Việt Nam được đánh giá là một trong những "ứng cử viên" sáng giá được nhiều tập đoàn lớn quan tâm do có sự ổn định về chính trị, nguồn nhân lực dồi dào và tương đối có kỹ năng, có nguồn tài nguyên đa dạng và thị trường tiềm năng với hơn 80 triệu dân đang được kết nối với thị trường hơn 500 triệu dân của ASEAN. Nguồn vốn FDI đã góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Việt Nam, phát triển cơ sở hạ tầng. Nhờ đó, mà nước ta đã đạt được những thành tựu quan trọng trong công cuộc đổi mới và tiến lên XHCN.
26 trang |
Chia sẻ: aloso | Lượt xem: 1744 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Tình hình FDI ở Việt Nam từ 1988 đến nay, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Phô lôc
LỜI MỞ ĐẦU
NỘI DUNG
quan niÖm vÒ FDI vµ vai trß cña nã
Quan niÖm vÒ ®Çu t níc ngoµi
Vai trß cña nguån vèn FDI.
t×nh h×nh fdi tõ 1988 ®Õn nay
T×nh h×nh chung nguån vèn FDI
C¸c giai ®o¹n ®©ï t nguån vèn FDI vµo ViÖt Nam
nhËn xÐt chung trong viÖc sö dung nguån vèn ®Çu t FDI
ThuËn lîi
Khã kh¨n
Thµnh tùu ®¹t ®¬c tõ viÖc sö dông nguån vèn FDI ë ViÖt Nam
H¹n chÕ trong viÖc sö dông vèn ®Çu t FDI ë ViÖt Nam
IV. c¸c gi¶i ph¸p
KÕt luËn
LỜI MỞ ĐẦU
Tõ khi §¶ng ta thùc hiÖn ®æi míi tíi nay, nÒn kinh tÕ níc ta ®· ®¹t ®îc thµnh tùu to lín. Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ trong nh÷ng n¨m gÇn ®ay lu«n æn ®Þnh møc cao. §Ó ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®ã lµ nhê nh÷ng ch×nh s¸ch, ®êng lèi kinh tÕ ®óng ®¾n cña §¶ng vµ nhµ níc. Trong ®ã, ChÝnh s¸ch thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi, ®· thùc sù ®em l¹i hiÖu qu¶ cao.
*Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI = Foreign Direct Investment) là h×nh thức đầu tư dài hạn của cá nh©n hay c«ng ty nước này vào nước kh¸c bằng c¸ch thiết lập cơ sở sản xuất, kinh doanh. C¸ nh©n hay c«ng ty nước ngoài sẽ ®îc nắm quyền quản lý cơ sở sản xuất kinh doanh này.
Thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi ®· ®em l¹i cho níc ta nhiÒu thuËn lîi lín cho ph¸t triÓn kinh tÕ. §Ó ph¸t triÓn kinh tÕ yÕu tè quan träng lµ ®ång vèn,nh©n lùc, khoa häc kü thuËt.
HiÖn nay nguån vèn ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam ®· cã sù t¨ng trëng ®¸ng kÓ, ®ãng gãp kh«ng nhá vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña níc ta trong nh÷ng n¨m qua. FDI kh«ng ngõng t¨ng lªn víi sù ®a d¹ng vÒ nhµ ®Çu t còng nh sè lîng ®Çu t vµo ViÖt Nam. Tuy trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, níc ta ®· cã mét c¬ cÊu vèn FDI t¬ng ®èi lín so víi nhiÒu níc trªn thÕ giíi. Nhng tèc ®é t¨ng nguån vèn FDI cña níc ta vÉn cßn thÊp, nhÊt lµ khèi lîng vèn ®Çu t cha thËt sù cao. Kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu t cña níc ta so víi c¸c níc trªn thÕ giíi vÉn cßn thÊp, ®Æc biÖt lµ so víi c¸c níc ch©u ¸, §«ng Nam ¸.
viÖc t¨ng kh¶ n¨ng thu hót ®Çu t nãi chung vµ thu hót vån FDI nãi riªng cÇn ®îc nhµ níc chó träng, ph¸t triÓn. N©ng cao nguån vèn FDI trong t¬ng lai lªn, ®Æc biÖt lµ trong c¸c dù ¸n vÒ c¸c vïng cao, vïng khã kh¨n. Cïng víi ®ã lµ mét chiÕn lîc sö dông vèn FDI mét c¸ch hîp lÝ, ®óng ®¾n víi sù ph¸t triÓn vµ c¬ cÊu cña nÒn kinh tÕ quèc d©n
NỘI DUNG
quan niÖm vÒ FDI vµ vai trß cña nã
Quan niÖm vÒ ®Çu t níc ngoµi
§Çu t níc ngoµi lµ ph¬ng thøc ®Çu t vèn, tµi s¶n ë níc ngoµi ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt, kinh doanh hay dÞch vô v¬Ý môc ®Ých t×m kiÕm lîi nhuËn hoÆc v× nh÷ng môc tiªu chÝnh trÞ, x· héi nhÊt ®Þnh.
S¬ ®å : C¸c kªnh chÝnh cña nguån vèn ®Çu t níc:
Vèn ®Çu t níc ngoµi
Vèn trî gióp ph¸t triÓn chÝnh thøc cña chÝnh phñ vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ
Vèn ®Çu t cña t nh©n
Vèn ®Çu t trùc tiÕp
Vèn ®Çu t gi¸n tiÕp
TÝn dông th¬ng m¹i
Vèn hç trî phi dù ¸n
Vèn hç trî dù ¸n
TÝn dông th¬ng m¹i
VÒ b¶n chÊt ®Çu t níc ngoµi lµ h×nh thøc xuÊt khÈu t b¶n , mét h×nh thøc cao h¬n cña xuÊt khÈu hµng ho¸.
Vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ( FDI)
Vèn ®Çu t FDI lµ mét trong nh÷ng kªnh chÝnh cña vèn ®Çu t níc ngoµi
Nguån vèn FDI lµ nguån vèn ®Çu t cña t nh©n níc ngoµi ®Ó ®Çu t cho s¶n xuÊt , kinh doanh vµ dÞch vô nh»m môc ®Ých thu lîi nhuËn. §©y lµ mét nguån vèn lín, cã ý nghÜa quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn nh níc ta.
Vai trß cña nguån vèn FDI.
Tríc hÕt, nãi ®Õn vai trß cña FDI ®èi víi c¸c níc ®i ®Çu t ®îc thÓ hiÖn ë mét sè lîi Ých sau :
Th«ng qua ®Çu t FDI,c¸c níc ®i ®Çu t tËn dông ®îc nh÷ng lîi thÕ vÒ chi phÝ s¶n xuÊt thÊp cña c¸c níc nhËn ®µu t ( gi¸ nh©n c«ng rÎ,chi phÝ khai th¸c nguyªn vËt liÖu t¹i chç thÊp) ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm,gi¶m chi phi vËn chuyÓn ®èi víi viÖc s¶n xuÊt hµng ho¸ thay thÕ nhËp khÈu ë c¸c níc tiÕp nhËn ®Çu t.Nhê ®ã,mµ n©ng cao hiÖu qu¶ vèn ®Çu t.
§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cho phÐp c¸c c«ng ty cã thÓ kÐo dµi chu k× sèng cña s¶n phÈm ®· ®îc s¶n xuÊt vµ tiªu thô ë thÞ trêng trong níc.Th«ng qua FDI,c¸c c«ng ty cña c¸c níc ph¸t triÓn chuyÓn ®îc mét phÇn c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp ë giai ®o¹n cuèi cña chu k× sèng s¶n phÈm sang n¬c nhËn ®Çu t ®Ó tiÕp tôc sö dông chóng nh nh÷ng s¶n phÈm míi ë c¸c níc nµy t¹o thªm lîi nhuËn cho nhµ ®Çu t.
Gióp c¸c c«ng ty chÝnh quèc t¹o dùng ®îc thÞ trêng cung cÊp nguyªn vËt liÖu dåi dµo,æn ®Þnh víi gi¸ rÎ.
Cho phÐp chñ ®Çu t bµnh tríng vÒ søc m¹nh kinh tÕ,t¨ng cêng kh¶ n¨ng ¶nh hëng cña m×nh trªn thÞ trêng quèc tÕ, nhê më réng ®îc thi trêng tiªu thô s¶n phÈm, l¹i tr¸nh ®îc hµng rµo b¶o hé mËu dÞch cña níc nhËn ®Çu t, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng søc c¹h tranh víi c¸c hµng ho¸ nhËp tõ c¸c níc kh¸c.§èi víi níc tiÕp nhËn ®Çu t( chñ yÕu lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn), nguån vèn FDI cã nh÷ng t¸c dông sau;
FDI gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng thiÕu vèn cho ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi do tÝch luü néi bé thÊp, c¶n trë ®Çu t vµ ®æi míi kÜ thuËt trong ®iÒu kiÖn khoa häc, kÜ thuËt thÕ giíi ph¸t triÓn m¹nh. C¸c níc ®ang ph¸t triªn trong gÇn 30 n¨m qua ®· nhËn dîc trªn 50 tû USD ®Çu t níc ngoµi cïng víi chÝnh s¸ch kinh tÕ n¨ng ®éng, hiÖu qu¶ ®· trë thµnh nh÷ng con rång Ch©u ¸.
Cïng víi viÖc cung cÊp vèn,th«ng qua FDI c¸c c«ng ty níc ngoµi ®· chuyÓn giao c«ng nghÖ tõ níc m×nh hoÆc níc kh¸c sang cho níc tiÕp nhËn ®Çu t,do ®ã c¸c níc tiÕp nhËn ®Çu t cã thÓ nhËn ®îc c«ng nghÖ,kÜ thuËt tiªn tiÕn hiÖn ®¹i(thùc tÕ,cã nh÷ng c«ng nghÖ kh«ng thÓ mua ®îc b»ng quan hÖ th¬ng m¹i ®¬n thuÇn),nh÷ng kinh nghiÖm qu¶n lý,n¨ng lùc marketing,®éi ngò lao ®éng ®îc ®µo t¹o,rÌn luyÖn vÒ mäi mÆt(tr×nh ®é kü thuËt,ph¬ng ph¸p lµm viÖc,kû luËt lao ®éng...).
§Çu t FDI lµm cho c¸c ho¹t ®éng ®Çu t trong níc ph¸t triÓn,thóc ®Èy tÝnh n¨ng ®éng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong níc,t¹o ®iÒu kiÖn khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c tiÒm n¨ng cña ®Êt níc.§iÒu ®ã cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu theo híng tÝch cùc.
Víi viÖc tiÕp nhËn FDI, kh«ng ®Èy c¸c níc vµo c¶nh nî nÇn,kh«ng chÞu nh÷ng rµng buéc vÒ chÝnh trÞ x· héi. FDI gãp phÇn t¨ng thu cho ng©n s¸ch nhµ níc th«ng qua viÖc ®¸nh thuÕ vµo c¸c c«ng ty níc ngoµi.Th«ng qua hîp t¸c víi níc ngoµi, níc tiÕp nhËn ®Çu t cã ®iÒu kiÖn th©m nhËp vµo thÞ trßng thÕ giíi. Nh vËy c¸c níc cã kh¶ n¨ng tèt h¬n trong viÖc huy ®éng tµi chÝnh cho dù ¸n ph¸t triÓn.
Tuy nhiªn,theo kinh nghiÖm cña c¸c níc tiÕp nhËn ®Çu t,bªn c¹nh nh÷ng u ®iÓm th× FDI còng cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh.§ã lµ,nÕu ®Çu t vµo n¬i cã m«i trêng bÊt æn vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ,th× nhµ ®Çu t níc ngoµi dÔ bÞ mÊt vèn.Cßn ®èi víi níc së t¹i,nÕu kh«ng cã quy ho¹ch cho ®Çu t cô thÓ vµ khoa häc th× sÏ dÉn ®Õn chç ®µu t trµn lan,kÐm hiÖu qu¶,tµi nguyªn thiªn nhiªn bÞ khai th¸c qu¸ møc vµ n¹n « nhiÔm m«i trêng nghiªm träng.
t×nh h×nh fdi tõ 1988 ®Õn nay
T×nh h×nh chung nguån vèn FDI
Kể từ khi Luật đầu tư nước ngoài được ban hành (1988) đến hết ngày 28/02/2006, Việt Nam đã thu hút được trên 6.090 dự án (còn hiệu lực) với mức vốn đăng ký đạt hơn 52,3 tỷ USD và vốn thực hiện đạt trên 28 tỷ USD. Các doanh nghiệp FDI đã góp phần quan trọng trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, trở thành một thành phần kinh tế trong hệ thống kinh tế quốc dân.
Khu vực đầu tư nước ngoài đã trở thành bộ phận hữu cơ năng động của nền kinh tế, có tốc độ tăng trưởng cao và vị trí ngày càng quan trọng trong nền kinh tế. Đầu tư nước ngoài đóng góp tới 27% kim ngạch xuất khẩu (không kể dầu khí), 33% giá trị sản xuất công nghiệp, 22% vốn đầu tư xã hội và hơn 14% GDP của cả nước, tạo thêm việc làm cho hơn 80 vạn lao động trực tiếp và hàng chục vạn lao động gián tiếp khác.
Khu vực FDI đã làm tăng khả năng cung ứng hàng hoá cho thị trường, giảm nhu cầu nhập khẩu hàng hoá thiết yếu, góp phần bình ổn thị trường, nâng cao đời sống xã hội. Mức đóng góp của khu vực đầu tư nước ngoài vào thu ngân sách ngày càng gia tăng về giá trị tuyệt đối và tương đối, tạo khả năng chủ động trong cân đối ngân sách, giảm bội chi. Trong thời gian vừa qua, dòng ngoại tệ vào Việt Nam thông qua FDI vẫn lớn hơn rất nhiều so với dòng ngoại tệ từ Việt Nam đầu tư ra nước ngoài; cộng thêm việc mở rộng nguồn thu gián tiếp từ FDI (qua khách tham quan, tìm hiểu cơ hội đầu tư, tiền cho thuê đất, tiền lương cho lao động thuộc khu vực đầu tư nước ngoài, tiền cung cấp nguyên vật liệu địa phương và các dịch vụ thu ngoại tệ tại chỗ khác) đã góp phần cải thiện cán cân thanh toán của đất nước.
Mặc dù phần lớn doanh nghiệp FDI đang trong thời kỳ hưởng ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, nhưng nguồn thu ngân sách từ khu vực FDI liên tục tăng, tính bình quân chiếm từ 7 - 8% nguồn thu ngân sách (nếu tính cả nguồn thu từ dầu khí, tỷ lệ này đạt gần 30% thu ngân sách).
C¸c giai ®o¹n ®©ï t nguån vèn FDI vµo ViÖt Nam
Trong thËp niên 80 và đầu thập niên 90, dòng FDI vào Việt Nam còn nhỏ. Đến năm 1991, tổng vốn FDI ở Việt Nam mới chỉ là 213 triệu đô-la Mỹ. Tuy nhiên, con số FDI đăng ký đã tăng mạnh từ 1992 và đạt đỉnh điểm vào 1996 với tổng vốn đăng ký lên đến 8,6 tỷ đô-la Mỹ. Sự tăng mạnh mẽ của FDI này là do nhiều nguyên nhân. Các nhà đầu tư nước ngoài bị thu hút bởi tiềm năng của một nền kinh tế đang trong thời kỳ chuyển đổi với một thị trường phần lớn còn chưa được khai thác. Thêm vào đó, các nhà đầu tư nước ngoài còn bị hấp dẫn bởi hàng loại các yếu tố tích cực khác như lực lượng lao động dồi dào, giá nhân công rẻ và tỷ lệ biết chữ cao.
Bên cạnh những yếu tố bên trong còn có các yếu tố bên ngoài đóng góp vào việc gia tăng của FDI. Thứ nhất là làn sóng vốn chảy dồn về các thị trường mới nổi trong những năm 80 và đầu những năm 90. Trong các thị trường này, Đông Nam Á là một điểm chính nhận FDI. Năm 1990, các nước Đông Nam Á thu hút 36% tổng dòng FDI đến các nước đang phát triển. Thứ hai là dòng vốn nước ngoài vào các nền kinh tế quá độ khối xã hội chủ nghĩa trước đây, nơi mà họ cho rằng đang có các cơ hội kinh doanh mới và thu lợi nhuận. Thứ ba, là các nước mạnh trong vùng (cụ thể là Mã-lai-xi-a, Xin-ga-po, Thái-lan,…) đã bắt đầu xuất khẩu vốn. Là một nền kinh tế đang trong thời kỳ quá độ ở Đông Nam Á, Việt Nam có được lợi thế từ các yếu tố này[1].
Trong khoảng thời gian 1991-1996, FDI đóng một vai trò quan trọng trong việc tài trợ cho sự thiếu hụt trong tài khoản vãng lai của Việt Nam và đã có những đóng góp cho cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam.
Trong giai đoạn 1997-1999, Việt Nam đã trải qua một giai đoạn tụt dốc của nguồn FDI đăng ký, cụ thể là 49% năm 1997, 16% năm 1998 và 59% năm 1999, một phần là do khủng hoảng tài chính châu Á. Năm nước đầu tư lớn nhất vào Việt Nam đều từ khu vực châu Á và phải đối mặt với những khó khăn thực sự tại quốc gia của mình. Để bảo đảm cho hoạt động kinh doanh tại nước mình, các nhà đầu tư này đã buộc phải huỷ hoặc hoãn các kế hoạch mở rộng ra nước ngoài. Cuộc khủng hoảng cũng buộc các nhà đầu tư phải sửa đổi thấp đi chỉ tiêu mở rộng sang châu Á. Cuộc khủng hoảng cũng đã dẫn đến việc đồng tiền của các nước Đông Nam Á bị mất giá. Việt Nam, do vậy, cũng trở nên kém hấp dẫn đối với những dự án tập trung vào xuất khẩu. Hơn nữa, các nhà đầu tư nước ngoài cũng nhận ra rằng các dự kiến về nhu cầu của thị trường đã bị thổi phồng. Các bức rào cản cho việc kinh doanh cũng trở nên rõ ràng hơn.
Giai đoạn 2000-2005: Giá trị FDI đăng ký tăng trở lại vào năm 2000 với mức 25,8% và 2001 với mức 22,6%, nhưng vẫn chưa được hai phần ba so với năm 1996. FDI đăng ký tăng vào năm 2001 và 2002 là kết quả của dự án đường ống Nam Côn Sơn (2000) với tổng vốn đầu tư là 2,43 tỷ đô-la Mỹ, và Dự án XD-KD-CG Phú Mỹ (2001) với tổng vốn đầu tư là 0,8 tỷ đô-la Mỹ. Năm 2002, FDI đăng ký lại giảm xuống còn khoảng 1,4 tỷ đô-la Mỹ, đạt khoảng 54,5% của mức năm 2001. Các dự án ĐTNN đã đạt doanh thu khoảng 74,061 tỷ USD. Xuất khẩu của khu vực doanh nghiệp có vốn ĐTNN tăng bình quân trên 20%/năm, đã làm cho tỷ trọng của khu vực kinh tế này trong tổng giá trị xuất khẩu cả nước tăng liên tục trong các năm qua. So sánh giá trị xuất khẩu và đóng góp cho GDP như trên với tỷ trọng trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội mới thấy hết hiệu quả của khu vực kinh tế có vốn ĐTNN. Chính vì vậy, cần phải khuyến khích các dự án ĐTNN hoàn thành và đưa vào sử dụng, vì những dự án này sẽ mang lại lợi ích lớn về kinh tế cho đất nước, đẩy mạnh chuyển giao công nghệ, rút ngắn được tiến trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá.
Hiện nay, các doanh nghiệp ĐTNN đang hoạt động có hiệu quả và ngày càng đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế đất nước. Chỉ riêng trong năm 2005 đã đạt tổng doanh thu khoảng 18 tỷ USD (không kể dầu khí), ngang bằng với năm 2004. Hơn nữa, cả vốn và lao động đều được bồi bổ thêm đáng kể. Cụ thể là trong năm 2005, khu vực kinh tế ĐTNN đã thực hiện được 6,338 tỷ USD vốn đầu tư, tăng trên 50% so với năm 2004.
Nhờ hiệu quả trong hoạt động sản xuất kinh doanh được tăng cao hơn mà trong năm 2005, chủ đầu tư của 607 dự án trong khu vực ĐTNN đã đề nghị và được các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt cho tăng thêm vốn đầu tư để mở rộng quy mô hoạt động, với tổng vốn đầu tư tăng thêm 2,070 tỷ USD, tăng 3,5% so với năm trước. Điều đó cho thấy, nhiều nhà ĐTNN muốn làm ăn lâu dài tại Việt Nam.
Theo một báo cáo của Bộ KH&ĐT, trong 5 tháng đầu năm nay, cả nước đã thu hút thêm hơn 2,412 tỷ USD vốn đầu tư đăng ký mới, bao gồm cả vốn bổ sung của những dự án cũ. Trong đó, riêng phần mới cấp phép có 281 dự án, với tổng vốn đăng ký trên 2 tỷ USD, tăng 8,5% về số dự án và tăng 19,5% về vốn so với cùng kỳ năm trước. Lĩnh vực công nghiệp và xây dựng chiếm 74,3% số dự án và 66,1% tổng vốn đăng ký cấp mới; lĩnh vực dịch vụ chiếm tương ứng là 21,1% và 33,4%; phần còn lại thuộc lĩnh vực nông-lâm-thuỷ sản. Đáng chú ý là, trong số dự án mới cấp phép không chỉ có một số dự án có quy mô vốn đầu tư lớn, mà còn gắn liền với việc sẽ chuyển giao công nghệ cao, như Tập đoàn Intel 605 triệu USD, Công ty Tây Hồ Tây 314 triệu USD, Winvest Investment 300 triệu USD, Công ty Panasonic Communication 76,36 triệu USD, Công ty Kho xăng dầu Vân Phong 60 triệu USD…
Cũng theo báo cáo trên, doanh thu (không kể dầu khí) của các doanh nghiệp FDI trong tháng 5/2006 ước đạt 2,55 tỷ USD, đưa tổng doanh thu của khu vực FDI trong năm tháng đầu năm 2006 lên 9,8 tỷ USD, tăng 14% so với cùng kỳ năm 2005. Trong 5 tháng đầu năm 2006, giá trị sản xuất công nghiệp của khu vực FDI tiếp tục tăng trưởng với nhịp độ cao, đạt 18% so với cùng kỳ năm trước, vượt trội so với mức tăng trưởng chung 15,9% của toàn ngành công nghiệp. Kim ngạch xuất khẩu hàng hoá của các doanh nghiệp FDI trong 5 tháng đầu năm 2006 tăng 29,5% so với cùng kỳ năm trước, cũng vượt trội so với mức tăng chung của cả nước là 24,3%.
Sau một năm, kể từ tháng 5 năm 2005 đến nay, không kể dầu khí, tỷ trọng của doanh nghiệp FDI trong tổng giá trị sản xuất công nghiệp của cả nước (theo giá so sánh năm 1994) đã tăng từ 28,9% lên gần 30,3%; đồng thời tỷ trọng trong tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước cũng tăng từ 32,76% lên 35,77%. Mặt khác, tổng số lao động trực tiếp trong khu vực FDI đã gia tăng từ 819.000 người ở thời điểm cuối tháng 5 năm 2005 lên 1.057.000 người hiện nay.
N¨m 2006: §· khÐp l¹i víi nhiÒu ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi t¹i ViÖt Nam.C¶ níc ®· cã 797 dù ¸n ®îc cÊp giÊy phÐp víi tæng vèn ®Çu t ®¨ng ký h¬n 7,6 tû USD,t¨ng 60,8% vÒ vèn ®Çu t ®¨ng ký so víi cïng k× n¨m tríc.Qui m« vèn ®Çu t trung b×nh cho m«t dù ¸n ®¹t 9,4 triÖu USD / dù ¸n ,cao h¬n quy m« b×nh qu©n cña n¨m 2005 (4,6 triÖu USD / n¨m). §ã lµ nÐt míi cña thu hót ®Çu t n¨m 2006. §· xuÊt hiÖn hµng lo¹t c¸c dù ¸n ®Çu t cã qui m« lín do c¸c tËp ®oµn xuyªn quèc gia ®Çu t, trong ®ã C«ng ty thÐp Posco lµ dù ¸n ®Çu t cã qui m« lín nhÊt 1,126 tû USD , tiÕp theo lµ C«ng ty TNHH Intel Products ViÖt Nam vèn ®Çu t trªn 1 tû USD....Trong n¨m 2006, cã 439 lît dù ¸n t¨ng vèn h¬n 2,1 tû USD t¨ng 18,9% vÒ vèn so víi cïng kú n¨m tríc. Vèn FDI thùc hiÖn ®¹t kho¶ng 4,1 tû USD t¨ng 24,2% so víi n¨m 2005, trong ®ã cã nhiÒu dù ¸n cã qui m« ®Çu t lín ®îc cÊp phÐp ®· tÝch cùu khai triÓn thùc hiªn nh c¸c nhµ m¸y cña C«ng ty Hoya Glass Disle, Canon, Matsushita...; dù ¸n BÖnh viÖn ®a khoa Kwang Myung t¹i Hµ Néi, dù ¸n ®iÖn tho¹i CDMA, d ¸n Intel...
§¸ng chó ý lµ sè lîng c¸c tØnh cã sè vèn FDI ®¹t trªn 100 triÖu USD ®· t¨ng lªn gÊp ®«i so víi n¨m 2005. TØnh Bµ RÞa – Vòng Tµu ®· thu hót ®îc 27 d ¸n ®Çu t níc ngoµi víi sè vèn gÇn 2,2 tû USD, nhiÒu nhÊt tõ tríc ®Õn nay vµ v¬n lªn d½n ®Çu trong thu hut ®Çu t FDI. Tp Hå ChÝ Minh vÉn gi÷ v÷ng vÞ trÝ tèp ®Çu trong thu hót FDI víi 327 dù ¸n vµ tæng vèn ®Çu t kháang 2 tû USD. ®Æc biÖt tØnh Hµ T©y ®· bøc ph¸ trong viÖc thu hót vèn FDI, tõ mét tØnh n¨m ngo¸i cßn lÑt ®Ñt trong b¶ng xÕp h¹ng, nhng n¨m nay ®· v¬n lªn vÞ trÝ thø 3 víi sè vèn ®Çu t ®¨ng ký lªn tíi gÇn 875 triÖu USD.
TÝnh chung c¶ vèn cÊp míi vµ t¨ng thªm trong quý I n¨m 2008, c¶ níc ®· thu hót thªm 5.436 triÖu USD v«n ®Çu t ®¨ng kÝ, t¨ng 31% so víi cïng k× 2007.
CÊp míi 3 th¸ng 2008 ph©n theo ngµnh
(tÝnh tíi ngµy 22/03/2008)
STT
Chuyªn ngµnh
Sè dù ¸n
TV§T
Vèn ph¸p ®Þnh
I
C«ng nghiÖp
79
516,941,200
260,748,500
CN dÇu khƯ
1
1,500,000
1,500,000
CN nÆng
21
216,237,000
92,192,000
CN nhÑ
43
260,039,200
130,441,500
CN thùc phÈm
4
11,200,000
11,100,000
X©y dùng
10
27,965,000
25,515,000
II
N«ng-L©m-Ng nghiÖp
9
5,320,000
4,530,000
N«ng-L©m nghiÖp
8
5,120,000
4,330,000
Thñy s¶n
1
200,000
200,000
III
DÞch vô
59
4,633,715,221
1,666,288,259
D̃ch vô
37
105,200,000
49,855,000
Kh¸ch s¹n-Du l̃ch
10
1,872,746,875
742,555,000
V¨n hăa-YtƠ-Gi¸o dôc
2
450,000
450,000
XD h¹ tÇng KCX-KCN
1
70,000,000
14,000,000
XD V¨n phßng-C¨n hé
9
2,585,318,346
859,428,259
Tæng sè
147
5,155,976,421
1,931,566,759
Nguån: Côc §Çu t níc ngoµi - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t
CÊp míi 3 th¸ng - 2008 ph©n theo h×nh thøc ®Çu t
(tÝnh tíi ngµy 22/03/2008)
STT
H×nh thøc ®Çu t
Sè dù ¸n
TV§T
Vèn ph¸p ®Þnh
1
100% vèn níc ngoµi
113
3,453,043,450
1,483,727,000
2
Liªn doanh
25
745,658,752
213,189,759
3
Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh
1
1,500,000
1,500,000
C«ng ty cæ phÇn
8
955,774,219
233,150,000
Tæng sè
147
5,155,976,421
1,931,566,759
Nguån: Côc §Çu t níc ngoµi - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t
CÊp míi 3 th¸ng - 2008 ph©n theo níc
(tÝnh tíi ngµy 22/03/2008)
STT
Níc
Sè dù ¸n
TV§T
Vèn ph¸p ®Þnh
1
Hoa Kú
8
1,314,955,000
477,755,000
2
Malaysia
4
1,268,308,594
254,000,000
3
NhËt B¶n
21
736,518,000
238,293,000
4
Singapore
8
558,067,500
92,830,000
5
Hµn Quèc
36
536,819,452
422,264,752
6
Ireland
1
250,000,000
250,000,000
7
BritishVirginIslands
5
156,415,625
38,753,507
8
§µi Loan
16
97,710,000
53,932,000
9
Trung Quèc
15
52,720,000
26,095,000
10
CHLB §øc
5
52,125,250
11,281,500
11
Hång K«ng
7
39,300,000
8,400,000
12
Brunei
2
25,000,000
15,500,000
13
Liªn bang Nga
1
17,000,000
15,000,000
14
Italia
1
16,000,000
10,000,000
15
Samoa
1
10,000,000
3,600,000
16
Ph¸p
2
6,200,000
2,020,000
17
British VirginIslands
1
6,000,000
-
18
Bungari
1
6,000,000
6,000,000
19
Australia
1
1,500,000
1,500,000
20
Canada
1
1,500,000
1,500,000
21
Hµ Lan
1
1,000,000
1,000,000
22
Liªng bang Nga
1
700,000
180,000
23
§an M¹ch
2
675,000
675,000
24
Philippines
1
500,000
200,000
25
Thôy Sü
2
498,000
498,000
26
Th¸i Lan
2
444,000
269,000
27
Ên §é
1
20,000
20,000
Tæng sè
147
5,155,976,421
1,931,566,759
Nguån: Côc §Çu t níc ngoµi - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t
CÊp míi 3 th¸ng - 2008 ph©n theo ®Þa ph¬ng
(tÝnh tíi ngµy 22/03/2008)
STT
§Þa ph¬ng
Sè dù ¸n
TV§T
Vèn ph¸p ®Þnh
1
TP Hå ChƯ Minh
4
2,080,108,594
475,000,000
2
Bµ R̃a-Ṿng Tµu
1
1,299,000,000
466,000,000
3
Hµ Néi
37
530,680,000
515,135,000
4
Thơa Thiªn-HuƠ
1
298,437,500
20,000,000
5
§ång Nai
16
248,104,752
202,724,752
6
B×nh D¬ng
17
190,700,000
62,968,507
7
B¾c Ninh
4
95,400,000
19,400,000
8
H¶i D¬ng
9
82,735,400
27,300,000
9
Long An
10
82,500,000
32,000,000
10
L©m §ång
10
69,548,750
22,690,000
11
B¾c Giang
4
45,700,000
8,000,000
12
Hµ Nam
1
29,000,000
17,000,000
13
Hµ T©y
3
19,200,000
3,000,000
14
B×nh ThuËn
2
17,900,000
15,410,000
15
Qu¶ng Ng·i
1
16,000,000
10,592,000
16
Hng Yªn
9
15,350,800
10,781,500
17
§µ N½ng
2
8,000,000
6,000,000
18
Nam §̃nh
1
5,000,000
5,000,000
19
Săc Tr¨ng
1
4,700,000
4,700,000
20
Qu¶ng Ninh
1
4,515,625
1,625,000
21
Yªn B¸i
1
3,200,000
20,000
22
H¶i Phßng
3
2,600,000
1,750,000
23
T©y Ninh
1
2,000,000
-
24
DÇu khƯ
1
1,500,000
1,500,000
25
Thanh Hăa
1
1,400,000
1,400,000
26
Cao B»ng
1
1,250,000
125,000
27
CÇn Th¬
3
1,200,000
1,200,000
28
Cµ Mau
1
125,000
125,000
29
B×nh §̃nh
1
120,000
120,000
Tæng sè
147
5,155,976,421
1,931,566,759
Nguån: Côc §Çu t níc ngoµi - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t
t¨ng vèn 3 th¸ng 2008 ph©n theo ngµnh
(tÝnh tíi ngµy 22/03/2008)
STT
Chuyªn ngµnh
Sè lît
TV§T t¨ng
Vèn P§ t¨ng
I
C«ng nghiÖp
36
245,365,018
90,086,660
CN nÆng
14
134,825,000
18,023,000
CN nhÑ
17
81,770,000
51,473,642
CN thùc phÈm
3
8,250,000
4,070,000
X©y dùng
2
20,520,018
16,520,018
II
N«ng-L©m-Ng nghiÖp
7
11,700,000
10,060,000
N«ng-L©m nghiÖp
6
11,000,000
10,060,000
Thñy s¶n
1
700,000
-
III
DÞch vô
6
23,258,147
28,315,868
Kh¸ch s¹n-Du l̃ch
3
125,000
13,712,630
Tµi chƯnh-Ng©n hµng
1
11,910,000
11,910,000
XD V¨n phßng-C¨n hé
2
11,223,147
2,693,238
Tæng sè
49
280,323,165
128,462,528
Nguån: Côc §Çu t níc ngoµi - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t
t¨ng vèn 3 th¸ng - 2007 ph©n theo níc, vïng l·nh thæ
(tÝnh tíi ngµy 22/03/2008)
STT
Níc, vïng l·nh thæ
Sè lît
TV§T t¨ng
Vèn P§ t¨ng
1
§µi Loan
12
22,050,000
9,273,000
2
BritishVirginIslands
1
19,500,000
7,350,000
3
Cayman Islands
1
15,620,018
15,620,018
4
Hµn Quèc
10
113,622,000
20,209,300
5
Hång K«ng
2
-
1,520,000
6
Hoa Kú
2
12,759,000
12,660,000
7
Luxembourg
1
6,332,147
1,198,938
8
Malaysia
2
3,000,000
8,860,000
9
NhËt B¶n
6
45,950,000
35,900,000
10
Ph¸p
2
2,750,000
3,687,630
11
Samoa
1
20,000,000
-
12
Singapore
1
7,600,000
4,000,000
13
Th¸i Lan
2
4,000,000
3,400,000
14
Trung Quèc
5
7,140,000
4,700,000
15
V¬ng quèc Anh
1
-
83,642
Tæng sè
49
280,323,165
128,462,528
Nguån: Côc §Çu t níc ngoµi - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t
t¨ng vèn 3 th¸ng - 2007 ph©n theo ®Þa ph¬ng
(tÝnh tíi ngµy 22/03/2008)
STT
§Þa ph¬ng
Sè lît
TV§T t¨ng
Vèn P§ t¨ng
1
§µ N½ng
2
21,000,000
34,000,000
2
§ång Nai
12
55,620,000
26,420,000
3
B×nh D¬ng
7
3,570,000
6,883,000
4
B×nh ThuËn
1
700,000
-
5
B¾c Giang
1
5,000,000
1,200,000
6
CÇn Th¬
1
849,000
750,000
7
Hµ Néi
5
31,227,165
18,293,956
8
H¶i D¬ng
2
21,000,000
1,000,000
9
H¶i Phßng
6
30,641,000
15,177,942
10
Hng Yªn
3
1,070,000
1,240,000
11
Kh¸nh Hßa
2
85,536,000
800,000
12
L©m §ång
2
2,000,000
1,500,000
13
Lµo Cai
1
-
2,887,630
14
Long An
1
4,000,000
2,400,000
15
T©y Ninh
2
6,200,000
4,000,000
16
TP Hå ChƯ Minh
1
11,910,000
11,910,000
Tæng sè
49
280,323,165
128,462,528
Nguån: Côc §Çu t níc ngoµi - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t
III. nhËn xÐt chung trong viÖc sö dung nguån vèn ®Çu t FDI
1. ThuËn lîi
Nhiều chuyên gia kinh tế đã phân tích về xu hướng chuyển dịch đầu tư của các công ty xuyên quốc gia từ Trung Quốc sang các nước trong khu vực theo mô hình "Trung Quốc + 1" nhằm phân tán rủi ro và khai thác tối đa những lợi thế của cả khu vực về mặt thị trường, nguồn nhân lực, nguồn tài nguyên... Việt Nam được đánh giá là một trong những "ứng cử viên" sáng giá được nhiều tập đoàn lớn quan tâm do có sự ổn định về chính trị, nguồn nhân lực dồi dào và tương đối có kỹ năng, có nguồn tài nguyên đa dạng và thị trường tiềm năng với hơn 80 triệu dân đang được kết nối với thị trường hơn 500 triệu dân của ASEAN.
Nền kinh tế Việt Nam tiếp tục tăng trưởng cao trong năm 2006 với mức tăng GDP trên 8,2%. Giá trị xuất khẩu đạt trên 39,6 tỉ USD, trong đó khu vực có vốn đầu tư nước ngoài đạt 57,2% kể cả dầu thô (trừ dầu thô đạt 35,6%). Số lượng mặt hàng có giá trị xuất khẩu trên 1 tỉ USD đã tăng lên so với năm 2005 (gồm: dầu thô, dệt may, giày dép, đồ gỗ, hàng điện tử, gạo, cao su). Cơ cấu kinh tế đã có chuyển biến tích cực theo hướng công nghiệp hóa.
Trong năm 2006 vị thế của nước ta trên thế giới tiếp tục nâng cao hơn sau khi trở thành thành viên thứ 150 của WTO, tổ chức thành công Hội nghị APEC lần thứ 14 và được Quốc hội Hoa Kỳ thông qua PNTR. Bên cạnhđó là việc triển khai các luật mới và thủ tục đầu tư được đơn giản hóa. Các yếu tố trên không chỉ mở ra triển vọng và động lực mới cho đầu tư của các thành phần kinh tế mà còn củng cố và tạo điều kiện thuận lợi cho cộng đồng các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt là nhà đầu tư Hoa Kỳ đầu tư vào Việt Nam.
Việc hoàn thiện hệ thống luật pháp, chính sách về đầu tư, kinh doanh của nước ta nhằm đáp ứng nhu cầu hội nhập kinh tế quốc tế, tạo môi trường pháp lý bình đẳng, thông thoáng và minh bạch cho các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài cũng là yếu tố quan trọng được cộng đồng quốc tế quan tâm. Đặc biệt, Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp cùng với Luật Đấu thầu, Luật Cạnh tranh, Luật Sở hữu trí tuệ và một số luật khác được ban hành và có hiệu lực trong năm 2006 đã đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc thể chế hoá kinh tế thị trường và đường lối mở cửa hội nhập kinh tế quốc tế của nước ta.
Chính sách đổi mới, thể chế kinh tế thị trường đang được hoàn thiện, nền kinh tế đạt tốc độ tăng trưởng cao liên tục trong nhiều năm đang là những yếu tố tạo lòng tin cho các nhà đầu tư. Thêm vào đó, quan hệ chính trị giữa Việt Nam với hầu hết các nước đang diễn biến theo chiều hướng tích cực cũng là nhân tố quan trọng tác động trực tiếp đến quan hệ kinh tế, đầu tư.
Những yếu tố trên cùng với nỗ lực nhằm nâng cấp kết cấu hạ tầng, cải cách hành chính, tăng cường chống tham nhũng đang tạo điều kiện thuận lợi để nâng cao khả năng cạnh tranh, thúc đẩy làn sóng đầu tư mới của nước ngoài vào nước ta.
2. Khã kh¨n
Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp năm 2005 đánh dấu sự tiến bộ về môi trường pháp lý đối với đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện 2 luật này trong giai đoạn đầu khó tránh khỏi những khó khăn, vướng mắc do có nhiều quy định mới đòi hỏi phải được hướng dẫn cụ thể. Đồng thời, việc phân cấp mạnh mẽ cho các địa phương trong việc cấp giấy chứng nhận đầu tư và quản lý đầu tư nước ngoài đòi hỏi phải khẩn trương kiện toàn tổ chức, bộ máy và nhân sự của các cơ quan quản lý nhà nước về đầu tư của các địa phương để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ mới.
Tuy trong thời gian qua kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội của nước ta đã được quan tâm đầu tư nâng cấp, nhưng thiếu vốn bảo dưỡng và duy trì, vẫn thuộc diện kém phát triển, còn nhiều bất cập, kém hấp dẫn hơn so với nhiều nước trong khu vực, chưa đáp ứng được yêu cầu sản xuất, kinh doanh trong bối cảnh nền kinh tế tăng trưởng nhanh. Tình trạng quá tải, gây ách tắc giao thông; nguy cơ quá tải của hệ thống mạng thông tin viễn thông, cảng biển và cấp - thoát nước đã và đang ảnh hưởng, gây cản trở hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp, trong đó có các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
Cải cách hành chính tuy đang được đẩy mạnh song chưa đạt kết quả mong muốn. Khâu quy hoạch, xây dựng và công bố danh mục dự án thu hút đầu tư nước ngoài còn chậm và nhiều bất cập. Tình trạng khan hiếm lao động có trình độ tay nghề cao và cán bộ quản lý đang có chiều hướng gia tăng là cản trở lớn đối với việc thu hút các dự án đầu tư có quy mô lớn, sản xuất các sản phẩm, dịch vụ có hàm lượng kỹ thuật cao.
Chi phí sản xuất gia tăng do giá cả một số mặt hàng, nhất là giá nhiên liệu tăng đáng kể, chi phí tiền lương tăng sau khi nâng mức lương tối thiểu... đang gây khó khăn cho nhà đầu tư và có nguy cơ làm giảm sự hấp dẫn đối với môi trường đầu tư tại Việt Nam.
3. Thµnh tùu ®¹t ®¬c tõ viÖc sö dông nguån vèn FDI ë ViÖt Nam
Thứ nhất, dòng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam ngày càng gia tăng, góp phần bổ sung nguồn vốn đầu tư phát triển kinh tế-xã hội.
Tính từ năm 1988 đến nay, Việt Nam đã thu hút 9.500 dự án đầu tư nước ngoài với tổng vốn đăng ký khoảng 98 tỷ USD. Đặc biệt, năm 2007 thu hút đầu tư nước ngoài vượt ngưỡng hơn 20 tỷ USD, tăng gần 70% so với năm 2006, chiếm trên 20% tổng vốn đầu tư nước ngoài trong 20 năm qua.
Thứ hai, quá trình thu hút đầu tư nước ngoài đóng góp tích cực vào thành công của công cuộc đổi mới trong 21 năm qua. Hiện khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài chiếm khoảng 16% GDP, đóng góp vào ngân sách Nhà nước vượt 1,5 tỷ USD trong năm 2007; đồng thời thu hút 1,2 triệu lao động trực tiếp và hàng triệu lao động gián tiếp.
Thứ ba, đầu tư nước ngoài đã góp phần tích cực thúc đẩy sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động theo hướng công nghiệp hóa - hiện đại hóa. Về cơ cấu, khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài chiếm khoảng 37% giá trị sản xuất công nghiệp của cả nước. Về cơ cấu vùng, đầu tư nước ngoài tập trung chủ yếu ở các vùng kinh tế trọng điểm đã góp phần làm cho các vùng này thực sự là vùng kinh tế động lực để lôi kéo sự phát triển chung và các vùng phụ cận.
Thứ tư, đầu tư nước ngoài là cầu nối quan trọng giữa kinh tế Việt Nam với nền kinh tế thế giới, thúc đẩy phát triển thương mại, du lịch và tạo điều kiện quan trọng để Việt Nam hội nhập ngày càng chủ động và sâu hơn vào đời sống kinh tế thế giới.
Thứ năm, đầu tư nước ngoài có tác động đến kinh tế trong nước, thúc đẩy các doanh nghiệp nâng cao khả năng cạnh tranh, đổi mới phương thức quản trị doanh nghiệp cũng như phương thức kinh doanh; đồng thời nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế.
Thông qua đầu tư nước ngoài, nhiều nguồn lực trong nước như lao động, đất đai, lợi thế địa kinh tế, tài nguyên được khai thác và sử dụng có hiệu quả hơn.
4. H¹n chÕ trong viÖc sö dông vèn ®Çu t FDI ë ViÖt Nam
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng nhìn nhận vẫn còn một số tồn tại cần tiếp tục giải quyết như: vốn thực hiện tăng qua các năm nhưng chậm nên khoảng cách giữa vốn đăng ký và vốn thực hiện ngày càng giãn ra; đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực nông, lâm, ngư, nghiệp còn thấp; đầu tư từ những nước phát triển có thế mạnh về công nghệ như Hoa Kỳ, một số quốc gia thuộc EU tăng chậm; việc cung cấp nguyên liệu, phụ tùng của các doanh nghiệp trong nước cho các doanh nghiệp nước ngoài còn chậm...
Với một quốc gia đang phát triển nhanh như Việt Nam, nhu cầu vốn rất lớn. Tuy nhiên, thực tế hiệu quả sử dụng các nguồn vốn của Việt Nam hiện nay đến đâu? Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan: "Ở Việt Nam, tồn tại một nghịch lí là nước nghèo nhưng không biết tiêu tiền hợp lí, gây lãng phí". Chúng ta chưa quan tâm đầy đủ việc sử dụng hiệu quả các nguồn vốn đầu tư kể cả ngân sách, nguồn đầu tư trong nước cũng như nước ngoài và ODA.
Việc thất thoát ngân sách đã được Chính phủ thừa nhận, Quốc hội bàn thảo, và khiến người dân xót xa. Tiền ngân sách là gì khác ngoài tiền thuế của dân đóng góp?
Đầu tư trong nước cũng là một nguồn lực tốt, thậm chí, năm 2006, đầu tư trong nước còn lớn hơn FDI. Hầu hết đầu tư trong nước là các DN tư nhân, các cá nhân, do đó, họ có lợi ích thực, thúc đẩy hiệu quả càng cao càng tốt. Tuy nhiên, hiệu quả sử dụng vốn trong nước vẫn bị hạn chế do tác động chung của các nguồn lực khác: Cơ chế chính sách, vấn đề cơ sở hạ tầng và cả những ưu đãi lớn dành cho DN nhà nước. Đáng ra, tư nhân có thể sử dụng nguồn vốn hiệu quả hơn rất nhiều. Tất nhiên, không phủ nhận sự yếu kém của DN tư nhân trong nước, nhưng một yếu tố quan trọng chính là môi trường kinh doanh còn quá nhiều nhân tố bất ổn, do chính nhà nước tạo ra.
Về vốn bên ngoài, chúng ta đã nhận được rất nhiều cam kết, nhưng tốc độ giải ngân còn quá thấp. Cam kết FDI 10-16 tỷ USD nhưng thực tế tỉ lệ giải ngân thấp hơn đáng kể, chỉ 4,1 tỷ USD năm ngoái. Các nhà đầu tư vào nhưng chưa đưa được tiền vào. Nếu để tình trạng này lâu, nguy cơ rõ ràng có thể xảy đến chính là việc các nhà đầu tư ngần ngại trong việc đưa ra các cam kết mới, và cả trong thực hiện các cam kết đã có. Thậm chí họ có quyền rút vốn như đã từng xảy ra. Việt Nam đã mất tới 10 năm để khôi phục đà đầu tư từ những năm 1995, 1996. Vào thời điểm đó, mức cam kết đầu tư vào Việt Nam đã lên tới 8 tỷ USD.
Trên thế giới, nước nào cũng muốn thu hút đầu tư cho phát triển. Tình trạng khát vốn diễn ra ở mọi nơi. Địa bàn chọn lựa đầu tư rất rộng. Nếu Việt Nam khó khăn, làn sóng đầu tư vào nước này sẽ nhỏ dần, thậm chí mất hẳn. Cố gắng lôi lại đà đó không hề dễ dàng.
Về cơ sở hạ tầng, nhiều nhà đầu tư nước ngoài mong đầu tư nhưng bản thân Việt Nam lại chưa tạo điều kiện đầy đủ. Hình thức BOT đã được luật hóa nhưng chưa có hướng dẫn thực sự để DN nước ngoài tham gia. Cách đây chưa lâu, Phần Lan đã mất 5-7 năm để đàm phán tham gia xây dựng hạ tầng, đạt đến kí kết. Họ lại phải mất thêm 2 năm đàm phán về giá cung cấp điện nhưng không có kết quả. Nước này đã rút dự án khỏi Việt Nam. Bài học Phần Lan cần phải tránh.
Việt Nam cũng có thể học bài học Philippine khi nước này quyết định mở cửa thị trường điện để nhà đầu tư nước ngoài vào tham gia. Chỉ trong vài năm, nhu cầu điện đã được đáp ứng cơ bản. Nhờ đó, Philippine đã giảm tải được nguồn vốn lớn mà ngân sách phải bỏ ra cho phát triển hạ tầng điện, dành đầu tư cho lĩnh vực khác. Việc mở cửa thị trường điện nhiều nước khác cũng đã làm rồi.
Chúng ta không thể chỉ dựa riêng vào ngân sách, vào ODA để làm hạ tầng. Phải tin mình và tin các nhà đầu tư để mạnh dạn mở cửa. Không thể quay lưng lại với cơ hội, nhất là khi chúng ta đã có hệ thống pháp lí quốc tế để soi chiếu, có kinh nghiệm hợp tác nhiều năm. Tâm lí e ngại đáng ra không được duy trì lâu như vậy. Giá của sự chờ đợi ấy không đáng. Đối với vốn ODA, Việt Nam chưa thực hiện tốt tất cả các công việc cần thiết để giải ngân tốt hơn. Một phần do phức tạp thủ tục, một phần do quy định khác nhau giữa nhà tài trợ và chính phủ Việt Nam nên khó thống nhất. Sau khi chọn được dự án ODA đã khó, việc chuẩn bị của Việt Nam khi có vốn ODA còn chậm, rõ nhất là chuẩn bị mặt bằng, và không có sẵn vốn đối ứng trong các dự án. Điều kiện con người và kinh tế kỹ thuật đã làm chậm quá trình giải ngân.
IV – c¸c gi¶i ph¸p
Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam được ban hành tháng 12/1987 đã tạo ra khuôn khổ pháp lý cơ bản cho các hoạt động đầu tư nước ngoài trực tiếp tại Việt Nam. Trước đòi hỏi của thực tế và sự góp ý của các nhà đầu tư nước ngoài, Luật đã có một số lần được sửa đổi, bổ sung, nổi bật là các lần sửa đổi vào những năm 1996 và năm 2002 nhằm tạo ra một môi trường đầu tư thông thoáng, hấp dẫn hơn để khuyến khích các nhà đầu tư nuớc ngoài đầu tư vào những mục tiêu trọng điểm và những lĩnh vực ưu tiên, nhất là trong ngành công nghiệp chế biến, chế tạo hướng vào xuất khẩu và các vùng kinh tế trọng điểm của đất nước.
Bằng việc cho ra đời Luật đầu tư 2005 và Luật Doanh nghiệp 2005 (cùng có hiệu lực từ 1/7/2006) Chính phủ Việt Nam đã tạo ra bước tiến dài trong việc điều chỉnh, cải tiến để tạo thêm hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài như được quyền đầu tư kinh doanh tất cả những gì pháp luật không cấm, thay vì chỉ được làm những việc cơ quan Nhà nước cho phép. Nguyên tắc này được áp dụng cho khu vực kinh tế tư nhân trong nước từ năm 2000, nay được áp dụng chung cho cả khu vực nước ngoài.
Ngoài ra việc đÈy mạnh tháo gỡ những khó khăn vướng mắc cho các nhà đầu tư nước ngoài, chỉnh sửa thuế thu nhập cá nhân theo hướng hạ thấp mức thuế, đẩy mạnh việc thực hiện cơ chế một cửa, giảm giá dịch vụ viễn thông xuống ngang bằng mức giá tại các nước trong khu vực, nâng cấp cơ sở hạ tầng, mở rộng lĩnh vực đầu tư, cho phép các doanh nghiệp nước ngoài được đầu tư vào một số lĩnh vực trước đây chưa cho phép như viễn thông, bảo hiểm, kinh doanh siêu thị… do vậy đã tạo nên một môi trường đầu tư hấp dẫn hơn.
Những biện pháp cải cách trên đã trở thành một trong những yếu tố quan trọng góp phần khôi phục và tăng nhanh nguồn vốn FDI đầu tư vào Việt Nam trong năm 2005. FDI tăng nhanh trở lại còn do các nguyên nhân quan trọng khác như sự ổn định về chính trị, kinh tế, an ninh và quốc phòng; nền kinh tế tiếp tục đạt mức tăng trưởng cao; công cuộc đổi mới kinh tế theo cơ chế thị trường tiếp tục được duy trì và đẩy mạnh; mức sống của người dân được nâng cao góp phần làm tăng mức cầu nội địa; tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế được đẩy mạnh, uy tín và thương hiệu của các loại hàng hóa sản xuất tại Việt Nam trên các thị trường thế giới ngày càng được nâng cao.
Kết quả, Việt Nam đã thu hút được một lượng FDI ngày càng lớn: hầu như từ con số không vào năm 1986, đã tăng lên tới 3,2 tỷ USD năm 1997, sau đó do bị ảnh hưởng tiêu cực bởi cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997 đã giảm xuống trong các năm 1998-2000 (có năm chỉ thu hút được 1,58 tỷ USD như năm 1999). Những năm gần đây, FDI vào Việt Nam đã được phục hồi và có xu hướng tăng trở lại, từ 2,6 tỷ USD năm 2001 đã tăng lên 5,8 tỷ USD năm 2005. FDI tăng lên không chỉ hứa hẹn mang lại lợi nhuận cao cho các nhà đầu tư nước ngoài, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bổ sung nguồn vốn, chuyển giao công nghệ và phương thức kinh doanh hiện đại, khai thác các tiềm năng của đất nước, đào tạo tay nghề và giải quyết việc làm cho hàng chục vạn lao động Việt Nam.
Cạnh tranh thu hót vốn FDI giữa các nước trong khu vực ngày càng gia tăng, đòi hỏi phải tiếp tục nâng cao hơn nữa năng lực cạnh tranh của nước ta; đồng thời, cạnh tranh sẽ diễn ra gay gắt hơn, sâu rộng hơn trên bình diện quốc gia, giữa sản phẩm của ta với sản phẩm các nước do thuế nhập khẩu cắt giảm từ mức trung bình 17,4% hiện nay xuống 13,4% trong vòng từ 3 đến 4 năm tới. Cùng với việc gia tăng sức ép cạnh tranh, một số doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài sẽ gặp khó khăn, kinh doanh thua lỗ dẫn đến ngừng triển khai dự án hoặc rơi vào tình trạng phá sản. Mặt khác, nhận thức của người lao động và người sử dụng lao động về Luật Lao động chưa tốt, tiềm ẩn tình trạng đình công bất hợp pháp tại một số doanh nghiệp, ảnh hưởng tới sản xuất kinh doanh và môi trường đầu tư tại Việt Nam. Do vậy, cần phải nâng cao nhận thức về những thách thức nảy sinh trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế đối với cả cơ quan quản lý các cấp lẫn các doanh nghiệp và người lao động, nhất là khi Việt Nam đã là thành viên của WTO.
Để tranh thủ cơ hội thuận lợi nhằm tạo một làn sóng đầu tư mới, đòi hỏi phải có những giải pháp thích hợp nhằm khắc phục khó khăn, trở ngại, tiếp tục cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư. Các chính sách mới phải đủ sức hấp dẫn để khuyến khích các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào các dự án thuộc các lĩnh vực ưu tiên như: sản xuất vật liệu mới, năng lượng mới; sản xuất sản phẩm công nghệ cao, công nghệ sinh học, công nghệ thông tin; cơ khí chế tạo; các dự án nuôi trồng, chế biến nông, lâm, thuỷ sản; sản xuất giống nhân tạo, giống cây trồng và giống vật nuôi; bảo vệ môi trường sinh thái; nghiên cứu, phát triển và ươm tạo công nghệ cao; xây dựng và phát triển kết cấu hạ tầng; dự án quan trọng có quy mô lớn; phát triển giáo dục, đào tạo, y tế; phát triển ngành nghề truyền thống và những lĩnh vực sản xuất, dịch vụ khác cần khuyến khích.
Ngoài ra, cần tiếp tục tập trung thu hút FDI từ các tập đoàn đa quốc gia (TNCs) theo cả hai hướng: thực hiện những dự án lớn, công nghệ cao hướng vào xuất khẩu; tạo điều kiện để một số TNCs xây dựng các trung tâm nghiên cứu, phát triển, vườn ươm công nghệ gắn với đào tạo nguồn nhân lực. Nghiên cứu để có các giải pháp thu hút đầu tư thích hợp đối với TNCs của các nước phát triển, trước hết là Nhật Bản, Hoa Kỳ và EU.
Bên cạnh đó cần triển khai thực hiện có hiệu quả Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp năm 2005. Ngoài các Nghị định hướng dẫn đã được ban hành, cần tiếp tục xây dựng các văn bản hướng dẫn còn thiếu và các văn bản hướng dẫn thi hành các luật mới khác có liên quan đến hoạt động đầu tư, kinh doanh. Tiến hành rà soát để sửa đổi, bổ sung các chính sách thuế, chính sách ưu đãi đầu tư và các chính sách khác nhằm khuyến khích hơn nữa đầu tư vào các lĩnh vực và địa bàn ưu tiên. Rà soát và có chương trình triển khai đầy đủ, theo đúng tiến độ các cam kết hội nhập liên quan đến mở cửa thị trường; công bố các cam kết của nước ta với các nước trong các Hiệp định song phương và đa phương để tạo sự minh bạch về các lĩnh vực đầu tư có điều kiện.
Về thủ tục hành chính, nhất thiết phải minh bạch hóa quy trình, thủ tục hành chính đối với đầu tư nước ngoài; tăng cường thực hiện cơ chế “một cửa” trong việc giải quyết thủ tục đầu tư; rà soát các vướng mắc về thủ tục hành chính ở tất cả các lĩnh vực, các cấp nhằm đẩy nhanh tiến độ cấp phép đầu tư mới và điều chỉnh giấy chứng nhận đầu tư, các thủ tục liên quan tới triển khai dự án đầu tư như thủ tục về đất đai, xuất nhập khẩu, cấp dấu, xử lý tranh chấp... Đồng thời, cần quan tâm xử lý dứt điểm các vướng mắc trong quá trình cấp, điều chỉnh giấy chứng nhận đầu tư và các vấn đề vướng mắc trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp.
Về kết cấu hạ tầng, phải tiếp tục tập trung sức nâng cấp hệ thống kết cấu hạ tầng, trước mắt giải quyết tốt vấn đề nhu cầu năng lượng cho các nhà đầu tư, bảo đảm trong mọi trường hợp không để xảy ra tình trạng thiếu điện đối với cơ sở sản xuất. Có cơ chế khuyến khích tư nhân đầu tư phát triển các công trình kết cấu hạ tầng, trong đó có các nhà máy điện độc lập, các công trình giao thông, cảng biển...
Về xúc tiến đầu tư, công bố Danh mục dự án quốc gia kêu gọi đầu tư nước ngoài giai đoạn 2006 - 2010 và chuẩn bị các tài liệu đầu tư làm cơ sở tiến hành vận động đầu tư theo các phương thức mới, nhằm vào các tập đoàn lớn và các dự án trọng điểm. Chủ động tiếp cận và hỗ trợ các nhà đầu tư tiềm năng có nhu cầu đầu tư vào Việt Nam; chuẩn bị để sớm đặt thêm các văn phòng đại diện xúc tiến đầu tư tại một số địa bàn trọng điểm ở nước ngoài.
KÕt luËn
Tãm l¹i, qua phÇn t×m hiÓu trªn,ta thÊy nÒn kinh tÕ níc ta ®ang trong ®µ ph¸t triÓn m¹nh mÏ. ViÖc thu hót ®Çu t níc ngoµi lµ thùc sù cÇn thiÕt, lµ chÝnh s¸ch ®øng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ níc ta.
Vèn ®Çu t níc ngoµi gåm Vèn ®Çu t cña t nh©n vµ Vèn trî gióp ph¸t triÓn chÝnh thøc cña chÝnh phñ vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ .Th«ng qua ®Çu t FDI,c¸c níc ®i ®Çu t tËn dông ®îc nh÷ng lîi thÕ vÒ chi phÝ s¶n xuÊt thÊp cña c¸c níc nhËn ®µu t , ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, gi¶m chi phi vËn chuyÓn ®èi víi viÖc s¶n xuÊt hµng ho¸ thay thÕ nhËp khÈu ë c¸c níc tiÕp nhËn ®Çu t. Mặc dù phần lớn doanh nghiệp FDI đang trong thời kỳ hưởng ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, nhưng nguồn thu ngân sách từ khu vực FDI liên tục tăng.
Việt Nam được đánh giá là một trong những "ứng cử viên" sáng giá được nhiều tập đoàn lớn quan tâm do có sự ổn định về chính trị, nguồn nhân lực dồi dào và tương đối có kỹ năng, có nguồn tài nguyên đa dạng và thị trường tiềm năng với hơn 80 triệu dân đang được kết nối với thị trường hơn 500 triệu dân của ASEAN. Nguån vèn FDI ®· gãp phÇn quan träng vµo viÖc thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ ViÖt Nam, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng. Nhê ®ã, mµ níc ta ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu quan träng trong c«ng cuéc ®æi míi vµ tiÕn lªn XHCN.
Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi mµ chóng ta cã ®îc vÉn cßn tån ®äng những khó khăn, vướng mắc do có nhiều quy định mới đòi hỏi phải được hướng dẫn cụ thể. Đồng thời, việc phân cấp mạnh mẽ cho các địa phương trong việc cấp giấy chứng nhận đầu tư và quản lý đầu tư nước ngoài đòi hỏi phải khẩn trương kiện toàn tổ chức, bộ máy và nhân sự của các cơ quan quản lý nhà nước về đầu tư. Ngoµi ra, níc ta ph¶I kh«ng ngõng c¶i c¸ch vÒ bé m¸y tæ chøc, hµnh chÝnh, gi¸o dôc, dÓ ®¸p øng ®îc nh÷ng nhu cÇu kh¾t khe cña nÒn kinh tÕ míi.
Bài làm của em còn có nhiều thiếu sót do thời gian nghiên cứu chưa nhiều. Mong cô đọc và góp ý giúp em để bài viêt được hoàn chính hơn!
Em xin chân thành cảm ơn!
TµI LIÖU THAM KH¶O
Trang ®iÖn tö mpi.gov.vn Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t.
Trang ®iÖn tö mof.gov.vn Bé tµi chÝnh.
T¹p chÝ lý luËn chÝnh trÞ:
- sè 4/ 2003: FDI ë níc ta thµnh tùu vµ ph¸t triÓn.
- sè 1/ 2004: FDI t¹i ViÖt Nam 16 n¨m qua; FDI vµo ViÖt Nam thùc tr¹ng, th¸ch thøc vµ gi¶i ph¸p thóc ®Èy.
T¹p chÝ Kinh tÕ dù b¸o sè 3/ 2001: FDI t¹i ViÖt Nam th¸ch thøc trë ng¹i vµ gi¶i ph¸p.
Thêi b¸o kinh tÕ 2006 – 2007.
Gi¸o tr×nh Kinh tÕ chÝnh trÞ Mac – Lªnin.
Gi¸o tr×nh Kinh tÕ ph¸t triÓn.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 34707.doc