Đề tài Vai trò của lao động đối với tăng trưởng và phát triển kinh tế
Một là, đẩy mạnh hoàn thiện thể chế thị trường lao động, tạo hành lang pháp lý phù hợp, đảm bảo đối xử bình đẳng giữa người sử dụng lao động và người lao động: (i) Xây dựng Luật dạy nghề, Luật tiền lương tối thiểu, Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Xuất khẩu lao động, Pháp lệnh đình công; sửa đổi Bộ Luật Lao động; phê chuẩn các công ước và khuyến nghị của tổ chức lao động quốc tế (ILO) về lao động, việc làm và thị trường lao động; các thông lệ quốc tế và cam kết quốc tế liên quan của Việt Nam trong hội nhập; (ii) Tiếp tục cải cách hành chính, tăng cường phân cấp, nâng cao trách nhiệm của chính quyền địa phương trong quản lý Nhà nước về lao động, thực hiện dân chủ, công khai, minh bạch; đơn giản các thủ tục hành chính trong cấp phép cho người lao động nước ngoài, cho dịch vụ cung ứng xuất khẩu lao động; xây dựng quan hệ lao động lành mạnh trong doanh nghiệp; Hai là, ban hành các chính sách, cơ chế huy động các nguồn lực trong nước và quốc tế cho đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh, nhất là những ngành, lĩnh vực có khả năng thu hút nhiều lao động như: phát triển các vùng kinh tế động lực, trọng điểm ở 3 miền, phát triển mạnh khu vực dân doanh, phát triển kinh tế trang trại, hợp tác xã, khôi phục và phát triển các làng nghề tiểu thủ công, mỹ nghệ sản xuất sản phẩm cho tiêu dùng trong nước và xuất khẩu; chuyển dịch mạnh cơ cấu kinh tế và lao động nông thôn theo hướng công nghiệp hoá -hiện đại hoá Ba là, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về việc làm giai đoạn 2006-2010 với các hoạt động hỗ trợ tạo việc làm việc làm với lãi suất thấp từ Quỹ quốc gia về việc làm, nâng cao năng lực các Trung tâm giới thiệu việc làm, tổ chức hội chợ việc làm, xây dựng hệ thống thông tin thị trường lao động, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý lao động việc làm Bèn l, hoàn thiện hệ thống giao dịch của thị trường lao động: (i) Quy hoạch hệ thống Trung tâm giới thiệu việc làm và các cơ sở giới thiệu việc làm; đầu tư nâng cao năng lực các Trung tâm ở các tỉnh vùng kinh tế trọng điểm, xây dựng 3 Trung tâm ở 3 vùng kinh tế trọng điểm đạt tiêu chuẩn các nước trong khu vực; (ii) Đa dạng hoá các kênh giao dịch trên thị trường lao động: thông qua hội chợ việc làm, các trang Web việc tìm người -người tìm việc, thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng; (iii) Xây dựng và hoàn thiện hệ thống thông tin thị trường lao động, ưu tiên các vùng kinh tế trọng điểm, các thành phố lớn, khu công nghiệp tập trung, thu thập và phổ biến thông tin thị trường lao động nhanh chóng, kịp thời. Nm lmở rộng và phát triển thị trường lao động ngoài nước: mở rộng thị trường xuất khẩu lao động sang các khu vực, các nước phù hợp với lao động Việt Nam; ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về xuất khẩu lao động, tập trung đào tạo nghề cho xuất khẩu lao động, nâng cao tay nghề, ngoại ngữ, ý thức chấp hành pháp luật, tác phong công nghiệp
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Vai trò của lao động đối với tăng trưởng và phát triển kinh tế, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi më ®Çu
T¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ lµ môc tiªu ®Çu tiªn cña tÊt c¶ c¸c níc trªn thÕ giíi,lµ thíc ®o chñ yÕu vÒ sù tiÕn bé trong mçi giai ®o¹n cña c¸c quèc gia.§iÒu nµy cµng cã ý nghÜa ®èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn trong qu¸ tr×nh theo ®uæi môc tiªu tiÕn kÞp vµ héi nhËp víi c¸c níc ph¸t triÓn.
Con ngêi lµ nguån lao ®éng hÕt søc quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña mét quèc gia.ViÖc lµm,thiÕu viÖc lµm vµ thÊt nghiÖp l¹i lµ vÊn ®Ò mµ tÊt c¶ ngêi lao ®éng,tÊt c¶ c¸c tæ chøc x· héi vµ tÊt c¶ c¸c quèc gia ®Òu rÊt quan t©m.§Æc biÖt ®èi víi ViÖt Nam,n¬i tèc ®é t¨ng d©n sè,nguån lao ®éng kh¸ cao trong khi tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ,t¹o më viÖc lµm cßn bÞ h¹n chÕ do kh¶ n¨ng cung cÊp vÒ vèn,t liÖu s¶n xuÊt vÉn cßn díi møc tho¶ m·n cña nhu cÇu kÕt hîp víi søc lao ®éng.
Nh vËy,trong chiÕn lîc ph¸t triÓn mét quèc gia kh«ng chØ ®o× hái chó träng ®Õn t¨ng trëng mµ cßn ph¶i quan t©m ®Õn vÊn ®Ò viÖc lµm,gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng.
§ã chÝnh lµ lÝ do em chän ®Ò tµi “Vai trß cña lao ®éng ®èi víi t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ”.Do ®©y lµ ®Ò tµi réng vµ tµi liÖu tham kh¶o cha ®Çy ®ñ cïng kÜ n¨ng viÕt bµi cha cao nªn cßn nhiÒu h¹n chÕ vµ sai sãt.RÊt mong ®îc sù gãp ý cña thµy c« vµ c¸c b¹n.
Em xin c¶m ¬n c« gi¸o NguyÔn ThÞ Kim Dung ®· tËn t×nh híng dÉn em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy!
Ch¬ng I.C¬ së lÝ luËn vÒ lao ®éng vµ vai trß cña lao ®éng ®èi víi t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ.
1.Kh¸i niÖm:
1.1.Nguån lao ®éng vµ lùc lîng lao ®éng:
Nguån lao ®éng vµ lùc lîng lao ®éng lµ nh÷ng kh¸i niªm cã ý nghÜa quan träng lµm c¬ së cho viÖc tÝnh to¸n c©n ®èi lao ®éng-viÖc lµm trong x· héi.
Nguån lao ®éng lµ bé phËn d©n sè trong ®é tuæi lao ®éng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt cã kh¶ n¨ng lao ®éng,cã nguyÖn väng tham gia vµo lao ®éng vµ nh÷ng ngêi ngoµi ®é tuæi lao ®éng (trªn ®é tuæi lao ®éng)®ang lµm viÖc trong tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n.
Theo kh¸i niÖm nµy th× nguån lao ®éng vÕ mÆt sè lîng bao gåm:
-D©n sè ®ñ 15 tuæi trë lªn cã viÖc lµm.
-D©n sè trong ®é tuæi lao ®«ng cã kh¶ n¨ng lao ®éng nhng ®ang thÊt nghiÖp,®ang ®i häc,®ang lµm c«ng viÖc néi trî trong gia ®×nh,kh«ng cã nhu cÇu viÖc lµm vµ nh÷ng ngêi thuéc t×nh tr¹ng kh¸c(bao gåm c¶ nh÷ng ngêi nghØ hu tríc tuæi quy ®Þnh).
Lùc lîng lao ®éng theo quan niÖm cña tæ chøc Lao ®éng Quèc tÕ(ILO) lµ bé phËn d©n sè trong tuæi lao ®éng,theo quy ®Þnh thùc tÕ ®ang cã viÖc lµm vµ nh÷ng ngêi thÊt nghiÖp.
ë ViÖt Nam hiÖn nay thêng sr dông kh¸i niÖm sau:Lùc lîng lao ®éng lµ bé phËn d©n sè ®ñ 15 tuæi trë lªn cã viÖc lµm vµ nh÷ng ngêi thÊt nghiÖp.
1.2.Kh¸i niÖm t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ:
T¨ng trëng kinh tÕ lµ sù gia t¨ng thu nhËp cña nÒn kinh tÕ trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh thêng lµ mét n¨m. Sù gia t¨ng ®îc thÓ hiÖn ë quy m« vµ tèc ®é.Quy m« t¨ng trëng ph¶n ¸nh sù gia t¨ng nhiÒu hay Ýt,cßn tèc ®é t¨ng trëng ®îc sö dông víi ý nghÜa so s¸nh t¬ng ®èi vµ ph¶n ¸nh sù gia t¨ng nhanh hay chËm gi÷a c¸c thêi k×.Thu nhËp cña nÒn kinh tÕ cã thÓ biÓu hiÖn díi d¹ng hiÖn vËt hoÆc gi¸ trÞ.Thu nhËp b»ng gi¸ trÞ ph¶n ¸nh qua c¸c chØ tiªu GDP,GNI vµ ®îc tÝnh cho toµn thÓ nÒn kinh tÕ hoÆc tÝnh cho b×nh qu©n trªn ®Çu ngêi.
HiÖn nay mäi quèc gia ®Òu phÊn ®Êu v× môc tiªu ph¸t triÓn vµ tr¶i qua thêi gian,kh¸i niÖm vÒ ph¸t triÓn còng ®· ®I ®Õn thèng nhÊt.Ph¸t triÓn kinh tÕ ®îc hiÓu lµ qu¸ tr×nh t¨ng tiÕn vÒ mäi mÆt cña nÒn kinh tÕ.Ph¸t triÓn kinh tÕ ®îc xem nh lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi c¶ vÒ lîng vµ vÒ chÊt,nã lµ sù kÕt hîp mét c¸ch chÆt chÏ qu¸ tr×nh hoµn thiÖn cña hai vÊn ®Ò vÒ kinh tÕ vµ x· héi cña mçi quècgia.Theo c¸ch hiÓu nh vËy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®îc kh¸i qu¸t thµnh 3 tiªu thøc:Mét lµ,sù gia t¨ng tæng møc thu nhËp cña nÒn kinh tÕ vµ møc gia t¨ng thu nhËp b×nh quan trªn mét ®Çu ngêi.Hai lµ,sù biÕn ®æi theo ®óng xu thÕ cña c¬ cÊu kinh tÕ.Ba lµ,sù biÕn ®æi ngµy cµng tèt h¬n trong c¸c vÊn ®Ò x· héi.Môc tiªu cuèi cïng cña sù ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia kh«ng ph¶i lµ t¨ng trëng hay chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ,mµ lµ viÖc xo¸ bá ®ãi nghÌo,suy dinh dìng,sù t¨ng lªn cña tuæi thä b×nh qu©n,kh¶ n¨ng tiÕp cËn ®Õn c¸c dÞch vô y tÕ,níc s¹ch,tr×nh ®é d©n trÝ gi¸o dôc…
2.C¸c yªó tè ¶nh hëng ®Õn lao ®éng:
2.1.C¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn sè lîng lao ®éng;Trong nÒn kinh tÕ,lùc lîng lao ®«ng phô thuéc vµo c¸c yÕu tè sau:
2.1.1.D©n sè:
D©n sè lµ c¬ së h×nh thµnh lùc lîng lao ®éng.Sù biÕn ®éng d©n sè lµ kÕt qu¶ cña d©n sè lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh nh©n khÈu häc vµ cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn quy m«,c¬ cÊu còng nh sù ph©n bè theo kh«ng gian cña d©n sè trong ®é tuæi lao ®éng.Sù biÕn ®éng cuar d©n sè thêng ®îc nghiªn cøu qua sù biÕn ®éng tù nhiªn vµ sù biÕn ®éng c¬ häc
*BiÕn ®éng d©n sè tù nhiªn:BiÕn ®éng do t¸c ®éng cña sinh ®Î vµ tö vong.Tû lÖ sinh ®Î vµ tö vong phô thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ vµ møc ®é thµnh c«ng cña chÝnh s¸ch kiÓm so¸t d©n sè.
D©n sè t¨ng nhanh trong khi kinh tÕ t¨ng chËm ®· lµm cho møc sèng d©n c ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn chËm ®îc c¶i thiÖn vµ t¹o ra ¸p lùc lín trong gi¶i quyÕt viÖc lµm.
*BiÕn ®éng c¬ häc:Lµ do t¸c ®éng cña di d©n.ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn,di d©n lµ mét trong nh÷ng nh©n tè rÊt quan träng t¸c ®éng ®Õn quy m« vµ c¬ cÊu lao ®éng,®Æc biÖt lµ c¬ cÊu lao ®éng thµnh th× vµ n«ng th«n.V× d©n sè vµ lao ®éng tõ n«ng th«n chuyÓn ra thµnh thÞ lµ biÓu hiÖn chÝnh cña xu híng di d©n trong c¶ níc.Nghiªn cøu t×nh tr¹ng di d©n ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn,cã thÓ rót ra nhËn xÐt nh sau:
-Ngêi di d©n phÇn lín lµ c¸c thanh niªn (ë ®é tuæi 15-24) vµ cã tr×nh ®é häc vÊn nhÊt ®Þnh.
-Ngêi nghÌo thêng chiÕm tû lÖ cao trong sè ngêi di c.
2.1.2.Tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng:
D©n sè trong ®é tuæi lao ®éng ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng lao ®éng cña nÒn kinh tÕ.Tuy nhiªn kh«ng ph¶i tÊt c¶ nh÷ng ngêi trong ®é tuæi lao ®éng ®Òu lµ nh÷ng ngêi tham gia lùc lîng lao ®éng.
Tû lÖ tham gia lao ®éng phô thuéc vµo c¸c nh©n tè:
-C¬ cÊu d©n sè:
+C¬ cÊu d©n sè theo giíi tÝnh:Tû lÖ nam vµ tû lÖ n÷ tham gia lùc lîng lao ®éng.
+C¬ cÊu d©n sè theo ®é tuæi:D©n sè trÎ tõ 12-24 tuæi vµ nhãm phô n÷.
-Tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ,c¸c yÕu tè v¨n ho¸,x· héi.Nh÷ng yÕu tè nµy cã thÓ t¸c ®éng lµm t¨ng tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng nhng còng cã thÓ lµ ngîc l¹i.
2.2.C¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng lao ®éng:
ChÊt lîng lao ®éng ®îc ®¸nh gi¸ qua tr×nh ®é häc vÊn,chuyªn m«n vµ kÜ n¨ng cña ngêi lao ®éng còng nh søc khoÎ cña hä.
*Gi¸o dôc vµ viÖc c¶I thiÖn chÊt lîng lao ®éng:Gi¸o dôc lµ tÊt c¶ c¸c d¹ng häc tËp cña con ngêi nh»m n©ng cao kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng trong suèt c¶ cuéc ®êi.Gi¸o dôc võa lµ c¸ch thøc ®Ó t¨ng tÝch luü vèn con ngêi ®Æc biÖt lµ tri thøc vµ sÏ gióp cho viÖc s¸ng t¹o ra c«ng nghÖ míi,tiÕp thu c«ng nghÖ míi do ®ã thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ dµi h¹n,võa t¹o ra mét lùc lîng lao ®éng cã tr×nh ®é,cã kÜ n¨ng lµm viÖc víi n¨ng suÊt cao lµ c¬ së thóc ®Èy t¨ng trëng nhanh vµ bÒn v÷ng.Bªn c¹nh ®ã,gi¸o dôc cßn gióp cho viÖc cung cÊp kiÕn thøc vµ c¸c th«ng tin ®Ó ngêi d©n ®Æc biÖt lµ phô n÷ cã thÓ sö dông nh÷ng c«ng nghÖ nh»m t¨ng cêng søc khoÎ,dinh dìng.
*DÞch vô y tÕ,ch¨m sãc søc khoÎ vµ c¶i thiÖn chÊt lîng lao ®éng:Søc khoÎ cã t¸c ®éng tíi chÊt lîng lao ®éng c¶ hiÖn t¹i vµ t¬ng lai.Ngêi lao ®éng cã søc khoÎ tèt cã thÓ mang l¹i nh÷ng lîi nhuËn trùc tiÕp hoÆc gi¸n tݪp b»ng viÖc n©ng cao søc bÒn bØ,dÎo dai vµ kh¶ n¨ng tËp trung cao trong khi lµm viÖc.
Søc khoÎ cña ngêi lao ®éng th«ng thêng.®îc ®¸nh gi¸ ë thÓ lùc(chiÒu cao,c©n nÆng).
*T¸c phong c«ng nghiÖp,tÝnh kû luËt cña ngêi lao ®éng vµ chÊt lîng lao ®éng:Mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®ång nghÜa víi khu vùc thµnh thÞ ph¸t triÓn.Xu híng hiÖn ®¹i ho¸ ®ßi hái lµm viÖc theo d©y truyÒn nhiÒu h¬n.§iÒu nµy thÓ hiÖn ë ngêi lao ®éng ph¶i cã tinh thÇn ho¹t ®éng nhãm cao,tÝnh tu©n thñ trong c«ng viÖc vµ s¸ng t¹o,n¨ng ®éng.
3.ViÖc lµm vµ c¸c nh©n tè ¶nh hëng:
Theo c¸c nhµ kinh tÕ häc lao ®éng th× viÖc lµm ®îc hiÓu lµ sù kÕt hîp gi÷a søc lao ®éng víi t liÖu s¶n xuÊt nh»m biÕn ®æi ®èi tîng lao ®éng theo môc ®Ých cña con ngêi.
Tõ quan niÖm trªn cho thÊy,kh¸i niÖm viÖc lµm bao gåm c¸c néi dung sau:
-Lµ ho¹t ®éng lao ®éng cña con ngêi.
-Ho¹t ®éng lao ®éng nh»m môc ®Ých t¹o ra thu nhËp
-Ho¹t ®éng lao ®«ng ®ã kh«ng bÞ ph¸p luËt ng¨n cÊm.
ViÖc lµm phô thuéc vµo c¸c yÕu tè:Thø nhÊt,quy m« s¶n xuÊt hµng ho¸,dÞch vô.Thø hai,hÖ sè co gi·n viÖc lµm,thÓ hiÖn tû lÖ phÇn tr¨m thay ®æi viÖc lµm khi ®Çu ra thay ®æi 1%.Thø ba,th«ng qua chØ tiªu møc ®Çu t ®Ó t¹o ra mét chç lµm viÖc míi.
II.Vai trß cña lao ®éng ®èi víi t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ.
1.C¸c m« h×nh thÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a lao ®éng víi t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ:
a.Hµm s¶n xuÊt:
Cã nhiÒu m« h×nh t¨ng trëng kinh tÕ ®· chøng minh ®îc r»ng:Lao ®éng lµ mét bé phËn cña qu¸ tr×nh t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn,®ã lµ mét yÕu tè ®Çu vµo kh«ng thÓ thiÕu trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ.Lý thuyÕt t¨ng trëng kinh tÕ ®· x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè t¸c ®éng ®Õn s¶n xuÊt.Hä cho r»ng møc cung cña nÒn kinh tÕ ®îc x¸c ®Þnh bëi c¸c yÕu tè ®Çu vµo s¶n xuÊt,®ã lµ nguån lao ®éng,vèn s¶n xuÊt,tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ khoa häc c«ng nghÖ
Y=f(K,L,R,T)
Lao ®éng lµ yÕu tè ®Çu v¸o,nã cã ¶nh hëng chi phÝ t¬ng tù nh viÖc sö dông c¸c yÕu tè s¶n xuÊt kh¸c,V× vËy,vÒ lý thuyÕt trong ho¹t ®éng kinh tÕ,cÇu lao ®éng hay ngêi sö dông lao ®éng lu«n dùa trªn nguyªn lÝ:DL=MPL=MC
Lao ®éng kh«ng chØ lµ mét yÕu tè cña ®Çu vµo,nã cßn t¸c ®éng ®Õn tæng cung cña s¶n xuÊt.Sù t¨ng trëng cña c¸c nghµnh nhanh hay chËm ®Òu cã sù t¸c ®éng kh«ng nhá cña lù lîng lao ®éng.S¶n lîng cña nghµnh gia t¨ng còng mét phÇn nhê sù t¨ng lªn cña n¨ng suÊt lao ®éng.
b.Hµm tiªu dïng(hµm cÇu):
Tæng cÇu lµ lîng hµng ho¸ vµ dÞch vô ®îc t¹o ra trªn l·nh thæ mét níc(GDP) mµ c¸c t¸c nh©n kinh tÕ s½n sµng tr¶ vµ cã kh¶ n¨ng mua t¹i mçi møc gi¸.Trong mét nÒn kinh tÕ më,tæng cÇu bao gåm bèn nguån yªu cÇu vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô :tiªu dïng hé gia ®×nh(C),®Çu t cña c¸c doanh nghiÖp(I),mua hµng cña chÝnh phñ(G),vµ xuÊt khÈu rßng(NX)
AD=C+I+G+NX
Khi ngêi lao ®éng cã viÖc lµm vµ thu nhËp,hä sÏ tiªu dïng hµng ho¸ vµ dÞch vô cho b¶n th©n ®Ó tiÕp tôc t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng vµ nu«i sèng gia ®×nh.Do ®ã nã lµm t¨ng tæng cÇu.MÆt kh¸c khi thu nhËp t¨ng lªn,ngêi lao ®éng cã xu híng tiªu dïng nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng tèt,yªu cÇu hµng ho¸ vµ dÞch vô ph¶i ®îc n©ng cao ®ªt ®¸p øng nhu cÇu cña con ngêi,v× thÕ nã kÝch thÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
2.Vai trß cña lao ®éng:
a.Vai trß hai mÆt cña lao ®éng:Lao ®éng cã vai trß ®Æc biÖt quan träng v× lao ®éng cã vai trß 2 mÆt:
*Trong s¶n xuÊt:Tríc hÕt lao ®éng lµ mét nguån lùc s¶n xuÊt chÝnh vµ kh«ng thÓ thiÕu ®ù¬c trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ.Víi vai trß nµy lao ®éng lu«n lu«n ®îc xem xÐt ë hai khÝa c¹nh,®ã lµ chi phÝ t¬ng tù nh viÖc sö dông c¸c yÕu tè s¶n xuÊt kh¸c.Bªn c¹nh ®ã lao ®éng trùc tiÕp qu¶n lÝ ,l·nh ®¹o qu¸ tr×nh ®æi míi theo ®Þnh híng XHCN.
*Trong tiªu dïng:Vai trß cña lao ®éng còng cßn thÓ hiÖn ë khÝa c¹nh thø hai ®ã lµ lao ®«ng-mét bé phËn cña d©n sè,lµ ngêi ®îc hëng thô lîi Ých cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn:Lao ®éng lµ ®èi tîng cña c¸c chÝnh s¸ch chÝnh phñ híng vµo hµng ®Çu.Ngêi lao ®éng còng bao hµm nh÷ng lîi Ých tiÒm tµng theo nghÜa:gãp phÇn lµm t¨ng thu nhËp,c¶I thiÖn ®êi sèng vµ gi¶m nghÌo ®ãi th«ng qua chÝnh s¸ch(t¹o viÖc lµm,tæ choc lao ®éng cã hiÖu qu¶,¸p dông c«ng nghÖ phï hîp…)Mäi quèc gia ®Òu nhÊn m¹nh ®Õn môc tiªu “ph¸t trتn v× con ngêi vµ coi ®ã lµ ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn”,hÇu hÕt c¸c níc ®Òu ®Æt vÊn ®Ò träng t©m vµo chiÕn lîc ph¸t triÓn con ngêi.
ViÖc n©ng cao n¨ng lùc c¬ b¶n cña c¸c c¸ nh©n,cña nh÷ng ngêi lao ®éng sÏ gióp hä cã nhiÒu c¬ héi viÖc lµm h¬n.Khi thu nhËp tõ viÖc lµm t¨ng,hä sÏ cã ®iÒu kiÖn c¶I thiÖn ®êi sèng,n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng.KÕt qu¶ lµ t¨ng nhu cÇu x· héi,®ång thêi t¸c ®éng ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt trong ®iÒu kiÖn n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng.
Nh÷ng nhËn ®Þnh trªn cho thÊy lao ®éng cã vai trß lµ ®éng lùc quan träng trong t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ.
b.ViÖc lµm víi c¶i thiÖn vµ n©ng cao n¨ng lùc c¬ b¶n vµ vÊn ®Ò ph¸t triÓn con ngêi:
Sù ph¸t triÓn toµn diÖn con ngêi, c¶ trÝ lùc, thÓ lùc vµ nh©n c¸ch víi ®êi sèng vËt chÊt vµ v¨n hãa kh«ng ngõng ®îc n©ng cao trong m«i trêng x· héi vµ tù nhiªn lµnh m¹nh, võa lµ môc tiªu võa lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh nhÞp ®é vµ chÊt lîng ph¸t triÓn cña ®Êt níc. Toµn bé c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn con ngêi híng vµo ph¸t huy vµ phôc vô mäi tÇng líp nh©n d©n ë mäi miÒn; trong ®ã rÊt coi träng ch¨m lo cho ®ång bµo nh÷ng n¬i chÞu nhiÒu khã kh¨n, thiÖt thßi, ®Æc biÖt lµ ®ång bµo c¸c d©n téc ë miÒn nói, c¸c vïng s©u, vïng xa. Díi ®©y lµ nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc cÇn tËp trung gi¶i quyÕt:
Th nhÊt gi¶i quyÕt viÖc lµm, t¨ng thu nhËp vµ xãa ®ãi, gi¶m nghÌo lµ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vµ cÊp b¸ch.
§Ó t¹o viÖc lµm cho hµng chôc triÖu lao ®éng gåm nh÷ng ngêi cha cã viÖc lµm ë thµnh thÞ, thiÕu viÖc lµm ë n«ng th«n, sè lao ®éng d«i d khi s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp nhµ níc, sè ngêi ®Õn tuæi lao ®éng hµng n¨m, ph¶i cã thªm hµng chôc v¹n c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh, chñ yÕu lµ doanh nghiÖp nhá vµ võa. §i ®«i víi chÝnh s¸ch hç trî ®Ó gi¶i quyÕt sè lao ®éng d«i d trong khu vùc doanh nghiÖp nhµ níc, t¨ng thªm viÖc lµm tõ nguån vèn ®Çu t c«ng céng, Nhµ níc t¹o m«i trêng thuËn lîi h¬n n÷a cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t më réng s¶n xuÊt, kinh doanh, t¹o nhiÒu viÖc lµm vµ ph¸t triÓn thÞ trêng lao ®éng, kÓ c¶ xuÊt khÈu lao ®éng.
Nhµ níc quan t©m t¹o ®iÒu kiÖn cho d©n c t¨ng thu nhËp, kiÓm so¸t chÕ ®é tiªn l¬ng theo LuËt lao ®éng, trî gióp ngêi nghÌo vµ khuyÕn khÝch lµm giµu chÝnh ®¸ng, chó träng c¶i thiÖn ®êi sèng cña n«ng d©n ®i ®«i víi x©y dùng n«ng th«n míi, tõng bíc gi¶m dÇn tû lÖ chªnh lÖch, h×nh thµnh t¬ng quan hîp lý vÒ thu nhËp gi÷a n«ng th«n vµ thµnh thÞ, gi÷a c¸c vïng vµ c¸c tÇng líp d©n c. Nhµ níc vµ x· héi tiÕp tôc hç trî cã hiÖu qu¶ h¬n cho viÖc x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng, ph¸t triÓn kinh tÕ - v¨n hãa - x· héi ë c¸c vïng nghÌo, x· nghÌo; khuyÕn khÝch vµ gióp ®ì c¸c gia ®×nh nç lùc phÊn ®Êu tho¸t khái ®ãi nghÌo, t¹o c¬ héi cho ngêi nghÌo ®îc hëng c¸c dÞch vô c¬ b¶n nh häc tËp, ch¨m sãc søc kháe, ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng ®Òn ¬n ®¸p nghÜa, ch¨m lo ®êi sèng cña nh÷ng ngêi tµn tËt, n¹n nh©n chÊt ®éc mµu da cam, ngêi giµ c¶ c« ®¬n, trÎ em kh«ng n¬i n¬ng tùa, më réng chÕ ®é b¶o hiÓm c¶ vÒ lo¹i h×nh vµ ®èi tîng tham gia.
Thø hai n©ng cao chÊt lîng, ®æi míi c¬ cÊu vµ më réng quy m« gi¸o dôc - ®µo t¹o ë c¸c cÊp häc, ph¸t triÓn nhanh ®µo t¹o nghÒ; më réng c¸c h×nh thøc ®µo t¹o liªn th«ng; g¾n kÕt gi¸o dôc - ®µo t¹o víi nghiªn cøu khoa häc - c«ng nghÖ, vµ c¶ hai lÜnh vùc ph¶i b¸m s¸t nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, ®¸p øng nhu cÇu n©ng cao d©n trÝ, ph¸t triÓn c¸c tµi n¨ng vµ nhu cÇu ®æi míi, n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ qu¶n lý. N©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t cña Nhµ níc ®i ®«i víi ®Èy m¹nh x· héi hãa, huy ®éng toµn x· héi tham gia b»ng nhiÒu h×nh thøc vµo sù ph¸t triÓn gi¸o dôc - ®µo t¹o vµ khoa häc - c«ng nghÖ. TriÓn khai thùc hiÖn kÕt luËn cña Héi nghÞ Trung ¬ng lÇn thø 6 khãa IX vÒ gi¸o dôc - ®µo t¹o vµ khoa häc - c«ng nghÖ, tËp trung vµo ®æi míi vµ n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý, x©y dùng ®éi ngò gi¸o viªn vµ nhµ nghiªn cøu khoa häc, c«ng nghÖ, sím lo¹i bá nh÷ng hiÖn tîng tiªu cùc trong d¹y, häc, thi cö, cÊp b»ng.
Thø ba triÓn khai toµn diÖn sù nghiÖp b¶o vÖ søc kháe, n©ng cao thÓ chÊt con ngêi, tõ viÖc b¶o vÖ vµ lµm trong s¹ch m«i trêng thiªn nhiªn, ®Õn tiÕp tôc gi¶m tû lÖ t¨ng d©n sè g¾n víi b¶o vÖ søc kháe sinh s¶n, ch¨m sãc trÎ em, c¶i thiÖn chÕ ®é dinh dìng, rÌn luyÖn thÓ dôc - thÓ thao, phßng bÖnh vµ ch÷a bÖnh. Ph¸t huy nh÷ng nç lùc tù gi¸c b¶o vÖ vµ rÌn luyÖn søc kháe cña mäi ngêi ®i ®«i víi ph¸t triÓn c¸c c¬ së cung øng dÞch vô b¶o vÖ søc kháe b»ng nhiÒu h×nh thøc, trong ®ã c¸c c¬ së c«ng lËp ph¶i ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý, n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng, thùc hiÖn tèt vai trß nßng cèt, dÉn d¾t c¸c c¬ së ngoµi c«ng lËp.
Thø t ®ẩy m¹nh Cuéc vËn ®éng toµn d©n x©y dùng ®êi sèng v¨n hãa; ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng v¨n hãa, nghÖ thuËt ®a d¹ng vÒ h×nh thøc, phong phó vµ lµnh m¹nh vÒ néi dung. G¾n víi phong trµo ®ã, ph¸t ®éng cuéc vËn ®éng mäi ngêi, mäi gia ®×nh, mäi doanh nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ, lµm giµu cho m×nh vµ cho ®Êt níc . HÕt søc quan t©m x©y dùng gia ®×nh thµnh nh÷ng tÕ bµo lµnh m¹nh t¹o nªn x· héi v¨n minh: sinh ®Î cã kÕ ho¹ch, nu«i d¹y trÎ em tèt, cã cuéc sèng vËt chÊt vµ v¨n hãa, tinh thÇn ngµy cµng cao, sèng vµ lµm viÖc theo ph¸p luËt, hiÕu nghÜa trong gia ®×nh vµ t¬ng th©n t¬ng ¸i trong céng ®ång. Thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch t«n träng vµ b¶o ®¶m quyÒn tù do tÝn ngìng, quyÒn sinh ho¹t t«n gi¸o b×nh thêng theo ph¸p luËt, võa ®¸p øng nhu cÇu tinh thÇn cña mét bé phËn nh©n d©n, võa ph¸t huy nh÷ng yÕu tè tÝch cùc cña t«n gi¸o chèng c¸c tÖ n¹n x· héi.
Thø n¨m trªn c¬ së n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, v¨n hãa vµ tinh thÇn cña nh©n d©n, ph¸t huy søc ®Ò kh¸ng chñ ®éng cña mäi ngêi, mäi gia ®×nh, mäi céng ®ång d©n c kÕt hîp víi ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng, ®Ó ®Èy m¹nh viÖc thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh quèc gia phßng, chèng tÖ n¹n x· héi; kiªn quyÕt ®Èy lïi vµ ng¨n chÆn c¸c tÖ n¹n ma tóy, m¹i d©m, mª tÝn dÞ ®oan, ®Êu tranh cã hiÖu qu¶ chèng v¨n hãa ®éc h¹i, lµm lµnh m¹nh m«i trêng x· héi.
Cã gi¶i ph¸p ®ång bé ®i ®«i víi huy ®éng tæng lùc søc m¹nh cña toµn x· héi cïng víi Nhµ níc gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng nhøc nhèi hiÖn nay vÒ ¸ch t¾c giao th«ng ®« thÞ vµ tai n¹n giao th«ng.
Trong c¸c lÜnh vùc v¨n hãa, x· héi, cÇn chó träng ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng t×m tßi, thö nghiÖm tõ c¬ së, sím tæng kÕt kinh nghiÖm cña c¸c nh©n tè míi ®·cã kh«ng Ýt trong cuéc sèng, nh÷ng bµi häc thµnh c«ng cña mét sè ®Þa ph¬ng, ph¸t huy trÝ tuÖ vµ c«ng søc cña ®éi ngò trÝ thøc rÊt ®«ng ®¶o ®ang ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc nµy.
Ch¬ng II:Thùc tr¹ng lao ®éng ®èi víi vÊn ®Ò t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam.
I.Tæng quan vÒ sè lîng vµ chÊt lîng lao ®éng:
1.Quy m« vµ xu híng cña lùc lîng lao ®éng(LLL§):
Trong 10 n¨m (1996-2005) LLL§ t¨ng suèt thêi gian nµy víi møc t¨ng trung b×nh lµ 922,2 ngµn ngêi/n¨m víi tû lÖ 2.3%/n¨m.
LLL§ t¨ng nhanh h¬n tõ n¨m 2001-2005.N¨m 1996-2000,LLL§ t¨ng b×nh qu©n lµ 800 ngµn ngêi/n¨m,víi tèc ®é t¨ng b×nh qu©n lµ 2,1%/n¨m.tõ n¨m 2001-2005 chØ sè nµy lµ 107 ngµn ngêi/n¨m vµ 2,6%/n¨m.
a.Lùc lîng lao ®éng theo giíi tÝnh:
-N¨m 2005,LLL§ nam t¨ng lªn lµ 22,7 triÖu ngêi trong khi n÷ lµ 21,7 triÖu ngêi.Tû lÖ LLL§ n÷ gi¶m tõ 50.7%n¨m 1996 xuèng 48,6%n¨m 2005 trong tæng lùc lîng lao ®éng.Tèc ®é t¨ng trung b×nh/n¨m cña lùc lîng lao ®éng nam lµ 2,7% cao h¬n so víi tèc ®é t¨ng trung b×nh/n¨m cña lùc lîng lao ®éng n÷(1,8%).ChÝnh v× vËy lùc lîng lao ®éng nam vÒ sè lîng cã xu híng t¨ng lªn cao h¬n so víi sè lîng n÷ tõ sau n¨m 2000
H×nh1-Lùc lîng lao ®éng theo giíi tÝnh n¨m 1996-2006
N¨m
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
chung
36.1
36.7
37.8
39
39.3
40.1
41
42.1
43.2
44.4
nam
17.8
18.2
18.8
19.5
19.8
20.2
20.8
21.4
22.1
22.7
N÷
18.3
18.4
19
19.6
19.5
19.9
20.3
20.8
21.2
21.7
-Cã mét vµi nguyªn nh©n dÉn tíi sù thay ®æi cña tû lÖ lùc lîng lao ®éng nam vµ n÷ trong tæng lùc lîng lao ®éng.Mét trãng sè c¸c nguyªn nh©n lµ tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng cña n÷ trong nghµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o t¨ng lªn,sù gia t¨ng cña lao ®éng lµm c«ng ¨n l¬ng trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô vµ viÖc ph©n chia l¹i c¸c nghµnh nghÒ cña ViÖt Nam.
b.Ph©n bè lùc lîng lao ®éng thµnh thÞ-n«ng th«n:
-Nguån cung lao ®éng cña ViÖt Nam ë c¶ khu vùc n«ng th«n vµ khu vùc thµnh thÞ ®Òu t¨ng ®¸ng kÓ vÒ sè lîng.
H×nh2-C¬ cÊu LLL§ theo khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n n¨m 1996-2005(%)
Nam
1996
2005
Nong thon
20.1
25
Thanh thi
79.9
75
Tèc ®é gia t¨ng ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ë khu vùc thµnh thÞ vµ viÖc ph©n chia l¹i c¸c khu vùc gi¸p ranh ®« thÞ ®· lµm t¨ng phÇn diÖn tÝch khu vùc thµnh thÞ vÒ mÆt ®Þa lÝ.Cïng víi viÖc t¨ng trëng d©n sè cña khu vùc thµnh thÞ ngµy cµng nhanh do sù di chuyÓn cña d©n sè n«ng th«n ra thµnh thÞ,sù gia t¨ng diÖn tÝch khu vùc thµnh thÞ ®ãng vai trß chñ yÕu vµo tû lÖ t¨ng cña lùc lîng lao ®éng khu vùc thµnh thi.H¬n mét thËp kØ rìi qua,ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸,hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc vµ cã tèc ®é ®« thÞ ho¸ cao song ®Õn n¨m 2006 vÉn cßn gÇn 3/4 LLL§ sèng ë khu vùc n«ng th«n.
2.Tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng:
Tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng lµ tû lÖ phÇn tr¨m cña lùc lîng lao ®éng so víi d©n sè trong ®é tuæi lao ®éng lµm viÖc(nh÷ng ngêi kÓ c¶ nam vµ n÷ tõ ®ñ 15 tuæi trë lªn).
Tû lÖ tham gia LLL§ x¸c ®Þnh quy m« d©n sè cña mét ®Êt níc ho¹t ®éng kinh tÕ.Tû lÖ nµy lµ mét chØ tiªu ®¸nh gi¸ quy m« cña nguån cung lao ®éng s½n cã phôc vô cho viÖc s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ dÞch vô cña nÒn kinh tÕ.Tû lÖ nµy ®îc coi nh mét chØ tiªu c¬ b¶n ®¸nh gi¸ møc ®é ho¹t ®éng cña thÞ trêng lao ®éng trong nÒn kinh tÕ.ChØ tiªu nµy gióp cho viÖc ho¹ch ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch viÖc lµm,®¸nh gi¸ nhu cÇu ®µo t¹o vµ x¸c ®Þnh thêi gian lao ®éng.ChØ tiªu nµy còng ®îc sö dông ®Ó tÝnh lùc lîng lao ®éng míi tham gia vµo thÞ trêng vµ sè lîng lao ®éng ra khái thÞ trêng.
*Tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng ph©n theo giíi tÝnh vµ khu vùc:
-Tõ n¨m 1996-2005,tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng cu¶ c¶ nam vµ n÷ ë ViÖt Nam ®Òu gi¶m.MÆc dï sè lîng lùc lîng lao ®éng cña c¶ níc t¨ng lªn tõ 36.1 triÖu n¨m 1996 lªn 44.4 triÖu n¨m 2005,song tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng cã xu híng gi¶m.
-Tû lÖ tham gia LLL§ cña nam vµ n÷ ë khu vùc n«ng th«n còng cao h¬n so víi c¸c tû lÖ nµy ë khu vùc thµnh thÞ.Tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng ë n«ng th«n lµ 81.6% n¨m 1996,tøc lµ cao h¬n 10%so víi tû lÖ nµy ë khu vùc n«ng th«n cïng n¨m ®ã.N¨m 2005,tû lÖ t¬ng øng lµ77,6%cao h¬n khu vùc thµnh thÞ lµ7,7%.
-Tû lÖ tham gia LLL§ ë khu vùc thµnh thÞ ®Òu thÊp h¬n c¸c tû lÖ t¬ng øng cña khu vùc n«ng th«n.Tû lÖ tham gia LLL§ cña nam vµ n÷ vµ cña c¶ khu vùc thµnh thÞ nãi chung gi¶m trung b×nh kho¶ng 5%.Tû lÖ tham gia LLL§ cña nam ë thµnh thÞ gi¶m tõ 71.8% xuèng cßn 69,6%.Cña n÷ tõ 63,8%xuèng 58,1%.
C¬ héi häc hµnh tèt h¬n,®Æc biÖt lµ ë khu vùc thµnh thÞ,nªn sè lîng lao ®éng lµm c«ng ¨n l¬ng gia t¨ng trong c¸c nghµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô,vµ ®é tuæi tèi thiÓu tham gia LLL§ vµ vÒ hu ë khu vùc viÖc lµm thµnh thÞ ®îc quy ®Þnh chÆt chÏ h¬n ®· lµm ¶nh hëng ®Õn tû lÖ tham gia lao ®éng trong nghµnh n«ng nghiÖp,c¸c doanh nghiÖp hé gia ®×nh vµ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ phi chÝnh thøc ë khu vùc n«ng th«n,cïng víi sù gia t¨ng cña lao ®éng lµm c¸c c«ng viÖc s¶n xuÊt,kinh doanh,dich vô trong gia ®×nh nhng kh«ng hëng tiÒn l¬ng,tiÒn c«ng lµm cho tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng ë khu vùc n«ng th«n duy tr× ë møc ®é t¬ng ®èi cao.
Tû lÖ tham gia LLL§ ph©n theo giíi tÝnh ë khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n n¨m 1996 vµ 2005
N¨m
C¶ níc
Thµnh thÞ
N«ng th«n
Tæng
nam
N÷
Tæng
nam
N÷
Tæng
nam
N÷
1996
75.8
79.4
72.6
65.7
71.8
60.3
78.8
81.6
76.3
2005
71.1
75.5
66.9
63.8
69.9
58.1
73.9
77.6
70.4
*Tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng theo nhãm tuæi:
-Tû lÖ tham gia LLL§ cña c¶ nam vµ n÷ trong giai ®o¹n tõ 1996-2005 cho thÊy,tû lÖ tham gia LLL§ cña nhãm tuæi 15-19 vµ 20-24,vµ tû lÖ tham gia lao ®éng cña nhãm tuæi 55-59 vµ 60-64 gi¶m dÇn tõ n¨m 1996-2005.Kh¶ n¨ng cã nhiÒu c¬ héi häc tËp,sù gia t¨ng cña lao ®éng lµm c«ng ¨n l¬ng,vµ ®é tuæi vÒ hu ®îc quy ®Þnh chÆt chÏ h¬n lµ nh÷ng nh©n tè t¹o ra xu híng gi¶m xuèng cña tû lÖ tham gia LLL§ trong nhãm tuæi nµy.
-Tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng trong nhãm tuæi 15-19 nãi chung gi¶m tõ 55,5% n¨m 1996 xuèng 36.91% n¨m 2005.T¬ng tù tû lÖ nµy ë nhãm tuæi 20-24 lµ 86,7% xuèng 79,11%.
-Nhãm tuæi lao ®éng chÝnh lµ 25-54 tuæi,tû lÖ tham gia LLL§ cña nam duy tr× ë møc ®é cao,tõ 87% ®Õn 98% trong khi ®ã tû lÖ tham gia cña n÷ chØ kho¶ng 75% ®Õn 90%.§ång thêi tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng cña nhãm tuæi trªn 60 còng gi¶m.
Tû lÖ tham gia LLL§ theo ®é tuæi giíi tÝnh n¨m 1996 vµ 2005
Nhãm
tuæi
1996
2005
Tæng
Nam
N÷
Tæng
Nam
N÷
Chung
75.77
79.37
72.57
71.08
75.50
66.95
15-19
55.51
52.65
5842
36.91
37.19
36.61
20-24
86.69
88.37
85.10
79.11
80.42
77.69
25-29
91.95
96.07
88.15
93.27
96.30
90.16
30-34
93.43
97.21
89.95
93.67
97.60
90.11
35-39
93.36
96.72
90.40
93.77
98.01
89.80
40-44
91.94
95.71
88.67
93.14
97.52
88.98
45-49
88.23
92.76
84.31
89.94
95.13
85.36
50-54
80.28
8668
75.00
83.07
89.99
77.03
55-59
69.61
77.37
63.51
68.12
80.37
57.64
60-64
50.87
5779
45.42
41.87
49.84
35.42
>=65
20.80
27.15
16.29
12.98
16.83
10.27
II.Thùc tr¹ng viÖc lµm cña lao ®éng:
Theo bé luËt lao ®éng n íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam th× “mäi ho¹t ®éng t¹o ra thu nhËp,kh«ng bÞ ph¸p luËt cÊm gäi lµ viÖc lµm”.
Ng êi cã viÖc lµm bao gåm tÊt c¶ nh÷ng ng êi trong lùc l îng lao ®éng kh«ng tÝnh lùc l îng vò trang vµ ® îc x¸c ®Þnh d íi ®©y:
-Lµm nh÷ng c«ng viÖc ® îc tr¶ c«ng d íi d¹ng b»ng tiÒn hoÆc hiÖn vËt ®Ó ®æi c«ng.
-Tù lµm viÖc ®Ó thu lîi nhuËn hoÆc thu nhËp cho b¶n th©n vµ gia ®×nh.
-Lµm c¸c c«ng viÖc s¶n xuÊt,kinh doanh,dÞch vô trong gia ®×nh m×nh nh ng kh«ng h ëng tiÒn l ¬ng,tiÒn c«ng.
-Nh÷ng ng êi cã viÖc lµm nh ng l¹i kh«ng lµm viÖc trong tuÇn do èm ®au,bÖnh tËt,hoÆc c¸c lÝ do kh¸c,vÉn ® îc coi lµ ng êi cã viÖc lµm v× hä vÉn tho¶ m·n nh÷ng ®iÒu kiÖn quy ®Þnh cho nh÷ng ng êi ®ang lµm viÖc trong tuÇn ®iÒu tra.
1.Lao ®éng cã viÖc lµm theo giíi tÝnh vµ theo khu vùc
Tổng số
Phân theo giới tính
Phân theo thành thị, nông thôn
Nam
Nữ
Thành thị
Nông thôn
Nghìn người
1990
66016,7
32202,8
33813,9
12880,3
53136,4
1991
67242,4
32814,3
34428,1
13227,5
54014,9
1992
68450,1
33424,2
35025,9
13587,6
54862,5
1993
69644,5
34028,3
35616,2
13961,2
55683,3
1994
70824,5
34633,2
36191,3
14425,6
56398,9
1995
71995,5
35237,4
36758,1
14938,1
57057,4
1996
73156,7
35857,3
37299,4
15419,9
57736,8
1997
74306,9
36473,1
37833,8
16835,4
57471,5
1998
75456,3
37089,7
38366,6
17464,6
57991,7
1999
76596,7
37662,1
38934,6
18081,6
58515,1
2000
77635,4
38166,4
39469,0
18771,9
58863,5
2001
78685,8
38684,2
40001,6
19469,3
59216,5
2002
79727,4
39197,4
40530,0
20022,1
59705,3
2003
80902,4
39755,4
41147,0
20869,5
60032,9
2004
82031,7
40310,5
41721,2
21737,2
60294,5
2005
83106,3
40846,2
42260,1
22336,8
60769,5
2006
84155,8
41354,7
42801,1
22823,6
61332,2
Tốc độ tăng -%
1990
1,92
1,94
1,90
2,41
1,80
Sơ bộ 2006
1,26
1,24
1,28
2,18
0,93
Cơ cấu - %
1990
100,00
48,78
51,22
19,51
80,49
1991
100,00
48,80
51,20
19,67
80,33
1992
100,00
48,83
51,17
19,85
80,15
1993
100,00
48,86
51,14
20,05
79,95
1994
100,00
48,90
51,10
20,37
79,63
1995
100,00
48,94
51,06
20,75
79,25
1996
100,00
49,01
50,99
21,08
78,92
1997
100,00
49,08
50,92
22,66
77,34
1998
100,00
49,15
50,85
23,15
76,85
1999
100,00
49,17
50,83
23,61
76,39
2000
100,00
49,16
50,84
24,18
75,82
2001
100,00
49,16
50,84
24,74
75,26
2002
100,00
49,16
50,84
25,11
74,89
2003
100,00
49,14
50,86
25,80
74,20
2004
100,00
49,14
50,86
26,50
73,50
2005
100,00
49,15
50,85
26,88
73,12
2006
100,00
49,14
50,86
27,12
72,88
a.Lao ®éng cã viÖc lµm theo giíi tÝnh:
Tõ n¨m 1990-2006 lao ®éng cã viÖclµm cã xu h íng t¨ng lªn vÒ sè l îng,c¬ cÊu còng nh tèc ®é:
-Lao ®éng nam cã viÖc lµm n¨m 1990 lµ 32202.8ngh×n ng êi,Ýt h¬n sè lao ®éng n÷ cã viÖc lµm lµ 1611,1ngh×n ng êi.Vµ ®Õn n¨m 2006 lao ®éng nam còng t¨ng lªn nhiÒu vµ Ýt h¬n lao ®éng n÷ kho¶ng 1400 ngh×n ng êi.
-§ång thêi c¬ cÊu lao ®éng cã viÖc lµm theo giíi tÝnh còng cã sù dÞch chuyÓn,tû lÖ lao ®éng nam cã viÖc lµm t¨ng tõ n¨m 1990 lµ 48.78 lªn ®Õn 49.14 n¨m 2006.Tû lÖ lao ®éng n÷ cã viÖc lµm gi¶m tõ 51.22 n¨m 1990 xuèng 50.86 n¨m 2006.
b.Lao ®éng cã viÖc lµm chia theo khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n còng cã nhiÒu ®iÓm t ¬ng tù chia theo toµn quèc:
-Do c¬ cÊu ph©n bè d©n sè vµ LLL§ gi÷a khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n nªn lao ®éng cã viÖc lµm ë khu vùc n«ng th«n vÉn chiÕm tû träng cao h¬n.N¨m 1990 lao ®éng n÷ ë khu vùc n«ng th«n h¬n khu vùc thµnh thÞ lµ 40256 ngh×n ng êi th× n¨m 2006 chªnh lÖch nµy chØ cßn 38509 ngh×n ngêi.Nh vËy lao ®éng cã viÖc lµm khu vùc thµnh thÞ cã tèc ®é t¨ng cao h¬n khu vùc n«ng th«n.
2.Tû lÖ viÖc lµm:
Tû lÖ viÖc lµm so víi sè ng êi tõ ®ñ 15 tuæi trë lªn ®îc x¸c ®Þnh lµ tû lÖ cña sè ng êi cã viÖc lµm so víi d©n sè trong ®é t æi lµm viÖc vµ ®îc tÝnh b»ng phÇn tr¨m(%).
-Tû lÖ viÖc lµm so víi d©n sè c¶ n íc gi¶m tõ 74.3%n¨m1996 xuèng 69.6%n¨m 2005.Tû lÖ nµy cña nam vµ n÷ t¬ng øng n¨m 1996 lµ 77.7% vµ 71,3% vµ n¨m2005 lµ 74% vµ 65.5%.Tû lÖ lao ®éng cã viÖc lµm c¶ nam cao h¬n tû lÖ cña n÷ do tû lÖ tham gia LLL§ cña nam lín h¬n cña n÷ vµ tû lÖ thÊt nghiÖp cña nam thÊp h¬n cña n÷.
-Tû lÖ lµm viÖc the khu vùc thµnh thÞ gi¶m tõ 61.355 n¨m 1996 xuèng cßn 60.49%n¨m 2005.Khu vùc n«ng th«n tõ 78.03%n¨m 1996 xuèng cßn 73.1%n¨m 2005.Sù cao h¬n tû lÖ viÖc lµm ë khu vùc n«ng th«n so víi thµnh thi chØ lµ t ¬ng ®èi v× n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ khu vùc n«ng th«n thÊp h¬n khu vùc thµnh thÞ céng thªm tû lÖ thiÕu viÖc lµm khu vùc n«ng th«n cao h¬n thµnh thÞ.
3.ViÖc lµm theo nhãm ngµnh kinh tÕ:
Th«ng tin vÒ nhãm nghµnh lµ ®Æc biÖt h÷u Ých trong viÖc x¸c ®Þnh sù dÞch chuyÓn viÖc lµm trong c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ.Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn,lao ®éng di chuyÓn tõ khu vùc n«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh cã nhiªï nh©n c«ng tíi khu vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô.
Nhãm ngµnh kinh tÕ ®îc tÝch hîp trong ®iÒu tra gåm 3 nhãm:
-N«ng,l©m,ng nghiÖp.
-C«ng nghiÖp vµ x©y dùng.
-DÞch vô.
C¬ cÊu lao ®éng theo nhãm nghµnh kinh tÕ cã sù dÞch chuyÓn theo h íng tÝch cùc song lao ®éng trong nhãm nghµnh n«ng,l©m,ng nghiÖp vÉn lín.
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Sơ bộ 2006
TỔNG SỐ
3053,1
3137,7
3266,9
3383,0
3433,2
3501,0
3603,6
3750,5
4035,4
4108,2
4038,8
4007,8
Nông nghiệp
lâm nghiệp
282,2
248,1
248,5
234,1
221,9
216,7
218,2
217,2
221,4
216,0
207,9
203,3
Thuỷ sản
8,9
9,3
8,5
8,5
9,3
8,9
6,4
5,7
5,6
4,7
3,7
4,1
Công nghiệp khai thác mỏ
101,8
99,2
110,0
102,1
100,2
105,9
105,9
118,2
118,8
140,9
125,3
147,4
Công nghiệp chế biến
599,0
627,7
638,2
678,9
698,2
686,5
690,4
710,3
730,4
699,0
629,6
608,1
Sản xuất và phân phối điện, khí đốt và nước
53,5
60,3
59,0
61,5
67,1
70,6
74,8
79,4
83,7
89,7
91,2
106,2
Xây dựng
296,5
294,3
338,4
367,7
377,3
399,2
429,4
479,0
539,9
531,5
498,4
441,8
Thương nghiệp; sửa chữa xe có động cơ, mô tô,xe máy và đồ dùng cá nhân và gia đình
198,4
207,5
205,2
200,7
187,4
191,2
189,6
193,6
160,5
151,0
123,0
108,6
Khách sạn và nhà hàng
34,6
37,7
37,3
38,4
33,3
32,2
32,5
35,2
36,9
36,1
34,8
32,6
Vận tải; kho bãi và thông tin liên lạc
194,9
209,5
196,9
199,5
202,2
199,6
201,5
200,4
192,1
196,8
199,4
202,2
Tài chính, tín dụng
47,6
49,7
52,6
54,7
56,9
58,8
61,2
65,4
69,2
74,9
71,5
75,7
Hoạt động khoa học và công nghệ
26,8
32,0
32,3
37,0
32,8
33,7
33,4
33,9
29,0
29,3
36,0
25,6
Các HĐ liên quan đến kinh doanh tài sản và dịch vụ tư vấn
28,6
33,6
33,8
37,1
40,9
42,5
45,7
45,6
51,7
56,3
46,2
47,0
QLNN và ANQP, đảm bảo xã hội bắt buộc
204,1
217,4
236,5
241,3
248,3
248,6
252,8
260,7
400,8
432,6
469,6
464,7
Giáo dục và đào tạo
710,7
740,7
776,6
818,0
849,2
888,8
935,9
970,6
1018,0
1050,1
1089,5
1115,1
Y tế và hoạt động cứu trợ xã hội
163,4
167,7
173,2
180,0
182,7
186,8
189,7
197,0
206,3
218,4
224,2
229,1
Hoạt động văn hoá và thể thao
31,8
32,3
33,4
35,0
35,0
36,1
36,0
37,4
38,8
39,7
40,0
44,4
Các hoạt động Đảng, đoàn thể và hiệp hội
54,8
54,2
64,6
65,8
65,0
67,0
70,9
70,0
95,8
102,8
107,2
109,8
Hoạt động phục vụ cá nhân và cộng đồng
15,5
16,5
21,9
22,7
25,5
27,9
29,3
30,9
36,5
38,4
41,3
42,1
B¶ng viÖc lµm theo nhãm ngµnh kinh tÕ
III.§¸nh gi¸ vai trß cña lao ®éng ®èi víi t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ;
1.Lao ®éng cha ph¶i lµ ®éng lùc m¹nh trong t¨ng trëng kinh tÕ ViÖt Nam.
Nh chóng ta ®· biÕt mét trong nh÷ng lîi thÕ cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn lµ lao ®éng nhiÒu,gi¸ lao ®éng rÎ.Tuy nhiªn hÇu hÕt c¸c níc nµy lao ®éng vÉn cha ph¶i lµ ®éng lùc m¹nh cho t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ,nhÊt lµ c¸c níc mµ lao ®«ng n«ng nghiÖp-n«ng th«n cßn chiÕm tû träng cao trong tæng sè lùc lîng lao ®éng.
Bëi v× lao ®éng nhiÒu nhng l¹i cã biÓu hiÖn cña sù “d thõa” hay t×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm.Lao ®éng víi n¨ng suÊt thÊp,phÇn ®ãng gãp cña lao ®éng trong tæng thu nhËp cßn h¹n chÕ.Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do kinh tÕ chËm ph¸t triÓn,c¸c nguån lùc cho t¨ng trëng kinh tÕ vµ t¨ng trëng viÖc lµm chËm ®îc c¶I thiÖn,bæ sung,thËm chÝ cßn suy gi¶m.MÆt kh¸c,quan hÖ lao ®éng vµ thÞ trêng lao ®éng,nhÊt lµ ë n«ng th«n chËm ph¸t triÓn còng lµ nh©n tè lµm h¹n chÕ vai trß cña lao ®éng.
2.Lao ®éng-viÖc lµm ®ãng gãp vµo hoµn thÞªn môc tiªu gi¶m nghÌo.
Cïng víi viÖc n©ng cao møc sèng,xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo lµ mét trong nh÷ng ch¬ng tr×nh träng ®iÓm cña nhµ níc.Quü xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®· tËp trung hç trî c¸c hé nghÌo,tû lÖ ®ãi nghÌo trong c¶ níc ®· ®îc gi¶m ®¸ng kÓ.Theo tiªu chuÈn cña ViÖt Nam,tû lÖ ®ãi nghÌo trong c¶ níc n¨m 1993 lµ 30%,trong n¨m 1998 lµ 15.8% vµ n¨m 2000 lµ 11%.ChÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®· híng vµo gi¶m bÊt b×nh ®¼ng gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n.T¹i n«ng th«n n¬i chiÕm 90% sè hé ®ãi nghÌo cu¶ c¶ níc,®Æc biÖt lµ miÒn nói,vïng s©u,vïng xa.Gi¶i quyÕt viÖc lµm cho lao ®éng còng lµ mét bíc ®i trong c«ng cuéc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cña c¶ níc.Cïng víi sù gia t¨ng thu nhËp,phóc lîi x· héi còng kh«ng ngõng ®îc t¨ng lªn,gãp phÇn c¶i thiÖn c¸c ®iÒu kiÖn ®i l¹i häc tËp,ch¨m sãc søc khoÎ,vui ch¬i gi¶i trÝ cña nh©n d©n.§Æc biÖt lµ khu vùc n«ng th«n,c¬ së h¹ tÇng vÒ ®iÖn,®êng,trêng,tr¹m ë nhiÒu n¬i ®· ®îc x©y dùng vµ n©ng cÊp
3.Lao ®éng víi qu¸ tr×nh chuûªn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ.
C¬ cÊu kinh tÕ ®îc xem nh lµ tiªu thøc ph¶n ¸nh sù thay ®æi vÒ chÊt,lµ dÊu hiÖu ®¸nh gi¸,so s¸nh c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ.C¬ cÊu kinh tÕ biÓu hiÖn díi nhiÒu d¹ng kh¸c nhau nh:C¬ cÊu ngµnh kinh tÕ,c¬ cÊu vïng kinh tÕ,c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ,c¬ cÊu khu vùc thÓ chÕ…
Sù ¶nh hëng cña lao ®éng ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ thÓ hiÖn râ nhÊt ®èi víi chuyÓn dÞch ngµnh kinh tÕ.Sè lîng nghµnh kinh tÕ kh«ng cè ®Þnh,nã lu«n ®îc hoµn thiÖn theo sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng x· héi Cïng víi sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp,dich vô th× c¬ cÊu nghµnh kinh tÕ cã sù thay ®æi lín, n«ng nghiÖp t¨ng kh¸ nhanh vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi,song tû träng trong GDP gi¶m tõ 40,49% n¨m 1991 xuèng cßn 24,2% vµo n¨m 2000,t¬ng øng c«ng nghiÖp t¨ng tõ 23,79% lªn 36.61% vµ dÞch vô lµ 35,72% lªn 39,09%.Nhng c¬ cÊu lao ®éng theo nghµnh kinh tÕ thay ®æi kh«ng kh¶ quan l¾m,lao ®éng trong n«ng nghiÖp gi¶m tõ 72.6%(1992)tæng sè lao ®äng c¶ níc xuèng cßn 62.61%n¨m 2000.Lao ®éng trong c«ng nghiÖp t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ,nÕu n¨m 1992 chiÕm 13.6% th× n¨m 2000 lµ 13,11%.Sù dÞch chuyÓn lao ®éng chñ yÕu tõ n«ng nghiÖp sang ngµnh dÞch vô,n¨m 1991 tû träng lao ®éng trong c¸c ngµnh dÞch vô lµ 13.8% th× n¨m 2000 lµ 24.28%.
Nh÷ng n¨m qua tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt cña lao ®éng n«ng th«n thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ,t×nh tr¹ng thu nhËp thÊp vµ thiÕu viÖc lµm ë n«ng th«ng,trong lóc ®ã thu nhËp cao h¬n ë c¸c ®« thÞ ®· t¨ng sù dÞch chuyÓn lao ®éng,nhÊt lµ lao ®éng kü thuËt tf n«ng th«n tíi c¸c thµnh thÞ,vµ lµm cho tû lÖ lao ®éng ®· qua ®µo t¹o ë n«ng th«n gi¶m.
Ch¬ng III:
Gi¶i ph¸p n©ng cao vai trß cña lao ®éng ®èi víi t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ.
1.Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao vai trß cña lao ®éng trong t¨ng trëng kinh tÕ.
a.Yªu cÇu cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ:
“Cha bao giê vÊn ®Ò chÊt lîng nguån nh©n lùc l¹i trë nªn nãng báng nh thêi gian nµy. ChÊt lîng nguån nh©n lùc thÊp vµ kh«ng ®îc ®µo t¹o bµi b¶n ®ang khiÕn ngêi lao ®éng níc ta chÞu lÐp vÕ vµ ph¶i nhng l¹i c¸c vÞ trÝ cã thu nhËp cao cho ngêi níc ngoµi
Sù khan hiÕm tËp trung ë sè lao ®éng cã tr×nh ®é, kü n¨ng lµm viÖc vµ cã kh¶ n¨ng n¾m gi÷ mét sè vÞ trÝ chñ chèt trong doanh nghiÖp. Trong khi ®ã, lîng lao ®éng gi¶n ®¬n nhiÒu ®Æt g¸nh nÆng gi¶i quyÕt viÖc lµm lªn c¸c c¬ quan chøc n¨ng.
H¬n n÷a, viÖc cung lín h¬n cÇu rÊt nhiÒu ®èi víi lao ®éng gi¶n ®¬n ®ang ®Èy tiÒn c«ng cã xu híng ngµy cµng thÊp vµ lîi thÕ lu«n thuéc vÒ chñ sö dông lao ®éng.
Thùc tÕ, kh«ng cã ®iÒu kho¶n nµo cña WTO yªu cÇu chóng ta ph¶i më cöa thÞ trêng lao ®éng, song lao ®éng níc ngoµi cã thÓ vµo lµm viÖc t¹i níc ta tõ c¸c gãi dÞch vô do níc ngoµi cung cÊp.
Sù ph¸t triÓn lao ®éng kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c khu vùc,c¸c vïng miÒn lµm cho qu¸ tr×nh t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn gi· c¸c vïng cã nhiÒu kh¸c biÖt.§Æc biÖt lµ vïng s©u vïng xa víi khu vùc ®ång b»ng.
ChÝnh v× nh÷ng yªu cÇu vµ ®ßi hái cña qu¸ tr×nh héi nhËp nhµ níc ta ®· ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®Ó n©ng cao tr×nh ®é còng nh kh¶ n¨ng lµm viÖc cña lao ®éng ViÖt Nam.
b.Sù ®ãng gãp cña lao ®éng trong t¨ng trëng cßn nhiÒu h¹n chÕ:Lao ®éng n«ng nghiÖp-n«ng th«n vÉn lµ chñ yÕu.§iÒu nµy còng cã nghÜa lµ t¹o viÖc lµm ®Ó thu hót lao ®éng n«ng th«n ®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc ë níc ta.Theo lý thuyÕt th× t¨ng trëng kinh tÕ sÏ thu hót thªm lao ®éng gi¶i quyÕt viÖc lµm,trong nh÷ng n¨m qua tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n lín,nhng hÖ sè co d·n viÖc lµm so víi 1% t¨ng trëng kinh tÕ n«ng th«n l¹i kh«ng ®¶m b¶o.Sù t¨ng trëng kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®îc hÕt lao ®éng t¨ng thªm ë n«ng th«n nh÷ng n¨m qua
Nguån nh©n lùc kÐm vÒ chÊt lîng.Mét trong nh÷ng lîi thÕ cña ViÖt Nam,®îc c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi quan t©m lµ nguån lao ®éng dåi dµo víi møc tiÒn c«ng thÊp.Nhng sau khñng ho¶ng tµi chÝnh gi¸ nh©n c«ng c¸c níc trong khu vùc gi¶m,trong khi tr×nh ®é chuyªn m«n cña lao ®éng ViÖt Nam chËm ®îc n©ng cao
c.Yªu cÇu gi¶m nghÌo trong thêi gian tíi:
Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo lµ chÝnh s¸ch vµ ho¹t ®éng thùc tܪn cô thÓ vµ thiÕt thùc nhÊt ®Ó gi¶m bít sù bÊt c«ng x· héi trong qu¸ trÝnh t¨ng trëng kinh tÕ.C¸c hé ®ãi nghÌo thêng sèng ®ãi vµ nî nÇn kh«ng tr¶ ®îc.Hä thêng tËn dông nh÷ng g× mµ hä ®· khai th¸c ®îc vµ do vËy hä ph¸ huû lu«n c¸c nguån sèng cña m×nh vµ t×nh h×nh cµng trë lªn nghiªm träng h¬n.ë ®« thÞ hä gãp phÇn gia t¨ng ®éi qu©n thÊt nghiÖp hoÆc gia t¨ng tÖ n¹n x· héi.ë vïng cao hä chÆt ph¸ rõng ®Ó khai th¸c vµ canh t¸c,huû ho¹i m«i trêng sinh th¸i.Do vËy vÊn ®Ò lµ ph¶I t¹o cho ngêi nghÌo mét kÕ sinh nhai v÷ng ch¾c,l©u dµi ngay trªn m¶nh ®Êt cña hä.
Víi quan ®iÓm coi con ngêi lµ trung t©m vµ ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn,tõ khi tiÕn hµnh ®æi míi ViÖt Nam ®· ®Ò ra quýªt t©m vµ nç lùc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo,tiÕn ®Õn xo¸ bá hoµn toµn nghÌo ®ãi.Trong c¸c chÝnh sach kinh tÕ vÜ m« cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn ngêi nghÌo ph¶i kÓ ®Õn chÝnh s¸ch thÓ hiÖn qua chØ thÞ kho¸n 10 vµ kho¸n 100,lô©t ®Êt ®ai n¨m 1993,vµ hç trî tÝn dông cña nh©n d©n…C¸c nç lùc nµy ®· t¹o ®iÒu kiÖn ®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt,thay ®æi c¬ cÊu vµ c¬ b¶n chÊt hîp t¸c x· n«ng nghiÖp,tù do ho¸ th¬ng m¹i,gi¸ c¶,thÞ trêng lao ®éng,vèn,qu¶n lÝ moi trêng.ViÖt Nam ®· nªu lªn chiÕn lîc ph¸t triÓn lµnh m¹nh,c©n ®èi vµ bÒn v÷ng,trong ®ã nªu lªn môc tiªu ®Õn n¨m 2010 xo¸ bá t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo.
Muèn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ãi nghÌo mét c¸ch cã hiÖu qu¶,chóng ta cÇn tËp trung vµo c¸c híng chñ yÕu sau:
Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo g¾n víi t¨ng trëng kinh tÕ.NÒn kinh tÕ suy tho¸i hoÆc mÊt æn ®Þnh th× ngêi chÞu nhiÒu ¶nh hëng nhÊt,khã kh¨n nhÊt vÉn lµ nhãm ngêi nghÌo vµ tû lÖ ngêi nghÌo sÏ gia t¨ng thËm chÝ cã mét bé phËn ngêi nghÌo sÏ r¬I xuèng ®¸y cña sù nghÌo khæ vÝ thÕ t¨ng trëng kinh tÕ cã vai trß rÊt quan träng trong c«ng cuéc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo.
T¹o m«i trêng c¬ së xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo.TËp trung gi¶i quyÕt ®ång bé trªn c¶ hai ph¬ng diÖn:ChÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« liªn quan ®Õn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ ®iÒu kiÖn tæ chøc thùc hiÖn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo tõ trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng.Ph¶i híng chÝnh s¸ch vµo ngêi nghÌo t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi nghÌo v¬n lªn tù kh¼ng ®inh vÞ trÝ cña m×nh,hoµ nhËp víi cuéc sèng ®i lªn cña céng ®ång,x· héi ho¸ c«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo.
2.Gi¶i ph¸p.
a.Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt lîng lao ®éng:
Lao ®éng Ýt ®îc ®i häc,häc Ýt hoÆc kh«ng ®îc ®µo t¹o nghÒ sÏ cã Ýt c¬ héi viÖc lµm,tham gia s¶n xuÊt n«ng nghiÖp th× kh«ng cã hoÆc cã qu¸ Ýt ®Êt ®ai,thu nhËp rÊt thÊp,mét sè lín ph¶i ®i lµm thuª hoÆc lao ®éng ch©n tay tiÒn c«ng rÊt rÎ m¹t.§Ó ®¸p øng vÒ nhu cÇu con ngêi vµ nguån nh©n lùc lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn ®Êt nø¬c trong thêi k× c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸,cÇn t¹o chuyÓn biÕn c¬ b¶n,toµn diÖn vÒ gi¸o dôc vµ ®µo t¹o.Trong 10 n¨m tíi chóng ta cÇn ph¶i:Ph¸t triÓn gi¸o dôc mÇm non thùc hiÖn xo¸ mï ch÷ vµ phæ cËp gi¸o dôc tiªñ häc,phæ cËp trung häc c¬ së trong c¶ níc,hÇu hÕt c¸c thanh thiÕu niªn ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n ®îc häc hÕt trung häc phæ th«ng vµ chuyªn nghiÖp häc ®µo t¹o nghÒ,t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi ngêi ë mäi løa tuæi ®îc häc tËp thêng xuyªn suèt ®êi.
§a d¹ng ho¸,x· héi ho¸ c¸c h×nh thøc,lo¹i h×nh ®µo t¹o.§iÒu chØnh hîp lÝ bËc häc,c¬ cÊu nghµnh nghÒ,c¬ cÊu trong vïng hÖ thèng gi¸o dôc,®µo t¹o phï hîp víi yªu cÇu häc tËp cña nh©n d©n,yªu cÇu ph¸t triÓn x· héi vµ c¸c môc tiªu kh¸c.Chó träng më réng ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt viªn vµ nh©n viªn nghiÖp vô theo tr×nh ®é,n©ng cao chÊt lîng ®µo t¹o ®¹i häc vµ sau ®¹i häc cña c¶ níc.
Chó träng ®æi míi néi dung,ch¬ng tr×nh,ph¬ng ph¸p ®µo t¹o nghÒ ®Ó n©ng cao chÊt lîng nguån nh©n lùc.Ph¸t triÓn ®éi ngò gi¸o viªn coi träng ®¹o ®øc s ph¹m,®¶m b¶o ®¹t tiªu chuÈn quèc gia vµ cã chÝnh s¸ch ®·i ngé phï hîp víi c¸c gi¸o viªn ë mäi miÒn.T¨ng cêng c¬ së vËt chÊt vµ tõng bíc c¶I thiÖn ho¸ trêng líp vµ c¸c thiÕt bÞ d¹y nghÒ.
b.Gi¶i ph¸p t¹o viÖc lµm
Môc tiªu cña viÖc lµm trong kÕ ho¹ch tõ 2006-2010 ®îc ®Ò ra lµ:Mçi n¨m thu hót viÖc lµm trªn 1,5 triÖu lao ®éng cã chç lµm viÖc.gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp ë khu vùc thµnh thÞ xuèng cßn díi 5% vµ n©ng sö dông lao ®éng ë n«ng th«n lªn 75%.
Gi¶I quyÕt viÖc lµm lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Ó ph¸t huy nh©n tè con ngêi,æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ,lµm lµnh m¹nh x· héi ®¸p øng nguyÖn väng chÝnh ®¸ng vµ bøc xóc cña ngêi d©n.§Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò viÖc lµm ph¶I t¹o m«i trêng vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t ph¸t triÓn thÞ trêng lao ®éng.Thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng phï hîp víi c¬ cÊu kinh tÕ.Chó träng ®¶m b¶o an toµn lao ®éng vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng,b¶o vÖ quyÒn lîi vµ t¨ng uy tÝn cña ngêi lao ®éng ViÖt Nam ë níc ngoµi.
Thóc ®Èy ho¹t ®éng hÖ thèng trung t©m viÖc lµm
c.Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c¬ chÕ,chÝnh s¸ch:
Nhµ níc ®· x©y dùng c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch t¸c ®éng ®ång bé ®Õn cung, cÇu lao ®éng ®ång thêi thiÕt lËp c¸c thÓ chÕ, chÝnh s¸ch thÞ trêng lao ®éng nh: söa ®æi, bæ sung Bé LuËt Lao ®éng, LuËt doanh nghiÖp; ban hµnh c¸c v¨n b¶n híng dÉn, quy ®Þnh c¸c thÓ chÕ vÒ thÞ trêng nh chÕ ®é tuyÓn dông, hîp ®ång lao ®éng, tho¶ íc lao ®éng tËp thÓ, b¶o hiÓm x· héi, tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng thóc ®Èy thÞ trêng lao ®éng ph¸t triÓn. C¸c ho¹t ®éng giao dÞch trªn thÞ trêng lao ®éng ®a d¹ng, phong phó kÕt nèi ngêi lao ®éng vµ ngêi sö dông lao ®éng.
Mét lµ, ®Èy m¹nh hoµn thiÖn thÓ chÕ thÞ trêng lao ®éng, t¹o hµnh lang ph¸p lý phï hîp, ®¶m b¶o ®èi xö b×nh ®¼ng gi÷a ngêi sö dông lao ®éng vµ ngêi lao ®éng: (i) X©y dùng LuËt d¹y nghÒ, LuËt tiÒn l¬ng tèi thiÓu, LuËt B¶o hiÓm x· héi, LuËt XuÊt khÈu lao ®éng, Ph¸p lÖnh ®×nh c«ng; söa ®æi Bé LuËt Lao ®éng; phª chuÈn c¸c c«ng íc vµ khuyÕn nghÞ cña tæ chøc lao ®éng quèc tÕ (ILO) vÒ lao ®éng, viÖc lµm vµ thÞ trêng lao ®éng; c¸c th«ng lÖ quèc tÕ vµ cam kÕt quèc tÕ liªn quan cña ViÖt Nam trong héi nhËp; (ii) TiÕp tôc c¶i c¸ch hµnh chÝnh, t¨ng cêng ph©n cÊp, n©ng cao tr¸ch nhiÖm cña chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng trong qu¶n lý Nhµ níc vÒ lao ®éng, thùc hiÖn d©n chñ, c«ng khai, minh b¹ch; ®¬n gi¶n c¸c thñ tôc hµnh chÝnh trong cÊp phÐp cho ngêi lao ®éng níc ngoµi, cho dÞch vô cung øng xuÊt khÈu lao ®éng; x©y dùng quan hÖ lao ®éng lµnh m¹nh trong doanh nghiÖp;
Hai lµ, ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch, c¬ chÕ huy ®éng c¸c nguån lùc trong níc vµ quèc tÕ cho ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, nhÊt lµ nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc cã kh¶ n¨ng thu hót nhiÒu lao ®éng nh: ph¸t triÓn c¸c vïng kinh tÕ ®éng lùc, träng ®iÓm ë 3 miÒn, ph¸t triÓn m¹nh khu vùc d©n doanh, ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i, hîp t¸c x·, kh«i phôc vµ ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ tiÓu thñ c«ng, mü nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm cho tiªu dïng trong níc vµ xuÊt khÈu; chuyÓn dÞch m¹nh c¬ cÊu kinh tÕ vµ lao ®éng n«ng th«n theo híng c«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸
Ba lµ, thùc hiÖn Ch¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia vÒ viÖc lµm giai ®o¹n 2006-2010 víi c¸c ho¹t ®éng hç trî t¹o viÖc lµm viÖc lµm víi l·i suÊt thÊp tõ Quü quèc gia vÒ viÖc lµm, n©ng cao n¨ng lùc c¸c Trung t©m giíi thiÖu viÖc lµm, tæ chøc héi chî viÖc lµm, x©y dùng hÖ thèng th«ng tin thÞ trêng lao ®éng, n©ng cao n¨ng lùc ®éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng viÖc lµm
BÌn l, hoµn thiÖn hÖ thèng giao dÞch cña thÞ trêng lao ®éng: (i) Quy ho¹ch hÖ thèng Trung t©m giíi thiÖu viÖc lµm vµ c¸c c¬ së giíi thiÖu viÖc lµm; ®Çu t n©ng cao n¨ng lùc c¸c Trung t©m ë c¸c tØnh vïng kinh tÕ träng ®iÓm, x©y dùng 3 Trung t©m ë 3 vïng kinh tÕ träng ®iÓm ®¹t tiªu chuÈn c¸c níc trong khu vùc; (ii) §a d¹ng ho¸ c¸c kªnh giao dÞch trªn thÞ trêng lao ®éng: th«ng qua héi chî viÖc lµm, c¸c trang Web viÖc t×m ngêi -ngêi t×m viÖc, th«ng tin trªn c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng; (iii) X©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng th«ng tin thÞ trêng lao ®éng, u tiªn c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm, c¸c thµnh phè lín, khu c«ng nghiÖp tËp trung, thu thËp vµ phæ biÕn th«ng tin thÞ trêng lao ®éng nhanh chãng, kÞp thêi.
Nm lmở réng vµ ph¸t triÓn thÞ trêng lao ®éng ngoµi níc: më réng thÞ trêng xuÊt khÈu lao ®éng sang c¸c khu vùc, c¸c níc phï hîp víi lao ®éng ViÖt Nam; ban hµnh c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ xuÊt khÈu lao ®éng, tËp trung ®µo t¹o nghÒ cho xuÊt khÈu lao ®éng, n©ng cao tay nghÒ, ngo¹i ng÷, ý thøc chÊp hµnh ph¸p luËt, t¸c phong c«ng nghiÖp
KÕt luËn.
Víi nh÷ng néi dung ®îc tr×nh bµy nh ë trªn cµng kh¼ng ®Þnh vai trß cña lao ®éng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi cña mçi quèc gia,®Æc biÖt víi ViÖt Nam ®Êt níc cã u thÕ vÒ nguån nh©n lùc.V× thÕ,ViÖt Nam cÇn ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®ång bé ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao vÞ thÕ ngêi lao ®éng h¬n n÷a,sö dông lao ®éng cã hiÖu qu¶ ®Ó thu hót sù ®Çu t cu¶ c¸c nhµ tµi trî song ph¬ng vµ ®a ph¬ng.
Tµi liÖu tham kh¶o:
1.Gi¸o tr×nh kinh tÕ ph¸t triÓn.
2.Gi¸o tr×nh kÕ ho¹ch ho¸ ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi.
3.T¹p chÝ kinh tÕ vµ ph¸t triÓn.
4.T¹p chÝ lao ®éng vµ c«ng ®oµn.
5.C¸c trang Web cña tæng côc thèng kª.
Vµ nhiÒu tµi liÖu kh¸c cã liªn quan.
môc lôc
Các file đính kèm theo tài liệu này:
25087.doc
