MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU
CHƯƠNG I: LÝ LUẬN CHUNG VỀ ĐẦU TƯ
I. Các khái niệm cơ bản
1. Đầu tư
2. Đầu tư trực tiếp nước ngoài
3. Đầu tư gián tiếp nước ngoài
II. Tầm quan trọng của đầu tư nước ngoài đối với việt nam
III. Các hình thức đầu tư nước ngoài
1. Hợp đồng –hợp tác kinh doanh
2 Xí nghiệp liên doanh
3. Xí nghiệp 100% vốn nước ngoài
4. Khu chế xuất
5. Khu công nghiệp
6. Hợp đồng xây dựng – kinh doanh –chuyển giao
7. ODA
CHƯƠNG II:KHÁI QUÁT TÌNH HÌNH ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI TẠI VIỆT NAM
I. Khái quát chung về đầu tư nước ngoài tại việt nam
1. Qui mô đầu tư nước ngoài
2. Cơ cấu ngành
3. Cơ cấu vùng
4. Cơ cấu đối tác đầu tư
II. Những thuận lợi và khó khăn đối với đầu tư nước ngoài tại việt nam
1. Chính trị –xã hội
2. Kinh tế
3. Pháp lý
4. Tài chính
CHƯƠNG III: HIỆU QUẢ ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI TẠI VIỆT NAM
I. Khái quát hiệu quả chung
1. Hiệu quả đầu tư trực tiếp nước ngoài
2. Hiệu quả đầu tư gián tiếp nước ngoài
II. Phân tích hiệu quả đầu tư nước ngoài tại Việt Nam
1. Hiệu quả kinh tế
2. Hiệu quả xã hội và bảo vệ môi trường
3. Hiệu quả đầu tư trong một số ngành
đánh giá
kết luận
36 trang |
Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 1603 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Tình hình đầu tư nước ngoài ở Việt Nam trong giai đoạn (1995 - 2000) và hiệu quả của nó, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
räng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia. C¸c níc tµi trî v× nhiÒu lÝ do. §éng c¬ nh©n ®¹o cã thÓ lµ lý do chñ yÕu, nhng nh©n tè kinh tÕ chÝnh trÞ vµ chiÕn lîc ph¸t triÓn l¹i t¸c ®éng ®Õn viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña viÖn trî mµ c¸c níc tµi trî lùa chän ®Ó cung cÊp tµi trî.
VÒ phÝa c¸c níc nghÌo, hä ®ång ý nhËn viÖn trî v× nhiÒu lÝ do, ®ã lµ hä ®ang ph¶i ®¬ng ®Çu víi nh÷ng vÊn ®Ò cÊp b¸ch cÇn cã sù trî gióp viÖn trî. Th«ng qua viÖn trî hä cã thÓ cã nguån vËt chÊt mµ trong níc kh«ng cã hoÆc kh«ng ®ñ. V× lÝ do chÝnh trÞ, th«ng qua viÖn trî hä cã thÓ thiÕt lËp mèi quan hÖ víi mét níc hoÆc nhãm níc tµi trî. Ho¹t ®éng tµi trî cã thÓ duy tr× quyÒn lùc cña mét chÕ ®é nµo ®ã hoÆc cñng cè vµ më réng quyÒn lùc cña nã.
§èi víi ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn tÝch luü tõ néi bé cña nÒn kinhtÕ quèc d©n cßn h¹n chÕ, nguån viÖn trî quèc tÕ kh«ng hoµn l¹i thêi gian qua ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo viÖc gi¶i quyÕt mét sè khã kh¨n nhÊt thêi còng nh thùc hiÖn mét sè ch¬ng tr×nh mµ nguån vèn trong níc kh«ng ®ñ ®¶m b¶o nh kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh, tæng ®iÒu tra d©n sè, tiªm chñng phßng 6 bÖnh cho trÎ em, hÖ thèng vÖ sinh phßng dÞch, m¹ng líi y tÕ x·, c¸c phßng häc, nhµ trÎ, s¶n xuÊt ®å dïng häc tËp, ®å ch¬i trÎ em. ViÖn trî quèc tÕ thêi gian qua còng gãp phÇn quan träng hç trî níc ta trong viÖc ®µo t¹o c¸n bé, tiÕp cËn víi thÕ giíi bªn ngoµi, t¨ng tiÒm lùc cho nhiÒu c¬ quan nghiªn cøu khoa häc, x©y dùng c¸c quy ho¹ch tæng thÓ vµ nghiªn cøu tæng quan cña mét sè vïng l·nh thæ vµ ngµnh kinh tÕ kü thuËt. Song ODA - ®©y chÝnh lµ kho¶n nî mµ chÝnh phñ ViÖt Nam ph¶i tr¶ cho c¸c nhµ tµi trî níc ngoµi. Bëi vËy thu hót ODA ph¶i nghÜ ®Õn nguån vèn ®èi øu. NÕu kh«ng sÏ bÞ l©m vµo khñng ho¶ng nî trÇm träng kh«ng nh÷ng kh«ng mang l¹i lîi Ých cho d©n téc mµ cßn kho¸c lªn ®Êt níc m×nh mét kho¶n nî nÆng nÒ. MÆt kh¸c ODA thêng g¾n liÒn víi c¸c môc ®Ých vÒ chÝnh trÞ. Do ®ã cÇn chó ý ®Õn vÊn ®Ò chÝnh trÞ cña quèc gia, mét mÆt :t¹o sù hoµ b×nh, th©n mËt víi c¸c níc ®Ó t¨ng cêng thu hót nguån ODA, mÆt kh¸c ph¶i æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ –x· héi.
Ch¬ng II: Kh¸i qu¸t chung t×nh h×nh ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam trong giai ®o¹n (1995-5/2002):
Kh¸i qu¸t chung vÒ ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam (1995-5/2002).
Kinh tÕ thÕ giíi lu«n biÕn ®éng hµng giê, hµng ngµy. Trong bèi c¶nh biÕn ®éng chung ®ã mçi níc ®Òu cè g¾ng tù v¬n lªn, c¹nh tranh lÉn nhau ®Ó giµnh vÞ trÝ, kh¼ng ®Þnh m×nh. §Ó phï hîp víi xu thÕ chung, §¶ng vµ nhµ níc ta ®Ò ra rÊt nhiÒu biÖn ph¸p. Tríc hÕt lµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa, thu hót ®Çu t níc ngoµi, hoµ nhËp víi c¸c níc. Mét trong nh÷ng chÝnh s¸ch mµ nhµ níc ®Ò ra ®ã lµ C«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸, cè g¾ng ®Õn n¨m 2002 lµ hoµn thµnh C«ng nghiÖp ho¸ ®Êt níc. §· nãi ®Õn c«ng nghiÖp ho¸ tøc lµ ®Êt níc ®ã ph¶i cã nÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp lµ chñ yÕu, tû träng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp chiÕm phÇn lín trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Song thùc tÕ ViÖt Nam cho thÊy, chóng ta chñ yÕu lµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, thËm chÝ ®ã cßn lµ nÒn n«ng nghiÖp l¹c hËu Bëi vËy sù cÇn thiÕt lµ gi¶m bít s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ®Èy m¹nh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ nh÷ng ngµnh dÞch vô kh¸c. Nhng ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng kÕ ho¹ch cña m×nh, ViÖt Nam cÇn cã nguån vèn ®Ó bæ sung thªm. Do ®ã nguån ®Çu t níc ngoµi ®ãng vai trß rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh C«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸. HiÖn nay, trªn thÕ giíi, c¸c níc c¹nh tranh lÉn nhau ®Ó thu hót ®Çu t níc ngoµi v× vËy nh÷ng níc ph¸t triÓn sÏ cã ®îc nh÷ng u thÕ h¬n. Tuy gÆp kh¸ nhiÒu khã kh¨n trong viÖc thu hót ®Çu t níc ngoµi nhng ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ.
Qui m« ®Çu t níc ngoµi :
§èi víi ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (FDI):
Dßng vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (FDI) ch¶y vµo ViÖt Nam trong mçi thêi kú cã sù thay ®æi. §ã lµ do cã sù thay ®æi vÒ chÝnh s¸ch cña nhµ níc, ¶nh hëng cña khñng ho¶ng kinh tÕ trong khu vùc hay nh÷ng t¸c ®éng ngo¹i c¶nh kh¸c. Tuy nhiªn ViÖt Nam vÉn ®îc ®¸nh gi¸ lµ n¬i an toµn nhÊt cho ®Çu t vµ nhÞp ®é t¨ng trëng kinh tÕ ®øng vÞ trÝ thø hai sau Trung Quèc ë khu vùc §«ng ¸, ®· t¹o nªn niÒm tin lín cho c¸c nhµ ®Çu t nãi chung. MÆt kh¸c sè lîng c¸c nhµ ®Çu t vµo ViÖt Nam t¨ng lªn. Nhê ®ã qui m« ®Çu t ®îc më réng, cã sù t¨ng lªn qua c¸c n¨m.
B¶ng 1: FDI vµo ViÖt nam qua c¸c n¨m
N¨m
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
5/2002
TriÖu USD
2100
2500
2900
1900
2000
2600
2800
394
Tõ b¶ng trªn cho thÊy dßng vèn FDI cã sù t¨ng lªn qua c¸c n¨m nhng kh«ng ®ång ®Òu. §iÒu ®ã do xuÊt ph¸t tõ nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau: chÝnh s¸ch cña nhµ níc, cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ trong khu vùc, sù biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi nãi chung. FDI trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cã dÊu hiÖu gi¶m xuèng. Bëi vËy ViÖt Nam cÇn xem xÐt l¹i chÝnh s¸ch cu¶ m×nh, t×m biÖn ph¸p kh¾c phôc. ViÖt Nam cè g¾ng t¹o ra m«i trêng ®Çu t æn ®Þnh, tin tëng ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi, cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, hç trî ®Çu t. Cã nh vËy sè dù ¸n ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam míi ngµy mét t¨ng lªn vît qua ®îc lµn sãng c¹nh tranh gay g¾t trong vÊn ®Ò thu hót ®Çu t níc ngoµi cña c¸c níc trªn thÕ giíi
b. §èi víi ODA:
Khi nguån vèn FDI bÞ suy gi¶m, chóng ta tiÕp tôc c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t, thu hót m¹nh vèn bªn ngoµi theo ®óng ®Þnh híng ph¸t triÓn, kÓ c¶ c¸c dù ¸n cã qui m« kh«ng lín nhng triÓn khai nhanh, mÆt kh¸c chóng ta ®· tiÕp tôc huy ®éng vµ ®a nhiÒu nguån vèn ODA vµo ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®Þnh híng ®· ®Þnh. Qua 7 héi nghÞ nhãm t vÊn, c¸c nhµ tµi trî ®· cam kÕt dµnh cho ViÖt Nam 15, 14 tû USD vèn ODA. §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII cu¶ §¶ng ®· ®Ò ra môc tiªu thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ 7-8 tû USD vèn ODA ®Ó hç trî thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ -x· héi 5 n¨m 1996-2000. Møc gi¶i ng©n b×nh qu©n hµng n¨m trong thêi kú 1996-2000 vµo kho¶ng 1, 1 tû USD, ®¹t h¬n 70% møc kÕ ho¹ch. Gi¶i ng©n vèn ODA cña c¸c nhµ tµi trî lín nh NhËt B¶n, ng©n hµng thÕ giíi (WB), ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸ (ADB) cã nhiÒu tiÕn bé. Theo b¸o c¸o n¨m 1999 cña ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn Liªn hîp quèc t¹i ViÖt Nam (UNDP), t×nh h×nh gi¶i ng©n vèn ODA cã nh÷ng thµnh tÝch ®¸ng ghi nhËn. §ã lµ dÊu hiÖu kh¶ quan ®¸ng mõng. ViÖc thu hót m¹nh vèn ODA sÏ lµm c¬ së ®Ó thu hót ®Çu t níc ngoµi (FDI. )
2. C¬ cÊu ngµnh :
Luång ®Çu t níc ngoµi cã sù kh¸c nhau ®èi víi mçi ngµnh. Nh×n chung ®Çu t níc ngoµi ®a sè tËp trung vµo nh÷ng ngµnh then chèt, träng ®iÓm. Chñ yÕu lµ nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän, x©y dùng, dÞch vô. . . §iÒu nµy còng thËt dÔ hiÓu, bëi c¸c nhµ ®Çu t lu«n muèn kÕt qu¶ ®Çu t cña m×nh cã hiÖu qu¶ kh«ng chØ cho níc nhËn ®Çu t mµ c¶ mang l¹i lîi Ých cho chñ ®Çu t. Tríc hÕt ®èi víi ngµnh c«ng nghiÖp vµ x©y dùng :®©y lµ ngµnh lu«n lu«n ph¸t triÓn n¨ng ®éng víi tèc ®é thêng xuyªn cao trªn 10-15% gãp phÇn ®a tèc ®é t¨ng trëng chung cña nÒn kinh tÕ t¨ng cao. Vèn ®Çu vµo c«ng nghiÖp vµ x©y dùng thêng chiÕm kho¶ng 35%-40% tæng vèn ®Çu t toµn x· héi bao gåm c¶ ngµnh ®iÖn lùc còng nh x©y dùng. §Çu t vµo x©y dùng sÏ gãp phÇn n©ng cao, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng cña ®Êt níc, tõng bíc n©ng cÊp c¬ së ®· cò, l¹c hËu, tåi tµn. §a sè c¸c dù ¸n ®Çu t cho x©y dùng lÊy tõ nguån ODA. Cã rÊt nhiÒu c¸c nhµ ®Çu t cam kÕt cho ViÖt Nam vay díi d¹ng ODA ®Ó ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng. Ch¼ng h¹n nh §an M¹ch cho ViÖt Nam vay kh«ng lÊy l·i 270 triÖu DKK ®Ó xËy dùng c¸c c«ng tr×nh :§êng Lµ Ngµ, §¸ vÈy H¶i Phßng, xö lý ph©n r¸c Hoocmon, m¸y ®«ng l¹nh thµnh phè H¶i Phßng ;dù ¸n m¸y x©y dùng xi m¨ng Hoµng Th¹ch víi c«ng suÊt 2, 2 triÖu tÊn /n¨m tæng kinh phÝ trªn 25 triÖu USD ;dù ¸n n©ng cÊp bÕn phµ CÇn Th¬, Mü ThuËn víi kinh phÝ 10, 5 triÖu USD. . . Bªn c¹nh ®ã §an M¹ch, PhÇn Lan ®· viÖn trî kh«ng hoµn l¹i cho ViÖt Nam kho¶ng 138 triÖu USD tËp trung vµo lÜnh vùc ph¸t triÓn c¬ s¬ h¹ tÇng
Trong ngµnh c«ng nghiÖp ®îc ®Çu t m¹nh vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt, l¾p r¸p trang thiÕt bÞ. . .
§èi víi ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn, khu vùc cã vèn FDI ®Çu t 14. 306 tû ®ång (56%). Bªn c¹nh FDI, ODA ®îc ®Çu t cho ch¬ng tr×nh kh«i phôc hÖ thèng cÊp níc vµ ph¸t triÓn ®« thÞ ®¹t møc gi¶i ng©n 45 triÖu USD trong n¨m 1998. Còng trong n¨m 1998 c¸c dù ¸n x©y dùng c¬ b¶n b»ng nguån vèn ODA gi¶i ng©n ®îc 707 triÖu USD, chiÕm 60% tæng vèn ODA gi¶i ng©n trong n¨m nµy, duy tr× ®îc møc gi¶i ng©n vµo n¨m 1997. Møc gi¶i ng©n cho ngµnh giao th«ng vËn t¶i ®· t¨ng tõ 110 triÖu USD trong n¨m 1996 lªn 212 triÖu USD trong n¨m 1998.
Ngµnh dÞch vô :®©y lµ ngµnh réng lín bao qu¸t tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc ngoµi n«ng, c«ng nghiÖp nh th¬ng m¹i, vËn t¶i, viÔn th«ng, tµi chÝnh, ng©n hµng, qu¶n lý nhµ níc, ytÕ, gi¸o dôc. . . Tæng vèn ®Çu t vµo c¸c ngµnh dÞch vô chiÕm phÇn lín. §¬n cö, EU cã gÇn 100 dù ¸n víi tæng vèn ®¨ng ký gÇn 2, 3 tû USD, chiÕm h¬n 36, 1% tæng vèn ®¨ng ký cña c¸c dù ¸n EU. C¸c dù ¸n nµy tËp trung nhiÒu vµo c¸c dù ¸n c¬ së h¹ tÇng (bu chÝnh viÔn th«ng, ®iÖn, níc. . . ), kh¸ch s¹n, du lÞch, tµi chÝnh, ng©n hµng. Trong ®ã cã mét sè dù ¸n lín nh :Hîp ®ång- hîp t¸c kinh doanh cña tæng c«ng ty bu chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam víi France Telecom (Ph¸p) vÒ m¹ng viÔn th«ng néi h¹t 615 triÖu USD, dù ¸n th«ng tin di ®éng víi Comvik (Thuþ §iÓn ) 340 triÖu USD, x©y dùng nhµ m¸y Thñ §øc theo h×nh thøc BOT cña Lyonais des Eaux (Ph¸p) 120 triÖu USD. . .
Møc gi¶i ng©n c¸c dù ¸n ODA trong ngµnh gi¸o dôc vµ ytÕ còng t¨ng tõ 164 triÖu USD n¨m 1997 lªn 178 triÖu USD n¨m 1998.
Nh×n chung sè dù ¸n ®Çu t vµo ngµnh c«ng nghiÖp, x©y dùng, dÞch vô chiÕm tû träng t¬ng ®èi cao. Th× ngîc l¹i sè dù ¸n ®Çu t níc ngoµi vµo c¸c lÜnh vùc n«ng –l©m –ng nghiÖp ë ViÖt Nam ®¹t rÊt thÊp. Trong sè 3. 150 dù ¸n ®Çu t níc ngoµi cßn hiÖu lùc víi trªn 38 tû USD vèn ®¨ng ký chØ cã 380 dù ¸n thuéc lÜnh vùc nµy.
3. C¬ cÊu vïng :
C¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi ph©n bæ gi÷a c¸c vïng cã sù kh¸c nhau. Nh×n chung nã chØ tËp trung phÇn lín ë c¸c thµnh phè nh thµnh phè Hå ChÝ Minh, Hµ Néi, Bµ RÞa-Vòng TÇu vµ §ång Nai. . .
Qua viÖc ph©n tÝch ®Çu t cña Ph¸p cho thÊy, hiÖn nay c¸c dù ¸n FDI cña Ph¸p cã mÆt t¹i 26 tØnh, thµnh trong c¶ níc. Cô thÓ :
Thµnh phè Hå ChÝ Minh cã 38 dù ¸n (chiÕm 36%) víi sè vèn 909. 170. 022 USD chiÕm 50% so víi c¶ níc.
Hµ Néi cã 17 dù ¸n (chiÕm 18%) víi sè vèn ®Çu t 274. 136. 504 USD chiÕm 13, 5%.
Bµ RÞa –Vòng TÇu cã 4dù ¸n víi sè vèn ®Çu t lµ 228. 500. 000 USD.
§ång Nai cã 11dù ¸n (sè vèn 134. 272. 650 USD).
B×nh D¬ng cã 6dù ¸n (sè vèn 13. 534. 513 USD).
H¶i phßng cã 3dù ¸n (sè vèn 59. 850. 000 USD).
Ngoµi ra CÇn Th¬ cã 3dù ¸n, Lµo Cai cã 2dù ¸n, Kh¸nh Hoµ cã 2dù ¸n, Hµ T©y:2dù ¸n, §µ N½ng :2dù ¸n. C¸c ®Þa ph¬ng cßn l¹i nh T©y Ninh, Gia Lai, AnGiang, BÕn Tre, Qu¶ng Nam, Hoµ B×nh, B×nh ThuËn, Phó Yªn, Hng Yªn, H¶i D¬ng, Ninh ThuËn, §ång Th¸p vµ Thõa Thiªn HuÕ mçi n¬i cã mét dù ¸n.
B¶ng2:FDI ph©n bæ gi÷a c¸c vïng.
C¸c vïng
D©n sè vïng
(1000 ngêi )
Tæng ®Çu t
(tû ®ång )
Tæng FDI
(tû ®ång )
FDI/ ngêi
(triÖu ®ång)
T©y B¾c
§«ng B¾c
§ång B»ng s«ng hång
B¾c trung bé
Duyªn h¶i miÒn trung
T©y nguyªn
§«ng nam bé
§ång b»ng s«ng cöu long
Toµn quèc
2288
8952
17018
10120
6623
4248
12071
16366
77686
2078
11795
38232
13418
10539
5996
45020
20556
147634
24
531
5522
1378
989
60
17809
859
27172
0, 010
0, 059
0, 324
0, 136
0, 149
0, 014
1, 475
0, 052
0, 350
Nguån :Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t
Nh vËy sè dù ¸n ®Çu t níc ngoµi chñ yÕu tËp trung ë c¸c thµnh phè lín, c¸c khu c«ng nghiÖp. Sè dù ¸n ®Çu t níc ngoµi ë MiÒn Nam lín h¬n MiÒn B¾c. Do ®ã sÏ dÉn ®Õn nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn chªnh lÖch, kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c vïng. Bëi vËy cÇn ph©n bæ c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi mét c¸ch ®ång ®Òu, t¹o nªn sù ph¸t triÓn c©n ®èi gi÷a c¸c vïng trªn toµn quèc.
C¬ cÊu ®èi t¸c ®Çu t :
Tríc ®©y nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam lµ khÐp kÝnh, chÕ ®é tËp trung quan liªu bao cÊp. Bëi vËy chØ cã nh÷ng dù ¸n ®Çu t níc ngoµi cña Liªn X« vµ c¸c níc §«ng ¢u cò, mét sè nhµ ®Çu t Ch©u ¸. Song nay do thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa, hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, c¸c nhµ ®Çu t ®· phÇn nµo tin tëng ®Çu t cho ViÖt Nam. §Æc biÖt lµ sau khi kÝ hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt MÜ, c¸c hiÖp ®Þnh hiÖp íc kh¸c sè lîng c¸c nhµ ®Çu t vµo ViÖt Nam t¨ng lªn.
B¶ng 3: FDI cña mét sè nhµ ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam n¨m 2001
®¬n vÞ : USD
Stt
Níc ®Çu t
Sè dù ¸n
Tæng vèn ®Çu t
Vèn ph¸p ®Þnh
§Çu t thùc hiÖn
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Hµ Lan
Ph¸p
Anh
§øc
BØ
¸o
§an m¹ch
Italia
T©y ban nha
Tæng céng
5
10
32
6
6
1
1
1
1
63
577. 850. 000
407. 177. 000
68. 044. 900
6. 948. 858
4. 488. 240
2. 800. 000
2. 500. 000
1. 000. 000
200. 000
1. 071. 008. 998
175. 605. 000
103. 677. 000
25. 632. 400
2. 994. 000
3. 188. 240
840. 000
2. 000. 000
400. 000
60. 000
314. 399. 640
3. 139. 716
1. 139. 000
-
-
-
840. 000
5. 118. 716
Nguån: Vô qu¶n lý dù ¸n – Bé kÕ ho¹ch vµ®Çu t
Bªn c¹nh nh÷ng nhµ ®Çu t quen thuéc nh ®· ®a ra ë b¶ng trªn ViÖt Nam cÇn thu hót thªm c¸c nhµ ®Çu t kh¸c. §iÒu ®ã sÏ gãp phÇn më réng mèi quan hÖ h÷u nghÞ hîp t¸c gi÷a viÖt Nam víi c¸c níc trªn thÕ giíi. §èi t¸c ®Çu t vµo ViÖt Nam kh«ng chØ giíi h¹n ë c¸c níc trong khu vùc Ch©u ¸, Ch©u ©u mµ cßn ph¶i ®îc më réng h¬n n÷a. Theo b¸o c¸o cña Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t, trong 5 th¸ng ®Çu n¨m 2002, Hµn Quèc lµ níc ®øng ®©ï trong sè c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi víi 52 dù ¸n vµ tæng sè vèn 108triÖu USD. §µi Loan lµ níc ®øng thø hai víi tæng sè vèn 80 triÖu USD, tiÕp sau lµ NhËt B¶n, Malaysia vµ mÜ lµ níc ®øng thø 10 trong sè c¸c nhµ ®Çu t vµo ViÖt Nam. §ã lµ nh÷ng dÊu hiÖu ®¸ng ghi nhËn ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi ë ViÖt Nam. Còng thËt dÔ hÓu c¸c nhµ ®Çu t trong khu vùc Ch©u ¸ do cïng trong khu vùc nªn hä hiÓu m«i trêng, vÞ trÝ ®Þa lý. . . cña ViÖt Nam h¬n. §©y còng lµ nguyªn nh©n gi¶i thÝch cho c©u hái t¹i sao sè lîng c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi ch¶y vµo ViÖt Nam ®a sè lµ cña c¸c níc trong cïng khu vùc. Nh vËy cµng th¾t chÆt mèi quan hÖ th©n thiÕt gi÷a ViÖt Nam víi c¸c níc nµy h¬n.
II. . Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n ®èi víi ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam.
§Çu t nghÜa lµ sù hi sinh c¸c nguån lùc ë hiÖn t¹i ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nh»m thu lêi trong t¬ng lai. Bëi vËy khi nhµ ®Çu t níc ngoµi thùc hiÖn ho¹t ®éng ®Çu t vµo bÊt kú níc nµo còng ®Òu gÆp nh÷ng thuËn lîi vµ rñi ro kh¸c nhau. XÐt trong ®Þa bµn níc ViÖt Nam, bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi mµ ®Çu t níc ngoµi ®îc hëng th× cßn kh¸ nhiÒu khã kh¨n. §iÒu nµy cã thÓ ph©n tÝch theo c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau nh sau:
X· héi –chÝnh trÞ :
Tr¶i qua bao cuéc chiÕn tranh x©m lîc, gÆp bao khã kh¨n, gian nan, vÊt v¶. VËy mµ ViÖt Nam vÉn v¬n lªn, ®¸nh th¾ng giÆc ngo¹i x©m, thèng nhÊt ®Êt níc. Nh×n chung tõ sau hoµ b×nh lËp l¹i x· héi ViÖt Nam æn ®Þnh, thèng nhÊt. §ång thêi thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®¬n §¶ng. §¶ng céng s¶n ViÖt Nam lµ §¶ng duy nhÊt ë níc ta. §©y lµ §¶ng toµn quyÒn l·nh ®¹o, ho¹t ®éng do d©n v× d©n.
XÐt vÒ chÝnh trÞ còng rÊt æn ®Þnh. Bëi ViÖt Nam chØ cã mét §¶ng thèng nhÊt kÕt hîp víi sù qu¶n lý, ®iÒu chØnh tµi t×nh cña §¶ng vµ nhµ níc cho nªn kh«ng xÈy ra nh÷ng bÊt ®ång m©u thuÉn trong x· héi. §©y chÝnh lµ ®iÒu thuËn lîi ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi.
Kinh tÕ :
ViÖt Nam víi d©n sè kh¸ ®«ng, nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp thñ c«ng lµ chÝnh, bëi vËy cÇn ph¶i më cöa hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi.
Tµi nguyªn, thiªn nhiªn :
Níc ta cã bê biÓn dµi, diÖn tÝch rõng t¬ng ®èi lín. §iÒu nµy rÊt thuËn lîi cho viÖc ®Çu t khai th¸c nh÷ng tµi nguyªn trªn biÓn vµ chÕ biÕn gç. MÆt kh¸c víi ®ång b»ng ph× nhiªu m»u mì, nhÊt lµ ®ång b»ng S«ng Hång vµ ®ång b»ng S«ng Cöu Long thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp. Tµi nguyªn phong phó kÕt hîp víi khÝ hËu nhiÖt ®íi. Song ®iÒu quan träng h¬n lµ ViÖt Nam cã mét vÞ trÝ rÊt thuËn tiÖn ®Ó th«ng th¬ng víi c¸c níc kh¸c. Cã ý kiÕn cho r»ng ViÖt Nam lµ cöa ngâ ®Ó th«ng th¬ng bu«n b¸n víi c¸c níc. Bëi vËy ®Çu t níc ngoµi sÏ gÆp thuËn lîi trong viÖc vËn chuyÓn, chuyªn chë.
b. Lao ®éng :
Níc ta cã mét sè d©n t¬ng ®èi ®«ng. D©n sè cña ViÖt Nam lµ rÊt trÎ so víi mét sè níc. MÆt kh¸c ngêi ViÖt Nam vèn dÜ cÇn cï, chÞu khã, th«ng minh. §iÒu ®ã ®îc chøng minh qua c¸c cuéc thi thÕ giíi. Víi ®éi ngò lao ®éng n¨ng ®éng, nhiÖt t×nh, song ®iÒu quan träng lµ gi¸ thuª nh©n c«ng ë ViÖt Nam rÎ. Bëi vËy c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi sÏ gÆp thuËn lîi trong viÖc thuª nh©n c«ng. Víi chi phÝ tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng thÊp sÏ gãp phÇn lµm gi¶m tæng chi phÝ, dÉn ®Õn lîi nhuËn cao. H¬n n÷a ngêi ViÖt Nam lu«n s¸ng t¹o, häc hái. Do ®ã sÏ n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng, hiÖu qu¶ cao h¬n.
c. C¬ së h¹ tÇng :
Nh×n chung c¬ së h¹ tÇng ë níc ta cßn nghÌo nµn, l¹c hËu. Nh÷ng c¬ së h¹ tÇng ®· qu¸ cò. MÆc dï ta ®· cè g¾ng rÊt nhiÒu trong viÖc x©y dùng, t¸i t¹o l¹i nhng nã chØ tËp trung ®îc ë mét sè Ýt thµnh phè. §Ó thu hót ®Çu t níc ngoµi chÈy m¹nh vµo níc m×nh, trong khi gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, lµn sãng c¹nh tranh gay g¾t th× ®iÒu quan träng lµ ph¶i cã c¬ së h¹ tÇng v÷ng ch¾c, hiÖn ®¹i. §©y còng lµ mét mÆt yÕu kÐm, thiÕu sù hÊp dÉn ®èi víi ®Çu t níc ngoµi.
MÆt kh¸c m¸y mãc thiÕt bÞ cña ta nh×n chung l¹c hËu. Mét sè ngµnh nh ®Þªn níc. . . ®éc quyÒn kinh doanh, l¹i cã sù ph©n biÖt ®èi víi doanh nghiÖp ®Çu t níc ngoµi. Bëi vËy ®Çu t níc ngoµi sÏ gÆp khã kh¨n trong vÊn ®Ò nµy. §ã còng lµ mét c¶n trë mµ ViÖt Nam cÇn kh¾c phôc.
d. Kinh tÕ vÜ m«:
ViÖt Nam thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa, x©y dùng nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Nhµ níc ®ãng vai trß quan träng trong viÖc ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ. B»ng c¸c c«ng cô qu¶n lý cña m×nh
nh chÝnh s¸ch nhµ níc, chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, chÝnh s¸ch thuÕ. . . C«ng b»ng mµ nãi mÆc dï ®· cã nh÷ng thay ®æi song trong nh÷ng n¨m võa qua chóng ta cßn mét sè c¸i bÊt cËp theo thãi quan liªu. C¸c doanh nghiÖp nhµ níc lµm ¨n thua lç nhng nhµ níc vÉn sö dông ng©n s¸ch ®Ó bï lç. Trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi kh«ng ®îc hëng nh÷ng chÝnh s¸ch nh u ®·i vÒ thuÕ, dÞch vô ®iÖn níc, c¸c hç trî kh¸c. §©y còng lµ mét c¶n trë ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t nø¬c ngoµi ë ViÖt Nam. Trong cuéc häp quèc héi võa qua nhµ níc ®a ra kÕ ho¹ch gi¶m ®i 4000 doanh nghiÖp nhµ níc trong sè 6000doanh nghiÖp nhµ níc ®Ó ®a vÒ díi d¹ng cæ phÇn ho¸, ®ång thêi h¹n chÕ thµnh lËp doanh nghiÖp nhµ níc. §iÒu nµy sÏ t¹o ®îc sù c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp quèc doanh vµ doanh nghiÖp d©n doanh víi nhau. §ång thêi th«ng qua mét sè söa ®æi bæ sung vÒ thuÕ lµm thuËn lîi h¬n cho ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi.
Ph¸p lÝ :
HiÖn nay cã rÊt nhiÒu c¸c v¨n b¶n díi luËt ra ®êi song hÖ thèng luËt ph¸p vÉn cha ®îc hoµn chØnh. Tuy nhiªn so víi mét sè níc kh¸c hÖ thèng luËt ph¸p cña ta t¬ng ®èi hiÖn ®¹i. Cã rÊt nhiÒu v¨n b¶n nguån luËt ®iÒu chØnh mèi quan hÖ ®èi doanh nghiÖp ®Çu t níc ngoµi. §Æc biÖt tõ khi cã luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam ra ®êi (12/11/1996) vµ luËt söa ®æi bæ sung luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam (9/6/2000)®· qui ®Þnh chi tiÕt h¬n. §ång thêi cho phÐp c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi ®Çu t vµo ViÖt Nam theo nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. §Æc biÖt trong luËt ®a ra biÖn ph¸p ®¶m b¶o ®Çu t “ nhµ níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ®¶m b¶o ®èi xö c«ng b»ng vµ tho¶ ®¸ng ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi ®Çu t vµo ViÖt Nam. Trong qu¸ tr×nh ®Çu t vµo ViÖt Nam vèn vµ tµi s¶n hîp ph¸p kh¸c cña nhµ ®Çu t níc ngoµi kh«ng bÞ trng dông hoÆc bÞ tÞch thu b»ng biÖn ph¸p hµnh chÝnh, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi kh«ng bÞ quèc h÷u ho¸ ’’ (Theo luËt ®Çu t níc ngoµi t¹iViÖt Nam - n¨m 1996)
MÆt kh¸c nhµ níc ®a ra c¸c qui ®Þnh míi u ®·i h¬n ®îc ban hµnh cÊp giÊy phÐp ®Çu t sÏ ®îc ¸p dông cho doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi vµ c¸c bªn tham gia hîp ®ång, hîp t¸c kinh doanh. ChÝnh nh÷ng ®iÒu ®ã sÏ t¹o mét tr¹ng th¸i, t©m lý yªn t©m, mét có hÝch ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi khi lùa chän ®Çu t vµo ViÖt Nam.
Tµi chÝnh :
a. ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ :
ChÝnh phñ qui ®Þnh doanh nghiÖp ViÖt Nam cã vèn ®Çu t níc ngoµi ph¶i më tµi kho¶n tiÒn göi vèn chuyªn dïng b»ng ngo¹i tÖ ë mét ng©n hµng ®îc phÐp kinh doanh kinh doanh ngo¹i tÖ t¹i mét ®Þa ph¬ng n¬i doanh nghiÖp ®Æt trô së chÝnh. Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi ®îc më tµi kho¶n ngo¹i tÖ vµ tµi kho¶n b»ng ®ång ViÖt Nam. Mäi kho¶n chi tiªu b»ng ngo¹i tÖ vµ b»ng ®ång ViÖt Nam cña c¸c doanh nghiÖp nµy ®Òu ph¶i thùc hiÖn th«ng qua tµi kho¶n cña m×nh ë ng©n hµng. B»ng c¸ch nµy nhµ níc cã thÓ kiÓm so¸t ®îc ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi.
Tuy nhiªn nÕu thùc hiÖn chÝnh s¸ch th¾t chÆt qu¸ sÏ g©y c¶n trë, kÐm hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi.
ChÝnh s¸ch thuÕ :
Tríc ®©y chÝnh s¸ch thuÕ cña ViÖt Nam cßn ®¬n ®iÖu. Song hiÖn nay ®· cã nh÷ng thay ®æi, mét sè luËt thuÕ míi ra ®êi qui ®Þnh kh¸c h¬n.
Theo qui ®Þnh cña luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam (9/6/2000) : “ c¨n cø vµo lÜnh vùc ®Çu t, ®Þa bµn ®Çu t qui ®Þnh t¹i luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi vµ bªn níc ngoµi tham gia hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh cã thÓ ®îc miÔn thuÕ thu nhËp trong thêi gian tèi ®a lµ 2 n¨m kÓ tõ khi cã thu nhËp chÞu thuÕ vµ ®îc gi¶m 50% sè thuÕ ph¶i nép trong thêi gian tèi ®a lµ 2 n¨m tiÕp theo. Trong trêng hîp doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi vµ bªn níc ngoµi tham gia hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh thùc hiÖn dù ¸n cã nhiÒu tiªu chuÈn khuyÕn khÝch ®Çu t th× ®îc miÔn thuÕ thu nhËp trong thêi gian tèi ®a lµ 4 n¨m kÓ tõ khi cã thu nhËp chÞu thuÕ vµ ®îc gi¶m 50% sè thuÕ thu nhËp ph¶i nép trong thêi gian tèi ®a lµ 4 n¨m tiÕp theo. §èi khu vùc khuyÕn khÝch ®Çu t ®îc miÔn thuÕ thu nhËp 8 n¨m ’’
Ngoµi ra luËt cßn qui ®Þnh hoµn thuÕ cho sè thu nhËp t¸i ®Çu t. §iÒu nµy sÏ khuyÕn khÝch ®Çu t níc ngoµi, thóc ®Èy hä hîp t¸c kinh doanh. Nhng còng ®ång thêi ta muèn ph©n bæ nguån vèn mét c¸ch ®ång ®Òu. Nãi tãm l¹i bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi mµ nhµ ®Çu t nø«c ngoµi ®îc hëng th× cßn gÆp nh÷ng khã kh¨n. Tríc hÕt c¸c doanh nghiÖp ®Çu t níc ngoµi kh«ng ®îc hëng c¸c u ®·i vÒ thuÕ nh doanh nghiÖp trong níc, thñ tôc ®¨ng kÝ cÊp phÐp ®Çu t ë mét sè tØnh cßn rêm rµ, c¸c dÞch vô nh ®iÖn níc doanh nghiÖp ®Çu t níc ngoµi ph¶i tr¶ chi phÝ ®¾t h¬n. §©y còng lµ mét bÊt cËp trong hÖ thèng chÝnh s¸ch cña ViÖt Nam. Chóng ta cßn thiªn vÒ b¶o hé nÒn s¶n xuÊt trong níc. Nh vËy sÏ kh«ng thu hót ®îc nhiÒu c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi mµ cßn lµm cho ho¹t ®éng kinh doanh ë trong níc kÐm hiÖu qu¶, thiÕu sù c¹nh tranh. Bëi vËy nhµ níc cÇn hoµn thiÖn vµ bæ sung hÖ thèng luËt ph¸p, chÝnh s¸ch t¹o m«i trêng ®Çu t æn ®Þnh, nhÊt qu¸n, ®ång thêi tõng bíc c¶i thiÖn chÝnh s¸ch vÜ m«. Nhµ níc kh«ng can thiÖp qu¸ s©u vµo nÒn kinh tÕ. Song nhµ níc cÇn chó ý ®Õn vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i trêng. §©y còng lµ vÊn ®Ò ®¸ng quan t©m hiÖn nay. §Çu t kh«ng chØ nh»m vµo lîi Ých kinh tÕ mµ cßn chó ý ®Õn vÊn ®Ò « nhiÔm m«i trêng, æn ®Þnh chÝnh trÞ x· héi. Do ®ã ViÖt Nam cÇn bæ sung thªm luËt thuÕ cña m×nh trong viÖc b¶o vÖ m«i trêng. MÆt kh¸c tõ thùc tÕ cho nthÊy c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi thu hót ngµy cµng nhiÒu lao ®éng vµo lµm viÖc. Nã sÏ gãp phÇn lµm gi¶m thÊt nghiÖp. Song nhiÒu doanh nghiÖp bãc lét søc lao ®éng cña ngêi lao ®éng, cô thÓ ngêi lao ®éng ph¶i lµm viÖc trong nhiÒu giê, nhiÒu khi hä cßn bÞ ®èi ®·i kh«ng tèt. §Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña ngêi lao ®éng, luËt lao ®éng cÇn qui ®Þnh râ rµng vµ ®Çy ®ñ h¬n.
Ch¬ng III: HiÖu qu¶ ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam:
Kh¸i qu¸t hiÖu qu¶ chung :
HiÖu qu¶ cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (FDI):
Sau 10 n¨m thùc hiÖn chiÕn lîc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®Õn n¨m 2000 chóng ta ®· ®¹t ®îc mét sè thµnh tùu næi bËt. GDP t¨ng hai lÇn, c¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn dÞch ®óng híng víi viÖc gi¶m nhanh tØ träng cña n«ng nghiÖp vµ t¨ng nhanh t¬ng øng tØ träng cña c«ng nghiÖp, dÞch vô, ®êi sèng cña nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn mét c¸ch kh¸ ®ång ®Òu, sè hé ®ãi nghÌo theo bÊt cø tiªu thøc nµo trong 5 n¨m cuèi ®· gi¶m xuèng mét nöa. C¸c thµnh tùu trong lÜnh vùc v¨n ho¸, y tÕ, gi¸o dôc, khoa häc c«ng nghÖ vµ b¶o vÖ m«i trêng. . . còng ®¹t ®îc rÊt tèt ®îc thÕ giíi thõa nhËn réng r·i. ChÝnh s¸ch më cöa vµ héi nhËp kinh tÕ ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu quan träng. HÖ sè më cöa nÒn kinh tÕ ph¶n ¸nh tØ träng cña gi¸ trÞ xuÊt nhËp khÈu so víi GDP n¨m 2000 ®· ®¹t xÊp xØ 100% vµ n¨m 2001 trong ®iÒu kiÖn rÊt khã kh¨n cña thÞ trêng quèc tÕ vÉn t¨ng 20%.
§iÒu ®¸ng ghi nhËn lµ tõ n¨m 1995 ®Õn nay, tû lÖ ®Çu t so víi GDP ®Òu cao h¬n 30%, riªng n¨m 1997 cao gÇn 35%, n¨m 2000 ®· ®Çu t ®¹t trªn 33%GDP vµ n¨m 2001 ®¹t 34% GDP. §ã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ®¶m b¶o ®Êt níc cã møc t¨ng trëng 7% trong 5 n¨m 1996-2000 t¹o nªn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng ®Èy m¹nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y do ¶nh hëng cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ Ch©u ¸, ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÕ giíi cã khã kh¨n, vèn FDI bÞ gi¶m chóng ta ®· t¨ng cêng néi lùc vµ vèn bªn ngoµi ®· huy ®éng ®îc kho¶ng 40% tæng vèn ®Çu t. . Nhê c¸c c«ng tr×nh cã vèn FDI ®· gãp phÇn ®Èy m¹nh s¶n xuÊt nãi chung, nhÊt lµ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®ãng gãp trªn 35% tæng s¶n lîng cña ngµnh nµy vµ t¹o ra h¬n 13% GDP cña nÒn kinh tÕ. NÕu kÓ c¶ dÇu khÝ th× c¸c doanh nghiÖp FDI hiÖn ®ãng gãp ®Õn gÇn mét nöa gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña nÒn kinh tÕ. MÆt kh¸c hiÖu qu¶ ®Çu t tõ FDI cßn lµ gióp ®µo t¹o c«ng nh©n lµnh nghÒ, gãp phÇn chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ kÜ n¨ng qu¶n lÝ hiÖn ®¹i. C¸c dù ¸n FDI cßn cã t¸c dông lan to¶ ¶nh hëng, thóc ®Èy c¹nh tranh lµnh m¹nh, h×nh thµnh c¸c xÝ nghiÖp “vÖ tinh’’ ®Ó t¨ng thªm gi¸ trÞ cña s¶n phÈm tõ thÞ trêng trong níc.
Sù phôc håi ®Çu t cña khu vùc FDI, s¶n xuÊt t¨ng h¬n 20% trong n¨m 2000 vµ sau ®ã còng nh chuyÓn híng ®Çu t ®óng híng h¬n, triÓn khai dù ¸n nhanh sau cÊp phÐp cho thÊy khu vùc nµy cßn nhiÒu tiÒm n¨ng
HiÖu qu¶ cña ®Çu t gi¸n tiÕp níc ngoµi (ODA):
Bªn c¹nh nh÷ng thµnh qu¶ mµ FDI mang l¹i, viÖc ®Çu t ODA vµo ViÖt Nam còng ®¹t ®îc dÊu hiÖu rÊt kh¶ quan. Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc gióp cho ViÖt Nam tiÕp thu khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. Ch¼ng h¹n chÝnh phñ NhËt B¶n hîp t¸c kÜ thuËt b»ng c¸ch huÊn luyÖn ®µo t¹o kü s, c«ng nh©n lµnh nghÒ. §iÒu ®ã gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Bëi v× viÖc ®µo t¹o ë NhËt B¶n c¸c häc viªn cã c¬ héi t×m hiÓu vÒ v¨n ho¸, x· héi vµ nÒn kinh tÕ NhËt B¶n. Nhê ®ã hä trë l¹i ®Êt níc m×nh cïng víi nh÷ng kü n¨ng, kiÕn thøc thu ®îc qua qu¸ tr×nh ®µo t¹o vµ sù hiÓu biÕt s©u réng vÒ NhËt B¶n, hay viÖc cö chuyªn gia lµ h×nh thøc hîp t¸c cã tÝnh lÞch sö l©u dµi. ViÖc cö chuyªn gia tiÕn hµnh theo c¸c c¸ch kh¸c nhau. Trong mçi trêng hîp lµ chuyÓn giao sù hiÓu biÕt, c«ng nghÖ cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn th«ng qua ®Þnh híng, ®iÒu tra vµ nghiªn cøu gãp ý. . . cuèi cïng sÏ gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ViÖt Nam.
Nãi tãm l¹i ®Çu t níc ngoµi ®· gióp ViÖt Nam n©ng cao s¶n xuÊt, gia t¨ng xuÊt khÈu, gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, n©ng cao tr×nh ®é häc vÊn. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã gãp phÇn ®¶y nhanh c«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸, gióp ViÖt Nam tõng bíc ph¸t triÓn, héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, v¬n lªn s¸nh vai víi c¸c cêng quèc n¨m ch©u.
II. Ph©n tÝch hiÖu qu¶ ®Çu t ë ViÖt Nam :
HiÖu qu¶ ®Çu t cã rÊt nhiÒu c¸ch ph©n tÝch kh¸c nhau. Song nh×n chung ph©n tÝch ë bÊt k× khÝa c¹nh nµo ®ã ph¶i to¸t lªn ®îc ®ãng gãp cña ®Çu t vµo viÖc n©ng cao thu nhËp quèc d©n, gi¶i quyÕt hay kh¾c phôc mét sè khã kh¨n cña x· héi
HiÖu qu¶ kinh tÕ :
Nh ®· ph©n tÝch ë trªn tèc ®é GDP t¨ng lªn theo mçi n¨m. MÆt kh¸c tõ thùc tÕ ta thÊy râ ®îc ®êi sèng cña con ngêi ngµy mét c¶i thiÖn, tõ ®ã dÉn ®Õn tr×nh ®é hiÓu biÕt kh¸ h¬n gãp phÇn ph¸t triÓn ®Êt níc nãi chung. Cã thÓ ph©n tÝch hiÖu qu¶ cña tõng dù ¸n, tõng ch¬ng tr×nh ®Çu t, tõng ngµnh kinh tÕ. Song tríc hÕt ë phÇn nµy sÏ ph©n tÝch mét c¸ch chung nhÊt ë tÇm vÜ m« th«ng qua chØ sè ICOR.
ICOR =
Trong ®ã: ICOR : hÖ sè ®©ï t ph¸t triÓn
I :tæng nguån vèn ®Çu t níc ngoµi
GDP : thu nhËp quèc d©n
NÕu ICOR kh«ng ®æi th× tèc ®é t¨ng trëng sÏ phô thuéc vµo tØ lÖ vèn ®Çu t trong GDP. Trªn ph¬ng diÖn lý thuyÕt khi hÖ sè ICOR cµng nhá hiÖu qu¶ cµng cao. Song thùc tÕ l¹i cha h¼n nh vËy. ë c¸c níc ph¸t triÓn hÖ sè ICOR cña hä lín (5-7) do hä ®Çu t mua c«ng nghÖ dÉn ®Õn I cao. Cßn ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn hÖ sè ICOR nhá h¬n (1-3) do sö dông lao ®éng thay ®æi. XÐt ë ViÖt Nam hÖ sè ICOR t¨ng dÇn qua c¸c n¨m, cô thÓ :n¨m 1995hÖ sè ICOR lµ 2, 86; 1996:3, 05 ;1997:3, 56 ;1998:5, 3 ;1999:4, 2.
HiÖn nay tÝnh toµn bé ®Çu t ph¸t triÓn th× ICOR t¨ng lªn kho¶ng 15-20%
B¶ng 4: Vèn ®Çu t vµ hiÖu qu¶ ®Çu t
N¨m
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
GDP hiÖn hµnh(tû ®ång)
Tèc ®é t¨ng trëng GDP(%)
§Çu t x©y dùng c¬ b¶n(tû ®ång)
I(xdcb)/GDP(%)
§Çu t ph¸t triÓn(tû ®ång)
I(pt)/GDP
ICOR(xdcb)
ICOR(pt)
Kh¸c biÖt (%):ICOR(pt)cao h¬n
ICOR(xdcb)
228892
9, 54
68048
29, 73
72474
31, 66
3, 12
3, 32
6, 41
272036
9, 34
79367
29, 18
87394
32, 12
3, 12
3, 44
10, 26
313623
8, 15
96570
30, 89
108370
34, 55
3, 79
4, 24
11, 87
361016
5, 76
97336
26, 96
117134
32, 44
4, 68
5, 63
20, 30
399942
4, 77
103900
25, 98
131170
32, 80
5, 45
6, 88
26, 24
444139
6, 75
120600
27, 15
147633
33, 24
4, 02
4, 92
22, 39
484492
6, 8
163500
33, 7
5, 0
Nguån :Sè liÖu c¸c Niªn gi¸m thèng kª
NÕu tÝnh theo hÖ sè ®Çu t ph¸t triÓn nh÷ng n¨m trø¬c ®©y, chØ sè ICOR(pt) tÝnh cho toµn bé ®Çu t ph¸t triÓn cña c¶ níc ta kho¶ng 3, 3-3, 4 tøc lµ muèn t¨ng GDP thªm 1 ®ång th× cÇn ®Çu t vµo nÒn kinh tÕ 3, 3-3, 4 ®ång. HÖ sè ICOR trong c¸c ngµnh kinh tÕ còng rÊt kh¸c nhau. §iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn trong b¶ng díi ®©y :
B¶ng 5: HÖ sè ICOR trong mét sè ngµnh kinhtÕ :
ICOR
Chung
N«ng nghiÖp
C«ng nghiÖp
DÞch vô
1995
1996
1997
1998
1999
2000
B×nh qu©n
(1995-2000)
3, 3
3, 4
4, 2
5, 6
6, 9
4, 9
4, 7
2, 0
2, 0
2, 2
2, 4
3, 5
4, 9
2, 8
3, 1
3, 0
3, 0
4, 4
4, 6
3, 3
3, 6
4, 2
4, 5
6, 4
7, 2
17, 8
7, 5
7, 9
Nguån: B¸o c¸o cña tæng côc thèng kª
Qua b¶ng trªn ta thÊy ®îc hÖ sè ICOR cã sù kh¸c nhau gi÷a c¸c ngµnh vµ kh¸c nhau trong tõng n¨m. §¸nh gi¸ mét c¸ch kh¸i qu¸t dùa vµo chØ sè ICOR cho thÊy trong c¸c n¨m (1995-1997) hiÖu qu¶ ®Çu t cao h¬n, n¨m 1998-1999 chØ sè ICOR t¨ng lªn cao ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ kÐm. §iÒu ®ã lµ do ¶nh hëng cña bèi c¶nh nÒn kinh tÕ nãi chung. FDI trong giai ®o¹n nµy gi¶m sót mét c¸ch nghiªm träng. Sù phôc håi cña FDI trong n¨m 2000 nÒn kinhtÕ tiÕp tôc t¨ng trëng cao. MÆt kh¸c chØ sè ICOR b×nh qu©n trong ngµnh dÞch vô (1995-2000) lµ 7, 9 rÊt cao. §iÒu ®ã chøng tá r»ng ngµnh nµy cßn nhiÒu non kÐm. Hay nãi c¸ch kh¸c ngµnh nµy cßn nhiÒu h¹n chÕ, søc c¹nh tranh cha cao. Bëi vËy cÇn n©ng cao hiÖu qu¶ cña ngµnh nµy h¬n n÷a. Tõ ®ã gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ cña toµn bé nÒn kinh tÕ nãi chung
HiÖu qu¶ x· héi vµ b¶o vÖ m«i trêng :
Trong qu¸ tr×nh ®æi míi ViÖt Nam ngµy cµng chó träng h¬n ®Õn khÝa c¹nh ph¸t triÓn bÒn v÷ng, bao gåm c¶ kinh tÕ x· héi v µ m«i trêng xÐt theo quan ®iÓm toµn diÖn vµ dµi h¹n.
Qu¶ thùc hiÖu qu¶ ®Çu t kh«ng chØ xÐt theo quan ®iÓm ®¬n thuÇn ë mét khÝa c¹nh kinh tÕ. NÕu ®Çu lµm cho GDP/ngêi t¨ng lªn, ®ã lµ ®iÒu ®¸ng nghi nhËn song bªn c¹nh ®ã bao tÖ n¹n x· héi m«i trêng bÞ « nhiÔm th× nh vËy kh«ng h¼n lµ hiÖu qu¶. So s¸nh hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ m«i trêng bÞ « nhiÔm, bao tÖ n¹n mµ toµn x· héi ph¶i g¸nh chÞu th× qu¶ thùc ch¼ng kh¸c nµo “ gËy «ng ®Ëp lng «ng ’’. Do vËy cÇn kÕt hîp mét c¸ch toµn diÖn h¬n ®Ó môc tiªu cuèi cïng ®¹t ®îc lµ n©ng cao toµn diÖn møc sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña ngêi d©n trªn c¬ së ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi vµ b¶o vÖ m«i trõ¬ng.
Tuy hiÖu qu¶ trùc tiÕp tÝnh b»ng tiÒn lµ thÊp nh ®· ph©n tÝch, nhng hiÖu qu¶ x· héi l¹i rÊt ®¸ng mõng, nhÊt lµ trong viÖc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, b¶o vÖ m«i trêng, trong viÖc kÕt hîp hµi hoµ gi÷a t¨ng trëng kinh tÕ víi c«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ t¹o viÖc lµm, lµm cho ViÖt Nam trë thµnh níc æn ®Þnh nhÊt trong khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng. Theo sè liÖu ®iÒu tra n¨m 1993-1998 ViÖt Nam ®· gi¶m ®îc tØ lÖ ®ãi nghÌo mét nöa. MÆc dï ¶nh hëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh kinh tÕ khu vùc, nguån FDI gi¶m sót. Song b»ng nç lùc cña m×nh ta tiÕp tôc huy ®éng, gia t¨ng dßng vèn ODA cïng víi c¸c nguån kh¸c chóng ta ®· duy tr× ®îc tèc ®é t¨ng trëng cao trong n«ng nghiÖp, b¶o ®¶m sù ph¸t triÓn kh¸ cña khu vùc n«ng th«n. Do ®ã mÆc dï bÞ t¸c ®éng cña gi¶m sót kinh tÕ nhng kh«ng lµm thay ®æi nhiÒu ®Õn nh÷ng thµnh tÝch mµ ta ®· ®¹t ®îc. Thªm vµo c¸c thµnh tùu vÒ chèng l¹m ph¸t còng ngµy cµng v÷ng ch¾c. Theo ®iÒu tra thèng kª, thu nhËp b×nh qu©n trªn ®Çu ngêi (GDP/ngêi cña c¶ níc t¨ng qua c¸ n¨m tõ 168000 (n¨m1964) lªn 295. 000(1999) vµ ®Õn nay GDP /ngêi kho¶ng h¬n 400. 000
MÆt kh¸c cïng víi néi lùc cña ®Êt níc, ®Çu t níc ngoµi ®· gãp phÇn ®Çu t vµo c¬ së h¹ tÇng ë vïng n«ng th«n. Do ®ã ®Õn n¨m 1999 ®· cã 85, 8% sè x· cã ®iÖn ; 92, 9% sè x· cã ®êng « t« ®Õn x· ; 79, 8% sè x· cã ®êng « t« ®Õn th«n ; 98, 8% sè x· cã trêng tiÓu häc ; 98% sè x· cã tr¹m x¸ ; h¬n 79% sè x· cã trªn 50% sè hé ®îc tiÕp cËn nguån níc s¹ch. Ngoµi ra c¸c c«ng tr×nh phóc lîi nh ®iÖn, ®êng, trêng, tr¹m. vÖ sinh níc s¹ch. . . ®îc qui ho¹ch.
VÒ chÝnh trÞ :
§Çu t tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau. Nhng ë phÇn nµy chØ xÐt riªng ®Çu t níc ngoµi. Nhê cã ®Çu t níc ngoµi quan hÖ cña ViÖt Nam vµ c¸c níc kh¸c ®îc më réng. §iÒu ®ã t¹o nªn tÝnh céng ®ång quèc tÕ. C¸c níc ®oµn kÕt g¾n bã chÆt chÏ víi nhau, t¬ng trî lÉn nhau, gióp cho ViÖt Nam ngµy cµng v÷ng bíc, héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi. MÆt kh¸c ®Çu t níc ngoµi gãp phÇn ph¸ thÕ bao v©y cÊm vËn, më réng quan hÖ ®èi ngo¹i t¹o thuËn lîi cho ViÖt Nam gia nhËp ASEAN, ký hiÖp khung víi EU vµ ký hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng víi Mü. . .
Ngoµi ra cßn rÊt nhiÒu hiÖp ®Þnh kh¸c ®îc ký kÕt gi÷a chÝnh phñ ViÖt Nam víi chÝnh phñ c¸c níc kh¸c t¹o sù g¾n bã t¬ng trî trong céng ®ång quèc tÕ, ViÖt Nam s½n sµng lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c níc trªn c¬ së hoµ b×nh, ®éc lËp vµ t«n träng chñ quyÒn d©n téc. . . Lµm cho chÝnh trÞ trong níc æn ®Þnh h¬n. Tõ ®ã gãp phÇn t¨ng trëng nÒn kinh tÕ ®Êt níc.
HiÖu qu¶ ®Çu t trong mét sè ngµnh :
Mçi ngµnh cã ®iÓm m¹nh ®iÓm yÕu riªng, nã kh«ng ®ång nhÊt. ChÝnh sù kh¸c biÖt ®ã t¹o nªn hiÖu qu¶ ®Çu t cña mçi ngµnh lµ kh¸c nhau.
Ngµnh ngo¹i th¬ng :
HiÖn nay ngo¹i th¬ng kh¸ ®îc xem träng ®èi víi ViÖt Nam. Tû träng xuÊt nhËp khÈu hµng n¨m lµ bao nhiªu ? C¸n c©n th¬ng m¹i thÕ nµo ?§iÒu nµy rÊt quan träng. Ngo¹i th¬ng cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn viÖc huy ®éng vèn, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, chuyÓn giao c«ng nghÖ l¹c hËu vµ sö dông tµi nguyªn cã hiÖu qu¶.
Ngµy nay ta thùc hiÖn chñ tr¬ng híng m¹nh vÒ xuÊt khÈu. NhiÒu ngµnh nghÒ míi ®îc ph¸t triÓn, sè lîng c¸c mÆt hµng ®a d¹ng h¬n. Mét sè mÆt hµng ViÖt Nam ®· chiÕm ®îc uy tÝn, giµnh ®îc chç ®øng trªn thÞ trêng thÕ giíi. XÐt trong mét chu tr×nh s¶n xuÊt ta thÊy kh©u tiªu thô kh¸ quan träng. S¶n xuÊt ra mÆt hµng song ®iÒu ®¸ng quan t©m lµ t×m ®îc nguån tiªu thô ®Ó thu ®îc lîi nhuËn cao h¬n. Tõ ph©n tÝch nguån ®Çu t níc ngoµi cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi. Trong ®ã chÝnh trÞ l¹i cã t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu.
Nhê cã quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt Nam –EU ph¸t triÓn vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao ®· gãp phÇn lµm c©n b»ng c¸n c©n th¬ng m¹i cña ViÖt Nam, gi¶m nhËp siªu, c©n ®èi c¬ cÊu thÞ trêng, h¹n chÕ rñi ro trong th¬ng m¹i quèc tÕ, æn ®Þnh møc t¨ng trëng ngo¹i th¬ng, gãp phÇn gi÷ v÷ng møc t¨ng trëng æn ®Þnh cho toµn bé nÒn kinh tÕ. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang EU t¨ng víi tèc ®é b×nh qu©n kh¸ cao, gÇn 40%/n¨m thêi k× (1995-2000)(trong ®ã NhËt B¶n lµ 33, 2%, MÜ lµ 26, 66%) ®¹t 12111, 22 triÖu USD, møc t¨mg tØ träng trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam hµng n¨m t¨ng kh¸ æn ®Þnh, c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu ®· cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ. T×nh tr¹ng nhËp siªu cña ViÖt Nam ®· gi¶m c¶ vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi lÉn t¬ng ®èi. Sau khi t¨ng m¹nh vµo n¨m 1996 víi tû lÖ nhËp siªu lµ 53, 6%, ®©y lµ tû lÖ nhËp siªu cao nhÊt trong thêi k× (1995-2001), n¨m 1999 ®¹t tû lÖ thÊp nhÊt chØ cßn chiÕm 1% kim ng¹ch xuÊt khÈu, tû lÖ nhËp siªu n¨m 2001 chiÕm kho¶ng 6%kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam.
Nh÷ng sè liÖu trªn cho thÊy xuÊt khÈu cña ViÖt Nam phÇn nµo cã nh÷ng biÕn ®éng ®¸ng kÓ, ®ãng gãp vµo nÒn kinh tÕ quèc d©n ngµy cµng t¨ng lªn. MÆt kh¸c nhê cã quan hÖ ®èi ngo¹i ®îc më réng, rµo c¶n h¹n ng¹ch, thuÕ quan vµ phi thuÕ quan ®èi víi hµng xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam ®îc u ®·i h¬n, gãp phÇn lµm t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu, ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Cïng víi viÖc t¨ng cêng xuÊt khÈu ®i ®«i víi viÖc t¨ng nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ nguån, gãp phÇn lµm chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt theo híng C«ng nghiÖp ho¸. Qui m« s¶n xuÊt ngµy cµng ®îc më réng, nã sÏ gßp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng. Tríc hÕt nã ®îc biÓu hiÖn qua sè viÖc lµm trùc tiÕp. §©y lµ lùc lîng lao ®éng lµm viÖc t¹i chÝnh c¸c doanh nghiÖp FDI díi c¸c h×nh thøc theo luËt ®Þnh :100% vèn níc ngoµi, doanh nghiÖp liªn doanh, hîp ®ång - hîp t¸c kinh doanh. . . Theo b¸o c¸o cña Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t n¨m 1996 cã 220. 000 ngêi lao ®éng lµm viÖc trong khu vùc ®Çu t níc ngoµi, n¨m 1997 cã 250. 000 ngêi, n¨m 1998cã 270. 000 ngêi, n¨m 1999 cã 296. 000 ngêi, n¨m 2000 cã 394. 000 ngêi. . . Song ®ã míi chØ tÝnh ®Õn nguån lao ®éng trùc tiÕp cha kÓ ®Õn lao ®éng gi¸n tiÕp – nh÷ng ngêi kh«ng trùc tiÕp hëng l¬ng tõ c¸c chñ ®©ï t níc ngoµi nhng lµm viÖc trong c¸c ®¬n vÞ h×nh thµnh do t¸c ®éng cña Fdi. Lîng lao ®éng nµy thêng lµm viÖc trong c¸c kh©u cung cÊp nguyªn vËt liÖu, ®¹i lÝ tiªu thô s¶n phÈm. . . C¸c nhµ nghiªn cøu íc tÝnh tû lÖ sè viÖc lµm trùc tiÕp / gi¸n tiÕp giao ®éng tõ 1-2, tøc lµ cø 1 lao ®éng trùc tiÕp kÐo theo nã lµ 1-2 lao ®éng gi¸n tiÕp. ë níc ta nÕu tÝnh tû lÖ 1, 5 th× tæng sè lîng viÖc lµm do khu vùc ®Çu t níc ngoµi t¹o ra lµ kho¶ng gÇn 1 triÖu ngêi. Ngoµi sè viÖc lµm ®ù¬c t¨ng lªn do t¸c ®éng cña ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi cßn ®îc thÓ hiÖn ë chç : lao ®éng lµm viÖc trong khu vùc ®Çu t níc ngoµi cã chÊt lîng cao h¬n h¼n. Tríc hÕt lµ tr×nh ®é lao ®éng, kh¶ n¨ng ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. Víi ®iÒu kiÖn lao ®éng tèt h¬n, ¸p dông khoa häc kÜ thuËt hiÖn ®¹i, kü n¨ng qu¶n lý tiªn tiÕn, lao ®éng trong khu vùc ®Çu t níc ngoµi cã n¨ng suÊt cao h¬n h¼n so víi khu vùc néi ®Þa. Theo thèng kª n¨m 1997 n¨ng suÊt lao ®éng cña khu vùc FDI lµ 324, 7 triÖu ®ång, trong khi ®ã c¸c khu vùc kh¸c lµ 35, 1 triÖu ®ång, cao h¬n gÊp 9, 25 lÇn. TiÒn l¬ng cña khu vùc ®Çu t níc ngoµi còng cao h¬n h¼n. §iÒu ®ã cµng t¹o r a m«i trêng hÊp dÉn thu hót lao ®éng ViÖt Nam vµo lµm viÖc. Nã gãp phÇn gi¶m bít t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp, song dÉn ®Õn hiÖn tîng ch¶y m¸u chÊt x¸m. Bëi vËy ChÝnh phñ ViÖt Nam còng nªn xem xÐt l¹i, c©n ®èi, ®iÒu chØnh biÓu l¬ng cña m×nh cho hîp lý. Cã nh vËy míi thu hót ®îc nguån lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao.
§èi víi gi¸o dôc ®µo t¹o :
Con ngêi t¹o lªn tÊt c¶. Sù ph¸t triÓn cña m¸y mãc, khoa häc kü thuËt hÞªn ®¹i, ®ã còng lµ sù ph¸t triÓn cña trÝ tuÖ nh©n lo¹i. Bëi vËy ®Çu t ®Ó ph¸t triÓn, ®µo t¹o con ngêi lµ trªn hÕt. Theo bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, hiÖn nay cã 6 dù ¸n ®Çu t cho gi¸o dôc cña Ng©n hµng thÕ giíi, Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸ vµ chÝnh phñ níc Australia víi tæng trÞ gi¸ 254 triÖu USD, trong ®ã cã 4 dù ¸n ®Çu t cho gi¸o dôc phæ th«ng (trÞ gi¸ 165 triÖu USD ) vµ 2 dù ¸n cho gi¸o dôc ®¹i häc (trÞ gi¸ 89 triÖu USD ).
C¸c nguån viÖn trî ph¸t triÓn kh«ng hoµn l¹i ®îc ®Çu t cho gi¸o dôc. KÕt qu¶ lµ sè lîng ngêi mï ch÷ gi¶m xuèng rÊt thÊp. Sè lîng trêng häc t¨ng lªn. NhiÒu trÎ em miÒn nói còng ®îc c¾p s¸ch ®Õn trêng. Tr×nh ®é ®µo t¹o ®îc n©ng lªn. §iÒu ®ã ®îc biÓu hiÖn qua c¸c kú thi häc sinh giái quèc tÕ. C¸c b¹n trÎ, häc sinh viªn ViÖt Nam ®· kh¼ng ®Þnh m×nh. Kh¶ n¨ng s¸ng t¹o tiÕp thu cña c¸c b¹n sinh viªn níc ta ®ang du häc ë níc ngoµi ®îc ®¸nh gi¸ rÊt cao. Theo thêi gian trÝ tuÖ ViÖt Nam cßn ph¸t h¬n n÷a.
VÒ n«ng, l©m, ng nghiÖp :
Nh ®· ph©n tÝch ë trªn FDI ®Çu t cho n«ng nghiÖp t¬ng ®èi thÊp. Tuy nhiªn còng ®¹t ®îc nh÷ng hiÖu qu¶ nhÊt ®Þnh. NhiÒu mÆt hµng cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp xuÊt khÈu ngµy cµng t¨ng lªn. Cô thÓ ta xuÊt khÈu ®îc nhiÒu g¹o ®øng thø hai thÕ giíi. Ngoµi ra cßn xuÊt khÈu cµ phª (®øng thø 3 thÕ giíi), diÖn tÝch rõng ®îc më réng (5ha). . . tÊt c¶ gãp phÇn lµm t¨ng trëng nÒn kinh tÕ quèc d©n. Níc ta lµ níc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ chÝnh, chiÕm phÇn lín (>80%). Bëi vËy cÇn thu hót ®Çu t vµo ngµnh nµy ®Ó khai th¸c tiÒm n¨ng cña ngµnh mét c¸ch triÖt ®Ó, n©ng cao s¶n xuÊt, chÕ biÕn, t¨ng cêng xuÊt khÈu
C«ng nghiÖp –X©y dùng :
Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp lµ môc tiªu ®Ó tiÕn tíi C«ng nghiÖp hoµ -hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Mét quèc gia ®îc ®¸nh gi¸ lµ ph¸t triÓn khi va chØ khi quèc gia ®ã cã nÒn c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, c¬ së h¹ tÇng kiªn cè, v÷ng ch¾c, hÞªn ®¹i, HiÖn nay díi h×nh thøc BOT, BT, BTO, c¸c dù ¸n ®Çu t vµo ViÖt Nam ngµy mét t¨ng lªn. NhiÒu c«ng tr×nh míi mäc lªn, ®êng x¸, cÇu cèng ®îc n©ng cÊp. MÆt kh¸c chñ ®Çu t ®· chó träng ®Õn mét sè ngµnh c«ng nghiÖp cña ViÖt Nam nh c«ng nghiÖp c¬ khÝ, chÕ t¹o, x©y dùng. . . Nh×n l¹i thùc tÕ ngµnh c¬ khÝ ta thÊy phÇn lín c¸c nhµ m¸y c¬ khÝ ®îc x©y dùng tõ nh÷ng n¨m 1960-1970. ThiÕt bÞ kü thuËt cïa ngµnh l¹c hËu h¬n c¸c níc kh¸c trong khu vùc 30-40 n¨m vµ ®i sau c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn 60-70 n¨m. Trong nh÷ng thËp kØ 80vµ 90, do khã kh¨n vÒ vèn vµ ®Æc thï lµ ngµnh c¬ khÝ ®ßi hái vèn ®Çu t lín. V× vËy c«ng nghÖ chËm ®îc ®æi míi, l¹c hËu vÒ kü thuËt, ®é chÝnh x¸c kÐm, tØ lÖ s¶n phÈm chÊt lîng cao rÊt thÊp. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nhê cã FDI ngµnh c¬ khÝ ®· bæ sung ®îc nguån vèn thiÕu hôt, c¶i tiÕn c«ng nghÖ cña m×nh, cho ra nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng cao. Ch¼ng h¹n ngµnh c«ng nghÞªp chÕ t¹o « t«, xe m¸y : ®Õn nay cã 14 dù ¸n s¶n xuÊt « t« vµ 4 dù ¸n s¶n xuÊt xe m¸y ®· ®îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t. Sè vèn ®¨ng kÝ cña c¸c liªn doanh s¶n xuÊt « t« lµ 872 triÖu USD ®· thùc hiÖn ®îc 367 triÖu USD b»ng 43%, c¸c liªn doanh nµy cã thÓ s¶n xuÊt mçi n¨m 140. 000 « t« c¸c lo¹i. Ngµnh c«ng nghiÖp xe m¸y còng ®· thu hót ®îc nh÷ng h·ng næi tiÕng thÕ giíi mµ s¶n phÈm cña hä ®· trë nªn quen thuéc ®èi víi ngêi tiªu dïng ViÖt Nam nh Hon®a, Suzuki. N¨m 2000c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi s¶n xuÊt kho¶ng 300 ngµn chiÕc xe m¸y, víi tû lÖ néi ®Þa ho¸ tõ 20-57%. H·ng Hon®a ViÖt Nam cã vèn ®Çu t 104 triÖu USD, c«ng suÊt 180 ngh×n chiÕc / n¨m ®· ®a ra thÞ trêng nhiÒu lo¹i xe hÊp dÉn. §ã lµ nh÷ng thµnh c«ng, hiÖu qu¶ mang l¹i tõ FDI ®èi víi ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam.
HiÖn nay nhiÒu c¸c tæ chøc thÕ giíi nh WB, ADB. . . ®· ®Çu t vµo x©y dùng mét sè c«ng tr×nh cÇu, tr¹m ®iÖn ®¹t ®îc hiÖu qña ®¸ng khÝch lÖ. §¬n cö xÐt hiÖu qu¶ ®Çu t cña dù ¸n ®êng d©y 110KV Th¸i B×nh –KiÕn X¬ng vµ tr¹m 110/35/10KV KiÕn X¬ng do tæng c«ng ty x©y l¾p ®øng ra lµm chñ dù ¸n.
B¶ng
IRR= 23%
NPV i=8% 518, 04(1000$)
i= 10% 365, 93(1000$)
i=12% 256, 04(1000$)
Tõ b¶ng ph©n tÝch trªn ®a ra hai ph¬ng ¸n “ cã ’’ vµ “ kh«ng cã ’’ dù ¸n nh»m môc ®Ých ®èi chiÕu so s¸nh hiÖu qu¶, lîi Ých gi÷a chóng. Chän møc l·i suÊt lµ 12%.
MÆt kh¸c tÝnh IRR (tØ suÊt do¹nh lîi néi bé )
IRR tho¶ m·n ph¬ng tr×nh NPV=
Trong ®ã: Ri lµ tæng doanh thu
Ci lµ tæng chi phÝ
L·i suÊt vay : r=12%
IRR =23%
Vëy IRR >r nªn NPV>0. Nh vËy dù ¸n nµy cã l·i, do ®ã dù ¸n ®îc lùa chän.
Nãi tãm l¹i xÐt hiÖu qu¶ ®Çu t vµo x©y dùng kh«ng cao. Nã kh«ng mang l¹i lîi Ých tríc m¾t mµ mang l¹i lîi Ých l©u dµi. §ã chÝnh lµ hiÖu qu¶ x· héi : c¬ së h¹ tÇng ngµy cµng v÷ng ch¾c, kiªn cè t¹o nÒn mãng ph¸t triÓn cña ®Êt nø«c tiÕn tíi C«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt nø¬
III. §¸nh gi¸ :
§Ó ph©n tÝch hiÖu qu¶ cña ®Çu t cã rÊt nhiÒu c¸ch ph©n tÝch kh¸c nhau. HiÖu qña xÐt trªn nhiÒu khÝa c¹nh nh kinh tÕ, x· héi –chÝnh trÞ, m«i trêng Qua ph©n tÝch ë trªn cho thÊy r»ng hiÖu qu¶ ®Çu t tuy ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ song cha ®¹t ®îc møc tèi u. MÆt kh¸c hiÖu qu¶ ®Çu t qua c¸c ngµnh lµ kh¸c nhau. §iÒu ®ã phô thuéc vµo quy m« ngµnh, sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn. HiÖu qu¶ kh«ng chØ lµ c¸i lîi nh×n thÊy tríc m¾t mµ nã cßn mang l¹i lîi Ých l©u dµi. Trong c¸c ngµnh ph©n tÝch ë trªn rót ra ®îc hiÖu qu¶ ®Çu t trong ngµnh c«ng nghiÖp –x©y dùng, ngµnh ngo¹i th¬ng cao h¬n c¶. Nã thÓ hiÖn sù lín m¹nh cña ngµnh nµy. §©y còng lµ thµnh c«ng ®¸ng ghi nhËn, nã sÏ lµ tiÒn ®Ò ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng kÕ ho¹ch cña nhµ níc. ë mét sè ngµnh kh¸c còng thu ®îc hiÖu qu¶ nhng cha cao. §Æc biÖt cÇn n©ng cao vµ ph¸t huy hiÖu qu¶ cña mét sè ngµnh non trÎ t¹o nªn sù ®a d¹ng ho¸ c¸c ngµnh. PhÊn ®Êu c¸c s¶n phÈm cña ViÖt Nam s¶n xuÊt ra sÏ ®¸p øng nhu cÇu cña ngêi d©n, h¹n chÕ nhËp khÈu, t¨ng xuÊt khÈu ra níc ngoµi ®Ó thu ngo¹i tÖ. Bªn c¹nh n©ng cao, ph¸t huy hiÖu qu¶ cña ngµnh míi cÇn chó träng ®Õn n«ng nghiÖp (tiÒm n¨ng s½n cã cña ViÖt Nam ). HiÖn nay dßng FDI ®Çu t vµo ngµnh nµy rÊt thËp. Bëi vËy sù cÇn thiÕt lµ t¹o m«i trêng ®Çu t hÊp dÉn, khuyÕn khÝch ®Çu t vµo ngµnh nµy nhiÒu h¬n ®Ó khai th¸c hiÖu qu¶ lîi thÕ cña níc nhµ. Tõng bíc c¶i thiÖn, n©ng cao s¶n xuÊt, t¨ng cêng m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, tõ ®ã gãp phÇn ph¸t huy néi lùc cña nhµ níc.
KÕt LuËn
C«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸, tõng bíc ®a ®Êt níc ®i lªn trë thµnh níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ®ã lµ chñ tr¬ng cña níc ta. Song ViÖt Nam cßn nghÌo nµn, l¹c hËu, c¬ së h¹ tÇng yÕu kÐm. Bëi vËy ®Çu t níc ngoµi ®ãng gãp vai trß rÊt quan träng. Nã kh«ng chØ bæ sung thªm nguån vèn mµ cßn gãp phÇn më réng quan hÖ ngo¹i giao gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c níc trong khu vùc còng nh céng ®ång quèc tÕ, gãp phÇn chuyÓn giao c«ng nghÖ, gi¶i quyÕt c¸c víng m¾c vÒ x· héi nh c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, n©ng cao thu nhËp cña ngêi d©n, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng v÷ng ch¾c, t¹o ra c¸c ngµnh nghÒ míi vµ n©ng cao hiÖu qu¶ trong c¸c ngµnh. Tríc ®©y dßng vèn ®Çu t cña ViÖt Nam ®a sè lµ cña Liªn X« vµ cña c¸c níc §«ng ¢u cò. Nhê cã quan hÖ ngo¹i giao ®îc më réng, sè lîng c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam t¨ng lªn, ph¹m vi ®îc më réng trªn toµn thÕ giíi. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y dßng vèn FDI bÞ gi¶m sót do sù ¶nh hëng cña suy tho¸i kinh tÕ thÕ giíi. Song víi nç lùc cña m×nh ViÖt Nam vÉn gi÷ ®îc sù æn ®Þnh, ®ång thêi kÕt hîp víi nguån ODA t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Do ®ã ViÖt Nam vÉn ®îc coi lµ n¬i an toµn nhÊt cho ho¹t ®éng ®Çu t. ChÝnh ®©y lµ mét thuËn lîi trong viÖc thu hót ®Çu t níc ngoµi cña níc ta.
XÐt vÒ viÖc ph©n bæ ®Çu t níc ngoµi vµo níc ta cho thÊy r»ng :®Çu t vµo c¸c ngµnh lµ kh¸c nhau. §a sè c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi ®Çu t vµo c¸c ngµnh träng ®iÓm, cã nguån thu lîi cao, mÆc dï ta ®· cã mét sè chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t vµo nh÷ng vïng khã kh¨n. MÆt kh¸c ®Çu t níc ngoµi ®a sè tËp trung ë c¸c thµnh phè lín. Bëi vËy cÇn ph©n bæ vèn ®Çu t ®ång ®Òu gi÷a c¸c ngµnh, c¸c vïng víi nhau t¹o ®µ ph¸t triÓn mét c¸ch ®ång ®Òu nÒn kinh tÕ trªn c¶ níc. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã bªn c¹nh chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t, gi¶m thñ tôc cÊp giÊy phÐp ®Çu t. Nhµ níc cÇn hoµn thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ, t¨ng cêng ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ®Ó t¹o ra ®ßn bÈy ®Ó thu hót c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi. Hoµn thiÖn bæ sung hÖ thèng ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch t¹o m«i trêng ph¸p lý æn ®Þnh, nhÊt qu¸n cho ho¹t ®éng ®Çu t, hoµn thiÖn chÝnh s¸ch vÜ m«. Nhµ níc chØ ®øng ra ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ nãi chung chø kh«ng can thiÖp qu¸ s©u vµo trong qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp. §ång thêi tr¸nh chÝnh s¸ch ®èi sö ph©n biÖt gi÷a doanh nghiÖp quèc doanh vµ doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. Cã nh vËy míi t¹o ra sù c¹nh tranh n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, ph¸t triÓn nÒn s¶n xuÊt trong níc.
§Ó thùc hiÖn chñ tr¬ng c«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸ cÇn cã nÒn kinh tÕ cêng thÞnh, nhng bªn c¹nh ®ã ph¶i chó träng ®Õn æn ®Þnh chÝnh trÞ –x· héi cña ®Êt níc. Sö dông ®Çu t vµo c¸c môc dÝch kh¸c nhau sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt, ®em l¹i nguån lîi cho ®Êt níc, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng tr¶ nî (do vay vèn ODA nh ®· ph©n tÝch ë trªn ).
§èi víi ho¹t ®éng FDI t¹o ra m«i trêng th«ng tho¸ng hÊp dÉn ®Ó thu hót c¸c nhµ ®Çu t, ®ång thêi qu¶n lý triÓn khai cã hiÖu qu¶ c¸c dù ¸n. Cßn nguån vèn ODA cã thÓ g¾n víi chÝnh trÞ cña ®Êt níc. Do vËy cÇn n¾m ch¾c quan ®iÓm :
Tranh thñ nguån vèn ODA kh«ng g¾n víi c¸c rµng buéc vÒ chÝnh trÞ phï hîp víi chñ tr¬ng ®a ph¬ng ho¸ - ®a d¹ng ho¸ quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña ViÖt Nam.
ODA lµ nguån ng©n s¸ch nhµ níc.
Sö dông ODA cho c¸c môc tiªu u tiªn ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi.
Sö dông vèn ODA cho phï hîp víi c¸c nguån vèn kh¸c.
Sö dông ODA ®Ó ph¸t triÓn h¹ tÇng kinh tÕ cã träng t©m träng ®iÓm
Kho¶n vay ODA lµ nî cña chÝnh phñ VIÖt Nam nªn ph¶i x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ vÒ kinh tÕ –x· héi, kh¶ n¨ng tr¶ nî theo cam kªt víi bªn tµi trî.
Tuy nhiªn còng cÇn ph¶i nãi r»ng thu hót ngµy cµng nhiÒu c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi vµo lµ mét ®iÒu tèt nhng c¸i chÝnh vÉn lµ dùa vµo néi lùc cña ®Êt níc. Sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ ®Ó t¹o ®µ ph¸t triÓn kinh tÕ –x· héi, sím hoµn thµnh c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt níc.
Môc lôc
Lêi nãi ®Çu
Ch¬ng i: lý luËn chung vÒ ®Çu t
i. c¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n
1. §Çu t
2. §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
3. §Çu t gi¸n tiÕp níc ngoµi
ii. TÇm quan träng cña ®Çu t níc ngoµi ®èi víi viÖt nam
III. C¸c h×nh thøc ®Çu t níc ngoµi
1. Hîp ®ång –hîp t¸c kinh doanh
2 XÝ nghiÖp liªn doanh
3. XÝ nghiÖp 100% vèn níc ngoµi
4. Khu chÕ xuÊt
5. Khu c«ng nghiÖp
6. Hîp ®ång x©y dùng – kinh doanh –chuyÓn giao
7. oda
ch¬ng ii:kh¸i qu¸t t×nh h×nh ®Çu t níc ngoµi t¹i viÖt nam
i. kh¸i qu¸t chung vÒ ®Çu t níc ngoµi t¹i viÖt nam
1. Qui m« ®Çu t níc ngoµi
2. C¬ cÊu ngµnh
3. C¬ cÊu vïng
4. C¬ cÊu ®èi t¸c ®Çu t
ii. nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n ®èi víi ®Çu t níc ngoµi t¹i viÖt nam
1. chÝnh trÞ –x· héi
2. Kinh tÕ
3. Ph¸p lý
4. Tµi chÝnh
ch¬ng iii: hiÖu qu¶ ®Çu t níc ngoµi t¹i viÖt nam
i. Kh¸i qu¸t hiÖu qu¶ chung
1. HiÖu qu¶ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
2. HiÖu qu¶ ®Çu t gi¸n tiÕp níc ngoµi
ii. Ph©n tÝch hiÖu qu¶ ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam
1. HiÖu qu¶ kinh tÕ
2. HiÖu qu¶ x· héi vµ b¶o vÖ m«i trêng
3. HiÖu qu¶ ®Çu t trong mét sè ngµnh
®¸nh gi¸
kÕt luËn
tµi liÖu tham kh¶o
T¹p chÝ kinh tÕ thÕ giíi
B¸o ®Çu t
Thêi b¸o kinh tÕ
Nghiªn cøu kinh tÕ
T¹p chÝ nghiªn cøu Ch©u ¢u
T¹p chÝ nghiªn cøu Ch©u ¸
LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam
Gi¸o tr×nh :®Çu t níc ngoµi - §HNT
Gi¸o tr×nh: lý thuyÕt tµi chÝnh -§HTCKT
Gi¸o tr×nh: lËp dù ¸n ®Çu t -§HKTQD
Th«ng tin kinh tÕ
T¹p chÝ ng©n hµng
T¹p chÝ tµi chÝnh tiÒn tÖ
Tµi liÖu cña c«ng ty x©y l¾p ho¸ chÊt thuéc Tæng c«ng ty x©y dùng c«ng nghiÖp ViÖt Nam
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 69035.DOC