tr¶ l­¬ng nµy cã mÆt h¹n chÐ cña nã . Khi xem xÐt ®¸nh gi¸ tiªu chuÈn ë trªn ®èi víi nh©n viªn b¸n hµng th× ®ßi hái c«ng ty cßn ph¶i dùa vµo c¬ së ph©n c«ng cña ban kinh doanh cho ng­êi b¸n hµng , ng­êi b¸n hµng cã thÓ ®­îc ph©n c«ng Ýt hoÆc hµng khã b¸n th× cÇn ph¶i xem xÐt l¹i ®Ó ®¶m b¶o ®­äc tÝnh c«ng b»ng . 2 . Thùc tr¹ng tr¶ l­¬ng t¹i kh¸ch s¹n S«ng L« . + C¸ch tÝnh l­¬ng tõ th¸ng 2/2001 trë vÒ tr­íc : TLCB = Tlmindn x HCB Trong ®ã : TLCB : tiÒn l­¬ng cÊp bËc b×nh qu©n cña c«ng nh©n . Tlmindn : tiÒn l­¬ng tèi thiÓu cña doanh nghiÖp ¸p dông . HCB : HÖ sè cÊp bËc c«ng viÖc . Tõ 2/2001 trë vÒ tr­íc kh¸ch s¹n ®· ¸p dông h×n thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian gi¶n ®¬n . Cô thÓ lµ viÖc tÝnh l­¬ng hoµn toµn tho thangl­¬ng , b¶ng l­¬ng vµ cÊp bËc c«ng viÖc cña tõng ng­êi lao ®éng . + KÓ tõ 2/2001 k¸ch s¹n ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ngtheo thêi gian ®¬n gi¶n nh­ng cã tÝnh theo ®iÒu kiÖn hoµn thµnh kÐ ho¹ch vÒ doanh thu . C¸ch tÝnh l­¬ng tõ th¸ng 2/2001 ®Õn nay TL = Tlmindn x HCB x %HTKH Trong ®ã : TL : tiÒn l­¬ng ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc Tlmindn : t×n l­¬ng tèi thiÓu mµ doanh nghiÖp ¸p dông HCB : HÖ sè cÊp bËc c«ng viÖc %HTKH : phÇn tr¨m hoµn thµnh kÕ ho¹ch vÒ doanh thu cña kh¸ch s¹n Theo c¸ch tÝnh l­¬ng nµy th× ng­êi c«ng nh©n sÏ ®­îc h­ëng l­¬ng theo sù hoµn thµnh vÒ doanh thu . NÕu th¸ng ®ã kh¸ch s¹n kh«ng ®¹t chØ tiªu vÒ doanh thu th× ng­êi c«ng nh©n sÏ nhËn ®­îc møc tiÒn l­¬ng nhá h¬n møc tiÒn l­¬ng cÊp bËc , cß nÕu kh¸ch s¹n ®¹t vµ ®¹t v­ît møc chØ tiªu th× møc tiÒn l­¬ng sÏ lµ 100% l­¬ng cÊp bËc . Ngoµi ra , ng­êi lao ®éng cßn nhËn thªm kho¶n tiÒn trÝch tõ tiÒn l·i , hay nãi c¸ch kh¸c ®ã lµ mét kho¶n tiªn th­ëng do lµm ¨n cã hiÖu qu¶ . H×nh thøc tiÒn l­¬ng ¸p dông t¹i kh¸ch s¹n S«ng L« ®­îc tÝnh theo møc l­¬ng cÊp bËc th¸ng , do ®ã tiÒn l­¬ng ®­îc tÝnh kh«ng c¨n cø vµo sè ngµy lµm viÖc thùc tÕ cña mçi ng­êi mµ sè ngµy lµ theo quy ®Þnh chung . ViÖc tr¶ thanh to¸n tiÒn l­¬ng ®­îc thèng nhÊt vµo cuèi th¸ng vµ tÝnh 1 lÇn . Ngoµi ra trong th¸ng khi ch­a ®Õn kú lÜnh l­¬ng , kh¸ch s¹n cã thÓ t¹m øng tiÒn l­¬ng cho ng­êi lao ®éng khi mµ hä cÇn víi møc t¹m øng kh«ng qu¸ 50% cña tiÒn l­¬ng c¬ b¶n vµ ®Õn kú l­¬ng sÏ ®­îc tÝnh trõ vµo tiÒn l­¬ng cua ng­êi ®ã . H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian t¹i kh¸ch s¹n S«ng L« cã mét sè ­u , nh­îc ®iÓm sau : + ¦u ®iÓm : C¸ch tÝnh l­¬ng nh­ trªn ®¬n gi¶n , dÔ tÝnh to¸n. KhuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng ®i lµm ®Çy ®ñ theo thêi gian quy ®Þnh . + Nh­îc ®iÓm : ViÖc tr¶ l­¬ng theo h×nh thøc nµy kh«ng g¾n víi møc ®é ®èng gãp cña ng­êi lao ®éng vµ hiÖu qu¶ coong viÖc . ViÖc ¸p dông hÖ thèng thang b¶ng l­¬ng nh­ hiÖn nay sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ng­êi lao ®éng lµm viÖc l©u n¨m sÏ lu«n cã hÖ sè l­¬ng cao h¬n nh÷ng ng­êi cã th©m niªn Ýt cho dï n¨ng lùc cña hä cã thÊp h¬n . §iÒu nµy dÉn tíi sù mÊt c«ng b»ng trong thu nhËp . ViÖc ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng nh­ hiÖn nay cña kh¸ch s¹n cßn mang tÝnh b×nh qu©n , tiÒn l­¬ng mµ ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc kh«ng g¾n trùc tiÕp víi kÕt qu¶ lao ®éng cña b¶n th©n hä nªn dÔ x¶y ra t×nh tr¹ng dùa dÉm thiÕu nhiÖt t×nh trong tËp thÓ lao ®éng . Ngoµi ra kh¸ch s¹n S«ng L« ®ang ¸p dông tr¶ th­ëng 6 th¸ng vµ 1 n¨m , quü tiÒn th­ëng ®­îc trÝch tõ lîi nhuËn t¨ng thªm cña kh¸ch s¹n . Nh­ vËy chØ trong tr­êng hîp kh¸ch s¹n kinh do¹nh cã l·i th× c«ng nh©n míi cã tiÒn th­ëng . §èi t­îng xÐt th­ëng : lµ toµn bé lao ®éng trong c«ng ty cã kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh tèt . §iÒu kiÖn th­ëng : kh¸ch s¹n lµm ¨n cã l·i H×nh thøc th­ëng : dùa trªn b×nh bÇu A , B Møc tiÒn th­ëng : cao nhÊt (A) lµ 90000®/th¸ng (B) lµ 50% møc A , tøc lµ 42500®/th¸ng Nh­ vËy nh×n chung møc tiÒn th­ëng t¹i kh¸ch s¹n S«ng L« lµ thÊp , ch­a thùc ù cã t¸c dông khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng . V× vËy ®Ó cã ®­îc møc th­ëng cao th× em nghÜ kh¸ch s¹n sÏ ph¶i t×m c¸ch n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xu¸at kinh doanh cña m×nh . 3. Thùc tr¹ng tr¶ l­¬ng t¹i c«ng ty x©y dùng sè 2 – VINACONEX . C«ng ty x©y dùng sè 2 ®ang ¸p dông 3 h×nh thøc tr¶ l­¬ng , ®ã lµ : H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã th­ëng H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm gi¸n tiÕp H×nh thøc tr¶ l­¬ng s¶n phÈm kho¸n 3.1 H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã th­ëng . + H×nh thøc nµy c«ng ty ¸p dông ®Ó tr¶ cho c¸n bé qu¶n lý c¸c phßng ban cÊp c«ng ty . §ã lµ : C¸n bé l·nh ®¹o qu¶n lý C¸n bé khoa häc kü thuËt C¸n bé lµm c«ng t¸c chuyªn m«n C¸n bé nghiÖp vô C¸n bé hµnh chÝnh C¸n bé lµm c«ng t¸c ®oµn thÓ + TiÒn l­¬ng mçi ng­êi nhËn ®­îc trong th¸ng gåm cã 2 phÇn : tiÒn l­¬ng c¬ b¶n vµ tiÒn th­ëng n¨ng suÊt lao ®éng . TiÒn l­¬ng c¬ b¶n ®­îc x¸c ®iÞnh : LCBi = Trong ®ã : LCB : l­¬ng c¬ b¶n cña ng­êi thø i Lmin : Møc l­¬ng tèi thiÓu do Nhµ n­íc quy ®Þnh TiÒn th­ëng NSL§ kh«ng cè ®Þnh cho tõng th¸ng . Nã phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty trong th¸nh . * Quü tiÒn th­ëng trong th¸ng ®­îc tÝnh theo c«ng thøc : VTT = x VKH Trong ®ã : VTT : quü tiÒn th­ëng thùc tÕ trong th¸ng Q1 : t«ng gi¸ trÞ s¶n l­îng thùc hiÖn ®­îc trong th¸ng Q0 : Gi¸ trÞ s¶n l­îng kÕ ho¹ch trong th¸ng VKH : Quü tiÒn th­ëng khi hoµn thµnh kÕ ho¹ch * TiÒn th­ëng mµ mçi ng­êi nhËn ®­îc trong th¸ng phô thuéc vµo møc th­ëng vµ hÖ sè th­ëng . TTi = M x Hi Trong ®ã : TTi : TiÒn th­ëng ng­êi thø i nhËn ®­îc M : møc th­ëng Hi : HÖ sè th­ëng cña ng­êi thø i phô thuéc vµo hÖ sè l­¬ng vµ chøc danh cña hä. C«ng thøc tÝnh møc th­ëng : M = Trong ®ã : VTT : quü tiÌn th­ëng thùc hiÖn ®­îc trong th¸ng ki : hÖ sè th­ëng cña ng­êi thø i fi : sè ng­êi cã hÖ sè th­ëng ki n : sè ng­êi h­ëng l­¬ng thêi gian Cuèi cïng ta tÝnh ®­îc tiÒn l­¬ng thùc tÕ cña mçi ng­êi nhËn ®­îc nh­ sau : TLTTi = TLCBi + TTi + H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian cña c«ng ty cã ­u , nh­îc ®iÓm sau : ¦u ®iÓm : khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng ®i lµm ®Çy ®ñ trong th¸ng ®Ó cã ®­îc møc tiÒn c«ng cao . Nh­îc ®iÓm : tiÒn l­¬ng ch­a thùc sù g¾n víi kÕtqu¶ , hiÖu qu¶ c«ng t¸c cña tõng ng­êi . Tõ ®ã xuÊt hiÖn vÊn ®Ò ng­êi lao ®éng lµm viÖc víi hiÖu suÊt kh«ng cao , l·ng phÝ thêi gian vµ nhiÒu khi ®Õn c¬ quan chØ mang tÝnh h×nh thøc . 3.2 H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm gi¸n tiÕp . + H×nh thøc nµy ¸p dông cho bé phËn qu¶n lý trùc tiÕp cña ®éi x©y dùng , gåm cã : ®éi tr­ëng ®éi x©y dùng , ®éi phã , kÕ to¸n , thñ kho , kü thuËt viªn , b¶o vÖ . Quü l­¬ng thùc tÕ cña c¸n bé quan lý ®éi : Vql® = Vcn x k Trong ®ã : Vql® : Quü l­¬ng thùc tÕ cña c¸n bé qu¶n lý ®éi Vcn : quü l­¬ng thùc tÐ cña ®éi tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp . k : tØ lÖ quy ®æi gi÷a tiÒn l­¬ng cña c¸n bé qu¶n lý vµ c«ng nh©n trùc tiÕp . C¸ch tÝnh : k = Trong ®ã : SLCBQL : tæng quü l­¬ng cÊp bËc cña lao ®éng qu¶n lý trùc tiÕp SLcn : tæng quü l­¬ng cÊp bËc cña c«ng nh©n trong ®éi C¸ch tÝnh l­¬ng cña c¸n bé qu¶n lý ®éi LNi = Trong ®ã : LNi : l­¬ng ngµy cña ng­êi thø i Vql® : quü l­¬ng th¸ng cña c¸n bé qu¶n lý ®éi hi : hÖ sè l­¬ng cÊp bËc cña ng­êi qu¶n lý thø i fi : sè ng­êi cã hÖ sè l­¬ng TiÒn l­¬ng thùc lÜnh hµng th¸ng cña c¸n bé qu¶n lý thø i LTLi = Lni x ni Trong ®ã : LNTLi : l­¬ng thùc lÜnh cña c¸n bé thø i trong th¸ng Lni : l­¬ng ngµy cña ng­êi thø i Ni : sè ngµy lµm viÖc thùc tª trong th¸ng cña ng­êi thø i + Mét sè ­u , nh­îc ®iÓm khi c«ng ty ¸p dông chÕ ®é tr¶ l­¬ng nµy ¦u ®iÓm : chÕ ®é tiÒn l­¬ng nµy g¾n kÕt qu¶ lao ®éng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt víi tiÒn l­¬ng nhËn ®­îc cña lao ®éng qu¶n lý . Do vËy ®Ó t¨ng tiÒn l­¬ng nhËn ®­îc c¸c c¸n bé qu¶n lý sÏ ph¶i nç lùc lµm tèt mäi nhiÖm vô cña m×nh t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho c«ng nh©n n©ng cao NSL§ . Nh­îc ®iÓm : chÕ ®é tiÒn l­¬ng nµy cßn mang tÝnh b×nh qu©n . Nh÷ng ng­êi cã hÖ sè l­¬ng nh­ nhau , cã sè ngµy lµm viÖc trong th¸ng nh­ nhau , kh«ng ph©n biÖy chøc vô sÏ nhËn ®­îc cïng mét møc l­¬ng . 3.3 H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm kho¸n . H×nh thøc nµy c«ng ty ¸p dông ®Ó tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt cña c«ng ty bao gåm c«ng nhaan kü thuËt vµ lao ®éng phæ th«ng . Khi tiÕn hµnh thi c«ng c¸c c«ng tr×nh , ®éi x©y dùng th­êng kho¸n cho c¸c tæ ®éi x©y dùng nh­ tæ nÒ , tæ cèp pha , tæ s¬n v«i , tæ s¾t trßn , tæ lao ®éng … thùc hiÖn viÖc thi c«ng . + TiÒn l­¬ng cña tæ ®­îc tÝnh theo c«ng thøc : TL = §G x Q Trong ®ã : §G : ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng kho¸n Q : Khèi l­îng c«ng viÖc hoµn thµnh Hµng th¸ng c¨n cø vµo khèi l­îng cong viÖc hoµn thnµh , ®äi tiÕn hµnh t¹m øng tiÒn l­¬ng cho c¸c tæ ®éi ®Ó tæ tr­ëng t¹m øng cho ng­êi lao ®éng . KÕt thóc c«ng tr×nh tiÕn hµnh thanh to¸n tiÒn l­¬ng cho toµn bé c«ng nh©n . Trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc®­îc x©y dùng c«ng ty tÝnh ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng kho¸n cho c¸c c«ng viÖc nh­ sau : Tªn c«ng viÖc §¬n gi¸ kho¸n Tr¸t b×nh qu©n 60000®/m X©y b×nh qu©n 45000®/m §æ bª t«ng thñ c«ng 45000 – 60000®/m Gia c«ng b»ng s¾t trßn 150 – 300®/kg Gia c«ng vµ ghÐp cèp pha 12000®/kg S¬n v«i 1200 – 1500®/kg + Chia l­¬ng cho c«ng nh©n trong tæ. C«ng nh©n trong tæ ®­îc chia ra 2 lo¹i : C«ng nh©n chÝnh : c«ng nh©n kü thuËt C«ng nh©n phô : lao ®éng phæ th«ng C¨n cø vµo b¶ng chÊm c«ng vµ tæng tiÒn l­¬ng cña c¶ tæ , tæ tr­ëng tiÕn hµnh tÝnh l­¬ng cho tõng ng­êi nh­ sau : LN = Trong ®ã : LN : l­¬ng ngµy TL : tiÒn l­¬ng cña c¶ tæ C : tæng sã ngµy c«ng thùc tÕ cña c¶ tæ Sau ®ã tiÕn hµnh ®iÒu chØnh l­¬ng ngµy ®èi víi tõng lo¹i c«ng nh©n . LNCNC = LN x X1 LNCNP = LN x X2 Trong ®ã : LNCNC : lwong ngµy c«ng nh©n chÝnh LNCNP : l­¬ng ngµy c«ng nh©n phô X1 , X2 : phÇn tiÒn ll­¬ng ®iÒu chØnh TÝnh tiÒn l­¬ng thùc lÜnh cho tõng ng­êi TLCNCi = LNCNC x Ni TLCNPj = LNCNP x Nj Trong ®ã : TLCNCi : tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n chÝnh thø i Ni : sè ngµy lµm viÖc thùc tÕ cña c«ng nh©n chÝnh thø i TLCNPj : tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n phô thø j Nj : sè ngµy lµm viÖc thùc tÕ cña c«ng nh©n phô thø j ¦u , nh­îc ®iÓm cña h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm kho¸n : ¦u ®iÓm : thóc ®Èy c«ng nh©n tham gia lao ®éng ®Çy ®ñ vµ khuyÕn khÝch tæ , nhãm hoµn thµnh nhiÖm vô . Nh­îc ®iÓm : tiÒn l­¬ng mµ c«ng nh©n nhËn ®­îc cßn mang tÝnh b×nh qu©n. mÆc dï ®· cã sù phan biÖt gi÷a c«ng nh©n chÝnh vµ c«ng nh©n phô nh­ng viÖc ®iÒu chØnh møc l­¬ng gi÷a hä cßn mang tÝnh chñ quan . H×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy ch­a tÝnh ®Õn tr×nh ®é tay nghÒ cña c«ng nh©n > MÆt kh¸c tiÒn l­¬ng mµ ng­êi c«ng nh©n nhËn ®­îc kh«ng trùc tiÕp g¾n víi kÕt qu¶ lao ®éng cña b¶n th©n hä nªn dÔ x¶y ra t×nh tr¹ng lµm viÖc dùa dÉm thiÕu nhiÖt t×nh trong tËp thÓ . KÕt luËn Qua t×m hiÕu , nghiªn cøu vÒ tiÒn lwong nãi chung vµ c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng nãi riªng em thÊy r»ng kh«ng cã h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµo lµ tèi ­u c¶ , mçi h×nh thøc cã nh÷ng ­u ®iÓm vµ nh­îc ®iÓm nhÊt ®Þnh . V× vËy cÇn ph¶i lùa chän h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµo ®ã phï hîp víi ®Æc ®iÓm c«ng viÖc , tæ chøc lao ®éng cña tõng c«ng ty . §ång thêi qua xem xÐt , t×m hiÓu thu thËp th«ng tin vÒ t×nh h×nh tr¶ l­¬ng thùc tÕ cña c¸c doanh nghiÖp em thÊy r»ng ph­o­ng ph¸p tr¶ l­¬ng kÝch thÝch lao ®éng theo s¶n phÈm vµ ®ang ®­îc nhiÒu c«ng ty ¸p dông . Ph­¬ng ph¸p tr¶ l­¬ng nµy cã lîi cho c¶ hai phÝa c«ng nh©n vµ doanh nghiÖp b»ng c¸ch gia t¨ng sanr l­îng c«ng nh©n còng gia t¨ng møc s¶n l­îng cña m×nh , trong khi ®ã c«ng ty cã nhiÒu s¶n phÈm cã chÊt l­îng víi chi phÝ lao ®éng tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm thÊp h¬n vµ ®Çu phÝ tõng ®¬n vÞ s¶n ph¶m thÊp h¬n . §©y lµ c¬ së cho viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm , t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng . Do thêi gian vµ kh¶ n¨ng cña em cßn cã h¹n nªn bµi viÕt sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt . Em rÊt mong nhËn ®­îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña c« gi¸o ®Ó bµi viÕt ®­îc hoµn thiÖn h¬n . Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! Tµi liÖu tham kh¶o §æi míi c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch qu¶n lý lao ®éng tiÒn l­¬ng trong nÌn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta – Tèng V¨n §­êng . Vc 10409 – 10492/92 Ph©n phèi thu nhËp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng – Mai Ngäc C­êng , §ç §øc B×nh . Vc 6189 – 6208/92 T×m hiÓu chÕ ®é tiÒn l­¬ng míi – NXB ChÝnh trÞ Quèc gia – Hµ Néi 1993 . Vc 175210 – 17530/92 : Qu¶n trÞ nh©n sù – NguyÔn V¨n Lª - NXB Gi¸o dôc – Hµ Néi 1997 . Kinh tÕ lao ®éng . Qu¶n trÞ nh©n lùc – Ph¹m Døc Thµnh Qu¶n trÞ nh©n Sù – NguyÔn H÷u Th©n T¹p chÝ Lao ®éng x· héi – Sè 189 th¸ng 3 / 2002 TiÕn tíi thùc hiÖn c¶i c¸ch chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng . Key David HRM – 1996 . §iÒu lÖ – néi quy – quy chÕ – nguyªn t¾c cña c«ng ty TNHH §øc Tïng Môc lôc Trang Lêi më ®Çu 1 I . TiÒn l­¬ng 2 Kh¸i niÖm vÒ tiÒn l­¬ng , tiÒn c«ng 2 Khµi niÖm tiÒn l­¬ng tèi thiÓu 2 Vai trß cña tiªn l­¬ng 3 C¸c nguyªn t¾c tr¶ l­¬ng 3 II . C¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng 4 H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian 4 H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm 6 III . Thùc tr¹ng ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng trong mét sè doanh nghiÖp hiÖn nay. 14 H×nh thøc tr¶ l­¬ng cho ng­êi b¸n hµng cña c«ng ty TNHH §øc Tïng . 14 Thùc tr¹ng tr¶ l­¬ng t¹i kh¸ch s¹n S«ng L« . 15 Thùc tr¹ng tr¶ l­¬ng t¹i c«ng ty x©y dùng sè 2 – VINACONEX 17 KÕt luËn 22 Tµi liÖu tham kh¶o 23