Đề tài Ứng dụng phần mềm Topo – HsMo trong công tác thành lập bản đồ và tính khối lượng khai thác mỏ

do khai th¸c, s¶n xuÊt vµ th¶i ®Êt ®¸ lµm ¶nh h­ëng ®Õn vïng d©n c­ ®ang sinh sèng. Khi x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng ¶nh h­ëng trªn ph¶i ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt nh»m kh¾c phôc vµ h¹n chÕ tèi thiÓu c¸c ¶nh h­ëng cã h¹i ®Õn søc khoÎ con ng­êi. 2.11. Quan tr¾c æn ®Þnh bê má Quan tr¾c æn ®Þnh bê má lµ nhiÖm vô quan träng nh»m æn ®Þnh s¶n xuÊt ë má, ng¨n chÆn thiÖt h¹i cã thÓ s¶y ra. Tr¾c ®Þa lµm tèt c«ng t¸c nµy sÏ ng¨n chÆn ®­îc nh÷ng thiÖt h¹i lín. §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 36 - 2.12. NhËn xÐt vµ kiÕn nghÞ L­íi khèng chÕ c¬ së mÆt b»ng còng nh­ l­íi khèng chÕ c¬ së ®é cao ë má ®¸ Bót S¬n nãi riªng vµ vïng má nãi chung lµ c¬ së ®Ó x©y dùng ®iÓm khèng chÕ ®o vÏ thµnh lËp b¶n ®å tÝnh khèi l­îng ®Êt ®¸ vµ kho¸ng sµng, b¶n ®å 1:1200 phôc vô cho viÖc lËp kÕ ho¹ch khai th¸c, b¶n ®å 1:50 ®Õn 1: 200 phôc vô thiÕt kÕ c«ng tr×nh. §é chÝnh x¸c c¸c l­íi tho¶ m·n yªu cÇu thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ 1:1000, 1:500 vµ 1:200. ChÊt l­îng l­íi khèng chÕ bè trÝ theo ®å h×nh t­¬ng ®èi ®¶m b¶o yªu cÇu quy ph¹m. C¸c chØ tiªu ®o, tho¶ m¨n yªu cÇu , c¸c ®iÓm cßn l¹i trªn má ®­îc bè trÝ trªn nh÷ng vÞ trÝ æn ®Þnh. Ch­a thÊy hiÖn t­îng sôt lón. C¸c ®iÓm khèng chÕ c¬ së cã thÓ chªm dµy b»ng c¸c tø gi¸c tr¾c ®Þa, hoÆc giao héi. HiÖn nay c«ng t¸c thµnh lËp b¶n ®å cËp nhËt tÝnh khèi l­îng khai th¸c ë c¸c má lé thiªn ViÖt Nam nãi chung vµ má ®¸ Hång S¬n nãi riªng ®· b­íc ®Çu ®­îc tin häc ho¸. Cã rÊt nhiÒu c¸c phÇn mÒm chuyªn dông ®Ó thµnh lËp b¶n ®å vµ tÝnh to¸n khèi l­îng tho¶ m·n c¸c yªu cÇu cña c«ng t¸c tr¾c ®Þa. Trªn thÕ giíi cã nhiÒu phÇn mÒm øng dông, cho phÐp trî gióp ®¾c lùc trong c«ng t¸c thµnh lËp b¶n ®å vµ tÝnh khèi l­îng, ë má lé thiªn ViÖt Nam hiÖn nay ®ang sö dông phÇn mÒm ToPo vµ HsMo cña c«ng ty Hµi Hoµ trong c«ng t¸c tr¾c ®Þa má. §Ó ®a d¹ng ho¸ c¸c phÇn mÒm øng dông vµ c¸c sè liÖu ®Ó kiÓm chøng c¸c kÕt qu¶ tÝnh to¸n, t«i ®· ®­îc giao ®Ò tµi tèi nghiÖp: “ øng dông phÇn mÒm ToPo – HsMo trong c«ng t¸c thµnh lËp b¶n ®å vµ tÝnh khèi l­îng khai th¸c má”. Nh»m lµm quen víi c«ng nghÖ tin häc trong tr¾c ®Þa, ®Ò tµi ®Ò cËp ®Õn viÖc xö lý sè liÖu ®o ®¹c trong kh¶o s¸t tr¾c ®Þa. Nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ tÝnh hiÖu qu¶ cña ng­êi lµm c«ng t¸c kh¶o s¸t. §ã lµ viÖc nghiªn cøu nh÷ng kh¶ n¨ng øng dông cña phÇn mÒm ToPo – HsMo, trong c«ng t¸c thµnh lËp b¶n ®å má. Th«ng qua nh÷ng c«ng cô thiÕt kÕ tiªn tiÕn cña ToPo – HsMo, gióp cho ng­êi lµm c«ng t¸c kh¶o s¸t, thiÕt kÕ cã thÓ lùa chän ®­îc nh÷ng ph­¬ng ¸n tèi ­u nhÊt cho viÖc thµnh lËp b¶n ®å má vµ tÝnh kh«i l­îng. §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 37 - Víi giíi h¹n trong mét chuyªn nghµnh nªn ë ®å ¸n tèt nghiÖp nµy, t«i chØ giíi thiÖu nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn c«ng t¸c tr¾c ®Þa phôc vô cho viÖc thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh vµ tÝnh khèi l­îng sÏ ®­îc tr×nh bµy ë c¸c ch­¬ng tiÕp sau. §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 38 - Ch¦¬ng iii Giíi thiÖu phÇn mÒm topo-hsmo vµ c¬ së d÷ liÖu trong topo-hsmo 3. giíi thiÖu tæng quan vÒ phÇn mÒm topo-hsmo 3.1. Giíi thiÖu chung Topo vµ HsMo lµ hai s¶n phÈm phÇn mÒm cña c«ng ty tin häc Hµi Hoµ. §©y lµ hai ch­¬ng tr×nh trî gióp: - Qóa tr×nh kh¶o s¸t vµ lËp b¶n ®å ®Þa h×nh sè - TÝnh to¸n khèi l­îng ®µo ®¾p má S¶n phÈm ®­îc sö dông víi c¸c menu lÖnh vµ giao diÖn chñ yÕu qua hép tho¹i b»ng tiÕng viÖt gióp cho viÖc sö dông Topo-HsMo rÊt dÔ dµng. Topo-HsMo ®­îc cµi ®Æt trong m«i tr­êng AutoCad14 vµ CaD Map víi c¸c chøc n¨ng chÝnh sau ®©y: • Thµnh lËp b¶n ®å sè ®Þa h×nh. • TÝnh to¸n khèi l­îng ®µo ®¾p má than, ®¸ dùa vµo m« h×nh ®Þa h×nh ®Çu kú, cuèi kú, kÕ ho¹ch theo ph­¬ng ph¸p mÆt c¾t • TÝnh to¸n khèi l­îng ®èng theo ph­¬ng ph¸p mÆt c¾t. • C«ng thøc tÝnh to¸n: Theo c«ng thøc trung b×nh céng hoÆc theo c«ng thøc trung b×nh nh©n. • MÆt c¾t thÓ hiÖn ®­êng ®Çu kú, cuèi kú vµ ®­êng kÕ ho¹ch ( nÕu cã ). • L­u ®­îc c¸c kú ®Þa h×nh trªn mÆt c¾t trong mét quý, n¨m… • Ngoµi ra HSMO cung cÊp cho ng­êi cho ng­êi sö dông c¸c c«ng cô ®Ó trî gióp cho qu¸ tr×nh thiÕt kÕ má… • HsMo phôc vô trî gióp c«ng t¸c tÝnh to¸n khèi l­îng ®µo ®¾p. §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 39 - 3.2. Giíi thiÖu c¸c modul trong Topo- HsMo 3.2.1. B×nh sai l­íi ®é cao  LÖnh: BSDC Menu: NhËp d÷ liÖu/B×nh sai l­íi ®é cao... XuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh 3-1: H×nh 3-1: NhËp sè liÖu b×nh sai l­íi ®é cao Chøc n¨ng: NhËp sè liÖu vµ tÝnh b×nh sai theo ph­¬ng ph¸p b×nh sai gi¸n tiÕp. a. NhËp c¸c ®iÓm khëi tÝnh - Trªn « “Sè liÖu nhËp” Chän vµo nót “NhËp ®iÓm gèc”. B¶ng nhËp d÷ liÖu chuyÓn vÒ nhËp c¸c th«ng sè ®iÓm. H×nh 3-2. - NhËp lÇn l­ît c¸c th«ng sè cña ®iÓm theo thø tù. - C¸c ký hiÖu tªn ®iÓm kh«ng ph©n biÖt ch÷ hoa vµ ch÷ th­êng khi nhËp xong chóng sÏ tù ®éng chuyÓn thµnh ch÷ hoa. §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 40 - b. NhËp sè liÖu ®o chªnh cao - Trªn « “Sè liÖu nhËp” Chän vµo nót “NhËp c¸c c¹nh ®o”. B¶ng nhËp d÷ liÖu chuyÓn vÒ nhËp c¸c th«ng sè nhËp c¸c phÐp ®o chªnh cao. Hinh 3-2: C¸c th«ng sè ®iÓm c. TÝnh b×nh sai Chän nót “TÝnh b×nh sai”. C¸c sè liÖu ®­îc tÝnh b×nh sai theo ph­¬ng ph¸p gi¸n tiÕp. d. Ghi tÖp so¹n th¶o - Ch­¬ng tr×nh b×nh sai cho phÐp ®äc tÖp vµ ghi tÖp d÷ liÖu theo tÖp v¨n b¶n. - Trªn menu “Thao t¸c tÖp” cña hép héi tho¹i ta chän “Ghi tÖp” nhËp tªn tÖp vµ chän nót “Save” cña hép héi tho¹i ghi tÖp. - Më tÖp d÷ liÖu cò ®Ó so¹n th¶o tiÕp. - Trªn menu “Thao t¸c tÖp” cña hép héi tho¹i ta chän “§äc d÷ liÖu” chän tªn tÖp vµ chän nót “Open” cña hép héi tho¹i më tÖp c¸c d÷ liÖu ®­îc ®äc vµo bé nhí cña m¸y tÝnh. e. KÕt qu¶ b×nh sai Sau khi tÝnh to¸n b×nh sai cã hai lùa chän - In trùc tiÕp : Chän “XuÊt ra m¸y in” kÕt qu¶ tÝnh to¸n ®­îc chuyÓn ra m¸y in hiÖn thêi cña windows. §iÓm cuèi §iÓm ®Çu Chªnhcao Kho¶ng c¸ch S(Km) §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 41 - - Chän “XuÊt tÖp kÕt qu¶” c¸c kÕt qu¶ tÝnh to¸n ®­îc ghi ra tÖp v¨n b¶n theo c¸c hµng vµ c¸c cét ng­êi dïng cã thÓ dïng EXCEL ®Ó biªn tËp l¹i. 3.2.2. B×nh sai l­íi mÆt b»ng  LÖnh: BSMB Menu: NhËp d÷ liÖu/B×nh sai l­íi mÆt b»ng... XuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh 3-3: H×nh 3-3: NhËp sè liÖu b×nh sai l­íi mÆt b»ng Chøc n¨ng: NhËp sè liÖu vµ tÝnh b×nh sai theo ph­¬ng ph¸p b×nh sai l­íi mÆt b»ng. a. NhËp c¸c ®iÓm khëi tÝnh - Trªn « “NhËp sè liÖu gèc” Chän vµo nót “NhËp ®iÓm gèc”. B¶ng nhËp d÷ liÖu chuyÓn vÒ nhËp c¸c th«ng sè ®iÓm. - NhËp lÇn l­ît c¸c th«ng sè cña ®iÓm theo thø tù. - C¸c ký hiÖu tªn ®iÓm kh«ng ph©n biÖt ch÷ hoa vµ ch÷ th­êng. NhËp ®iÓm gèc Chän d¹ng thÓ hiÖn gãc khi nhËp sè liÖu gãc §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 42 - L­u ý: Trong phÇn b×nh sai hÖ trôc to¹ ®é lÊy theo hÖ trôc to¹ ®é ®Þa lÝ. b. NhËp ph­¬ng vÞ gèc Trªn « “NhËp sè liÖu gèc” Chän vµo nót “NhËp ®iÓm gèc”. B¶ng nhËp d÷ liÖu chuyÓn vÒ nhËp th«ng sè ph­¬ng vÞ. H×nh 3-4: Gãc ph­¬ng vÞ c. NhËp c¸c phÐp ®o c¹nh Trªn « “NhËp sè liÖu ” Chän vµo nót “NhËp c¸c c¹nh ®o”. B¶ng nhËp d÷ liÖu chuyÓn vÒ nhËp th«ng sè ®o c¹nh, kho¶ng c¸ch ®­îc nhËp theo ®¬n vÞ mÐt. d. NhËp c¸c phÐp ®o gãc Trªn « “NhËp sè liÖu ” Chän vµo nót “NhËp c¸c gãc ®o”. B¶ng nhËp d÷ liÖu chuyÓn vÒ nhËp th«ng sè ®o gãc. §iÓm gèc §iÓm cuèi Gãc ph­¬ng vÞ B¾c §iÓm ®Çu §iÓm cuèi Kho¶ng c¸ch §iÓm tr¸i §iÓm gi÷a §iÓm ph¶i Gãc ®o §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 43 - Gãc ®o trong ch­¬ng tr×nh b×nh sai lÊy theo gãc ®o ph¶i( gãc d­¬ng) e. CËp nhËt cao ®é tõ tÖp b×nh sai ®é cao Menu: Thao t¸c tÖp/G¸n d÷ liÖu b×nh sai ®é cao... Chän tÖp cÇn më. C¸c cao ®é cña c¸c ®iÓm trong tÖp nµy khi b×nh sai sÏ cËp nhËt vµo ®iÓm b×nh sai mÆt b»ng. f. TÝnh b×nh sai Sau khi nhËp hÕt c¸c th«ng sè ®Çu vµo ta chän nót “TÝnh b×nh sai” C¸c th«ng sè ®­îc tÝnh to¸n b×nh sai theo ph­¬ng ph¸p gi¸n tiÕp. g. Ghi vµ më tÖp so¹n th¶o - Ch­¬ng tr×nh b×nh sai cho phÐp ®äc tÖp vµ ghi tÖp d÷ liÖu theo tÖp v¨n b¶n. - Trªn menu “Thao t¸c tÖp” cña hép héi tho¹i ta chän “Ghi tÖp” nhËp tªn tÖp vµ chän nót “Save” cña hép héi tho¹i ghi tÖp. - Më tÖp d÷ liÖu cò ®Ó so¹n th¶o tiÕp. - Trªn menu “Thao t¸c tÖp” cña hép héi tho¹i ta chän “§äc d÷ liÖu” chän tªn tÖp vµ chän nót “Open” cña hép héi tho¹i më tÖp c¸c d÷ liÖu ®­îc ®äc vµo bé nhí cña m¸y tÝnh. h. KÕt qu¶ b×nh sai • In kÕt qu¶ Sau khi tÝnh to¸n b×nh sai cã hai lùa chän - In trùc tiÕp : Chän “XuÊt ra m¸y in” kÕt qu¶ tÝnh to¸n ®­îc chuyÓn ra m¸y in hiÖn thêi cña windows. - Chän “XuÊt tÖp kÕt qu¶” c¸c kÕt qu¶ tÝnh to¸n ®­îc ghi ra tÖp v¨n b¶n theo c¸c hµng vµ c¸c cét ng­êi dïng cã thÓ dïng EXCEL ®Ó biªn tËp l¹i. • VÏ s¬ ®å l­íi Chän “VÏ s¬ ®å l­íi”, l­íi ®­îc vÏ lªn mµn h×nh. §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 44 - 3.2.3. NhËp d÷ liÖu ®iÓm ®o  LÖnh: HNDL Menu: NhËp d÷ liÖu/NhËp d÷ liÖu ®iÓm ®o... XuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh 3-5: H×nh 3-5: NhËp sè liÖu ®o ®¹c Chøc n¨ng:  NhËp d÷ liÖu ®iÓm ®o ®­îc trang bÞ c¸c c«ng cô so¹n th¶o, chuyÓn ®æi, tÝnh to¸n kÕt qu¶ ®o ®¹c ngoµi thùc ®Þa th«ng qua c¸c m¸y tr¾c ®Þa thµnh ®iÓm cã to¹ ®é. Tõ ®ã, cã thÓ vÏ b×nh ®å, thiÕt kÕ c¸c c«ng tr×nh trªn b×nh ®å.  NhËp d÷ liÖu cho phÐp ng­êi sö dông so¹n th¶o d÷ liÖu kh¶o s¸t ®Þa h×nh tõ sæ ®o, chuyÓn ®æi ®iÓm ®o cña m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö. . . 3.2.4. C¸c tÝnh n¨ng trªn hép tho¹i nhËp d÷ liÖu ®iÓm ®o a. Cµi ®Æt c¸c th«ng sè ban ®Çu Menu: C«ng cô/Cµi ®Æt th«ng sè ban ®Çu... C¸c th«ng sè cña ®iÓm mia C¸c « d÷ liÖu Tªn tr¹m m¸y §iÓm ®Þnh h­íng Chän c«ng cô §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 45 - XuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh 3-6: H×nh 3-6: Cµi ®Æt th«ng sè ban ®Çu Chøc n¨ng:  §Æt ngÇm ®Þnh th«ng sè ban ®Çu cho d¹ng thÓ hiÖn gãc vµ c«ng cô ®o ®¹c t­¬ng øng víi d÷ liÖu cÇn nhËp.  C¸c th«ng sè mÆc ®Þnh sÏ ®­îc l­u vµo hÖ thèng cho lÇn sö dông ch­¬ng tr×nh sau. b. C¸c d¹ng thÓ hiÖn gãc  ThÓ hiÖn theo CAD Chän nhËp ®¬n vÞ gãc theo ®¬n vÞ ®Æt cña AutoCAD. VÝ dô: Trong AutoCAD ®Æt d¹ng gãc lµ Angles : Deg/Min/Sec Precision: 0d00’00” Muèn nhËp gãc 145o24’34” th× ta nhËp lµ 145d24’34”.  D¹ng aaa.mm.sss §é phót gi©y ®­îc ph©n c¸ch bëi dÊu chÊm “.”. VÝ dô: muèn nhËp gãc 145o24’34” th× ta ph¶i lµ 145.24.34  D¹ng aaa.mmsss Gi÷a ®é vµ phót ®­îc c¸ch bëi dÊu chÊm “.” gi¸ trÞ gi©y ®­îc lÊy tõ sè thø ba cña phÇn phót. Lo¹i m¸y toµn ®¹c D¹ng ®o m¸y thuû b×nh D¹ng ®o m¸y thuû b×nh §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 46 - VÝ dô: Muèn nhËp gãc 145o24’34” th× ta nhËp lµ 145.2434  D¹ng aaa mm sss §é phót gi©y ®­îc ph©n c¸ch bëi dÊu c¸ch - b»ng c¸ch gâ phÝm dµi trªn bµn phÝm. VÝ dô: Muèn nhËp gãc 145o24’34” th× ta nhËp lµ 145 24 34 c. Chän c«ng cô ®o ®¹c  M¸y toµn ®¹c ®iÖn tö Trong m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö nÕu m¸y kh«ng tÝnh ra to¹ ®é ®iÓm ta gäi lµ “®o th«” - Raw - yªu cÇu khi biªn vÏ b¶n ®å ta ph¶i cã b­íc hiÖu chØnh. Khi mµ ®iÓm ®­îc m¸y tÝnh ra to¹ ®é ta gäi “®o to¹ ®é ®iÓm” - Coord. d. C¸c lo¹i m¸y toµn ®¹c vµ c¸c kiÓu ®o do b¹n chän. - D¹ng ®o th« víi m¸y Nikon DTM sö dông c«ng cô trót d÷ liÖu lµ DTM700 víi tÖp d÷ liÖu cã phÇn më réng lµ ‘700’. - D¹ng ®o th« víi m¸y Nikon DTM sö dông c«ng cô trót d÷ liÖu lµ Transit víi tÖp d÷ liÖu cã phÇn më réng lµ ‘trn’. - D¹ng ®o th« víi m¸y Nikon DTM sö dông c«ng cô trót d÷ liÖu lµ Nikon víi tÖp d÷ liÖu cã phÇn më réng lµ ‘nik’. - D¹ng ®o th« víi m¸y Nikon DTM sö dông c«ng cô trót d÷ liÖu lµ Nikon víi tÖp d÷ liÖu cã phÇn më réng lµ ‘raw’. - D¹ng ®o th« víi m¸y Leica sö dông c«ng cô trót d÷ liÖu lµ TC víi tÖp d÷ liÖu cã phÇn më réng lµ ‘gsi’. - D¹ng ®o th« víi m¸y Leica sö dông c«ng cô trót d÷ liÖu lµ TPS víi tÖp d÷ liÖu cã phÇn më réng lµ ‘idx’. - D¹ng ®o th« víi m¸y SET (Sokia) sö dông c«ng cô trót d÷ liÖu lµ SDR víi tÖp d÷ liÖu cã phÇn më réng lµ ‘sdr’. - D¹ng ®o th« víi m¸y Topcon sö dông c«ng cô trót d÷ liÖu lµ T-COM v1.2 víi tÖp d÷ liÖu cã phÇn më réng lµ ‘gt6’. §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 47 -  M¸y thuû b×nh - Ghi sæ ®o theo d¹ng chªnh cao: Gi¸ trÞ “chªnh cao” lµ chªnh cao t­¬ng ®èi gi÷a ®iÓm mia (ch©n mia) vµ ®iÓm ®Æt m¸y ®o (ch©n m¸y). - Ghi sæ ®o theo d¹ng cao mia : ChiÒu cao cña tia ng¾m trªn mia so víi ch©n mia.  M¸y kinh vÜ - Ghi sæ ®o theo d¹ng dµi xiªn: ChiÒu dµi cña tia ng¾m xiªn tõ t©m m¸y cho tíi tia ng¾m trªn mia. - Ghi sæ ®o theo d¹ng dµi b»ng: ChiÒu dµi trªn mÆt ngang tõ t©m m¸y cho tíi mia. - Ghi sæ ®o theo d¹ng ®o ba d©y: §o b»ng m¸y kinh vÜ ba d©y - Ghi sæ ®o theo d¹ng dµi ®äc mia: §o b»ng m¸y kinh vÜ víi dµi ®äc mia lµ kho¶ng c¸ch gi÷a hai d©y chØ trªn mia. Sau khi khi chän lo¹i m¸y ®o vµ d¹ng thÓ hiÖn gãc ta chän nót “NhËn” cña hép tho¹i ®Ó chÊp nhËn c¸c th«ng sè cµi ®Æt. 3.2.5 §äc tÖp d÷ liÖu tõ m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö Menu: Thao t¸c tÖp/Më tÖp Chän tÖp cÇn më t­¬ng øng víi d¹ng m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö. C¸c th«ng sè ®­îc minh ho¹ nh­ hép tho¹i h×nh 3-6: §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 48 - H×nh 3-6: Sè liÖu vµo tõ m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö • HiÖu chØnh vµ söa ®æi th«ng sè tr¹m m¸y T¹i « “Th«ng sè tr¹m m¸y” chän m¸y ®o cÇn söa t¹i « “Tªn”. Ta cã thÓ thay ®æi to¹ ®é, cao m¸y, ®iÓm qui 0, to¹ ®é ®iÓm qui 0. Sau ®ã chän nót “CËp nhËt”. • HiÖu chØnh vµ söa ®æi th«ng sè ®iÓm ®o Trong b¶ng c¸c ®iÓm chi tiÕt ta cã thÓ söa, thªm c¸c th«ng sè ®iÓm chi tiÕt. Sau ®ã chän nót “CËp nhËt” ®Ó cËp nhËt d÷ liÖu víi m¸y ®­îc chän. a. TiÖn Ých hiÖu chØnh tÖp sè liÖu cña m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö Menu: C«ng cô/T¸ch tr¹m m¸y To¹ ®é ®iÓm tr¹m m¸y To¹ ®é ®iÓm tr¹m m¸y To¹ ®é ®iÓm tr¹m m¸y §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 49 - Chøc n¨ng: - ThiÕt lËp tr¹m m¸y míi víi ®iÓm ®o trong m¸y kh¸c - TiÖn Ých nµy nh»m cung cÊp cho ng­êi sö dông c¸ch kh¾c phôc lçi khi ®o kh«ng cµi ®Æt tr¹m m¸y mçi khi chuyÓn m¸y. Thao t¸c nh­ sau: - Chän giíi h¹n ®iÓm cÇn t¹o tr¹m m¸y míi b»ng c¸ch b«i ®en vïng cÇn chän trªn b¶ng ®iÓm chi tiÕt - Chän lÖnh “T¸ch tr¹m m¸y”. - Khai b¸o tr¹m m¸y míi, t¸ch tr¹m tõ ®iÓm b¾t ®Çu tíi ®iÓm kÕt thóc. - Chän nót “NhËn” ®Ó tiÕn hµnh t¸ch tr¹m m¸y. - KÕt qu¶ xuÊt hiÖn tr¹m m¸y míi nh­ ®· khai b¸o. - CËp nhËt l¹i to¹ ®é ®iÓm m¸y vµ thiÕt lËp ®iÓm qui 0. 3.2.6 NhËp sè liÖu ®iÓm tõ m¸y kinh vÜ a. NhËp sè liÖu ®iÓm tõ m¸y kinh vÜ theo dµi xiªn Trªn hép héi tho¹i so¹n th¶o ta nhËp c¸c th«ng sè tr¹m m¸y trong « “Th«ng sè tr¹m m¸y”. Gåm c¸c th«ng sè h×nh 3-7: H×nh 3-7: Sè liÖu vµo tõ m¸y kinh vÜ theo dµi xiªn §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 50 - Chøc n¨ng: • NhËp tr¹m m¸y NhËp tªn tr¹m m¸y t¹o « tªn. - To¹ ®é ®Æt m¸y X, Y, Z. - NhËp cao m¸y tÝnh theo ®¬n vÞ mÐt (m). - NhËp tªn ®iÓm ®Þnh h­íng (§.H) vµ c¸c to¹ ®é X, Y, Z cña ®iÓm ®Þnh h­íng. NÕu ®iÓm ®Þnh h­íng lµ h­íng Bac th× chän BAC. - BÊm nót “T¹o míi” ®Ó t¹o m¸y míi trong ch­¬ng tr×nh. - TiÕp tôc c¸c b­íc trªn ®Ó khai b¸o tr¹m m¸y míi. • NhËp c¸c th«ng sè ®iÓm mia - Chän tr¹m m¸y t­¬ng øng víi c¸c ®iÓm mia cÇn nhËp. - NhËp c¸c th«ng sè ®iÓm mia t­¬ng øng víi c¸c cét. - BÊm nót “CËp nhËt” khi nhËp xong c¸c ®iÓm mia øng víi tr¹m m¸y. - TiÕp tôc thao t¸c trªn víi c¸c tr¹m m¸y kh¸c. b. NhËp sè liÖu ®iÓm tõ m¸y kinh vÜ theo dµi b»ng Trªn hép héi tho¹i so¹n th¶o ta nhËp c¸c th«ng sè tr¹m m¸y trong « “Th«ng sè tr¹m m¸y”. Gåm c¸c th«ng sè sau h×nh 3- 8: H×nh 3-8: Sè liÖu vµo tõ m¸y kinh vÜ thao dµi b»ng §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 51 - Chøc n¨ng: • NhËp tr¹m m¸y - NhËp tªn tr¹m m¸y t¹o « tªn. - To¹ ®é ®Æt m¸y X, Y, Z. - NhËp cao m¸y tÝnh theo ®¬n vÞ mÐt (m). - NhËp tªn ®iÓm ®Þnh h­íng (§.H) vµ c¸c to¹ ®é X, Y, Z cña ®iÓm ®Þnh h­íng. NÕu ®iÓm ®Þnh h­íng lµ h­íng Bac th× chän BAC. - BÊm nót “T¹o míi” ®Ó t¹o m¸y míi trong ch­¬ng tr×nh. - TiÕp tôc c¸c b­íc trªn ®Ó khai b¸o tr¹m m¸y míi. • NhËp c¸c th«ng sè ®iÓm mia - Chän tr¹m m¸y t­¬ng øng víi c¸c ®iÓm mia cÇn nhËp. - NhËp c¸c th«ng sè ®iÓm mia t­¬ng øng víi c¸c cét. - BÊm nót “CËp nhËt” khi nhËp xong c¸c ®iÓm mia øng víi tr¹m m¸y. - TiÕp tôc thao t¸c trªn víi c¸c tr¹m m¸y kh¸c. 3.3. Menu Thao t¸c tÖp 3.3.1Menu: Thao t¸c tÖp Vµo Menu: Thao t¸c tÖp xuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh 3-9: H×nh 3-9: Hép tho¹i thao t¸c tÖp • T¹o tÖp míi: D÷ liÖu ®­îc xo¸ khái bé nhí. TÖp míi ®­îc t¹o. §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 52 - • Më tÖp: Më tÖp ®· cã s½n. D÷ liÖu trong tÖp ®­îc ®äc ra ®óng víi khi nã nhËp vµo. • Ghi ra ®Üa: D÷ liÖu ®­îc l­u ra ®Üa b»ng tÖp v¨n b¶n cã phÇn më réng lµ txt, nÕu tÖp ®ang ®­îc më th× nã ®­îc cËp nhËt. • Ghi ra tÖp kh¸c: D÷ liÖu ®­îc ghi ra ®Üa víi tÖp kh¸c. • XuÊt ra tÖp to¹ ®é: §iÓm ®­îc tÝnh to¸n vµ ghi ra tÖp víi bèn cét tªn ®iÓm, X, Y, Z. • XuÊt ra tÖp text: C¸c tr¹m m¸y ®­îc xuÊt ra tÖp text kÌm theo c¸c ®iÓm. • XuÊt ra m¸y in: D÷ liÖu so¹n th¶o ®­îc ®­a ra m¸y in mÆc ®Þnh víi khæ giÊy A4. • T¹o ®iÓm vµ tho¸t: §iÓm so¹n th¶o vµ c¸c tr¹m m¸y ®­îc b¾n ra mµn h×nh. • Tho¸t: §ãng hép héi tho¹i, trë vÒ mµn h×nh AutoCAD. 3.3.2 Menu c«ng cô Menu: C«ng cô Vµo Menu: C«ng cô xuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh minh ho¹ 3-10: H×nh 3-10: Hép tho¹i c«ng cô • Cµi ®Æt c¸c th«ng sè ban ®Çu: §Æt d¹ng thÓ hiÖn gãc vµ chän c«ng cô ®o ®¹c. • CËp nhËt m¸y phô: CËp nhËt ®iÓm ®o trong tr¹m m¸y hiÖn hµnh thµnh ®iÓm ®Æt m¸y cho tr¹m m¸y kh¸c. C¸c b­íc ®­îc tiÕn hµnh nh­ sau : - Chän ®iÓm trªn b¶ng nhËp. - Trªn menu “C«ng cô” chän “CËp nhËt m¸y phô”. §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 53 - XuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh 3-11: H×nh 3-11: §iÓm cËp nhËt m¸y phô - §iÓm cã gi¸ trÞ vµ ®iÓm m¸y cÇn cËp nhËt. - Chän nhËn ®Ó c¸c th«ng sè ®iÓm ®­îc cËp nhËt vµo ®iÓm m¸y. • CËp nhËt m¸y tõ tÖp text Danh s¸ch m¸y ®­îc ®äc vµo hép héi tho¹i tuy nhiªn to¹ ®é ®iÓm tr¹m m¸y ch­a chÝnh x¸c. Ta cã chÝnh x¸c to¹ ®é cña ®iÓm ®Æt m¸y ®­îc nhËp theo c¸c cét ( bèn cét ) c¸ch nhau bëi dÊu ph¶y (‘,’), theo qui ®Þnh sau: Tªn ®iÓm, To¹ ®é X, To¹ ®é Y, cao ®é Z ghi ra tÖp v¨n b¶n. VÝ dô : M1,1234.45,3456.45,123.42 M2,1234.45,3456.45,123.42 Ta thao t¸c trªn hép héi tho¹i nh­ sau: Trªn menu “C«ng cô” chän “CËp nhËt m¸y tõ tÖp text”. Hép héi tho¹i më tÖp hiÖn ra, b¹n chän tªn tÖp chøa c¸c ®iÓm m¸y trªn vµ chän nót “Open”. C¸c ®iÓm cïng tªn sÏ ®­îc so s¸nh vµ cËp nhËt gi¸ trÞ to¹ ®é. • Xo¸ ®iÓm cña m¸y hiÖn thêi Chän tÝnh n¨ng nµy toµn bé c¸c ®iÓm chi tiÕt cña tr¹m m¸y hiÖn thêi bÞ xo¸ khái ch­¬ng tr×nh. §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 54 - 3.3.3Menu: ThÓ hiÖn • D¹ng ®o ®¹c: Khi chän d¹ng thÓ hiÖn lµ d¹ng ®o ®¹c th× c¸c th«ng sè ®iÓm ®­îc hiÖn ra lµ d¹ng c¸c th«ng sè ®o. • D¹ng to¹ ®é: Khi chän thÓ hiÖn lµ d¹ng to¹ ®é th× c¸c ®iÓm chi tiÕt ®­îc tÝnh to¸n vµ cho thÓ hiÖn c¸c to¹ ®é X, Y, Z. 3.4 NhËp ®iÓm ®o th«ng qua tÖp v¨n b¶n to¹ ®é  LÖnh: HSENZ Menu: NhËp d÷ liÖu/NhËp theo tÖp v¨n b¶n to¹ ®é... XuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh 3-12: H×nh 3-12: Sè liÖu nhËp vµo tõ tÖp v¨n b¶n to¹ ®é (TËp Text) Chøc n¨ng: - T¹o ®iÓm ®o tõ tÖp v¨n b¶n to¹ ®é. - C¸c ®iÓm ®­îc so¹n theo c¸c cét víi c¸c to¹ ®é X, Y, Z, TT vµ M« t¶ tuú theo yªu cÇu. - D÷ liÖu ®­îc chän ®Þnh d¹ng c¸c cét theo thø tù. - Nh÷ng cét kh«ng cã d÷ liÖu th× ta chän lµ “kh«ng”. - ChØ ®­îc ¸p dông cho hai cét cuèi. - T¹i « “DÊu ph©n c¸ch” lµ dÊu ph©n c¸ch gi÷a c¸c cét víi nhau. Ch­¬ng tr×nh trang bÞ cho ba lo¹i dÊu lµ “dÊu TAB , dÊu Ph¶y, dÊu trèng”. Th«ng th­êng trong ch­¬ng tr×nh EXCEL khi xuÊt tÖp ra d¹ng txt th× dÊu mÆc ®Þnh lµ dÊu “TAB”. . . . - TÖp nguån lµ « cho phÐp ng­êi dïng chän tªn tÖp ®· so¹n th¶o ë trªn. §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 55 - - Sau khi chän ®Þnh d¹ng vµ tªn tÖp ta chän nót “NhËn” ®Ó b¾n ®iÓm ra mµ h×nh. 3.5 T¹o ®iÓm mia tõ b¶n vÏ  LÖnh: MHDTUBV Menu: Biªn vÏ B§/§iÓm mia/T¹o ®iÓm mia tõ b¶n vÏ... XuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh 3-13: H×nh 3-13: T¹o ®iÓm mia tõ b¶n vÏ Chøc n¨ng: Trong b¶n vÏ AutoCAD ®· cã c¸c ®èi t­îng text biÓu diÔn c¸c ®iÓm (cã thÓ dïng b¶n vÏ ®· vector ho¸). §Ó x©y dùng m« h×nh tõ c¸c ®iÓm lµ ®èi t­îng text nµy, ta ph¶i chuyÓn ®æi c¸c ®iÓm text nµy thµnh ®èi t­îng ®iÓm cña ch­¬ng tr×nh. C¸c tÝnh n¨ng trªn hép tho¹i: • Riªng ch÷ : Nh÷ng ®èi t­îng ch÷ ®­îc chän míi chuyÓn thµnh ®iÓm mia. • Riªng ®iÓm: Nh÷ng ®èi t­îng lµ ®iÓm cña AutoCAD míi chuyÓn thµnh ®iÓm mia • Ch÷+®iÓm: Nh÷ng ®èi t­îng ch÷ vµ ®iÓm liÒn s¸t nhau míi t¹o thµnh ®iÓm mia. • TÝch vµo « vu«ng “Xo¸ ch÷ sau khi t¹o” Sau khi t¹o xong c¸c ®iÓm mia c¸c ch÷ ®· chän ®­îc xo¸ khái b¶n vÏ. • TÝch vµo « vu«ng “Chän tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng trong b¶n vÏ” Ch­¬ng tr×nh ngÇm ®Þnh chän toµn bé ®èi t­îng cã trong b¶n vÏ. §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 56 - Sau khi lùa chän c¸c th«ng sè ta chän nót “NhËn” ®Ó t¹o ®iÓm. 3.6 T¹o ®iÓm mia, tr¹m ®o  LÖnh: CREATEPOINT  Menu: Biªn vÏ B§/§iÓm mia/T¹o ®iÓm mia, Tr¹m ®o... XuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh 3-14: H×nh 3-14: T¹o ®iÓm ®o hoÆc tr¹m m¸y Chøc n¨ng: T¹o, bæ sung thªm c¸c ®iÓm ®o, tr¹m m¸y. C¸c tÝnh n¨ng trªn hép tho¹i: • Lùa chän nhËp to¹ ®é ®iÓm ®o hay ®iÓm tr¹m m¸y. • NhËp cao ®é to¹ ®é ®iÓm ®o. • Ghi m· ®iÓm cho ®iÓm ®o hoÆc tªn m¸y cho tr¹m m¸y. • BÊm nót “ChÊp nhËn” ®Ó t¹o ®iÓm ®o hoÆc tr¹m m¸y. 3.7. ChuyÓn ®iÓm bÊt kú thµnh ®iÓm m¸y  LÖnh: CVDM  Menu: Biªn vÏ B§/§iÓm mia/ChuyÓn ®iÓm bÊt kú thµnh ®iÓm m¸y... Chøc n¨ng: Cho phÐp ta chuyÓn ®iÓm bÊt kú trong b¶n vÏ thµnh ®iÓm m¸y. §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 57 - CH¦¥NG iv KiÕn t¹o m« h×nh sè ®Þa h×nh vµ thµnh lËp b¶n ®å sè ®Þa h×nh 4. X©y dùng m« h×nh sè ®Þa h×nh vµ thµnh lËp b¶n ®å sè §Þa h×nh 4.1. Giíi thiÖu m« h×nh ®Þa h×nh §Ó thÓ hiÖn chiÒu thø 3 cña ®Þa h×nh (®é cao) cÇn x©y dùng m« h×nh ®Þa h×nh sè. Tuú theo c¸c yªu cÇu cô thÓ cña bµi to¸n kh¶o s¸t ®Þa h×nh, sÏ cã c¸c m« h×nh ®Þa h×nh t­¬ng øng víi môc ®Ých nh»m ph¶n ¸nh chÝnh x¸c nhÊt ®Þa h×nh tù nhiªn.  Trong tr­êng hîp kh¶o s¸t theo diÖn (c¸c ®iÓm ®o ph©n bè t­¬ng ®èi ®Òu trªn mét vïng x¸c ®Þnh) M« h×nh ®Þa h×nh sè tèt nhÊt lµ m« h×nh ®Þa h×nh sè d¹ng l­íi tam gi¸c (TIN : Triangle Information Network)  Trong tr­êng hîp kh¶o s¸t theo tuyÕn (c¸c ®iÓm ®o ®­îc bè trÝ trªn c¸c tr¾c ngang theo tuyÕn kh¶o s¸t). Sö dông m« h×nh ®Þa h×nh sè d¹ng tuyÕn sÏ m« t¶ ®Þa h×nh tèt nhÊt.  Khi cÇn tÝnh to¸n san lÊp, m« h×nh ®Þa h×nh sè d¹ng l­íi ch÷ nhËt sÏ ®­îc sö dông (®Ó phï hîp víi c¸c ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng). Trong c¸c d¹ng m« h×nh ®Þa h×nh sè trªn, m« h×nh ®Þa h×nh sè d¹ng l­íi tam gi¸c lµ c¬ b¶n nhÊt, tõ m« h×nh nµy, cã thÓ suy ®­îc c¸c m« h×nh cßn l¹i. ThuËt to¸n x©y dùng m« h×nh ®Þa h×nh sè d¹ng l­íi tam gi¸c lµ nèi c¸c ®iÓm gÇn nhau theo nguyªn t¾c c¸c tam gi¸c lµ tam gi¸c Delaunay (tam gi¸c bÐo). 4.2. M« h×nh TIN : §é chÝnh x¸c cña m« h×nh phô thuéc d÷ liÖu ®Çu vµo (§é chÝnh x¸c c¸c ®iÓm ®o chi tiÕt, mËt ®é ®iÓm). Tuy nhiªn, cÇn l­u ý r»ng kh«ng ph¶i d÷ liÖu ®Çu vµo chÝnh x¸c th× sÏ cho m« h×nh chÝnh x¸c 100% (ph¶n ¸nh ®óng ®Þa §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 58 - h×nh) bëi do m« h×nh ®­îc x©y dùng theo mét thuËt to¸n nhÊt ®Þnh, mµ ®Þa h×nh th× kh«ng cã mét quy luËt cô thÓ nµo c¶. V× thÕ, ®Ó cã ®­îc mét m« h×nh thËt chÝnh x¸c, cÇn cã sù can thiÖp cña con ng­êi. PhÇn mÒm Topo cung cÊp kh¶ n¨ng x©y dùng c¸c lo¹i m« h×nh ®Þa h×nh sè theo c¸c thuËt to¸n ®· ®­îc tèi ­u, cho kÕt qu¶ trung thùc nhÊt víi sè liÖu ®Çu vµo. Ngoµi ra mét lo¹t c¸c chøc n¨ng biªn vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh sÏ gióp ng­êi sö dông cã ®­îc m« h×nh ®Þa h×nh nh­ ý. Topo Cho phÐp x©y dùng nhiÒu m« h×nh TIN trong cïng mét b¶n vÏ. Mçi m« h×nh ®­îc x©y dùng tõ mét tËp hîp ®iÓm (Point Set). Tõ mét tËp hîp ®iÓm cã thÓ t¹o ra nhiÒu m« h×nh (cã thÓ gièng nhau). M« h×nh ®Þa h×nh lµ mét ®èi t­îng (b×nh th­êng nh­ bao ®èi t­îng kh¸c cña AutoCAD) ®­îc l­u cïng b¶n vÏ vµ sÏ ho¹t ®éng khi m¸y cµi ®Æt phÇn mÒm Topo cã b¶n quyÒn. Trong mçi m« h×nh cã mét ®­êng bao ®Þa h×nh (mÆc ®Þnh lµ bao låi cña tËp ®iÓm), cã thÓ cã mét hoÆc nhiÒu lç thñng - lµ nh÷ng vïng kh«ng cã th«ng tin ®Þa h×nh, nhiÒu ®­êng ®øt g·y cña ®Þa h×nh (Break Line). Chøc n¨ng chÝnh cña ®Þa h×nh lµ cho biÕt cao ®é t¹i bÊt cø ®iÓm nµo trong vïng ®Þa h×nh, phôc vô cho viÖc kh¶o s¸t theo chiÒu ®øng hoÆc c¸c bµi to¸n thiÕt kÕ liªn quan ®Õn cao ®é. 4.3. C¸c thao t¸c c¬ b¶n x©y dùng m« h×nh l­íi tam gi¸c 4.3.1 X©y dùng tËp hîp ®iÓm  LÖnh: PSM Menu: §Þa h×nh/ X©y dùng tËp ®iÓm XuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh 4-1: §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 59 - H×nh 4-1: Qu¶n lý tËp ®iÓm Chøc n¨ng: Qu¶n lý tËp hîp ®iÓm ®Ó phôc vô trong c«ng viÖc x©y dùng m« h×nh. C¸c tÝnh n¨ng vµ ph­¬ng ph¸p thùc hiÖn: - §Æt tªn cho tËp hîp ®iÓm t¹i « Tªn. - Chän c¸c lo¹i ®èi t­îng tham gia tËp hîp ®iÓm trªn Läc c¸c ®èi t­îng. - §èi víi c¸c ®iÓm ®o kh«ng ph¶i lµ ®iÓm cña ®Þa h×nh, ®­îc lo¹i bá nhê m· ®Þa vËt cña nã. - C¸c ®èi t­îng trªn cã thÓ ®­îc läc theo líp - BÊm phÝm “ChÊp nhËn” ®Ó chän c¸c ®èi t­îng trªn b¶n vÏ. C¸c ®èi t­îng ®­îc chän sÏ ®­îc läc theo ®iÒu kiÖn ®· ®Æt ë trªn. 4.3.2 X©y dùng m« h×nh Tin  LÖnh: DT_CT Menu: §Þa h×nh/T¹o m« h×nh l­íi tam gi¸c. XuÊt hiÖn hép tho¹i : §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 60 - Hinh 4-2: T¹o m« h×nh l­íi tam gi¸c Chøc n¨ng: X©y dùng m« h×nh l­íi tam gi¸c th«ng qua tËp ®iÓm ®· cã s½n. C¸c tÝnh n¨ng vµ ph­¬ng ph¸p thùc hiÖn: - NhËp tªn, m« t¶ cña m« h×nh t¹i « m« t¶. - Chän tËp hîp ®iÓm t­¬ng øng ®Ó x©y dùng m« h×nh. L­u ý: - ViÖc chän biªn ®Þa h×nh, c¸c lç thñng, c¸c ®­êng c¾t cã thÓ thùc hiÖn sau ë phÇn hiÖu chØnh. - KÕt thóc sÏ cã mét ®èi t­îng ®Þa h×nh trªn b¶n vÏ ®­îc x©y dùng Th«ng tin m« h×nh ®Þa h×nh TIN (Chøc n¨ng xem th«ng tin ®éng) §èi t­îng ®Þa h×nh §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 61 - 4.3.3.HiÖu chØnh c¸c ®èi t­îng ®Þa h×nh Nãi chung, m« h×nh ®Þa h×nh sè sau khi t¹o ra th­êng kh«ng chÝnh x¸c 100%, v× thÕ cÇn cã sù can thiÖp bªn ngoµi. C¸c hiÖu chØnh cho m« h×nh ®Þa h×nh TIN lµ: - LËt c¹nh : ®¶o ®­êng chÐo cña tø gi¸c t¹o bëi 2 tam gi¸c kÒ nhau. - X¸c ®Þnh ®­êng bao ®Þa h×nh, khi t¹o míi ch­a chän bao hoÆc cÇn x¸c ®Þnh l¹i ®­êng bao kh¸c. - Thªm bít c¸c lç thñng (c¸c 3d polyline). - Thªm bít c¸c ®­êng ®øt (c¸c 3d polyline). - Thªm bít c¸c ®èi t­îng tham gia ®Þa h×nh : ®iÓm ®o, c¸c ®èi t­îng kh¸c cña AutoCAD. Thùc hiÖn: Tõ dßng nh¾c lÖnh Command: HECP  xuÊt hiÖn « chän cña con trá, dïng « chän vµo l­íi tam gi¸c, khi ®ã trªn mµn h×nh xuÊt hiÖn hép tho¹i bªn tr¸i. kick chuét vµo dßng hiÖu chØnh sÏ xuÊt hiÖn hép tho¹i bªn ph¶i. H×nh 4-3: HiÖu chØnh m« h×nh tam gi¸c HiÖu chØnh c¸c thuéc tÝnh chung: Líp, mµu, tªn , m« t¶.vv... BËt t¾t chÕ ®é hiÖu chØnh ®Þa h×nh ChÕ ®é hiÖu chØnh ®Þa h×nh: LËt c¹nh, thªm bít lç thñng, ®­êng bao, ®èi t­îng tham gia ®Þa h×nh §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 62 - 4.4. M« h×nh ®Þa h×nh d¹ng l­íi ch÷ nhËt(GRID) M« h×nh ®Þa h×nh d¹ng l­íi ch÷ nhËt nh»m ®¸p øng yªu cÇu kh¶o s¸t phôc vô tÝnh to¸n san lÊp mÆt b»ng. C¨n cø yªu cÇu thùc tÕ, l­íi ch÷ nhËt ®­îc t¹o víi c¸c tham sè h×nh häc nh­ gãc nghiªng, kÝch th­íc « l­íi. Cao ®é tù nhiªn t¹i c¸c nót l­íi cã thÓ lÊy tõ m« h×nh ®Þa h×nh TIN hoÆc tõ tÖp ngoµi hoÆc hiÖu chØnh trùc tiÕp trªn tõng nót l­íi. 4.4.1. C¸c thao t¸c c¬ b¶n x©y dùng m« h×nh l­íi ch÷ nhËt a.X©y dùng m« h×nh l­íi ch÷ nhËt  LÖnh: DT_CG Menu: §Þa h×nh/T¹o m« h×nh l­íi ch÷ nhËt... XuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh 4- 4: H×nh 4-4: T¹o m« h×nh l­íi Chøc n¨ng: X©y dùng m« h×nh l­íi h×nh ch÷ nhËt. C¸c tÝnh n¨ng trªn héi tho¹i: NhËp tªn m« h×nh l­íi t¹i « Tªn. - Ghi chó diÔn t¶ cña m« h×nh t¹i « M« t¶. - Khai b¸o kÝch th­íc tõng «, sè hµng vµ sè cét cho m« h×nh. §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 63 - - BÊm nót “ChÊp nhËn”, x¸c ®Þnh ®iÓm chÌn cña m« h×nh. Chó ý: - Cã thÓ sö dông lÖnh HECP ®Ó hiÖu chØnh c¸c th«ng sè cña l­íi. - Cã thÓ thay ®æi kÝch th­íc t¹i c¸c « l­íi, t¹i Danh s¸ch chiÒu réng c¸c « vµ Danh s¸ch chiÒu cao c¸c « ®iÒn nh­ sau: 15,20x5,30 cã ý nghÜa lµ: « ®Çu cã kÝch th­íc 15, tiÕp theo 5 « cã kÝch th­íc 20, « cuèi cã kÝch th­íc 30. 4.5. VÏ ®­êng ®ång møc §èi t­îng ®­êng ®ång møc Trong phÇn mÒm Topo ®èi t­îng ®­êng ®ång møc lµ Custom Object. Khi lµm tr¬n ®¶m b¶o ®é ®­îc ®é chÝnh x¸c ®Þa h×nh, ng­êi sö dông cã thÓ ®iÒu chØnh ®­îc c¸c tham sè lµm tr¬n mét c¸ch linh ho¹t. Khi ®­êng ®ång møc ®­îc tù ®éng t¹o ra trªn ®Þa h×nh, t¹i c¸c ®iÓm c¾t ®­êng break line (taluy, ph©n thuû) sÏ cã møc ®é lµm tr¬n ®¶m b¶o chÝnh x¸c ®Þa h×nh nhÊt. Ngoµi ra, ®­êng ®ång møc cßn cã kh¶ n¨ng thÓ hiÖn kiÓu nÐt kh¸c t¹i c¸c vïng mµ nã ®i qua. Nh·n ®­êng ®ång møc tù ®éng quay vÒ h­íng cao cña ®Þa h×nh vµ cã kh¶ n¨ng che. 4.5.1. T¹o ®­êng ®ång møc trªn m« h×nh ®Þa h×nh  LÖnh: DRC  Menu: §Þa h×nh /VÏ ®­êng ®ång møc... XuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh 4-5: §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 64 - H×nh 4-5: VÏ ®­êng ®ång møc Chøc n¨ng: T¹o ®­êng ®ång møc trªn m« h×nh ®Þa h×nh ®· cã s½n. C¸c th«ng sè thÓ hiÖn ®­êng ®ång møc ®­îc khai b¸o t¹i hép tho¹i. C¸c tÝnh n¨ng trªn héi tho¹i: - Chän m« h×nh cÇn vÏ ®­êng ®ång møc. - X¸c ®Þnh b­íc vÏ vµ tÇn sè ®iÒn nh·n, mµu ®­êng ®ång møc c¸i. - X¸c ®Þnh ph¹m vi cao ®é vÏ : Cao ®é Min, Cao ®é Max. - X¸c ®Þnh c¸c tham sè ®iÒn nh·n. 4.5.2. HiÖu chØnh c¸c tham sè ®­êng ®ång møc Sö dông lÖnh HECP ®Ó hiÖu chØnh c¸c tham sè ®­êng ®ång møc -> dïng chøc n¨ng sao chÐp thuéc tÝnh cña lÖnh ®Ó sao chÐp c¸c thuéc tÝnh võa söa cho c¸c ®­êng kh¸c. ë chÕ ®é chän nhiÒu ®èi t­îng, chøc n¨ng läc theo tªn cña lÖnh cã thÓ läc ®­îc c¸c ®­êng ®ång møc c¸i hoÆc c¸c ®­êng ë mét møc nµo ®ã. §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 65 - Ngoµi ra cßn mét sè thao t¸c kh¸c trªn nhãm ®­êng ®ång møc. a. BiÕn ®æi Polyline thµnh ®­êng ®ång møc  LÖnh: PL2C  Menu: §Þa h×nh /C¸c tiÖn Ých ®­êng ®ång møc/BiÕn ®æi Polyline thµnh ®­êng ®ång møc Chøc n¨ng: Chän c¸c ®­êng polyline 2D hoÆc 3D -> tù ®éng t¹o thµnh ®èi t­îng ®­êng ®ång møc. b. Nèi c¸c ®­êng ®ång møc  LÖnh: MCON  Menu: §Þa h×nh /C¸c tiÖn Ých ®­êng ®ång møc/Nèi c¸c ®­êng ®ång møc Chøc n¨ng: Dïng ®Ó nèi c¸c ®­êng ®ång møc cã chung 1 ®iÓm vµ cïng cao ®é. c. X¸c ®Þnh vïng vÏ ®­êng ®ång møc  LÖnh: DT_BOUNDARYCONTOUR  Menu: §Þa h×nh /C¸c tiÖn Ých ®­êng ®ång møc/ X¸c ®Þnh vïng vÏ ®­êng ®ång møc Chøc n¨ng: Chän c¸c vïng vÏ ®­êng ®ång møc (lµ c¸c polyline kÝn), khi ®ã ®­êng ®ång møc sÏ chØ thÓ hiÖn trong c¸c vïng ®· chän. d. X¸c ®Þnh vïng kh«ng vÏ ®­êng ®ång møc  LÖnh: DT_HOLECONTOUR  Menu: §Þa h×nh /C¸c tiÖn Ých ®­êng ®ång møc/ X¸c ®Þnh vïng kh«ng vÏ ®­êng ®ång ®ång møc Chøc n¨ng: Chän c¸c vïng kh«ng vÏ ®­êng ®ång møc (lµ c¸c polyline kÝn) trong vïng ®ã ®­êng ®ång møc sÏ kh«ng thÓ hiÖn hoÆc thÓ hiÖn b»ng kiÓu nÐt kh¸c. §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 66 - e. CËp nhËt c¸c vïng vÏ, kh«ng vÏ  LÖnh: DT_UPDATECONTOUR  Menu: §Þa h×nh /C¸c tiÖn Ých ®­êng ®ång møc/CËp nhËt c¸c vïng vÏ, kh«ng vÏ Chøc n¨ng: Khi c¸c vïng vÏ, kh«ng vÏ bÞ thay ®æi , chøc n¨ng nµy sÏ tù ®éng cËp nhËt l¹i thÓ hiÖn cña c¸c ®­êng ®ång møc. L­u ý: Chøc n¨ng xem th«ng tin ®éng (Shift + pick vµo ®­êng) sÏ cho biÕt cao ®é, chiÒu dµi vµ diÖn tÝch ®­êng ®ång møc. 4.5.3. HiÖu chØnh c¸c tham sè tr¹m ®o vµ ®iÓm ®o Sè liÖu ®o ®¹c ®Þa h×nh (tõ sæ ®o hoÆc c¸c tËp tin lÊy tõ m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö) sau khi biªn vÏ b¶n ®å vµ triÓn khai trªn b¶n vÏ, sÏ t¹o ra c¸c ®èi t­îng §iÓm mia vµ tr¹m ®o lµ c¸c ®èi t­îng cña ch­¬ng tr×nh (Custom Object). a. C¸c lÖnh hiÖu chØnh sè liÖu tr¹m ®o vµ ®iÓm mia • Sö dông lÖnh DET ®Ó hiÖu chØnh cao ®é, tªn m¸y, thø tù ®iÓm, m· ®Þa vËt. - Command : DET  - Chän ®èi t­îng TEXT cÇn hiÖu chØnh khi ®ã xuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh 4-6: H×nh 4-6: HiÖu chØnh TEXT NhËp gi¸ trÞ míi §èi t­îng TEXT cÇn thay ®æi §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 67 - • Sö dông lÖnh HECP ®Ó hiÖu chØnh c¸c thuéc tÝnh h×nh häc. XuÊt hiÖn hép tho¹i 4-7: H×nh 4-7: HiÖu chØnh ®iÓm ®o Chøc n¨ng: • Gãc quay ®iÓm : xoay ®iÓm ®i mét gãc nµo ®ã, sö dông nót ®Ó chÐp thuéc tÝnh xoay cho c¸c ®iÓm mia kh¸c. • §æi thuéc tÝnh ®iÓm : Nh¾p ®óp ®Ó gäi hép tho¹i hiÖu chØnh c¸c thuéc tÝnh h×nh häc kh¸c h×nh 4-8: H×nh 4-8: Thay ®æi kiÓu thÓ hiÖn ®iÓm ®o - Trong phÇn §iÓm ®o cho phÐp thay ®æi kiÓu ch÷, c¸c kÝch th­íc h×nh häc, d¹ng thÓ hiÖn cña ®iÓm ®o. Thay ®æi cao ®é ®iÓm ®o Thay ®æi m· ®Þa vËt Nh¸y ®óp vµo ®Ó thay ®æi kiÓu thÓ hiÖn ®iÓm §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 68 - - Trong phÇn §iÓm m¸y cho phÐp thay ®æi cao ch÷, kÝch th­íc vÏ ký hiÖu m¸y cña ®èi t­îng tr¹m m¸y. - C¸c nót , vµ quy ®Þnh viÖc hiÓn thÞ m· ®Þa vËt hay chØ sè ®iÓm hoÆc cao ®é ®iÓm trong hép Browser cña HECP ë chÕ ®é chän nhiÒu ®èi t­îng. - : C¸c th«ng sè trªn sÏ ®­îc l­u ®éc lËp trªn b¶n vÏ hiÖn thêi (Khi ®¸nh dÊu) vµ kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn b¶n vÏ kh¸c. - C¸c thay ®æi trªn sÏ ¶nh h­ëng ®Õn toµn bé c¸c ®èi t­îng §iÓm ®o vµ §iÓm m¸y trong b¶n vÏ, dïng lÖnh REGEN ®Ó cËp nhËt c¸c thÓ hiÖn. b. Ph¸t sinh ®iÓm mia trªn ®Þa h×nh  LÖnh: AMP  Menu: Biªn vÏ B§/§iÓm mia/Ph¸t sinh ®iÓm mia trªn ®Þa h×nh Chøc n¨ng: Pick vÞ trÝ cÇn ®Æt ®iÓm mia, cao ®é ®iÓm sÏ tù ®éng lÊy trªn ®Þa h×nh. c.ChuyÓn ®iÓm mia thµnh Block  LÖnh: BLOCK2POINT  Menu: Biªn vÏ B§/§iÓm mia/ChuyÓn ®æi ®iÓm mia khèi thuéc tÝnh Chøc n¨ng: Chän c¸c ®iÓm mia -> c¸c ®iÓm ®ã sÏ biÕn thµnh block (lµ khèi thuéc tÝnh lÊy tõ b¶n vÏ HAR_MEASURE_POINT.dwg n»m trong th­ môc ...\TopoObj. Cã thÓ më b¶n vÏ ®ã ®Ó söa ®æi c¸c kÝch th­íc text. C¸c thuéc tÝnh : NG lµ phÇn nguyªn, TP lµ phÇn thËp ph©n, ®iÓm chÌn t¹i vÞ trÝ cña ®èi t­îng POINT. §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 69 - d. Che ®iÓm mia  LÖnh: DT_HMP  Menu: Biªn vÏ B§/§iÓm mia/Che ®iÓm mia Chøc n¨ng: Chän c¸c ®iÓm mia -> t¹o ®èi t­îng che t¹i vÞ trÝ c¸c ®iÓm, cã thÓ thay ®æi kÝch th­íc cña ®èi t­îng che b»ng c¸c thao t¸c GRIP. Dïng chøc n¨ng t¾t ®­êng bao cña ®èi t­îng che sau khi hoµn thµnh viÖc hiÖu chØnh (b»ng lÖnh HECP). e.T¹o ®iÓm mia tõ khèi thuéc tÝnh  LÖnh: BLOCK2POINT Menu: Biªn vÏ B§/§iÓm ®o /ChuyÓn ®æi ®iÓm mia khèi thuéc tÝnh... XuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh 4-9: H×nh 4-9: ChuyÓn ®iÓm mia thµnh Block thuéc tÝnh Chøc n¨ng: - : ChuyÓn ®æi c¸c khèi cã thuéc tÝnh theo quy ­íc thµnh ®iÓm mia. - : ChuyÓn ®æi c¸c ®iÓm mia thµnh khèi thuéc tÝnh cã c¸c thuéc tÝnh theo quy ­íc, tªn khèi ®­îc ®Æt trong hép tªn khèi “Tªn khèi”. NÕu §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 70 - sai tªn khèi, ch­¬ng tr×nh tù ®éng lÊy khèi trong b¶n vÏ. “...\Topo\TopoObj\HAR_MEASURE_POINT.dwg” - Cã 2 thuéc tÝnh “NG” lµ phÇn nguyªn ®iÓm ®o, “TP” lµ phÇn thËp ph©n ®iÓm ®o. - Ng­êi dïng cã thÓ thay ®æi cao ch÷, kiÓu ch÷ vv. - Trong Tag Name lµ c¸c quy ­íc vÒ thuéc tÝnh khi chuyÓn ®æi. - Xo¸ ®èi t­îng nÕu ®­îc ®¸nh dÊu sÏ xo¸ c¸c block sau khi t¹o thµnh ®iÓm mia hoÆc c¸c ®iÓm mia sau khi t¹o block. 4.6. t¹o khung b¶n ®å 4.6.1. T¹o l­íi  LÖnh: CREATE_MAPGRID Menu: Biªn vÏ B§/T¹o l­íi to¹ ®é Chøc n¨ng: X¸c ®Þnh giíi h¹n r¶i l­íi b»ng 2 ®iÓm. L­íi to¹ ®é lµ ®èi t­îng cña ch­¬ng tr×nh, sö dông lÖnh HECP ®Ó hiÖu chØnh c¸c tham sè. 4.6.2. HiÖu chØnh hÖ l­íi to¹ ®é Sö dông lÖnh HECP ®Ó hiÖu chØnh hÖ l­íi to¹ ®é. XuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh 4-10: H×nh 4-10: HiÖu chØnh l­íi to¹ ®é §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 71 - Chøc n¨ng: - Cho phÐp thay ®æi to¹ ®é gèc cña l­íi. - Cho phÐp thay ®æi sè nót l­íi theo chiÒu ®øng vµ chiÒu ngang. - Cho phÐp thay ®æi kÝch th­íc « l­íi (kho¶ng c¸ch gi÷a 2 nót l­íi). - Cã thÓ ®iÒn to¹ ®é t¹i c¸c nót l­íi. 4.7. T¹o tê b¶n ®å 4.7.1. §Æt tû lÖ b¶n in  LÖnh: SSCLMAP  Menu: Biªn vÏ B§/§Æt tû lÖ b¶n ®å Tû lÖ b¶n ®å: NhËp tû lÖ b¶n ®å cÇn in. Chøc n¨ng: T¹o c¸c tê b¶n ®å cã g¾n khung vµ ®Æt ë kh«ng gian giÊy vÏ. Khung b¶n ®å lµ ®èi t­îng cña phÇn mÒm, to¹ ®é gèc tù ®éng lÊy trªn b¶n vÏ. Khung phô thuéc tû lÖ sÏ in, v× thÕ tr­íc khi t¹o tê b¶n ®å cÇn x¸c ®Þnh tû lÖ b¶n in. 4.7.2. T¹o tê b¶n ®å  LÖnh: CREATE_MAPFRAME Menu: Biªn vÏ B§/T¹o tê b¶n ®å H×nh 4-11: T¹o khung trong H×nh 4-12: ChuyÓn khung sang kh«ng gian vËt thÓ kh«ng gian ph¼ng §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 72 - Chøc n¨ng: T¹o tõng vïng b¶n ®å th«ng qua hai ®iÓm gãc tr¸i d­íi vµ gãc ph¶i trªn cña vïng cÇn t¹o (sö dông chÕ ®é truy b¾t node ®Ó b¾t vµo c¸c nót l­íi ®· r¶i ®Ó ®¶m b¶o to¹ ®é sÏ nguyªn) ->Tù ®éng chuyÓn sang kh«ng gian giÊy vÏ ®Ó chÌn tê b¶n ®å ®· t¹o. 4.7.3. HiÖu chØnh khung b¶n ®å Sö dông lÖnh HECP ®Ó hiÖu chØnh khung b¶n ®å: H×nh 4-12: HiÖu chØnh khung b¶n ®å 4.7.4.ChÌn s¬ ®å ph©n m¶nh  LÖnh: CREATE_MAPSIGN Menu: Biªn vÏ B§/ChÌn s¬ ®å ph©n m¶nh H×nh 4-13: ChÌn s¬ ®å ph©n m¶nh §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 73 - Chøc n¨ng: - ChÌn c¸c ®èi t­îng ph©n m¶nh trªn b¶n ®å. - Sö dông lÖnh HECP ®Ó hiÖu chØnh c¸c thuéc tÝnh h×nh häc, lÖnh DET ®Ó hiÖu chØnh néi dung c¸c «. 4.7.5. T¹o khung b¶n ®å xiªn  LÖnh: SLANTINGFRAME Menu: Biªn vÏ B§/T¹o khung b¶n ®å xiªn H×nh 4-14: T¹o khung xiªn Chøc n¨ng: Trong mét sè tr­êng hîp ®Ó tiÕt kiÖm giÊy khi in, cÇn bè trÝ khung b¶n ®å nghiªng víi trôc X mét gãc nµo ®ã. Ph­¬ng ph¸p nµy cho phÐp t¹o mét khung b¶n ®å xiªn. §­êng t©m ®Ó x¸c ®Þnh chiÒu xiªn khung (cã thÓ lµ mét ®a tuyÕn hë) §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 74 - H×nh 4-15: Xoay khung b¶n ®å ®Ó in L­u ý: Sö dông c¸c lÖnh UCS (3Point) vµ PLAN ®Ó xoay l¹i khung theo h­íng trôc X. §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 75 - CH¦¥NG v Thùc nghiÖm tÝnh to¸n khèi l­îng má theo ph­¬ng ph¸p mÆt c¾t ®øng 5.1. NhËp d÷ liÖu §Ó gióp cho c«ng viÖc tÝnh to¸n khèi l­îng th× d÷ liÖu ®Çu vµo ®­îc x©y dùng tõ ch­¬ng tr×nh Topo. Sè liÖu ®Çu vµo lµ c¸c ®iÓm ®o: tõ tÖp v¨n b¶n to¹ ®é, tõ sæ ®o, m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö … 5.1.1. NhËp d÷ liÖu tõ tÖp to¹ ®é Khi ®i ®o ngoµi thùc ®Þa, ng­êi sö dông ghi sæ ®o theo d¹ng (thø tù , X,Y,Z, ghi chó m· ®Þa vËt) råi nhËp sè liÖu b»ng ch­¬ng tr×nh Excel, Notepad, Word…, vµ ghi ra tÖp *.txt. vµ l­u vµo æ ®Üa cña m¸y tÝnh. (Thùc nghiÖm t«i l­u vµo æ F cña m¸y tÝnh.) C¸ch thùc hiÖn ®­a sè liÖu tõ tÖp Text vµo trong ch­¬ng tr×nh. Khëi ®éng ch­¬ng tr×nh Topo xuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh 5-1: H×nh 5-1: NhËp sè liÖu tõ Topo §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 76 - B­íc thùc hiÖn: * X©y dùng m« h×nh TIN cho tËp ®iÓm “®Çu th¸ng” Menu: NhËp d÷ liÖu/NhËp tõ tÖp TXT  LÖnh : HSENZ  XuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh 5-2: H×nh 5-2: NhËp sè liÖu tõ tÖp *TXT 5.1.2. NhËp sè liÖu tõ m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö B­íc thùc hiÖn 1: NhËp sè liÖu ®Çu th¸ng Trong ch­¬ng tr­íc em ®· nãi ®Õn c¸c b­íc më file d÷ liÖu tõ m¸y toµn ®¹c ®iÓn tö v× vËy em kh«ng nh¾c l¹i nh÷ng thao t¸c ®ã n÷a. Em xin ®i vµo nh÷ng b­íc cô thÓ lu«n. NhËp d÷ liÖu h×nh 5-3: - T¹i « “Tªn” nhËp tªn tr¹m ®øng m¸y. - To¹ ®é (X,Y,Z) cña ®iÓm tr¹m m¸y ®­îc tÝnh b»ng ph­¬ng ph¸p giao héi nghÞch. - T¹i « “D.H” nhËp tªn tr¹m ®Þnh h­íng. - T¹i C«ng ty Cæ PhÇn xi m¨ng Bót S¬n sö dông m¸y Leica IDX nhËp sè liÖu theo d¹ng dµi xiªn : Sè kiÖu tÖp l­u trong m¸y tÝnh §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 77 - H×nh 5-3: Sè liÖu ®Çu th¸ng nhËp tõ m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö B­íc thùc hiÖn 2: T¹o ®iÓm Menu: Thao t¸c tÖp/T¹o ®iÓm vµ tho¸t KÕt thóc sÏ cã mét tËp hîp ®iÓm ®Þa h×nh trªn b¶n vÏ ®­îc x©y dùng. §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 78 - B­íc thùc hiÖn 3: Qu¶n lý tËp ®iÓm ®Çu th¸ng  LÖnh: PSM Menu: §Þa h×nh/X©y dùng tËp ®iÓm XuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh 5-4: H×nh 5-4: Qu¶n lý tËp ®iÓm - §Æt tªn cho tËp hîp ®iÓm t¹i « Tªn.VÝ dô: dauthang - Chän c¸c lo¹i ®èi t­îng tham gia tËp hîp ®iÓm trªn Läc c¸c ®èi t­îng. - BÊm phÝm “ChÊp nhËn” ®Ó chän c¸c ®èi t­îng trªn b¶n vÏ. C¸c ®èi t­îng ®­îc chän sÏ ®­îc läc theo ®iÒu kiÖn ®· ®Æt ë trªn B­íc thùc hiÖn 5: X©y dùng m« h×nh Tin cho tËp ®iÓm ®Çu th¸ng  LÖnh: DT_CT Menu: §Þa h×nh/T¹o m« h×nh l­íi tam gi¸c. XuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh 5-5: H×nh 5-5: T¹o m« h×nh tam gi¸c §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 79 - - NhËp tªn, m« t¶ cña m« h×nh t¹i « m« t¶. VÝdô :Mohinhdauthang - Chän tËp hîp ®iÓm t­¬ng øng ®Ó x©y dùng m« h×nh.VÝdô: dauthang BÊm phÝm “ ChÊp nhËn” KÕt thóc sÏ cã m« h×nh ®Þa h×nh l­íi tam gi¸c trªn b¶n vÏ ®­îc x©y dùng H×nh 5-6: M« h×nh ®Çu th¸ng B­íc thùc hiÖn: * X©y dùng m« h×nh TIN cho tËp ®iÓm “cuèi th¸ng” X©y dùng m« h×nh TIN cho tËp ®iÓm “cuèi th¸ng” t­¬ng tù nh­ m« h×nh TIN tËp ®iÓm “®Çu th¸ng”. B­íc thùc hiÖn 6: NhËp sè liÖu cuèi th¸ng Sè liÖu nhËp tõ m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö xuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh 5-7: §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 80 - H×nh 5-7: Sè liÖu cuèi th¸ng nhËp tõ m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö B­íc thùc hiÖn 7: T¹o ®iÓm Menu: Thao t¸c tÖp/T¹o ®iÓm vµ tho¸t KÕt thóc sÏ cã mét tËp hîp ®iÓm ®Þa h×nh trªn b¶n vÏ ®­îc x©y dùng. §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 81 - B­íc thùc hiÖn 8: Qu¶n lý tËp ®iÓm cuèi th¸ng  LÖnh: PSM Menu: §Þa h×nh/X©y dùng tËp ®iÓm XuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh 5-8: H×nh 5-8: Qu¶n lý tËp ®iÓm - §Æt tªn cho tËp hîp ®iÓm t¹i « Tªn.VÝdô: cuoithang - Chän c¸c lo¹i ®èi t­îng tham gia tËp hîp ®iÓm trªn Läc c¸c ®èi t­îng. - BÊm phÝm “ChÊp nhËn” ®Ó chän c¸c ®èi t­îng trªn b¶n vÏ. C¸c ®èi t­îng ®­îc chän sÏ ®­îc läc theo ®iÒu kiÖn ®· ®Æt ë trªn B­íc thùc hiÖn 9: X©y dùng m« h×nh Tin cho tËp ®iÓm cuèi th¸ng  LÖnh: DT_CT Menu: §Þa h×nh/T¹o m« h×nh l­íi tam gi¸c. XuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh 5-9: H×nh 5-9:T¹o m« h×nh tam gi¸c §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 82 - - NhËp tªn, m« t¶ cña m« h×nh t¹i « m« t¶. VÝdô :Mohinhcuoithang - Chän tËp hîp ®iÓm t­¬ng øng ®Ó x©y dùng m« h×nh cuoithang BÊm phÝm “ ChÊp nhËn” Khi ®ã m« h×nh TIN cña ®Þa h×nh “®Çu th¸ng” còng nh­ ®Þa h×nh “cuèi th¸ng” ®­îc thiÕt lËp h×nh 5-10: H×nh 5-10: M« h×nh Tin ®Çu th¸ng vµ cuèi th¸ng B­íc thùc hiÖn 10: X¸c ®Þnh vïng bao quanh khu vùc cÇn tÝnh khèi l­îng  LÖnh: Pl Menu: Draw/Polyline Chän vïng bao quanh khu vùc cÇn tÝnh khèi l­îng h×nh 5-11: §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 83 - H×nh 5-11: Giíi h¹n tÝnh to¸n Sau ®ã l­u b¶n vÏ vµo th­ môc trong m¸y tÝnh . VÝ dô: ë ®©y em l­u vµo æ F víi tªn tÖp mohinhTiN.dwg 5.2. TÝnh khèi l­îng khai th¸c b»ng phÇn mÒm HSMO Khëi ®éng ch­¬ng tr×nh HSMO , sau ®ã më tÖp b¶n vÏ ®· ®­îc x©y dùng b»ng phÇn mÒm Topo. H×nh 5-12: H×nh 5-12: M« h×nh ®­îc më b»ng HSMO §­êng giíi h¹n bao quanh khu vùc cÇn tÝnh khèi l­îng §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 84 - B­íc thùc hiÖn 1: LËp trôc mÆt c¾t th¼ng  LÖnh: HS_TRUCMC_BOCXUC Menu: TÝnh bèc xóc / LËp trôc mÆt c¾t th¼ng H×nh 5-13: LËp trôc mÆt c¾t th¼ng + §­a chuét chän vµo Polyline bao ranh giíi h¹n vïng ®Þa h×nh cÇn tÝnh to¸n. + X¸c ®Þnh h­íng trôc: §iÓm ®Çu: §iÓm cuèi: H×nh 5-14: Trôc mÆt c¾t th¼ng §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 85 - B­íc thùc hiÖn 2: HiÖu chØnh trôc mÆt c¾t ®· cã Sö dông lÖnh "HECP" ®Ó g¸n c¸c tham sè cho hÖ trôc. XuÊt hiÖn hép tho¹i h×nh 5-15: H×nh 5-15: HiÖu chØnh trôc mÆt c¾t - Xo¸ mÆt c¾t: Xãa ®i nh÷ng mÆt c¾t kh«ng c¾t qua vïng giíi h¹n, nÕu kh«ng xo¸ th× khi tÝnh khèi l­îng bèc xóc m¸y sÏ b¸o “ Ch­a lËp trôc mÆt c¾t” - G¸n c¸c th«ng sè cho tuyÕn mÆt c¾t: NhÊp ®óp chuét xuÊt hiÖn b¶ng c¸c th«ng sè cho tuyÕn: chän ®Þa h×nh tù nhiªn ®Çu kú vµ cuèi kú h×nh 5-16: H×nh 5-16: C¸c th«ng sè cho tuyÕn trôc mÆt c¾t - VÏ hÖ mÆt c¾t tÝnh khèi l­îng: NhÊp ®óp chuét xuÊt hiÖn b¶ng lËp mÆt c¾t tÝnh khèi l­îng vµ chän c¸c « t­¬ng øng vµ chÊp nhËn OK. H×nh 5-17: G¸n c¸c th«ng sè cho tuyÕn mÆt c¾t VÏ hÖ mÆt c¾t tÝnh khèi l­îng Xo¸ mÆt c¾t kh«ng ®i qua vïng giíi h¹n §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 86 - H×nh 5-17: B¶ng lËp c¸c mÆt c¾t tÝnh khèi l­îng T¹i dßng nh¾c lÖnh Command “ ®iÓm chÌn” : ta ®­a chuét ra mµn h×nh sÏ ®ù¬c c¸c hÖ mÆt c¾t t­¬ng øng h×nh 5-18: H×nh 5-18: B¶ng vÏ c¸c hÖ mÆt c¾t Cuèi th¸ng §Çu th¸ng §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 87 - B­íc thùc hiÖn 3: LËp b¶ng tæng hîp bèc xóc  LÖnh: : HS_MC_BANGDT_TONGHOP Menu: TÝnh bèc xóc / B¶ng tæng hîp ®µo ®¾p XuÊt hiÖn b¶ng h×nh 5-19: H×nh 5-19: LËp b¶ng tæng hîp bèc xóc ®Êt ®¸ §­a chuét vµo OK sÏ ®­îc b¶ng tæng hîp ®µo ®¾p, bèc xóc b¶ng 1 h×nh 5-20: H×nh 5-20: B¶ng tæng hîp bèc xóc §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 88 - 5.3. TÝnh khèi l­îng Trªn c¬ së sè liÖu thùc tÕ cña c«ng ty xi m¨ng Bót S¬n t«i ®· tiÕn hµnh sè ho¸ vµ tÝnh to¸n khèi l­îng B¶ng 1. KÕt qu¶ tÝnh khèi l­îng tõ phÇn mÒm Topo-HsMo §Þa ®iÓm Khèi L­îng (m3) §¸ tån PhÇn mÒm ToPo-Hsmo Tæng 49720.14 §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 89 - KÕt luËn Sau mét thêi gian nghiªn cøu, lµm viÖc khÈn tr­¬ng vµ nghiªm tóc, cïng víi sù h­íng dÉn chØ b¶o tËn t×nh cña TS. Ph¹m C«ng Kh¶i, c¸c thÇy c« trong Bé m«n Tr¾c ®Þa má, c¸c c¸n bé kü thuËt Phßng tr¾c ®Þa C«ng ty Cæ PhÇn xi m¨ng Bót S¬n cïng c¸c anh chÞ, b¹n ®ång nghiÖp t«i ®· hoµn thµnh b¶n ®å ¸n tèt nghiÖp víi ®Ò tµi ''øng dông phÇn mÒm Topo-HsMo trong c«ng t¸c thµnh lËp b¶n ®å vµ tÝnh khèi l­îng khai th¸c má ''. Qua thêi gian lµm ®å ¸n, thö nghiÖm vµ ¸p dông thùc tÕ thµnh lËp b¶n ®å vµ tÝnh khèi l­îng ë C«ng ty Cæ PhÇn xi m¨ng Bót S¬n b»ng phÇn mÒm Topo- HsMo t«i rót ra mét sè kÕt luËn sau: - §å ¸n nªu ®­îc kh¸i qu¸t vÒ ®Þa chÊt, c«ng t¸c tr¾c ®Þa cña C«ng ty Cæ PhÇn xi m¨ng Bót S¬n. - Kh¸i qu¸t c¸c b­íc thµnh lËp b¶n ®å vµ tÝnh to¸n khèi l­îng ®µo ®¾p. - PhÇn mÒm ®­îc x©y dùng trªn c¬ së nh÷ng thuËt to¸n hiÖn ®¹i cã c¬ së khoa häc chÆt chÏ. - PhÇn mÒm cã tÝnh ®ång bé cao, d÷ liÖu ®­îc ®Þnh d¹ng theo chuÈn ViÖt nam. B¶n ®å sè ®­îc lËp tõ sè liÖu ®o hoÆc sè ho¸ b¶n ®å, tÝnh to¸n khèi l­îng ®­îc thùc hiÖn trong cïng mét m«i tr­êng d­íi d¹ng d÷ liÖu 3D. HÖ thèng phÇn mÒm tu©n thñ theo mét hÖ thèng ®Þnh d¹ng chuÈn quèc tÕ DXF (Data eXchange Format) thuËn lîi cho viÖc trao ®æi d÷ liÖu víi c¸c m«i tr­êng kh¸c. - KÕt qu¶ tÝnh to¸n ®¹t ®é chÝnh x¸c cao. - C¸c thanh c«ng cô phong phó, øng dông réng r·i trong nhiÒu lÜnh vùc giao th«ng, x©y dùng, thuû lîi, n«ng nghiÖp... ViÖc sö dông m«®un nµo lµ thÝch hîp, lµ tèi ­u ®iÒu ®ã phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn vµ tuú vµo lÜnh vùc øng dông. V× thêi gian vµ tr×nh ®é cßn h¹n chÕ nªn néi dung b¶n ®å ¸n kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt, em rÊt mong nhËn ®­îc nh÷ng ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy c«, c¸c anh chÞ vµ b¹n bÌ ®Ó b¶n ®å ¸n ®­îc hoµn thiÖn h¬n. §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 90 - Mét lÇn n÷a t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h­íng dÉn chØ b¶o tËn t×nh cña thÇy TS. Ph¹m C«ng Kh¶i vµ c¸c thÇy c« trong Bé m«n Tr¾c ®Þa Má cïng c¸c thÇy c« trong khoa Tr¾c ®Þa Tr­êng §¹i häc - Má §Þa ChÊt ®· nhiÖt t×nh h­íng dÉn em hoµn thµnh b¶n ®å ¸n nµy. C¶m ¬n c¸c b¹n ®· ®ãng gãp ý kiÕn ®Ó t«i hoµn thµnh ®å ¸n cña m×nh. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! Hµ Néi, ngµy 15 th¸ng 6 n¨m 2008 Sinh viªn thùc hiÖn NguyÔn Thanh Tïng §å ¸n tèt nghiÖp  Tr­êng §¹i Häc Má §Þa ChÊt SV: NguyÔn Thanh Tïng Líp: Tr¾c §Þa Má _CT_K48- 91 - Tµi liÖu tham kh¶o [1]. Ph¹m C«ng Kh¶i, ''Gi¸o tr×nh tin häc øng dông chuyªn nghµnh Tr¾c ®Þa Má - C«ng tr×nh'', Hµ néi 2005. [2]. NguyÔn §×nh BÐ, Vâ ChÝ Mü, NguyÔn Xu©n Thôy, ''Gi¸o tr×nh Tr¾c ®Þa Má''. Nhµ xuÊt b¶n giao th«ng vËn t¶i, Hµ néi 1999. [3]. Vâ ChÝ Mü, ''Gi¸o tr×nh Tr¾c ®Þa Má''. Nhµ xuÊt b¶n x©y dùng, Hµ néi 2002. [4].TrÇn VÜnh H­ng, An HiÖp, ''Sö dông phÇn mÒm Autodesk - Softdesk trong thiÕt kÕ ®­êng «t« theo tiªu chuÈn AASHTO''. Nhµ xuÊt b¶n giao th«ng vËn t¶i, Hµ Néi 2000. [5]. ''Qui ph¹m kÜ thuËt tr¾c ®Þa Má ë c¸c má than'', Bé c«ng nghiÖp 1997. [6]. Ph¹m V¨n Êt (1996), ''Kü thuËt lËp tr×nh TURBO - PASCAL 5-7'' Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc kü thuËt, Hµ Néi. [7]. Hoµng Ngäc Hµ, Tr­¬ng Quang HiÕu (1999), ''C¬ së to¸n häc xö lý sè liÖu tr¾c ®Þa''. [8]. ''Gi¸o tr×nh Tr¾c ®Þa phæ th«ng - TËp I, II'', (Bé m«n Tr¾c ®Þa phæ th«ng - Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt Hµ Néi. [9]. ''TiÕng anh chuyªn nghµnh Tr¾c ®Þa má'', Nhµ xuÊt b¶n x©y dùng Hµ Néi – 2002. [10]. Gi¸o tr×nh h­íng dÉn sö dông Topo – Hsmo cña C«ng ty Hµi Hoµ