Đề tài Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải sản xuất cáp quang tại Công ty TNHH Công nghệ cao Ức Thái Việt Nam

thò tröôøng, daây ñieän ñöôïc maï moät lôùp keõm sau ñoù ñöôïc boïc nhöïa PVC cho ra thaønh phaåm. Qua moãi khaâu daây ñieän ñeàu döôïc kieåm tra chaát löôïng heát söùc chaët cheõ ñeå ñaûm baûo chaát löôïng cuûa saûn phaåm. Ngoaøi caùc coâng ñoaïn chính treân laø caùc coâng ñoaïn phuï nhö moâ taû trong caùc sô ñoà neâu treân. Ñaây laø Coâng ngheä raát tieân tieán hieän nay treân theá giôùi ñang aùp duïng. 2.6.2 Caùc thieát bò daây chuyeàn coâng ngheä Theo quy trình coâng ngheä saûn xuaát cuûa Coâng ty, toaøn boä caùc saûn phaåm ñeàu ñaït chaát löôïng cao theo tieâu chuaån quoác teá. Saûn phaåm ñöôïc saûn xuaát baèng caùc loaïi maùy moùc thieát bò tieân tieán. Danh muïc caùc loaïi maùy moùc thieát bò phuïc vuï cho hoaït ñoäng cuûa coâng ty ñöôïc trình baøy trong Baûng 2.3. Baûng 2.3- Danh muïc caùc loaïi maùy moùc, thieát bò duøng trong saûn xuaát STT Maùy moùc, thieát bò Ñôn vò tính Soá löôïng Nöôùc Saûn xuaát 01 Maùy ñuùc ñoàng boä 2 TQ, ÑL, Myõ 02 Maùy maøi ñoàng boä 1 TQ, ÑL, Myõ 03 Maùy keùo daây theùp Max-size boä 1 TQ, Ñöùc, YÙ 04 Maùy keùo daây theùp Mid-size boä 4 TQ, ÑL, Nhaät 05 Maùy keùo daây theùp Mid-size boä 2 TQ, ÑL, Nhaät 06 Maùy keùo daây theùp Mini-size boä 16 TQ, ÑL, Nhaät 07 Loø toâi chaân khoâng boä 1 TQ, ÑL, Nhaät 08 Maùy maï thieác boä 3 TQ, ÑL 09 Maùy cuoän daây ñoàng 500 boä 2 TQ, ÑL, Nhaät 10 Maùy cuoän daây ñoàng 650 boä 4 TQ, ÑL, Nhaät 11 Maùy beän caùp daây ñoàng 7B boä 2 TQ, ÑL, Nhaät 12 Maùy beän caùp daây ñoàng 37B boä 1 TQ, ÑL, Nhaät 13 Maùy beän caùp daây ñoàng 61B boä 1 TQ, ÑL, Nhaät 14 Maùy xe sôïi ñoâi boä 2 TQ, ÑL, Nhaät 15 Maùy laép raùp loõi caùp 25B boä 1 TQ, ÑL, Nhaät 16 Maùy laép raùp loõi caùp (3+1)B boä 1 TQ, ÑL, Nhaät 17 Maùy laép raùp loõi caùp 4B boä 1 TQ, ÑL, Nhaät 18 Maùy baêng 3 loaïi boä 1 TQ, ÑL, Nhaät 19 Maùy beän daây ñoàng boä 6 TQ, ÑL, Nhaät 20 Maùy ñuùc eùp 50 boä 1 TQ, ÑL, Nhaät 21 Maùy ñuùc eùp 60 boä 1 TQ, ÑL, Nhaät 22 Maùy ñuùc eùp 70 boä 2 TQ, ÑL, Nhaät 23 Maùy ñuùc eùp 90 boä 2 TQ, ÑL, Nhaät 24 Maùy ñuùc eùp 120 boä 1 TQ, ÑL, Nhaät 25 Daây töø tính (doïc) boä 1 TQ, ÑL, Nhaät 26 Daây töø tính (ngang) boä 6 TQ, ÑL, Nhaät 27 Maùy phöùc hôïp PVC boä 1 TQ, ÑL, YÙ 28 Thieát bò chieáu saùng boä 1 Vieät Nam 29 Thieát bò ñieàu hoøa nhieät ñoä boä 1 Vieät Nam 30 Thieát bò phuï boä 1 Vieät Nam 31 Heä thoáng neùn khí boä 1 Vieät Nam Nguoàn: Baùo caùo giaûi trình kinh teá kyõ thuaät Coâng ty TNHH ÖÙc Thaùi Ghi chuù: Caùc loaïi maùy moùc, thieát bò phaàn lôùn laø maùy môùi 100% hoaëc neáu maùy ñaõ qua söû duïng thì chaát löôïng ñeàu ñaït treân 80%. Taát caû caùc loaïi maùy moùc ñeàu saûn xuaát töø naêm 2001 trôû veà sau. 2.6.3 Caùc coâng trình, thieát bò khaùc Thieát bò chöõa chaùy Caùc tieâu chuaån veà PCCC ñaõ ñöôïc thöïc hieän. Caùc thieát bò PCCC cô hoïc ñaõ ñöôïc boå sung cuøng vôùi caùc thieát bò baùo chaùy vaø chöõa chaùy töï ñoäng...Caùc loái thoaùt, caùc cöûa thoaùt hieåm ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng. Caùc maïng löôùi ñieän seõ ñöôïc noái raùp vôùi caùc boä phaän ngaét töï ñoäng. Tuaân thuû caùc quy ñònh veà PCCC vaø choáng seùt. Caùn boä, coâng nhaân vieân thöôøng xuyeân ñöôïc höôùng daãn cuï theå veà PCCC. Heä thoáng ñieän Nguoàn ñieän söû duïng cho hoaït ñoäng saûn xuaát cuûa coâng ty do maïng löôùi ñieän haï theá cuûa khu coâng nghieäp Long Thaønh, tænh Ñoàng Nai cung öùng. Nhu caàu söû duïng ñieän tính töø naêm saûn xuaát oån ñònh laø 60.000 kwh/thaùng. Caùc thieát bò ñieän ñöôïc ñaët taïi caùc khu vöïc rieâng vaø seõ ñöôïc leân phöông aùn phoøng choáng chaùy noå. Heä thoáng nöôùc Nguoàn nöôùc söû duïng töø heä thoáng caáp nöôùc cuûa KCN Long Thaønh cung caáp cho khu vöïc coâng ty. Nhu caàu söû duïng nöôùc (tính cho naêm saûn xuaát oån ñònh) khoaûng 3.000 m3/thaùng. 2.7 Hieän traïng, CHAÁT LÖÔÏNG vaø nguoàn gaây oâ nhieãm MOÂI TRÖÔØNG TAÏI COÂNG TY. Coâng ty TNHH Coâng ngheä cao ÖÙc Thaùi ñaõ xaây döïng vaø ñi vaøo hoaït ñoäng chính thöùc töø thaùng 01/2005. Ñeå coù cô sôû ñaùnh giaù chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí xung quanh, trong phaân xöôûng saûn xuaát nhoâm vaø chaát löôïng nöôùc thaûi, Coâng ty TNHH ÖÙc Thaùi ñaõ phoái hôïp vôùi Vieän Moâi tröôøng vaø Taøi nguyeân tieán haønh ño ñaïc, thu maãu taïi coâng ty vaøo ngaøy 19/07/2006. Keát quaû ño ñaïc vaø phaân tích maãu moâi tröôøng khoâng khí vaø maãu nöôùc thaûi taïi khu vöïc nhaø xöôûng saûn xuaát cuûa coâng ty ñöôïc trình baøy sau ñaây. 2.7.1 Moâi tröôøng khoâng khí a) Chaát löôïng vaø tính chaát moâi tröôøng khoâng khí 1. Chaát löôïng khoâng khí khu vöïc xung quanh - Chaát löôïng khoâng khí khu vöïc xung quanh ñöôïc trình baøy trong baûng 2.4. Baûng 2.4 - Keát quaû phaân tích chaát löôïng khoâng khí xung quanh Thoâng soá Ñôn vò Keát quaû phaân tích TCVN 5937:1995 (t.bình trong 1 giôø) Tieáng oàn-Leq dBA 60,2 75* Buïi mg/m3 0,12 0,3 SO2 mg/m3 0,008 0,5 NO2 mg/m3 0,080 0,4 CO mg/m3 3,91 40 Nguoàn: Vieän Moâi tröôøng vaø Taøi nguyeân. Ghi chuù: Vò trí thu maãu: taïi khu vöïc tröôùc vaên phoøng coâng ty Thôøi ñieåm thu maãu: 9.30 ngaøy 19/07/2006 “*” : TCVN 5949:1998 Nhaän xeùt: Keát quaû phaân tích maãu cho thaáy, taát caû caùc thoâng soá ño ñaïc veà caùc yeáu toá ñoä oàn, noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm: SO2, NO2, CO vaø haøm löôïng buïi ñeàu naèm trong giôùi haïn cho pheùp theo Tieâu chuaån Vieät Nam quy ñònh veà chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí xung quanh TCVN 5937-1995. 2. Chaát löôïng khoâng khí khu vöïc saûn xuaát - Chaát löôïng khoâng khí khu vöïc xung quanh ñöôïc trình baøy trong baûng 2.5. Baûng 2.5 - Keát quaû phaân tích chaát löôïng khoâng khí taïi khu saûn xuaát Thoâng soá Ñôn vò Keát quaû phaân tích TCVS3733/2002/QÑ-BYT K1 K2 K3 Tieáng oàn dBA 81,6 82,1 77,3 85 Buïi mg/m3 0,55 0,12 0,12 6 SO2 mg/m3 0,011 KPH 0,013 10 NO2 mg/m3 0,252 0,258 0,112 10 CO mg/m3 10,72 4,99 9,03 40 THC mg/m3 - 63,2 59,1 300(*) Nguoàn: Vieän Moâi tröôøng vaø Taøi nguyeân Ghi chuù: Vò trí thu maãu: K1: khu vöïc naáu ñoàng; K2: daây chuyeàn boïc nhöïa; K3: daây chuyeàn maï. Thôøi ñieåm thu maãu: 10.30 giôø ngaøy 19/07/2006 (*): Tieâu chuaån cho pheùp ñoái vôùi Hydrocarbon maïch thaúng (CH-CHO) Nhaän xeùt: Keát quaû phaân tích maãu cho thaáy, taát caû caùc thoâng soá ño ñaïc ñeàu naèm trong giôùi haïn cho pheùp theo Tieâu chuaån Veä sinh TCVS3733/2002/QÑ-BYT. b) Caùc nguoàn gaây oâ nhieãm. 1. Khí thaûi töø maùy phaùt ñieän döï phoøng Maùy phaùt ñieän cuûa Coâng ty coù caùc thoâng soá kyõ thuaät chính nhö sau: Coâng suaát maùy : 700 KVA Soá löôïng maùy : 1 Möùc tieâu thuï daàu : 100 kg daàu/giôø Nhieät ñoä khí thaûi : 538oC - Heä soá oâ nhieãm Heä soá oâ nhieãm ñoái vôùi quaù trình vaän haønh maùy phaùt ñieän, maùy bôm thuûy löïc chaïy daàu (theo daïng ñoäng cô ñoát trong) theo ñaùnh giaù nhanh cuûa WHO laø: Buïi 1,6 kg/taán daàu SO2 7,26xS kg/taán daàu NOx 18,2kg/taán daàu CO 7.3 kg/taán daàu 2. Tính toaùn noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm Theo tính toaùn thì 1 kg daàu khi chaïy maùy phaùt ñieän seõ thaûi ra 47m3 (23m3 chính xaùc hôn)khoâng khí (nguoàn: theo tính toaùn cuûa haõng cung caáp maùy phaùt). Trong 1 giôø chaïy 1 maùy phaùt ñieän söû duïng heát 100 kg daàu, löu löôïng khí thaûi laø 4.700m3. Khi ñoù noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm trong khí thaûi tính ñöôïc vaø trình baøy trong baûng 2.6 nhö sau: Baûng 2.6- Noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm khoâng khí Chaát oâ nhieãm Ñôn vò Keát quaû tính Tieâu chuaån thaûi (TCVN 6991:2001) Nguoàn Q1 – A Buïi mg/m3 34 - SO2 mg/m3 154.5 360 NOx mg/m3 387.2 720 CO mg/m3 155.3 360 Keát quaû treân cho thaáy taûi löôïng chaát oâ nhieãm trong khí thaûi do hoaït ñoäng cuûa maùy phaùt ñieän laø thaáp, hôn nöõa noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm trong tröôøng hôïp chaïy vôùi daàu DO coù 1%S cuõng chöa vöôït tieâu chuaån thaûi. 3. Hôi nhöïa töø quaù trình boïc nhöïa Trong quaù trình gia nhieät ñeå laøm noùng chaûy caùc nguyeân lieäu nhöïa (ñoái vôùi coâng ty chuû yeáu laø nhöïa PVC vaø PE), moät phaàn nhoû seõ bò ñoát chaùy vaø phaùt sinh khí CO2 vaø hôi VOC. Theo taøi lieäu ñaùnh giaù nhanh cuûa Toå chöùc Y teá Theá giôùi thì heä soá phaùt thaûi VOC ñoái vôùi saûn xuaát nhöïa PE vaø PVC laø khoaûng 0,35kg/taán nhöïa. Löôïng nhöïa nguyeân lieäu söû duïng haøng ngaøy trong giai ñoaïn hoaït ñoäng oån ñònh cuûa Coâng ty laø khoaûng 14 taán/ngaøy, khi ñoù taûi löôïng oâ nhieãm cuûa VOC taïi khaâu eùp nhöïa cuûa Coâng ty laø 4,9 kg/ngaøy. Taûi löôïng hôi VOC nhö treân laø khaù nhoû, hôn nöõa nhieät ñoä laøm noùng chaûy nguyeân lieäu khoâng ñuû cao ñeå coù theà ñoát chaùy nhöïa vaø phaùt sinh caùc chaát ñoäc (dioxin). 4. Khí thaûi oâ nhieãm töø thieát bò maï thieác Coâng ty coù söû duïng 3 maùy maï thieác ñeå maï moät soá chi tieát cuûa saûn phaåm. Coâng ngheä maï söû duïng laø maï khoâ (maï noùng chaûy), coâng ngheä maï khoâ laø laøm noùng chaûy thieác (baèng ñieän) roài sau ñoù nhuùng chi tieát caàn maï vaøo. Coâng ngheä maï noùng thieác treân daây ñoàng khoâng phaùt sinh nöôùc thaûi do khoâng phaûi taåy röûa chi tieát tröôùc khi maï, vaø chi tieát maï coù kích thöôùc nhoû. Tuy nhieân trong quaù trình laøm noùng chaûy thieác caàn phaûi söû duïng theâm chaát trôï dung, thöôøng duøng laø NH4Cl. ÔÛ nhieät ñoä cao moät phaàn thieác seõ töông taùc vôùi NH4Cl taïo thaønh SnCl2, ñoàng thôøi giaûi phoùng NH3 vaø moät phaàn NH4Cl cuõng bò phaân huûy thaønh NH3 vaø HCl thoaùt vaøo khoâng khí. Khí oâ nhieãm seõ ñöôïc thu gom bôûi quaït huùt vaø qua thieát bò xöû lyù baèng haáp thuï tröôùc khi thaûi ra ngoaøi. Do beà maët phuû chæ laø cac loaïi daây ñieän coù kích thöôùc nhoû, do vaäy löôïng dung dòch maï bay hôi ra ngoaøi laø raát ít. Ngoaøi ra, taïi coâng ñoaïn maï coøn phaùt sinh moät löôïng buïi kim loaïi : ôû nhieät ñoä noùng chaûy 500 – 6000C, moät phaàn Sn vaø Pb coù khaû naêng hoùa hôi, caùc hôi kim loaïi naøy thoaùt vaøo khí quyeån, tieáp xuùc vôùi oxy vaø seõ bò oxy hoùa thaønh caùc oxyt kim loaïi (SnO, PbO ) ôû daïng caùc haït raén. Thieát bò maï cuûa Coâng ty söû duïng thuoäc loaïi kín vaø coù trang bò heä thoáng quaït huùt vaø boä xöû lyù khí thaûi ñaûm baûo caùc hôi khí ñoäc vaø buïi töø coâng ñoaïn maï ñöôïc thu gom vaø xöû lyù ñaït tieâu chuaån tröôùc khi thaûi ra ngoaøi. 2.7.2 Moâi tröôøng nöôùc a) Nöôùc thaûi sinh hoaït - Khi hoaït ñoäng oån ñònh coâng ty seõ caàn 250 coâng nhaân vieân, nhö vaäy coù theå döï tính ñöôïc noàng ñoä caùc taùc nhaân oâ nhieãm trong nöôùc thaûi sinh hoaït nhö sau: - Theo taøi lieäu ñaùnh giaù cuûa moät soá quoác gia ñang phaùt trieån, khoái löôïng caùc chaát oâ nhieãm (chuû yeáu thaûi qua nöôùc thaûi sinh hoaït nhö qua nhaø veä sinh, taém röûa) ñöa vaøo moâi tröôøng haøng ngaøy töø moät ngöôøi laø: BOD 45 - 54 g/ngaøy COD 1.6 * BOD SS 70 - 145 g/ngaøy - Vì moät coâng nhaân chæ sinh hoaït taïi nhaø maùy 8h/ngaøy neân xem suaát thaûi cuûa 2 coâng nhaân töông ñöông vôùi suaát thaûi cuûa 1 ngöôøi bình thöôøng trong ngaøy, khi ñoù thì taûi löôïng oâ nhieãm trong nöôùc thaûi sinh hoaït cuûa Coâng ty laø tính cho 250 ngöôøi: BOD 11,2 - 13,5 kg/ngaøy COD 17,9 – 21,6 kg/ngaøy SS 17,5 – 36,2 kg/ngaøy - Löu löôïng nöôùc thaûi: khoaûng 30 m3/ngaøy (ñònh möùc söû duïng 120l/coâng nhaân.ngaøy) - Noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm ñöôïc trình baøy trong baûng 2.8: Baûng 2.7: Noàng ñoäc aùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc thaûi sinh hoaït STT Thoâng soá Ñôn vò Keát quaû TCVN 5945:1995 (möùc II) 2 BOD5 mg/l 370 - 450 30 3 COD mg/l 590 - 720 50 4 SS mg/l 580 - 1200 50 Nguoàn: Vieän Moâi tröôøng vaø Taøi nguyeân Ghi chuù: Thôøi gian thu maãu: 11 giôø ngaøy 19/07/2006 Tính toaùn treân cuõng phuø hôïp vôùi chaát löôïng nöôùc thaûi sinh hoaït ñoâ thò noùi chung (chöa qua xöû lyù). So saùch keát quaû naøy vôùi tieâu chuaån thaûi möùc II thì ñaõ vöôït tieâu chuaån thaûi nhieàu laàn, nhö vaäy nöôùc thaûi naøy caàn phaûi xöû lyù tröôùc khi thaûi ra ngoaøi. b) Nöôùc thaûi saûn xuaát Caùc nguoàn nöôùc thaûi Ñoái vôùi coâng ngheä saûn xuaát nhö cuûa Coâng ty thì nguoàn nöôùc ñöôïc xem laø nöôùc thaûi saûn xuaát cuûa Coâng ty laø: Nöôùc thaûi töø quaù trình giaûi nhieät cho coâng ñoaïn boïc nhöïa daây ñieän (laøm maùt saûn phaåm). Nöôùc thaûi/chaát thaûi loûng töø quaù trình veä sinh nhaø xöôûng, baûo trì maùy moùc thieát bò. Nöôùc thaûi töø heä thoáng xöû lyù khí thaûi Löu löôïng nöôùc thaûi - Nöôùc thaûi laøm maùt: Hieän nay nhaø maùy ñaõ ñi vaøo hoaït ñoäng löôïng nöôùc thaûi töø quaù trình laøm maùt vaøo khoaûng 50 m3/ngaøy (khi hoaït ñoäng heát coâng suaát, do chæ laøm nguoäi cho cho coâng ñoaïn boïc nhöïa cuûa daây ñieän neân nhieät ñoä cuûa nöôùc khoâng cao (khoaûng 420C). Löôïng nöôùc naøy ñöôïc tuaàn hoaøn vaø boå sung theâm trong quaù trình saûn xuaát. - Nöôùc thaûi töø quaù trình veä sinh nhaø xöôûng vaø baûo trì thieát bò: löôïng nöôùc thaûi naøy khoâng lieân tuïc, öôùc löôïng khoaûng 0,3m3/ngaøy. - Noàng ñoä baån cuûa nöôùc thaûi Trong hoaït ñoäng saûn xuaát, coâng ty chæ duøng nöôùc cho muïc ñích giaûi nhieät saûn phaåm vaø laøm maùt thieát bò vaø loaïi nöôùc naøy ñöôïc taän thu ñeå tuaàn hoaøn taùi söû duïng laïi neân nöôùc thaûi saûn xuaát laø khoâng coù. Nöôùc thaûi thaûi ra heä thoáng coáng thoaùt chung cuûa coâng ty chuû yeáu laø nöôùc thaûi sinh hoaït. Ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû xöû lyù nöôùc thaûi, coâng ty ñaõ phoái hôïp vôùi Vieän Moâi tröôøng vaø Taøi nguyeân ñeán thu maãu nöôùc thaûi taïi coáng thoaùt cuûa coâng ty vaøo ngaøy 19/07/2006. Keát quaû phaân tích maãu ñöôïc trình baøy trong baûng 2.7 sau ñaây. Baûng 2.8 - Keát quaû phaân tích nöôùc thaûi töø coáng thaûi cuûa nhaø maùy STT Thoâng soá Ñôn vò Keát quaû TCVN 5945:1995 (loaïi A) 1 pH - 6,96 6-9 2 BOD5 mg/l 250 20 3 COD mg/l 350 50 4 SS mg/l 350 50 5 Toång Nitô mg/l 1,93 30 6 Toång Photpho mg/l 0,05 4 7 Cadimi(Cd) mg/l 0.15 0.01 8 Chì(Pb) mg/l 0.03 0.1 9 Saét(Fe) mg/l 0.25 1 Nguoàn: Vieän Moâi tröôøng vaø Taøi nguyeân Ghi chuù: Thôøi gian thu maãu: 11 giôø ngaøy 19/07/2006 Nhaän xeùt: Qua keát quaû phaân tích chaát löôïng nöôùc thaûi taïi coáng thoaùt nöôùc cuûa coâng ty döïa theo tieâu chuaån cho pheùp theo TCVN 5945-1995 quy ñònh ñoái vôùi nguoàn loaïi A. Nöôùc thaûi saûn xuaát taïi nhaø maùy bò oâ nhieãm chính laø oâ nhieãm höõu cô vaø kim loaïi naëng (chuû yeáu laø Cadimi vaø Saét) Chaát thaûi raén a) Chaát thaûi raén khoâng nguy haïi Chaát thaûi raén khoâng nguy haïi cuûa Coâng ty bao goàm caùc loaïi nhö sau: - Raùc thaûi sinh hoaït Raùc thaûi sinh hoaït cuûa coâng nhaân vieân nhaø maùy vaø raùc thaûi töø quaù trình naáu aên cho coâng nhaân: vôùi löôïng coâng nhaân laø 250 ngöôøi thì löôïng raùc thaûi sinh hoaït thaûi ra trong ngaøy laø khoaûng 30 - 35 kg vôùi thaønh phaån chuû yeáu laø thöïc phaåm dö thöøa, bao bì nylon, giaáy.... Ñaây laø caùc chaát höõu cô deã phaân huûy gaây muøi hoâi neân neáu khoâng coù bieän phaùp thu gom vaø xöû lyù toát seõ aûnh höôûng ñeán myõ quan coâng ty vaø söùc khoeû cuûa coâng nhaân lao ñoäng. - Raùc thaûi saûn xuaát Caùc loaïi raùc thaûi saûn xuaát chuû yeáu laø: - Caùc loaïi vuïn kim loaïi thieác, ñoàng vuïn, buïi kim loaïi, sæ ñoàng vôùi khoái löôïng laø khoaûng 30 kg/ngaøy. - Caùc loaïi bao bì nylon, loõi nhöïa hö hoûng vôùi khoái löôïng toång coäng khoaûng 20kg/ngaøy, Caùc loaïi chaát thaûi naøy khoâng ñoäc haïi vaø coù theå taùi söû duïng neân coù theå kieåm soaùt deã daøng b) Chaát thaûi nguy haïi Thaønh phaàn caùc loaïi chaát chaát thaûi nguy haïi cuûa Coâng ty laø daàu nhôùt töø quaù trình söûa chöõa vaø baûo trì maùy moùc thieát bò, khaên, gieû lau chöùa daàu môõ, xaêng daàu… Caùc loaïi chaát thaûi naøy caàn ñöôïc xöû lyù theo ñuùng quyeát ñònh soá 155/1999/QÑ-TTg 2.8 Keát luaän veà caùc taùc ñoäng cuûa nhaø maùy Nhìn chung Coâng ty ÖÙc Thaùi vôùi daây chuyeàn saûn suaát kheùp kín. Phaân tích möùc ñoä vaø khaû naêng aûnh höôûng cuûa caùc taùc nhaân vaø hoaït ñoäng cuûa Coâng ty, caùc taùc ñoäng tieâu cöïc chính taäp trung vaøo moät soá ñieåm sau: - Hoaït ñoäng cuûa nhaø maùy taùc ñoäng chuû yeáu ñeán moâi tröôøng lao ñoäng cuûa coâng nhaân trong nhaø xöôûng. - Nhieät ñoä vaø ñoä oàn taïi khu vöïc saûn xuaát trong suoát thôøi gian laøm vieäc - Hôi khí ñoäc töø quaù trình maï thieác - Nguoàn nöôùc thaûi bò oâ nhieãm. Chöông 3TOÅNG QUAN CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI OÂ NHIEÃM 3.1 PHÖÔNG PHAÙP CÔ HOÏC Phöông phaùp xöû lyù cô hoïc söû duïng nhaèm muïc ñích taùch caùc chaát khoâng hoaø tan vaø moät phaàn caùc chaát ôû daïng keo ra khoûi nöôùc thaûi .Nhöõng coâng trình xöû lyù cô hoïc bao goàm : 3.1.1 Song chaén raùc Song chaén raùc nhaèm chaén giöõ caùc caën baån coù kích thöôùc lôùn hay ôû daïng sôïi: giaáy, rau coû, raùc… ñöôïc goïi chung laø raùc. Raùc ñöôïc chuyeån tôùi maùy nghieàn ñeå nghieàn nhoû,sau ñoù ñöôïc chuyeån tôùi beå phaân huyû caën (beå meâtan). Ñoái vôùi caùc taïp chaát < 5 mm thöôøng duøng löôùi chaén raùc. Caáu taïo cuûa thanh chaén raùc goàm caùc thanh kim loaïi tieát dieän hình chöõ nhaät, hình troøn hoaëc baàu duïc… Song chaén raùc ñöôïc chia laøm 2 loaïi di ñoäng hoaëc coá ñònh, coù theå thu gom raùc baèng thuû coâng hoaëc cô khí. Song chaén raùc ñöôïc ñaët nghieâng moät goùc 60 – 90 0 theo höôùng doøng chaûy. 3.1.2 Beå laéng caùt Beå laéng caùt duøng ñeå taùch caùc chaát baån voâ cô coù troïng löôïng rieâng lôùn hôn nhieàu so vôùi troïng löôïng rieâng cuûa nöôùc nhö xæ than, caùt…… ra khoûi nöôùc thaûi. Caùt töø beå laéng caùt ñöôïc ñöa ñi phôi khoâ ôû saân phôi vaø caùt khoâ thöôøng ñöôïc söû duïng laïi cho nhöõng muïc ñích xaây döïng. 3.1.3 Beå laéng Beå laéng duøng ñeå taùch caùc chaát lô löûng coù troïng löôïng rieâng lôùn hôn troïng löôïng rieâng cuûa nöôùc. Chaát lô löûng naëng hôn seõ töø töø laéng xuoáng ñaùy, coøn chaát lô löûng nheï hôn seõ noåi leân maët nöôùc hoaëc tieáp tuïc theo doøng nöôùc ñeán coâng trình xöû lyù tieáp theo. Duøng nhöõng thieát bò thu gom vaø vaän chuyeån caùc chaát baån laéng vaø noåi (ta goïi laø caën ) tôùi coâng trình xöû lyù caën. - Döïa vaøo chöùc naêng, vò trí coù theå chia beå laéng thaønh caùc loaïi: beå laéng ñôït 1 tröôùc coâng trình xöû lyù sinh hoïc vaø beå laéng ñôït 2 sau coâng trình xöû lyù sinh hoïc. - Döïa vaøo nguyeân taéc hoaït ñoäng, ngöôøi ta coù theå chia ra caùc loaïi beå laéng nhö: beå laéng hoaït ñoäng giaùn ñoaïn hoaëc beå laéng hoaït ñoäng lieân tuïc. - Döïa vaøo caáu taïo coù theå chia beå laéng thaønh caùc loaïi nhö sau: beå laéng ñöùng, beå laéng ngang, beå laéng ly taâm vaø moät soá beå laéng khaùc. A. Beå laéng ñöùng Beå laéng ñöùng coù daïng hình troøn hoaëc hình chöõ nhaät treân maët baèng. Beå laéng ñöùng thöôøng duøng cho caùc traïm xöû lyù coù coâng suaát döôùi 20.000 m3/ngaøyñeâm. Nöôùc thaûi ñöôïc daãn vaøo oáng trung taâm vaø chuyeån ñoäng töø döôùi leân theo phöông thaúng ñöùng. Vaän toác doøng nöôùc chuyeån ñoäng leân phaûi nhoû hôn vaän toác cuûa caùc haït laéng. Nöôùc trong ñöôïc taäp trung vaøo maùng thu phía treân. Caën laéng ñöôïc chöùa ôû phaàn hình noùn hoaëc choùp cuït phía döôùi. B. Beå laéng ngang Beå laéng ngang coù hình daïng chöõ nhaät treân maët baèng, tyû leä giöõa chieàu roäng vaø chieàu daøi khoâng nhoû hôn ¼ vaø chieàu saâu ñeán 4m. Beå laéng ngang duøng cho caùc traïm xöû lyù coù coâng suaát lôùn hôn 15.000 m3/ ngaøyñeâm. Trong beå laéng nöôùc thaûi chuyeån ñoäng theo phöông ngang töø ñaàu beå ñeán cuoái beå vaø ñöôïc daãn tôùi caùc coâng trình xöû lyù tieáp theo, vaän toác doøng chaûy trong vuøng coâng taùc cuûa beå khoâng ñöôïc vöôït quaù 40 mm/s. Beå laéng ngang coù hoá thu caën ôû ñaàu beå vaø nöôùc trong ñöôïc thu vaøo ôû maùng cuoái beå. C. Beå laéng ly taâm Beå laéng ly taâm coù daïng hình troøn treân maët baèng, ñöôøng kính beå töø 16 ñeán 40 m (coù tröôøng hôïp tôùi 60m), chieàu cao laøm vieäc baèng 1/6 – 1/10 ñöôøng kính beå. Beå laéng ly taâm ñöôïc duøng cho caùc traïm xöû lyù coù coâng suaát lôùn hôn 20.000 m3/ngñ. Trong beå laéng nöôùc chaûy töø trung taâm ra quanh thaønh beå. Caën laéng ñöôïc doàn vaøo hoá thu caën ñöôïc xaây döïng ôû trung taâm ñaùy beå baèng heä thoáng caøo gom caën ôû phaàn döôùi daøn quay hôïp vôùi truïc 1 goùc 450. Ñaùy beå thöôøng ñöôïc thieát keá vôùi ñoä doác i = 0,02 – 0,05. Daøn quay vôùi toác ñoä 2-3 voøng trong 1 giôø. Nöôùc trong ñöôïc thu vaøo maùng ñaët doïc theo thaønh beå phía treân. 3.1.4 Beå vôùt daàu môõ Beå vôùt daàu môõ thöôøng ñöôïc aùp duïng khi xöû lyù nöôùc thaûi coù chöùa daàu môõ (nöôùc thaûi coâng ngieäp), nhaèm taùch caùc taïp chaát nheï. Ñoái vôùi thaûi sinh hoaït khi haøm löôïng daàu môõ khoâng cao thì vieäc vôùt daàu môõ thöïc hieän ngay ôû beå laéng nhôø thieát bò gaït chaát noåi. 3.1.5 Beå loïc Beå loïc nhaèm taùch caùc chaát ôû traïng thaùi lô löûng kích thöôùc nhoû baèng caùch cho nöôùc thaûi ñi qua lôùp loïc ñaëc bieät hoaëc qua lôùp vaät lieäu loïc. Beå naøy ñöôïc söû duïng chuû yeáu cho moät soá loaïi nöôùc thaûi coâng nghieäp. Quaù trình phaân rieâng ñöôïc thöïc hieän nhôø vaùch ngaên xoáp, noù cho nöôùc ñi qua vaø giöõ pha phaân taùn laïi. Quaù trình dieãn ra döôùi taùc duïng cuûa aùp suaát coät nöôùc. Hieäu quaû cuûa Phöông phaùp xöû lyù cô hoïc : Coù theå loaïi boû ñöôïc ñeán 60% taïp chaát khoâng hoaø tan coù trong nöôùc thaûi vaø giaûm BOD ñeán 30%. Ñeå taêng hieäu suaát coâng taùc cuûa caùc coâng trình xöû lyù cô hoïc coù theå duøng bieän phaùp laøm thoaùng sô boä, thoaùng gioù ñoâng tuï sinh hoïc, hieäu quaû xöû lyù coù theå ñaït tôùi 75% theo haøm löôïng chaát lô löûng vaø 40 -50 % theo BOD. Trong soá caùc coâng trình xöû lyù cô hoïc coù theå keå ñeán beå töï hoaïi, beå laéng hai voû, beå laéng trong coù ngaên phaân huyû laø nhöõng coâng trình vöøa ñeå laéng vöøa ñeå phaân huyû caën laéng. 3.2 PHÖÔNG PHAÙP HOÙA LYÙ Baûn chaát cuûa quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp hoaù lyù laø aùp duïng caùc quaù trình vaät lyù vaø hoaù hoïc ñeå ñöa vaøo nöôùc thaûi chaát phaûn öùng naøo ñoù ñeå gaây taùc ñoäng vôùi caùc taïp chaát baån, bieán ñoåi hoaù hoïc, taïo thaønh caùc chaát khaùc döôùi daïng caën hoaëc chaát hoaø tan nhöng khoâng ñoäc haïi hoaëc gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Giai ñoaïn xöû lyù hoaù lyù coù theå laø giai ñoaïn xöû lyù ñoäc laäp hoaëc xöû lyù cuøng vôùi caùc phöông phaùp cô hoïc, hoaù hoïc, sinh hoïc trong coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi hoaøn chænh. Nhöõng phöông phaùp hoaù lyù thöôøng ñöôïc aùp duïng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi laø: keo tuï, ñoâng tuï, tuyeån noåi, haáp phuï, trao ñoåi ion, thaám loïc ngöôïc vaø sieâu loïc … 3.2.1 Phöông phaùp keo tuï vaø ñoâng tuï Quaù trình laéng chæ coù theå taùch ñöôïc caùc haït raén huyeàn phuø nhöng khoâng theå taùch ñöôïc caùc chaát gaây nhieãm baån ôû daïng keo vaø hoaø tan vì chuùng laø nhöõng haït raén coù kích thöôùc quaù nhoû. Ñeå taùch caùc haït raén ñoù moät caùch coù hieäu quaû baèng phöông phaùp laéng, caàn taêng kích thöôùc cuûa chuùng nhôø söï taùc ñoäng töông hoå giöõa caùc haït phaân taùn lieân keát thaønh taäp hôïp caùc haït, nhaèm taêng vaän toác laéng cuûa chuùng.Vieäc khöû caùc haït keo raén baèng laéng troïng löôïng ñoøi hoûi tröôùc heát caàn trung hoaø ñieän tích cuûa chuùng, thöù ñeán laø lieân keát chuùng vôùi nhau. Quaù trình trung hoaø ñieän tích thöôøng ñöôïc goïi laø quaù trình ñoâng tuï (coagulation), coøn quaù trình taïo thaønh caùc boâng lôùn hôn töø caùc haït nhoû goïi laø quaù trình keo tuï (flocculation). A Phöông phaùp keo tuï Keo tuï laø quaù trình keát hôïp caùc haït lô löûng khi cho caùc chaát cao phaân töû vaøo nöôùc. Khaùc vôùi quaù trình ñoâng tuï, khi keo tuï thì söï keát hôïp dieãn ra khoâng chæ do tieáp xuùc tröïc tieáp maø coøn do töông taùc laãn nhau giöõa caùc phaân töû chaát keo tuï bò haáp phuï treân caùc haït lô löûng. Söï keo tuï ñöôïc tieán haønh nhaèm thuùc ñaåy quaù trình taïo boâng hydroxyt nhoâm vaø saét vôùi muïc ñích taêng vaän toác laéng cuûa chuùng. Vieäc söû duïng chaát keo tuï cho pheùp giaûm chaát ñoâng tuï, giaûm thôøi gian ñoâng tuï vaø taêng vaän toác laéng. Cô cheá laøm vieäc cuûa chaát keo tuï döïa treân caùc hieän töôïng sau: haáp phuï phaân töû chaát keo treân beà maët haït keo, taïo thaønh maïng löôùi phaân töû chaát keo tuï. Söï dính laïi caùc haït keo do löïc ñaåy Vanderwalls. Döôùi taùc ñoäng cuûa chaát keo tuï giöõa caùc haït keo taïo thaønh caáu truùc 3 chieàu, coù khaû naêng taùch nhanh vaø hoaøn toaøn ra khoûi nöôùc. Chaát keo tuï thöôøng duøng coù theå laø hôïp chaát töï nhieân vaø toång hôïp chaát keo töï nhieân laø tinh boät, ete, xenlulozô, dectrin (C6H10O5)n vaø dioxyt silic hoaït tính (xSiO2.yH2O). B Phöông phaùp ñoâng tuï Chaát ñoâng tuï thöôøng duøng laø muoái nhoâm, saét hoaëc hoaëc hoãn hôïp cuûa chuùng. Vieäc choïn chaát ñoâng tuï phuï thuoäc vaøo thaønh phaàn, tính chaát hoaù lyù, giaù thaønh, noàng ñoä taïp chaát trong nöôùc, pH. Caùc muoái nhoâm ñöôïc duøng laøm chaát ñoâng tuï: Al2(SO4)3.18H2O, NaAlO2, Al(OH)2Cl, Kal(SO4)2.12H2O, NH4Al(SO4)2.12H2O. Thöôøng sunfat nhoâm laøm chaát ñoâng tuï vì hoaït ñoäng hieäu quaû pH = 5 – 7.5, tan toát trong nöôùc, söû duïng daïng khoâ hoaëc daïng dung dòch 50% vaø giaù thaønh töông ñoái reõ. Caùc muoái saét ñöôïc duøng laøm chaát ñoâng tuï: Fe(SO3).2H2O, Fe(SO4)3.3H2O, FeSO4.7H2O vaø FeCl3 . Hieäu quaû laéng cao khi söû duïng daïng khoâ hay dung dòch 10 -15%. 3.2.2 Tuyeån noåi Phöông phaùp tuyeån noåi thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå taùch caùc taïp chaát (ôû daïng raén hoaëc loûng) phaân taùn khoâng tan, töï laéng keùm ra khoûi pha loûng. Trong xöû lyù nöôùc thaûi, tuyeån noåi thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå khöû caùc chaát lô löûng vaø laøm ñaëc buøn sinh hoïc. Öu ñieåm cô baûn cuûa phöông phaùp naøy so vôùi phöông phaùp laéng laø coù theå khöû ñöôïc hoaøn toaøn caùc haït nhoû hoaëc nheï, laéng chaäm, trong moät thôøi gian ngaén. Khi caùc haït ñaõ noåi leân beà maët ,chuùng coù theå thu gom baèng boä phaän vôùt boït. Quaù trình tuyeån noåi ñöôïc thöïc hieän baèng caùch suïc caùc boït khí nhoû (thöôøng laø khoâng khí) vaøo trong pha loûng. Caùc khí ñoù keát dính vôùi caùc haït vaø khi löïc noåi cuûa taäp hôïp caùc boùng khí vaø haït ñuû lôùn seõ keùo theo haït cuøng noåi leân beà maët, sau ñoù chuùng taäp hôïp laïi vôùi nhau thaønh caùc lôùp boït chöùa haøm löôïng caùc haït cao hôn trong chaát loûng ban ñaàu. 3.2.3 Haáp phuï Phöông phaùp haáp phuï ñöôïc duøng roäng raõi ñeå laøm saïch trieät ñeå nöôùc thaûi khoûi caùc chaát höõu cô hoaø tan sau khi xöû lyù sinh hoïc cuõng nhö xöû lyù cuïc boä khi nöôùc thaûi coù chöùa moät haøm löôïng raát nhoû caùc chaát ñoù. Nhöõng chaát naøy khoâng phaân huyû baèng con ñöôøng sinh hoïc vaø thöôøng coù ñoäc tính cao. Neáu caùc chaát caàn khöû bò haáp phuï toát vaø chi phí rieâng cho löôïng chaát haáp phuï khoâng lôùn thì vieäc öùng duïng phöông phaùp naøy laø hôïp lyù hôn caû. Caùc chaát haáp phuï thöôøng ñöôïc söû duïng nhö: than hoaït tính, caùc chaát toång hôïp vaø chaát thaûi cuûa vaøi ngaønh saûn xuaát ñöôïc duøng laøm chaát haáp phuï (tro, ræ, maït cöa…). Chaát haáp phuï voâ cô nhö ñaát seùt, silicagen, keo nhoâm vaø caùc chaát hydroxit kim loaïi ít ñöôïc söû duïng vì naêng löôïng töông taùc cuûa chuùng vôùi caùc phaân töû nöôùc lôùn. Chaát haáp phuï phoå bieán nhaát laø than hoaït tính, nhöhg chuùng caàn coù caùc tính chaát xaùc ñònh nhö : töông taùc yeáu vôùi caùc phaân töû nöôùc vaø maïnh vôùi caùc chaát höõu cô, coù loã xoáp thoâ ñeå coù theå haáp phuï caùc phaân töû höõu cô lôùn vaø phöùc taïp, coù khaû naêng phuïc hoài. Ngoaøi ra, than phaûi beàn vôùi nöôùc vaø thaám nöôùc nhanh. Quan troïng laø than phaûi coù hoaït tính xuùc taùc thaáp ñoái vôùi phaûn öùng oxy hoaù bôûi vì moät soá chaát höõu cô trong nöôùc thaûi coù khaû naêng bò oxy hoaù vaø bò hoaù nhöïa. Caùc chaát hoaù nhöïa bít kín loå xoáp cuûa than vaø caûn trôû vieäâc taùi sinh noù ôû nhieät ñoä thaáp. 3.2.4 Phöông phaùp trao ñoåi ion Trao ñoåi ion laø moät quaù trình trong ñoù caùc ion treân beà maët cuûa chaát raén trao ñoåi vôùi ion coù cuøng ñieän tích trong dung dòch khi tieáp xuùc vôùi nhau. Caùc chaát naøy goïi laø caùc ionit (chaát trao ñoåi ion), chuùng hoaøn toaøn khoâng tan trong nöôùc. Caùc chaát coù khaû naêng huùt caùc ion döông töø dung dòch ñieän ly goïi laø cationit, nhöõng chaát naøy mang tính axit. Caùc chaát coù khaû naêng huùt caùc ion aâm goïi laø anionit vaø chuùng mang tính kieàm. Neáùu nhö caùc ionit naøo ñoù trao ñoåi caû cation vaø anion goïi laø caùc ionit löôõng tính. Phöông phaùp trao ñoåi ion thöôøng ñöôïc öùng duïng ñeå loaïi ra khoûi nöôùc caùc kim loaïi nhö : Zn, Cu, Cr, Ni, Pb, Hg, Mn,…v…v…,caùc hôïp chaát cuûa Asen, photpho, Cyanua vaø caùc chaát phoùng xaï. Caùc chaát trao ñoåi ion laø caùc chaát voâ cô hoaëc höõu cô coù nguoàn goác töï nhieân hay toång hôïp nhaân taïo. Caùc chaát trao ñoåi ion voâ cô töï nhieân goàm coù caùc zeolit, kim loaïi khoaùng chaát, ñaát seùt, fenspat, chaát mica khaùc nhau…v…v… voâ cô toång hôïp goàm silicagen, pecmutit (chaát laøm meàm nöôùc ), caùc oxyt khoù tan vaø hydroxyt cuûa moät soá kim loaïi nhö nhoâm, croâm, ziriconi…v…v… Caùc chaát trao ñoåi ion höõu cô coù nguoàn goác töï nhieân goàm axit humic vaø than ñaù chuùng mang tính axit, caùc chaát coù nguoàn goác toång hôïp laø caùc nhöïa coù beà maët rieâng lôùn laø nhöõng hôïp chaát cao phaân töû. 3.2.5 Caùc quaù trình taùch baèng maøng Maøng ñöôïc ñònh nghóa laø moät pha ñoùng vai troø ngaên caùch giöõa caùc pha khaùc nhau. Vieâc öùng duïng maøng ñeå taùch caùc chaát phuï thuoäc vaøo ñoä thaám cuûa caùc hôïp chaát ñoù qua maøng. Ngöôøi ta duøng caùc kyõ thuaät nhö: ñieän thaåm tích, thaåm thaáu ngöôïc, sieâu loïc vaø caùc quaù trình töông töï khaùc. Thaåm thaáu ngöôïc vaø sieâu loïc laø quaù trình loïc dung dòch qua maøng baùn thaåm thaáu, döôùi aùp suaát cao hôn aùp suaát thaám loïc. Maøng loïc cho caùc phaân töû dung moâi ñi qua vaø giöõ laïi caùc chaát hoaø tan. Söï khaùc bieät giöõa hai quaù trình laø ôû choå sieâu loïc thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå taùch dung dòch coù khoái löôïng phaân töû treân 500 vaø coù aùp suaát thaåm thaáu nhoû (ví duï nhö caùc vi khuaån, tinh boät, protein, ñaát seùt…). Coøn thaåm thaáu ngöôïc thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå khöû caùc vaät lieâu coù khoái löôïng phaân töû thaáp vaø coù aùp suaát cao. 3.2.6 Phöông phaùp ñieän hoaù Muïc ñích cuûa phöông phaùp naøy laø xöû lyù caùc taïp chaát tan vaø phaân taùn trong nöôùc thaûi, coù theå aùp duïng trong quaù trình oxy hoaù döông cöïc, khöû aâm cöïc, ñoâng tuï ñieän vaø ñieän thaåm tích. Taát caû caùc quaù trình naøy ñeàu xaûy ra treân caùc ñieän cöïc khi cho doøng ñieän 1 chieàu ñi qua nöôùc thaûi. Caùc phöông phaùp ñieän hoaù giuùp thu hoài caùc saûn phaåm coù giaù trò töø nöôùc thaûi vôùi sô ñoà coâng ngheä töông ñoái ñôn giaûn, deã töï ñoäng hoaù vaø khoâng söû duïng taùc chaát hoaù hoïc. Nhöôïc ñieåm lôùn cuûa phöông phaùp naøy laø tieâu hao ñieän naêng lôùn. Vieäâc laøm saïch nöôùc thaûi baèng phöông phaùp ñieän hoaù coù theå tieán haønh giaùn ñoaïn hoaëc lieân tuïc. Hieäu suaát cuûa phöông phaùp ñieän hoaù ñöôïc ñaùnh giaù baèng 1 loaït caùc yeáu toá nhö maät ñoä doøng ñieän, ñieän aùp, heä soá söû duïng höõu ích ñieän aùp, hieäu suaát theo doøng, hieäu suaát theo naêng löôïng. 3.2.7 Phöông phaùp trích ly Trích ly pha loûng ñöôïc öùng duïng ñeå laøm saïch nöôùc thaûi chöùa phenol, daàu, axit höõu cô, caùc ion kim loaïi… Phöông phaùp naøy ñöôïc öùng duïng khi noàng ñoä chaát thaûi lôùn hôn 3-4 g/l, vì khi ñoù giaù trò chaát thu hoài môùi buø ñaép chi phí cho quaù trình trích ly. Laøm saïch nöôùc thaûi baèng phöông phaùp trích ly bao goàm 3 giai ñoaïn : - Giai ñoaïn thöù nhaát: Troän maïnh nöôùc thaûi vôùi chaát trích ly (dung moâi höõu cô ) trong ñieàu kieän beà maët tieáp xuùc phaùt trieån giöõa caùc chaát loûng hình thaønh 2 pha loûng. Moät pha laø chaát trích vôùi chaát ñöôïc trích, coøn pha khaùc laø nöôùc thaûi vôùi chaát trích. - Giai ñoaïn thöù hai: Phaân rieâng hai pha loûng noùi treân. - Giai ñoaïn thöù ba: Taùi sinh chaát trích ly. Ñeå giaûm noàng ñoä taïp chaát tan thaáp hôn giôùi haïn cho pheùp caàn phaûi choïn ñuùng chaát trích vaø vaän toác cuûa noù khi cho vaøo nöôùc thaûi. 3.3 PHÖÔNG PHAÙP HOÙA HOÏC Caùc phöông phaùp hoaù hoïc duøng trong xöû lyù nöôùc thaûi goàm coù: trung hoaø, oxy hoaù vaø khöû. Taát caû caùc phöông phaùp naøy ñeàu duøng caùc taùc nhaân hoaù hoïc neân laø phöông phaùp ñaét tieàn. Ngöôøi ta söû duïng caùc phöông phaùp hoaù hoïc ñeå khöû caùc chaát hoaø tan vaø trong caùc heä thoáng caáp nöôùc kheùp kín. Ñoâi khi caùc phöông phaùp naøy ñöôïc duøng ñeå xöû lyù sô boä tröôùc xöû lyù sinh hoïc hay sau coâng ñoaïn naøy nhö laø moät phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi laàn cuoái ñeå thaûi vaøo nguoàn. 3.3.1.Phöông phaùp trung hoaø Nöôùc thaûi chöùa caùc axit voâ cô hoaëc kieàm caàn ñöôïc trung hoaø ñöa pH veà khoaûng 6,5 ñeán 8,5 tröôùc khi thaûi vaøo nguoàn nöôùc hoaëc söû duïng cho coâng ngheä xöû lyù tieáp theo. Trung hoaø nöôùc thaûi coù theå thöïc hieän baèng nhieàu caùch khaùc nhau: - Troän laãn nöôùc thaûi axit vôùi nöôùc thaûi kieàm- Boå sung caùc taùc nhaân hoaù hoïc- Loïc nöôùc axit qua vaät lieäu coù taùc duïng trung hoaø- Haáp thuï khí axit baèng nöôùc kieàm hoaëc haáp thuï amoniac baèng nöôùc axit Vieäc löïa choïn phöông phaùp trung hoaø laø tuyø thuoäc vaøo theå tích vaø noàng ñoä nöôùc thaûi, cheá ñoä thaûi nöôùc thaûi, khaû naêng saún coù vaø giaù thaønh cuûa caùc taùc nhaân hoaù hoïc. Trong quaù trình trung hoaø, moät löôïng buøn caën ñöôïc taïo thaønh. Löôïng buøn naøy phuï thuoäc vaøo noàng ñoä vaø thaønh phaàn cuûa nöôùc thaûi cuõng nhö loaïi vaø löôïng caùc taùc nhaân söû duïng cho quaù trình. 3.3.2 Phöông phaùp oxy hoaù khöû Muïc ñích cuûa phöông phaùp naøy laø chuyeån caùc chaát oâ nhieãm ñoäc haïi trong nöôùc thaûi thaønh caùc chaát ít ñoäc hôn vaø ñöôïc loaïi ra khoûi nöôùc thaûi. Quaù trình naøy tieâu toán moät löôïng lôùn caùc taùc nhaân hoaù hoïc, do ñoù quaù trình oxy hoaù hoaù hoïc chæ ñöôïc duøng trong nhöõng tröôøng hôïp khi caùc taïp chaát gaây oâ nhieãm baån trong nöôùc thaûi khoâng theå taùch baèng nhöõng phöông phaùp khaùc. Thöôøng söû duïng caùc chaát oxy hoaù nhö : Clo khí vaø loûng , nöôùc Javen NaOCl, Kalipermanganat KMnO4, Hypocloric Canxi Ca(ClO)2, H2O2, Ozon… 3.3.3 Khöû truøng nöôùc thaûi Sau khi xöû lyù sinh hoïc, phaàn lôùn caùc vi khuaån trong nöôùc thaûi bò tieâu dieät. Khi xöû lyù trong caùc coâng trình sinh hoïc nhaân taïo (Aerophin hay Aerotank ) soá löôïng vi khuaån giaûm xuoáng coøn 5%, trong hoà sinh vaät hoaëc caùnh ñoàng loïc coøn 1-2%. Nhöng ñeå tieâu dieät toaøn boä vi khuaån gaây beänh, nöôùc thaûi caàn phaûi khöû truøng Chlor hoaù, Ozon hoaù, ñieän phaân, tia cöïc tím … Phöông phaùp Chlor hoaù nöôùc thaûi baèng Clorua voâi: Aùp duïng cho traïm nöôùc thaûi coù coâng suaát döôùi 1000 m3/ngñ. Caùc coâng trình vaø thieát bò duøng trong daây chuyeàn naøy laø caùc thuøng hoaø troän, chuaån bò dung dòch Clorua voâi, thieát bò ñònh löôïng maùng troän vaø beå tieáp xuùc. Vôùi Clorua voâi ñöôïc hoaø troän sô boä taïi thuøng hoaø troän cho ñeán dung dòch 10 -15% sau ñoù chuyeån qua thuøng dung dòch. Bôm ñònh löôïng seõ ñöa dung dòch Clorua voâi vôùi lieàu löôïng nhaát ñònh ñi hoaø troän vaøo nöôùc thaûi. Trong caùc thuøng troän dung dòch, Clorua voâi ñöôïc khuaáy troän vôùi nöôùc caáp baèng caùc caùnh khuaáy gaén vôùi truïc ñoäng cô ñieän. Phöông phaùp Ozon hoaù Ozon hoaù taùc ñoäng maïnh meõ vôùi caùc chaát khoaùng vaø chaát höõu cô, oxy hoaù baèng Ozon cho pheùp ñoàng thôøi khöû maøu, khöû muøi, tieät truøng nöôùc. Phöông phaùp Ozon hoaù coù theå xöû lyù phenol, saûn phaåm daàu moû, H2S, caùc hôïp chaát Asen, thuoác nhuoäm… Sau quaù trình Ozon hoaù soá löôïng vi khuaån bò tieâu dieät ñeán hôn 99%. Ngoaøi ra, Ozon coøn oxy hoaù caùc hôïp chaát Nitô, Photpho … Nhöôïc ñieåm chính cuûa phöông phaùp naøy laø giaù thaønh cao vaø thöôøng ñöôïc öùng duïng roäng raõi trong xöû lyù nöôùc caáp . 3.4. PHÖÔNG PHAÙP SINH HOÏC Phöông phaùp xöû lí sinh hoïc laø söû duïng khaû naêng soáng, hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät ñeå phaân huyû caùc chaát baån höõu cô coù trong nöôùc thaûi. Caùc vi sinh vaät söû duïng caùc hôïp chaát höõu cô vaø moät soá khoaùng chaát laøm nguoàn dinh döôõng vaø taïo naêng löôïng. Trong quaù trình dinh döôõng, chuùng nhaän caùc chaát dinh döôõng ñeå xaây döïng teá baøo, sinh tröôûng vaø sinh saûn vì theá sinh khoái cuûa chuùng ñöôïc taêng leân. Quaù trình phaân huõy caùc chaát höõu cô nhôø vi sinh vaät goïi laø quaù trình oxy hoùa sinh hoùa. Phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc coù theå thöïc hieän trong ñieàu kieän hieáu khí( vôùi söï coù maët cuûa oxy) hoaëc trong ñieàu kieän kî khí( khoâng coù oxy). Phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc coù theå öùng duïng ñeå laøm saïch hoaøn toaøn caùc loaïi nöôùc thaûi chöùa chaát höõu cô hoaø tan hoaëc phaân taùn nhoû. Do vaäy phöông phaùp naøy thöôøng ñöôïc aùp duïng sau khi loaïi boû caùc loaïi taïp chaát thoâ ra khoûi nöôùc thaûi coù haøm löôïng chaát höõu cô cao. Quaù trình xöû lyù sinh hoïc goàm caùc böôùc - Chuyeån hoaù caùc hôïp chaát coù nguoàn goác cacbon ôû daïng keo vaø daïng hoaø tan thaønh theå khí vaø thaønh caùc voû teá baøo vi sinh - Taïo ra caùc boâng caën sinh hoïc goàm caùc teá baøo vi sinh vaät vaø caùc chaát keo voâ cô trong nöôùc thaûi - Loaïi caùc boâng caën ra khoûi nöôùc thaûi baèng quaù trình laéng. 3.4.1.Xöû lí nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc trong ñieàu kieän töï nhieân Ñeå taùch caùc chaát baån höõu cô daïng keo vaø hoaø tan trong ñieàu kieän töï nhieân ngöôøi ta xöû lí nöôùc thaûi trong ao, hoà ( hoà sinh vaät) hay treân ñaát ( caùnh ñoàng töôùi, caùnh ñoàng loïc…). A. Hoà sinh vaät Hoà sinh vaät laø caùc ao hoà coù nguoàn goác töï nhieân hoaëc nhaân taïo, coøn goïi laø hoà oxy hoaù, hoà oån ñònh nöôùc thaûi, … xöû lí nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc. Trong hoà sinh vaät dieãn ra quaù trình oxy hoaù sinh hoaù caùc chaát höõu cô nhôø caùc loaøi vi khuaån, taûo vaø caùc loaïi thuûy sinh vaät khaùc, töông töï nhö quaù trình laøm saïch nguoàn nöôùc maët. Vi sinh vaät söû duïng oxy sinh ra töø reâu taûo trong quaù trình quang hôïp cuõng nhö oxy töø khoâng khí ñeå oxy hoaù caùc chaát höõu cô, rong taûo laïi tieâu thuï CO2, photphat vaø nitrat amon sinh ra töø söï phaân huyû, oxy hoaù caùc chaát höõu cô bôûi vi sinh vaät. Ñeå hoà hoaït ñoäng bình thöôøng caàn phaûi giöõ giaù trò pH vaø nhieät ñoä toái öu. Nhieät ñoä khoâng ñöôïc thaáp hôn 60C. Theo baûn chaát quaù trình sinh hoaù, ngöôøi ta chia hoà sinh vaät ra caùc loaïi hoà hieáu khí, hoà sinh vaät tuyø tieän (Faculative) vaø hoà sinh vaät yeám khí. 1. Hoà sinh vaät hieáu khí Quaù trình xöû lí nöôùc thaûi xaûy ra trong ñieàu kieän ñaày ñuû oxy, oxy ñöôïc cung caáp qua maët thoaùng vaø nhôø quang hôïp cuûa taûo hoaëc hoà ñöôïc laøm thoaùng cöôõng böùc nhôø caùc heä thoáng thieát bò caáp khí. Ñoä saâu cuûa hoà sinh vaät hieáu khí khoâng lôùn töø 0,5-1,5m. 2. Hoà sinh vaät tuyø tieän Coù ñoä saâu töø 1.5 – 2.5m, trong hoà sinh vaät tuøy tieän, theo chieàu saâu lôùp nöôùc coù theå dieãn ra hai quaù trình: oxy hoaù hieáu khí vaø leân men yeám khí caùc chaát baån höõu cô. Trong hoà sinh vaät tuyø tieän vi khuaån vaø taûo coù quan heä töông hoå ñoùng vai troø cô baûn ñoái vôùi söï chuyeån hoaù caùc chaát. 3. Hoà sinh vaät yeám khí Coù ñoä saâu treân 3m, vôùi söï tham gia cuûa haøng traêm chuûng loaïi vi khuaån kî khí baét buoäc vaø kî khí khoâng baét buoäc. Caùc vi sinh vaät naøy tieán haønh haøng chuïc phaûn öùng hoaù sinh hoïc ñeå phaân huyû vaø bieán ñoåi caùc hôïp chaát höõu cô phöùc taïp thaønh nhöõng chaát ñôn giaûn, deã xöû lyù. Hieäu suaát giaûm BOD trong hoà coù theå leân ñeán 70%. Tuy nhieân nöôùc thaûi sau khi ra khoûi hoà vaãn coù BOD cao neân loaïi hoà naøy chæ chuû yeáu aùp duïng cho xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp raát ñaäm ñaëc vaø duøng laøm hoà baäc 1 trong toå hôïp nhieàu baäc. B. Caùnh Ñoàng Töôùi - Caùnh Ñoàng Loïc Caùnh ñoàng töôùi laø nhöõng khoaûng ñaát canh taùc, coù theå tieáp nhaän vaø xöû lyù nöôùc thaûi. Xöû lyù trong ñieàu kieän naøy dieãn ra döôùi taùc duïng cuûa vi sinh vaät, aùnh saùng maët trôøi, khoâng khí vaø döôùi aûnh höôûng cuûa caùc hoaït ñoäng soáng thöïc vaät, chaát thaûi bò haáp thuï vaø giöõ laïi trong ñaát, sau ñoù caùc loaïi vi khuaån coù saün trong ñaát seõ phaân huyû chuùng thaønh caùc chaát ñôn giaûn ñeå caây troàng haáp thuï. Nöôùc thaûi sau khi ngaám vaøo ñaát, moät phaàn ñöôïc caây troàng söû duïng. Phaàn coøn laïi chaûy vaøo heä thoáng tieâu nöôùc ra soâng hoaëc boå sung cho nöôùc nguoàn. 3.4.2.Xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc trong ñieàu kieän nhaân taïo A.Beå loïc sinh hoïc Beå loïc sinh hoïc laø coâng trình nhaân taïo, trong ñoù nöôùc thaûi ñöôïc loïc qua vaät lieäu raén coù bao boïc moät lôùp maøng vi sinh vaät. Beå loïc sinh hoïc goàm caùc phaàn chính nhö sau: phaàn chöùa vaät lieäu loïc, heä thoáng phaân phoái nöôùc ñaûm baûo töôùi ñeàu leân toaøn boä beà maët beå, heä thoáng thu vaø daån nöôùc sau khi loïc, heä thoáng phaân phoái khí cho beå loïc. Quaù trinh oxy hoaù chaát thaûi trong beå loïc sinh hoïc dieån ra gioáng nhö treân caùnh ñoàng loïc nhöng vôùi cöôøng ñoä lôùn hôn nhieàu. Maøng vi sinh vaät ñaõ söû duïng vaø xaùc vi sinh vaät cheát theo nöôùc troâi khoûi beå ñöôïc taùch khoûi nöôùc thaûi ôû beå laéng ñôït 2. Ñeå ñaûm baûo quaù trình oxy hoaù sinh hoaù dieãn ra oån ñònh, oxy ñöôïc caáp cho beå loïc baèng caùc bieän phaùp thoâng gioù töï nhieân hoaëc thoâng gioù nhaân taïo .Vaät lieäu loïc cuûa beå loïc sinh hoïc coù theå laø nhöïa Plastic, xæ voøng goám, ñaù Granit…… 1. Beå loïc sinh hoïc nhoû gioït Beå coù daïng hình vuoâng, hình chöõ nhaät hoaëc hình troøn treân maët baèng, beå loïc sinh hoïc nhoû gioït laøm vieäc theo nguyeân taéc sau: - Nöôùc thaûi sau beå laéng ñôït 1 ñöôïc ñöa veà thieát bò phaân phoái, theo chu kyø töôùi ñeàu nöôùc treân toaøn boä beà maët beå loïc. Nöôùc thaûi sau khi loïc chaûy vaøo heä thoáng thu nöôùc vaø ñöôïc daãn ra khoûi beå. Oxy caáp cho beå chuû yeáu qua heä thoáng loã xung quanh thaønh beå. - Vaät lieäu loïc cuûa beå sinh hoïc nhoû gioït thöôøng laø caùc haït cuoäi, ñaù … ñöôøng kính trung bình 20 – 30 mm. Taûi troïng nöôùc thaûi cuûa beå thaáp (0,5 – 1,5 m3/m3 vaät lieäu loïc /ngñ). Chieàu cao lôùp vaät lieäu loïc laø 1,5 – 2m. Hieäu quaû xöû lyù nöôùc thaûi theo tieâu chuaån BOD ñaït 90%. Duøng cho caùc traïm xöû lyù nöôùc thaûi coù coâng suaát döôùi 1000 m3/ngñ. 2. Beå loïc sinh hoïc cao taûi Beå loïc sinh hoïc cao taûi coù caáu taïo vaø quaûn lyù khaùc vôùi beå loïc sinh hoïc nhoû gioït, nöôùc thaûi töôùi leân maët beå nhôø heä thoáng phaân phoái phaûn löïc. Beå coù taûi troïng 10 – 20 m3 nöôùc thaûi/ 1m2 beà maët beå /ngñ. Neáu tröôøng hôïp BOD cuûa nöôùc thaûi quaù lôùn ngöôøi ta tieán haønh pha loaõng chuùng baèng nöôùc thaûi ñaõ laøm saïch. Beå ñöôïc thieát keá cho caùc traïm xöû lyù döôùi 5000 m3/ngñ. B. Beå hieáu khí buøn hoaït tính – Beå Aerotank Laø beå chöùa hoån hôïp nöôùc thaûi vaø buøn hoaït tính, khí ñöôïc caáp lieân tuïc vaøo beå ñeå troän ñeàu vaø giöõ cho buøn ôû traïng thaùi lô löûng trong nöôùc thaûi vaø caáp ñuû oxy cho vi sinh vaät oxy hoaù caùc chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi. Khi ôû trong beå, caùc chaát lô löûng ñoùng vai troø laø caùc haït nhaân ñeå cho caùc vi khuaån cö truù, sinh saûn vaø phaùt trieån daàn leân thaønh caùc boâng caën goïi laø buøn hoaït tính. Vi khuaån vaø caùc vi sinh vaät soáng duøng chaát neàn (BOD) vaø chaát dinh döôõng (N, P) laøm thöùc aên ñeå chuyeån hoaù chuùng thaønh caùc chaát trô khoâng hoaø tan vaø thaønh caùc teá baøo môùi. Soá löôïng buøn hoaït tính sinh ra trong thôøi gian löu laïi trong beå Aerotank cuûa löôïng nöôùc thaûi ban ñaàu ñi vaøo trong beå khoâng ñuû laøm giaûm nhanh caùc chaát höõu cô do ñoù phaûi söû duïng laïi moät phaàn buøn hoaït tính ñaõ laéng xuoáng ñaùy ôû beå laéng ñôït 2, baèng caùch tuaàn hoaøn buøn veà beå Aerotank ñeå ñaûm baûo noàng ñoä vi sinh vaät trong beå. Phaàn buøn hoaït tính dö ñöôïc ñöa veà beå neùn buøn hoaëc caùc coâng trình xöû lyù buøn caën khaùc ñeå xöû lyù. Beå Aerotank hoaït ñoäng phaûi coù heä thoáng cung caáp khí ñaày ñuû vaø lieân tuïc. C. Quaù trình xöû lyù sinh hoïc kî khí - Beå UASB 1. Quaù trình xöû lyù sinh hoïc kî khí Quaù trình phaân huûy kî khí laø quaù trình phaân huûy sinh hoïc caùc chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi trong ñieàu kieän khoâng coù oxy ñeå taïo ra saûn phaåm cuoái cuøng laø khí CH4 vaø CO2 (tröôøng hôïp nöôùc thaûi khoâng chöùa NO3- vaø SO42-). Cô cheá cuûa quaù trình naøy ñeán nay vaãn chöa ñöôïc bieát ñeán moät caùch ñaày ñuû vaø chính xaùc nhöng caùch chung, quaù trình phaân huûy coù theå ñöôïc chia ra caùc giai ñoaïn nhö sau VAÄT CHAÁT HÖU CÔ PROTEINS HYDROCARBON LIPIDS ACID AMIN / ÑÖÔØNG ACID BEÙO ACETATE / H2 CH4 / CO2 Thuûy phaân Acid hoùa Acetic hoùa Methane hoùa Vi khuaån lipolytic, proteolytic vaø cellulytic Vi khuaån leân men Vi khuaån taïo khí H2 Vi khuaån methane hoùa GIAI ÑOAÏN VAÄT CHAÁT LOAÏI VI KHUAÅN Hình 3.1: Sô ñoà chuyeån hoùa vaät chaát trong ñieàu kieän kî khí ÔÛ 3 giai ñoaïn ñaàu, COD cuûa dung dòch haàu nhö khoâng thay ñoåi, noù chæ giaûm trong giai ñoaïn methane hoùa. Sinh khoái môùi ñöôïc taïo thaønh lieân tuïc trong taát caû caùc giai ñoaïn. Trong moät heä thoáng vaän haønh toát, caùc giai ñoaïn naøy dieãn ra ñoàng thôøi vaø khoâng coù söï tích luõy quaù möùc caùc saûn phaåm trung gian. Neáu coù moät söï thay ñoåi baát ngôø naøo ñoù xaûy ra, caùc giai ñoaïn coù theå maát caân baèng. Pha methane hoùa raát nhaïy caûm vôùi söï thay ñoåi cuûa pH hay noàng ñoä acid beùo cao. Do ñoù, khi vaän haønh heä thoáng, caàn chuù yù phoøng ngöøa nhöõng thay ñoåi baát ngôø, caû pH laãn söï quaù taûi. 2. Beå UASB Nöôùc thaûi ñöôïc ñöa tröïc tieáp vaøo döôùi ñaùy beå vaø ñöôïc phaân phoái ñoàng ñeàu ôû ñoù, sau ñoù chaûy ngöôïc leân xuyeân qua lôùp buøn sinh hoïc haït nhoû (boâng buøn) vaø caùc chaát baån höõu cô ñöôïc tieâu thuï ôû ñoù . Caùc boït khí meâtan vaø cacbonic noåi leân treân ñöôïc thu baèng caùc chuïp khí ñeå daån ra khoûi beå. Nöôùc thaûi tieáp theo ñoù seõ dieãn ra söï phaân taùch 2 pha loûng vaø raén . Pha loûng ñöôïc daån ra khoûi beå , coøn pha raén thì hoaøn löu laïi lôùp boâng buøn . Söï taïo thaønh vaø duy trì caùc haït buøn laø voâ cuøng quan troïng khi vaän haønh beå UASB. D. Beå Sinh Hoïc Theo Meû SBR (Sequence Batch Reactor) Baûn chaát quaù trình xöû lyù sinh hoïc töøng meû Heä thoáng xöû lyù sinh hoïc töøng meû bao goàm ñöa nöôùc thaûi vaøo beå phaûn öùng vaø taïo caùc ñieàu kieän caàn thieát nhö moâi tröôøng thieáu khí (khoâng coù oxy, chæ coù NO3-), kò khí (khoâng coù oxy), hieáu khí (coù oxi, NO3-) ñeå cho vi sinh taêng sinh khoái, haáp thuï vaø tieâu hoùa caùc chaát thaûi höõu cô trong nöôùc thaûi. Chaát thaûi höõu cô (C, N, P) töø daïng hoøa tan seõ chuyeån hoùa vaøo sinh khoái vi sinh vaø khi lôùp sinh khoái vi sinh naøy laéng keát xuoáng seõ coøn laïi nöôùc trong ñaõ taùch chaát oâ nhieãm, chu kyø xöû lyù treân laïi tieáp tuïc cho moät meû nöôùc thaûi môùi. Quy trình hoaït ñoäng cuûa heä thoáng xöû lyù sinh hoïc töøng meû ñôn giaûn, bao goàm caùc chuoãi chu kyø nhö sau: Naïp nöôùc thaûi vaøo beå phaûn öùng Vöøa naïp vöøa taïo moâi tröôøng thieáu khí hay kò khí Vöøa naïp vöøa taïo ñieàu kieän cho vi sinh xöû lyù chaát thaûi höõu cô Xöû lyù taùch loaïi chaát oâ nhieãm höõu cô , nitô, photpho baèng vi sinh Ñeå laéng, taùch lôùp buøn Gaïn laáy nöôùc saïch ñaõ xöû lyù Laäp laïi chu kyø môùi Heä thoáng xöû lyù sinh hoïc töøng meû coù nhöõng ñaëc tröng cô baûn sau ñaây Cho pheùp thieát keá heä ñôn giaûn vôùi caùc böôùc xöû lyù cô baûn theo quy trình “töøng meû” Khoaûng thôøi gian cho moãi chu kyø coù theå ñieàu chænh ñöôïc vaø laø moät quy trình coù theå ñieàu khieån töï ñoäng baèng PLC. Hieäu quaû xöû lyù coù ñoä tin caäy cao vaø ñoä linh hoaït Coâng ngheä kyõ thuaät cao, laäp trình ñöôïc vaø khaû naêng xöû lyù vöôït möùc höùa heïn vaø laø quy trình xöû lyù baèng vi sinh ñaày trieån voïng trong töông lai. Quaù trình hoaït ñoäng cuûa beå ñöôïc chia laøm 4 giai ñoaïn chính taïo neân moät chu kyø cuûa beå sinh hoïc töøng meû Giai ñoaïn laøm ñaày Giai ñoaïn phaûn öùng oxy hoùa sinh hoùa Giai ñoaïn laéng Daãn nöôùc sau xöû lyù ra, laáy bôùt buøn vaø ñeå laïi 25% Caùc quaù trình hoaït ñoäng chính trong beå sinh hoïc töøng meû goàm: Quaù trình sinh hoïc hieáu khí duøng ñeå khöû BOD: bôûi söï taêng sinh khoái cuûa quaàn theå vi sinh vaät hieáu khí ñöôïc taêng cöôøng bôûi khuaáy troän vaø cung caáp oxy, taïo ñieàu kieän phaûn öùng ôû giai ñoaïn (b). Quaù trình sinh hoïc hieáu khí, kò khí duøng ñeå khöû BODcacbon, keát hôïp khöû nitô, photpho: bôûi söï taêng sinh khoái cuûa quaàn theå vi sinh vaät hieáu khí, kò khí. Taêng cöôøng khuaáy troän cho quaù trình kò khí, khuaáy troän vaø cung caáp oxy cho quaù trình hieáu khí, khuaáy troän cho quaù trình hieáu khí, taïo ñieàu kieän phaûn öùng cho giai ñoaïn (b). Metanol NT vaøo (1) Laøm ñaày (2) Anaerobic (khuaáy) (3) Aerobic (khuaáy+O2) (4) Anoxic (Taét O2+khuaáy) (5) Laéng (6) Taùch nöôùc Xaõ buøn Giai ñoaïn (b) Hình 3.2: Sô ñoà quy trình phaûn öùng trong sinh hoïc töøng meû keát hôïp khöû N, P Giai ñoaïn 3: xaûy ra quaù trình nitrat hoùa vaø oxy hoùa chaát höõu cô Giai ñoaïn 4: xaûy ra quaù trình khöû nitrat Ñaây laø quaù trình toång hôïp coù hieäu quaû keát hôïp khöû BOD cacbon vaø caùc chaát höõu cô hoøa tan N, P. Trong quaù trình khöû N coù theå taêng cöôøng nguoàn cacbon beân ngoaøi baèng Metanol ôû giai ñoaïn 4. Tuy nhieân vôùi thaønh phaàn vaø tính chaát nöôùc thaûi cheá bieán thuûy saûn giaøu cacbon höõu cô vaø chaát dinh döôõng trong quaù trình oxy hoùa neân khoâng caàn söû duïng theâm hoùa chaát phuï trôï. Caùc quaù trình sinh hoïc treân dieãn ra trong beå vôùi söï tham gia cuûa caùc vi sinh vaät trong quaù trình oxy hoùa chaát höõu cô, ñaëc bieät laø coù söï tham gia cuûa hai chuûng vi sinh vaät Nitrosomonas vaø Nitrobacter trong quaù trình nitrat hoùa vaø khöû nitrat keát hôïp.