Đề tài Tiêu thức, đánh giá khả năng cạnh tranh của sản phẩm giầy dép Việt Nam

n thÞ tr­êngØtong nøoc vµ quèc tÕ. Néi dung cña ®Ò tµi Em xin ®Ò cËp ®Õn mét sè vÊn ®Ò sau: -Ch­¬ng 1: Tiªu thøc ®¸nh gi¸ vµ c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn c¹nh tranh -Ch­¬ng 2: §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm GiÇy DÐp ViÖt Nam qua c¸c tiªu thøc trªn -Ch­¬ng 3: KÕt luËn vµ mét sè kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña GiÇy DÐp ViÖt Nam Do nh÷ng h¹n chÕ vÒ mÆt nhËn thøc lý luËn vµ thùc tiÔn, h¬n n÷a ®©y còng lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc phøc t¹p vµ lu«n biÕn ®éng, ®Ò ¸n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. KÝnh mong ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña ThÇy gióp cho viÖc ®Ò ¸n ®­îc hoµn chØnh h¬n. Ch­¬ng 1 : tiªu thøc ®¸nh gi¸ vµ C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn c¹nh tranh cña s¶n phÈm C¹nh tranh lµ mét trong nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n vµ lµ ®éng lùc ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Kh«ng cã c¹nh tranh th× kh«ng cã kinh tÕ thÞ tr­êng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, kh¶ n¨ng c¹nh tranh lµ ®iÒu kiÖn cho sù sèng cßn cña mçi doanh nghiÖp. KÕt qu¶ c¹nh tranh sÏ x¸c ®Þnh vÞ thÕ cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng, v× thÕ tõng doanh nghiÖp ®Òu cè g¾ng t×m cho m×nh mét chiÕn l­îc c¹nh tranh phï hîp ®Ó v­¬n lªn tíi vÞ thÕ cao nhÊt. C¹nh tranh cã thÓ ®­a l¹i lîi Ých cho ng­êi nµy vµ thiÖt h¹i cho ng­êi kh¸c, song xÐt d­íi gãc ®é lîi Ých toµn x· héi, c¹nh tranh lu«n cã t¸c ®éng tÝch cùc. (VÝ dô: chÊt l­îng tèt h¬n, gi¸ rÎ h¬n, dÞch vô tèt h¬n…). Gièng nh­ c¸c quy luËt sinh tån vµ ®µo th¶i tù nhiªn ®· ®­îc Darwin ph¸t hiÖn, quy luËt cña c¹nh tranh lµ th¶i lo¹i nh÷ng thµnh viªn yÕu kÐm trªn thÞ tr­êng, duy tr× vµ ph¸t triÓn nh÷ng thµnh viªn tèt nhÊt vµ qua ®ã hç trî ®¾c lùc cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn toµn x· héi. 1.1.Kh¸i niÖm vÒ c¹nh tranh cña s¶n phÈm c¹nh tranh ®­îc xem xÐt d­íi gãc ®é hµnh vi, cßn kh¶ n¨ng c¹nh tranh l¹i ®­îc ®Ò cËp ë khÝa c¹nh tiÒm n¨ng. §èi víi mét doanh nghiÖp, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cã thÓ ®­îc hiÓu lµ kh¶ n¨ng s¸ng t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô, quy tr×nh c«ng nghÖ ®éc ®¸o, tho¶ m·n ngµy cµng tèt h¬n nhu cÇu cña kh¸ch hµng, nhê ®ã mµ t¨ng nhanh ®­îc lîi nhuËn vµ më réng thÞ phÇn. Khi nghiªn cøu vµ ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm, c¸c nhµ kinh tÕ cho r»ng ph¶i xem xÐt kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn th­¬ng tr­êng vµ ph¶i theo quan ®iÓm ph©n tÝch c¹nh tranh ®éng. Nh­ vËy, sÏ cã mét lo¹t c¸c yÕu tè t¸c ®éng tíi khÈ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm hµng ho¸ trªn th­¬ng tr­êng nh­: gi¸ c¶, chÊt l­îng s¶n phÈm, møc ®é chuyªn m«n ho¸ s¶n phÈm, n¨ng lùc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn s¶n phÈm, n¨ng lùc nghiªn cøu thÞ tr­êng, m¹ng l­íi ph©n phèi, dÞch vô sau b¸n, sù tin t­ëng cña kh¸ch hµng, sù tin cËy cña nhµ cung cÊp…. §èi víi s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®­îc ®¸nh gi¸ qua viÖc doanh nghiÖp ®ã sö dông c¸c lîi thÕ so s¸nh, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi kh¸c ®Ó t¹o ra s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao, gi¸ thµnh h¹, mÉu m· ®éc ®¸o…®¶m b¶o tån t¹i, ®øng v÷ng, ph¸t triÓn vµ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c s¶n phÈm thay thÕ cïng lo¹i cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c qua ®ã n©ng cao ®­îc thÞ phÇn, lîi nhuËn vµ vÞ thÕ cña s¶n phÈm doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng. NÒn kinh tÕ n­íc ta còng b­íc vµo héi nhËp víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi víi nh÷ng c¬ héi míi vµ nh÷ng th¸ch thøc gay g¾t, buéc chóng ta ph¶i c©n nh¾c, tÝnh to¸n mét c¸ch ghiªm tóc vµ trÝ tuÖ vÒ mÆt ®­êng lèi, chÝnh s¸ch. Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ bøc xóc hiÖn nay cña chóng ta lµ: n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam cßn rÊt yÕu kÐm so víi nhiÒu n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. ChØ xem xÐt ®Õn mét sè yÕu tè c¬ b¶n ®· cho thÊy kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam ®ang ngµy cµng cã nguy c¬ suy gi¶m. T×nh tr¹ng nµy thÓ hiÖn trªn nhiÒu mÆt, nhiÒu lÜnh vùc: hµng ho¸ mang nh·n hiÖu ViÖt Nam hiÖn nay tuy ®· cã mét sè mÆt hµng(ch­a nhiÒu) ®¹t ®­îc chÊt l­îng tèt, nh­ng nãi chung chÊt l­îng ch­a cao, trong khi ®ã gi¸ thµnh l¹i cao h¬n mét sè n­íc trong khu vùc(Th¸i Lan, Trung Quèc…) do nhiÒu nguyªn nh©n, trong ®ã ®¸ng l­u ý lµ do gi¸ ®Çu vµo cña s¶n xuÊt nãi chung cao, m¸y mãc thiÕt bÞ cò kü l¹c hËu, hiÓu biÕt vÒ thÞ tr­êng, kinh nghiÖm vµ kinh doanh qu¶n lý, c«ng t¸c tiÕp thÞ, Marketing cßn h¹n chÕ, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ch­a cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn l©u dµi, æn ®Þnh mµ chØ míi cã kÕ ho¹ch kinh doanh ng¾n h¹n, thËm chÝ kÕ ho¹ch kinh doanh cho tõng th­¬ng vô… HiÖn nay, ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh gia nhËp AFTA, sù b¶o hé b»ng hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan ®èi víi hµng ho¸ s¶n xuÊt trong n­íc kh«ng cßn t¸c dông. Thªm vµo ®ã, viÖc Trung Quèc gia nhËp Tæ chøc Th­¬ng M¹i ThÕ giíi (WTO) ®· lµm cho hµng ho¸ ViÖt Nam rÊt khã kh¨n trong viÖc c¹nh tranh víi hµng Trung Quèc. §iÒu ®ã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i cã sù nç lùc rÊt lín nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc 1.2. C¸c tiªu chÝ ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm §Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm, c¸c nhµ nghiªn cøu kinh tÕ ®· ®­a ra rÊt nhiÒu tiªu chÝ kh¸c nhau víi c¸c møc ®é kh¸c nhau. ë ®©y, trong ph¹m vi bµi viÕt nµy, chØ xin nªu mét sè tiªu chÝ c¬ b¶n ®¸nh gÝa kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn th­¬ng tr­êng 1.2.1. ChÊt l­îng s¶n phÈm hµng ho¸ §©y chØ lµ chØ tiªu cèt lâi, mang tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh trong c¹nh tranh. Cã thÓ hiÓu ®¬n gi¶n r»ng “ChÊt l­îng lµ sù quay trë l¹i cña kh¸ch hµng” hay chÊt l­îng trong sù phï hîp. Theo ng«n ng÷ Marketing hiÖn ®¹i ng­êi ta nãi “B¸n c¸i thÞ tr­êng cÇn chø kh«ng ph¶i b¸n c¸i chóng ta cã”. ChÊt l­îng s¶n phÈm lµ yÕu tè quan träng nhÊt t¹o ra søc hÊp dÉn, thu hót kh¸ch hµng ®Õn víi doanh nghiÖp. Mçi mét s¶n phÈm cã rÊt nhiÒu thuéc tÝnh chÊt l­îng kh¸c nhau, c¸c thuéc tÝnh nµy ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn lîi thÕ c¹nh tranh cña mçi tæ chøc. ChÊt l­îng gãp phÇn lµm t¨ng uy tÝn vµ danh tiÕng cña doanh nghiÖp, ®iÒu nµy cã t¸c dông rÊt lín tíi quyÕt ®Þnh mua hµng cña kh¸ch hµng. ChÊt l­îng cßn gãp phÇn n©ng cao vÞ thÕ cña doanh nghiÖp trªn th­¬ng tr­êng, ®©y chÝnh lµ c¬ së cho viÖc duy tr× vµ më réng thÞ tr­êng, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ph¸t triÓn l©u cña dµi doanh nghiÖp. ChÊt l­îng gãp phÇn tiÕt kiÖm chi phÝ trong s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cho x· héi, bªn c¹nh ®ã nã gãp phÇn kh«ng nhá vµo viÖc lµm gi¶m phÕ th¶i trong s¶n xuÊt vµ trong tiªu dïng, tõ ®ã s¶n phÈm cã ­u thÕ c¹nh tranh h¬n. N©ng cao chÊt l­îng lµ mét gi¶i ph¸p quan träng thóc ®Èy viÖc t¨ng kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm, t¨ng doanh thu vµ lîi nhuËn tõ ®ã ®¶m b¶o kÕt hîp thèng nhÊt c¸c lîi Ých trong doanh nghiÖp vµ x· héi t¹o ®éng lùc cho viÖc ph¸t triÓn doanh nghiÖp. Lµ c¬ së cho mçi doanh nghiÖp tù kh¼ng ®Þnh m×nh vµ v­¬n ra thÞ tr­êng quèc tÕ. 1.2.2. Gi¸ c¶ s¶n phÈm Gi¸ lµ mét trong c¸c c«ng cô quan träng trong c¹nh tranh th­êng ®­îc sö dông trong giai ®o¹n ®Çu cña doanh nghiÖp khi doanh nghiÖp b­íc vµo mét thÞ tr­êng míi. HiÖn nay, tuy møc sèng cña ng­êi d©n ViÖt Nam chóng ta ngµy mét n©ng cao song ®é nh¹y cña cÇu khi gi¸ c¶ thay ®æi cßn rÊt lín. Do ®ã c«ng cô nµy ®­îc sö dông cho hÇu hÕt c¸c lo¹i s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng. C¹nh tranh b»ng gi¸ th­êng ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c biÖn ph¸p sau: * B¸n víi møc gi¸ h¹ vµ møc gi¸ thÊp. * Kinh doanh víi chi phÝ thÊp. Møc gi¸ cã vai trß cùc kú quan träng trong c¹nh tranh. NÕu nh­ chªnh lÖch vÒ gi¸ gi÷a doanh nghiÖp vµ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh lín h¬n chªnh lÖch vÒ gi¸ trÞ sö dông s¶n phÈm cña doanh nghiÖp so víi ®èi thñ c¹nh tranh th× doanh nghiÖp ®· ®em l¹i lîi Ých cho ng­êi tiªu dïng lín h¬n so víi ®èi thñ. V× lÏ ®ã s¶n phÈm cña doanh nghiÖp sÏ ngµy cµng chiÕm ®­îc lßng tin cña ng­êi tiªu dïng vµ còng cã nghÜa lµ s¶n phÈm cña doanh nghiÖp cã vÞ trÝ c¹nh tranh cµng cao. §Ó ®¹t ®­îc møc gi¸ thÊp doanh nghiÖp cÇn xem xÐt kh¶ n¨ng h¹ gi¸ s¶n phÈm cña ®¬n vÞ m×nh. Cã cµng nhiÒu kh¶ n¨ng h¹ gi¸ sÏ cã nhiÒu lîi thÕ so víi ®èi thñ c¹nh tranh. Kh¶ n¨ng h¹ gi¸ phô thuéc vµo c¸c yÕu tè sau: - Chi phÝ vÒ kinh tÕ thÊp. - Kh¶ n¨ng b¸n hµng tèt, do ®ã khèi l­îng b¸n lín. - Kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh tèt. Gi¸ c¶ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp do ®ã khi sö dông vò khÝ nµy ph¶i chän th¬× ®iÓm hîp lý sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ cao b»ng kh«ng doanh nghiÖp sÏ gÆp ph¶i rÊt nhiÒu khã kh¨n vÒ tµi chÝnh. Nh­ thÕ doanh nghiÖp cÇn ph¶i kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn gi÷a gi¸ c¶ vµ c¸c bé phËn vÒ chiÕt khÊu víi nh÷ng ph­¬ng ph¸p b¸n mµ doanh nghiÖp ®ang sö dông, víi nh÷ng ph­¬ng ph¸p thanh to¸n, víi xu thÕ, trµo l­u cña ng­êi tiªu dïng… Mét s¶n phÈm cã møc gi¸ thµnh thÊp, nghÜa lµ nã cã kh¶ n¨ng chñ ®éng trong c¹nh tranh vÒ gi¸, s¶n phÈm ®ã sÏ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao, cã vÞ thÕ trªn thÞ tr­êng. §ã lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh sù th¾ng lîi trong c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp. 1.2.3. MÉu m· cña s¶n phÈm Cïng víi chÊt l­îng, gi¸ b¸n cña s¶n phÈm, mÉu m· còng lµ mét trong c¸c yÕu tè quan träng ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm. MÉu m· cña s¶n phÈm phï hîp víi së thÝch cña ng­êi tiªu dïng sÏ t¹o lîi thÕ c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng. Thùc tÕ cho thÊy, nÕu s¶n phÈm cã cïng chÊt l­îng vµ gi¸ c¶ th× s¶n phÈm nµo cã mÉu m· ®Ñp, ®­îc nhiÒu ng­êi tiªu dïng ­a chuéng sÏ tiªu thô ®­îc nhiÒu h¬n. §Ó cã mÉu m· ®Ñp, phï hîp, c¸c doanh nghiÖp cÇn ®Çu t­ thÝch ®¸ng cho c«ng t¸c t×m hiÓu thÞ hiÕu kh¸ch hµng vµ nghiªn cøu ®«Ø míi mÉu m· cho phï hîp víi tõng thÞ tr­êng. §©y còng chÝnh lµ mét trong nh÷ng ®iÓm yÕu lµm cho hµng ho¸ cña ViÖt Nam cã søc c¹nh tranh thÊp h¬n so víi hµng ho¸ cña c¸c n­íc kh¸c. Mét s¶n phÈm, sau khi ®­îc ®­a ra thÞ tr­êng, l¹i ®­îc duy tr× trªn thÞ tr­êng trong mét thêi gian kh¸ l©u. ChØ khi nµo thÊy ng­êi tiªu dïng ®· ch¸n s¶n phÈm ®ã, doanh nghiÖp míi th«i kh«ng s¶n xuÊt n÷a. §iÒu nµy cã tai h¹i rÊt lín lµ, mÆc dï khi doanh nghiÖp ph¸t hiÖn ra sù ®i xuèng trong chu kú sèng cña s¶n phÈm vµ dõng l¹i kh«ng s¶n xuÊt n÷a nh­ng thùc ra, trªn thÞ tr­êng vÉn tån ®äng mét khèi l­îng s¶n phÈm ch­a tiªu thô ®­îc. Kh¸c víi chóng ta, c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi biÕt kÕt thóc s¶n xuÊt ngay tõ khi s¶n phÈm ®ang ë ®Ønh cao cña chu kú sèng vµ ®­a ra ngay s¶n phÈm míi kh¸c. Víi c¸ch lµm nµy, nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng, nh­ ta vÉn th­êng nãi, vÉn ®µng trong tr¹ng th¸i ”thÌm thuång”(do s¶n phÈm cò ®· th«i kh«ng ®­îc s¶n xuÊt) th× l¹i ®­îc mêi chµo b»ng c¸c s¶n phÈm kh¸c ®Ñp h¬n, l¹ h¬n, mÆc dï, theo c¸c chuyªn gia c«ng nghÖ ®¸nh gi¸, vÒ kÕt cÊu s¶n phÈm kh«ng cã sù thay ®æi nhiÒu. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi møc thu nhËp vµ møc sèng trung b×nh cña x· héi ®· ®­îc n©ng cao, nhu cÇu vÒ thêi trang ngµy cµng trë nªn phæ biÕn vµ s©u réng. MÆt kh¸c nhu cÇu ®ã l¹i lu«n lu«n biÕn ®éng kh«ng ngõng theo xu thÕ cña thêi ®¹i, ®Æc biÖt lµ xu thÕ cña giíi trÎ-mét lùc l­îng kh¸ch hµng ®Çy tiÒm n¨ng. Do ®ã, vÊn ®Ò nghiªm cøu, thiÕt kÕ mÉu mèt cña s¶n phÈm còng trë lªn hÕt søc cÊp thiÕt ®èi víi thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng. Cã nh­ vËy, s¶n phÈm cña doanh nghiÖp míi cã vÞ trÝ trªn thÞ tr­êng trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh rÊt gay g¾t hiÖn nay. 1.2.4.C¸c dÞch vô tr­íc, trong vµ sau khi b¸n Khi ®¸nh gÝa kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña mét s¶n phÈm, kh«ng thÓ kh«ng nh¾c ®Õn mét nh©n tè, ®ã lµ c¸c dÞch vô b¸n vµ dÞch vô sau khi b¸n. Trong thêi ®¹i ngµy nay, c¸c dÞch vô b¸n vµ dÞch vô sau khi b¸n ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm. Mét doanh nghiÖp cã c¸c dÞch vô b¸n vµ sau khi b¸n hîp lý, s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®ã cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao h¬n trong ®iÒu kiÖn c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng thay ®æi. Trong qu¸ tr×nh b¸n hµng, kh©u quan träng nhÊt lµ chµo mêi kh¸ch hµng. §iÒu nµy ®ßi hái ng­êi b¸n hµng ph¶i thËt sù t«n träng kh¸ch hµng, lÞch sù, ©n cÇn, vµ chu ®¸o. ViÖc tiÕp theo lµ doanh nghiÖp cÇn ph¶i t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt trong thanh to¸n, cã chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ tiÒn tÖ hîp lý, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt cho viÖc mua b¸n víi kh¸ch hµng. Sau khi b¸n hµng, ph¶i cã nh÷ng dÞch vô nh­ bao b× vµ giao hµng ®Õn tËn tay ng­êi mua, c¸c dÞch vô b¶o hµnh, söa ch÷a hµng ho¸…Nh÷ng dÞch vô nµy nh»m t¹o sù tin t­ëng, uy tÝn cña doanh nghiÖp ®èi víi ng­êi tiªu dïng. Tuy nhiªn ®Ó c¸c dÞch vô trªn ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶, doanh nghiÖp cÇn cung cÊp mét c¸ch nhanh nhÊt, chÝnh x¸c nhÊt, kÞp thêi nhÊt….HiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp cßn sö dông rÊt réng r·i c¸c biÖn ph¸p nh­:tæ chøc c¸c ch­¬ng tr×nh khuyÕn m¹i, chiÕt khÊu hµng ho¸ khi mua víi sè l­îng lín, t¨ng gÝa..nh»m thu hót kh¸ch hµng, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm. 1.3. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm chÞu ¶nh h­ëng cña rÊt nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau, bao gåm c¸c nh©n tè thuéc vÒ néi bé doanh nghiÖp vµ c¸c nh©n tè thuéc vÒ m«i tr­êng. D­íi ®©y xin nªu mét vµi nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm 1.3.1.C¸c nh©n tè théc vÒ néi bé doanh nghiÖp 1.3.1.1.C«ng nghÖ Cã thÓ hiÓu c«ng nghÖ lµ tæng hîp cña rÊt nhiÒu c¸c ph­¬ng tiÖn kü thuËt, kü n¨ng, ph­¬ng ph¸p ®­îc dïng ®Ó chuyÓn ho¸ c¸c nguån lùc thµnh mét lo¹i s¶n phÈm hoÆc mét lo¹i dÞch vô nµo ®ã. ThÕ kû XX lµ thÕ kû cña khoa häc vµ c«ng nghÖ. Do ®ã viÖc ph©n tÝch vµ ph¸n ®o¸n sù biÕn ®æi c«ng nghÖ lµ rÊt quan träng vµ cÊp b¸ch h¬n lóc nµo hÕt. Nh÷ng vÝ dô th­êng ®­îc dÉn ra víi sù xuÊt hiÖn cña ®iÖn tö, tin häc vµ c«ng nghÖ sinh häc. Sù thay ®æi cña c«ng nghÖ ®­¬ng nhiªn ¶nh h­ëng tíi chu kú sèng cña mét s¶n phÈm hoÆc mét dÞch vô. Thùc tÕ trªn thÕ giíi ®· chøng kiÕn sù biÕn ®æi c«ng nghÖ lµm chao ®¶o, thËm chÝ mÊt ®i nhiÒu lÜnh vùc nh­ng ®ång thêi còng l¹i xuÊt hiÖn nhiÒu lÜnh vùc kinh doanh míi, hoÆc hoµn thiÖn h¬n. Do vËy, c¸c doanh nghiÖp ph¶i tÝnh tíi sù t¸c ®éng cña m«i tr­êng c«ng nghÖ mµ cã th¸i ®é øng xö phï hîp. B­íc sang thÕ kû XXI, lµ thÕ kû cña nÒn kinh tÕ tri thøc. Thêi ®¹i kinh tÕ tri thøc sÏ thay thÕ thêi ®¹i c«ng nghiÖp. VËy th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã ®­êng ®i n­íc b­íc nh­ thÕ nµo? lµ c©u hái kh«ng ph¶i dÔ tr¶ lêi. 1.3.1.2.Nguån nh©n lùc ChÊt l­îng nguån nh©n lùc cã ý nghi· quan träng ®èi víi c¬ cÊu s¶n xuÊt, kh¶ n¨ng c¹nh tranh, xuÊt khÈu cña s¶n phÈm.§©y lµ nh©n tè cã ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm . Cho dï tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ cã hiÖn ®¹i ®Õn ®©u th× nh©n tè con ng­êi vÉn ®­îc coi lµ nh©n tè c¨n b¶n nhÊt t¸c ®éng tíi chÊt l­îng c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô . Tr×nh ®é chuyªn m«n, tay nghÒ kinh nghiÖm, ý thøc tr¸ch nhiÖm, tÝnh kû luËt, tinh thÇn hiÖp t¸c phèi hîp, kh¶ n¨ng thÝch øng víi sù thay ®æi, n¾m b¾t th«ng tin cña mäi thµnh viªn trong doanh nghiÖp t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm. Do ®ã, ph¸t triÓn h¬n n÷a nguån nh©n lùc lµ yÕu tè chñ yÕu quyÕt ®Þnh tèc ®é t¨ng tr­ëng c«ng nghiÖp, kinh tÕ vµ lµ yÕu tè ®Ó t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm. ViÖt Nam cã mét nguån nh©n lùc dåi dµo, ng­êi lao ®éng khÐo lÐo, ch¨m chØ, tiÒn c«ng tiÒn l­¬ng cña lao ®éng l¹i rÊt thÊp. §ã lµ mét lîi thÕ trong c¹nh tranh cña s¶n phÈm. Tuy nhiªn, trong thêi ®¹i ngµy nay, nguån nh©n lùc cµng rÎ kh«ng cßn lµ mét lîi thÕ so s¸nh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam n÷a. §iÒu ®ã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch n©ng cao tr×nh ®é, n¨ng lùc kinh doanh, ®iÒu hµnh, qu¶n lý doanh nghiÖp cña gi¸m ®èc, n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ cña lao ®éng,tr×nh ®é vµ kiÕn thøc vÒ tiÕp thÞ, tiÕp thu khoa häc kü thuËt, tr×nh ®é c«ng nghÖ th«ng tin, chó träng ®Õn nh÷ng s¸ng kiÕn c¶i tiÕn cña ng­êi lao ®éng ë c¸c kh©u kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. §ång thêi, doanh nghiÖp cÇn cã c¸c h×nh thøc khuyÕn khÝch lao ®éng c¶ vÒ vËt chÊt lÉn tinh thÇn, gãp phÇn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña ng­êi lao ®éng nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. 1.3.1.3.Uy tÝn, th­¬ng hiÖu cña s¶n phÈm Uy tÝn doanh nghiÖp, th­¬ng hiÖu cña nh÷ng s¶n phÈm lµ nh÷ng tµi s¶n v« h×nh rÊt quan träng cña doanh nghiÖp. Uy tÝn cña doanh nghiÖp t¹o nªn sù tin cËy cña c¸c nhµ cung øng, vµ sù tin t­ëng cña kh¸ch hµng. §iÒu ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp trong viÖc giµnh giËt kh¸ch hµng vÒ phÝa m×nh, ®Æc biÖt thùc hiÖn linh ho¹t trong kh©u hîp ®ång, thanh to¸n nh­: quy ­íc vÒ gi¸ c¶, sè l­îng, kÝch cì, mÉu m· b»ng v¨n b¶n hoÆc b»ng miÖng hay thanh to¸n víi c¸c h×nh thøc nh­ b¸n tr¶ gãp, b¸n chÞu, b¸n gèi ®Çu…Do vËy uy tÝn cña doanh nghiÖp trë thµnh s¾c bÐn trong c¹nh tranh, t¹o c¬ héi më réng thÞ phÇn, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm. Cïng víi uy tÝn cña doanh nghiÖp, th­¬ng hiÖu s¶n phÈm còng ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm ®ã. Mét th­¬ng hiÖu m¹nh cã thÓ gióp cho c¸c doanh nghiÖp ®¹t ®­îc vÞ thÕ dÉn ®Çu trong ngµnh. Th­¬ng hiÖu cµng næi tiÕng th× kh¶ n¨ng t¨ng thÞ phÇn cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng cµng cao. Nhê ®ã doanh nghiÖp cã thÓ ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng, ®Þnh gÝa cao h¬n, chi phèi lµm cho c¸c ®èi thñ ph¶i n¶n lßng khi muèn chia thÞ phÇn víi hä. Do ®ã, ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm doanh nghiÖp cÇn x©y dùng cho m×nh mét th­¬ng hiÖu m¹nh. §©y lµ mét c«ng viÖc rÊt khã kh¨n ®ßi hái rÊt nhiÒu nç lùc cña c¸c doanh nghiÖp. 1.3.1.4.Nguån lùc vÒ tµi chÝnh Kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh cã ¶nh h­ëng rÊt lín tíi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®­îc hiÓu lµ quy m« tµi chÝnh cña doanh nghiÖp vµ t×nh h×nh ho¹t ®éng, c¸c chØ tiªu tµi chÝnh hµng n¨m nh­ tû lÖ thu håi vèn,kh¶ n¨ng thanh to¸n…NÕu mét doanh nghiÖp cã t×nh tr¹ng tµi chÝnh tèt, kh¶ n¨ng huy ®éng vèn lµ lín sÏ cho phÐp doanh nghiÖp cã nhiÒu vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh, ®æi míi c«ng nghÖ vµ m¸y mãc thiÕt bÞ …§iÒu ®ã ®ång nghÜa víi viÖc thÞ tr­êng néi ®Þa còng nh­ thÞ tr­êng quèc tÕ. 1.3.2.C¸c nh©n tè thuéc vÒ m«i tr­êng 1.3.2.1.Nhu cÇu cña kh¸ch hµng Nhu cÇu cña kh¸ch hµng vÒ s¶n phÈm hµng ho¸ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh c­êng ®é c¹nh tranh cña s¶n phÈm hµng ho¸ ®ã trªn thÞ tr­êng. CÇu cña s¶n phÈm t¨ng t¹o c¬ héi cho s¶n phÈm ®ã t¨ng doanh sè tiªu thô, t¹o c¬ héi cho doanh nghiÖp më réng s¶n xuÊt. Ng­îc l¹i, cÇu gi¶m dÉn tíi c¹nh tranh khèc liÖt ®Ó c¸c doanh nghiÖp gi÷ ®­îc phÇn thÞ tr­êng ®· chiÕm lÜnh. §e do¹ mÊt thÞ tr­êng lµ ®iÒu khã tr¸nh khái ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã s¶n phÈm kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao trªn thÞ tr­êng. MÆt kh¸c nhu cÇu vµ thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng lu«n lu«n thay ®æi nªn c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng, t×m hiÓu nhu cÇu thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng tõ ®ã cã c¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm, ®¶m b¶o gi÷ g×n vµ më réng thÞ phÇn cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng. 1.3.2.2. ¸p lùc cña s¶n phÈm c¹nh tranh Nhu cÇu cña kh¸ch hµng vÒ s¶n phÈm hµng ho¸ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh c­êng ®é c¹nh tranh cña s¶n phÈm hµng ho¸ ®ã trªn thÞ tr­êng. S¶n phÈm thay thÕ lµ s¶n phÈm kh¸c cã thÓ tho¶ m·n cïng nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng. §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña nã th­êng cã c¸c ­u thÕ h¬n s¶n phÈm bÞ thay thÕ ë c¸c ®Æc tr­ng riªng biÖt. Ngµy nay, s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp c¹nh tranh víi nhau th«ng qua viÖc s¸ng t¹o ra c¸c gi¸ trÞ míi, gi¸ trÞ t¨ng thªm, gi¸ trÞ c¶m nhË h¬n lµ gi¸ trÞ h÷u dông vèn cã cña nã vµ ng­êi mua, kh¸ch hµng còng bá tiÒn ra ®Ó mua c¸c gi¸ trÞ ®ã. §e do¹ mÊt thÞ tr­êng lµ ®iÒu khã tr¸nh khái ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã s¶n phÈm kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao trªn thÞ tr­êng. MÆt kh¸c nhu cÇu vµ thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng lu«n lu«n thay ®æi nªn c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng, t×m hiÓu nhu cÇu thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng tõ ®ã cã c¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm, ®¶m b¶o gi÷ g×n vµ më réng thÞ phÇn cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng 1.3.2.3.C¸c chÝnh s¸ch vÜ m« cña chÝnh phñ Cïng víi c¸c nh©n tè vÒ nhu cÇu kh¸ch hµng, ¸p lùc cña s¶n phÈm c¹nh tranh (s¶n phÈm thay thÕ, c¸c nh©n tè chÝnh phñ, luËt ph¸p vµ chÝnh trÞ t¸c ®éng ®Õn doanh nghiÖp theo c¸c h­íng kh¸c nhau. Chóng cã thÓ t¹o ra c¬ héi, trë ng¹i, thËm chÝ lµ rñi ro thËt sù cho doanh nghiÖp. Chóng th­êng bao gåm: - HÖ thèng luËt ph¸p. - HÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ, chÝnh s¸ch vÒ tiÒn tÖ vµ tû gi¸ hèi ®o¸i, c¸c quy ®Þnh vÒ møc l·i xuÊt… ChÝnh phñ cÇn hoµn chØnh c¸c chÝnh s¸ch nµy nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm, ®Æc biÖt lµ c¸c s¶n phÈm h­íng ra xuÊt khÈu. ch­¬ng 2 : §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm GiÇy DÐp ViÖt Nam qua c¸c tiªu thøc trªn. Ngµnh da giÇy ViÖt Nam ®· ®­îc khai sinh tõ c¸ch ®©y h¬n 500 n¨m vµ cã bÒ dµy lÞch sö kh¸ phong phó. Tuy nhiªn ®Õn n¨m 1987,ngµnh gia dµy ViÖt Nam míi thùc sù trë thµnh ngµnh kinh tÕ kü thuËt ®éc lËp. Sau 15 n¨m ®æi míi, tuy ®· cã nh÷ng lóc th¨ng trÇm, nh­ng nh×n chung ngµnh da giµy vÉn cã sù t¨ng tr­ëng th­êng xuyªn vµ ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh c«ng ®¸ng ghi nhËn. §Æc biÖt trong bèi c¶nh kinh tÕ ViÖt Nam tõng b­íc chñ ®éng héi nhËp víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, da giµy trë thµnh ngµnh kinh tÕ mòi nhän trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn hµng tiªu dïng h­íng ra xuÊt khÈu vµ cã nh÷ng ®ãng gãp quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam. GiÇy dÐp lµ mÆt hµng chñ lùc cña ngµnh da giÇy ViÖt Nam. Do ®ã, vÊn ®Ò n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña mÆt hµng giµy dÐp ViÖt Nam trë lªn hÕt søc cÊp thiÕt trong qu¸ tr×nh héi nhËp nÒn kinh tÕ. 2.1.Tæng quan vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm giµy dÐp ViÖt Nam 2.1.1.T×nh h×nh s¶n xuÊt Cho ®Õn nay, c¸c doanh nghiÖp quèc doanh vÉn ®ãng vai trß chñ ®¹o trong ngµnh kinh tÕ kü thuËt nµy. Tæng n¨ng lùc s¶n xuÊt ®¹t 48,528 triÖu ®«i giµy dÐp. Tuy nhiªn nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ngµnh da giÇy ®· chøng kiÕn sù lªn ng«i cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu tõ n­íc ngoµi(FDI). Víi lîi thÕ vÒ vèn, c«ng nghÖ, l¹i chñ ®éng vÒ thÞ tr­êng, nªn c¸c doanh nghiÖp nµy t¨ng nhanh s¶n l­îng, kiÓm so¸t tíi 50-65% s¶n l­îng giÇy xuÊt khÈu cña ViÖt Nam C¬ cÊu s¶n phÈm theo lo¹i h×nh doanh nghiÖp (§¬n vÞ:1000 ®«i) Chñng lo¹i s¶n phÈm DNquèc doanh DN ngoµi quèc doanh DN 100% vèn n­íc ngoµi DN liªn doanh Tæng s¶n phÈm GiÇy thÓ thao 42547 28226 141537 12888 225200 GiÇy v¶i 39820 8106 10106 5167 63200 GiÇy gia 36305 12895 0 0 49200 C¸c lo¹i kh¸c 14054 26124 8955 13227 62400 123000 76760 168080 32080 400000 (Nguån:dù th¶o kÕ ho¹ch tiÕp thÞ xuÊt khÈu giÇy dÐp 2001-2010) Do ®Æc thï cña ngµnh, n¨ng lùc s¶n xuÊt còng cã sù kh¸c nhau gi÷a c¸c khu vùc. S¶n xuÊt cña ngµnh thêi gian qua tËp trung t¹i ba khu vùc chÝnh. Khu vùc ®ång b»ng s«ng Hång vµ mét sè tØnh l©n cËn cã ­u thÕ n»m trªn c¸c trôc giao th«ng thuËn tiÖn, kh¶ n¨ng huy ®éng lao ®éng dÔ dµng. Khu vùc nµy hiÖn chiÕm kho¶ng 19,3% n¨ng lùc s¶n xuÊt giÇy vµ ®å gia c¶ n­íc, 19,7% s¶n phÈm da thuéc vµ 14,1% ®Õ giµy. Khu vùc ®ång b»ng s«ng Cöu Long víi tam gi¸c kinh tÕ thµnh phè Hå ChÝ Minh, B×nh D­¬ng, §ång Nai chiÕm tíi 76% n¨ng lùc s¶n xuÊt giÇy, 73,6% n¨ng lùc thuéc da vµ 84,6% n¨ng lùc s¶n xuÊt ®Õ giµy. §©y ®­îc xem lµ khu vùc lý t­ëng víi nhiÒu ­u ®iÓm: giao th«ng, cÇu c¶ng thuËn lîi, c¸c khu c«ng nghiÖp ®· ®­îc ®Çu t­ s½n,lùc l­îng lao ®éng dåi dµo,n¨ng ®éng, m«i tr­êng ®Çu t­ hÊp dÉn vµ nhiÒu ­u ®·i. Khu vùc miÒn Trung, tõ Thõa Thiªn-HuÕ ®Õn Kh¸nh Hoµ, chiÕm3,7%, 6,7% vµ 1,3% n¨ng lùc s¶n xuÊt giÇy, thuéc da vµ s¶n xuÊt ®Õ giµy. Khu vùc nµy cã mét ­u ®iÓm næi tréi lµ gi¸ nh©n c«ng rÊt rÎ, mÆt b»ng s¶n xuÊt tèt, song l¹i cã bÊt lîi lµ c¬ së h¹ tÇng kÐm ph¸t triÓn SẢN LƯỢNG SẢN XUẤT DA - GIẦY CỦA VIỆT NAM 2001 - 2003   Nguån: t¹p chÝ th­¬ng m¹i Đơn vị tính: triệu đôi Sản phẩm 2001 2002 2003 1 Giầy vải 37,79 189,43 1.000.000,00 2 Các loại khác 76,43 71,71 1.000.000,00 3 Giầy thể thao 138,30 31,43 100.000,00 4 Giầy nữ 69,50 67,43 10.000,00 Tổng số 322,02 360,00 2.110.000,00 Trong t­¬ng lai ch©u ¸ tiÕp tôc chiÕm phÇn ¸p ®¶o vÒ s¶n xuÊt da giÇy cña thÕ giíi víi 75% s¶n l­îng. C¸c chuyªn gia kinh tÕ cho r»ng s¶n l­îng da giµy ViÖt Nam sÏ gia t¨ng t­¬ng øng, nhÊt lµ khi nhu cÇu giµy dÐp trªn thÕ giíi ®· gia t¨ng trë l¹i sau thêi ®iÓm khñng ho¶ng 1997-1998. Bëi vËy, vÊn ®Ò n©ng cao s¶n l­îng vµ n¨ng lùc xuÊt khÈu cña ngµnh da giÇy sÏ vÉn nhËn ®­îc mèi quan t©m hµng ®Çu vµ sù hç trî cÇn thiÕt cña ChÝnh phñ ViÖt Nam trong thêi gian tíi. 2.1.2.T×nh h×nh tiªu thô * ThÞ tr­êng trong n­íc Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, kinh tÕ ViÖt Nam cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao, ®êi sèng cña nh©n d©n ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn, nhu cÇu thiÕt yÕu vÒ ¨n mÆc ®­îc t¨ng cao, t¹o ®iÒu kiÖn më réng thÞ tr­êng trong n­íc. Tuy nhiªn, do ch­a tËp trung khai th¸c vµ ®¸p øng thÞ hiÕu cña sè ®«ng, nªn hµng n¨m chØ cã kho¶ng 6-8 triÖu ®«i giÇy da vµ 20 triÖu ®«i giÇy n÷, giµy v¶i, giÇy thÓ thao…®­îc tiªu thô t¹i thÞ tr­êng néi ®Þa. Trong khi ®ã, giÇy dÐp Trung Quèc víi mÉu m· ®a d¹ng, kiÓu d¸ng phong phó ®­îc b¸n víi gi¸ rÎ do nhËp lËu, trèn thuÕ ®· khiÕn cho giµy dÐp ViÖt Nam bÞ c¹nh tranh gay g¾t vµ tá ra yÕu thÕ trªn s©n nhµ. * ThÞ tr­êng quèc tÕ Cïng víi qu¸ tr×nh më cöa h«Þ nhËp kinh tÕ quèc tÕ h­íng vÒ xuÊt khÈu, s¶n phÈm giµy dÐp ®· tõng b­íc trë thµnh mét trong nh÷ng s¶n phÈm xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam (®øng vÞ trÝ thø 4 sau dÇu th«, dÖt may vµ thñy s¶n) gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc.ViÖt Nam ®øng thø 4 thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu giµy dÐp (sau Trung Quèc,Hång K«ng vµ Italia). Trong ®ã, giµy thÓ thao lµ mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc chiÕm trªn 60% kim ng¹ch xuÊt khÈu toµn ngµnh, tiÕp ®Õn lµ giµy n÷ trªn 20%, giÇy v¶i trªn 10%.ThÞ tr­êng xuÊt khÈu giÇy dÐp lín nhÊt cña ViÖt Nam lµ liªn minh ch©u ©u(EU), chiÕm 85% sè l­îng giµy dÐp xuÊt khÈu vµ kho¶ng 35% tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña n­íc ta vµo thÞ tr­êng nµy,kim ngh¹ch xuÊt khÈu giÇy dÐp cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng EU lu«n ®¹t trªn 1 tû USD , n¨m 2003 ®¹t tíi 1,6 tû USD. Ngoµi thÞ tr­êng EU, 15% sè l­îng giµy dÐp xuÊt khÈu cßn l¹i cña ViÖt Nam vµo NhËt B¶n, Mü vµ mét sè n­íc kh¸c. Còng gièng nh­ EU, Mü vµ NhËt B¶n lµ nh÷ng thÞ tr­êng ®Çy tiÒm n¨ng víi søc mua lín. Hµng n¨m Mü nhËp kho¶ng 1,3 tû ®«i giÇy. Kim ng¹ch xuÊt khÈu giÇy dÐp cña ViÖt Nam vµo Mü còng ®­îc t¨ng lªn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y XUẤT KHẨU GIẦY DÉP CỦA VIỆT NAM THEO THÀNH PHẦN KINH TẾ NĂM 2003 Đơn vị tính: triệu USD Thành phần kinh tế Giá trị Doanh nghiệp nhà nước 454.544.545,00 Doanh nghiệp ngoài quốc doanh 4.545.454,00 Liên doanh 54.545,00 100% Vốn nước ngoài 545.454,00 Công ty cổ phần 45.454,00 Nguån: VNECONOMY.com Mét thuËn lîi kh¸c n÷a cña giÇy dÐp ViÖt Nam ®ã lµ ViÖt Nam cã nh÷ng b¹n hµng truyÒn thèng rÊt quan träng t¹i ch©u ©u lµ Ph¸p vµ §øc ®©y lµ 2 quèc gia lín vµ cã tiÕng nãi quan träng t¹i EU do vËy hµng ho¸ cña chóng ta xuÊt khÈu sang EU ®ang ®­îc h­ëng nhiÒu chÝnh s¸ch ­u ®·i cña EU :§­îc h­ëng ­u ®·i trong khu«n khæ GSP , kh«ng h¹n chÕ nhËp khÈu b»ng h¹n ngh¹ch … ChÝnh v× vËy trong thêi gian qua xuÊt khÈu giÇy dÐp cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng EU n¨m sau lu«n cao h¬n n¨m tr­íc , ngay c¶ sang n¨m nay – n¨m 2005 , giÇy dÐp ViÖt Nam bÞ ®iÒu tra b¸n ph¸ gi¸ nh­ng nh÷ng th¸ng gÇn ®©y xuÊt khÈu giÇy dÐp ViÖt Nam sang thÞ tr­êng EU cã nh÷ng tÝn hiÖu ®¸ng mõng : - T¹i Ph¸p : Do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau t¸c ®éng xÊu tíi ho¹t ®éng xuÊt khÈu giÇy dÐp ViÖt Nam nªn 5 th¸ng ®Çu n¨m 2005 kim ngh¹ch xuÊt khÈu giÇy dÐp cña ViÖt Nam sang Ph¸p gi¶m trung b×nh tíi 24% so víi cïng kú n¨m 2004, nh­ng xuÊt khÈu sang Ph¸p trong th¸ng 7 ®· t¨ng 18,72% so víi cïng kú , ®¹t 14,59 USD . Kim ngh¹ch xuÊt khÈu giÇy thÓ thao vµ giÇy cã mò b»ng nguyªn liÖu dÖt sang thÞ tr­êng Ph¸p thang 8/2005 t¨ng m¹nh ®· ®Èy kim ngh¹ch xuÊt khÈu giÇy dÐp sang Ph¸p t¨ng gÇn 90% so víi cïng kú n¨m 2004 . - T¹i §øc : Đức là cửa ngõ quan trọng để Việt Nam tiếp cận và đưa  hàng sang toàn khu vực Đông Âu. Các doanh nghiệp cần tích cực tham gia các hội chợ tại Đức để tìm hiểu thị hiếu, bắt kịp những thay đổi của thị trường và tìm kiếm đối tác kinh doanh trong khu vực này. Kim ngạch xuất khầu giày dép của nước ta sang thị trường Đức trong 5 tháng năm 2005 đã liên tục bị giảm rất mạnh (-28%) so với cùng kỳ năm 2004. Tuy nhiên, mức độ giảm sút trong tháng 6 và tháng 7 đã chậm lại, chỉ giảm tương ứng 5,43% và 10,79% so với cùng kỳ năm 2004. Đến tháng 8/05, kim ngạch xuất khẩu đạt gần 26 triệu USD đã tăng 6,73% so với cùng kỳ năm 2004. Đây là lần đầu tiên xuất khẩu sang Đức tăng kể từ năm 2003 đến nay. BiÓu ®å thÓ hiÖn møc XK giÇy da sang c¸c n­íc Ch©u ¢u XUẤT KHẨU GIẦY DÉP CỦA VIỆT NAM THEO QUỐC GIANĂM 2003 Đơn vị tính: triệu USD Quốc gia Giá trị Đài Loan 4.545,00 Anh 45.454,00 Đức 5.454,00 Pháp 54.545,00 Hàn Quốc 54.563,00 2.2.C¸c tiªu chÝ ®¸nh gÝa kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm giÇy dÐp ViÖt Nam 2.2.1.ChÊt l­îng s¶n phÈm ChÊt l­îng s¶n phÈm lµ yÕu tè ®Çu tiªn vµ quan träng ¶nh h­ëng tíi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm. ChÊt l­îng s¶n phÈm ®­îc h×nh thµnh trong suèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt do nhiÒu yÕu tè quyÕt ®Þnh nh­: chÊt l­îng nguyªn vËt liÖu, chÊt l­îng ho¹t ®éng cña m¸y mãc thiÕt bÞ, t×nh tr¹ng æn ®Þnh cña c«ng nghÖ chÕ t¹o vµ ®Æc biÖt lµ chÊt l­îng cña ®éi ngò lao ®éng. §èi víi s¶n phÈm giµy dÐp ViÖt Nam, chÊt l­îng ch­a thÓ lµ nh©n tè t¹o nªn lîi thÕ c¹nh tranh bëi rÊt nhiÒu h¹n chÕ: h¹n chÕ vÒ chÊt l­îng nguyªn vËt liÖu(v× nguyªn vËt liÖu chñ yÕu lµ nhËp tõ n­íc ngoµi), m¸y mãc thiÕt bÞ chñ yÕu nhËp tõ Hµn Quèc, §µi Loan thÕ hÖ nh÷ng n¨m 70,80, cã tr×nh ®é c¬ khÝ ho¸ nh­ng ch­a cã tr×nh ®é tù ®éng ho¸, ®éi ngò lao ®éng hÇu hÕt kh«ng ®­îc ®µo t¹o chÝnh quy…Râ rµng,vÒ chÊt l­îng, giÇy dÐp ViÖt Nam kh«ng thÓ c¹nh tranh ®­îc víi s¶n phÈm cña T©y ©u (®Æc biÖt lµ Italia) vµ Mü. Do ®ã, ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm giÇy dÐp ViÖt Nam trªn th­¬ng tr­êng, cÇn cã c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm nh­: ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ, n©ng cao tr×nh ®é ®éi ngò lao ®éng trong ngµnh… 2.2.2.Gi¸ thµnh Cïng víi chÊt l­îng s¶n phÈm, gi¸ thµnh còng lµ mét yÕu tè rÊt quan träng ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm. Bªn c¹nh nh÷ng thÞ tr­êng ®ßi hái cao vÒ chÊt l­îng, cßn cã rÊt nhiÒu thÞ tr­êng dÔ tÝnh h¬n vÒ chÊt l­îng nh­ng l¹i ®ßi hái gi¸ c¶ thÊp, mµ vÒ ®iÓm nµy, ViÖt Nam rÊt khã c¹nh tranh víi hµng Trung Quèc. ViÖt Nam hiÖn vÉn ®­îc coi lµ n­íc cã ­u thÕ vÒ gi¸ thµnh do gi¸ nh©n c«ng rÎ, song Trung Quèc vÉn cã gi¸ thµnh rÎ h¬n. Ngoµi yÕu tè chi phÝ lao ®éng thÊp, hµng Trung Quèc dÔ dµng ra n­íc ngoµi h¬n do chÝnh phñ n­íc nµy cã chÝnh s¸ch ­u ®·i kh¸ hÊp dÉn ®èi víi hµng xuÊt khÈu. Mét sè nhµ xuÊt khÈu giÇy cña ViÖt Nam cßn cho r»ng c¸c doanh nghiÖp Trung Quèc thuËn lîi h¬n ViÖt Nam do cã ®­îc nh÷ng ®µm ph¸n ë cÊp chÝnh phñ. Trung Quèc lµ mét thÞ tr­êng ®«ng d©n. Bëi vËy, ®Ó ®æi l¹i viÖc chÝnh phñ Trung Quèc më cöa thÞ tr­êng nµy, c¸c n­íc kh¸c còng ph¶i cëi më h¬n ®èi víi hµng nhËp khÈu tõ Trung Quèc.C¸c chuyªn gia cho hay gi¸ giÇy dÐp cña Trung Quèc thÊp h¬n gi¸ b¸n cña ViÖt Nam 30-40%. ViÖt Nam chØ cã ­u thÕ c¹nh tranh ë nh÷ng s¶n phÈm cì trung b×nh. Nãi tãm l¹i, s¶n phÈm gi¸ rÎ kh«ng thÓ c¹nh tranh ®­îc víi s¶n phÈm cña Trung Quèc, ®Æc biÖt hiÖn nay Trung Quèc ®· gia nhËp WTO 2.2.3.KiÓu d¸ng, mÉu m· Bªn c¹nh chÊt l­îng tèt, gi¸ thµnh h¹, mét s¶n phÈm muèn cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao, chiÕm ®­îc thÞ phÇn lín trªn thÞ tr­êng cÇn ph¶i cã sù ®a d¹ng vµ phong phó vÒ kiÓu d¸ng vµ mÉu m·. NÕu s¶n phÈm cã cïng chÊt l­îng, cïng gi¸ c¶ th× s¶n phÈm nµo cã kiÓu d¸ng vµ mÉu m· ®Ñp, hîp víi së thÝch vµ thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng th× s¶n phÈm ®ã cã kh¶ n¨ng tiªu thô nhanh h¬n, dÔ dµng h¬n. §Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn ngµy nay, møc thu nhËp trung b×nh cña x· héi ®· ®­îc n©ng cao, ®êi sèng nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn, nhu cÇu cña hä ngµy cµng t¨ng vµ lu«n lu«n biÕn ®éng. Nhu cÇu vÒ thêi trang lµ mét nhu cÇu tÊt yÕu trong x· héi. Còng gièng nh­ may mÆc, nhu cÇu thêi trang vÒ c¸c s¶n phÈm giÇy dÐp còng rÊt phong phó vµ ®a d¹ng. §èi víi s¶n phÈm giÇy dÐp ViÖt Nam, kiÓu d¸ng vµ mÉu m· cßn lµ mét ®iÓm yÕu lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn th­¬ng tr­êng. KiÓu d¸ng, mÉu m· cña s¶n phÈm giÇy dÐp ViÖt Nam phÇn lín vÉn do bªn ®Æt hµng ®­a ra. GÇn ®©y, chóng ta ®· ®Èy m¹nh c«ng t¸c t×m hiÓu thÞ tr­êng, t×m hiÓu nhu cÇu së thÝch cña kh¸ch hµng, ®Èy m¹nh ®Çu t­ nghiªn cøu, thiÕt kÕ mÉu m· nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, më réng thÞ tr­êng ®èi víi s¶n phÈm giÇy dÐp. Tuy nhiªn, ph¶i thõa nhËn r»ng, s¶n phÈm giÇy dÐp ViÖt Nam ch­a thÓ c¹nh tranh víi s¶n phÈm cña Trung Quèc do s¶n phÈm cña Trung Quèc rÊt ®a d¹ng, phong phó vÒ kiÓu d¸ng vµ mÉu m· 2.2.4.DÞch vô b¸n vµ dÞch vô sau khi b¸n §©y còng lµ c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm giÇy dÐp ViÖt Nam. Chóng ta cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch nh»m l«i kÐo kh¸ch hµng, t¹o sù tin t­ëng cña kh¸ch hµng vµo s¶n phÈm, gãp phÇn b¶o vÖ vµ më réng thÞ phÇn. C¸c doanh nghiÖp cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt trong thanh to¸n, cã chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ tiÒn tÖ hîp lý t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt cho viÖc mua b¸n víi kh¸ch hµng. Sau khi b¸n, ph¶i cã nh÷ng dÞch vô nh­ bao b×, vËn chuyÓn hµng ho¸, c¸c dÞch vô b¶o hµnh…nh»m t¹o sù tin t­ëng cña kh¸ch hµng. Ngoµi ra, c¸c doanh nghiÖp cßn cã thÓ tæ chøc c¸c ch­¬ng tr×nh khuyÕn m¹i, chiÕt khÊu hµng hãa khi mua víi sè l­îng lín… 2.3. Mét sè nguyªn nh©n dÉn ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh yÕu kÐm cña s¶n phÈm giÇy dÐp ViÖt Nam 2.3.1.VÒ thiÕt bÞ c«ng nghÖ vµ nhµ x­ëng Do ngµnh da giÇy ViÖt Nam ®i lªn tõ gia c«ng theo ®¬n ®Æt hµng tõ n­íc ngoµi nªn c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ nhËp vµo ViÖt Nam ®Òu nh»m t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm theo yªu cÇu cña chñ hµng. V× thÕ, hÇu hÕt c¸c thiÕt bÞ nµy ®Òu cã xuÊt xø tõ Hµn Quèc vµ §µi Loan thÕ hÖ cuèi thËp kû 70,80, ®¹t tr×nh ®é c¬ khÝ ho¸, nh­ng ch­a ®¹t tr×nh ®é tù ®éng ho¸, ®· qua sö dông nªn tuæi thä ng¾n, n¨ng suÊt thÊp. VÒ nhµ x­ëng, ®a phÇn c¸c doanh nghiÖp quèc doanh vµ liªn doanh tËn dông c¸c c¬ së hiÖn cã vµ c¶i t¹o tõ hÖ thèng kho tµng cò, chØ mét sè Ýt doanh nghiÖp ®Çu t­ trong vµi n¨m gÇn ®©y míi cã nhµ x­ëng khang trang, phï hîp víi viÖc bè trÝ thiÕt bÞ, c«ng nghÖ tiªn tiÕn. Doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh sö dông nhµ x­ëng cßn ch¾p v¸. §ã lµ nguyªn nh©n lµm cho ngµnh da giÇy ch­a thÓ s¶n xuÊt ®­îc c¸c mÆt hµng giÇy dÐp cã chÊt l­îng cao víi gi¸ c¹nh tranh. Do ®ã chóng ta cÇn ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p n©ng cÊp nhµ x­ëng, ®æi míi, c¶i tiÕn m¸y mãc thiÕt bÞ nh»m t¹o ra c¸c s¶n phÈm giÇy dÐp cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao trªn th­¬ng tr­êng. 2.3.2.VÒ lao ®éng Ngµnh da giÇy lµ mét ngµnh sö dông nhiÒu lao ®éng cña x· héi.Sau 15 n¨m ®æi míi, lùc l­îng lao ®éng ngµnh da giÇy ngµy cµng t¨ng nhanh vµ chiÕm tû träng lín trong tæng sè lao ®éng cña ngµnh c«ng nghiÖp. NÕu nh­ n¨m 1997, lao ®éng toµn ngµnh chØ chiÕm 5,7% th× ®Õn n¨m 2001 ®· chiÕm tíi 10,8% tæng sè lao ®éng ngµnh c«ng nghiÖp (kho¶ng 400000 ng­êi), trong ®ã chñ yÕu lµ lao ®éng n÷ (chiÕm 80-85%). Tuy nhiªn, phÇn lín lao ®éng trong ngµnh ®­îc ®µo t¹o d­íi h×nh thøc kÌm cÆp, chØ cã mét sè l­îng nhá ®­îc ®µo t¹o chÝnh quy. PhÇn lín ®éi ngò c¸n bé khoa häc kü thuËt chuyªn ngµnh ®­îc ®µo t¹o ë c¸c n­íc §«ng ©u, Liªn X«(cò)…vµo nh÷ng n¨m 70,80. Trong n­íc ch­a cã tr­êng, líp ®µo t¹o kü s­ vµ c«ng nh©n kü thuËt chuyªn ngµnh cung cÊp cho ngµnh c«ng nghiÖp da giÇy. V× thÕ, nh÷ng n¨m gÇn ®©y, sè c¸n bé kü thuËt hÇu nh­ kh«ng ®­îc bæ sung thªm, sè c«ng nh©n kü thuËt lµnh nghÒ cßn Ýt. Do ®ã n¨ng suÊt lao ®éng cßn thÊp, chÊt l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ch­a cao. §iÒu ®ã ®· lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm giÇy dÐp víi c¸c s¶n phÈm cña c¸c n­íc kh¸c. 2.3.3.VÒ nguån nguyªn liÖu HiÖn nay, nguån nguyªn liÖu ®ang lµ vÊn ®Ò g©y nhøc nhèi cho c¸c nhµ qu¶n lý, s¶n xuÊt, kinh doanh giÇy dÐp. §Õn nay, chØ cã giÇy v¶i, dÐp ®i trong nhµ cã kh¶ n¨ng chñ ®éng c©n ®èi c¬ b¶n nguån nguyªn liÖu trong n­íc; cßn l¹i, c¸c nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt giÇy n÷, mò giÇy thÓ thao gÇn nh­ ph¶i nhËp khÈu hoµn toµn. §èi víi ngµnh da, do gÆp nhiÒu khã kh¨n trong s¶n xuÊt, da thuéc thµnh phÈm ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu s¶n xuÊt trong n­íc, nªn hµng n¨m toµn ngµnh ph¶i nhËp khÈu víi sè l­îng lín. Ngoµi ra, c¸c lo¹i hãa chÊt, phô tïng, dông cô phôc vô cho s¶n xuÊt hÇu nh­ do n­íc ngoµi cung cÊp, trong n­íc chØ gi¶i quyÕt ®­îc mét sè lo¹i th«ng th­êng nh­ phom giÇy, dao chÆt vµ mét sè thiÕt bÞ b¨ng t¶i ®¬n gi¶n. ViÖc phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo nguån nguyªn liÖu nhËp khÈu khiÕn chi phÝ ®Çu vµo cao vµ cã thÓ dÉn ®Õn kÕt côc c¸c doanh nghiÖp kh«ng hoµn thµnh c¸c ®¬n ®Æt hµng, hoÆc chËm thêi h¹n giao hµng. Nh÷ng nh©n tè nµy ®· t¸c®éng tiªu cùc ®Õn uy tÝn vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp còng nh­ s¶n phÈm giÇy dÐp ViÖt Nam. 2.3.4.VÒ chÝnh s¸ch thuÕ Nh÷ng bÊt cËp trong chÝnh s¸ch thuÕ quan ®ang nÝu ch©n c¸c doanh nghiÖp da giÇy, lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm giÇy dÐp trªn thÞ tr­êng. §Ó ng¨n ngõa c¸c doanh nghiÖp cè t×nh nhËp khÈu thõa nguyªn liÖu, theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, c¸c ®¬n vÞ nµy buéc ph¶i t¸i xuÊt nguyªn liÖu thõa hoÆc chÞu thuÕ nhËp khÈu 40% nÕu b¸n trong n­íc. Quy ®Þnh nµy khiÕn c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi ph¶i huû bá nguyªn liÖu thõa, v× nÕu t¸i xuÊt th× c­íc vËn chuyÓn qu¸ cao, cßn b¸n t¹i chç th× thuÕ suÊt cao, thñ tôc l¹i phøc t¹p,r­êm rµ. MÆt kh¸c ngµnh da giÇy ViÖt Nam chñ yÕu lÊy c«ng lµm l·i, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò viÖc lµm. Trong khi ®ã nhµ n­íc ®· thu thuÕ vèn l¹i thu c¶ thuÕ lîi tøc, céng c¶ hai kho¶n ®· gÊp ®«i l·i vay ng©n hµng, liÖu doanh nghiÖp cã cßn l·i? ThiÕu nguyªn liÖu, lÏ ra nhµ n­íc nªn khuyÕn khÝch c¸c c¬ së s¶n xuÊt nguyªn phô liÖu. Nh­ng hiÖn nay, doanh nghiÖp vÉn ph¶i chÞu thuÕ VAT 10% trong khi ph¶i tù b­¬n ch¶i, kh«ng ®­îc ®Çu t­, gi¸ nguyªn liÖu l¹i gia t¨ng, da muèi trong n­íc l¹i xuÊt khÈu hÕt sang Trung Quèc, Campuchia…§ã còng lµ nguyªn nh©n lµm cho kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm giÇy dÐp kh«ng thÓ ngang b»ng ®­îc víi mét sè n­íc kh¸c. Việt Nam tiếp tục được hưởng ưu đãi thuế quan phổ cập GPS khi xuất khẩu giày dép vào EU. Có thể nói cơ hội đối với ngành giày dép Việt Nam đang đến gần, nhất là khi Việt Nam trở thành thành viên WTO, vấn đề là ở chỗ các doanh nghiệp Việt Nam tận dụng cơ hội này như thế nào và đến mức độ nào. 2.3.5.Xu h­íng héi nhËp kinh tÕ ThÞ tr­êng thÕ giíi më cöa, t¹o s©n ch¬i b×nh ®¼ng cho c¸c doanh nghiÖp víi quy luËt ”m¹nh ®­îc yÕu thua”. C¬ héi míi më ra nh­ng th¸ch thøc còng liÒn kÒ bëi c¸c s¶n phÈm giÇy dÐp ViÖt Nam lu«n ph¶i ®èi ®Çu víi sù c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i cña c¸c n­íc kh¸c, ®Æc biÖt lµ Trung Quèc. Trong khi Trung Quèc cã lîi thÕ h¬n vÒ nguån nguyªn liÖu, thiÕt kÕ s¶n phÈm vµ ®­îc h­ëng ­u thÕ tõ viÖc tham gia Tæ chøc Th­¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO). Thùc tÕ cho thÊy, ngay t¹i thÞ tr­êng EU, dï nhËn ®­îc nhiÒu ­u ®·i h¬n nh­ng s¶n phÈm cña ViÖt Nam chØ chiÕm 20% so víi tû lÖ 33% cña Trung Quèc. §iÒu nµy cã nghÜa lµ ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i triÓn khai ®ång bé tõ viÖc c¬ cÊu l¹i s¶n phÈm, ph¸t triÓn c¸c mÆt hµng thÕ m¹nh phï hîp víi xu h­íng tiªu dïng cña thÞ tr­êng thÕ giíi ®Õn c¸c vÊn ®Ò vÒ nguyªn vËt liÖu, thiÕt kÕ mÉu m· vµ kh¶ n¨ng tiÕp thÞ s¶n phÈm. Ngoµi ra, víi viÖc thùc thi HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt Nam-Hoa Kú cïng víi nh÷ng tiªu chuÈn b¾t buéc vÒ m«i tr­êng (ISO-14000) vµ phóc lîi x· héi (SA-8000) mµ phÝa Mü ®­a ra ®èi víi doanh nghiÖp khi xuÊt khÈu hµng ho¸ vµo thÞ tr­êng Mü, nªn c¸c doanh nghiÖp phÇn lín kh«ng thÓ ®¸p øng ®­îc ®iÒu kiÖn nµy vµ v× thÕ kh¶ n¨ng c¹nh tranh còng thua c¸c doanh nghiÖp cña n­íc ngoµi. Thªm vµo ®ã, tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm giÇy dÐp ViÖt Nam xuÊt khÈu qua thÞ tr­êng Mü ®Òu ph¶i qua ®èi t¸c trung gian lµ §µi Loan mµ vÒ phÝa ViÖt Nam vÉn ch­a thÓ ký ®­îc hîp ®ång b¸n hµng nµo trùc tiÕp víi phÝa Mü. §iÒu ®ã còng lµ nguyªn nh©n dÉn tíi kh¶ n¨ng c¹nh tranh yÕu kÐm cña s¶n phÈm giÇy dÐp ViÖt Nam. Tình hình kinh tế thế giới biến động, những tranh chấp thương mại giữa EU và Trung Quốc, giữa Mỹ và Trung Quốc, giữa Nhật Bản và Trung Quốc về mặt hàng dệt may, giày dép sẽ tạo ra những bất lợi cho xuất khẩu giày dép của Trung Quốc và tạo ra những cơ hội mới thuận lợi cho giày dép Việt Nam. Ch­¬ng 3 : KÕt luËn vµ mét sè kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña GiÇy DÐp ViÖt Nam MÆc dï hiÖn nay, ViÖt Nam ®ang ®øng thø 8 thÕ giíi vÒ xuÊt nhËp giÇy dÐp, chiÕm 2,1% tæng s¶n l­îng giÇy thÕ giíi víi kh¶ n¨ng s¶n xuÊt hµng n¨m 400 triÖu ®«i giÇy dÐp c¸c lo¹i. Song ngµnh c«ng nghiÖp da giÇy vÉn ch­a cã ®­îc mét quy ho¹ch tæng thÓ cho sù ph¸t triÓn cña m×nh. ViÖc nghiªn cøu, x©y dùng ”Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn ngµnh da giÇy ®Õn n¨m 2000” lµ nh»m ®ãng gãp cho ngµnh c«ng nghiÖp non trÎ nµy cã ®­îc ®Þnh h­íng ph¸t triÓn ®óng, x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng b­íc ®i v÷ng ch¾c vµ khai th¸c cã hiÖu qu¶ nh÷ng nguån lîi mµ ngµnh nµy mang l¹i. 3.1. Xu h­íng ph¸t triÓn cña ngµnh giÇy dÐp trong t­¬ng lai Trong ®Þnh h­íng ph¸t triÓn chung cña ngµnh da giÇy ViÖt Nam, môc tiªu tæng thÓ ®· ®­îc chØ ra lµ: duy tr× vµ ph¸t huy vÞ trÝ hiÖn cã (hiÖn ngµnh da giÇy cã kim ng¹ch xuÊt khÈu ®øng hµng thø 4 sau dÇu khÝ, dÖt may vµ thuû s¶n). §ång thêi kh¼ng ®Þnh vai trß vµ ®ãng gãp ®èi víi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Trong thêi gian tíi, sản xuất giầy dép tiếp tục chuyển dịch mạnh từ các nước công nghiệp trát triển sang các nước đang phát triển có giá lao động rẻ, châu Á sẽ trở thành khu vực sản xuất giầy dép chính của thế giới. Bên cạnh lợi thế về nhân lực rẻ, dồi dào, Việt Nam còn có vị trí địa lý thuận lợi, điều kiện chính trị ổn định, Chính phủ đã và đang tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho các ngành thu hút nhiều lao động và có sản phẩm XK. Việc tạo dựng các nhân tố phát triển cho ngành cũng chính là quá trình nâng cao hàm lượng giá trị gia tăng của giầy dép sản xuất tại Việt Nam và tăng tính chủ động của cá DN trong sản xuất, kinh doanh. Ngành da giày Việt Nam đã đặt ra chiến lược phát triển với mục tiêu đến năm 2005 đạt kim ngạch xuất khẩu 3,1 tỷ USD và tăng lên 6,2 tỷ USD vào năm 2010. Môc tiªu s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu phôc vô sx gia dÇy ®Õn 2010 Nguyªn vËt liÖu §¬n vÞ 2005 2010 Da TriÖu sqft 40,0 80,0 Gi¶ da TriÖu sqft 60,0 90,0 V¶i c¸c lo¹i TriÖu yard 100,0 155,0 §Õ giÇy Ngh×n tÊn 370,0 550,0 Keo tæng hîp TÊn 6652,0 10000,0 Phô liÖu TÊn 41325,0 98960,0 Nguån:quy ho¹ch ph¸t triÓn tæng thÓ ngµnh da giÇy ®Õn 2010 Môc tiªu s¶n xuÊt giÇy dÐp ®Õn n¨m 2010 (§¬n vÞ:1000 ®«i) Môc tiªu 2005 2010 GiÇy dÐp c¸c lo¹i 470000 720000 XuÊt khÈu 351000 561000 GiÇy thÓ thao 181600 275000 XuÊt khÈu 161304 258086 GiÇy v¶i 84950 137000 XuÊt khÈu 70350 110458 GiÇy n÷ 77150 124000 XuÊt khÈu 68542 107611 GiÇy da nam n÷ 11700 18000 XuÊt khÈu 5000 10000 GiÇy dÐp kh¸c 54600 85000 XuÊt khÈu 45798 74845 Nguån:quy ho¹ch ph¸t triÓn tæng thÓ ngµnh da giÇy ®Õn 2010 3.2. Mét sè kiÕn nghÞ -Tr­íc hÕt lµ Từng bước phát triển sản xuất nguyên liệu, thiết bị trong nước: Ðể khắc phục tình trạng hầu hết nguyên phụ liệu sản xuất phải NK, ngành cần phải chú trọng phát triển sản xuất nguyên liệu trong nước trước hết chỉ nên tập trung vào một vài loại nguyên liệu chủ yếu mà ngành sử dụng như da và giả da. Ðây là lĩnh vực đòi hỏi vốn đầu tư lớn, thời gian thu hồi vốn chậm nên Chính phủ cần có những cơ chế hỗ trợ về lãi suất vốn vay, mặt bằng, thuế ưu đãi để thu hút các nhà đầu tư. Chúng ta không nên đầu tư sản xuất tràn lan tất cả các loại nguyên phụ liệu dẫn đến không khai thác hết năng lực sản xuất và bị lỗ. Không nên đồng nhất việc sản xuất nguyên liệu trong nước với việc thực hiện toàn bộ các công đoạn xử lý nguyên liệu thô cho tới sản phẩm hoàn chỉnh, có thể chúng ta chỉ tiến hành thực hiện một số công đoạn trung gian nếu thấy có lợi hơn. Cũng quan trọng như vấn đề sản xuất nguyên liệu nói trên, nếu ngành cơ khí nước ta có khả năng sản xuất một số thử nghiệm thì DN sẽ vừa tiết kiệm được chi phí đầu tư, vừa có khả năng thực hiện được các sáng kiến cải tiến công nghệ sản xuất. -VÒ thÞ tr­êng cÇn ®ẩy mạnh công tác dự báo thị trường và xúc tiến thương mại: Khi chuyển sang phương thức tự sản xuất tự lo tiêu thụ, công tác thị trường là quan trọng nhất, bao gồm nhiều kỹ thuật phức tạp đòi hỏi nhiều chi phí. Bên cạnh các nỗ lực của DN, cần chú trọng nhiều hơn đến công tác xúc tiến thương mại ở cấp độ quốc gia, ngành sản xuất, vùng sản xuất. Chúng ta cần phải quảng bá khả năng sáng chế giầy dép của cả nước, cả ngành, của từng trung tâm lớn để tạo nên một hình ảnh đồng bộ đủ lớn và hấp dẫn với khách hàng. Chính phủ cần có các quỹ khuyến khích công tác này trên các thị trường chủ yếu của ngành. Nếu công tác này thực hiện tốt thì công tác tiếp thị của DN sẽ thuận lợi rất nhiều. Công tác dự báo, thông tin thị trường cũng cần phải được tăng cường. Các cơ quan nghiên cứu của Chính phủ, các tổ chức xúc tiến thương mại cần phải cung cấp kịp thời các dự báo về xu hướng tiêu dùng, tình hình thị trường để các DN có thể lập và điều chỉnh sản xuất, kinh doanh linh hoạt theo các thay đổi của môi trường kinh doanh. Việc phổ biến, tư vấn về các chính sách, tập quán thương mại, lộ trình hội nhập quốc tế của quốc gia cũng là một đòi hỏi cấp thiết của DN hiện nay.. -VÒ s¶n xuÊt ngµnh cÇn chó träng ®Çu t­ chiÒu s©u ®Ó c©n ®èi lªn c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt cho ®ång bé, bæ sung thiÕt bÞ lÎ, thay thÕ c¸c m¸y mãc cò, l¹c hËu, c¶i t¹o, n©ng cÊp c¬ së vËt chÊt, ®æi míi c«ng nghÖ nh»m t¨ng s¶n l­îng, t¨ng n¨ng xuÊt thiÕt bÞ vµ n¨ng xuÊt lao ®éng, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng, kh¾c phôc t×nh tr¹ng « nhiÔm m«i tr­êng. - Ðẩy mạnh đào tạo thợ lành nghề, công nhân kỹ thuật, kỹ sư: Hiện nay ngành da giầy đang sử dụng hơn 400 nghìn lao động nhưng toàn ngành chưa có một trường đào tạo chính quy về nghề. Công nhân được đào tạo chủ yếu theo lối kèm cặp ngay tại xí nghiệp sau khi tuyển dụng. Nếu tình trạng này tiếp tục tồn tại, ngành sẽ thiếu nhân lực có khả năng ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật vào quản lý và sản xuất, thiếu đội ngũ cán bộ thiết kế triển khai mẫu mốt theo thị hiếu ngày càng đa dạng của khách hàng dẫn đến khả năng cạnhtranh kém so với các nước khác. Ðể cải thiện nhanh được thực trạng này, đề nghị Nhà nước hỗ trợ để ngành có được một trung tâm, trường đào tạo chính quy, làm tiền đề cho chiến lược phát triển nguồn nhân lực lâu dài của ngành. -CÇn tiếp tục tạo môi trường sản xuất, kinh doanh thuận lợi: Trước hết là hệ thống chính sách pháp luật có ảnh hưởng trực tiếp đến ngành: Chính sách lao động, chính sách thuế. Ngành da-giầy sử dụng nhiều lao động, chịu tác động rất lớn bởi các thay đổi chính sách lao động nhất là khi phần lớn sản xuất của ngành vẫn còn gia công có tính thời vụ cao. Ngoµi ra, ngµnh cÇn ®Èy m¹nh c«ng t¸c thiÕt kÕ, øng dông c¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn, ®æi míi thiÕt bÞ vµ triÓn khai mÉu míi vµo s¶n xuÊt, t¹o thÕ chñ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh, gi¶m dÇn sù phô thuéc vµo ®èi t¸c n­íc ngoµi KÕt luËn Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¹nh tranh lµ mét tÊt yÕu, c¸c doanh nghiÖp tham gia vµo thÞ tr­êng cÇn ph¶i biÕt chÊp nhËn c¹nh tranh. §èi víi c¸c doanh nghiÖp c¹nh tranh lu«n lµ con dao hai l­ìi. Mét mÆt nã ®µo th¶i kh«ng th­¬ng tiÕc c¸c doanh nghiÖp cã chi phÝ cao, chÊt l­îng s¶n phÈm tåi, tæ chøc tiªu thô kÐm, mÆt kh¸c nã buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng hoµn thiÖn gi¸ trÞ sö dông cña s¶n phÈm, tæ chøc hÖ thèng tiªu thô s¶n phÈm ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®­îc trong c¹nh tranh thÞ tr­êng GiÇy Da ®­îc ®¸nh gÝa lµ ngµnh kinh tÕ mòi nhän, lu«n chiÕm nh÷ng vÞ trÝ hµng ®Çu vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu, tham gia gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi bøc thiÕt, t¹o thªm hµng v¹n c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, ®­a tªn tuæi ViÖt Nam cïng víi c¸c s¶n phÈm cña m×nh ra n¨m ch©u, bèn biÓn trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ toµn cÇu… TÊt nhiªn, ®Ó cã ®­îc nh÷ng thµnh c«ng ®ã, ngµnh c«ng nghiÖp da giÇy ViÖt Nam còng ph¶i tr¶i qua nh÷ng giai ®o¹n th¨ng trÇm, ph¶i ®èi mÆt vµ v­ît qua kh«ng Ýt khã kh¨n, thö th¸ch trong qu¸ tr×nh 15 n¨m ®æi míi võa qua. Song cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng, t­¬ng lai phÝa tr­íc cña ngµnh da giÇy ViÖt Nam lµ s¸ng l¹n vµ ®Çy triÓn väng. §Ó h­íng tíi t­¬ng lai, n¾m b¾t c¬ héi cho chiÕn l­îc t¨ng tèc cña ngµnh c«ng nghiÖp da giÇy ViÖt Nam, chóng ta cÇn ph¶i cã c¸c ph­¬ng h­íng vµ biÖn ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm da giÇy ®Æc biÖt lµ s¶n phÈm giÇy dÐp ViÖt Nam. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy PGS.TS Lª C«ng Hoa ®· h­íng dÉn em ttong qu¸ tr×nh hoµn thµnh ®Ò ¸n Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. Tæng quan vÒ c¹nh tranh c«ng nghiÖp ViÖt Nam - NXB ChÝnh trÞ Quèc gia-1999 2. C¸c vÊn ®Ò ph¸p lý vµ thÓ chÕ:vÒ chÝnh s¸ch c¹nh tranh vµ kiÓm so¸t ®éc quyÒn kinh doanh -NXB Giao th«ng VËn t¶i 3. N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh vµ b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc -NXB Lao ®éng-1998 4. Da giÇy ViÖt Nam-TruyÒn thèng vµ hiÖn ®¹Þ -NXB ChÝnh trÞ Quèc gia Hµ néi-2002 5. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ vµ Qu¶n lý c«ng nghiÖp -NXB Gi¸o dôc-1999 6. Gi¸o tr×nh Qu¶n trÞ chiÕn l­îc -NXB Thèng kª Hµ néi-2000 7. T¹p chÝ Th­¬ng m¹i - Sè 32-33/2002, 3+4+5/1.2.2004 8. T¹p chÝ C«ng nghiÖp -Sè 16/2003, 4/2005 9. T¹p chÝ Kinh tÕ vµ Dù b¸o - Sè 5/2002, 6/2004 10. T¹p chÝ Con sè vµ Sù kiÖn -Sè 6/2004 11. T¹p chÝ Kinh tÕ vµ Ph¸t triÓn-Sè 52/2002, 132/2004 12. T¹p chÝ Lao ®éng vµ X· héi -Sè 57/2005 13. T¹p chÝ Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam -Sè 58/2003 15. T/C C«ng nghiÖp da giÇy ViÖt Nam-Chuyªn san th¸ng 5/2003, 3/2004 16. Mét sè th«ng tin trªn Internet: mot.gov.vn./thongke/ Lêi më ®Çu 1 Ch­¬ng 1 : tiªu thøc ®¸nh gi¸ vµ C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng 3 1.1.Kh¸i niÖm vÒ c¹nh tranh cña s¶n phÈm 3 1.2. C¸c tiªu chÝ ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm 5 1.2.1. ChÊt l­îng s¶n phÈm hµng ho¸ 5 1.2.2. Gi¸ c¶ s¶n phÈm 5 1.2.3. MÉu m· cña s¶n phÈm 7 1.2.4.C¸c dÞch vô tr­íc, trong vµ sau khi b¸n 7 1.3. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm 8 1.3.1.C¸c nh©n tè théc vÒ néi bé doanh nghiÖp 8 1.3.1.1.C«ng nghÖ 8 1.3.1.2.Nguån nh©n lùc 9 1.3.1.3.Uy tÝn, th­¬ng hiÖu cña s¶n phÈm 10 1.3.1.4.Nguån lùc vÒ tµi chÝnh 10 1.3.2.C¸c nh©n tè thuéc vÒ m«i tr­êng 11 1.3.2.1.Nhu cÇu cña kh¸ch hµng 11 1.3.2.2. ¸p lùc cña s¶n phÈm c¹nh tranh 11 1.3.2.3.C¸c chÝnh s¸ch vÜ m« cña chÝnh phñ 12 ch­¬ng 2 : §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm GiÇy DÐp ViÖt Nam qua c¸c tiªu thøc trªn. 13 2.1.Tæng quan vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm giµy dÐp ViÖt Nam 13 2.1.1.T×nh h×nh s¶n xuÊt 13 2.1.2.T×nh h×nh tiªu thô 15 2.2.C¸c tiªu chÝ ®¸nh gÝa kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm giÇy dÐp ViÖt Nam 18 2.2.1.ChÊt l­îng s¶n phÈm 18 2.2.2.Gi¸ thµnh 18 2.2.3.KiÓu d¸ng, mÉu m· 19 2.2.4.DÞch vô b¸n vµ dÞch vô sau khi b¸n 20 2.3. Mét sè nguyªn nh©n dÉn ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh yÕu kÐm cña s¶n phÈm giÇy dÐp ViÖt Nam 20 2.3.1.VÒ thiÕt bÞ c«ng nghÖ vµ nhµ x­ëng 20 2.3.2.VÒ lao ®éng 21 2.3.3.VÒ nguån nguyªn liÖu 21 2.3.4.VÒ chÝnh s¸ch thuÕ 22 2.3.5.Xu h­íng héi nhËp kinh tÕ 22 Ch­¬ng 3 : KÕt luËn vµ mét sè kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao 24 kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña GiÇy DÐp ViÖt Nam 24 3.1. Xu h­íng ph¸t triÓn cña ngµnh giÇy dÐp trong t­¬ng lai 24 3.2. Mét sè kiÕn nghÞ 25 KÕt luËn 28 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 29