Đề tài Tình hình thực trạng của thị trường chứng khoán, nguyên nhân những yếu kém khuyết điểm

Lêi tùa ThÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam lµ mét thÞ tr­êng míi, kh«ng chØ míi víi lÞch sö chøng kho¸n thÕ giíi( gÇn 400 n¨m) mµ cßn míi víi ng­êi d©n ViÖt Nam. V× vËy cã nhiÒu c¸ch hiÓu kh¸c nhau: cã ý kiÕn cho r»ng ®©y lµ canh b¹c lín lµ trß ch¬i m¹o hiÓm nh­ng theo c¸c chuyªn gia chøng kho¸n ®©y lµ mét trß ch¬i trÝ tôª vµ ph¶i ®Çu t­ rÊt nhiÒu thêi gian vµ thÞ tr­êng nµy rÊt cã tiªm n¨ng ë ViÖt Nam, nh­ng ®Ó ph¸t triÓn nã ë ViÖt Nam lµ mét vÊn ®Ò rÊt khã kh¨n. §©y còng lµ bµi to¸n ®ù¬c ®Æt ra víi rÊt nhiÒu chuyªn gia. §Ò tµi nµy còng kh«ng n»m ngoµi c©u hái trªn. Môc lôc Ch­¬ng I: NH÷NG VÊN ®Ò CHUNG cña thÞ tr­êng chøng kho¸n viÖt nam S¬ l­îc vÒ lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ThÞ tr­êng chøng kho¸ng ban ®Çu ph¸t triÓn mét c¸ch rÊt tù ph¸t vµ s¬ khai, xuÊt ph¸t tõ mét nhu cÇu ®¬n lÎ tõ buæi ban ®Çu. Gi÷a thÕ kû XV ë t¹i nh÷ng thµnh phè trung t©m bu«n b¸n ë ph­¬ng T©y, c¸c th­¬ng gia th­êng tô tËp t¹i c¸c qu¸n cµ phª ®Ó trao ®æi mua b¸n c¸c vËt phÈm hµng ho¸....lóc ®Çu chØ mét nhãm nhá, sau ®ã t¨ng dÇn vµ h×nh thµnh mét khu chî riªng. Cuèi thÕ kû XV, ®Ó thuËn tiÖn h¬n cho viÖc lµm ¨n, khu chî trë thµnh thÞ tr­êng víi viÖc thèng nhÊt c¸c quy ­íc vµ dÇn dÇn c¸c quy ­íc nµy ®­îc söa ®æi hoµn chØnh thµnh nh÷ng quy ­íc cã gi¸ trÞ b¾t buéc chung cho mäi thµnh viªn tham gia “thÞ tr­êng”. Phiªn chî riªng ®Çu tiªn ®­îc diÔn ra vµo n¨m 1453 t¹i mét l÷ ®iÕm cña gia ®×nh Vanber ë Bruges BØ gäi lµ “Së giao dÞch”. Gi÷a thÕ kû XVI mét quan chøc ®¹i thÇn cña Anh quèc ®· ®Õn quan s¸t vµ thiÕt lËp mét mËu dÞch thÞ tr­êng t¹i London( Anh), n¬i mµ sau nµy ®­îc gäi lµ Së Giao DÞch chøng kho¸n London. C¸c mËu dÞch thÞ tr­êng kh¸c còng lÇn l­ît ®­îc thµnh lËp t¹i Ph¸p, §øc, vµ B¾c ¢u. Qu¸ tr×nh c¸c giao dÞch chøng kho¸n diÔn ra vµ h×nh thµnh nh­ vËy mét c¸ch tù ph¸t còng t­¬ng tù ë Ph¸p, Hµ Lan, c¸c n­íc B¨c ¢u, c¸c n­íc T©y ¢u kh¸c vµ B¾c Mü. C¸c ph­¬ng thøc giao dÞch ban ®Çu ®­îc diÕn ra ngoµi trêi víi nh÷ng ký hiÖu giao dÞch b»ng tay vµ cã th­ ký nhËn lÖnh cña kh¸ch hµng. Cho ®Õn n¨m 1921, ë Mü khu chî ngoµi trêi ®­îc chuyÓn vµo trong nhµ, Së giao dÞch chøng kho¸n chÝnh thøc ®­îc thµnh lËp. Cho ®Õn nay, c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®· cã kho¶ng trªn 160 së giao dÞch chøng kho¸n ph©n t¸n trªn kh¾p c¸c ch©u lôc, bao gåm c¶ c¸c n­íc ph¸t triÓn trong khu vù §«ng Nam ¸ vµo nh÷ng n¨m 1960-1970 vµ nh÷ng n­íc nh­ Ba Lan, Hungary, Sec, Nga, Trung Quèc vµo nh÷ng n¨m 1990... Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n thÕ giíi cho thÊy giai ®o¹n ®Çu thÞ tr­êng ph¸t triÓn mét c¸ch tù ph¸t víi sù tham gia cña c¸c c«ng chóng ®Çu t­. Khi ph¸t truÓn ®Õn mét møc ®é nhÊt ®Þnh thÞ tr­êng b¾t ®Çu ph¸t sinh nh÷ng trôc trÆc dÉn ®Õn ph¶i thµnh lËp c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vµ hßnh thµnh hÖ thèng ph¸p lý ®iÒu chØnh ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng. B¶n chÊt vµ chøc n¨ng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n B¶n chÊt cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ThÞ tr­êng chøng kho¸n trong ®iÒu kiÖn cña nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i, ®­îc quan niÖm lµ n¬i diÔn ra c¸c ho¹t ®éng giao dÞch mua b¸n c¸c lo¹i chøng kho¸n trung vµ dµi h¹n. - ThÞ tr­êng chøng kho¸n lµ n¬i tËp trung vµ ph©n phèi c¸c nguån vèn tiÕt kiÖm. - ThÞ tr­êng chøng kho¸n thùc chÊt lµ qu¸ tr×nh vËn ®éng cØa t­ b¶n tiÒn tÖ. Cã thÓ nãi thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ n¬i mua b¸n c¸c quyÒn së h÷u vÒ t­ b¶n, lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cao cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. Chøc n¨ng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n Huy ®éng vèn ®Çu t­ cho ngµnh kinh tÕ Khi c¸c nhµ ®Çu t­ mua chøng kho¸n do c¸c c«ng ty ph¸t hµnh, sè tiÒn nhµn rçi cña hä ®­îc ®­a vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ qua ®ã gãp phÇn më réng s¶n xuÊt x· héi. Cung cÊp m«i tr­êng cho nhµ ®Çu t­ ThÞ tr­êng ch­ng kho¸n cung cÊp cho c«ng chóng mét m«i tr­êng ®Çu t­ lµnh m¹nh víi c¸c c¬ héi lùa chän phong phó. T¹o tÝnh thanh to¸n cho c¸c chøng kho¸n Kh¶ n¨ng thanh kho¶n( kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi thµnh tiÒn mÆt) lµ mét trong nh÷ng ®Æc tÝnh hÊp dÉn cña chøng kho¸n ®èi víi ng­êi ®Çu t­. §¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp: Th«ng qua gi¸ chøng kho¸n, ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ®­îc ph¶n ¸nh mét c¸ch tæng qu¸t vµ so s¸nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ®­îc nhanh chãng vµ thuËn tiÖn. T¹o m«i tr­êng gióp cho chÝnh phñ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«. C¸c chØ b¸o cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¶n ¸nh ®éng th¸i cña nÒn kinh tÕ mét c¸ch nh¹y bÐn vµ chÝnh x¸c C¸c chñ thÓ tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n C¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n tham gia thÞ tr­êng chøngkho¸n cã thÓ ®­îc chia thµnh 3 nhãm sau: Nhµ ph¸t hµnh Nhµ ®Çu t­ C¸c tæ chøc cã liªn quan ®Õn chøng kho¸n Nhµ ph¸t hµnh Nhµ ph¸t hµnh lµ c¸c tæ chøc thùc hiÖn huy ®éng vèn th«ng qua thÞ tr­êng chøng kho¸n. Nhµ ®Çu t­ Nhµ ®Çu t­ lµ nh÷ng ng­êi thùc sù mua vµ b¸n chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. Nhµ ®Çu t­ cã thÓ ®­îc chia lµm 2 lo¹i: nhµ ®Çu t­ c¸ nh©n vµ nhµ ®Çu t­ cã tæ chøc. C¸c tæ chøc cã liªn quan ®Õn thÞ tr­êng chøng kho¸n C¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc: §Çu tiªn thÞ tr­êng chøng kho¸n h×nh thµnh mét c¸ch tù ph¸t khi cã sù xuÊt hiÖn cña cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu vµ hÇu nh­ ch­a cã sù qu¶n lý.§Ó b¶o vÖ lîi Ých cho c¸c nhµ ®Çu t­ vµ ®¶m b¶o sù ho¹t ®éng b×nh th­êng, æn ®Þnh cña thÞ tr­êng chøng kho¸n, nªn cÇn cã sù qu¶n lý vµ gi¸m s¸t vÒ ho¹t ®éng ph¸t hµnh vµ kinh doanh chøng kho¸n. ChÝnh v× vËy, c¬ quan qu¶n lý gi¸m s¸t thÞ tr­êng chøng kho¸n ra ®êi. Së giao dich chøng kho¸n: Së giao dÞch thÞ tr­êng chøng kho¸n thùc hiÖn vËn hµnh thÞ tr­êng th«ng qua bé m¸y tæ chøc bao gåm nhiÒu bé phËn kh¸c nhau phôc vô ho¹t ®éng trªn c¬ së giao dich. Tæ chøc l­u ký vµ thanh to¸n bï trõ chøng kho¸n: Lµ tæ chøc nhËn l­u gi÷ c¸c chøng kho¸n vµ tiÕn hµnh c¸c nghiÖp vô thanh to¸n bï trõ cho c¸c giao dÞch chøng kho¸n. C«ng ty dÞch vô m¸y tÝnh chøng kho¸n: Lµ tæ chøc phô trî, phôc vô cho c¸c giao dÞch chøng kho¸n. C¸c tæ chøc tµi trî chøng kho¸n: Lµ c¸c tæ chøc ®­îc thµnh lËp víi môc ®Ých khuyÕn khÝch më réng vµ t¨ng tr­ëng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n th«ng qua c¸c ho¹t ®éng cho vay tiÒn ®Ó mua cæ phiÕu, cho vay chøng kho¸n ®Ó b¸n trong c¸c giao dÞch b¶o chøng. C«ng ty ®¸nh gi¸ hÖ sè tÝn nhiÖm: Lµ c«ng ty chuyªn cung cÊp dÞch vô ®¸nh gi¸ n¨ng lùc thanh to¸n c¸c kho¶n vèn gèc vµ l·i ®óng thêi h¹n vµ theo nh÷ng ®iÒu kho¶n ®· cam kÕt cña c«ng ty ph¸t hµnh ®èi víi mét ®ît ph¸t hµnh cô thÓ. C¸c nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n Nguyªn t¾c c«ng khai Chøng kho¸n lµ c¸c hµng ho¸ trõu t­îng, ng­êi ®Çu t­ kh«ng thÓ kiÓm tra trùc tiÕp ®­îc c¸c chøng kho¸n nh­ c¸c hµng ho¸ th«ng th­êng mµ ph¶i dùa trªn c¬ së c¸c th«ng tin liªn quan. ViÖc c«ng bè th«ng tin vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¶i tho¶ m·n c¸c yªu cÇu: ChÝnh x¸c KÞp thêi DÔ tiÕp cËn Nguyªn t¾c trung gian Theo nguyªn t¾c nµy, trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n c¸c giao dÞch ®­îc thùc hiÖn th«ng qua tæ chøc trung lµ c¸c c«ng ty chøng kho¸n. Nguyªn t¾c ®Êu gi¸: Mäi viÖc mua b¸n chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ®Òu ho¹t ®éng trªn nguyªn t¾c ®Êu gi¸. §Êu gi¸ trùc tiÕp §Êu gi¸ gi¸n tiÕp §Êu gi¸ tù ®éng §Êu gi¸ ®Þnh kú §Êu gi¸ liªn tôc CÊu tróc vµ ph©n lo¹i c¬ b¶n cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ThÞ tr­êng chøng kho¸n lµ n¬i diÔn ra c¸c giao dÞch, mua b¸n nh÷ng s¶n phÈm tµi chÝnh (cæ phiÕu, tr¸i phiÕu, c¸c kho¶n vay ng©n hµng... cã kú h¹n trªn 1 n¨m). C¨n cø vµo sù lu©n chuyÓn c¸c nguån vèn, thÞ tr­êng chøng kho¸n ®­îc chia thµnh thÞ tr­êng s¬ cÊp vµ thÞ tr­êng thø cÊp ThÞ tr­êng s¬ cÊp ThÞ tr­íng s¬ cÊp lµ thÞ tr­êng mua b¸n c¸c chøng kho¸n míi ph¸t hµnh.. A. Vai trß cña thÞ tr­êng s¬ cÊp: Vèn cña c«ng ty ®­îc huy ®éng qua viÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n. Trùc tiÕp ®­a c¸c kho¶n tiÒn nhµn rçi t¹m thêi trong d©n chóng vµo ®Çu t­. B. §Æc ®iÓm cña thÞ tr­êng s¬ cÊp: ThÞ tr­êng s¬ cÊp lµ n¬i duy nhÊt mµ c¸c chøng kho¸n ®em l¹i vèn cho ng­êi ph¸t hµnh. Nh÷ng ng­êi b¸n trªn thÞ tr­êng s¬ cÊp ®­îc x¸c ®Þnh th­êng lµ kho b¹c, ng©n hµng nhµ n­íc, c«ng ty ph¸t hµnh, tËp ®oµn b¶o l·nh ph¸t hµnh... Gi¸ chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng s¬ cÊp do tæ chøc ph¸t hµnh quyÕt ®Þnh vµ th­êng ®­îc in ngay trªn chøng kho¸n. ThÞ tr­êng thø cÊp ThÞ tr­êng thø cÊp lµ n¬i giao dÞch c¸c chøng kho¸n ®· ®­îc ph¸t hµnh trªn thÞ tr­êng s¬ cÊp. ThÞ tr­êng thø cÊp ®¶m b¶o tÝnh thanh kho¶n cho c¸c chøng kho¸n ®· ph¸t hµnh §Æc ®iÓm cña thÞ tr­êng thø cÊp: Trªn thÞ tr­êng thø cÊp, c¸c kho¶n tiÒn thu ®­îc tõ viÖc b¸n chøng kho¸n thuéc vÒ c¸c nhµ ®Çu t­ vµ c¸c nhµ kinh doanh chøng kho¸n chø kh«ng thuéc vÒ nhµ ph¸t hµnh Giao dÞch trªn thÞ tr­êng thø cÊp ph¶n ¸nh nguyªn t¾c c¹nh tranh tù do. ThÞ tr­êng thø cÊp lµ thÞ tr­êng ho¹t ®éng liªn tôc. C¨n cø vµo ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng, thÞ tr­êng chøng kho¸n ®­îc ph©n thµnh thÞ tr­êng tËp trung (së giao dÞch chøng kho¸n) vµ phi tËp trung (thÞ tr­êng OTC) Trong thÞ tr­êng ®Êu gi¸, c¸c nhµ t¹o thÞ tr­êng ®­a ra gi¸ ®Æt mua vµ gi¸ chµo b¸n lo¹i chøng kho¸n ®­îc Ên ®Þnh cña hä. Trong thÞ tr­êng ®Êu lÖnh, lÖnh cña c¸c nhµ ®Çu t­ ®­îc ghÐp víi nhau kh«ng cã sù tham gia cña c¸c nhµ t¹o thÞ tr­êng. H×nh thøc së h÷u: LÞch sö ph¸t triÓn së giao dÞch chøng kho¸n c¸c n­íc ®· vµ ®ang tr¶i qua c¸c h×nh thøc së h÷u sau ®©y: Lµ mét tæ chøc do c¸c thµnh viªn ( lµ c«ng ty chøng kho¸n) së h÷u. Lµ mét c«ng ty cæ phÇn do c¸c c«ng ty thµnh viªn, ng©n hµng vµ c¶ c¸c tæ chøc kh«ng ph¶i thµnh viªn së h÷u. Lµ mét tæ chøc do chÝnh phñ së h÷u. C¨n cø vµo hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng, thÞ tr­êng chøng kho¸n còng cã thÓ ®­îc ph©n thµnh c¸c thÞ tr­êng: thÞ tr­êng cæ phiÕu, thÞ tr­êng tr¸i phiÕu, thÞ tr­êng c¸c c«ng cô chøng kho¸n ph¸i sinh ThÞ tr­êng cæ phiÕu: thÞ tr­êng cæ phiÕu lµ thÞ tr­êng giao dÞch vµ mua b¸n c¸c lo¹i cæ phiÕu, bao gåm cæ phiÕu th­êng vµ cæ phiÕu ­u ®·i. ThÞ tr­êng tr¸i phiÕu: lµ thÞ tr­êng giao dÞch mua vµ b¸n c¸c tr¸i phiÕu ®· ®­îc ph¸t hµnh, c¸c tr¸i phiÕu nµy bao gåm c¸c tr¸i phiÕu c«ng ty, tr¸i phiÕu ®« thÞ vµ tr¸i phiÕu chÝnh phñ. ThÞ tr­êng c¸c c«ng cô chøng kho¸n ph¸t sinh: Bªn c¹nh c¸c giao dÞch truyÒn thèng vÒ cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu, c¸c giao dÞch mua b¸n chøng tõ tµi chÝnh kh¸c nh­: quyÒn mua cæ phiÕu, chøng quyÒn, hîp ®ång quyÒn chän ®· xuÊt hiÖn. gèc chøng kho¸n, hay chøng kho¸n ph¸t sinh. C¬ chÕ ®iÒu hµnh vµ gi¸m s¸t thÞ tr­êng chøng kho¸n Kh¸i niÖm vµ sù cÇn thiÕt ph¶i ®iÒu hµnh vµ gi¸m s¸t thÞ tr­êng chøng kho¸n §iÒu hµnh thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ ho¹t ®éng ®­îc tiÕn hµnh nh»m duy tr× sù vËn hµnh b×nh th­êng cña thÞ tr­êng, ho¹t ®éng nµy th­êng ®­îc tiÕn hµnh bëi c¸c chñ thÓ cã quyÒn lùc nhÊt ®Þnh C¬ chÕ ®iÒu hµnh vµ gi¸m s¸t thÞ tr­êng chøng kho¸n T¹i mçi n­íc, viÖc ®iÒu hµnh vµ gi¸m s¸t thÞ tr­êng chøng kho¸n ®­îc tæ chøc ë nhiÒu cÊp ®é kh¸c nhau. Nh×n chung c¸c tæ chøc tham gia qu¶n lý vµ gi¸m s¸t thÞ tr­êng chøng kho¸n gåm 2 nhãm: C¸c c¬ quan qu¶n lý cña chÝnh phñ vµ c¸c tæ chøc tù qu¶n. C¸c c¬ quan qu¶n lý cña chÝnh phñ. §©y lµ c¸c c¬ quan thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. C¸c tæ chøc tù qu¶n C¸c tæ chøc tù qu¶n lµ c¸c tæ chøc h×nh thµnh cïng víi sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n, thùc hiÖn chøc n¨ng ®iÒu hµnh vµ gi¸m s¸t thÞ tr­êng chøng kho¸n nh»m b¶o vÖ lîi Ých chung cña toµn thÞ tr­êng. C¸c tæ chøc tù qu¶n thùc hiÖn qu¶n lý vµ gi¸m s¸t thÞ tr­êng trªn c¬ së tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña c¸c tæ chøc qu¶n lý vµ gi¸m s¸t thÞ tr­êng cña chÝnh phñ. Mét tæ chøc tù qu¶n ho¹t ®éng dùa trªn 2 nguyªn t¾c: C¸c quyÕt ®Þnh ®iÒu hµnh ®­a ra ph¶i ®óng ®¾n, phï hîp víi hoµn c¶nh thùc tÕ, ho¹t ®éng gi¸m s¸t thÞ tr­êng ph¶i cã hiÖu qu¶. Chi phÝ ®iÒu hµnh, gi¸m s¸t thÞ tr­êng ph¶i thu ®­îc tõ c¸c ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng chø kh«ng ph¶i do ng©n s¸ch cÊp. C¸c tæ chøc tù qu¶n gåm cã: së giao dÞch vµ hiÖp héi c¸c nhµ kinh doanh chøng kho¸n. Së giao dÞch lµ tæ chøc tù qu¶n bao gåm c¸c c«ng ty chøng kho¸n thµnh viªn, trùc tiÕp ®iÒu hµnh vµ gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng giao dÞch chøng kho¸n thùc hiÖn trªn së. Së giao dÞch thùc hiÖn mét sè chøc n¨ng sau: §iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng giao dÞch Gi¸m s¸t, theo dâi c¸c giao dÞch gi÷a c¸c c«ng ty thµnh viªn vµ c¸c kh¸ch hµng cña hä. Ho¹t ®éng ®iÒu hµnh vµ gi¸m s¸t cña së giao dÞch HiÖp héi c¸c nhµ kinh doanh chøng kho¸n lµ tæ chøc cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n ®­îc thµnh lËp víi môc ®Ých t¹o ra tiÕng nãi chung cho toµn ngµnh kinh doanh chøng kho¸n vµ ®¶m b¶o c¸c lîi Ých chung cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. Ch­¬ng 2: t×nh h×nh thùc tr¹ng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n, nguyªn nh©n nh÷ng yÕu kÐm khuyÕt ®iÓm Tình hình thị trường chứng khoán Việt Nam Phác họa một bức tranh toàn cảnh! Đến nay đã có 21 loại cổ phiếu được niêm yết với tổng vốn lên l.086 tỷ đồng, hai loại trái phiếu Công ty (đều là của Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam) với số vốn 157 tỷ đồng và 50 loại trái phiếu Chính phủ với 5.400 tỷ đồng, đã có tổng cộng 73 loại chửng khoán với tổng mức vốn hóa khoảng 6.6oo tỷ đồng, gần l,6% GDP. Tính đến 30/6/2003 đã có 570 phiên giao dịch được tố chức với tổng trị giá giao dịch đạt gần 3.700 tỷ đồng, trong đó giao dịch cổ phiếu chiếm khoảng 88% và giao dịch trái phiếu gần 12%, Có 12 Công ty chứng khoán với tổng vốn điều lệ là 465 tỷ đồng, thực hiện tất cả các nghiệp vụ chửng khoán, có 7 tố chức kiểm toán độc lập được UBCKNN chấp thuận trong đó có 01 đơn vị nước ngoài, có 5 ngân hàng lưu ký, 3 trong nước và 02 nước ngoài, và có 01 ngân hàng chỉ định thanh toán là Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việc Nam. Hơn 14.000 tài khoan giao dịch được mở tại các Công ty chửng khoán, trong đó có hơn 90 nhà đầu tư tổ chức, chiếm 0,6%, và 35 nhà đầu tư nước ngoài. Cùng với sự phát triển của thị trường chứng khoán, khung pháp lý cho hoạt động của thị trường này đã hình thành tương đối đầy đủ. Diễn biến chính của giá cổ phiếu và chỉ số Vn-lndex trong ba năm qua được thể hiện qua đồ thị sau: Trong thời gian đầu, các nhà đầu tư còn đang mong chờ có nhưng điều kỳ diệu xảy ra như những gì họ dã được học, được biết đến. Tâm lý này làm cho số lượng nhà đầu tư rất cao và nhu cầu mua cổ phiếu rất lớn, chỉ số Vn-lndex tăng mạnh từ 150 điểm tới 260 điểm, giá các loại cố phiếu như HAP, REE, TMS, SAM tăng liên tục trong nhiều tháng liền, giá cố phiếu HAP đã từng lên đến mức khoảng 150.000đ/cổ phiếu. Tuy nhiên, thời gian này, lượng cố phiếu bán ra thị trường lại rất ít cho có 2 loại, sau đó là 4 loại. Giá cổ phiếu tăng và vượt quá xa giá trị thực của nó. Hiện tượng "bong bóng tài chính" đã xuất hiện. Vì vậy để bảo vệ các nhà đầu tư, UBCKNN đã dưa ra một loạt các biện pháp, trong đó đáng kế nhất là tăng cung chứng khoán, giảm biên độ giao dịch, quy định khối lượng giao dịch tối đa cho một loại chứng khoán... Như một đứa bé bị uống thuốc quá liều lượng, những tác động đó đã làm cho giá cổ phiếu giảm dần, sau đó giảm mạnh. UBCKNN và nhiều bộ, ngành có liên quan đã đưa ngay ra nhiều biện pháp, chính sách ưu đãi nhưng kể từ đó, thị trường không thể hồi sinh. Giá cổ phiếu đã giam xuống mức thấp nhất vào giữa năm 2003 chỉ số VN- lndex dao động dưới mức 150. Chưa thực sự là một kênh huy động vốn TTCK bao gồm thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp. Thị trường sơ cấp đảm bảo nguồn vốn được huy động thông qua phát hành chứng khoán ra công chúng (POs - Public Oferrings hoặc lPOs - Initial Public Oferring). Thị trường sơ cấp thực sự là kênh huy động vốn trung và dài hạn cho nên kinh tế. Thị trường thứ cấp là nơi thu hút các nhà đầu tư mua đi bán lại chứng khoán, từ đó nâng cao tính thanh khoản cho các loại chứng khoán được giao dịch. Thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp có mối quan hệ rất chặt chẽ và tác động qua lại với nhau. Đến ngày 30/6/2003 nếu tính cả vốn huy động ngân sách Nhà nước thông qua dấu thầu và bảo lãnh phát hành, đã có 5.400 tỷ đồng trái phiếu Chính phủ, trái phiếu Quỹ hỗ trợ phát triển niêm yết trên thị trường. Có 5 Công ty niêm yết phát hành thêm cố phiếu mới để mở rộng sản xuất kinh doanh, tăng vốn điều lệ với tổng vốn tăng thêm 155,4 tỷ đồng. Như vậy, thị trường chứng khoán chưa thực sự trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế. Tăng trưởng về số lượng và quy mô của các CtyCK Tính đến 30/8/2007, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã cấp phép hoạt động kinh doanh chứng khoán cho 61 công ty, với tổng số vốn điều lệ đạt 5.735 tỷ đồng. Trong đó, có 43 công ty được cấp phép 4 nghiệp vụ môi giới chứng khoán, tư vấn đầu tư chứng khoán, tự doanh chứng khoán và bảo lãnh phát hành chứng khoán. Mặc dù số lượng CtyCK đi vào hoạt động từ năm 2007 tăng gấp 3-4 lần so với năm 2006, nhưng kết quả kinh doanh 6 tháng đầu năm 2007 của nhiều CtyCK vẫn khá tốt, điển hình là các CtyCK đã có thời gian hoạt động lâu như CtyCK Sài Gòn (SSI) - lợi nhuận sau thuế đạt 668,5 tỷ đồng, CtyCK ACB (ACBS) - lợi nhuận sau thuế đạt 141 tỷ đồng, CtyCK Bảo Việt (BVSC) - lợi nhuận sau thuế đạt 156,8 tỷ đồng... và một số CtyCK tuy mới triển khai hoạt động nhưng không chịu lép vế trước các CtyCK đàn anh như: CtyCK Ngân hàng Sài Gòn Thương tín (SBS) - lợi nhuận sau thuế đạt 125,2 tỷ đồng, CtyCK Đại Việt - lợi nhuận sau thuế đạt 39,4 tỷ đồng, CtyCK Quốc Tế Việt Nam - lợi nhuận sau thuế đạt 23,7 tỷ đồng. Trong quá trình hoạt động, các CtyCK luôn đẩy mạnh việc phát triển mạng lưới, tính đến hết ngày 30/6/2007, ngoài 56 trụ sở chính, mạng lưới hoạt động của các công ty gồm 25 chi nhánh, 14 phòng giao dịch, 24 đại lý nhận lệnh (so với mạng lưới gồm 12 chi nhánh, 9 phòng giao dịch và 13 đại lý nhận lệnh tại thời điểm 31/12/2006). Cùng với việc mở rộng chi nhánh, hoàn thiện bộ máy tổ chức, nhiều CtyCK đã thực hiện tăng vốn điều lệ nhằm nâng cao năng lực tài chính và đáp ứng quy định vốn pháp định theo yêu cầu của Nghị định 14 hướng dẫn Luật Chứng khoán. Trong 6 tháng đầu năm 2007, 4 CtyCK gồm Sao Việt (tăng từ 20 tỷ đồng lên 36 tỷ đồng), CtyCK An Bình – ABS (tăng từ 50 tỷ đồng lên 330 tỷ đồng), CtyCK Hà Thành (tăng từ 18 tỷ đồng lên 60 tỷ đồng), CtyCK Kim Long (tăng từ 18 tỷ đồng lên 315 tỷ đồng). Nâng cao chất lượng hoạt động - Về hoạt động môi giới Tính đến hết ngày 30/6/2007, số tài khoản giao dịch chứng khoán tại các CtyCK đạt 255.185 tài khoản (tăng 169.001 tài khoản, tương đương 196% so với thời điểm ngày 31/12/2006). Trong đó, đối với những CtyCK đã có bề dày hoạt động, đều chiếm tỷ trọng cao về số lượng nhà đầu tư mở tài khoản giao dịch như: VCBS có 34.490 tài khoản, chiếm 16,52% tổng số tài khoản toàn thị trường; BVSC có 34.395 tài khoản, chiếm 13,48%; CtyCK Sài Gòn (SSI) có 26.746 tài khoản, chiếm 10,48%; CtyCK Ngân hàng Đầu tư (BSC) có 24.525 tài khoản, chiếm 9,61%. Bên cạnh đó, một số CtyCK tuy mới triển khai hoạt động nhưng đã thu hút được khá nhiều nhà đầu tư, như SBS đạt 7.720 tài khoản, chiếm 3,03% thị phần, ABS đạt 6.104 tài khoản, chiếm 2.39% thị phần, CtyCK Vndirect đạt 5.195 tài khoản, chiếm 2.04% thị phần... Tổng giá trị giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư trong tháng 6/2007 qua các CtyCK đạt 25.196 tỷ đồng. Những CtyCK có doanh số môi giới giao dịch lớn đa số là những công ty đã có nhiều năm hoạt động, có nhiều nhà đầu tư mở tài khoản (xem bảng dưới đây). Công ty chứng khoán Doanh số giao dịch tháng 6/2007 Thị phần giao dịch tháng 6/2007 VCBS 6.362,5 25,25% ACBS 3.361 13,34% SSI 3.253 12,91% BVSC 2.182 8,66% BSC 1.313 5,21% Đơn vị: tỷ đồng -Về hoạt động tự doanh Tổng giá trị chứng khoán tự doanh tính tại thời điểm ngày 30/6/2007 đạt 9.667 tỷ đồng (tăng 4.671 tỷ đồng, tương đương 48,31% so với thời điểm 01/01/2007). Đối với 14 CtyCK đã hoạt động lâu năm, giá trị chứng khoán tự doanh (2 công ty là SCBS và BSC không báo cáo số liệu này) tính tại thời điểm ngày 30/6/2007 đạt 5.997 tỷ đồng (tăng 1.000 tỷ đồng, tương đương 16,69% so với giá trị ngày 01/1/2007). Một số công ty có giá trị tự doanh cuối kỳ tăng khá nhanh và đạt giá trị cao. Đối với khối CtyCK được cấp phép vào cuối năm 2006, tại thời điểm đầu kỳ, giá trị tự doanh không đáng kể vì công ty chưa triển khai hoạt động thì đến thời điểm 30/6/2007, giá trị chứng khoán tự doanh của khối công ty này đạt 3.345 tỷ đồng (chiếm 35,63% giá trị tự doanh của 59 CtyCK). Một số công ty đã đẩy nhanh nghiệp vụ tự doanh mặc dù hoạt động chưa lâu như: cty ck ngân hag sacombak (giá trị chứng khoán tự doanh đạt 571 tỷ đồng), CtyCK Vndirect (giá trị chứng khoán tự doanh đạt 587 tỷ đồng), CtyCK Ngân hàng Đông Nam Á (giá trị chứng khoán tự doanh đạt 458 tỷ đồng).  -Hoạt động bảo lãnh phát hành, đại lý phát hành Hoạt động bảo lãnh phát hành của các CtyCK 6 tháng đầu năm 2007 vẫn tập trung chủ yếu là bảo lãnh phát hành các loại trái phiếu như trái phiếu chính phủ cho Kho bạc Nhà nước, trái phiếu ngân hành, trái phiếu đô thị (xem bảng dưới đây). Công ty Khối lượng bảo lãnh Giá bảo lãnh (đồng) Vốn chủ sở hữu của CtyCK (tỷ đồng) Hình thức bảo lãnh Số hợp đồng bảo lãnh Giá trị bảo lãnh (triệu đồng) BVSC 5.314 33.500 150 Chắc chắn 1 178 ACBS 880.000 67.000 250 Chắc chắn 1 58.960 Cty CK Thăng Long 108.758 451.000 120 Chắc chắn 2 49.050 Như vậy, các CtyCK đã thực hiện 4 hợp đồng bảo lãnh phát hành với hình thức bảo lãnh cam kết chắc chắn. Các hợp đồng bảo lãnh nói trên đã thực hiện theo đúng quy định hiện hành do giá trị chứng khoán đã được bảo lãnh không vượt quá 50% vốn điều lệ của CtyCK. Tuy nhiên, số liệu trên cũng cho thấy, trong thời gian gần đây, có rất ít CtyCK thực hiện việc bảo lãnh phát hành và các công ty chưa chú trọng đầu tư tìm kiếm khách hàng, đào tạo nhân sự, xây dựng quy trình chuẩn để triển khai nghiệp vụ này. -Hoạt động tư vấn Tư vấn đầu tư chứng khoán. Mảng hoạt động này nhìn chung đã bắt đầu tiến triển với số hợp đồng tư vấn đầu tư chứng khoán của các công ty đạt 55 hợp đồng (tại thời điểm 1/1/2007 chỉ có 6 hợp đồng tư vấn đầu tư). Điều này cho thấy trong sự phát triển, các CtyCK đang dần chuyển sang hướng quan tâm, chú trọng hơn đến hoạt động chăm sóc khách hàng. Tuy nhiên, so với khoảng 255.000 tài khoản giao dịch chứng khoán tại các CtyCK hiện nay, số hợp đồng trên là không đáng kể và tiềm năng để các CtyCK phát triển mảng hoạt động này là không nhỏ. Tuy là CtyCK được cấp phép cuối năm 2006 và triển khai hoạt động chưa lâu, CtyCK An Bình hiện đang có số hợp đồng tư vấn đầu tư chứng khoán lớn nhất (50 hợp đồng). Tư vấn niêm yết Tổng số hợp đồng tư vấn niêm yết tại thời điểm hiện nay của các CtyCK là 100 hợp đồng, trong đó có 9 hợp đồng được ký trong tháng 6/2007 (so với 67 hợp đồng tại thời điểm 1/1/2007). Như vậy, hoạt động tư vấn niêm yết có những dấu hiệu khả quan hơn so với thời điểm đầu năm. Những CtyCK đang thực hiện nhiều hợp đồng tư vấn niêm yết là CtyCK Sài Gòn (30 hợp đồng), CtyCK Ngân hàng ACB (14 hợp đồng), CtyCK Ngân hàng Đông Nam Á. Tư vấn khác Tổng số hợp đồng tư vấn khác tại ngày 30/6/2007 là 305 hợp đồng, trong đó có 77 hợp đồng được ký, 42 hợp đồng được thanh lý trong tháng 6/2007. Các hợp đồng  này chủ yếu là hợp đồng tư vấn cổ phần hóa và bán đấu giá cổ phần. Các công ty có nhiều hợp đồng tại thời điểm này là SSI (42 hợp đồng), ACBS (35 hợp đồng), IBS (32 hợp đồng). Nhìn chung, hoạt động tư vấn đã có những phát triển đáng kể so với thời gian đầu năm, các CtyCK đã chú trọng hơn đến nghiệp vụ tư vấn. Không chỉ những công ty đã hoạt động lâu năm mà những công ty được cấp phép trong năm 2006 cũng đã triển khai hoạt động này khá tốt. -Những thách thức đối với các CtyCK Với kết quả kinh doanh 6 tháng đầu năm 2007 khá vượt trội của nhiều CtyCK trong bối cảnh thị trường rơi vào xu thế trầm lắng, kéo dài sang các tháng của quý III/2007, đã phần nào phản ảnh rõ nét những bước đi vững chắc của các khối CtyCK. Sự ra đời của hàng loạt các CtyCK đã góp phần đáp ứng được nhu cầu dịch vụ cho số lượng đông đảo nhà đầu tư đang ngày một gia tăng, đồng thời tạo ra áp lực cạnh tranh buộc các CtyCK phải tự hoàn thiện mình, nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng và đảm bảo lợi ích cho khách hàng. Mặc dù vậy, do hiện nay tỷ lệ người dân Việt Nam tham gia đầu tư chứng khoán vẫn còn rất nhỏ, nên việc số lượng các CtyCK gia tăng nhanh trong một khoảng thời gian khá ngắn đã dẫn đến một số công ty gặp nhiều khó khăn trong hoạt động kinh doanh. Với khả năng tài chính và kinh nghiệm còn hạn chế, vì mục tiêu lợi nhuận của mình một số CtyCK đã sử dụng những biện pháp cạnh tranh không lành mạnh, gây ra những ảnh hưởng xấu đến sự phát triển chung của thị trường, tạo tâm lý lo ngại cho các nhà đầu tư. Trên thực tế, hiện nay với số lượng trên 60 CtyCK được cấp phép và đi vào hoạt động nhưng phải chia nhau một thị trường quá nhỏ chỉ với trên dưới 250.000 khách hàng (là các nhà đầu tư, tổ chức và cá nhân, trong khi đó các CtyCK lớn và hoạt động lâu năm như SSI, VCBS, ACBS, BCVS, SBS... đã thâu tóm khoảng 85% lượng khách hàng, những CtyCK mới và quy mô vốn nhỏ phải chật vật chia nhau 15% thị phần còn lại (chưa kể số CtyCK mới đang nộp hồ sơ chờ cấp phép tại UBCKNN). Nhiều CtyCK đã phải bỏ ra hàng chục tỷ đồng để mua sắm trang thiết bị, thuê mặt bằng... nhưng thực tế hoạt động trong thời gian gần đây số lượng khách hàng đến đầu tư không đáng kể, khiến nhiều CtyCK bị thâm hụt vốn sở hữu. Để hút khách trên thị trường, nhiều công ty đã mở rộng dịch vụ repo và hạ phí... Tuy nhiên, nóng bỏng hơn cả là cuộc đua hạ phí. Theo quy định, phí giao dịch thu từ các nhà đầu tư là 0,5% trên giá trị giao dịch. Nhưng hiện nay đã bị một số CtyCK hạ đến mức thấp nhất, thậm chí có CtyCK không thu phí trong 3 tháng đầu hoạt động. Đặc biệt, nhiều CtyCK mới thành lập đã sử dụng chiêu khuyến mại bằng cách tặng tiền cho khách hàng mở tài khoản giao dịch tại công ty và trừ dần vào phí giao dịch. Trên thực tế trong thời gian gần đây, thông tin về việc giảm, miễn phí giao dịch của các CtyCK liên tục được công bố trên thị trường. Trong đó, tất cả các CtyCK lớn nhỏ lần lượt vào cuộc, dù đây là nguồn thu đáng kể, nhất là với những thành viên mới hoạt động. Cuộc cạnh tranh phí giao dịch được giới chuyên môn nhận định là đang ở hồi căng thẳng. Đỉnh điểm của cuộc đua giảm phí giao dịch giữa các CtyCK tập trung từ đầu tháng 9 này, nhân dịp kỷ niệm ngày Cách mạng tháng 8 và Quốc khánh 2/9. Mức giảm phổ biến từ 1/2 phí giao dịch hiện hành; một số miễn phí 100%. Với CtyCK, đây là một hình thức khuyến mãi, kéo nhà đầu tư đến sàn giao dịch... Nhưng với nhiều công ty nhỏ, mới tham gia thị trường, kinh doanh đang lỗ thì việc giảm phí sẽ là một gánh nặng lớn. Ngoài việc khó khăn về chiếm lĩnh thị phần, sự thiếu hụt nguồn nhân lực cũng đặt các CtyCK vào những tình thế khó khăn. Tính đến thời điểm 30/6/2007, số nhân viên được UBCKNN cấp Chứng chỉ hành nghề chứng khoán đạt khoảng 650 người. Tuy nhiên, do có nhiều CtyCK được cấp phép trong những tháng cuối năm 2006 và có khoảng trên 80 Hồ sơ đề nghị thành lập CtyCK đã được gửi UBCKNN nên số người hành nghề chứng khoán đã được cấp Chứng chỉ hành nghề chứng khoán tại các công ty lại càng thiếu hụt. Mặt khác, do Quy chế hành nghề chứng khoán chưa chính thức ban hành nên tại một số công ty, một số người hành nghề đã có Hồ sơ hợp lệ đề nghị cấp Chứng chỉ hành nghề nhưng chưa được cấp. Bên cạnh đó, một số công ty có số người hành nghề tương đối ít so với yêu cầu tối thiểu theo quy định, giữa các CtyCK có xu hướng dịch chuyển, thu hút, lôi kéo nhân viên hành nghề... Việc buôn bán và các doah nghiệp trên thị trường chứng khoán : Việc buôn bán cổ phiếu ở Việt Nam đã diễn ra sôi động kể từ sau khi các doanh nghiệp thực hiện cổ phần hoá, nhưng thị trường chứng khoán (TTCK) nước ta mới chính thức hoạt động từ năm 2000, kể từ khi ra đời Trung tâm giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh ngày 28-7-2000. Khi đó mới có một vài cổ phiếu được giao dịch với tổng số vốn 27 tỉ đồng và 6 công ty chứng khoán thành viên. Hơn 6 năm đầu, mức vốn hoá của thị trường mới chỉ tăng lên 0,5 tỉ USD. Vài năm gần đây mức vốn hóa của thị trường chứng khoán Việt Nam đã tăng đột biến, tháng 12-2006 đạt 13,8 tỉ USD (chiếm 22,7% GDP) và đến cuối tháng 4- 2007, đạt 24,4 tỉ USD (chiếm 38% GDP), tăng hơn 1400 lần so với năm 2000, và nếu tính cả trái phiếu thì đạt mức 46% GDP. Số lượng doanh nghiệp niêm yết tăng 704% so với năm 2000. Vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài (FDI) đổ vào thị trường chứng khoán Việt Nam cũng có sự gia tăng đáng kể. Tính đến nay, các nhà đầu tư nước ngoài đã đổ vào khoảng 4 tỉ USD. Theo dự tính, quy mô của thị trường còn tiếp tục được mở rộng do các doanh nghiệp nhà nước đã cổ phần hoá sẽ tiếp tục niêm yết vào năm 2007-2008 trong đó có Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam, Ngân hàng Công thương Việt Nam, Ngân hàng Đầu tư và Phát triển, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam với số vốn lên tới hàng ngàn tỉ đồng. Chỉ số VN-Index cũng đã chứng minh sự tăng trưởng nhanh chóng của thị trường. Nếu trong phiên giao dịch đầu tiên ngày 28-7- 2000, VN-Index ở mức 100 điểm thì tháng 3 - 2007, chỉ số này đã đạt ở mức kỷ lục trên 1.170 điểm và sau một vài tháng giảm sút, hiện nay VN-Index đang dao động xung quanh ngưỡng 1.000 điểm (đến giữa tháng 5-2007 đã lên 1.060 điểm), tăng hơn 10 lần so với năm 2000. Đặc biệt, số lượng các nhà đầu tư mới tham gia thị trường ngày càng đông, tính đến cuối tháng 12- 2006, có trên 120.000 tài khoản giao dịch chứng khoán được mở, trong đó gần 2.000 tài khoản của nhà đầu tư nước ngoài. Số lượng các nhà đầu tư có tổ chức cũng tăng lên đáng kể, hiện có 35 quỹ đầu tư đang hoạt động tại Việt Nam, trong đó 23 quỹ đầu tư nước ngoài và 12 quỹ đầu tư trong nước. Ngoài ra, còn có gần 50 tổ chức đầu tư theo hình thức uỷ thác qua công ty chứng khoán. Sự ra đời của Luật Chứng khoán (có hiệu lực từ ngày 01-01-2007) đã tạo khung pháp lý cao cho TTCK phát triển góp phần thúc đẩy khả năng hội nhập vào thị trường tài chính quốc tế của TTCK Việt Nam. Những vấn đề liên quan đến TTCK, trong đó những quy định về đăng ký, lưu ký, công khai và minh bạch, giám sát và kiểm tra của các cơ quan chức năng quản lý hoạt động của TTCK từng bước được hoàn thiện. Đáng chú ý là Chính phủ đã chỉ đạo việc phối hợp giữa Bộ Tài chính, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước và Ngân hàng Nhà nước trong việc tăng cường kiểm soát TTCK ở nước ta, do đó thị trường này vẫn đang ổn định và phát triển khá mạnh. Một số đặc điểm đáng chú ý của TTCK nước ta trong thời gian qua là: - Cùng với sự phát triển của các nhà đầu tư là doanh nghiệp (bảo đảm về năng lực tài chính, có tính chuyên nghiệp trong hoạt động đầu tư chứng khoán...) thì sự phát triển của các nhà đầu tư cá nhân rất đông (chiếm hơn 60% số nhà đầu tư) và nhà đầu tư nước ngoài cũng quan tâm đầu tư vào TTCK nước ta ngày càng nhiều (bao gồm cả những nhà đầu tư có tổ chức và nhà đầu tư cá nhân). Theo tính toán của một số chuyên gia kinh tế thì ước tính vốn đầu tư gián tiếp của các nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam hiện đã lên đến 4 tỉ USD và còn tiếp tục tăng thêm trong thời gian tới. Các nhà đầu tư nước ngoài (hiện có khoảng 1.700) chủ yếu đầu tư vào cổ phiếu và trái phiếu đã niêm yết (khoảng 68% cổ phiếu và 32% trái phiếu), trong đó các nhà đầu tư nhỏ lẻ đã nắm giữ tới 1tỉ USD. - Trong khoảng từ giữa đến cuối năm 2006, tình trạng đầu tư vào cổ phiếu ở nước ta mang tâm lý “đám đông”, cả người có kiến thức và hiểu biết, cả những người mua, bán theo phong trào, qua đó đẩy TTCK vào tình trạng “nóng”, hiện tượng “bong bóng” là có thật và cũng qua đó nhiều người được hưởng từ “một vốn, bốn lời” thậm chí tới 10 hoặc hơn 10 lời. Tình hình sôi động của TTCK thời gian qua phản ánh hiện tượng kinh tế tốt lành là: (1) nền kinh tế Việt Nam đã và đang tăng trưởng và có xu hướng tiếp tục tăng trưởng; (2) vốn cho đầu tư phát triển được huy động qua kênh TTCK và vẫn còn điều kiện phát triển qua kênh này trong thời gian tới, do nhiều doanh nghiệp lớn (trong đó có các ngân hàng thương mại nhà nước) tiến hành cổ phần hoá, phát hành trái phiếu, thực hiện niêm yết tại các công ty chứng khoán. Tuy nhiên, việc phát triển “nóng” của TTCK cũng sẽ phát sinh 2 vấn đề cần phải quan tâm: (1) việc các nhà đầu tư nước ngoài có điều kiện thao túng, dễ gây rủi ro cho TTCK trong nước; (2) cũng đã tác động khá mạnh đến thị trường bất động sản, đẩy giá nhà, đất lên cao. Năm 2006 thị trường chứng khoán Việt Nam bắt đầu khởi sắc: Tháng 11 năm 2005,khi VN Index vượt ngưỡng 300 điểm, giới phân tích cảnh báo về sự hình thành của một bong bóng, tuy nhiên thị trường vẫn chưa có dấu hiệu chậm lại khi tiếp tục vượt ngưỡng 500 điểm. Số tài khoản giao dịch tại các công ty chứng khoán tăng gấp đôi sau 3 tháng chứng tỏ số người tham gia vào chứng khoán lần đầu đang tăng mạnh. Sự bùng nổ của cầu đã không được đáp ứng bởi mức tăng tương đương của cung. Trong quý 1 chỉ có thêm 3 công ty niêm yết trên sàn TP HCM, sự bất cân bằng cung cầu là nguyên nhân gây ra tình hình sốt nóng hiện nay. Thị trường chứng khoán Việt Nam tuy trẻ, nhưng trong 5 năm qua đã trải qua nhiều thăng trầm. Sau sự bùng nổ khi thị trường mở cửa năm 2001 (chỉ số VN index đạt 570 điểm sau 6 tháng), chỉ số chứng khoán rơi xuống điểm xuất phát và đạt mức thấp nhất là 130 điểm vào năm 2003. Chu kỳ mới đang hình thành và chỉ số VN Index đang tăng tốc về phía đỉnh cao nhưng liệu xu thế này có thể tiếp tục được bao lâu và liệu thị trường sẽ ra sao sau khi được điều chỉnh? Có thể nói sự khởi sắc của thị trường chứng khoán có nền tảng kinh tế vững chắc và phù hợp với tình hình phát triển của kinh tế Việt Nam. Đến năm nay thị trường chứng khoán Việt Nam sụt giảm nghiêm trọng và rơi vào tình trạng ảm đạm: Với những tháng của quý đầu năm 2008 chi số Vn Index sụt giảm mạnh và lần lượt trọc thủng đáy.Các nhà đầu tư hoang mang tháo chạy khỏi thị trường chứng khoán nhưng cũng không được ví cổ phiếu không thể bán được.Nhà nước phải dùng dủ mọi cách như giảm biên đô giao dịch hay các công ty chứng khoán họp quyết định không được bán tháo cổ phiếu nhưng tất cả đều là giải pháp trước mắt chỉ số Vn Index hiện nay vẫ giảm Nguyên nhân những yếu kém khuyết điểm dấn đến thị trường chứng khoán Việt Nam sụt giảm: Những nhà đầu tư chưa có kiến thức về thị trường chứng khoán: Các nhà đầu tư chưa có kiến thức về thị trương chứng khoán vì vậy khi đầu tư họ luôn theo tâm lý bầy đàn làm cho thị trường thành thị trường bong bong như năm 2007 khi chi số Vn Index vượt ngưỡng 800 điểm các nhà phân tích dã cho rằng thị trường đã lên mức giá ảo,nhưng thị trường còn tiếp tục lên dến tận ngưỡng trên 1000 điểm. Điều này giải thích vì sao đến năm 2008 chứng khoán giảm mạnh. Do chính sách kinh tế vĩ mô: Với chính sách kinh tế vĩ mô không hợp ý của nước ta đó là sự lạm phat trầm trọng trong 3 tháng đầu năm 9.6 % làm cho nhà nước phải điều chỉnh lại chính sách tiền tệ thu hồi tiền về ngân hang nhà nước tăng lãi suất gửi ngân hang hạn chếchi tiêu vì vậy tiền để đầu tư chứng khoán giảm làm thị trường vhuwngs khoán sẽ giảm mạnh. Những công ty chưa có báo cáo trung thực: Các công ty không báo cáo ttrung thực về tình hình công ty vì thế các nhà đầu tư có những quyết đinh sai lầm đến lúc vỡ lẽ ra chỉ người đầu tư là bị thiệt, Tình trạng đầu cơ cổ phiếu diễn ra mạnh: Tình trạng đầu cơ cổ phiếu diễn ra mạnh làm cho cổ phiếu không đúng mức giá của nó và tất cả sự lên xuống cổ phiếu chỉ do một số ít người chơi quyết định kể cả tình trạng của công ty cũng không quyết định. Nguyên nhân thị trường chưa là kênh huy động vốn: 1. Những vướng mắc từ cơ chế chính sách của Nhà nước đối với việc phát hành chứng khoán ra công chúng, chẳng hạn, điêu kiện phát hành còn cao, thủ tục phát hành phức tạp, thiếu cơ sở pháp lý cho những vấn đề nảy sinh trong quá trình phát hành chứng khoán... 2. Mặt bằng lãi suất từ ngân hàng hiện nay khoảng l0,8%/năm, lợi tức kỳ vọng của các cổ đông hiện tại khoảng 15% năm, đó là số kỳ vọng quá cao. Do đó, huy động vốn trên thị trường chửng khoán là "khá đắt" và khó thực hiện. 3. Để huy động vốn trên thị trường chứng khoán các doanh nghiệp phải thực hiện những thủ tục phức tạp hơn nhiều so với thủ tục xin vay tại các tổ chức tín dụng, chẳng hạn, các doanh nghiệp phải xây dựng bản cáo bạch để công khai hoá tài chính, phương án kinh doanh... hơn nữa, nhiêu doanh nghiệp không muốn tiết lộ những thông tin quan trọng cho đối thủ cạnh tranh nên không mặn mà với hình thức huy động vốn trên thị trường chứng khoán. 4. Thị trường thứ cấp hoạt động trầm lắng, kém sôi động, tính thanh khoản của thị trường không cao là nguyên nhân sâu xa dẫn đến hoạt động yếu kém của thị trường sơ cấp trong thời gian gần đây. Nguyên nhân là do việc công bố thông tin của các doanh nghiệp niêm yết trong một số trường hợp không trung thực, đánh mất lòng tin của công chúng đầu tư đối với thị trường. Có thể nêu vài ví dụ: Công ty đồ hộp Hạ Long CANFOCO, tổng giám đốc bị truy tố đến sáu tháng mà các nhà đầu tư trên TTCK không hề hay biết Công ty bánh kẹo Biên Hòa đến 30/6/2003 vẫn tiếp tục trì hoãn không công bố thông tin về tình hình hoạt động kinh doanh trong năm 2002... Tóm lại qua thực trạng của thị trường Việt Nam chúng ta có thể thấy trong giai đoạn hiện nay thị trường đang suy giảm mạnh nhưng thị trường Việt Nam vấn là một thị trường tiềm năng và có xu hướng phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây do nhừng nguyên nhân dẫn đến thị trường sụt giảm không phải những nguyên nhân không khắc phục được. Ch­¬ng III Ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n Kinh tÕ vÜ m« ChÝnh trÞ Kh«ng nªn söa ®æi chÝnh s¸ch kinh tÕ, chÝnh s¸ch thuÕ, chi tiªu ng©n s¸ch, quèc phßng c¸c kÕ ho¹ch x©y dùng lín mét c¸ch ®ét ngét mµ cÇn cã thêi gian. Trong giai ®o¹n hiÖn nay ph¸p luËt cÇn ph¶i th¾t chÆt, trªn thÞ tr­êng chøng kho¸ng chèng hiÖ t­îng lòng ®o¹n vµ ®Çu c¬ thÞ tr­êng lµm thÞ tr­êng trë thµnh thÞ tr­êng bong bãng nh­ n¨m 2007. Khi chØ sè Index v­ît ng­ìng 1000 ®iÓm. CÇn cã luËt ®Ó b¶o vÖ ng­êi ®Çu t­ tèt h¬n ®Ó nhµ ®Çu t­ kh«ng bÞ thua thiÖt trong giao dÞch. ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ tÝn dông cña ng©n hµng cÇn ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng, ngoµi nh÷ng biÖn ph¸p ®· ®­a ra nh­: ®iÒu chØnh dù tr÷ b¾t buéc t¨ng thªm 1%, l·i xuÊt ng©n hµng chñ ®iÞnh kh«ng ®Ó l·i suÊt ©m. ViÖc ph¸t hµnh tÝn phiÕu ng©n hµng nhµ n­íc d­íi h×nh thøc b¾t buéc, c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ®iÒu chØnh l·i suÊt huy ®éng vèn ViÖt Nam ®ång ®· ®em l¹i hiÖu qu¶ cao song ®Ó thÞ tr­êng tiÒn tÖ ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng ®ßi hái c¸c nhµ hoÆch ®Þnh CSTT, tiÕp tôc chñ ®éng linh ho¹t trong ®iÒu hµnh ®Ó h¹n chÕ biÕn ®éng ®ét biÕn x¶y ra. Trong bèi c¶nh chung cña thÞ tr­êng thÕ giíi gi¸ x¨ng dÇu, s¾t thÐp... ®Òu t¨ng sÏ kÐo theo gi¸ c¸c mÆt hµng ®ã trong n­íc còng t¨ng theo: thùc tÕ ngµy 25-2-2008 gi¸ x¨ng dÇu trong n­íc ®ång lo¹t t¨ng. ViÖc kiÒm chÕ l¹m ph¸t còng lµ mét chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«, mÆc dï cã nhiÒu ý kiÕn cho r»ng kiÒm chÕ l¹m ph¸t sÏ ¶nh h­ëng tíi thÞ tr­êng chøng kho¸n nh­ng vÒ l©u dµi viÖc kiÒm chÕ l¹m ph¸t vÉn lµ yÕu tè chñ yÕu. Uû ban chøng kho¸n Trong giai ®o¹n hiÖn nay thÞ tr­êng chøng kho¸n ®ang sôt gi¶m cÇn gi·n thêi gian(IPO) cña c¸c doanh nghiÖp lín vµ ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty cæ phÇn ®Ó c¸c c«ng ty cã thÓ thu ®­îc nguån vèn bªn ngoµi tèt nhÊt còng nh­ ®ît ph¸t hµnh thµnh c«ng. T¹m lïi thêi h¹n thu thuÕ chuyÓn nh­îng chøng kho¸n c¸c nhµ ®Çu t­ trong thêi gian nµy ®ang cã xu thÕ th¸o ch¹y mµ thu tiÕp thuÕ sÏ g©y t©m lý bÊt b×nh trong hä Mua ngo¹i tÖ ®Ó b¬m thªm tiÒn cho thÞ tr­êng chøng kho¸n ®ã còng lµ ®iÒu dÔ hiÓu v× lóc nµy chÝnh phñ chèng l¹m ph¸t thÞ tr­êng chøng kho¸n ®ang khan hiÕm tiÒn. Mua cæ phiÕu b»ng ngo¹i tÖ còng cã thÓ lµ mét biÖn ph¸p kh«ng ph¶i tung tiÒn ViÖt ra trong giai ®o¹n l¹m ph¸t cao nh­ hiÖn nay. Còng lµ mét trong gi¶i ph¸p gi¶m bít khã kh¨n khi quy ®æi tõ ngo¹i tÖ sang ViÖt Nam ®ång trong bèi c¶nh thÞ tr­êng chøng kho¸n gi¶m m¹nh nh­ hiÖn nay. C¸c c«ng ty chøng kho¸n Tæ chøc thÞ tr­êng giao dÞch chøng kho¸n thø cÊp ho¹t ®éng an toµn, minh b¹ch vµ v÷ng ch¾c, ®©y lµ ®iÒu quan träng trong giai ®o¹n thÞ tr­êng ®ang sôt gi¶m, v× thÒ c¸c nhµ ®Çu t­ muèn cã nh÷ng mÆt hµng chøng kho¸n thËt tèt còng nh­ c¸c c«ng ty cÇn cã nguån vèn ph¸t triÓn phï hîp víi lßng tin cña c¸c nhµ ®Çu t­. CÇn ph¶i tæ chøc hiÖu qña h¬n c¸c c«ng t¸c gi¸m s¸t thÞ tr­êng Lùa chän m« h×nh gi¸m s¸t phï hîp M« h×nh gi¸m s¸t lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù ph©n bæ c¸c nguån lùc vµ s¾p xÕp c¸c nguån lùc cho c«ng t¸c gi¸m s¸t thÞ tr­êng. Khi lùa chän m« h×nh gi¸m s¸t cÇn tÝnh tíi nhu cÇu tµi chÝnh, nãi chung mçi tæ chøc cÇn chän cho m×nh m« h×nh gi¸m s¸t phï hîp Hoµn chØnh khu«n khæ ph¸p luËt vÒ gi¸m s¸t X¸c ®Þnh râ m« h×nh gi¸m s¸t Ph©n ®Þnh râ rµng tr¸ch nhiÖm, ph¹m vi vµ quyÒn h¹n cña tæ chøc tham gia gi¸m s¸t. X©y dùng mét bé c¸c tiªu chÝ gi¸m s¸t cô thÓ ®èi víi tõng lo¹i ho¹t ®éng gi¸m s¸t trªn thÞ tr­êng. X©y dùng mét hÖ thèng c«ng nghÖ th«ng tin gi¸m s¸t hiÖn ®¹i X©y dùng hÖ thèng c«ng nghÖ tin häc ®ång bé ®¸p øng tèt yªu cÇu vËn hµnh. CÇn ph¶i x©y dùng hÖ thèng cµng hiÖn ®¹i cµng tèt ®Ó qu¸ tr×nh ®Æt lÖnh cña c¸c nhµ ®Çu t­ nhanh vµ chÝnh x¸c. Trong giai ®o¹n hiÖn nay c¸c c«ng ty chøng kho¸n kh«ng lªn më ra qu¸ nhiÒu ë ViÖt Nam, mét thÞ tr­êng cßn non trÎ ®· cã gÇn 100 c«ng ty mµ ë Th¸i Lan thÞ tr­êng ®· tån t¹i l©u h¬n chóng ra rÊt nhiÒu còng chØ cã 30 ®Õn 40 c«ng ty, h¬n n÷a thÞ tr­êng chøng kho¸n ®ang ¶m ®¹m, nhu cÇu Ýt c«ng ty chøng kho¸n më ra nhiÒu dÉn ®Õn t×nh tr¹ng kh«ng cã kh¸ch hµng c¸c c«ng ty ph¸ s¶n dÉn ®Õn tiÒn cña l·nh phÜ còng lµm ¶nh h­ëng tíi chÝnh s¸ch chèng l¹m ph¸t cña chóng ta. Víi c¸c c«ng ty §iÒu ®Æt ra lín nhÊt víi c¸c c«ng ty cña ViÖt Nam ®ã lµ t¹i sao tin tøc cña c¸c c«ng ty ®Õn víi ng­êi ®Çu t­ rÊt chËm cßn ch­a kÓ ®Õn hiÖn t­îng dÊu th«ng tin. §©y còng lµ ®iÒu dÔ hiÓu cña c¸c c«ng ty, trong c¸c b¸o c¸o nÕu c«ng khai minh b¹ch sÏ ¶nh h­ëng tíi bÝ mËt c«ng ty nh­ng ®©y kh«ng ph¶i lý do chÝnh ®¸ng v× tÊt c¶ c¸c thÞ tr­êng ë n­íc ngoµi c¸c c«ng ty hä c«ng khai rÊt minh b¹ch nh­ng hä vÉn ph¸t triÓn tèt v× vËy ®Æt ra c©u hái lín cÇn ph¶i nhanh chãng thùc hiÖn nh÷ng c«ng khai minh b¹ch cña c¸c c«ng ty niªm yÕt cµng sím b¸o ®Õn víi nh÷ng nhµ ®Çu t­ cµng tèt,®Ó c¸c nhµ ®Çu t­ kh«ng ph¶i lµ nhøng ng­êi g¸nh chÞu hËu qña nh÷ng thiÕu xãt cña c«ng ty còng nh­ tõ phÝa c¸c c¬ quan chøc n¨ng. C¸c nhµ ®Çu t­ dµi h¹n còng nh­ ng¾n h¹n mµ lµ nhµ ®Çu t­ chuyªn nghiÖp hä ®Òu ph©n tÝch cæ phiÕu thoe hai c¸ch ph©n tÝch c¬ b¶n vµ ph©n tÝch kü thuËt. §iÒu nµy còng cho thÇy chØ sè Vn Index vµ HASTC- Index quan träng thÕ nµo vËy ®Ó ®ång bé nªn x¸c nhËp hai chØ sè nµy, ®iÒu nµy cµng cho thÊy sù ®Æc biÖt cÇn ph¶i thay ®æi ë thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam ®ã lµ sù xuÊt hiÖn cña hai Së giao dÞch: Së giao dÞch ë thµnh phè Hå ChÝ Minh (HOSE) vµ ë Hµ Néi (HASTC). §Ó ®ång bé vµ dÔ dµng cho nhµ ®Çu t­ nªn s¸t nhËp hai Së giao dÞch thµnh mét kh«ng nh÷ng thÕ cÇn ph¶i ph¸t triÓn thÞ tr­êng OTC ngµy cµng lín m¹nh h¬n ®Ó nh÷ng nhµ ®Çu t­ cã thªm mét kªnh ®Çu t­ míi mang ®Çy lîi nhuËn. Trong giai ®o¹n hiÖn nay do cung vµ cÇu ®ang mÊt c©n ®èi cung qu¸ lín mµ søc cÇu cã h¹n, ®Ó gi¶m cung viÖc gi·n tiÕn ®é IPO cña mét sè doanh nghiÖp chuÈn bÞ cæ phÇn ho¸ ®· ®­îc ®Æt ra. XÐt vÒ tiÕn ®é gi¶m cung th× gi¶i ph¸p nµy lµ hîp lý nheng xÐt vÒ tiÕn ®é CPH cña c¸c doanh nghiÖp NN, viÖc gi·n tiÕn ®é IPO ®Ó t×m c©n ®èi víi søc cÇu th× lé tr×nh cæ phÇn ho¸ ®· ®Æt ra sÏ bÞ chËm tiÕn ®é. Bëi ai d¸m ch¾c r»ng viÖc gi·n tiÕn ®é IPO chØ mét lÇn nµy kho mµ thÞ tr­êng chøng kho¸n ch­a cã dÊu hiÖu ph¸t triÓn æn ®Þnh trong khi ®Õn n¨m 2010 ph¶i thùc hiÖn xong tiÕn tr×nh cæ ph©n fho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc. V× vËy, c¸c c¬ quan qu¶n lý nªn cã c¸i nh×n s©u h¬n, dµi h¹n h¬n, thay v× chØ nh÷ng gi¶i ph¸p tr­íc m¾t. MÆt kh¸c cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ nø¬c ph¸t hµnh cæ phiÕu lÇn ®Çu ra c«ng chóng kh«ng h¼n lµ b¸n ®­îc gi¸ cµng cao cµng tèt ®Ó nhµ ®Çu t­ rót ®­îc nhiÒu vèn mµ môc tiªu lín nhÊt cña cæ phÇn ho¸ ®ã lµ t¹o ra ®éng lùc gióp doanh nghiÖp ph¸t triÓn qu¶n trÞ tèt kinh doanh cã hiÖu qu¶ h¬n. T©m lý vµ kiÕn thøc cña nhµ ®Çu t­ Tr­íc hÕt, thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam hiÖn vÉn lµ thÞ tr­êng theo t©m lý ®¸m ®«ng, khi t©m lý cña nhµ ®Çu t­ bÞ chi phèi rÊt lín bëi nh÷ng th«ng tin ®ån thæi, bÊt chÊp nh÷ng kiÕn thøc vµ nh÷ng dù b¸o cÇn thiÕt cña nhµ chuyªn m«n vµ qu¶n lý. Khi thÞ tr­êng chøng kho¸n r¨ng lªn, cã rÊt nhiÒu nhµ ®Çu t­ tham gia mua-b¸n chøng kho¸n, nh­ng khi thÞ tr­êng chøng kho¸n sôt gi¶m, th× c¸c nhµ ®Çu t­ l¹i tranh nhau b¸n tèng b¸n th¸o cæ phiÕu. V× thÕ, trong mét sè thêi ®iÓm gi¸ cña mät sè chøng kho¸n ®· t¨ng gÊp hµng chôc lÇn so víi gi¸ trÞ thùc, vµ l¹i chØ trong mét thêi gian qu¸ ng¾n,ch¼ng cã mét c¬ së khoa häc nµo biÖn minh cho sù t¨ng tr­ëng qu¸ nãng cña thÞ tr­êng ngoµi yÕu tè t©m lý. Do t¨ng tr­ëng kh«ng b×nh th­êng, tÊt yÕu sÏ dÉn ®Õn thÞ tr­êng chøng kho¸n ®¶o chiÒu. Sù lo l¾ng cña c¸c nhµ ®Çu t­, ®Æc biÖt lµ c¸c nhµ ®Çu t­ ng¾n h¹n ®· bao phñ kh¾p thÞi tr­êng, khiÕn nhiÒu ng­êi thiÕu “b¶n lÜnh” ch­a kÞp ®Þnh thÇn ë phiªn giao dÞch nµy, thÞ tr­êng phiªn tiÕp sau ®· tôt gi¶m s©u h¬n, dÔ véi vµng b¸n th¸o. §· lµ thÞ tr­êng th× cã lóc nªn, lóc xuèng, ®iÒu cèt lâi cña thÞ tr­êng chøng kho¸n còng lµ thÞ tr­êng tiÒn tÖ, thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n lµ quan hÖ cung- cÇu, nh­ng xem ra cßn kh«ng Ýt nhµ ®Çu t­ ch­a nhËn thøc ®óng vÊn ®Ò nµy. V× thÕ, cho dï hÖ thèng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng dï ch­a thùc sù hîp lý nh­ng c¸c nh©n tè kh¸ch quan vµ chñ quan tõ phÝa c¸c nhµ ®Çu t­ lu«n lµm mÊt c©n ®èi cung-cÇu, th× trªn thùc tÕ thÞ tr­êng chøng kho¸n kh«ng thÓ ph¸t triÓn lµnh m¹nh ®­îc. Nh­ vËy, c¸c nhµ ®Çu t­ ph¶i tù trau dåi cho m×nh kiÕn thøc vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n ®Ó kh«ng bÞ thua lç vÒ sù kÐm hiÒu biÕt cña m×nh. Tãm l¹i, trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ®Ó cã mét thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¸t triÓn lµnh m¹nh vµ æn ®Þnh rÊt cÇn nh÷ng gi¶i ph¸p chung vµ dµi h¹n. H¹n chÕ sö lý nh÷ng gi¶i ph¸p tøc thêi bëi nh÷ng gi¶i ph¸p ®ã rÊt dÔ lµm thÞ tr­êng tr«i sôt do t¨ng yÕu tè ®Çu c¬, yÕu tè ng¾n h¹n trªn thÞ tr­êng.