Đề tài Tổ chức hạch toán, quản lý tài sản cố định tại Tổng công ty xuất nhập khẩu xây dựng Việt Nam

ùc sù ®Çu t­.Theo quy ®Þnh mäi kho¶n chi phÝ thùc tÕ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp cã gi¸ trÞ tõ 5 triÖu ®ång vµ thêi gian sö dông tõ 1 n¨m trë lªnmµ kh«ng h×nh thanh TSC§ h÷u h×nh th× coi lµ TSC§ v« h×nh. Nã ®­îc ph©n lo¹i theo kÕt cÊu,®Æc ®iÓm.....vµ nã bao gåm: - Chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp . - Chi phÝ nghiªm cøu ,ph¸t triÓn. - B»ng ph¸t minh ,s¸ng chÕ. - Lîi thÕ th­¬ng m¹i. - QuyÒn dÆc nh­îng hay qyÒn khai th¸c. - QuyÒn thuª nhµ. - QuyÒn sö dông ®Êt. - B¶n quyÒn t¸c gi¶. - Nh·n hiÖu . Tµi s¶n cè ®Þnh thuª (cho thuª) tµi chÝnh: Lµ TSC§ mµ doanh nghiÖp ®i thuª dµi h¹n vµ ®­îc bªn cho thuª trao quyÒn qu¶n lý sö dông trong h©ï hÕt thåi gian tuæi thä cña TSC§. TiÒn thu vÒ cho thuª ®ñ cho ng­êi cho thuª trang tr¶i ®­îc chi phÝ cña tµi s¶n céng vèi kho¶n l«Þ nhuËn tõ ®Çu t­ ®ã. Ho¹t ®éng thuª(cho thuª) tµi chÝnh nã cã c¸c ®iÒu kiÖn sau: - Thø nhÊt:Khi kÕt thóc hép ®ång cho thuª,bªn thuª ®­îc nhËn quyÒn sæ h÷utµi s¶n thuª hoÆc ®­îc tiÕp tôc thuª theo tho¶ thuËn. -Thø hai: Khi kÕt thóc hîp ®ångcho thuª, bªn thuª ®­îc nhËn quyÒn lùa chän mua tµ s¶n thuª theo gi¸ danh nghÜa thÊp h¬n gi¸ thùc tÕ cña tµi s¶n thuª t¹i thêi ®iÓm mua l¹i. -Thø ba: Thêi h¹n cho thuª Ýt nhÊt ph¶i b»ng 60% thêi ian cÇn thiÕt ®Ó khÊu hao tµi s¶n. -Thø t­: Tæng sè tiÒn huª tµi s¶n ph¶i tr¶ Ýt nhÊt ph¶i t­¬ng ®­¬ng gi¸ trÞ ®ã trªn thÞ tr­êng vµo thêi ®iÓm ký hîp ®ång. VËy nã ®­îc tho¶ m·n 1 trong 4 ®iÒu kiÖn trªn ®­îc coi lµ thuª dµi h¹n. 2. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ ghi sæ cña TSC§. Mäi tr­êng hép th× TSC§ ®­îc ®¸nh gi¸ theo nguyªn gi¸, gi¸ trÞ hao mßn vµ GTCL. Do vËy viÖc ghi sæ ph¶i ®¶m b¶o ph¶n ¸nh ®­îc tÊt c¶ 3 chØ tiªu vÒ gi¸ trÞ TSC§. Ta cã: Gi¸ trÞ hao mßn =Nguyªn gi¸ -Gi¸ trÞ hao mßn. X¸c ®Þnh nguyªn gi¸ cho TSC§ h÷u h×nh vµ TSC§ v« h×nh: Khi cã TSC§ nhËp vÒ doanh nghiÖp kÕ to¸n c¨n cø vµo chøng tõ x¸c ®Þnh nguyªn gi¸ nh­ sau: -Vèi TSC§ doanh nghiÖp mua ngoµi: Nguªn gi¸ = Gi¸ mua trªn ho¸ ®«n + Chi phÝ (gåm vËn chuyÓn, l¾p ®Æt, ch¹y thö, thuÕ nhËp khÈu, thuÕ tr­íc b¹) - Vèi TSC§ do doanh nghiÖp ®­îc cÊp, ®­îc gãp. Nguyªn gi¸ =Gi¸ tho¶ thuËn(cÊp, gãp) +Chi phÝ (nÕu cã). - Vèi TSC§ do doanh nghiÖp XDCB hoµn thµnh: Nguyªn gi¸ =Gi¸ quyÕt to¸n duyÖt(kh«ng tÝnh VAT) + Chi phÝ( nÕu cã). -Vèi TSC§ do ®­îc chuyÓn tõ CCDC: Nguyªn gi¸ =Gi¸ gèc ghi sæ(cña CCDC ®ã) +Chi phÝ l¾p ®Æt thªm. X¸c ®Þnh nguyªn gi¸ cho TSC§ thue tµi chÝnh. Khi doanh nghiÖp cã TSC§ thuª tµi chÝnh, kÕ to¸n c¨n cø vµo hép ®ång thuª gåm (Tæng tiÒn thuª ph¶i tr¶,tiªu chuÈn thuª, l·i thuª nÕu cã).§Ó x¸c ®Þnh nguyªn gi¸ cho TSC§ thuª ®ã. -Vèi TSC§ thuª thuéc ®iÒu kiÖn 1: + Tr­êng hép thuª tr¶ tiÒn thue 1lÇn khi hÐt thåi h¹n thuª.Ta x¸c ®Þnh nguyªn gi¸ nh­ sau: Trong ®ã: FV:Táng tiÒn thuª ph¶i tr¶ hép ®ång thuª. PV: Nguyªn gi¸ TSC§ thuª kú ®ã. r: Tû lÖ l·i suÊt trªn 1 ®«n vÞ thåi gian thuª. t:Sè ®«n vÞ thåi gian thuª trªn hép ®ång. + Tr­êng hép thuª,tr¶ tiÒn thuª ®Òu hµng kú. hay PV = Trong ®ã FV1:lµ sè tiÒn thuª ph¶i tr¶ ®Òu hµng kú. FV =PV1* t. Cßn PV, FV, r, t ®­îc tÝnh nh­ tr­êng hép trªn. - Vèi TSC§ thuª theo(®iªu kiÖn + ®iÒu kiiÖn + ®iÒu kiÖn 4). Nguyªn gi¸ =(Tæng sè tiÒn thuª ph¶i tr¶ cña hép ®ång thuª -Tæng l·i thuª ph¶i tr¶ cña hép ®ång thuª). Chó ý: Nguyªn gi¸ TSC§ chØ thay ®æi khi doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ l¹i TSC§,hoÆc l¾p ®Æt thªm ,hoÆc th¸o bèt. B - tæ chøc h¹ch to¸n,qu¶n lý tsc®. B1- h¹ch to¸n chi tiÕt. Trong thùc tÕ th× nguyen gi¸ , GTHM, ®­îc x¸c ®Þnh thÕ nµo... V× vËy thÎ TSC§ dïng ®Ó ghi chÐp kÞp thåi vµ ®Çy ®ñ chi tiÕt tõng TSC§ cña tõng doanh nghiÖp , ®«n vÞ vÒ t×nh h×nh thay ®æi nguyªn gi¸, GTHM ®· trÝch hµng n¨m cña TSC§. ThÎ TSC§ do kÕ to¸n TSC§ lËp vµ kÐ to¸n tr­ëng x¸c nhËn. C¨n cø lËp thÎ lµ : ‘Biªn b¶n giao nhËn TSC§ ‘, ‘Biªn b¶n ®¸nh gi¸ TSC§ ‘, ‘B¶ng tÝnh khÊu hao TSC§ ‘, ‘Biªn b¶n thanh lý TSC§ ‘ vµ c¸c tµi liÖu kü thuËt cã liªn quan. C¨n cø vµo tµi liÖu ph¸t sinh, kÕ to¸n TSC§ ph¶i kÞp thåi ghi c¸c biÕn ®éng vµo thÎ. ThÎ TSC§ lËp lµm 1 b¶n ®Ó t¹i phong kÕ to¸n cña doanh nghiÖp, lËp xong thÎ TSC§ ®­îc ®¨ng ký vµo sæ TSC§. Sæ TSC§ lËp chung cho toµn doanh nghiÖp mét quyÓn vµ cho tõng ®«n vÞ, tõng xÝ nghiÖp, tõng phßng ban mçi n«i 1quyÓn. Toµn bé thÎ TSC§ ®­îc b¶o qu¶n tËp trung nh­ng chia lµm nhiÒu ng¨n theo yªu cÇu ph©n lo¹i cña TSC§. Mçi ng¨n TSC§ ®­îc chia chi tiÕt theo ®«n vÞ sö dông vµ sè liÖu tµi s¶n. C¨n cø vµo c¸c ng¨n thÎ TSC§ nµy ®Ó tæng hép gi¸ trÞ TSC§, sè khÊu hao t¨ng, gi¶m hµng th¸ng trong n¨m.  ThÎ TSC§ §«n vÞ ....... Sè thÎ ........ §Þa chØ ........ Ngµy .....th¸ng ....n¨m.... KÕ to¸n tr­ëng (ký ,hä tªn) C¨n cø vµo biªn b¶n giao nhËn TSC§, sè....., ngµy......, th¸ng .....,n¨m ...... Tªn, m·, quy c¸ch TSC§.......Sè hiÖu TSC§........ N­íc s¶n xuÊt (x©y dùng)........n¨m 199........ Bé qu¶n lý sö dông...........n¨m ®­a vµo sö dông............ C«ng suÊt (diÖn tÝch )thiÕt kÕ................ §×nh chØ sö dông TSC§ . Ngµy.... th¸ng .....n¨m ....Lý do ®×nh chØ.......... Chøng tõ DiÔn Nguyªn KhÊu hao Sè hiÖu Ngµy th¸ng n¨m gi¶i gi¸ N¨m Tû lÖ KH n¨m Møc KH Hao mßn céng dån B2: h¹ch to¸n tæng hîp. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh,TSC§ cña doanh nghiÖp th­êng xuyuªn biÕn ®éng. §Ó qu¶n lý tèt TSC§, kÕ to¸n cÇn ph¶i theo dâi chÆt chÏ,ph¶n ¸nh máit­êng hîp biÕn ®éng t¨ng, gi¶m TSC§. VËy môc ®Ých cña h¹ch to¸n tæng hîp TSC§ lµ ghi chÐp, ph¶n ¸nh sè l­îng, gi¸ trÞ TSC§ hiÖn cã t×nh h×nh t¨ng,gi¶mvµ hiÖn tr¹ng cña TSC§, kiÓm tra viÖc gi÷ g×n, sö dông b¶o d­ìng TSC§ vµ kÕ ho¹ch ®Çu t­ ®æi m¬i trong doanh nghiÖp, tÝnh to¸n ph©n bæ chÝnh x¸c sè khÊu hao TSC§ vµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, dich vô. Tham gia lËp kÕ ho¹ch söa ch÷a TSC§ vµ lËp dù to¸n chi phÝ söa ch÷a TSC§ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn söa ch÷a vµ dù to¸n chi phÝ söa ch÷a.Qua ®ã cung cÊp th«ng tin vÒ vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp, tt×nh h×nh sö dông vèn vµ TSC§, thÓ hiÖn c¸c c©n ®èi còng nh­ lµ c¸c c¨n cø ®Ó to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ quèc d©n. I. h¹ch to¸n biÕn ®éng tsc® h÷u h×nh. 1). Tµi kho¶n sö dông: Lµ TK:211-Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh. Nã dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã vµ biÕn ®éng t¨ng, gi¶m cña toµn bé TSC§h÷u h×nh cña doanh nghiÖp theo nguyªn gi¸. + Bªn nî: Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm t¨ng TSC§ h÷u h×nh theo nguyªn gi¸(mua s¨m, x©y dùng, cÊp ph¸t......). + Bªn cã: Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm gi¶mTSC§ h÷ h×nhtheo nguyªn gi¸(thanh lý, nh­îng b¸n ,.........). +D­ nî: Nguyªn gi¸ cña TSC§ h÷ h×nh hiÖn cã . TK:211 chi tiÕt cho 6 tiÓu khu¶n: *TK:2112 Nhµ cöa, vËt liÖu kiÕn tróc. *TK:2113 . M¸y mãc, thiÕt bÞ. *TK:2114. Ph­¬ng tiÖn vËn t¶, truyÒn dÉn. *TK:2115.ThiÕt bÞ,dông cô qu¶n lý. *TK:2116C©y l©u n¨m,sóc vËt lµm viÖc vµ cho s¶n phÈm. *TK:2118. Tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c . TK:214. Hao mßn TSC§. Dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hao mßn cña toµn bé TSC§ cña doanh nghiÖp. + Bªn nî: Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm gi¶m gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§(nh­îng b¸n, thanh lý......). +Bªn cã: Ph¶n ¸nh c¸c nghÖp vô lµm t¨ng gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§ do(triÕt khÊu,®¸nh gi¸ t¨ng...). +D­ cã:Gi¸ trÞ hao mßn TSC§ hiÖn cã. TK:214 ph©n tÝch thµnh: *TK:2141 Hao mßn TSC§ h÷u h×nh. *TK: 2142 Hao mßn TSC§ thuª tµi chÝnh. *TK:2143Hao mßn TSC§ v« h×nh. Ngoµi ra trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n, kÕ to¸n cßn sö dông mét sè tµi kho¶n kh¸c cã liªn quan nh­:TK:311,TK:341,TK:111,TK:112...... 2). Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n. 2.1) H¹ch to¸n biÕn ®éng t¨ng. Khi cã TSC§ nhËp vÌ doanh nghiÖp th× kÕ to¸n c¨n cø chøng tõ x·c ®Þnh nguyªn gi¸ lËp thÎ TSC§ vµ ghi sæ nh­ sau: a) Víi TSC§ t¨ng do ®­îc cÊp (gãp). Nî TK 211:Nguyªn gi¸. Cã TK 411 : (ct:cÊp gãp) :theo gi¸ tho¶ thuËn. ......................... NÕu doanh nghiÖp c¸p trªn cÊp vèn b»ng TSC§ mµ trong biªn b¶n ghi râ:Nguyªn gi¸, hao mßn ®· khÊu hao cña TSC§ ®ã th×: Nî TK 211: Nguyªn gi¸ trong biªn b¶n. Cã TK 2141: Hao mßn ®· khÊu hao trong biªn b¶n. Cã TK 411: (ct:cÊp) ;GTCL - vèn cÊp. b) Víi TSC§ t¨ng do doanh nghiÖp mua ngoµi: Tr­íc khi doanh nghiÖp mua TSC§ th× kÕ to¸n tr­ëng cÇn x¸c ®Þnh nguån vèn sö dông cho viÖc mua s¨ms TSC§ ®ã. b1) NÕu tiÒn mua TSC§ dïng tõ vèn XDCB, c¸c quü th× kÐ to¸n ghi: BT1: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸, thuÕ VAT, tæng tiÒn thanh to¸n cña TSC§ ®ã. Nî TK 211:Nguyªn gi¸ (gåm c¶ chi phÝ, kh«ng cã VAT). Nî TK 133: ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ. Cã TK :111,112,331: Tæng tiÒn thanh to¸n. BT2: Ph¶n ¸nh nguån sö dông vÒ vèn kinh doanh. Nî TK 441(ct:cÊp, gãp bæ sung) :Sè vèn ®· dïng. Nî TK414,415....431: Sè quü ®· dïng. Cã 411 (ct:cÊp,gãp bæ sung):Nguyªn gi¸. b2) NÕu dïng vèn khÊu hao ®Ó mua TSC§ th× kÕ to¸n ph¶n ¸nh BT1: nh­ b1vµ ph¶n ¸nh BT2 nh­ sau Ghi ®¬n: Cã TK 009:Sè vèn khÊu hao ®· dïng ®Ó mua TSC§. b3) NÕu dïng tiÒn vay ®Ó mua TSC§ BT1:Ph¶n ¸nh, nguyªn gi¸,VAT tiÒn vay . Nî TK 211:Nguyªn gi¸. Nî TK 133: ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ. Cã TK 341:TiÒn vay nî tr¶ trùc tiÕp. Khi nµo doanh nghiÖp cã tiÒn tr¶ sè tiÒn vay,khi ®ã kÕ to¸n c¨n cø vµo nguån sö dông tr¶ vay ®Ó ph¶n ¸nh nh­ sau: BT2: + NÕu dïng quü tr¶ vay. Nî TK414,415....431(Sè quü ®· dïng) Cã TK 411:Nguån vèn kinh doanh. + NÕu dïng TK 009 tr¶ vay . Ghi ®¬n :Cã TK 009: Sè vèn khÊu hao ®· dïng ®Ó mua TSC§. c) Víi TSC§ t¨ng do doanh nghiÖp XDCB hoµn thµnh. BT1: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ cña TSC§ ®ã. Nî TK 211: Nguyªn gi¸. Cã TK :2412:Gi¸ quyÕt to¸n duyÖt céng chi phÝ(nÕu cã), kh«ng cã VAT. BT2: KÕ to¸n c¨n cø vµo nguån sö dông dïng ®Ó XDCBch cho TSC§ trªn mµ ph¶n ¸nh gièng nh­: *BT2 cña b1 *BT2 cña b2 hoÆc BT2 cña b3. d) Víi TSC§ t¨ng do l­îng chuyÓn tõ CCDC. d1) CCDC ch­a sö dông chuyÓn vÒ TSC§. Nî TK 211:Nguyªn gi¸ Cã TK 1531:Gi¸ gèc ghi sæ Cã TK 111, 112, 331 :Chi phÝ l¾p ®Æt thªm d2). CCDC ®ang sö dông Nî TK 211:Nguyªn gi¸. Cã TK 1421:Gi¸ trÞ cßn l¹i cña CCDC Cã Tk 2141 :gi¸ trÞ hao mßn ®· ph©n bæ cña TSC§ Cã TK 111, 112, 331 :Chi phÝ l¾p ®Æt thªm e) T¨ng do ®¸nh gi¸ TSC§. BT1: PhÇn chªnh lÖch t¨ng nguyªn gi¸ Nî TK 211: Cã TK 412: BT2: PhÇn trªnh lÖch t¨ng hao mßn(nÕu cã) Nî TK 412: Cã TK 214: i). Ph¸t hiÖn thõa do kiÓm kª. - NÕu TSC§ ®ã ®ang sö dông,cÇn trÝch bæ sung khÊu hao Nî c¸c TK liªn quan(627, 641, 642) Cã TK 214(2141): -NÕu TSC§ lµ cña ®¬n vÞ kh¸c th× th«ng b¸o cho hä, nÕu kh«ng biÐt cña ®¬n vÞ nµo th× trong thêi gian chê sö lý kÕ to¸n theo dâi ë TK 3381 Nî TK 211:Nguyªn gi¸ Cã TK 214:Gi¸ trÞ hao mßn Cã TK3381:Gi¸ trÞ cßn l¹i 2.2). H¹ch to¸n biÕn ®éng gi¶m Khi doanh nghiÖp cã TSC§ gi¶m th× kÕ to¸n c¨n cø thÎ TSC§,vµ chøng t­ liªn quan ®Ó ghi nh­ sau: a) Víi TSC§ gi¶m do doanh ngjiÖp thanh lý , nh­îng b¸n BT1:Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ ,hao mßn, GTCL cña TSC§ ®ã. Nî TK 821:GTCL Nî TK 2141:Hao mßn ®· khÊu hao Cã TK 211 :Nguyªn gi¸ BT2: Ph¶n ¸nh chi phÝ cho thanh lý nh­îng b¸n Nî TK 821:Sè chi phÝ Cã TK 111, 112, 331, 338:Sè chi phÝ BT3: Ph¶n ¸nh sè thu vÒ cña thanh lý nh­îng b¸n Nî TK 111, 112, 131, 1528:Sè thu Cã TK 721: Gi¸ b¸n, thu(doanh thu) Cã TK 3331 :ThuÕ VAT ®Çu ra. b) Víi TSC§ gi¶m do doanh nghiÖp xuÊt, mang gãp vèn liªn doanhvíi ®¬n vÞ kh¸c,. Dùa vµo biªn b¶n gãp vèn ghi: Nî TK 222(ct): Gi¸ tho¶ thuËn gãp Nî TK 2141 : Hao mßn ®· khÊu hao Cã TK 211 : Nguyªn gi¸ Cã(hoÆc nî) TK:412: Chªnh lÖch gi÷a gi¸ tho¶ thuËn víi GTCL -NÕu doanh nghiÖpcã ®Êt ®­îc cÊp tr­íc kia nay ®­îc phÐp mang ®i gãp vèn liªn doanh ®Êt ®ã Nî TK 222 (ct):Gi¸ trÞ vèn gãp cña ®Êt Cã TK 411(ct:cÊp) :T¨ng vèn cÊp -NÕu tr¶ l¹i TSC§ cho c¸c bªn tham gia liªn doanh BT1:Xo¸ sæ TSC§ Nî TK(ct:vèn kinh doanh) :GTCL Nî TK 214(2141) : Gi¸ trÞ hao mßn Nî (cã) TK:412 :PhÇn chªnh lÖch (nªó cã) Cã TK 211 :Nguyªn gi¸ BT2:Thanh to¸n nèt sè vèn liªn doanh cßn l¹i Nî TK 411 :(ct:vèn liªn doanh) Cã TK 111, 112, 338:PhÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ vèn gãp víi GTCL c). Gi¶m do chuyÓn thµnh CCDC nhá -NÕu GTCL nhá,kÕ to¸n sÏ ph©n bæ vµo chi phÝ sxkd Nî TK 214:GTHM luü kÕ Nî TK 627(6273):TÝnh vµo chi phÝ SXC Nî TK 641(6413) :TÝnh vµo chi phÝ b¸n hµng Nî TK 642(6423) :Týnh vµo chi phÝ QLDN Cã TK 211 :Nguyªn gi¸ TSC§ -NÕu GTCL lín, ®­a vµo chi phÝ tr¶ tr­íc dÓ ph©n bæ dÇn. Nî TK 214 :GTHM luü kÕ Nî TK :142(1421) :GTCL Cã TK: 211 :Nguyªn gi¸ TSC§ -NÕu TSC§ cßn míi,ch­a sö dông th× : Nî TK 153(1531) NÕu nhËp kho Nî TK 142(1421): NÕu ®em sö dông Cã TK 211: Nguyªn gi¸ TSC§ d) ThiÕu ph¸t hiÖn qua kiÓm kª. C¨n cø vµo biªn b¶n kiÓm kª vµ quyÕt sö lý cña gi¸m ®èc doanh nghiÖp kÕ to¸n ghi: Nî TK 214(2141) : GTHM Nî TK 3388,334: Gi¸ trÞ c¸ nh©n ph¶i båi th­êng Nî TK 1381 : gi¸ trÞ thiÕu chê sö lý Nî TK 411: Ghi gi¶m vèn Nî TK 821 :tÝnh vµo chi phÝo bÊt th­êng Cã TK 211: nguyªn gi¸ II) h¹ch to¸n tsc® thuª ngoµi vµ cho thuª. 1). H¹ch to¸n TSC§ ®i thuª(cho thuª) tµi chÝnh. 1.1). Tµi kho¶n sö dông lµ:TK212- TSC§ thuª tµi chÝnh. -Bªn nî : Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ di thuª dµi h¹n t¨ng thªm. -Bªn cã : Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ ®ang thuªdµi h¹n gi¶m do gi¶ bªn cho thuª hoÆc mua l¹i. -D­ nî: Nguyen gi¸ TSC§ ®ang thuª dµi h¹n. 1.2) Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n. * ë ®¬n vÞ ®i thuª gåm: a) Khi nhËn TSC§ thuª ngoµi c¨n cø vµo hîp ®ång thuª,®Ó x¸c ®Þnh nguyªn gi¸, l·i thuª cña TSC§ ®ã vµ ghi: Nî TK 212 :nguyªn gi¸(PV) Nî TK 1421:l·i thuª(FV-PV) Cã TK 342 : Tæng tiÒn thuª ph¶i tr¶(FV) b) §Þnh kú thanh to¸n tiÒn thuª theo hî ®ång. Nî TK 342(hoÆc315) : sè tiÒn thuª ph¶i tr¶. Nî TK 133(1332) :thuÕ VAT. Cã TK liªn quan (111,112,.......):tæng sè ®· thanh to¸n c) Hµng kú trÝch khÊu hao TSC§ ®i thuª vµ kÕt chuyÓn(trõ dÇn)l·i ph¶i tr¶ vµo chi phÝ kinh doanh. Nî TK liªn quan (626,641,642): Cã TK 214(2141): s« khÊu hao ph¶i trÝch. Cã TK 1421:trõ dÇn l·i ph¶i tr¶ vµo chi phÝ. d) Khi kÕt thóc hîp ®ång thuª. - NÕu tr¶ l¹iTSC§ cho bªn thuª. Nî TK 1421: chuyÓn GTCL ch­a khÊu hao hÕt. Nî TK 214(2142) : GTHM. Cã TK 212 :nguyªn gi¸ TSC§ ®i thuª -NÕu bªn ®i thuª ®­îc quyÒn sæ h÷u hoµn toµn. BT1: chuyÓn quyÒn nguyªn gi¸ TSC§ Nî TK 211,213: Cã TK 212: nguyªn gi¸ -BT2: KÕt chuyÓn GTHM luü kÕ Nî TK214(2142): Cã TK 214(2131,2143): GTHM -NÕu bªn ®i thuª ®­îc mua l¹i Nî TK 211,213:gi¸ trÞ tr¶ thªm(kh«ng cã VAT) Nî TK 133(1332) thuÕ VAT Cã TK 111,112,342: * ë ®¬n vÞ cho thuª: a) Khi giao TSC§ cho bªn di thuª Nî TK 228: gi¸ trÞ TSC§ cho thuª. Nî TK 214(2141,2143): GTHM(nÕu cã) Cã TK 211,213: nguyªn gi¸ TSC§ cho thuª Cã TK 214: chuyÓn gi¸ trÞ XDCB hoµn thµnh cho thuª b) §Þnh kú (th¸ng,quý,n¨m), theo hîp ®ång,ph¶n ¸nh sè tiÒn thu vÒ cho thuª tõng kú(c¶ vèn lÉn l·i). Nî TK liªn quan (111,112,1388....):tæng sè thu Cã TK 711:thu vÒ cho thuª TSC§ Cã TK 3331(33311):thuÕ VAT §ång thêi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ TSC§ cho thuª ph¶i thu håi trong qu¸ tr×nh ®Çu t­ t­¬ng øng víi tõng thßi kú. Nî TK811: Cã TK 228: c) NÕu chuyÓn quyÒn së h÷u hoÆc b¸n cho bªn ®i thuÓ tr­íc khi hÕt h¹n hoÆc khi hÕt h¹n cho thuª. BT1: Ph¶n ¸nh sè thu vÒ chuyÓn nh­îng tµi s¶n Nî TK liªn quan(111,112,131...) :tæng sè thu Cã TK 3331(33311) thuÕ VAT Cã TK 711 : thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh BT2: Ph¶n ¸nh sè vèn ®Çu t­ cßn l¹i ch­a thu håi Nî TK 811. Cã TK228 d) NÕu nhËn l¹i TSC§ khi hÕt h¹n cho thuª,c¨n cø gi¸ trÞ ®­îc ®¸nh gi¸l¹i (nÕu cã) ghi t¨ng TSC§. Nî TK 211,213:gi¸ trÞ ®¸nh gi¸ l¹i hoÆc GTCL Nî TK 811(hoÆc cã 711): phÇn chªnh lÖchgi÷a GTCL ch­a thu håi víi gi¸ trÞ ®­îc ®¸nh gi¸ l¹i Cã TK228:GTCL ch­a thu håi. 2). Thuª (cho thuª) ho¹t ®éng. 2.1) T¹i ®¬n vÞ thuª. C¨n cø hép ®ång thuª TSC§ vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan®Õn viÖc thuª ngoµi(vËn chuûÓn,bèc dì...),kÕ to¸n ghi: Nî TK liªn quan (627,641,6420:tiÒn thuª kh«ng cã VAT vµ chi phÝ kh¸c Nî TK133(1331) thuÕ VAT Cã TK 331(hoÆc 3388); sè tiÌn thuª ph¶i tr¶ Cã TK 111,112: c¸c chi phÝ kh¸c VËy khi tr¶ tiÒn cho ®¬n vÞ cho thuª Nî TK331(hoÆc 3388): Cã TK 111, 112... 2.2) T¹i ®¬n vÞ cho thuª. TSC§ vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp, nªn hµng th¸ng vÉn trÝch khÊu hao vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan. Nî TK 811: tËp hîp chi phÝ cho thuª Cã TK 214(2141,2143): khÊu hao TSC§ cho thuª. Cã TK liªn quan(111,112,.....): c¸c chi phÝ kh¸c Kho¶n thu vÒ cho thuª: Nî TK liªn quan(111,112,138...) : tæng sè thu Cã TK 333(3331): thuÕ VAT ph¶i nép Cã TK 711sè thu vÌ cho thuª(trõ thuÕ VAT) III). h¹ch to¸n tsc® v« h×nh. 1. Tµi kho¶n sö dông :TK-213:TSC§ v« h×nh. -Bªn nî: Nguyªn gi¸ TSC§ v« h×nh t¨ng thªm. - Bªn cã: Nguyªn gi¸ TSC§v« h×nh gi¶m trong kú. -D­ nî : Nguyªn gi¸ TSC§v« h×nh hiÖn cã. Tµi kho¶n 213 cã 6 tiÓu kho¶n: +TK 2131:QuyÒn sö dông ®Êt. +TK 2132: Chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp. +TK:2133: B»ng ph¸t minh, s¸ng chÕ. +TK 2134:Chi phÝ nghiªm cøu ph¸t triÓn. +TK 2135:Chi phÝ lîi thÕ th­¬ng m¹i. +TK 2138:TSC§ v« h×nh kh¸c. 2) Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n. 2.1)H¹ch to¸n biÕn ®éng t¨ng. a) T¨ng TSC§ v« h×nh trong qu¸ tr×nh thµnh lËp doanh nghiÖp, chuÈn bÞ kinh doanh. Nh­ chi phÝ th¨m dß,khai tr­¬ng... Nî TK241(2412):tËp hîp chi phÝ thùc tÕ(kh«ng kÓ thuÕ VAT) Nî TK133(1331): thuÕ VAT ®­îc khÊu trõ Cã TK liªn quan(111,112,331,333): Khi kÕt thóc qu¸ tr×nh ®Çu t­,b­íc vµo kinh doanh NîTK213(2132): Cã TK 241: NÕu sö dông vèn chñ së h÷u ghi: Nî TK liªn quan (414,431,441): Cã TK 411: b) T¨ng do bá tiÒn mua b»ng ph¸t minh,s¸ng chÕ,®Æc nh­înh,quyÒn sö dông ®Êt. BT1: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ t¨ng thªm. Nî TK 213(2131,2133,2138..):nguyªn gi¸. Nî TK 133(1332):thuÕ VAT ®­îc khÊu trõ Cã TK (111,112,311,331...): BT2: Kõt chuyÓn nguån vèn t­¬ng øng. Nî TK lien quan(414,431,441) Cã TK 411: c) T¨ng TSC§ do ®Çu t­ nghiªm cøu ,ph¸t triÓn. BT1: Tëp hîp chi phÝ. Nî TK 241(2412): chi phÝ thùc tÕ Nî TK133(1331) thuÕ VAT ®­îc khÊu trõ Cã TK (111,112,331.....) BT2: Kõt chuyÓn gi¸ trÞ ®Çu t­ nghiªm cøu,ph¸t triÓn. Nî TK 213(2133): nÕu ®­îc nhµ n­íc c«ng nhËn lµ ph¸t minh, sngs chÕ Nî TK 213(2134): nÕu kh«ng ®­îc c«ng nhËn lµ ph¸t minh, s¸ng chÕ,nh­ng ®­îc ¸p dông ë doanh nghiÖp Nî TK 627,631,642,1421:nÕu dù ¸n thÊt b¹i Cã TK 241(2412):kÕt chuûªn chi phÝ ®Çu t­, nghiªm cøu theo tõng dù ¸n BT3: KÕt chuyÓn nguån vèn. Nî TK liªn quan(414,431,441): Cã TK 411: d) T¨n g TSC§ v« h×nh do ph¶i chi phÝ vÒ lîi thÕ th­¬ng m¹i. BT1: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh. Nî TK211: nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh Nî TK 133(1332):thuÕ VAT ®­îc khÊu trõ Cã TK 111,112,331...) BT2: kÕt chuyÓn nguån vèn t­¬ng øng Nî TK 414,431,441: Cã TK 411: e) T¨ng do nhËn vèn gãp,vèn cæ phÇn b»ng TSC§ v« h×nh. Nî TK 213: Cã TK 411: g) C¸c tr­êng hîp kh¸c (nhËn vèn gãp, ®u­îc cÊp...). Nî TK 213: nguyªn gi¸ t¨ng Cã TK 222: nhËn l¹i vèn gãp Cã TK 411: nhËn cÊp ph¸t ,biÕu tÆng 2.2) H¹ch to¸n biÕn déng gi¶m TSC§ v« h×nh. Gi¶m do nh­îng b¸n vµ gi¶m do c¸c tr­êng hép kh¸c(nh­ : gãp vèn liªn doanh,tr¶ l¹i vèn gãp liªn doanh...) Ph¶n ¸nh t­¬ng tù TSC§ h÷u h×nh. Ngoµi ra , khi trÝch ®ñ khÊu hao,ph¶i xo¸ sæ TSC§. Nî TK 214(2143): Cã TK 213: *S¬ ®å h¹ch to¸n tæng qu¸t t¨ng TSC§ h÷u h×nh, TSC§ v« h×nh do mua s¾m,do XDCB bµn giao... Nguyªn gi¸ TSC§ t¨ng trong kú TK 111,112, 341 ThuÕ VAT ®­îc khÊu hao Thanh to¸n ngay (kÕ c¶ phÝ tæn míi) TK 111,112,341... TK 414,431,441... TK 411 TK 331 TK 1332 C¸c tr­êng hîp kh¸c (nhËn l¹i vèn gãp liªn doanh , ®¸nh gi¸ t¨ng... §Çu t­ b»ng vèn chñ së h÷u NhËn cÊp ph¸t, t¨ng th­ëng liªn doanh Ph¶i tr¶ ng­êi b¸n Tr¶ tiÒn cho ng­êi b¸n TK 211, 213 *S¬ ®å h¹ch to¸n gi¶m TSC§ h÷u h×nh,TSC§ v« h×nh. Nguyªn gi¸ TSC§ gi¶m do nh­îng b¸n thanh lý TK 111,112,334 TK 821 TK214 TK 211, 213 Gi¸ trÞ hao mßn Gi¸ trÞ cßn l¹i ®Õn thanh to¸n, thanh lý C¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan TK 721 ThuÕ VAT Ph¶i nép TK 111,112,152,131 TK 33311 C¸c kho¶n thu liªn quan ®Õn nh­îng b¸n thanh lý Gi¶m doanh thu IV. h¹ch to¸n khÊu hao tsc®. 1)Kh¸i niÖm: Trong qu¸ tr×nh ®Çu t­ vµ sö dông, d­íi t¸c ®éng cña m«i tr­êng tù nhiªn vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖccòng nh­ tiÕn bé kü thuËt,TSC§ bÞ hao mßn. Nã ®­îc thÓ hiÖn d­íi 2 d¹ng: + Hao mßn h÷u h×nh . + Hao mßn v« h×nh. 2). C¸ch tÝnh khÊu hao ®Òu theo thêi gian. Møc khÊu hao ph¶i trÝch b×nh qu©n n¨m = Nguyªn gi¸ TSC§ b×nh qu©n x Tû lÖ khÊu hao b×nh qu©n n¨m Th«ng th­êng kÕ to¸n tÝnh khÊu hao TSC§ vµo ngµy ®Çu th¸ng nªn. Møc khÊu hao TSC§ th¸ng nµy = Møc khÊu hao TSC§ th¸ng tr­íc + Møc khÊu hao TSC§ t¨ng trong th¸ng tr­íc - Møc khÊu hao TSC§ gi¶m trong th¸ng tr­íc 3. Tµi kho¶n sö dông vµ ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n. a. Tµi kho¶n sö dông. Lµ TK 214 "Hao mßn TSC§". Ngoµi ra ta cßn sö dông TK009 "Nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n". - Bªn nî: Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm t¨ng nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n. - Bªn cã: Ph¶n ¸nh nghiÖp vô lµm gi¶m nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n. - D­ nî: Sè vèn khÊu hao c¬ b¶n hiÖn cßn. b. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n. - Hµng (th¸ng, quý...) kÕ to¸n x¸c ®Þnh khÊu hao TSC§ ®Ó lËp b¶ng ph©n bæ vµ ghi sæ nh­ sau: Nî TK 6274 (ct: cho ph©n x­ëng, tæ ®éi): Møc khÊu hao TSC§ sö dôg trong s¶n xuÊt chung. Nî TK 6414 : Møc khÊu hao TSC§ sö dông trong b¸n hµng. Nî TK 6424 : Møc khÊu hao TSC§ sö dông trong QLDN. Nî TK 241 : Møc khÊu hao TSC§ sö dông trong x©y dùng c¬ b¶n. Cã TK 214 (1, 2, 3) : Tæng møc khÊu hao TSC§ trong toµn doanh nghiÖp. Vµ ghi ®¬n Nî TK 009: Tæng møc khÊu hao TSC§ trong toµn doanh nghiÖp. - NÕu trong th¸ng doanh nghiÖp cã TSC§ gi¶m th× kÕ to¸n c¨n cø vµo thÎ TSC§ ®ã vµ chøng tõ liªn quan ghi. Nî TK 214 (1, 2, 3) : Hoa mßn ®· khÊu hao cña TSC§ ®ã. Nî TK liªn quan gi¶m: 821, 128, 222, 411, 153...GTCL. Cã TK 211, 212, 213: Nguyªn gi¸ (lÊy ë thÎ). * S¬ ®å h¹ch to¸n khÊu hao vµ hao mßn TSC§. TK (211, 212, 213) TK 2141 TK 214 TK (627, 641, 642) TK (4313, 466) Gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§ thanh lý , nh­îng b¸n, ®iÒu chuyÓn mÊt m¸t, thiÕu hôt... Xo¸ sæ TSC§ v« h×nh khi thu ®ñ khÊu hao KÕt chuyÓn GTHM cña TSC§ tù cã khi d d­îc nhËn quyÒn së h÷u TSC§ thuª ngoµi TrÝch khÊu hao TSC§ tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh tõng kú X¸c ®Þnh hao mßn cña TSC§ h×nh thµnh tõ quÜ phóc lîi vµ nguån kinh phÝ vµo cuèi liªn ®é V. H¹ch to¸n söa ch÷a TSC§. Trong qu¸ tr×nh sö dông TSC§ bÞ hao mßn vµ h­ háng cÇn ph¶i söa ch÷a, thay thÕ kh«i phôc n¨ng lùc ho¹t ®éng. C«ng viÖc söa ch÷a cã thÓ tù lµm hoÆc thuª ngoµi, vµ ®­îc thùc hiÖn trong hoÆc ngoµi kÕ ho¹ch. VËy tuú theo quy m«, tÝnh chÊt söa ch÷a mµ kÕ to¸n ghi vµo TK thÝch hîp. 1. Tr­êng hîp söa ch÷a nhá mang tÝnh b¶o d­ìng. - NÕu viÖc söa ch÷a do doanh nghiÖp tù lµm. Nî c¸c TK liªn quan (627, 641, 642...). Cã c¸c TK chi phÝ (111, 112, 214, 334, 338...). - Tr­êng hîp thuª ngoµi. Nî c¸c TK liªn quan (627, 641, 642...). Nî TK 133 (1331) : ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ. Cã TK chi phÝ (111, 112, 331): Tæng sè tiÒn ph¶i tr¶. 2. Tr­êng hîp söa ch÷a lín, mang tÝnh phôc håi hoÆc n©ng cÊp. a. TËp hîp chi phÝ söa ch÷a. - NÕu thuª ngoµi: Khi hoµn thµnh c«ng tr×nh söa ch÷a, bµn giao, ph¶n ¸nh sè tiÒn ph¶i tr¶ theo hîp ®ång. Nî TK 133 : ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ. Nî TK 241 (2413) : Chi phÝ söa ch÷a thùc tÕ. Cã TK 331 : Tæng sè tiÒn ph¶i tr¶ theo hîp ®ång. Tr­êng hîp øng tr­íc tiÒn c«ng hoÆc thanh to¸n cho ng­¬i nhËn thÇu. Nî TK 331. Cã TK liªn quan (111, 112, 152, 214, 338...). b. KÕt chuyÓn gi¸ thµnh c«ng tr×nh söa ch÷a khi hoµn thµnh. - Tr­êng hîp söa ch÷a n©ng cÊp, kÐo dµi tuæi thä (kh«ng ph©n biÖt söa ch÷a trong hay ngoµi kÕ ho¹ch). Nî TK 211 : Nguyªn gi¸., Cã TK 2413 : Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng t¸c söa ch÷a. - Tr­êng hîp söa ch÷a mang tÝnh phôc håi, tiÕn hµnh theo kÕ ho¹ch (kÕt chuyÓn vµo chi phÝ ph¶i tr¶). Nî TK 335: GI¸ hµnh thùc tÕ c«ng t¸c söa ch÷a. Cã TK 2413 : Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng t¸c söa ch÷a. - Tr­êng hîp söa ch÷a mang tÝnh phôc håi, tiÕn hµnh ngoµi kÕ ho¹ch. Gi¸ hµnh söa ch÷a ®­îc kÕt chuyÓn vµo chi phÝ tr¶ tr­íc. Nî TK 1421 : Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng t¸c söa ch÷a. Cã TK 2413: Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng t¸c söa ch÷a. * S¬ ®å h¹ch to¸n tæng qu¸t söa ch÷a TSC§. TK (111, 112, 152, 334) TK 331 TËp hîp chi phÝ söa ch÷a lín KÕt chuyÓn gi¸ thµnh söa ch÷a TK 2413 TK 331 Thuª ngoµi ThuÕ VAT Tù lµm TK 211 TK 335 TK 1421 TK (627, 641, 642) Chi phÝ söa ch÷a lÆt vÆt N©ng cÊp Trong kÕ ho¹ch Ngoµi kÕ ho¹ch Ph©n bæ dÇm TrÝch tr­íc Chi phÝ söa ch÷a lÆt vÆt VI. C¸c chØ tiªu ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông TSC§. 1. ChØ tiªu søc s¶n xuÊt cña TSC§. Søc s¶n xuÊt cña TSC§ = ChØ tiªu nµy cho thÊy mét ®ång nguyªn gi¸ cña TSC§ b×nh q u©n t¹o ra ®­îc b ao nhiªu doanh sè. 2. ChØ tiªu søc sinh lîi cña TSC§. Søc sinh lîi cña TSC§ = ChØ tiªu nµy cho ta thÊy 1 ®ång nguyªn gi¸ b×nh qu©n TSC§ sö dông t¹o ra ®­îc bao ®ång lîi nhuËn. 3. ChØ tiªu suÊt hao phÝ TSC§. SuÊt hao phÝ TSC§ = ChØ tiªu nµy cho biÕt ®Ó cã mét ®ång doanh sè th× cÇn ph¶i cã bao nhiªu ®ång nguyªn gi¸ TSC§. 4. ChØ tiªu hÖ sè sö dông ®­îc cña TSC§. HÖ sè sö dông ®­îc cña TSC§ = 1 - HÖ sè hao mßn cña TSC§. HÖ sè hao mßn vµ hÖ sè sö dông ®­îc cña TSC§ do thÊy kh¶ n¨ng t iÕp tôc phôc vô cña TSC§. VII. h×nh thøc sæ s¸ch. Cã 4 h×nh thøc ghi sæ lµ: H×nh thøc nhËt ký sæ c¸i, h×nh thøc chøng tõ ghi sæ, h×nh thøc nhËt ký chøng tõ, h×nh thøc nhËt ký chung. H×nh thøc nhËt ký chung lµ h×nh thøc ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo thø tù thêi gian vµo mét quyÓn sæ gäi lµ nhËt ký chung. Sau ®ã c¨n cø vµo nhËt ký chung lÊy mét sè liÖu ®Ó ghi vµo sæ c¸i. MÉu sæ: NhËt ký chung Ngµy th¸ng ghi sæ Chøng tõ TK ghi Nî TK ghi Cã DiÔn gi¶i Sè tiÒn ghi Nî Sè tiÒn ghi Cã SH NT mÉu Sæ c¸i Chøng tõ DiÔn Sè tiÒn Sè tiÒn SH NT gi¶i ghi Nî ghi Cã PhÇn II thùc tÕ vÒ tæ chøc h¹ch to¸n vµ qu¶n lý tsc® t¹i tæng c«ng ty xuÊt nhËp khÈu x©y dùng viÖt nam (vinacone). A. nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ c¸c chØ tiªu c¬ b¶n cña tæng c«ng ty (vinaconex). - TiÒn th©n cña tæng c«ng ty (vinaconex)lµ ''c«ng ty dÞch vô vµ x©y dùng n­íc ngoµi'' cã quy m« nhá víi vµi tr¨m c«ng nh©n, nã ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 1118/BXD/TCL§ ngµy 25/9/1988 cña bé x©y dùng. §Õn n¨m 1995 Bé x©y dùng ®­îc sù uû quyÒn cña thñ t­íng chÝnh phñ ®· quyÕt ®Þnh sè 922/BXD/TCL§ ngµy 20/11/1995 vÒ viÖc thµnh lËp tæng c«ng ty XMKXDVM. Trô së chÝnh ®Æt t¹i sè 48 L¸ng H¹ - Hµ Néi. Ph¸t huy ®­îc nh÷ng thuËn lîi cña tæng c«ng ty lµ cã ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý, c«ng nh©n kü thuËt cã tay nghÒ cao, ®­îc tuyÓn chän kü ®­a ra n­íc ngoµi lµm viÖc nªn ®· tiÕp thu ®­îc c«ng nghÖ tiªn tiÕn, cïng víi sù n¨ng ®éng, nh¹y bÐn víi thÞ tr­êng míi. V× thÕ tõ n¨m 1990. Tæng c«ng ty ®· ký kÕt ®­îc nhiÒu hîp ®ång x©y dùng c«ng nghiÖp vµ d©n dông lín trong ph¹m vi c¶ n­íc, ®ång thêi cã ®iÒu kiÖn ®Èy m¹nh xuÊt nhËp khÈu vËt t­, thiÕt bÞ... Më réng quy m«, t¨ng c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn gãp phÇn ®Èy m¹nh tèc ®é t¨ng tr­ëng vµ tÝch luü cho tæng c«ng ty. Do xuÊt ph¸t tõ tÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm cña viÖc s¶n xuÊt kinh doanh, nªn tæng c«ng ty võa lµ doanh nghiÖp x©y dùng, võa lµ doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô th­¬ng m¹i. §Ó chøng minh ®­îc sõ t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn, ta cã thÓ xem xÐt t×nh h×nh tµi chÝnh cña tæng c«ng ty trong 3 n¨m trë l¹i ®©y qua b¶ng sau: Sè liÖu tµi chÝnh trong 3 n¨m gÇn ®©y: (§¬n vÞ triÖu USD) ChØ tiªu 1995 1996 1997 1.Tæng tµi s¶n 57,53 62,2 166 2.Tµi s¶n hiÖn hµnh 18,70 20,2 63,9 3.Tæng sè tµi s¶n nî 30 35,2 45 4.Tµi s¶n nî hiÖn hµnh 6,70 7,2 12,1 5.Tµi s¶n thùc 27,53 27 121 6.Vèn ho¹t ®éng 12 13 51,8 7.Doanh thu 96,256 105 110,25 Tæng c«ng ty cã vèn ph¸p ®Þnh lµ 192.991 triÖu ®ång vµ cã quy m« vÒ c¸c bé c«ng nh©n viªn lµ 18.720 ng­êi. trong ®ã sè c«ng nh©n viªn lµm viÖc ë n­íc ngoµi lµ 5423 ng­êi Tæng c«ng ty hÕt søc quan t©m ®Õn viÖc x©y dùng ®éi ngò kü s­ kü thuËt , c¸n bé qu¶n lý giái ®éi nghÒ c«ng nh©n cã tay nghÒ cao víi kü thuËt chuyªn s©u. V× thÕ ®Õn nay tæng c«ng ty ®· cã nh÷ng ®éi ngò c¸n bé giái cã thÓ thi c«ng nghiÖp vµ d©n dông... Ta cã thÓ xem xÐt tr×nh ®é ®éi ngò c¸n bé vµ thèng kª nh©n sù cña tÊt c¶ c¸c c¸n bé hiÖn ®ang lµm viÖ t¹i tæng c«ng ty qua b¶ng sau: STT NghÒ nghiÖp Tæng sè 1 Kü s­ 1013 2 Kü thuËt viªn 1206 3 C«ng nh©n kü thuËt + BËc £ 4 + 4< BËc £ 7 11078 6938 4140 Qua sè liÖu trªn, tæng c«ng ty ®· ph¸t huy lîi thÕ vÒ sù dåi dµo nguån nh©n lùc. §ång thêi th«ng qua c¸c ho¹t ®éng liªn doanh, liªn kÕt trong vµ ngoµi n­íc cã nhiÒu thuËn lîi, cïng víi sù qu¸n lý tèt cña tæng c«ng ty (®Æc biÖt trong c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n TSC§. Tæng c«ng ty ®· sö dông h×nh thøc nhËt ký chung ®Ó h¹ch to¸n) v× thÕ ®Õn nay, tæng c«ng ty VINACONEX ®· trë thµnh nhµ thÇu x©y dùng ** cã ®ñ n¨ng lùc nhËn thÇu vµ hoµn thµnh tèt mäi c«ng tr×nh cã quy m« lín vµ phøc t¹p, ®ång thêi lµ mét tæng c«ng ty m¹nh nhÊt cña bé x©y dùng vÒ suÊt khÈu lao ®éng. B. Tæ chøc h¹ch to¸n vµ qu¶n lý TSC§ t¹i tæng c«ng ty (VINACONEx). TSC§ cña tæng c«ng ty ®­îc ph©n thµnh 4 nhãm song mçi nhãm cã sè l­îng kh¸ lín ®ñ ®Ó trang bÞ cho c¸c phßng ban cña tæng c«ng ty. Chóng ta cã thÓ kh¸i qu¸t kÕt cÊu TSC§ t¹i v¨n phßng tæng c«ng ty qua b¶ng sau: * KÕt cÊu TSC§ cña v¨n phßng Tæng C«ng ty n¨m 1998. STT Tµi s¶n Nguyªn gi¸ Tû lÖ khÊu hao Gi¸ trÞ Tû träng % I Nhµ cöa vËt liÖu kiÕn tróc 5.404.543.323 60,8 4% II Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i 2.690.867.000 30,3 9% III ThiÕt bÞ thi c«ng 8.400.000 0,09 1% IV M¸y mãc v¨n phßng 875.135.470 8,81 20% Tæng 8.888.953.793 100 30%s §Ó h¹ch to¸n, tÝnh khÊu hao TSC§ vµ ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông. Tæng c«ng ty ®· tiÕn hµnh h¹ch to¸n TSC§ theo nguyªn gi¸( ph­¬ng ph¸p tÝnh nh­ ®· tr×nh bµy ë phÇn I). §Ó ghi sæ Tæng c«ng ty ®· ¸p dông hÖ thèng tµi kho¶n do Bé tµi chÝnh ban hµnh vµ theo h×nh thøc nhËt ký chung. VËy tr×nh tù ghi sæ lµ: Hµng th¸ng c¨n cø vµo c¸c chøng tõ ®­îc dïng lµm c¨n cø ghi sæ kÕ to¸n TSC§ ghi c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh vµo sæ nhËt ký chung, ghi vµo sæ chi tiÕt vµ sæ quü. Sau ®ã cuèi th¸ng, cuèi quý c¨n cø vµo sè liÖu trªn sæ nhËt ký chung ghi vµo sæ c¸i theo c¸c tµi kho¶n phï hîp. Cuèi th¸ng, cuèi quý, cuèi n¨m céng dån sè liÖu trªn sæ c¸i vµ lËp b¶n c©n ®èi ph¸t sinh. B1) H¹ch to¸n chi tiÕt: Mçi mét TSC§ ®Òu ®­îc lËp hå s¬ gèc bao gåm hå s¬ kü thuËt (deo phßng kü thuËt qu¶n lý) vµ hå s¬ kÕ to¸n (do phßng kÕ to¸n qu¶n lý). Hå s¬ kÕ to¸n bao gåm: Hîp ®ång mua TSC§ (nÕu cã); Biªn b¶n bµn giao TSC§; Ho¸ ®¬n b¸n hµng ... C¸c tµi liÖu nµy sÏ lµ c¨n cø ®Ó ghi sæ chi tiÕt theo dâi tµi s¶n cè ®Þnh. B2) H¹ch to¸n tæng hîp. Song song víi c«ng t¸c h¹ch to¸n chi tiÕt Tµi s¶n cè ®Þnh. Tæng c«ng ty ®· tiÕn hµnh h¹ch to¸n tæng hîp tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó ph¶n ¸nh biÕn ®éng vÒ mÆt gÝa trÞ cô thÓ nh­ sau: Ta trÝch sè liÖu cña do¹n nghiÖp t¹i qui 1 n¨m 1999) I. h¹ch to¸n biÕn ®éng TSC§. 1. H¹ch to¸n biÕn ®éng t¨ng tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh. Tr­êng hîp nµy lµ do doanh nghiÖp ®­îc cÊp (gãp), mua ngoµi... ®Ó ®Çu t­ thªm. Ch¼ng h¹n: Ngµy 12/01/1999 Tæng c«ng ty cã hîp ®ång mua xe Mercedes cña c«ng ty liªn doanh s¶n xuÊt « t« Hoµ B×nh, víi tæng gi¸ thanh to¸n lµ 1.050.000.000® trong ®ã thuÕ VAT 10%. Chi phÝ vËn chuyÓn, l¾p ®Æt theo hîp ®ång bªn b¸n chÞu to¸n bé. Ngµy 04/02/1999 C«ng ty s¶n xuÊt « t« ®· bµn giao l¹i chiÕc « t« trªn cho Tæng c«ng ty, ®ång thêi tæng c«ng ty ®· thanh to¸n toµn bé tiÒn mua TSC§ b»ng chuyÓn kho¶n. §­îc biÕt nguån vèn Tæng c«ng ty sö dông ®Ó bï ®¾p lÊy tõ quÜ ®Çu t­ ph¸t triÓn lµ 600.000.000®, tõ vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n lµ 400.000.000®, cßn l¹i sö dông vèn khÊu hao c¬ b¶n. * VËy kÕ to¸n ®· ghi nh­ sau: BT1: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸, thuÕ VAT, tæng tiÒn thanh to¸n cña tµi s¶n cè ®Þnh ®ã. Nî TK 211 : 945.000.000® Nî TK 133 : 105.000.000® Cã TK 112 : 1.050.000.000® BT2: KÕt chuÈn nguån vèn sö dông vÒ nguån vèn kinh doanh. Nî TK 414 (4141) : 600.000.000® Nî TK 441 : 400.000.000® Cã Tk 411 : 1.000.000.000® BT3: V× dïng vèn khÊu hao ®Ó mua tµi s¶n cè ®Þnh nªn ghi ®¬n. Cã TK 009 : 50.000.000 (cßn l¹i). * Sau ®ã kÕ to¸n tiÕn hµnh ghi: NhËt ký chung Chøng tõ TK ghi TK ghi DiÔn Sè tiÒn Sè tiÒn SH NT Nî Cã gi¶i ghi nî ghi cã 4/02/99 211 112 Mua xe 945.000.000 1.050.000.000 133 411 Mercedes 105.000.000 1.000.000.000 4141 009 Thanh to¸n b»ng tiÒn göi 600.000.000 50.000.000 441 Ng©n hµng 400.000.000 Sæ c¸i tµi kho¶n 211 Chøng tõ DiÔn TK Sè tiÒn Sè tiÒn SH NT gi¶i ®èi øng ghi Nî ghi Cã Mua xe 945.000.000 Mercedes 133 105.000.000 Thanh to¸n b»ng tiÒn göi ng©n hµng 112 1.050.000.00 2. H¹ch to¸n gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh. Tr­êng hîp nµy doanh nghiÖp do thanh lý, nh­îng b¸n... Do viÖc sö dông kh«ng cã hiÖu qu¶ hoÆc thu hÑp qui m«. Ch¼ng h¹n: §Õn ngµy 01/03/1999 Tæng c«ng ty nh­îng b¸n 1 « t« 4 chç ngåi, nguyªn gi¸ 500.000.000. Gi¸ nh­îng b¸n ®­îc ng­êi mua chÊp nhËn (gåm c¶ VAT 10%0 lµ 400.000.000®. Chi phÝ söa ch÷a t©n trang tr­íc khi nh­îng b¸n Tæng c«ng ty ®· thuª ngoµi hÕt lµ 5.500.000 (gåm c¶ thuÕ VAT 10%0 vµ ®· tr¶ b»ng tiÒn mÆt. BiÕt b»ng khi giao « t« th× Tæng c«ng ty ®· ®­îc thanh to¸n b»ng chuyÓn kho¶n. * VËy kÕ to¸n ®· ghi nh­ sau: BT1: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸, hao mßn, vµ gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n cè ®Þnh ®ã: Nî TK 821 : 355.000.000 Nî TK 2141 : 145.000.000 Cã TK 211 : 500.000.000 BT2: Ph¶n ¸nh chi phÝ cho thanh lý, nh­îng b¸n. Nî TK 821 : 50.000.000 Nî TK 133 (1331) : 500.000 Cã TK 111 : 5.500.000 BT3: Ph¶n ¸nh sè thu vÒ cña thanh lý nh­îng b¸n. Nî TK 112 : 400.000.000 Cã TK 721 : 360.000.000 Cã TK 3331 (33311) : 40.000.000 * Sau ®ã kÕ to¸n tiÕn hµnh ghi. NhËt ký chung Chøng tõ TK ghi TK ghi DiÔn Sè tiÒn Sè tiÒn SH NT Nî Cã gi¶i ghi nî ghi cã 1/03/99 821 211 Nh­îng b¸n 360.000.000 500.000.000 2141 111 ¤t« thu b»ng 145.000.000 5.500.000 1331 721 ChuyÓn kho¶n 500.000 360.000.000 112 33311 400.000.000 40.000.000 Sæ c¸i tµi kho¶n 211 Chøng tõ DiÔn TK Sè tiÒn Sè tiÒn SH NT gi¶i ®èi øng ghi Nî ghi Cã Nh­îng b¸n 821 355.000.000 500.000.000 ¤t« 2141 145.000.000 3. H¹ch to¸n biÕn ®éng t¨ng tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh. ViÖc t¨ng tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n nh­: chuÈn bÞ cho qu¸ tr×nh thµnh lËp doanh nghiÖp, chuÈn bÞ kinh doanh, hoÆc tiÒn bá ra mua b»ng ph¸t minh, s¸ng chÕ... Ch¼ng h¹n: Vµo ngµy 15/02/1999 Tæng c«ng ty ®· ®Çu t­ 50.000.000 (bao gåm c¶ VAT 10%), cho viÖc thuª ®Êt ®Æt v¨n phßng ®¹i diÖn vµ thanh to¸n b»ng chuyÓn kho¶n. Tæng c«ng ty ®· lÊy tõ nguån vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn ®Ó bï ®¾p kho¶n thanh to¸n trªn. * ViÖc h¹ch to¸n cña kÕ to¸n nh­ sau: BT1: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng thªm. Nî TK 2131 : 45.000.000 Nî TK 133 (1332) : 5.000.000 Cã TK 112 : 50.000.000 BT2: KÕt chuyÓn nguån vèn. Nî TK 414 : 50.000.000 Cã TK : 50.000.000 * Sau ®ã kÕ to¸n tiÕn hµnh ghi. NhËt ký chung Chøng tõ TK ghi TK ghi DiÔn Sè tiÒn Sè tiÒn SH NT Nî Cã gi¶i ghi nî ghi cã 12/2/99 431 112 Thuª ®Êt 45.000.000 50.000.000 1332 411 Thanh to¸n b»ng 5.000.000 50.000.000 414 chuyÓn kho¶n 50.000.000 Sæ c¸i tµi kho¶n 211 Chøng tõ DiÔn TK Sè tiÒn Sè tiÒn SH NT gi¶i ®èi øng ghi Nî ghi Cã T¨ng tµi s¶n cè ®Þnh 1332 5.000.000 V« h×nh 112 45.000.000 50.000.000 II. h¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh thuª (cho thuª) tµi chÝnh. §Ó tiÕn hµnh ®Çu t­ kÞp thêi, kh«ng bá nì c¬ héi trong khi vèn cña doanh nghiÖp cßn h¹n chÕ mµ ph¶i bá ra 1 kho¶n ®Çu t­ lín th× doanh nghiÖp cã thÓ chän ph­¬ng ¸n ®i thuª tµi chÝnh. Ch¼ng h¹n: Ngµy 04/03/1999 Tæng c«ng ty ®· thuª 20 xe vËn t¶i phôc vô cho c«ng viÖc chuyªn chë trong vßng 5 n¨m (lo¹i chÞu thuÕ). Sè tiÒn thuÕ ph¶i tr¶ (ch­a kÓ VAT) lµ 1.000.000.000®, trong ®ã viÖc tr¶ ®­îc chia ®Òu cho 10 lÇn tr¶, mçi lÇn tr¶ c¸ch nhau lµ 6 th¸ng. Mçi lÇn tr¶ lµ 1.000.000.000® c¶ gèc vµ l·i (®­îc biÕt sè l·i thuª ph¶i tr¶ mçi lÇn b×nh qu©n 30.000.00®). Doanh nghiÖp ®· thanh to¸n tiÒn thuª lÇn ®Çu vµo quý 1 n¨m 1999 vµ b»ng chuyÓn kho¶n lµ 110.000.000®, trong ®ã VAT lµ 10.000.000®. * KÕ to¸n ®· ghi nh­ sau: BT1: C¨n cø vµo phiÕu thuª vµ chøng tõ liªn quan. Nî TK 212 : 700.000.000 Nî TK 142 (1421) : 300.000.000 Cã TK 342 : 1.000.000.000 BT2: §Þnh kú thanh to¸n tiÒn thuª theo hîp ®ång. Nî TK 342 : 100.000.000 Nî TK 1332 : 10.000.000 Cã TK 112 : 110.000.000 BT3: Hµng kú trÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ®i thuª vµ kÕt chuyÓn (trõ dÇn) l·i ph¶i tr¶ vµo chi phÝ kinh doanh. Nî TK 627 : 100.000.000 Cã TK 214 : 70.000.000 Cã TK 1421 : 30.000.000 * Sau ®ã kÕ to¸n ghi. NhËt ký chung Chøng tõ TK ghi TK ghi DiÔn Sè tiÒn Sè tiÒn SH NT Nî Cã gi¶i ghi nî ghi cã 4/02/99 212 342 Thuª tµi chÝnh 700.000.000 1421 112 thanh to¸n b»ng 300.000.000 110.000.000 342 chuyÓn kho¶n 100.000.000 1.000.000 1332 1421 10.000.000 30.000.000 627 214 110.000.000 70.000.000 Sæ c¸i tµi kho¶n 212 Chøng tõ DiÔn gi¶i TK ®èi øng Sè tiÒn ghi Nî Sè tiÒn ghi Cã SH NT §i thuª 1421 300.000.000 tµi chÝnh 341 1.000.000.000 700.000.000 iii. h¹ch to¸n khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. Do viÖc ¸p dông qui ®Þnh míi vÒ "chÕ ®é qu¶n lý, sö dông vµ trÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh" theo quyÕt ®Þnh sè 1062/TC/CSTC cña Bé tµi chÝnh nªn viÖc qu¶n lý, sö dông vµ tÝnh khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh t¹i Tæng c«ng ty cã 1 sè thay ®æi. T¹i Tæng c«ng ty ®èi víi tµi s¶n cè ®Þnh lµ nhµ cöa, vËt liÖu kiÕn tróc th× tû lÖ khÊu hao lµ 4%, cßn ®èi víi ph­¬ng tiÖn vËn t¶i th× tû lÖ khÊu hao quy ®Þnh lµ 9%, ®èi víi thiÕt bÞ thi c«ng lµ 1%, cßn tµi s¶n cè ®Þnh lµ m¸y mãc v¨n phßng th× tû lÖ khÊu hao cã thÓ lµ 15%, hoÆc 20% hoÆc 30% tuú theo tõng lo¹i m¸y mãc. V× vËy mµ ngµy 04/02/1999 Tæng c«ng ty mua chiÕc xe Mercedes víi nguyªn gi¸ lµ 1.050.000.000®. Nªn ta tÝnh ®­îc: + Nguyªn gi¸ x Tû lÖ khÊu hao n¨m. + = B¶ng tÝnh khÊu hao TSC§. Tªn TSC§ N­íc SX Nguyªn gi¸ Tû lÖ KH KH luü kÕ TSC§ t¨ng 1999 Sè KH TSC§ quü 1 Ngµy th¸ng Nguyªn gi¸ Sè th¸ng Sè KH ¤ t« Mercedes NhËt 9% 4/02/99 1.050.000.000 1 7.875.000 IV. h¹ch to¸n söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cã mét sè tµi s¶n cè ®Þnh cña Tæng c«ng ty bÞ h­ háng ®ßi hái ph¶i ®­îc söa ch÷a. Th«ng th­êng söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh t¹i Tæng c«ng ty ®Òu do thuª ngoµi. Nh­ng 1 sè tr­êng hîp Tæng c«ng ty tù söa ch÷a lÊy. Ch¼ng h¹n: Ngµy 16/03/1999 Tæng c«ng ty tiÕn hµnh söa ch÷a, n©ng cÊp mét v¨n phßng ®¹i diÖn ®Ó kÐo dµi tuæi thä, víi tæng chi phÝ lµ 100.000.000® vµ ®· chi b»ng tiÒn mÆt. §Õn ngµy 26/03/1999 ®· hoµn thµnh vµ tiÕn hµnh bµn giao. BT1 : TËp hîp chi phÝ söa ch÷a thùc tÕ ph¸t sinh cho viÖc söa ch÷a. Nî TK 241 (2413) : 100.000.000 Cã TK 111 : 100.000.000 BT2: KÕt chuyÓn gi¸ thµnh söa ch÷a khi hoµn thµnh. Nî TK 211 : 100.000.000 Cã TK 2413 : 10.000.000 V. ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n cè ®Þnh t¹i tæng c«ng ty (vinaconex). §Ó xem xÐt t×nh h×nh trang thiÕt bÞ tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n cè ®Þnh cña Tæng c«ng ty n¨m nay so víi n¨m tr­íc ta tiÕn hµnh ph©n tÝch mét sè chØ tiªu sau: 1. ChØ tiªu suÊt hao phÝ tµi s¶n cè ®Þnh. = Nh­ vËy 1 ®ång doanh sè th× cÇn ph¶i cã 0,076 ®ång nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh. SuÊt hao phÝ nµy t­¬ng ®èi thÊp, nh­ vËy tµi s¶n cè ®Þnh t¹i Tæng c«ng ty ®em l¹i doanh sè kh¸ lín. 2. ChØ tiªu søc sinh lîi cña tµi s¶n cè ®Þnh. Søc sinh lîi cña TSC§ = N¨m 1997 1998 Nguyªn gi¸ TSC§ 35.084.157.933 41.508.221.741 Søc sinh lîi 7.562.347.520 8.888.944.793 4,64 4,67 ChØ tiªu søc sinh lîi cña tµi s¶n cè ®Þnh cho thÊy mét ®ång nguyªn gi¸ b×nh qu©n tµi s¶n cè ®Þnh t¹o ra h¬n 4,6 ®ång lîi nhuËn vµ søc sinh lîi tµi s¶n cè ®Þnh n¨m 1998 cao h¬n søc sinh lîi cña n¨m 1997. Chøng tá Tæng c«ng ty cã sù tiÕn triÓn ngµy cµng tèt. 3. ChØ tiªu hÖ sè sö dông cña tµi s¶n cè ®Þnh. HÖ sè sö dông cña tµi s¶n cè ®Þnh = 1 - HÖ sè hao mßn TSC§. N¨m 1997 1998 HÖ sè hao mßn TSC§ 0,14 0,16 HÖ sè sö dông TSC§ 0,86 0,84 HÖ sè sö dông qua 2 n¨m 1997 vµ 1998 cho ta thÊy kh¶ n¨ng tiÕp tôc phôc vô cña tµi s¶n cè ®Þnh t¹i Tæng c«ng ty vÉn cßn dåi dµo, tuy nhiªn kh¶ n¨ng phôc vô cña n¨m 1998 cã gi¶m h¬n so víi n¨m 1997. Qua viÖc ph©n tÝch c¸c chØ tiªu trªn ta thÊy r»ng tµi s¶n cè ®Þnh t¹i Tæng c«ng ty ®­îc ®æi míi so víi sè l­îng kh¸ lín v× hÖ sè hao mßn cña tµi s¶n cè ®Þnh trong n¨m 1997 vµ 1998 chØ cã 0,14 cã 0,16. §iÒu ®ã cµng chøng tá kh¶ n¨ng phôc vô cña tµi s¶n cè ®Þnh cña Tæng c«ng ty vÉn cßn m¹nh, hiÖu qu¶ sö dông cao. Vµ ®Ó cã ®­îc 1 ®ång doanh sè chØ cÇn ®Õn 0,076 ®ång nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh. PhÇn III tÝnh h÷u Ých cña c«ng t¸c h¹ch to¸n, qu¶n lýtcd trong doanh nghiÖp vµ nh÷ng bÊt hîp lý cßn tån t¹i - c¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn. 1. Nh÷ng ­u ®iÓm, nh÷ng nh­îc ®iÓm vµ h­íng hoµn thiÖn. * KÕ to¸n lµ khoa häc nghÖ thuËt quan s¸t, ghi chÐp ph©n lo¹i tæng hîp c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp vµ tr×nh bµy kÕt qu¶ cña chóng nh»m cung cÊp th«ng tin h÷u Ých cho viÖc ra quyÕt ®Þnh kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi, ®ång thêi nã ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña mét tæ chøc. Qua thùc tÕ cho thÊy, hÖ thèng kÕ to¸n míi ®· ®¸p øng ®­îc ®ßi hái vÒ thèng tin vµ yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp trong c¬ chÐe thÞ tr­êng. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh, hÖ thèng kÕ to¸n ®· ®­îc thùc sù ®i vµo cuéc sèng vµ ®­îc cuéc sèng chÊp nhËn. Nã ®­îc ra ®êi vµ ®­îc hoµn thiÖn nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho mäi ®èi t­îng sö dông nã. HÖ thèng kÕ to¸n míi ra ®êi nã ®· gióp cho c¸c doanh nghiÖp, c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ h¹ch to¸n, qu¶n lý tµi s¶n tèt h¬n, ®Æc biÖt lµ trong viÖc qu¶n lý tµi s¶n cè ®Þnh. Nh­ng bªn c¹nh ®ã nã còng cã nh÷ng ®iÓm bÊt hîp lý ®Æt ra tõ phÝa doanh nghiÖp vµ v× thÕ cÇn ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p. * Tæng c«ng ty (VINACONEX) lµ mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp Nhµ n­íc, tr¶i qua h¬n 10 n¨m ho¹t ®éng kh«ng ngõng phÊn ®Êu ®Õn Tæng c«ng ty ®· cã mét quy m« kh¸ ®å sé chiÕm h¬n 18.000 ng­êi. Lµ mét mét Tæng c«ng ty ph¸t ®¹t, hµng n¨m thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô víi ng©n s¸ch nhµ n­íc, ®ång thêi tÝch luü cho doanh nghiÖp m×nh 1 sè vèn ®¸ng kÓ. Cã ®­îc nh­ vËy lµ do Tæng c«ng ty ®· ph¸t huy ®­îc nh÷ng ­u ®iÓm trong qu¶n lý, h¹ch to¸n tµi s¶n nãi chung vµ trong tµi s¶n cè ®Þnh nãi riªng. - C¸c ­u ®iÓm ®­îc thÓ hiÖn nh­ sau: + Thø nhÊt: VÒ c«ng t¸c qu¶n lý. Tµi s¶n cè ®Þnh t¹i Tæng c«ng ty ®­îc chia thµnh 4 lo¹i râ rµng, nã rÊt phï hîp theo yªu cÇu sö dông: Nhµ cöa vµ vËt kiÕn tróc; ph­¬ng tiÖn vËn t¶i; ThiÕt bÞ thi c«ng; m¸y mãc v¨n phßng. Nh­ vËy nã sÏ theo dâi ®­îc chi tiÕt t×nh h×nh biÕn ®éng cña tµi s¶n cè ®Þnh ë v¨n phßng cña Tæng c«ng ty theo tõng thÎ tµi s¶n cè ®Þnh cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp, nh­ vËy nã còng lµm cho kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh cã nhiÖm vô ph¶i theo dâi t×nh h×nh biÕn ®éng cña tµi s¶n cè ®Þnh mét c¸ch s¸t sao, ph¶n ¸nh vµo sæ s¸ch ®Çy ®ñ h¬n. + Thø 2: Tæng c«ng ty ®· tiÕn hµnh c¸c qu¸ tr×nh h¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh, theo ®óng quy ®Þnh: qu¸ tr×nh t¨ng, gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, tµi s¶n cè ®Þnh thuª ngoµi, cho thuª, söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh vµ c¶ qu¸ tr×nh vµo sæ. H¹ch to¸n theo tõng ®¬n vÞ, sang cuèi kú c¸c ®¬n vÞ l¹i b¸o c¸o lªn cho ®¬n vÞ mµ m×nh trùc thuéc ®Ó h¹ch to¸n råi Tæng c«ng ty c¨n cø vµo ®è ra quyÕt ®Þnh kinh doanh. + Thø 3: Toµn tæng c«ng ty ®· ¸p dông h×nh thøc nhËt ký chung vµ ®Òu sö dông m¸y vi tÝnh ®Ó thùc hµnh qu¸ tr×nh kÕ to¸n. §iÒu ®ã rÊt thuËn tiÖn cho c«ng t¸c kÕ to¸n cho h×nh thøc sæ NhËt ký chung, v× nã ®¬n gi¶n, gän nhÑ vµ thÝch hîp víi kÕ to¸n trªn m¸y vi tÝnh. §ã lµ nh÷ng ­u ®iÓm cña viÖc h¹ch to¸n, qu¶n lý tµi s¶n cè ®Þnh t¹i Tæng c«ng ty, nh­ng bªn c¹nh ®ã nã cßn tån t¹i mét sè nh­îc ®iÓm sau: + Thø nhÊt: VÒ vÊn ®Ò ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n cè ®Þnh lµ m¸y mãc thiÕt bÞ. §¸nh gi¸ l¹i g©y khã kh¨n cho viÖc b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cña doanh nghiÖp qua nh÷ng lý do sau: §¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n cè ®Þnh ch­a phï hîp víi thùc tÕ: V× trong thùc tÕ th­êng cã khuynh h­íng x¸c ®Þnh chÊt l­îng cßn l¹i cao h¬n gi¸ trÞ thùc tÕ cña nã. Nh­ng cã tr­êng hîp l¹i ®¸nh gi¸ gi¶m so víi gi¸ trÞ thùc cña nã, nªn ®· mÊt ®i tÝnh chÝnh x¸c. Mét sè tµi s¶n cè ®Þnh do nguån vèn ng©n s¸ch cÊp, do Nhµ n­íc tù ®¸nh gi¸ kh«ng trªn c¬ së mua b¸n ngang gi¸, nªn rÊt khã kh¨n cho viÖc x¸c ®Þnh khÊu hao hoÆc tÝnh vµo chi phÝ... VËy, ®Ó æn ®Þnh cho viÖc ph¸t triÓn th× hµng n¨m Tæng c«ng ty nªn kh«ng ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n cè ®Þnh vµo thêi ®iÓm cuèi n¨m, mµ sau 1 thêi gian nhÊt ®Þnh (kho¶ng 5 n¨m) theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc, míi tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n cè ®Þnh. NÕu nh÷ng lý do cña viÖc ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n cè ®Þnh lµ kh«ng chÝnh x¸c dÉn ®Õn sai lÖch trong vÊn ®Ò tÝnh to¸n, tæ chøc ®¸nh gia sl¹i. §Ó thay cho viÖc ®¸nh gia sl¹i tµi s¶n cè ®Þnh ta cã thÓ tÝnh thªm 1 hÖ sè tr­ît gi¸ cho phï hîp víi phÇn gi¸ trÞ cßn l¹i cña thiÕt bÞ hoÆc t¨ng thuÕ vèn ®Ó bï ®¾p vµo tr­ît gi¸. + Thø 2: VÊn ®Ò tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. T¹i Tæng c«ng ty ¸p dông ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®Òu. Ph­¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n tiÕn hµnh ®­îc dÔ dµng, nh­ng nã cã nh­îc ®iÓm lín lµ kh«ng ph¶n ¸nh ®­îc thùc chÊt gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh chuyÓn vµo chi phÝ, nªn nã còng kh«ng ph¶n ¸nh ®óng thùc tÕ gi¸ trÞ hao mßn cña tµi s¶n cè ®Þnh. VËy theo em Tæng c«ng ty nªn ¸p dông ph­¬ng ph¸p khÊu hao luü tho¸i, v× trong nh÷ng n¨m ®Çu lóc nµy tµi s¶n cè ®Þnh cßn míi kh¶n¨ng s¶n xuÊt cßn cao, nªn khÊu hao tÝnh vµo chi phÝ còng cao h¬n. Cµng vÒ sau, n¨ng lùc s¶n xuÊt cña tµi s¶n cè ®Þnh thÊp, nªn khÊu hao tÝnh vµo chi phÝ thÊp h¬n. Nh­ vËy nã sÏ ph¶n ¸nh ®óng thùc tÕ gi¸ trÞ hao mßn cña tµi s¶n cè ®Þnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt. Ph­¬ng ph¸p nµy chØ ¸p dông cho nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n cã l·i, nªn ¸p dông cho Tæng c«ng ty em thÊy rÊt thuËn lîi. Ph­¬ng ph¸p tÝnh lµ: Møc khÊo hao = Nguyªn gi¸ TSC§ x Tû lÖ khÊu hao gi¶m dÇn. + Thø 3 : Tæng c«ng ty ch­a ®Ò cËp mét c¸ch triÖt ®Ó vÒ viÖc ®¸nh gi¸ kÕt hîp víi b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh, nªn nã kh«ng b¶o ®¶m gi¸ trÞ thùc tÕ cña vèn. Theo em, hµng th¸ng Tæng c«ng ty nªn ®¸nh gi¸ kÕt hîp víi viÖc b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh. VÒ viÖc b¶o toµn vèn nh»m b¶o ®¶m gi¸ trÞ thùc tÕ cña tiÒn vèn t¹i c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau khi cã tr­ît gi¸ trªn tnn. B¶o toµn vèn nh»m môc ®Ých g¾n chÆt tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp, víi viÖc b¶o vÖ nguån vèn cña Nhµ n­íc cÊp, cïng víi quyÒn lîi lµ ®­îc giao vèn ®Ó tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh. 2. Nh÷ng gi¶i ph¸p chung. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng yªu cÇu qu¶n lý nãi trªn, ®ßi hái c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n cÇn ®­îc n©ng cao vµ hoµn thiÖn. ViÖc n©ng cao vµ hoµn thiÖn trong h¹ch to¸n kÕ to¸n gióp cho c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ Tæng c«ng ty nãi riªng qu¶n lý, sö dông mét c¸ch hiÖu qu¶ tµi s¶n cña ®¬n vÞ. Ta biÕt tµi s¶n cè ®Þnh lµ sù thÓ hiÖn vÒ tµi s¶n cña vèn cè ®Þnh, lµ mét bé phËn quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn sù sèng cßn cña doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. V× vËy c¸c doanh nghiÖp nãi chung, Tæng c«ng ty nãi riªng, ph¶i sö dông tµi s¶n cè ®Þnh lµm sao ®Ó tËn dông ®­îc tèi ®a tÝnh n¨ng, c«ng dông cña chóng. §ång thêi lu«n sö dông tèi ®a c«ng suÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn cã (®Ó tr¸nh hao mßn v« h×nh), vµ kÞp thêi thay thÕ m¸y mãc thiÕt bÞ l¹c hËu, lu«n b¶o qu¶n, b¶o d­ìng tèt m¸y mãc, thiÕt bÞ, ®ång thêi cÇn tÝnh to¸n chÝnh x¸c hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh trong qu¸ tr×nh sö dông thu håi vèn ®Çu t­ nhanh chãng. ChÝnh v× vËy mµ yªu cÇu cÇn thiÕt ®èi víØtc lµ ph¶i tæ chøc h¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh mét c¸ch khoa häc, ph¶i x©y dùng ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh viÖc sö dông tµi s¶n cè ®Þnh. TR¸nh t×nh tr¹ng lµm sai lÖch con sè trong h¹ch to¸n ®Ó vô lîi hoÆc lµm mÊt ®i tÝnh chÝnh x¸c cu¶ th«ng tin. Trªn c¬ së ®ã gióp cho viÖc qu¶n lý tµi s¶n cè ®Þnh cña Tæng c«ng ty cã th«ng tin ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c kÞp thêi. Ngoµi ra sù cã mÆt cña hÖ thèng kÕ to¸n míi, ®Æc biÖt lµ tõ khi cã chÕ ®é ¸p dông thuÕ VAT, ®· cãt nhiÒu thuËn lîi trong c«ng t¸c tÝnh thuÕ, nh­ng bªn c¹nh ®ã nã cßn tån t¹i nh÷ng khã kh¨n kh«ng thÓ tr¸nh khái. §ã lµ nhiÒu c¸ nh©n, doanh nghiÖp lîi dông s¬ hë khi cã thuÕ VAt ®· lµm sai lÖch th«ng tin ®Ó vô lîi. Do ®ã cÇn cã sù gi¸m s¸t chÆt chÏ h¬n cña c¬ quan kiÓm to¸n, c¬ quan nhµ n­íc cã chøc n¨ng... ®Ó viÖc h¹ch to¸n, qu¶n lý tµi s¶n ®­îc tèt h¬n. §èi víi Tæng c«ng ty, khi ¸p dông thuÕ VAT cÇn ph¶i gi¸m s¸t chÆt chÏ ®Ó viÖc h¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh ®­îc chÝnh x¸c. Nh­ vËy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho Tæng c«ng ty trong viÖc qu¶n lý tµi s¶n cè ®Þnh, ®Ó c«ng ty ngµy cµng thµnh ®¹t vµ ph¸t triÓn h¬n n÷a. KÕt luËn Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, tµi s¶n cè ®Þnh ngµy cµng cã vai trß quan träng trong c¸c doanh nghiÖp. §ã lµ bé phËn c¬ b¶n trong doanh nghiÖp ngay tõ nh÷ng ngµy ®Çu h×nh thµnh vµ nã thÓ hiÖn lµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt, tr×nh ®é c«ng nghÖ, n¨ng lùc vµ thÕ m¹nh cña doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. Sö dông hîp lý tµi s¶n cè ®Þnh lµ nhiÖm vô quan träng cña mçi mét doanh nghiÖp theo yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ, gãp phÇn t¨ng thªm tÝch luü x· héi vµ t¹o thuËn lîi cho doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nh»m gi¶m bít l·ng phÝ trong viÖc sö dông tµi s¶n cè ®Þnh. Tæ chøc khoa häc vµ hîp lý c«ng t¸c h¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®­îc nh»m thóc ®Èy viÖc qu¶n lý chÆt chÏ, cã hiÖu qu¶ trong c¸c mÆt sö dông, b¶o qu¶n...tµi s¶n cè ®Þnh. VËy ®Ó doanh nghiÖp thµnh ®¹t vµ ph¸t triÓn, th× vÊn ®Ò cÇn quan t©m nhÊt lµ ph¶i h¹ch to¸n, qu¶n lý tèt tµi s¶n cè ®Þnh. Tµi liÖu tham kh¶o 1. KÕ to¸n - VAT. Chñ biªn : PTS.NguyÔn V¨n C«ng. 2. Tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n. Chñ biªn: PTS. NguyÔn ThÞ Mai §«ng. 3. KÕ to¸n tµi chÝnh. Chñ biªn: PTS. §Æng ThÞ Loan. Môc lôc Trang Lêi më ®Çu. 1 PhÇn I : C¬ së lý luËn cña tæ chøc h¹ch to¸ TSC§ ë doanh nghiÖp. 2 A. ý nghÜa cña TSC§ víi vÊn ®Ò h¹ch to¸n 2 1. Lý luËn chung vÒ tæ chøc h¹ch to¸n, qu¶n lý TSC§. 2 2. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ ghi sæ cña TSC§. 4 B. Tæ chøc h¹ch to¸n TSC§. 5 B1. H¹ch to¸n chi tiÕt. 5 B2. H¹ch to¸n tæng hîp. 6 I. H¹ch to¸n biÕn ®éng TSC§. 6 II. H¹ch to¸n TSC§ thuª ngoµi vµ cho thuª. 10 1. H¹ch to¸n TSC§ ®i thuª (cho thuª) tµi chÝnh. 10 2. H¹ch to¸n TSC§ thuª (cho thuª) ho¹t ®éng. 12 III. H¹ch to¸n biÕn ®éng TSC§ v« h×nh. 13 IV. H¹ch to¸n khÊu hao TSC§. 16 V. H¹ch to¸n söa ch÷a TSC§. 17 VI. C¸c chØ tiªu ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông TSC§. 18 VII. H×nh thøc sæ s¸ch. 19 phÇn II: thùc tÕ vÒ tæ chøc h¹ch to¸n, qu¶n lý TSC§ t¹i Tæng c«ng ty (vinaconex) 20 A. Nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ chØ tiªu c¬ b¶n cña Tæng c«ng ty (VINACONEX). 20 B. Tæ chøc h¹ch to¸n vµ qu¶n lý TSC§ t¹i Tæng c«ng ty (VINACONEX). 21 B1. H¹ch to¸n chi tiÕt. 21 B2: H¹ch to¸n tæng hîp. 21 I. H¹ch to¸n biÕn ®éng TSC§. 21 II. H¹ch to¸n TSC§ thuª (cho thuª) tµi chÝnh. 25 III. H¹ch to¸n khÊu hao TSC§. 26 IV. H¹ch to¸n söa ch÷a TSC§. 27 V. Ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông TSC§ t¹i Tæng c«ng ty. 27 phÇn III. TÝnh h÷u Ých cña c«ng t¸c h¹ch to¸n, qu¶n lý TSC§ trong doanh nghiÖp vµ nh÷ng bÊt hîp lý cßn tån t¹i, c¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn. 28 1. Nh÷ng ­u ®iÓm, nh÷ng nh­îc ®iÓm vµ h­íng hoµn thiÖn. 28 2. Gi¶i ph¸p chung. 30 KÕt luËn 31