Đề tài Tính hệ số beta của các cổ phiếu niêm yết trên trung tâm giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh

t n : soá kyø – soá thaùng tính toaùn laø 81 thaùng Vieäc söû duïng trung bình nhaân ñeå tính trung bình suaát sinh lôøi theo thôøi gian thì keát quaû chính xaùc hôn thay vì duøng trung bình coäng. Ví duï moät khoaûn ñaàu tö 500.000 ñoàng vaøo moät chöùng khoaùn sau moät naêm taêng leân 1.000.000 ñoàng, tyû suaát sinh lôøi laø 100%. Naêm thöù 2 chöùng khoaùn naøy giaûm giaù vaø khoaûn ñaàu tö chæ coøn 500.000 ñoàng , suaát sinh lôøi cuûa naêm thöù hai laø -50%. Trung bình soá hoïc seõ laø 25%, nhöng thöïc teá khoaûn ñaàu tö naøy ñaõ khoâng sinh lôøi sau 2 naêm. Trung bình coäng chæ phuø hôïp ñeå ño löôøng khuynh höôùng taäp trung cuûa suaát sinh lôøi tính vaøo thôøi ñieåm nhaát ñònh. Vì theá vieäc tính toaùn trung bình coäng phuø hôïp ñeå tính phöông sai vaø ñoä leäch chuaån tyû suaát sinh lôøi cuûa danh muïc thò tröôøng. Tyû suaát sinh lôøi cuûa danh muïc thò tröôøng tính theo phöông phaùp trung bình coäng: (3.3) 81 ∑ R t R= n=1 81 Trong ñoù: R : trung bình coäng tyû suaát sinh lôøi Rt : Suaát sinh lôøi toång theå vaøo thaùng t n : soá kyø – soá thaùng tính toaùn laø 81 thaùng vaø phöông sai ñöôïc tính theo coâng thöùc (3.4) ñoä leäch chuaån δ laø laáy caên baäc hai cuûa phöông sai. 1 81 δ2 = ∑ (Rt- R)2 81 n=1 Nhö vaäy tyû suaát sinh lôøi bình quaân cuûa thò tröôøng theo thaùng tính theo coâng thöùc trung bình nhaân laø 0.02951 x 100% seõ laø 2,951%/thaùng vaø ñoä leäch chuaån theo thaùng laø 0,1272. Töông töï tyû suaát sinh lôøi cuûa coå phieáu quan saùt baát kyø cuõng seõ ñöôïc tính töông töï nhö treân vaø giaù tính toaùn laø giaù ñoùng cöûa (close price). Ghi chuù: Tyû suaát sinh lôøi coå phieáu nhaø ñaàu tö ñöôïc höôûng goàm coù tyû suaát sinh lôøi töø coå töùc vaø tyû suaát sinh lôøi treân voán. Do nguoàn thoâng tin thu thaäp töø tyû suaát sinh lôøi töø coå töùc khoâng coù ñaày ñuû nguoàn döõ lieäu tin caäy ñeå khai thaùc neân giôùi haïn trong luận văn naøy chæ tính tyû suaát sinh lôøi treân voán. 3.1.3. Nhaän xeùt chung veà heä soá töông quan Heä soá töông quan xaùc ñònh moái quan heä töông quan giöõa tyû suaát sinh lôøi danh muïc thò tröôøng vaø tyû suaát sinh lôøi cuûa moät coå phieáu ñang nieâm yeát treân saøn giao dòch chöùng khoaùn Tp Hoà Chí Minh. Heä soá töông quan bieán thieân töø -1 ñeán +1, neáu heä soá töông quan laø -1 coù nghóa laø tyû suaát sinh lôøi cuûa coå phieáu ñang quan saùt bieán thieân ngöôïc chieàu vôùi tyû suaát sinh lôøi danh muïc thò tröôøng vaø neáu heä soá töông quan laø +1 coù nghóa laø tyû suaát sinh lôøi cuûa coå phieáu ñang quan saùt bieán thieân cuøng chieàu vôùi tyû suaát sinh lôøi danh muïc thò tröôøng. Vôùi moâ hình thò tröôøng Ri,t = αi + βi RM,t + εt (3.5) trong ñoù : Ri,t : tyû suaát sinh lôøi cuûa coå phieáu i trong thôøi gian t RM,t : tyû suaát sinh lôøi cuûa danh muïc thò tröôøng trong thôøi gian t (ñöôïc ñeà caäp laø tyû suaát sinh lôøi cuûa danh muïc caùc coå phieáu nieâm yeát treân saøn giao dòch chöùng khoaùn Tp Hoà Chí Minh) αi : thaønh phaàn tung ñoä cuûa phöông trình hoài quy vaø baèng vôùi Ri - βi RM βi :ruûi ro heä thoáng (beta) cuûa taøi saûn i, βi = Cov iM/δ2M ε : phaàn sai soá ngaãu nhieân Tröôùc khi tính heä soá goác beta, chuùng ta caàn xem xeùt moái quan heä töông quan cuûa tyû suaát sinh lôøi cuûa coå phieáu quan saùt vôùi tyû suaát sinh lôøi cuûa danh muïc thò tröôøng xem quan heä naøy laø ñoàng bieán hay nghòch bieán. Neáu keát quaû heä soá töông quan naèm töø -1 ñeán 0 thì coù nghóa laø caùc tyû suaát sinh lôøi naøy khoâng coù töông quan nhieàu vôùi nhau hoaëc töông quan nghòch chieàu vôùi nhau. Neáu keát quaû heä soá töông quan naèm töø 0 ñeán +1 thì coù nghóa laø caùc tyû suaát sinh lôøi naøy khoâng coù töông quan nhieàu vôùi nhau hoaëc töông quan thuaän chieàu vôùi nhau Khi xaùc ñònh roõ heä soá töông quan thì vaán ñeà tieáp theo laø xem xeùt caùc tyû suaát sinh lôøi coù moái quan heä nhaân quaû theå hieän qua phöông trình hoài quy tuyeán tính. Vaø heä soá beta chính laø heä soá goùc theo phöông trình tuyeán tính (3.5). Vieäc xaùc ñònh heä soá beta cho ta thaáy möùc ñoä ruûi ro cuûa tyû suaát sinh lôøi coå phieáu quan saùt so vôùi möùc ñoä ruûi ro cuûa tyû suaát sinh lôøi danh muïc thò tröôøng. 3.1.4. Tính heä soá beta cuûa caùc coå phieáu nieâm yeát treân saøn giao dòch Tp Hoà Chí Minh. Vieäc tính toaùn töông quan tyû suaát sinh lôøi theo thaùng cuûa danh muïc thò tröôøng vaø tyû suaát sinh lôøi cuûa coå phieáu quan saùt seõ ñöôïc ñöa vaøo phöông trình hoài quy tuyeán tính ñöôïc neâu ôû phaàn treân seõ cho ra heä soá anpha (α) vaø heä soá beta (β) theå hieän qua baûng sau: Baûng 3.1: Heä soá alpha vaø beta cuûa coå phieáu nieâm yeát Stt Coå phieáu Heä soá töông quan Heä soá α Heä soá β Ñoä leäch chuaån α Ñoä leäch chuaån β Soá thaùng quan saùt 1 AGF 0,862 0,004 0,771 0,007 0,6 59 2 BBC 0,799 -0,006 1,06 0,012 0,101 64 3 BBT (*) 0,644 -0,019 0,71 0,018 0,143 37 4 BMP 0,955 0,0,13 1,55 0,036 0,183 9 5 BPC(*) 0,68 -0,014 0,826 0,014 0,117 60 6 BT6 0,78 -0,005 0,955 0,012 0,101 60 7 BTC (*) 0,448 -0,008 0,739 0,022 0,191 62 8 CAN(*) 0,629 -0,009 0,748 0,014 0,116 65 9 CII 0,914 -0,034 1,332 0,036 0,198 11 10 COM 0,383 0,0,31 0,485 0,091 0,478 9 11 CYC(*) -0,144 0,49 -0,17 0,083 0,441 9 12 DHA(*) 0,661 -0,007 0,775 0,02 0,151 36 13 DPC 0,72 -0,012 1,181 0,017 0,144 65 14 FPC(*) 0,073 0,82 0,143 0,14 0,74 9 15 GIL 0,763 -0,007 0,939 0,012 0,102 63 16 GMD 0,711 0,005 0,74 0,011 0,096 60 17 HAP 0,787 -0,005 1,18 0,014 0,105 80 18 HAS 0,767 0,002 0,851 0,012 0,101 52 19 HTV(*) 0,59 0,1 0,942 0,07 0,357 15 20 KDC 0,873 -0,006 1,152 0,033 0,172 16 21 KHA(*) 0,609 -0,006 0,847 0,018 0,15 56 22 LAF(*) 0,617 -0,007 0,847 0,016 0,126 76 23 MHC 0,778 -0,013 1,032 0,027 0,174 25 24 NHC(*) 0,569 0,006 0,663 0,048 0,256 16 25 NKD 0,881 0,013 1,023 0,016 0,108 28 26 PMS(*) 0,513 -0,006 0,821 0,031 0,22 41 27 PNC(*) 0,386 0,015 0,44 0,41 0,241 21 28 REE 0,909 0,002 1,298 0,009 0,067 81 29 RHC 0,852 -0,028 0,893 0,037 0,194 10 30 SAM 0,902 0.006 1,077 0,008 0,058 81 31 SAV 0,847 -0,008 0,998 0,01 0,083 59 32 SFC(*) 0,64 0,007 0,813 0,024 0,178 32 Stt Coå phieáu Heä soá töông quan Heä soá α Heä soá β Ñoä leäch chuaån α Ñoä leäch chuaån β Soá thaùng quan saùt 33 SGC(*) 0,171 -0,009 0,13 0,064 0,336 7 34 SGH(*) 0,531 0,016 0,83 0,02 0,162 69 35 SHC(*) 0,285 0,016 0,235 0,059 0,323 8 36 SJS(*) -0,018 0,195 -0,03 0,127 0,639 9 37 SSC 0,706 0,013 0,695 0,022 0,145 25 38 STB 0,6 0,26 0,598 0,06 0,301 9 39 TMS 0,768 -0,001 0,835 0,01 0,079 80 40 TNA(*) 0,467 -0,008 0,532 0,039 0,231 21 41 TRI(*) 0,703 -0,004 0,748 0,011 0,096 64 42 TS4(*) 0,644 -0,004 0,847 0,017 0,137 56 43 TTC(*) -0,321 0,141 -0,49 0,111 0,591 8 44 TYA(*) 0,626 -0,029 0,903 0,064 0,325 14 45 UNI(*) 0,125 0,079 0,073 0,043 0,219 9 46 VF1 0,782 -0,011 1,3 0,029 0,2 29 47 VFC(*) 0,637 -0,014 0,633 0,055 0,289 9 48 VNM 0,968 -0,003 1,042 0,015 0,074 15 49 VSH 0,966 -0,037 1,468 0,029 0,149 9 50 VTC 0,792 -0,015 1,09 0,016 0,121 50 Nguoàn: Theo tính toaùn cuûa taùc giaû vaø caùc döõ lieäu phuïc vuï cho coâng taùc tính toaùn laáy töø trang web: bsc.com.vn, sbsc.com.vn, fsc.com.vn, vse.org.vn Ghi chuù: Tyû suaát sinh lôøi theo thaùng tính baèng ñôn vò. Caùc coå phieáu coøn laïi do soá thaùng quan saùt nhoû hôn 7 cho neân khoâng tính toaùn heä soá beta theo phöông trình hoài quy. Theo phöông trình hoài quy tuyeán tính Ri,t = αi + βi RM,t + εt thì bieán thieân cuûa tyû suaát sinh lôøi Ri,t cuûa chöùng khoaùn i quan saùt ñöôïc dieãn giaûi nhö sau: Var(Ri,t ) = Var(αi + βi RM,t + εt ) (3.6) = Var(αi ) + var(βi RM,t ) +var (εt ) = 0 + var(βi RM,t ) +var (εt ) = bieán thieân heä thoáng + bieán thieân khoâng heä thoáng Muïc tieâu cuûa danh muïc ña daïng hoaù hoaøn toaøn nhö laø danh muïc thò tröôøng thì taát caû bieán thieân khoâng heä thoáng (ruûi ro khoâng heä thoáng) bò loaïi boû gaàn nhö hoaøn toaøn vaø chæ coøn bieán thieân heä thoáng. Nhö vaäy vôùi heä soá goác beta giöõa tyû suaát sinh lôøi cuûa bieán phuï thuoäc Ri,t vaø tyû suaát sinh lôøi bieán ñoäc laäp RM,t thoâng qua moâ hình hoài quy ñöôïc ñaùnh giaù laø phuø hôïp khi tyû leä % bieán thieân heä thoáng lôùn hôn 50% trong bieán thieân toång theå taùc ñoäng ñeán tyû suaát sinh lôøi cuûa bieán phuï thuoäc Ri,t Baûng thoáng keâ treân cho thaáy nhieàu tyû suaát sinh lôøi cuûa coå phieáu coù ñaùnh daáu (*) coù töông quan vôùi tyû suaát sinh lôøi cuûa danh muïc thò tröôøng vaø coù heä soá beta laø töông ñoái cao nhöng khoâng phuø hôïp moâ hình hoài quy tuyeán tính do ñaây laø saûn phaåm toaùn hoïc hoài quy vaø tyû suaát sinh lôøi cuûa danh muïc thò tröôøng giaûi thích chæ ñöôïc döôùi 40% tyû suaát sinh lôøi coå phieáu caàn tính toaùn. Vì theá vieäc kieåm ñònh tính phuø hôïp cuûa moâ hình laø quan troïng ñeå ñaùnh giaù ñöôïc chæ soá beta tính toaùn ñöôïc laø chæ soá coù tính phuø hôïp cuûa moâ hình laø cao nhaát. Ño löôøng tính thanh khoaûn caùc coå phieáu phuø hôïp vôùi moâ hình Vieäc tính toaùn tieáp theo laø ño löôøng tính thanh khoaûn coå phieåu ñeå ñaùnh giaù caùc coå phieáu coù ñoä phuø hôïp vôùi moâ hình coù tính thanh khoaûn treân thò tröôøng hay khoâng. Coù nhieàu coâng cuï ño löôøng tính thanh khoaûn vaø trong luaän vaên naøy seõ söû duïng heä soá thanh khoaûn Hui-Heubel coù coâng thöùc nhö sau: (3.7) Trong ñoù: Pmax : Giaù cao nhaát trong naêm ngaøy P min : Giaù thaáp nhaát trong naêm ngaøy V : Khoái löôïng giao dòch tính baèng tieàn trong 5 ngaøy S : Soá löôïng chöùng khoaùn ñang löu haønh P : Giaù ñoùng cöûa bình quaân trong 5 ngaøy Nguoàn: Ñeà taøi phaân tích khaû naêng sinh lôøi vaø möùc ñoä ruûi ro cuûa caùc coå phieáu nieâm yeát taïi trung taâm giao dòch chöùng khoaùn Tp Hoà Chí Minh sau 4 naêm hoaït ñoäng cuûa Thaïc só Hoà Vieát Tieán- trang soá 48 Heä soá thanh khoaûn caùc coå phieáu theå hieän baûng sau: Baûng 3.2 : Heä soá thanh khoaûn Hui-Heubel Stt Coå phieáu Pmax P min V S P Lhh (Pmax – P min ) / P min Lhh= V/( S x P) 1 AGF 140.000 130.000 19.791.380.000 7.887.578 133.200 4,083 2 BBC 54.000 48.100 19.688.430.000 8.990.000 51.200 2,868 3 BMP 249.000 225.000 72.326.380.000 13.933.400 240.200 4,936 4 BT6 68.000 65.500 15.780.115.000 10.000.000 67.000 1,621 5 CII 91.000 83.000 48.009.610.000 30.000.000 86.000 5,1797 6 COM 69.000 63.000 8.705.580.000 3.398.390 65.400 2,4314 7 DPC 49.000 43.500 8.026.518.000 1.587.280 46.760 1,1692 8 GIL 79.000 68.500 19.050.405.000 4.550.000 73.000 2,6726 9 GMD 190.000 172.000 175.072.380.000 32.470.539 184.400 3,5791 10 HAP 70.000 63.000 43.847.850.000 5.996.018 67.700 1,0286 11 HAS 79.000 66.500 17.565.130.000 2.496.730 72.500 1,9371 12 KDC 224.000 204.000 104.160.330.000 29.999.540 211.000 5,9579 13 MHC 52.000 48.300 25.170.055.000 6.705.640 50.600 1,0327 14 NKD 175.000 162.000 82.538.230.000 8.399.997 169.600 1,3851 15 REE 236.000 205.000 268.690.800.000 33.723.684 220.200 4,1793 16 RHC 60.500 54.000 4.995.020.000 3.200.000 57.600 4,4418 17 SAM 182.000 164.000 142.214.940.000 37.429.438 171.200 4,9454 18 SAV 67.000 62.000 6.375.870.000 6.395.900 64.400 5,2099 19 SSC 94.500 84.000 23.130.705.000 6.000.000 90.600 2,9377 20 STB 100.000 95.000 246.660.255.000 208.941.281 98.100 4,3736 21 TMS 69.000 64.000 7.231.120.000 4.290.000 67.000 3,1054 22 VF1 43.000 39.000 79.557.233.000 50.000.000 41.280 2,6609 23 VNM 197.000 181.000 299.693.550.000 166.950.000 189.400 9,3268 24 VSH 84.500 80.000 130.217.515.000 124.230.000 81.300 4,3628 25 VTC 66.000 57.000 9.424.550.000 2.417.260 60.200 2,438 Ghi chuù: Theo tính toaùn cuûa taùc giaû vôùi soá lieäu tính toaùn laáy töø trang web: hsc.com.vn töø ngaøy 08/02/2007 ñeán 14/02/2007 (5 ngaøy tröø thöù baûy vaø Chuû nhaät) Heä soá Hui-Heubel caøng nhoû thì ñoä thaønh khoaûn caøng cao, vì theá caùc coå phieáu tính toaùn treân ñeàu coù heä soá nhoû- tính thanh khoaûn caùc coå phieáu treân töông ñoái cao. Thöïc hieän kieåm ñònh coå phieáu REE vaø GMD a. Coå phieáu REE Tyû suaát sinh lôøi trung bình cuûa danh muïc thò tröôøng vaø tyû suaát sinh lôøi trung bình cuûa coå phieáu REE theå hieän trong baûng sau: Baûng 3.3. Tyû suaát sinh lôøi REE vaø danh muïc thò tröôøng Trung bình thaùng Độ lệch chuẩn Soá thaùng quan saùt Tyû suaát sinh lôøi thò tröôøng 0,02951 0.1272 81 Tyû suaát sinh lôøi REE 0,03531 0.1817 81 Ghi chuù: Döõ lieäu tính theo thaùng töø ngaøy 28/07/2000 (coå phieáu REE nieâm yeát) ñeán ngaøy 02/04/2007. Nguoàn: Theo tính toùan cuûa taùc giaû Baûng treân cho ta thaáy ñöôïc tyû suaát sinh lôøi cuûa REE lôùn hôn tyû suaát sinh lôøi danh muïc thò tröôøng vaø ñoä leäch chuaån tyû suaát sinh lôøi chöùng khoaùn REE cuõng lôùn hôn ñoä leäch chuaån tyû suaát sinh lôøi cuûa danh muïc thò tröôøng vaø ñieàu naøy coù nghóa laø ñaàu tö vaøo chöùng khoaùn REE seõ coù tyû suaát sinh lôøi cao hôn vaø ñoä leäch chuaån cuõng cao hôn so vôùi tyû suaát sinh lôøi vaø ñoä leäch chuaån cuûa danh muïc thò tröôøng, vì theá heä soá goùc beta cuûa tyû suaát sinh lôøi chöùng khoaùn REE seõ lôùn hôn 1 khi so saùnh vôùi tyû suaát sinh lôøi cuûa danh muïc thò tröôøng Trong baûng 3.4 cho thaáy bieán thieân heä thoáng theå hieän qua phaàn hoài quy ñöôïc(regression) vôùi R ñieàu chænh chieám khoaûng 82,4% cuûa bieán thieân toång theå. Coù nghóa laø tyû suaát sinh lôøi cuûa danh muïc thò tröôøng ñaõ giaûi thích ñöôïc 82,4% tyû suaát sinh lôøi cuûa chöùng khoaùn REE vôùi möùc yù nghóa sig trong baûng Anova laø 0,0001 vaø sai soá cho pheùp laø 95%. Baûng 3.4 Model Summary(b) Model R R Square Adjusted R Square Std. Error of the Estimate Durbin- Watson 1 0.909(a) 0.826 0.824 0.076312242 1.698 a Predictors: (Constant), Ty suat sinh loi danh muc thi truong b Dependent Variable: Ty suat sinh loi REE Baûng 3.5 ANOVA(b) Model Sum of Squares Df Mean Square F Sig. Regression 2.182 1 2.182 374.625 0.000(a) Residual 0.460 79 0.006 1 Total 2.642 80 Heä soá goác beta cuûa phöông trình hoài quy laø 1,298 theå hieän trong baûng Coefficients(a) laø phuø hôïp vôùi moâ hình vôùi möùc yù nghóa sig raát nhoû laø 0,001 vaø sai soá cho pheùp laø 95%. Baûng 3.6 Coefficients(a) Model Unstandardized Coefficients Standardized Coefficients T Sig. B Std. Error Beta 1 (Constant) 0.002 0.009 0.214 0.831 Ty suat sinh loi thi truong 1.298 0.067 0.909 19.355 .000 a Dependent Variable: Ty suat sinh loi REE Nguoàn: Theo tính toaùn cuûa taùc giaû (Baûng 3.4, baûng 3.5 vaø baûng 3.6) Vôùi phöông trình tyû suaát sinh lôøi REE theå hieän nhö sau: Tyû suaát sinh lôøi REE = 0,02 + 1,298 * Tyû suaát sinh lôøi thò tröôøng Vaø moâ hình hoài quy tuyeán tính naøy ñöôïc giaûi thích nhö sau: khi tyû suaát sinh lôøi cuûa thò tröôøng taêng leân 1 ñôn vò thì tyû suaát sinh lôøi cuûa chöùng khoaùn REE seõ taêng leân 1,298 ñôn vò vaø khi tyû suaát sinh lôøi cuûa thò tröôøng giaûm 1 ñôn vò thì tyû suaát sinh lôøi chöùng khoaùn REE giaûm 1,298 ñôn vò. Ñoà thò theå hieän moái töông quan cuûa tyû suaát sinh lôøi REE vaø tyû suaát sinh lôøi cuûa danh muïc thò tröôøng, coù theå thaáy caùc ñieåm chaám laø töông öùng caëp tyû suaát sinh lôøi cuûa REE vaø tyû suaát sinh lôøi danh muïc thò tröôøng coù xu höôùng vaän ñoäng theo moät ñöôøng thaúng. Hình 3.1. Moái quan heä tyû suaát sinh lôøi REE vaø tyû suaát sinh lôøi danh muïc thò tröôøng Bien phu thuoc: Ty suat sinh loi REE Ty suat sinh loi REE .8.6.4.20.0-.2-.4 Ty s ua t s in h lo i t hi tr uo ng 4 3 2 1 0 -1 -2 -3 b. Coå phieáu GMD Tyû suaát sinh lôøi trung bình cuûa danh muïc thò tröôøng vaø tyû suaát sinh lôøi trung bình cuûa coå phieáu GMD theå hieän trong baûng sau: Bảng 3.7. Tyû suaát sinh lôøi GMD vaø danh muïc thò tröôøng Trung Bình Ñoä leäch chuaån Soá thaùng quan saùt Tyû suaát sinh lôøi thò tröôøng 0,02800 0.1151 60 Tyû suaát sinh lôøi GMD 0,02386 0.1199 60 Ghi chuù: Döõ lieäu tính theo thaùng töø 22/4/2002 (coå phieáu GMD nieâm yeát) ñeán 02/04/2007 Nguoàn: Theo tính toaùn cuûa taùc giaû Baûng treân cho ta thaáy ñöôïc tyû suaát sinh lôøi cuûa GMD nhoû hôn tyû suaát sinh lôøi danh muïc thò tröôøng vaø ñoä leäch chuaån tyû suaát sinh lôøi chöùng khoaùn GMD lôùn hôn ñoä leäch chuaån tyû suaát sinh lôøi danh muïc thò tröôøng vaø ñieàu naøy coù nghóa laø ñaàu tö vaøo chöùng khoaùn GMD seõ coù tyû suaát sinh lôøi thaáp hôn nhöng ñoä leäch chuaån cao hôn so vôùi tyû suaát sinh lôøi vaø ñoä leäch chuaån cuûa danh muïc thò tröôøng. Trong baûng sau cho thaáy bieán thieân heä thoáng theå hieän qua phaàn hoài quy ñöôïc(regression) vôùi R ñieàu chænh chieám khoaûng 49,7% (gaàn baèng 50%) cuûa bieán thieân toång theå. Coù nghóa laø tyû suaát sinh lôøi thò tröôøng ñaõ giaûi thích ñöôïc 49,7% tyû suaát sinh lôøi cuûa chöùng khoaùn GMD vôùi möùc yù nghóa sig trong baûng Anova laø 0,0001 vaø sai soá cho pheùp laø 95%. Baûng 3.8 Model Summary(b) Model R Square Adjusted R Square Std. Error of the EstimateRR Durbin-Watson 1 0.711(a) 0.505 0.497 0.08505589 2.204 a Predictors: (Constant), Ty suat sinh loi thi truong b Dependent Variable: Ty suat sinh loi GMD Baûng 3.9 ANOVA(b) Model Sum of Squares Df Mean Square F Sig. 1 Regression 0.429 1 0.429 59.247 0.000(a) Residual 0.420 58 0.007 Total 0.848 59 Heä soá goác beta cuûa phöông trình hoài quy laø 0,740 theå hieän trong baûng Coefficients(a) laø phuø hôïp vôùi moâ hình vôùi möùc yù nghóa sig raát nhoû laø 0,001 vaø sai soá cho pheùp laø 95%. Baûng 3.10 Coefficients(a) Model Unstandardized Coefficients Standardized Coefficients T Sig. B Std. Error Beta 1 (Constant) 0.005 0.011 0.440 0.662 Ty suat sinh loi thi truong 0.740 0.096 0.711 7.697 0.000 a Dependent Variable: Ty suat sinh loi GMD Nguoàn: Theo tính toaùn cuûa taùc giaû (Baûng 3.8, baûng 3.9 vaø baûng 3.10) Vôùi phöông trình tyû suaát sinh lôøi GMD theå hieän nhö sau: Tyû suaát sinh lôøi GMD = 0,05 + 0,740 * Tyû suaát sinh lôøi thò tröôøng Vaø moâ hình hoài quy tuyeán tính naøy ñöôïc giaûi thích nhö sau: khi tyû suaát sinh lôøi cuûa thò tröôøng taêng leân 1 ñôn vò thì tyû suaát sinh lôøi cuûa chöùng khoaùn GMD seõ taêng leân 0,740 ñôn vò vaø khi tyû suaát sinh lôøi cuûa thò tröôøng giaûm 1 ñôn vò thì tyû suaát sinh lôøi chöùng khoaùn GMD giaûm 0,740 ñôn vò. Ñoà thò theå hieän moái töông quan cuûa tyû suaát sinh lôøi GMD vaø tyû suaát sinh lôøi cuûa danh muïc thò tröôøng, caùc ñieåm chaám laø töông öùng caùc caëp tyû suaát sinh lôøi GMD vaø tyû suaát sinh lôøi cuûa danh muïc thò tröôøng, ñoà thò cho ta thaáy coù xu höôùng phaân taùn nhieàu hôn laø taäp trung theo moät ñöôøng thaúng neáu so vôùi tyû suaát sinh lôøi REE. Hình 3.2. Moái quan heä tyû suaát sinh lôøi GMD vaø tyû suaát sinh lôøi danh muïc thò tröôøng Bien phu thuoc: Ty suat sinh loi GMD Ty suat sinh loi GMD .5.4.3.2.10.0-.1-.2 Ty s ua t s in h lo i t hi tr uo ng 4 3 2 1 0 -1 -2 -3 Phaàn sai soá ε (ñöôïc xem laø bieán thieân khoâng heä thoáng) ñöôïc xem laø xuaát phaùt töø ñaëc ñieåm rieâng cuûa coå phieáu vaø trong phaân tích hoài quy phaàn dö naøy laø bieán ngaãu nhieân, ñoäc laäp, coù phaân phoái chuaån vôùi trung bình baèng 0 vaø phöông sai khoâng ñoåi vaø ñieàu naøy aån yù laø phaàn sai soá khoâng coù töông quan. Theo phöông phaùp kieåm ñònh Durbin-Watson trong baûng Model summary(b) cuûa REE vaø GMD thì caùc heä soá naøy gaàn baèng 2 vaø vì theá phaàn sai soá naøy khoâng coù töông quan vôùi nhau. 3.1.5 Xaùc ñònh ñöôøng thò tröôøng chöùng khoaùn SML Vôùi vieäc xaùc ñònh tyû suaát sinh lôøi thò tröôøng (theo danh muïc caùc coå phieáu nieâm yeát treân saøn giao dòch chöùng khoaùn Tp HCM), vaø laõi suaát phi ruûi ro cuûa thò tröôøng vaø caùc döõ lieäu veà heä soá beta vaø tyû suaát sinh lôøi trung bình cuûa töøng coå phieáu, ta xaùc ñònh ñöôïc tyû suaát sinh lôøi yeâu caàu cuûa caùc coåâ phieáu thoâng qua phöông trình SML ñeå töø ñoù ñaùnh giaù ñöôïc coå phieáu naøo ñöôïc ñònh giaù cao vaø coå phieáu naøo ñöôïc ñònh giaù thaáp. Vôùi tyû suaát sinh lôøi cuûa danh muïc thò tröôøng tính theo thaùng laø 2,951%/thaùng vaø tính theo naêm laø 2,951% x 12 thaùng = 35,41%/naêm, heä soá beta cuûa danh muïc thò tröôøng luoân laø 1 theå hieän söï töông quan cuûa chính tyû suaát sinh lôøi danh muïc thò tröôøng vôùi chính tyû suaát naøy. Tyû suaát sinh lôøi phi ruûi ro cuûa thò tröôøng laø 7,7% vaø ñoä ruûi ro beta baèng 0. Coå phieáu ñaùnh giaù laø moät soá coå phieáu SSC, TMS, VF1, VNM, VTC, AGF, BBC, BT6, DPC, GIL, GMD, HAP, HAS, MHC, NKD, SAV, REE, SAM, KDC. Tyû suaát sinh lôøi yeâu caàu ñöôïc tính qua phöông trình SML theå hieän nhö sau: E(R)= rf + β (RM- r f) Trong ñoù : E(R) laø tyû suaát sinh lôøi yeâu caàu cuûa coå phieáu tính toaùn rf : tyû suaát sinh lôøi phi ruûi ro cuûa thò tröôøng β : heä soá beta ruûi ro cuûa töøng coå phieáu RM : tyû suaát sinh lôøi cuûa danh muïc thò tröôøng Nguoàn: Ñaàu tö taøi chính cuûa TS Phan Thò Bích Nguyeät , NXB thoáng keâ 2006, trang 58 Tyû suaát sinh lôøi öôùc tính ñöôïc tính toaùn baèng phöông phaùp phaân tích cô baûn caên cöù vaøo baùo caùo taøi chính coâng ty hieän taïi vaø trong quaù khöù ñeå döï baùo vaø ñaùnh giaù ñöôïc giaù coå phieáu vaøo thôøi ñieåm baát kyø vaø coå töùc ñöôïc nhaän sau moät thôøi gian naém giöõ trong töông lai. Giaû söû vôùi ñieàu kieän neàn kinh teá Vieät Nam phaùt trieån treân 8%/naêm, oån ñònh laïm phaùt, thò tröôøng chöùng khoaùn tieáp tuïc buøng noå trong 2 naêm tieáp theo do caùc coâng ty hoaït ñoäng hieäu quaû vaø nguoàn cung coå phieáu luoân luoân nhoû hôn caàu coå phieáu vaø tyû suaát sinh lôøi öôùc tính baèng vôùi tyû suaát sinh lôøi bình quaân hieän taïi cuûa caùc coå phieáu ñang nieâm yeát thì ñöôøng thò tröôøng chöùng khoaùn SML theå hieän qua baûng sau: Hình 3.3. Ñöôøng thò tröôøng chöùng khoaùn SML Ñöôøng thò tröôøng chöùng khoaùn SML 0,00 20,00 40,00 60,00 80,00 100,00 120,00 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1 1,2 1,4 Tyû suaát sinh lôøi bình quaân beta Soá lieäu ñeå ñaùnh giaù coå phieáu ñöôïc ñònh giaù cao hay thaáp vaø ñöôøng thò tröôøng chöùng khoaùn SML theå hieän trong baûng sau: Baûng 3.11. Tyû suaát sinh lôøi yeâu caàu cuûa moät soá coå phieáu nieâm yeát Tyû suaát sinh lôøi yeâu caàu (%) Tyû suaát sinh lôøi öôùc tính (%) Heä soá beta STT Coå phieáu Cheânh leäch (%) 1 REE 1,298 43,68 42,37 -1,31 2 SSC 0,695 26,97 64,49 37,52 3 TMS 0,835 30,85 24,39 -6,46 4 VF1 1,3 43,74 57,12 13,38 5 VNM 1,042 36,58 101,91 65,33 6 VTC 1,09 37,91 25,26 -12,66 7 AGF 0,771 29,07 30,67 1,60 8 BBC 1,06 37,08 17,16 -19,92 9 BT6 0,955 34,17 22,60 -11,57 10 DPC 1,181 40,44 4,23 -36,21 11 GIL 0,939 33,73 14,02 -19,71 STT Coå phieáu Heä soá beta Tyû suaát sinh lôøi yeâu caàu (%) Tyû suaát sinh lôøi öôùc tính (%) Cheânh leäch (%) 12 GMD 0,74 28,21 28,64 0,43 13 HAP 1,18 40,41 26,69 -13,72 14 HAS 0,851 31,29 33,37 2,08 15 MHC 1,032 36,31 52,57 16,27 16 NKD 1,023 36,06 80,96 44,91 17 SAV 0,998 35,36 21,71 -13,66 18 SAM 1,077 37,55 42,91 5,35 19 KDC 1,152 39,63 93,92 54,29 Ghi chuù: Tyû suaát sinh lôøi bình quaân tính theo naêm baèng tyû suaát sinh lôøi bình quaân tính theo thaùng x 12 thaùng. Nguoàn: Theo keát quaû tính toaùn cuûa taùc giaû Vôùi ñoà thò SML töông öùng vôùi heä soá beta vaø tyû suaát sinh lôøi bình quaân theo naêm cuûa caùc coå phieáu neâu treân, ta coù theå xaùc ñònh coå phieáu ñöôïc ñònh giaù cao hay coå phieáu ñöôïc ñònh giaù thaáp. Neáu coå phieáu coù naèm döôùi ñöôøng SML thì coå phieáu ñoù ñöôïc ñònh giaù cao vaø coå phieáu naøo naèm treân ñöôøng SML coå phieáu ñöôïc ñònh giaù thaáp. Vì theá caên cöù vaøo ñöôøng thò tröôøng chöùng khoaùn SML thì caùc coå phieáu ñöôïc ñònh giaù thaáp laø SSC, VF1, VNM, SAM, NKD, MHC, HAS, KDC vaø caùc coå phieáu ñònh giaù ñuùng laø GMD, AGF , caùc coå phieáu ñònh giaù cao laø caùc coå phieáu TMS, VTC, BBC, BT6, DPC, GIL, HAP, SAV.REE. Moät ñieàu thöïc teá laø do caùc coå phieáu nieâm yeát coù thôøi gian khaùc nhau neân tyû suaát sinh lôøi trung bình caùc coå phieáu naøy theo thôøi gian cuõng khaùc nhau, cuï theå nhö VNM coù soá thaùng quan saùt laø 15 thaùng vaø tyû suaát sinh lôøi trung bình danh muïc thò tröôøng (soá thaùng quan saùt laø 81) nhöng khi aùp duïng cho moâ hình hoài quy tuyeán tính thì ñeå xaùc ñònh heä soá beta thì kyø quan saùt tyû suaát sinh lôøi trung bình thò tröôøng töông öùng vôùi kyø quan saùt tyû suaát sinh lôøi trung bình VNM laø 15 thaùng (keå töø ngaøy coå phieáu VNM nieâm yeát laø ngaøy 19/01/2006 ñeán ngaøy 04/02/2007) vaø tyû suaát sinh lôøi trung bình thò tröôøng vaø tyû suaát sinh lôøi trung bình VNM tính theo thaùng theå hieän baûng sau: Baûng 3.12. Tyû suaát sinh lôøi VNM vaø danh muïc thò tröôøng Trung bình theo thaùng Ñoä leäch chuaån Soá thaùng quan saùt Tyû suaát sinh lôøi thò tröôøng 0,08496 0.1747 15 Tyû suaát sinh lôøi VNM 0,08492 0.1879 15 Ghi chuù: döõ lieäu tính theo thaùng töø ngaøy 19/01/2006 (coå phieáu VNM nieâm yeát) ñeán ngaøy 02/04/2007 Nguoàn: Theo tính toaùn cuûa taùc giaû Vì theá öùng vôùi thôøi gian nieâm yeát cuûa caùc coå phieáu khaùc nhau thì tyû suaát sinh lôøi trung bình cuûa thò tröôøng töông öùng seõ khaùc nhau. Nhöng khi xaùc ñònh ñöôøng thò tröôøng chöùng khoaùn SML thì tyû suaát sinh lôøi bình quaân danh muïc thò tröôøng ñöôïc tính töø döõ lieäu quan saùt cho 81 thaùng. 3.1.6 Xaây döïng danh muïc ñaàu tö vaøo caùc coå phieáu caên cöù vaøo heä soá beta Moät trong nhöõng öùng duïng cuûa moâ hình CAPM laø quaûn lyù danh muïc ñaàu tö, vieäc xaây döïng danh muïc ñaàu tö ngoaøi vieäc ñaùnh giaù vaø choïn löïa caùc coå phieáu cuõa caùc coâng ty coù taøi chính toát, kinh doanh hieäu quaû thì vieäc söû duïng heä soá beta ñeå choïn löïa vaø xaây döïng danh muïc ñaàu tö seõ hieäu quaû khi caên cöù vaøo chæ soá beta hieän taïi vaø döï baùo beta töông lai. Danh muïc ñaàu tö ñöôïc choïn löïa caân baèng giöõa chæ soá beta cao vaø chæ soá beta thaáp keát hôïp vôùi tyû troïng ñaàu tö nhaèm ñeå ñaït chæ soá beta cuûa danh muïc ñaàu tö gaàn baèng 1 vaø ñoä leäch chuaån thaáp hôn ñoä leäch chuaån cuûa danh muïc thò tröôøng vaø tyû suaát sinh lôøi bình quaân cuûa danh muïc cao hôn tyû suaát sinh lôøi bình quaân cuûa danh muïc thò tröôøng. Moät danh muïc ñaàu tö nhö vaäy ñaõ giuùp cho nhaø ñaàu tö ña daïng hoaù ña soá hoaøn toaøn bieán thieân khoâng heä thoáng (ruûi ro khoâng heä thoáng) cuûa moãi coå phieáu vaø chæ coøn taùc ñoäng cuûa bieán thieân heä thoáng vaøo danh muïc. Giaû söû moät nhaø ñaàu tö xaây döïng danh muïc goàm 2 coå phieáu laø REE vaø GMD vôùi tyû troïng voán ñaàu tö laø 60% vaøo REE (wREE ) vaø 40% vaøo GMD (wGMD), ta coù caùc döõ lieäu veà tyû suaát sinh lôøi vaø ñoä leäch chuaån cuûa REE vaø GMD : Baûng 3.13 Tyû suaát sinh lôøi REE vaø GMD Trung bình theo thaùng Ñoä leäch chuaån Soá thaùng quan saùt Tyû suaát sinh lôøi REE 0,03531 0,1817 81 Tyû suaát sinh lôøi GMD 0,02386 0,1199 60 Nguoàn: Theo tính toaùn cuûa taùc giaû Nhö vaäy tyû suaát sinh lôøi trung bình theo naêm cuûa REE laø 42,37% vaø cuûa GMD laø 28,63%. Ñoä leäch chuaån cuûa REE ñieàu chænh theo naêm laø 0,6294 vaø cuûa GMD laø 0,4153. Vì tyû suaát sinh lôøi ñöôïc ñieàu chænh theo naêm neân ñoä leäch chuaån cuõng ñöôïc ñieàu chænh theo naêm. Ñoä leäch chuaån tính theo naêm tính baèng ñoä leäch chuaån thaùng nhaân vôùi caên baäc hai soá kyø trong naêm.(*) (*) Nguoàn: Ñaàu tö taøi chính, Ts Phan Thò Bích Nguyeät, NXB Thoáng Keâ 2006, trang 128 Heä soá töông quan giöõa tyû suaát sinh lôøi REE vaø tyû suaát sinh lôøi GMD khi tính toaùn theå hieän trong baûng sau: Baûng 3.14. Töông quan tyû suaát sinh lôøi REE vaø GMD Heä soá töông quan Ty suat sinh loi REE Ty suat sinh loi GMD Tyû suaát sinh lôøi REE Pearson Correlation 1 0,507(**) Sig. (2-tailed) . 0,000 N 81 60 Tyû suaát sinh lôøi GMD Pearson Correlation 0,507(**) 1 Sig. (2-tailed) 0,000 . N 60 60 Nguoàn : Theo tính toaùn cuûa taùc giaû Tyû suaát sinh lôøi trung bình cuûa danh muïc ñaàu tö 2 coå phieáu nhö sau: R = wREE* RREE + wGMD* RGMD R= 60%* 42,37% + 28,63%*40%= 36,87%/naêm Vaø phöông sai cuûa danh muïc ñöôïc tính theo coâng thöùc ma traän nhö sau δ2 = w2REE * δ2REE + w2GMD * δ2GMD + 2 wREE wGMD βREEGMD δREE δGMD δ2 = (60%)2 * (0,6294)2 + (40%)2 * (0,4153)2 +2 * (60%)* (40%)* (0,507)* (0,6294)* (0,4153) = 0,2338 => δ = 0,4835 Vaø heä soá beta cuûa danh muïc laø = wREE * βREE + wGMD * βGMD = 60% * 1,298 + 40% * 0,740 = 1,0748 So vôùi tyû suaát sinh lôøi danh muïc thò tröôøng laø 35,41%/ naêm vaø ñoä leäch chuaån ñieàu chænh laø 0,4406 thì tyû suaát sinh lôøi danh muïc 2 coå phieáu cao hôn tyû suaát sinh lôøi danh muïc thò tröôøng vaø ñoä leäch chuaån ñieàu chænh cao hôn , vì theá heä soá beta lôùn hôn 1. Moät danh muïc ñôn giaûn vôùi chæ 2 coå phieáu blue chip REE vaøø GMD taïi saøn giao dòch chöùng khoaùn Tp Hoà Chí Minh thì qua vieäc tính toaùn ñaõ cho thaáy laø vieäc tìm kieám caùc coå phieáu ña daïng hoaù nhaèm tyû suaát sinh lôøi danh muïc cao hôn tyû suaát sinh lôøi thò tröôøng vaø beta danh muïc caøng tieán gaàn veà 1 nhö vaäy danh muïc naøy ñaõ loaïi tröø ña soá bieán thieân khoâng heä thoáng maø chæ coøn bieán thieân heä thoáng. Vôùi danh muïc goàm 3 coå phieáu REE, GMD vaø SSC thì tyû suaát sinh lôøi, ñoä leäch chuaån vaø beta cuûa danh muïc ñöôïc tính toaùn trong baûng sau ñaây: Baûng 3.15. Tyû suaát sinh lôøi REE, GMD, SSC Trung bình thaùng Ñoä leäch chuaån Soá thaùng quan saùt Tyû suaát sinh lôøi REE 0,03531 0,1817 81 Tyû suaát sinh lôøi GMD 0,02386 0,1199 60 Tyû suaát sinh lôøi SSC 0,05374 0,1384 25 Nguoàn : Theo tính toaùn cuûa taùc giaû Heä soá töông quan giöõa tyû suaát sinh lôøi REE vaø tyû suaát sinh lôøi SSC khi tính toaùn theå hieän trong baûng sau: Baûng 3.16. Töông quan tyû suaát sinh lôøi REE vaø SSC Heä soá töông quan Ty suat sinh loi REE Ty suat sinh loi SSC Ty suat sinh loi REE Pearson Correlation 1 0,836(**) Sig. (2-tailed) . 0,000 N 81 25 Ty suat sinh loi SSC Pearson Correlation 0,836(**) 1 Sig. (2-tailed) 0,000 . N 25 25 Nguoàn : Theo tính toaùn cuûa taùc giaû Heä soá töông quan giöõa tyû suaát sinh lôøi GMD vaø tyû suaát sinh lôøi SSC khi tính toaùn theå hieän trong baûng sau: Baûng 3.17. Töông quan tyû suaát sinh lôøi GMD vaø SSC Heä soá töông quan Ty suat sinh loi GMD Ty suat sinh loi SSC Ty suat sinh loi GMD Pearson Correlation 1 0,206 Sig. (2-tailed) . 0,324 N 60 25 Ty suat sinh loi SSC Pearson Correlation 0,206 1 Sig. (2-tailed) 0,324 . N 25 25 Nguoàn : Theo tính toaùn cuûa taùc giaû Nhö vaäy tyû suaát sinh lôøi trung bình theo naêm cuûa REE laø 42,37%, cuûa GMD laø 28,63% vaø cuûa SSC laø 64,48%. Ñoä leäch chuaån ñieàu chænh theo naêm cuûa REE laø 0,6294 cuûa GMD laø 0,4153 vaø cuûa SSC laø 0,4794. Giaû söû tyû troïng ñaàu tö vaøo REE, GMD, SSC laàn löôït laø 40%, 30% vaø 30% Tyû suaát sinh lôøi bình quaân cuûa danh muïc laø: R = wREE* RREE + wGMD* RGMD + wSSC* RSSC R= 40%* 42,37% + 30% * 28,63% + 30%* 64,48% = 44,88% Ta coù ñoä leäch chuaån cuûa danh muïc theå hieän trong baûng ma traän sau: Baûng 3.18. Baûng ma traän tính toaùn ñoä leäch chuaån danh muïc REE GMD SSC w2REE * δ2REEREE wREE wGMD βREEGMD δREE δGMD wREE wSSC βREESSC δREE δSSC w2GMD * δ2GMDGMD wREE wGMD βREEGMD δREE δGMD wSSC wGMD βSSCGMD δSSC δGMD SSC wREE wSSC βREESSC δREE δSSC wSSC wGMD βSSCGMD δSSC δGMD w2SSC * δ2SSC Nguoàn : Taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi cuûa PGS,TS Traàn Ngoïc Thô , NXB Thoáng keâ 2005 trang 85 Theo keát quaû tính toaùn thì ñoä leäch chuaån cuûa danh muïc laø 0,4478 Heä soá beta cuûa danh muïc = wREE * βREE + wGMD * βGMD + wSSC * βSSC = 40% * 1,298 + 30% * 0,740 +30% * 0,695 = 0,9497 Vôùi danh muïc 3 coå phieáu REE, GMD, SSC ta coù tyû suaát sinh lôøi cao hôn tyû suaát sinh lôøi danh muïc thò tröôøng vaø ñoä leäch chuaån gaàn töông ñöông vôùi ñoä leäch chuaån cuûa thò tröôøng vaø heä soá beta gaàn baèng 1. Söï thay ñoåi tyû troïng ñaàu tö cuûa coå phieáu REE, GMD, SSC trong danh muïc ñaàu tö laøm thay ñoåi caùc chæ tieâu nhö tyû suaát sinh lôøi, heä soá beta, ñoä leäch chuaån theå hieän trong baûng sau: Baûng 3.19 Chæ tieâu cuûa danh muïc theo tyû troïng ñaàu tö Chæ tieâu cuûa danh muïc ñaàu töTyû troïng ñaàu tö trong danh muïcStt REE GMD SSC Tyû suaát sinh lôøi Heä soá Beta Ñoä leäch chuaån 1 40% 30% 30% 44,88% 0,9497 0,4478 2 20% 40% 40% 45,71% 0,8336 0,3893 3 40% 20% 40% 48,46% 0,9452 0,4642 Nguoàn : Theo keát quaû tính toaùn cuûa taùc giaû Nhö vaäy caùc nhaø ñaàu tö taøi chính luoân tìm kieám cho mình moät danh muïc toái öu baèng caùch löïa choïn caùc coå phieáu caên cöù vaøo heä soá beta vaø ñieàu chænh tyû troïng voán ñaàu tö. Söï keát hôïp nhö vaäy giuùp cho caùc nhaø ñaàu tö taøi chính coù ñöôïc moät danh muïc maø gaàn baèng vôùi danh muïc thò tröôøng về hệ số beta nhưng đñộ lệch chuẩn nhỏ hơn ñoä leäch chuaån thò tröôøng vaø caøng nhoû thì caøng toát, tỷ suất sinh lời danh mục cao hơn tỷ suất sinh lời thị trường, ñieàu naøy giuùp cho nhaø ñaàu tö giaûm thieåu caùc bieán thieân khoâng heä thoáng. 3.1.7 Döï ñoaùn baèng moâ hình hoài quy tuyeán tính Moät trong nhöõng öùng duïng cuûa phöông trình hoài quy laø döï ñoaùn tyû suaát sinh lôøi cuûa coå phieáu trong tröôøng hôïp bieát ñöôïc giaù trò cuï theå cuûa tyû suaát sinh lôøi danh muïc thò tröôøng. Vieäc döï ñoaùn tyû suaát sinh lôøi cuûa coå phieáu seõ giuùp cho nhaø ñaàu tö taøi chính coù söï döï baùo veà tyû suaát sinh lôøi cuûa danh muïc thò tröôøng ñeå tính toaùn tyû suaát sinh lôøi coå phieáu vaø coù quyeát ñònh ñaàu tö coå phieáu hay khoâng. Baûng sau ñaây theå hieän vieäc döï ñoaùn tyû suaát sinh lôøi cuûa thò tröôøng theo phöông phaùp thoáng keâ. Hình 3.4. Ñoà thò döï ñoaùn tyû suaát sinh lôøi REE Ty suat sinh loi thi truong ,283451 ,199121 ,157033 ,067879 ,031407 ,013627 -,000947 -,015683 -,024499 -,049285 -,117479 -,250739 M ea n ,8 ,6 ,4 ,2 -,0 -,2 -,4 -,6 Unstandardized Predi cted Value 95% U CI for ty suat sinh loi REE mean 95% L CI for ty suat sinh loi REE mean Baûng treân cho thaáy phaàn döï ñoaùn tyû suaát sinh lôøi thò tröôøng laø töø 0,06787/thaùng ñeán 0,09001/thaùng laø tyû suaát sinh lôøi cuûa thò tröôøng coù sai soá ít nhaát, do bieân ñoä dao ñoäng naèm heïp laïi giöõa 2 ñöôøng giaù trò trung bình cuûa tyû suaát sinh lôøi REE vôùi khoaûng tin caäy 95% Khi ñaõ döï ñoaùn tyû suaát sinh lôøi thò tröôøng thì coù theå döï ñoaùn tyû suaát sinh lôøi REE theo phöông trình hoài quy tuyeán tính : Tyû suaát sinh lôøi REE = 0,02 + 1,298 * Tyû suaát sinh lôøi thò tröôøng Vôùi vieäc öôùc löôïng giaù trò tyû suaát sinh lôøi thò tröôøng töø 0,06787/thaùng ñeán 0,09001/thaùng vaø ñöa vaøo phöông trình treân thì coù theå tính ñöôïc tyû suaát sinh lôøi cuûa REE Töông töï vôùi vieäc döï ñoaùn tyû suaát sinh lôøi GMD, vôùi phöông trình hoài quy tuyeán tính: Tyû suaát sinh lôøi GMD = 0,05 + 0,740 * Tyû suaát sinh lôøi thò tröôøng Hình 3.5. Ñoà thò döï ñoaùn tyû suaát sinh lôøi GMD Ty suat sinh loi thi truong ,283451 ,121789 ,038577 ,010826 -,001161 -,019187 -,028866 -,050445 -,201928 M ea n ,5 ,4 ,3 ,2 ,1 -,0 -,1 -,2 -,3 95% L CI for ty suat sinh loi GMD mean 95% U CI for ty suat sinh loi GMD mean Unstandardized Predi cted Value Vôùi vieäc xaùc ñònh möùc dao ñoäng tyû suaát sinh lôøi thò tröôøng naèm trong khoaûng töø 0,06718/thaùng ñeán 0,09001/thaùng thì coù theå öôùc löôïng tyû suaát sinh lôøi cuûa GMD vôùi khoaûng tin caäy 95%. 3.2 Giaûi phaùp vaø ñeà xuaát 3.2.1 ÖÙng duïng beta ñeå tính tyû suaát sinh lôøi yeàu caàu (r) cuûa coå phieáu ñaïi dieän REE, GMD töø ñoù öùng duïng tính toaùn giaù trò cuûa taøi saûn ruûi ro caên cöù vaøo moâ hình DCF (Discount Cash Flow) Moät trong nhöõng öùng duïng cuûa heä soá beta laø duøng ñeå tính tyû suaát sinh lôøi yeâu caàu cuûa coå phieáu baát kyø. Caùc nhaø ñaàu tö coå phieáu luoân tìm kieám caùc coå phieáu ñöôïc ñònh giaù thaáp hôn giaù trò thöïc cuûa coå phieáu ñoù ñeå ñaàu tö vaø moät trong nhöõng phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò hieän taïi cuûa coå phieáu baèng laø phöông phaùp chieát khaáu doøng coå töùc baèng tieàn maët (Discount cash flow) trong töông lai veà giaù trò hieän taïi ñeå töø ñoù xaùc ñònh giaù trò thöïc cuûa coå phieáu qua coâng thöùc: (3.8) Trong ñoù : n DIVt ∑ laø toång hieän giaù caùc khoaûn thu nhaäp coå töùc töø naêm 1 ñeán naêm H H DIVt PH P0 = ∑ + t=1 (1+r) t (1+r) H t=1 (1+r) t PH laø giaù döï kieán cuûa thò tröôøng vaøo thôøi ñieåm H r : tyû suaát sinh lôøi yeâu caàu cuûa coå phieáu caàn tính toaùn DIVt : Caùc khoaûn thu nhaäp coå töùc töø naêm 1 ñeán naêm H Vieäc tính toaùn tyû suaát sinh lôøi yeâu caàu cuûa coå phieáu ñöôïc xaùc ñònh treân moät nguyeân taéc laø coå phieáu coù ñoä ruûi ro lôùn hôn ñoä ruûi ro cuûa danh muïc thò tröôøng thì tyû suaát sinh lôøi yeâu caàu ñoøi hoûi phaûi cao hôn tyû suaát sinh lôøi cuûa danh muïc thò tröôøng. Vì theá caùc nhaø ñaàu tö caên cöù vaøo phöông trình ñöôøng SML ñeå xaùc ñònh tyû suaát sinh lôøi yeâu caàu cuûa coå phieáu caàn tính toaùn qua coâng thöùc sau: E(R)= rf + β (RM- r f) Trong ñoù : E(R) laø tyû suaát sinh lôøi yeâu caàu cuûa coå phieáu tính toaùn (r) rf : tyû suaát sinh lôøi phi ruûi ro cuûa thò tröôøng β : heä soá beta ruûi ro cuûa töøng coå phieáu RM : tyû suaát sinh lôøi cuûa danh muïc thò tröôøng Nhö vaäy vôùi cuøng tyû suaát sinh lôøi danh muïc thò tröôøng, tyû suaát sinh lôøi phi ruûi ro cuûa thò tröôøng thì coå phieáu naøo coù heä soá beta cao seõ ñöôïc buø tröø vaøo tyû suaát sinh lôøi yeâu caàu cuûa coå phieáu ñoù cao vaø coå phieáu naøo coù heä soá beta thaáp thì tyû suaát sinh lôøi yeâu caàu cuûa coå phieáu ñoù seõ thaáp. Vôùi caùc soá lieäu thu thaäp ôû treân thì vieäc tính toaùn tyû suaát sinh lôøi yeâu caàu cuûa coå phieáu REE vaø coå phieáu GMD trôû neân ñôn giaûn vaø theå hieän trong baûng sau: Baûng 3.20 Tyû suaát sinh lôøi yeâu caàu REE, GMD Stt Coå phieáu RM rf Heä soá beta E(R) 1 REE 1,298 42.37% 2 GMD 35,41% 7,7% 0,740 28,64% Nguoàn: Theo tính toaùn cuûa taùc giaû Caên cöù vaøo quaù trình traû coå töùc cuûa coâng ty REE vaø GMD keát hôïp vôùi phaân tích cô baûn ñeå döï ñoaùn tình hình traû coå töùc trong töông lai cuûa coå phieáu REE vaø coå phieáu GMD thì caùc nhaø ñaàu tö taøi chính seõ duøng moâ hình chieát khaáu doøng tieàn maët döï kieán nhaän ñöôïc trong töông lai veà hieän taïi ñeå xaùc ñònh giaù coå phieáu REE hay GMD laø cao hôn hay thaáp hôn giaù trò thöïc. Hieän nay vieäc tính toaùn giaù trò cuûa coå phieáu nieâm yeát treân saøn giao dòch chöùng khoaùn Tp Hoà Chí Minh laø cao hay thaáp phuï thuoäc vaøo quan ñieåm moãi ngöôøi vaø chöa coù caùc baøi baùo, tham luaän ñaùnh giaù moät caùch xaùc ñaùng laø coå phieáu cao hôn hay thaáp hôn giaù trò thaät ñeå töø ñoù thöïc hieän hoaït ñoäng ñaàu tö. Beän caïnh caùc coâng cuï ñònh giaù coå phieáu nhö P/E thì coù moät coâng cuï khaùc laø duøng chieát khaáu doøng tieàn maët trong töông lai veà giaù trò hieän taïi vôùi tyû suaát sinh lôøi yeâu caàu cuûa coå phieáu ñöôïc tính toaùn caên cöù vaøo phöông trình chöùng khoaùn SML cuõng ñöôïc caùc nhaø phaân tích söû duïng. Tuy nhieân phaïm truø töông lai laø phaïm truø khoâng chaéc chaén neân vieäc tính toaùn doøng coå töùc baèng tieàn maët seõ ñöôïc nhaän trong töông lai cuõng seõ mang tính töông ñoái nhöng giuùp cho caùc nhaø ñaàu tö coù ñöôïc theâm moät coâng cuï tính toaùn vaø ñaùnh giaù. 3.2.2 Coâng khai chæ soá beta treân caùc thoâng tin ñaïi chuùng nhaèm cung caáp theâm thoâng tin cho nhaø ñaàu tö veà möùc ñoä ruûi ro cuûa coå phieáu vaø goùp phaàn taêng theâm tính minh baïch cho thò tröôøng. Thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam vaãn tuy coøn non treû vôùi soá löôïng coå phieáu nieâm yeát vaãn coøn ít vaø chaát löôïng haøng hoaù chöa cao nhöng cuõng ñaõ thu huùt nhieàu söï quan taâm cuûa daân chuùng cuõng nhö ñaõ coù böôùc chuyeån mình phaùt trieån maïnh meõ trong naêm 2006. Tuy nhieân do môùi hoaït ñoäng chæ khoaûng 6 naêm cuøng vôùi hoaït ñoäng giaùm saùt taïo tính minh baïch cuøng vôùi vieäc coâng boá soá lieäu baùo caùo taøi chính vaãn chöa thöïc hieän moät caùch nghieâm tuùc vaø chaët cheõ, haøøng hoaù chaát löôïng vaãn coøn thieáu… do ñoù vaãn chöa thu huùt ñöôïc nhieàu ñònh cheá taøi chính lôùn töø nöôùc ngoaøi ñaàu tö nhö caùc thò tröôøng chöùng khoaùn trong khu vöïc laø Singapore, Malaysia, Thaùi Lan. Trong boái caûnh toaøn caàu hoaù vaø Vieät Nam laø thaønh vieân chính thöùc cuûa toå chöùc thöông maïi Theá giôùi (WTO) thì Vieät Nam ñang trôû thaønh taâm ñieåm tieàm naêng thu huùt voán ñaàu tö tröïc tieáp vaø giaùn tieáp töø beân ngoaøi. Ñeå tranh thuû nguoàn voán ñaàu tö giaùn tieáp naøy thì trong 2 naêm gaàn ñaây chính phuû taêng toác ñaåy maïnh coâng taùc coå phaàn hoaù doanh nghieäp nhaø nöôùc keå caû caùc taäp ñoaøn kinh teá lôùn nhö : ngaân haøng, vieãn thoâng, ñieän löïc, xaây döïng, daàu khí….vôùi thöông hieäu noåi tieáng taïi Vieät Nam nhö Vietcombank, BIDV, Mobilephone, Vinaphone, Baûo Vieät, Ñaïm Phuù Myõ,….Beân caïnh ñoù chính phuû ban haønh caùc chính saùch quaûn lyù nhö yeâu caàu taêng voán cuûa coâng ty chöùng khoaùn, taêng tính minh baïch trong vieäc coâng boá thoâng tin, giaùm saùt chaët cheõ ñeå phaùt hieän haønh vi giao dòch noäi giaùn, phaït naëng caùc coâng ty chöùng khoaùn hoaït ñoäng sai nguyeân taéc….nhaèm taïo ñieàu kieän cho thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam phaùt trieån beàn vöõng vaø ñieàu naøy höùa heïn thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam seõ laø moät keânh thu huùt nguoàn ngoaïi teä töø nöôùc ngoaøi vaøo. Song song vôùi caùc hoaït ñoäng vó moâ cuûa chính phuû thì caùc coâng ty chöùng khoaùn phaûi taêng cöôøng hoaït ñoäng tö vaán ñaàu tö cho caùc nhaø ñaàu tö Vieät Nam. Hieän nay coâng taùc moâi giôùi ñöôïc caùc coâng ty chöùng khoaùn ñaåy maïnh nhöng hoaït ñoäng tö vaán ñaàu tö chöa taäp trung nghieân cöùu, do ñoù vôùi vieäc nghieân cöùu tính toaùn heä soá beta cuûa caùc coå phieáu cung caáp cho caùc nhaø ñaàu tö Vieät Nam laø hoaït ñoäng caàn thieát cuûa caùc coâng ty chöùng khoaùn, naâng cao söï caïnh tranh vaø söï phuïc vuï nhu caàu caùc nhaø ñaàu tö, coù nhö vaäy coâng ty chöùng khoaùn môùi coù theå tieáp tuïc toàn taïi vaø phaùt trieån. Vieäc coâng khai tính toaùn vaø cung caáp heä soá beta cuûa caùc coå phieáu treân thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam seõ cung caáp theâm thoâng tin cho nhaø ñaàu tö veà möùc ñoä ruûi ro cuûa coå phieáu vaø goùp phaàn taêng theâm tính minh baïch cho thò tröôøng bôûi vì caùc nhaø ñaàu tö Vieät Nam seõ coù cô hoäi phoøng ngöøa ruûi ro khi ñaàu tö chöùng khoaùn vaø khi caùc nhaø ñaàu tö Vieät Nam haïn cheá vieäc maát tieàn khi ñaàu tö chöùng khoaùn thì hoï seõ tieáp tuïc gaén boù vôùi thò tröôøng vaø taïo neân tính thanh khoaûn vaø goùp phaàn thuùc ñaåy thò tröôøng chöùng khoaùn phaùt trieån. Vôùi caùc toå chöùc ñaàu tö nöôùc ngoaøi môùi ñeán Vieät Nam thì thoâng tin veà chæ soá beta cuûa caùc coå phieáu seõ giuùp caùc toå chöùc naøy ñaùnh giaù ñöôïc söï phaùt trieån chuyeân nghieäp cuûa caùc coâng ty chöùng khoaùn vaø söï minh baïch cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam ñeå töø ñoù yeân taâm ñaàu tö voán vaøo. 3.2.3 Taïo cô sôû cho caùc nhaø ñaàu tö ñaùnh giaù giaù trò taøi saûn ruûi ro khi ñaàu tö töø ñoù taïo neân kyø voïng hôïp lyù cho taát caû caùc nhaø ñaàu tö. Vôùi chæ soá beta ñöôïc cung caáp bôûi caùc coâng ty chöùng khoaùn thì caùc nhaø ñaàu tö coù theå ñaùnh giaù ñöôïc möùc ñoä ruûi ro cuûa töøng coå phieáu ñeå töø ñoù xaây döïng nhöõng danh muïc ñaàu tö phuø hôïp vôùi möùc ñoä chaáp nhaän ruûi ro cuûa töøng caùc nhaø ñaàu tö. Beân caïnh ñoù nhaø ñaàu tö seõ chuû ñoäng hôn khi tìm kieám caùc thoâng tin nhaèm ñaùnh giaù giaù trò thaät cuûa coå phieáu khi tieán haønh ñaàu tö . Nhaèm taïo neân nieàm tin cuûa caùc nhaø ñaàu tö khi tìm hieåu chæ soá beta thì vieäc nghieân cöùu vaø coâng boá chæ soá beta caàn ñöôïc caùc coâng ty chöùng khoaùn thöïc hieän nghieâm tuùc vôùi döõ lieäu thu thaäp xaùc ñaùng vaø ñöôïc coâng boá coâng khai coù phaûn bieän töø caùc nhaø nghieân cöùu, kinh teá…. Coù nhö vaäy môùi taïo neân söï tin töôûng cho caùc nhaø ñaàu tö. Vôùi caùc nguoàn thoâng tin cung caáp moät caùch xaùc ñaùng vaø hieäu quaû thì hoaït ñoäng ñaàu tö chöùng khoaùn cuûa caùc nhaø ñaàu tö seõ trôû neân chuyeân nghieäp hôn töø ñoù taïo söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam vaø taïo keânh thu huùt hieäu quaû voán ñaàu tö giaùn tieáp töø nöôùc ngoaøi goùp phaàn taêng cöôøng nguoàn voán ñaàu tö thuùc ñaåy neàn kinh teá Vieät Nam phaùt trieån. Keát luaän chöông 3 Vôùi caùc döõ lieäu thu thaäp treân Trung taâm giao dòch chöùng khoaùn Tp Hoà Chí Minh vaø öùng duïng moâ hình hoài quy tuyeán tính theo moâ hình thò tröôøng cuûa OÂng William Sharp thì ta coù theå öôùc löôïng heä soá anpha vaø heä soá beta cuûa caùc coå phieáu nieâm yeát. Treân thöïc teá heä soá beta chæ phuø hôïp khi bieán thieân heä thoáng giaûi thích ñöôïc 50% bieán thieân cuûa toång theå do ñoù khoâng phaûi coå phieáu naøo cuõng coù beta – ñaây laø moät nhöôïc ñieåm cuûa moâ hình hoài quy moät bieán vì khoâng theå giaûi thích ñöôïc hoaøn toaøn tyû suaát sinh lôøi cuûa moät coå phieáu baát kyø neáu chæ döïa vaøo tyû suaát sinh lôøi cuûa danh muïc thò tröôøng. Vieäc öùng duïng heä soá beta ñeå xaùc ñònh tyû suaát sinh lôøi yeâu caàu theo moâ hình CAPM seõ trôû neân roû raøng hôn vaø thoâng qua ñöôøng thò tröôøng chöùng khoaùn SML thì nhaø ñaàu tö coù theå xaùc ñònh ñöôïc coå phieáu ñònh giaù cao hay ñònh giaù thaáp. Tuy nhieân ñaây chæ laø moät trong nhieàu phöông phaùp xaùc ñònh giaù coå phieáu vaø cho keát quaû veà maët töông ñoái. Xaây döïng danh muïc ñaàu tö baèng caùch caên cöù vaøo heä soá beta, ñoä leäch chuaån tyû suaát sinh lôøi caùc coå phieáu tính toaùn seõ cho nhaø ñaàu tö moät caùch nhìn chuyeân nghieäp veà vieäc xaây döïng danh muïc ñaàu tö. Tuy nhieân vôùi caùc soá lieäu thoáng keâ trong quaù khöù thì khoâng theå ñem laïi hieäu quaû trong töông lai. Vì theá caùc nhaø ñaàu tö caàn phaûi döï ñoaùn tyû suaát sinh lôøi töông lai cuûa danh muïc thò tröôøng vaø cuûa coå phieáu theo moâ hình thò tröôøng cuûa oâng William Sharpe. Keát Luaän Thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam tuy coù böôùc phaùt trieån maïnh veà quy moâ laãn chæ soá VNINDEX nhöng vaãn coøn toàn taïi nhieàu maët haïn cheá nhö: hieän töôïng laøm giaù, tính minh baïch chöa cao, cô sôû haï taàng coøn yeáu keùm, ít haøng hoùa chaát löôïng cao … do ñoù nhieàu coå phieáu blue chip nieâm yeát treân saøn giao dòch Tp Hoà Chí Minh coù chæ soá P/E cao nhieàu so vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc trong khi coâng ty coù quy moâ voán vaø hoaït ñoäng coøn nhoû beù, do ñoù khi aùp duïng moâ hình hoài quy tuyeán tính vaãn coù theå cung caáp caùc chæ soá beta cho caùc nhaø ñaàu tö ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä ruûi ro cuûa töøng coå phieáu. Veà daøi haïn vôùi vieäc Chính phuû Vieät Nam ñaåy maïnh coå phaàn hoùa caùc taäp ñoaøn, coâng ty lôùn cuûa nhaø nöôùc vaø nieâm yeát nhieàu haøng hoùa coù chaát löôïng cao leân saøn giao dòch chöùng khoaùn cuøng vôùi tính minh baïch cao hôn, thò tröôøng hoaït ñoäng hieäu quaû hôn thì vieäc tính toaùn heä soá beta seõ phaùt huy theá maïnh vaø hieäu quaû khi xaây döïng danh muïc ñaàu tö, ñònh giaù coå phieáu…laøm giuùp caùc nhaø ñaàu tö phoøng ngöøa ruûi ro hieäu quaû. Moät ñieàu thöïc teá laø thò tröôøng chöùng khoaùn ñöôïc xaây döïng töø nieàm tin cuûa caùc nhaø ñaàu tö vaø thò tröôøng thöïc söï phaùt trieån khi nieàm tin cuûa caùc nhaø ñaàu tö ñöôïc cuûng coá vaø naâng cao, vì theá caùc cô quan quaûn lyù caàn xaây döïng nieàm tin cho nhaø ñaàu tö thoâng qua yeáu toá thoâng tin minh baïch roõ raøng, nhaø ñaàu tö töï trang bò kieán thöùc phoøng ngöøa ruûi ro hieäu quaû vaø coù nhö vaäy thì thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam seõ taêng toác vaø phaùt trieån beàn vöõng vaø trôû thaønh keânh hieäu quaû thu huùt nguoàn voán ñaàu tư töø nöôùc ngoøai goùp phaàn ñöa Vieät Nam trôû thaønh moät trong nhöõng quoác gia phoàn thònh treân theá giôùi trong töông lai, hoaøn thaønh muïc tieâu coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Tieáng Vieät 1. TS Phan Thò Bích Nguyeät, NXB thoáng keâ 2006, Ñaàu tö taøi chính 2. PGS, TS Traàn Ngoïc Thô, NXB thoáng keâ 2005, Taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi 3. Chöông trình giaûng daïy kinh teá Fullbright, nieân khoaù 2005-2006, Taøi lieäu lôïi nhuaän, ruûi ro vaø CAPM cuûa. 4. Uûy Ban Chöùng Khoaùn Nhaø Nöôùc, Taøi lieäu baùo caùo hoaït ñoäng thò tröôøng chöùng khoaùn naêm 2006 keá hoaïch, nhieäm vuï phaùt trieån thò tröôøng naêm 2007. 5. Thaïc só Hoà Vieát Tieán (2005), ñâeà taøi phaân tích khaû naêng sinh lôøi vaø möùc ñoä ruûi ro cuûa caùc coå phieáu nieâm yeát taïi trung taâm giao dòch chöùng khoaùn Tp Hoà Chí Minh sau 4 naêm hoaït ñoäng Tieáng Anh 6. Campell R. Harvey, Document Finance- Asset Pricing and Risk Management on website : www.duke.edu 7. Conway L.Lackamn, Document Exchange Risk: A Capital Asset Pricing Model FrameWork . 8. Alan O. Sykes- The professor of Law, University of Chicago Document, An Introduction to Regression Analysis. Trang web 9. Trang web cuûa coâng ty chöùng khoaùn SBSC: www.sbsc.com.vn 10. Trang web cuûa coâng ty chöùng khoaùn BSC: www.bsc.com.vn 11. Trang web cuûa coâng ty chöùng khoaùn FSC: www.fsc.com.vn 12. Trang web cuûa Trung taâm giao dòch chöùng khoaùn TPHCM: www.vse.org.vn 13. Trang web cuûa Trung taâm giao dòch chöùng khoaùn TPHN: www.hastc.org.vn