Đề tài Vai trò của lực lượng sản xuất đối với đời sống xã hội và vận dụng vào quá trình phát triển của Việt Nam

Môc lôc A. Lý do chän ®Ò tµi  NÒn v¨n minh nh©n lo¹i suy cho cïng lµ do sù ph¸t triÓn ®óng h­íng cña lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. Do ®ã viÖc nghiªn cøu quy luËt vËn ®éng vµ nh÷ng h×nh thøc ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng . Thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghi· x· héi ë ViÖt Nam lµ thêi kú c¶i biÕn c¸ch m¹ng s©u s¾c, toµn diÖn vµ triÖt ®Ó vÒ mäi mÆt. Tõ x· héi cò sang x· héi míi XHCN. Thêi kú ®ã b¾t ®Çu tõ khi giai cÊp v« s¶n lªn n¾m chÝnh quyÒn. C¸ch m¹ng v« s¶n thµnh c«ng vang déi vµ kÕt thóc khi ®· x©y dùng xong c¬ së kinh tÕ chÝnh trÞ t­ t­ëng cña x· héi míi. §ã lµ thíi kú x©y dùng tõ lùc l­îng s¶n xuÊt míi dÉn ®Õn quan hÖ s¶n xuÊt míi, quan hÖ s¶n xuÊt míi h×nh thµnh lªn c¸c quan hÖ së h÷u míi. Tõ c¬ së h¹ tÇng míi h×nh thµnh nªn kiÕn tróc th­îng tÇng míi. Song trong mét thêi gian dµi chóng ta kh«ng nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ chñ nghÜa x· héi vÒ quy luËt s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. §øng tr­íc thùc tr¹ng nµy §¶ng vµ nhµ n­íc ta ®· quyÕt ®Þnh xãa bá c¬ chÕ hµnh chÝnh, quan liªu, bao cÊp, vµ x©y dùng mét quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña l­îc l­îng s¶n xuÊt ë n­íc ta hiÖn nay ®Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa , nhanh chãng ®i lªn chñ nghÜa céng s¶n.V× vËy viÖc nghiªn cøu “Vai trß cña lùc l­îng s¶n xuÊt ®èi víi ®êi sèng x· héi vµ vËn dông vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ViÖt Nam“ cã vai trß quan träng mang tÝnh cÊp thiÕt cao trong thêi ®¹i ngµy nay . Nghiªn cøu vÒ quy luËt nµy sÏ gióp cho mçi sinh viªn chóng ta, ®Æc biÖt lµ sinh viªn khèi kinh tÕ, cã thªm nh÷ng hiÓu biÕt ban ®Çu vµ s©u s¾c h¬n vÒ sù ph¸t triÓn cña n­íc ta còng nh­ trªn thÕ giíi; hiÓu ®­îc quy luËt vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ tõ ®ã cã thÓ gãp mét phÇn nhá bÐ cña m×nh vµo sù nghiÖp x©y dùng n­íc nhµ sau nµy. B. Néi dung I. Lý luËn chung : 1. Lùc l­îng s¶n xuÊt lµ g× ? §Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt th× con ng­êi ph¶i dïng c¸c yÕu tè vËt chÊt vµ kü thuËt nhÊt ®Þnh. Tæng thÓ c¸c nh©n tè ®ã lµ lùc l­îng s¶n xuÊt. Lùc l­îng s¶n xuÊt biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi víi tù nhiªn. NghÜa lµ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn s¶n xuÊt x· héi con ng­êi trinh phôc tù nhiªn b»ng c¸c søc m¹nh hiÖn thùc cña m×nh suøc m¹nh ®ã ®­îc chñ nghÜa duy vËt lÞch sö kh¸i qu¸t trong kh¸i niÖm lùc l­îng s¶n xuÊt. Tr×nh ®é lùc l­îng s¶n xuÊt biÓu hiÖn tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ng­êi. Lùc l­îng s¶n xuÊt nãi lªn n¨ng lùc thùc tÕ cña con ng­êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o nªn cña c¶i cho x· héi ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn cña con ng­êi. Lùc l­îng s¶n xuÊt bao gåm ng­êi lao ®éng vµ kü n¨ng lao ®éng vµ t­ liÖu s¶n xuÊt. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c«ng cô lao ®éng t¸c ®éng vµo ®èi t­îng lao ®éng ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt th× t­ liÖu lao ®éng ®­îc hoµn thiÖn nh»m ®¹t ®­îc n¨ng suÊt lao ®éng cao. Cßn trong t­ liÖu lao ®éng tøc lµ tÊt c¶ c¸c yÕu tè vËt chÊt mµ con ng­êi sö dông ®Ó t¸c ®éng vµo ®èi t­îng lao ®éng th× c«ng cô lao ®éng lµ yÕu tè quan träng nhÊt linh ho¹t nhÊt. Bëi vËy khi c«ng cô lao ®éng ®· ®¹t ®Õn tr×nh ®é tin häc ho¸ ®­îc tù ®éng ho¸ th× vai trß cña nã l¹i cµng quan träng. Trong mäi thêi ®¹i c«ng cô s¶n xuÊt lu«n lµ yÕu tè ®«ng nhÊt cña lùc l­îng s¶n xuÊt. ChÝnh sù chuyÓn ®æi c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn kh«ng ngõng cña nã ®· g©y lªn nh÷ng biÕn ®æi s©u s¾c trong toµn bé t­ liÖu s¶n xuÊt. Tr×nh ®é ph¸t triÓn c«ng cô lao ®éng lµ th­íc ®o tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ng­êi. Tuy nhiªn LªNin viÕt: “Lùc l­îng s¶n xuÊt hµng ®Çu cña toµn thÓ nh©n lo¹i lµ c«ng nh©n, ng­êi lao ®éng” cã thÓ cãi yÕu tè quan träng nhÊt trong lùc l­îng s¶n xuÊt chÝnh lµ con ng­êi. Trong thêi ®¹i ngµy nay khoa häc ®· ph¸t triÓn tíi møc trë thµnh nguyªn nh©n trùc tiÕp cña nhiÒu biÕn ®æi to lín trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng nã ®· trë thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp. Nã võa lµ ngµnh s¶n xuÊt riªng võa th©m nhËp vµo c¸c yÕu tè cÊu thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt ®em l¹i thay ®æi vÒ chÊt cho lùc l­îng s¶n xuÊt. Khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i chÝnh lµ ®Æc ®iÓm thêi ®¹i cña s¶n xuÊt nã hoµn toµn cã thÓ coi lµ ®Æc tr­ng cho lùc l­îng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. * TÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt : TÝnh chÊt cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ tÝnh chÊt cña tu liÖu s¶n xuÊt vµ lao ®éng. Khi nÒn s¶n xuÊt ®­îc thùc hiÖn víi nh÷ng c«ng cô ë tr×nh ®é phæ th«ng, lùc l­îng s¶n xuÊt chñ yÕu mang tÝnh chÊt c¸ nh©n. Khi tr×nh ®é s¶n xuÊt ®¹t tíi tr×nh ®é c¬ khÝ ho¸, lùc l­îng s¶n xuÊt ®ßi hái ph¶i ®­îc vËn ®éng cho sù hîp t¸c x· héi réng r·i trªn c¬ së chuyªn m«n ho¸. TÝnh chÊt tù cÊp tù tóc c« lËp cña nÒn s¶n xuÊt nhá lóc ®ã ph¶i ®­îc thay thÕ bëi tÝnh chÊt x· héi ho¸. Lùc l­îng s¶n xuÊt lµ yÕu tè cã t¸c dông quyÕt ®Þnh ®èi víi sù ph¸t triÓn cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt: Tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt trong tõng giai ®o¹n cña lÞch sö loµi ng­êi thÓ hiÖn tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña loµi ng­êi trong giai ®o¹n ®ã. Kh¸i niÖm tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt nãi lªn kh¶ n¨ng cña con ng­êi th«ng qua viÖc sö dông c«ng cô lao ®éng thùc hiÖn qu¸ tr×nh c¶i biÕn tù nhiªn nh»m ®¶m b¶o cho sù sinh tån vµ ph¸t triÓn cña m×nh. Tr×nh ®é lùc l­îng s¶n xuÊt thÓ hiÖn ë: Tr×nh ®é c«ng cô lao ®éng, tr×nh ®é qu¶n lý x· héi tr×nh ®é øng dông khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt, kinh nghiÖm vµ kü n¨ng cña con ng­êi vµ tr×nh ®é ph©n c«ng lao ®éng. Trªn thùc tÕ tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt kh«ng t¸ch biÖt nhau 2. ¶nh h­ëng cña lùc l­îng s¶n xuÊt tíi x· héi : Lùc l­îng s¶n xuÊt lµ toµn bé nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt do x· héi t¹o ra, tr­íc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng vµ nh÷ng ng­êi lao ®éng víi kinh ngiÖm vµ thãi quen lao ®éng nhÊt ®Þnh ®· sö dông nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt ®ã ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt cho x· héi. Tõ thùc tr¹ng ®ã lý luËn vÒ lùc l­îng s¶n xuÊt cña x· héi ®­îc C.M¸c nªu lªn vµ ph¸t triÓn mét c¸ch s©u s¾c trong c¸c t¸c phÈm chuÈn bÞ cho bé "T­ b¶n" vµ chÝnh trong bé "T­ b¶n" M¸c ®· tr×nh bµy hÕt søc râ rµng quan ®iÓm cña m×nh vÒ c¸c yÕu tè cÊu thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt cña x· héi trong ®ã bao gåm søc lao ®éng vµ t­ liÖu s¶n xuÊt. §èi víi M¸c cïng víi t­ liÖu lao ®éng ®èi víi lao ®éng còng thuéc vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt, cßn trong t­ liÖu lao ®éng tøc lµ tÊt c¶ nh÷ng yÕu tè vËt chÊt mµ con ng­êi sö dông ®Ó t¸c ®éng vµ ®èi t­îng lao ®éng nh­ c«ng cô lao ®éng, nhµ x­ëng, ph­¬ng tiÖn lao ®éng, c¬ së vËt chÊt kho tµng... th× vai trß quan träng h¬n c¶ thuéc vÒ c«ng cô lao ®éng. C«ng cô lao ®éng lµ yÕu tè quan träng nhÊt linh ho¹t nhÊt cña t­ liÖu s¶n xuÊt. Mäi thêi ®¹i muèn ®¸nh gi¸ tr×nh ®é s¶n xuÊt th× ph¶i dùa vµo c«ng cô lao ®éng. Muãn ®¸nh gi¸ sù ph¸t triÓn cña mét x· héi ng­êi ta nh×n vµo hÖ thãng c«ng cô lao ®éng nh­ m¸y mãc, ph­¬ng tiÖn... Tuy nhiªn yÕu tè quan träng nhÊt trong lùc l­îng s¶n xuÊt chÝnh lµ con ng­êi cho dï nh÷ng t­ liÖu lao ®éng ®­îc t¹o ra tõ tr­íc cã søc m¹nh ®Õn ®©u vµ ®èi t­îng lao ®éng cã phong phó nh­ thÕ nµo th× con ng­êi vÉn lµ bËc nhÊt. LÞch sö loµi ng­êi ®­îc ®¸nh dÊu bëi c¸c mèc quan träng trong sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt tr­íc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng. Sau b­íc ngoÆt sinh häc, sù xuÊt hiÖn c«ng cô lao ®éng ®¸nh dÊu mét b­íc ngoÆt kh¸c trong sù chuyÓn tõ v­în thµnh ng­êi. Tõ kiÕm sèng b»ng s¨n b¾t h¸i l­îm sang ho¹t ®éng lao ®éng thÝch nghi víi tù nhiªn vµ dÇn dÇn c¶i t¹o tù nhiªn. Tõ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp c«ng nghÖ l¹c hËu chuyÓn lªn c¬ khÝ ho¸ s¶n xuÊt. Sù ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt trong giai ®o¹n nµy kh«ng chØ giíi h¹n ë viÖc t¨ng mét c¸ch ®¸ng kÓ sè l­îng thuÇn tuý víi c¸c c«ng cô ®· cã mµ chñ yÕu lµ ë viÖc t¹o ra nh÷ng c«ng cô hoµn toµn míi sö dông c¬ b¾p con ng­êi. Do ®ã con ng­êi ®· chuyÓn mét phÇn c«ng viÖc n¨ng nhäc cho m¸y mãc cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t huy c¸c n¨ng lùc kh¸c cña m×nh. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt vµ gi¶m bít lao ®éng nÆng nhäc, con ng­êi kh«ng ngõng c¶i tiÕn hoµn thiÖn vµ chÕ t¹o ra c¸c c«ng cô s¶n xuÊt míi. §ång thêi sù tiÕn bé cña c«ng cô tri thøc khoa häc, tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt vµ mäi kü n¨ng cña ng­êi lao ®éng còng ngµy cµng ph¸t triÓn. YÕu tè n¨ng ®éng nµy cña LLSX ®ßi hái QHSX ph¶i thÝch øng víi nã. LLSX quyÕt ®Þnh sù h×nh thµnh, ph¸t triÓn cña QHSX tõ ®ã nã quy ®Þnh sù ph¸t triÓn vµ biÕn ®æi cña quan hÖ së h÷u. Sù lín m¹nh cña LLSX ®· dÉn ®Õn m©u thuÉn gay g¾t víi chÕ ®é së h÷u t­ nh©n t­ b¶n chñ nghÜa. Chóng ta biÕt r»ng, c¸c quan hÖ së h÷u XHCN xuÊt hiÖn khi LLSX ®· trë nªn m©u thuÉn víi h×nh thøc chiÕm h÷u t­ b¶n t­ nh©n. Nh­ng nã vÉn ch­a hoµn toµ x· héi ho¸ trong ph¹m vi toµn x· héi. Chóng ta thÊy r»ng chØ cã thÓ ph¸t triÓn nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ dùa trªn c¬ së ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ míi t¹o ra sù liªn kÕt vµ tÝnh ®an xen gi÷a chóng th× míi cã thÓ ®­a mét nÒn s¶n xuÊt lín thóc ®Èy cho LLSX ph¸t triÓn. Trªn c¬ së ®ã x¸c lËp mèi quan hÖ s¶n xuÊt míi vµ quan hÖ së h÷u nãi riªng . ë n­íc ta tõ tr­íc tíi nay nÒn kinh tÕ lÊy n«ng nghiÖp lµm chñ yÕu, nªn tr×nh ®é khoa häc kü thuËt kÐm ph¸t triÓn. HiÖn thêi chóng ta ®ang ë trong t×nh tr¹ng kÕ thõa nh÷ng lùc l­îng s¶n xuÊt võa nhá nhoi, võa l¹c hËu so víi tr×nh ®é chung cña thÕ giíi, h¬n n÷a trong mét thêi gian kh¸ dµi, nh÷ng lùc l­îng Êy bÞ k×m h·m, ph¸t huy t¸c dông kÐm. Bëi vËy §¹i héi lÇn thø VI cña §¶ng ®Æt ra nhiÖm vô lµ ph¶i "Gi¶i phãng mäi n¨ng lùc s¶n xuÊt hiÖn cã. Khai th¸c mäi kh¶ n¨ng tiÒm tµng cña ®Êt n­íc, sö dông cã hiÖu qu¶ sù gióp ®ì quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc l­îng s¶n xuÊt”. MÆt kh¸c chóng ta ®ang ë trong giai ®o¹n míi trong sù ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt ®ang chøng kiÕn nh÷ng biÕn ®æi c¸ch m¹ng trong c«ng nghÖ. ChÝnh ®iÒu nµy ®ßi hái chóng ta lùa chän mét mÆt tËn dông c¸i hiÖn cã mÆt kh¸c nhanh chãng tiÕp thu c¸i míi do thêi ®¹i t¹o ra nh»m dïng chóng ®Ó nh©n nhanh c¸c nguån lùc tõ bªn trong. NÕu ph©n tÝch mét c¸ch kh¸ch quan th× râ rµng lùc l­îng s¶n xuÊt cña ta ®ang øng víi c¶ ba giai ®o¹n ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt trong nÒn v¨n minh loµi ng­êi. Thùc tÕ hiÖn nay trong nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt c«ng cô thñ c«ng vÉn ®ang lµ chñ yÕu, lao ®éng nÆng ®ang chiÕm tØ lÖ cao. CÇn kh¼ng ®Þnh mét vÊn ®Ò cã tÝnh quy luËt lµ trong lÞch sö bao giê còng cã sù ®an xen cña tr×nh ®é ph¸t triÓn kh¸c nhau trong tõng yÕu tè cÊu thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ song song víi t×nh tr¹ng l¹c hËu trong ph¹m vi hÑp nhÊt ®Þnh, chóng ta ®ang dÇn dÇn ®i lªn víi tù ®éng ho¸, sö dông thµnh th¹o m¸y mãc vi tÝnh...§ã lµ c¸ch tèt nhÊt ®Ó ®­a n­íc ta ra khái l¹c hËu nghÌo nµn. II. VËn dông lý luËn vÒ lùc l­îng s¶n xuÊt trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ViÖt Nam : NÒn v¨n minh nh©n lo¹i suy cho cïng lµ do sù ph¸t triÓn cña LLSX mét c¸ch ®óng h­íng . X¸c ®Þnh con ®­êng ®i lªn cña CNXH kh«ng qua giai ®o¹n ph¸t triÓn cña CNTB, trong ®ã cã vÊn ®Ò ph¸t triÓn LLSX nh­ thÕ nµo lµ nhiÖm vô quan träng mang tÝnh cÊp b¸ch ë n­íc ta . Nã kh«ng nh÷ng ¶nh h­ëng ®Õn viÖc ®Þnh h­íng sù ph¸t triÓn LLSX mµ cßn t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn tèc ®é t¨ng tr­ëng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi n­íc nhµ . 1. Quan ®iÓm ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña nhµ n­íc : BÊt kú sù vËt hiÖn t­îng nµo còng ®Òu cã quy luËt vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña nã . §èi víi LLSX còng vËy, nã còng tu©n thñ sù vËn ®éng vµ phÊt triÓn b»ng biÖn chøng gi÷a tuÇn tù vµ nh¶y vät. TuÇn tù trong LLSX ®­îc hiÓu lµ mét qu¸ tr×nh biÕn ®æi dÇn dÇn vÒ sè l­îng cña nã . Nh¶y vät trong LLSX lµ mét qu¸ trïnh biÕn ®æi s©u s¾c c¨n b¶n vÒ chÊt l­îng cña nã, lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi tõ chÊt cò sang chÊt míi. MÆc dï gi÷a h×nh thøc ph¸t triÓn nh¶y vät vµ tuÇn tù cã sù kh¸c nhau c¬ b¶n song chóng cã mèi quan hÖ biÖn chøng víi nhau . H×nh thøc ph¸t triÓn nµy lµm tiÒn ®Ò cho h×nh thøc ph¸t triÓn kia nh­ lµ mèi quan hÖ nh©n qu¶, chóng lµ c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña mét qu¸ tr×nh thèng nhÊt . Giai ®o¹n ph¸t triÓn tuÇn tù vÒ mÆt l­îng tù nã kh«ng lµm thay ®æi chÊt l­îng cña LLSX mµ chØ t¹o nªn sù thay ®æi nh÷ng thuéc tÝnh vÒ l­îng, chØ lµ b­íc chuÈn bÞ tiÒn ®Ò ®Ó chuyÓn sang mét giai ®o¹n ph¸t triÓn míi, cao h¬n, m¹nh h¬n vÒ chÊt . Sù ph¸t triÓn cã tÝnh c¸ch m¹ng cña LLSX lµ b­íc nh¶y vät c¨n b¶n t¹o nªn mét chÊt l­îng hoµn tßan míi trong kÕt cÊu cÊu tróc còng nh­ trong mèi quan hÖ gi÷a c¸c yÕu tè cÊu thµnh LLSX. Sù ph¸t triÓn trong LLSX cã ®Æc tÝnh lµm thay ®æi c¨n b¶n nh÷ng t­ liÖu lao ®éng, quy tr×nh c«ng nghÖ c¬ së khoa häc cña SX, yÕu tè chñ quan trong LLSX . §¶ng ta ®· nhËn thøc ®óng quy luËt kh¸ch quan nªn ®· cã nh÷ng ®­íng lèi, chñ tr­¬ng ®óng ®¾n, kÞp thêi. ChØ thÞ 100- CT/ T¦ cña ban bÝ th­ ngµy 13- 1- 1981 vÒ kho¸n s¶n phÈm cuèi cïng ®Õn nhãm vµ ng­êi lao ®éng trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp lµ kh©u ®ét ph¸ ®Çu tiªn trong tiÕn tr×nh ®æi míi. Nh­ng c¸i mèc quan träng ®¸nh dÊu sù ®æi míi toµn diÖn vµ s©u s¾c nÒn kinh tÕ x· héi lµ §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI cña §¶ng th¸ng 12 n¨m 1986. Víi NghÞ quyÕt §¹i héi VI, chóng ta ®· døt kho¸t ®o¹n tuyÖt víi c¬ chÕ hµnh chÝnh, tËp trung, quan liªu, bao cÊp, chuyÓn dÇn kinh tÕ sang c¬ chÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. C¬ chÕ kinh tÕ míi khuyÕn khÝch ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn, më réng quan hÖ kinh tÕ víi c¸c n­íc, c¸c khu vùc trªn thÕ giíi, ®éng viªn mäi ng­êi lµm giµu trong khu«n khæ luËt ph¸p cho phÐp. §­êng lèi cña ®¶ng ®· nhanh chãng ®i vµo cuéc sèng, ®­îc nh©n d©n lao ®äng høng khëi h­ëng øng vµ ®· ®em l¹i nguån sinh khÝ míi, t¹o ®µ cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh chãng vµ dÇn dÇn ®i vµo thÕ æn ®Þnh. Sau t¸m n¨m thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi, chóng ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ: t¨ng tr­ëng kinh tÕ kh¸, l¹m ph¸t ®­îc ®Èy lïi, ®êi sèng nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn tõng b­íc. Së dÜ cã sù chuyÓn biÕn ®i lªn theo h­íng v÷ng ch¾c nh­ vËy chÝnh lµ nhê chóng ta ®· ®æi míi tõng b­íc quan hÖ s¶n xuÊt cho phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, do ®ã ®· gi¶i phãng søc s¶n xuÊt cña x· héi, khai th¸c ®­îc c¸c tiÒm n¨ng c¶ ë bªn trong vµ bªn ngoµi, lµm cho lùc l­îng s¶n xuÊt n­íc ta cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn nh¶y vät vÒ chÊt. 2. C¸c biÖn ph¸p cña nhµ n­íc trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi : Thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn: Tr­íc ®©y, khi x©y dùng kinh tÕ kÕ ho¹ch, xo¸ bá kinh tÕ thÞ tr­êng, chóng ta ®· thiÕt lËp mét c¬ cÊu së h÷u ®¬n gi¶n víi hai h×nh thøc lµ së h÷u toµn d©n vµ së h÷u tËp thÓ. V× vËy, khi chuyÓn sang kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, cÇn ph¶i ®æi míi c¬ cÊu së h÷u cò b»ng c¸ch ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u, ®iÒu ®ã sÏ ®­a ®Õn sù h×nh thµnh c¸c chñ thÓ kinh tÕ ®éc lËp, cã lîi Ých riªng, tøc lµ kh«i phôc mét trong nh÷ng c¬ së cña kinh tÕ hµng ho¸. Trªn c¬ së ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u, thùc hiÖn nhÊt qu¸n, l©u dµi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn. LÊy viÖc ph¸t triÓn søc s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n lµm môc tiªu quan träng ®Ó khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ c¸c h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh. Theo tinh thÇn ®ã, tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt, ®Òu ®­îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn. Trong nh÷ng n¨m tíi cÇn ph¸t huy vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ n­íc. Muèn vËt cÇn tËp trung nguån lùc ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ kinh tÕ nhµ n­íc trong nh÷ng lÜnh vùc träng yÕu cña nÒn kinh tÕ, s¾p xÕp l¹i khu vùc kinh tÕ nhµ n­íc, thùc hiÖn tèt chñ tr­¬ng cæ phÇn ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ së h÷u ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp nhµ n­íc kh«ng cÇn n¾m 100% vèn. X©y dùng vµ cñng cè mét sè tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh trªn c¬ së c¸c tæng c«ng ty nhµ n­íc, cã sù tham gia cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. §Èy m¹nh viÖc ®æi míi kü thuËt, c«ng nghÖ trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. Thùc hiÖn chÕ ®é qu¶n lý c«ng ty ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh cã vèn cña nhµ n­íc, doanh nghiÖp thùc sù c¹nh tranh b×nh ®¼ng trªn thÞ tr­êng, tù chÞu tr¸ch nhiÖm trong s¶n xuÊt kinh doanh. Ph¸t triÓn kinh tÕ tËp thÓ d­íi nhiÒu h×nh thøc ®a d¹ng, trong ®ã hîp t¸c x· lµ nßng cèt. Nhµ n­íc cÇn gióp ®ì hîp t¸c x· vµ ®µo t¹o c¸n bé, x©y dùng ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh, më réng thÞ tr­êng. Thùc hiÖn tèt viÖc chuyÓn ®æi hîp t¸c x· theo luËt hîp t¸c x·. KhuyÕn khÝch kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ ph¸t triÓn ë c¶ thµnh thÞ vµ n«ng th«n. Nhµ n­íc t¹o ®iÒu kiÖn vµ gióp ®ì kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶. KhuyÕn khÝch kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n ph¸t triÓn trong nh÷ng ngµnh nghÒ s¶n xuÊt kinh doanh mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm. Ph¸t triÓn kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc d­íi c¸c h×nh thøc liªn doanh, liªn kÕt gi÷a kinh tÕ t­ nh©n trong vµ ngoµi n­íc; t¹o ®iÒu kiÖn kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi h­íng vµo môc tiªu ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, g¾n thu hót vèn víi thu hót c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. b) §Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, øng dông nhanh tiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ, trªn c¬ së ®ã ®Èy m¹nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi: Ph©n c«ng lao ®éng x· héi lµ c¬ së chung cña s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸. V× vËy, ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸, ph¶i ®Èy m¹nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi. Nh­ng sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng do tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh, cho nªn muèn më réng ph©n c«ng lao ®éng x· héi, cÇn ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt - kü thuËt cña nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i. Con ®­êng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña n­íc ta cÇn vµ cã thÓ rót ng¾n thêi gian so víi c¸c n­íc ®i tr­íc, võa cã nh÷ng b­íc tuÇn tù, võa cã nh÷ng b­íc nh¶y vät, g¾n c«ng nghiÖp ho¸ víi hiÖn ®¹i ho¸, tËn dông mäi kh¶ n¨ng ®Ó ®¹t tr×nh ®é tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ; øng dông nhanh vµ phæ biÕn h¬n ë møc ®é cao h¬n nh÷ng thµnh tùu c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ tri thøc míi, tõng b­íc ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc. Cïng víi viÖc trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cho c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, tiÕn hµnh ph©n c«ng l¹i lao ®éng vµ ph©n bè d©n c­ trong ph¹m vi c¶ n­íc, còng nh­ ë tõng vïng, tõng ®Þa ph­¬ng; h×nh thµnh c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý cho phÐp khai th¸c tèt nhÊt c¸c nguån lùc cña ®Êt n­íc, t¹o nªn sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh vµ bÒn v÷ng cña toµn bé nÒn kinh tÕ. H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr­êng: Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, hÇu hÕt c¸c nguån lùc kinh tÕ ®Òu th«ng qua thÞ tr­êng mµ ®­îc ph©n bè vµo c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ mét c¸ch tèi ­u. V× vËy, ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, chóng ta ph¶i h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr­êng. Trong nh÷ng n¨m tíi chóng ta cÇn ph¶i: - Ph¸t triÓn thÞ tr­êng hµng ho¸ vµ dÞch vô th«ng qua viÖc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt, thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, ph¸t triÓn hÖ thèng giao th«ng vµ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®Ó më réng thÞ tr­êng. H×nh thµnh thÞ tr­êng søc lao ®éng cã tæ chøc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho sù di chuyÓn søc lao ®éng theo yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc. - X©y dùng thÞ tr­êng vèn, tõng b­íc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ®Ó huy ®éng c¸c nguån vèn vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt. - Qu¶n lý chÆt chÏ ®Êt ®ai vµ thÞ tr­êng nhµ ë. X©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng th«ng tin, thÞ tr­êng khoa häc c«ng nghÖ. Hoµn thiÖn c¸c lo¹i thÞ tr­êng ®i ®«i víi x©y dùng khu«n khæ ph¸p lý vµ thÓ chÕ, t¨ng c­êng sù kiÓm tra, gi¸m s¸t cña nhµ n­íc, ®Ó thÞ tr­êng ho¹t ®éng n¨ng ®éng, cã hiÖu qu¶, cã trËt tù, kû c­¬ng trong m«i tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh, c«ng khai, minh b¹ch, h¹n chÕ vµ kiÓm so¸t ®éc quyÒn kinh doanh. Cã biÖn ph¸p h÷u hiÖu chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. d) Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i: Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, chØ cã më cöa kinh tÕ, héi nhËp vµo kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, míi thu hót ®­îc vèn, kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó khai th¸c tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña ®Êt n­íc nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ. Khi më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ph¶i qu¸n triÖt nguyªn t¾c b×nh ®¼ng, cïng cã lîi, kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña nhau. Më réng kinh tÕ ®èi ngo¹i theo h­íng ®a ph­¬ng ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc kinh tÕ ®èi ngo¹i. HiÖn nay, cÇn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, coi xuÊt khÈu lµ träng ®iÓm cña kinh tÕ ®èi ngo¹i. Gi¶m dÇn nhËp siªu, ­u tiªn nhËp khÈu t­ liÖu s¶n xuÊt ®Ó phôc vô s¶n xuÊt. Tranh thñ mäi kh¶ n¨ng vµ b»ng nhiÒu h×nh thøc thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp tõ n­íc ngoµi, viÖc thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi cÇn h­íng vµo nh÷ng lÜnh vùc, nh÷ng s¶n phÈm cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn, cã tû träng xuÊt khÈu cao. ViÖc sö dông vèn vay ph¶i cã hiÖu qu¶ ®Ó tr¶ ®­îc nî, c¶i thiÖn ®­îc c¸n c©n thanh to¸n. Chñ ®éng tham gia tæ chøc th­¬ng m¹i quèc tÕ, c¸c diÔn ®µn, c¸c ®Þnh chÕ quèc tÕ mét c¸ch cã chän läc víi b­íc ®i thÝch hîp. e) Gi÷ v÷ng sù æn ®Þnh chÝnh trÞ, hoµn thiÖn hÖ thèng luËt ph¸p: Sù æn ®Þnh chÝnh trÞ bao giê còng lµ nh©n tè quan träng ®Çu tiªn ®Ó ph¸t triÓn. Nã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh trong n­íc vµ ngoµi n­íc yªn t©m ®Çu t­. Muèn gi÷ v÷ng sù æn ®Þnh chÝnh trÞ ë n­íc ta hiÖn nay cÇn ph¶i gi÷ vµ t¨ng c­êng vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, n©ng cao hiÖu lùc qu¶n lý cña nhµ n­íc, ph¸t huy quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n. HÖ thèng ph¸p luËt ®ång bé lµ c«ng cô quan träng ®Ó nhµ n­íc qu¶n lý nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn. Nã t¹o ra hµnh lang luËt ph¸p cho ho¹t ®éng kinh tÕ, buéc c¸c doanh nghiÖp chÊp nhËn sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc. f) Xo¸ bá triÖt ®Ó c¬ chÕ tËp trung, quan liªu, bao cÊp, hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ n­íc: ViÖc xo¸ bá triÖt ®Ó c¬ chÕ tËp trung, quan liªu, bao cÊp, h×nh thµnh ®ång bé vµ vËn hµnh cã hiÖu qu¶ c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc cã ý nghÜa hÕt søc quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ ë n­íc ta. §Ó n©ng cao n¨ng lùc vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý cña nhµ n­íc, cÇn n©ng cao n¨ng lùc cña c¸c c¬ quan lËp ph¸p, hµnh ph¸p cµ t­ ph¸p, thùc hiÖn c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh quèc gia. Nhµ n­íc thùc hiÖn ®Þnh h­íng sù ph¸t triÓn kinh tÕ, cã hÖ thèng chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n ®Ó t¹o m«i tr­êng æn ®Þnh vµ thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh tÕ, h¹n chÕ, kh¾c phôc nh÷ng mÆt tiªu cùc cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. Nhµ n­íc thùc hiÖn ®óng chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ kinh tÕ vµ chøc n¨ng chñ së h÷u tµi s¶n c«ng, kh«ng can thiÖp vµo chøc n¨ng qu¶n trÞ kinh doanh ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã quyÒn tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh. Nhµ n­íc sö dông c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ lµ chÝnh ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ, chø kh«ng ph¶i lµ mÖnh lÖnh. V× vËy, ph¶i tiÕp tôc ®æi míi vµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tµi chÝnh, chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng vµ gi¸ c¶. 3. Mét sè vÊn ®Ò cßn tån t¹i vÒ ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt ë n­íc ta hiÖn nay : Hµnh trang cña chóng ta ®Ó ®i lªn CNXH lµ qu¸ thÊp vµ l¹c hËu, kh«ng tËp chung. ChØ cÇn nh×n l¹i t×nh h×nh SX n«ng nghiÖp: cho ®Õn n¨m 80 n«ng nghiÖp ch­a v­ît ra khái khu«n khæ cña nÒn SX nhá, nã chØ míi ®ang ë ng­ìng cöa cña SX hµng ho¸. HiÖn nay n«ng nghiÖp n­íc ta chiÕm 70% lùc l­îng lao ®éng XH,søc kÐo tr©u bß míi chØ ®¶m b¶o ®­îc 47% diÖn tÝch canh t¸c, søc kÐo b»ng m¸y ®¶m b¶o 37%, cßn l¹i 16% diÖn tÝch ch­a cã søc kÐo ph¶i dïng søc ng­êi ®Ó thay thÕ . VÒ tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ tr×nh ®é kü thuËt cña ng­êi lao ®éng ë n­íc ta vÉn ®ang cßn thÊp, n¨ng lùc qu¶n lý cßn kÐm, tû lÖ c¸n bé ë tr×nh ®é ®¹i häc ®¹t 3,7%. Cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù l¹c hËu ®ã trong LLSX cña n­íc ta hiÖn nay: Mét ®Êt n­íc võa tho¸t ra khái chÕ ®é phong kiÕn nöa thuéc ®Þa, l¹i bÞ k×m h·m bëi 30 n¨m chiÕn tranh . Trong mét thêi gian dµi d­êng nh­ chóng ta ®· nhÇm t­ëng r»ng cø cã QHSX XHCN lµ cã CNXH mµ nh­ quªn ®i r»ng QHSX phaØ dùa trªn c¬ së LLSX hiÖn cã chóng ta ®· nãng véi, duy ý chÝ trong viÖc x¸c ®iÞnh b­íc ®i, còng nh­ viÖc chän lùa c¸c h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ. Chóng ta gÇn nh­ ®ång nhÊt QHSX víi quan hÖ së h÷u TLSX, ®· tuyÖt ®èi ho¸ thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh . Trong LLSX chóng ta chØ chó ý ®Õn TLSX, gia t¨ng TLSX mét c¸ch thuÇn tuý mµ thiÕu sù c©n xøng cÇn thiÕt ë yÕu tè con ng­êi c¶ vÒ tr×nh ®é lÉn th¸i ®é lao ®éng cña con ng­êi. B¶n th©n con ng­êi lµ yÕu tè chñ thÓ quan träng nhÊt trong SX, xong ®Æt trong c¬ chÕ qu¶n lý tËp chung quan liªu bao cÊp nªn con ng­êi ®· trë thµnh thùc thÓ thô ®éng, n¨ng lùc s¸ng t¹o bÞ øc chÕ vµ mÊt ®i mét c¸ch tù nhiªn. TÊt c¶ nh÷ng sai lÇm ®ã ®· t¹o nªn sù ng· gôc trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña LLSX.Trong hoµn c¶nh hiÖn nay LLSX truyÒn thèng cßn lµ nguån bæ xung quan träng ®èi víi giai ®o¹n chuyÓn tiÕp cña LLSX. §i lªn s¶n xuÊt XHCN ®ßi hái tÊt yÕu ph¶i thùc hiÖn: hiÖn ®¹i ho¸ LLSX, kÕt hîp c¸c yÕu tè truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹i ®Ó t¹o nªn mét sù ph¸t triÓn æn ®Þnh, b×nh th­êng cña LLSX . Trong thêi ®¹i ngµy nay kh«ng thÓ ®Èy nhanh hay rót ng¾n thêi h¹n ph¸t triÓn tù nhiªn cña LLSX, thùc hiÖn nh÷ng b­íc nh¶y vät vÒ chÊt, nÕu kh«ng cã sù kÕt hîp trong n­íc víi n­íc ngoµi. Nh÷ng tiÕn bé to lín cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt ngµy nay trªn thÕ giíi, còng nh­ tÝnh quèc tÕ ho¸ ngµy cµng t¨ng cña LLSX ®· t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn nhiÒu quèc gia .Tõ ®ã chóng ta cã thÓ t¹o nªn sù kÕt hîp nh÷ng tiÕn bé vÒ LLSX vèn cã trong n­íc ®Ó ®Èy nhanh vµ rót ng¾n thêi h¹n cña lÞch sö tù nhiªn, v­¬n lªn kÞp tr×nh ®é cña thÕ giíi vµ trªn c¬ së ®ã chóng ta cã thÓ x©y dùng mét nÒn s¶n xuÊt hiªn ®¹i, më cöa hîp t¸c kinh tÕ víi c¸c n­íc b¹n. Nã gióp cho viÖc xo¸ bá t×nh tr¹ng biÖt lËp, khÐp kÝn vµ tr× trÖ vÒ nÒn kinh tÕ vµ v¨n ho¸ n­íc nhµ . Con ng­êi cã thÓ t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña LLSX, sù t¸c ®éng nµy ®­îc thÓ hiÖn ë chç con ng­êi cã thÓ ®Èy nhanh hay k×m h·m sù ph¸t triÓn cña LLSX th«ng qua nh÷ng ho¹t ®éng phï hîp hay kh«ng phï hîp víi nh÷ng quy luËt vËn ®éng cña LLSX víi quy luËt phï hîp cña QHSX. MÆc dï TLSX, tiÒn vèn khoa häc vµ kü thuËt ®Òu lµ nh÷ng yÕu tè cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn s¶n xuÊt, xong tÊt c¶ ph¶i th«ng qua ho¹t ®éng cña con ng­êi míi ®em l¹i nh÷ng hiÖu qu¶ kinh tÕ, nh÷ng gi¸ trÞ míi. Nh÷ng yÕu tè trªn sÏ atån t¹i d­íi d¹ng tiÒm n¨ng vµ nã sÏ trë thµnh v« hiÖu ho¸ khi nã kh«ng ®­îc ®Æt trong mèi quan hÖ gi÷a t­ liÖu lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng, ®èi t­îng lao ®éng . 4. Nh÷ng thµnh tùu ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc : * Về thực hiện nhiệm vụ trung tâm phát triển kinh tế đã đạt được những kết quả quan trọng: - Nền kinh tế đã vượt qua giai đoạn suy giảm tốc độ tăng trưởng, đạt mức tăng trưởng khá cao; chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của một số lĩnh vực và sản phẩm có chuyển biến. - Cơ cấu của nền kinh tế tiếp tục có bước chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa và từng bước hiện đại hóa. - Tiếp tục thực hiện có kết quả chủ trương giữ vững độc lập, tự chủ về kinh tế, có tiến bộ đáng kể trong việc phát huy các nguồn nội lực của đất nước, của các thành phần kinh tế cho đầu tư phát triển; đồng thời tiếp tục mở rộng hội nhập kinh tế quốc tế. - Thể chế kinh tế tiếp tục được đổi mới, đang tiếp tục hình thành và phát triển các loại thị trường. * Về giáo dục - đào tạo, khoa học công nghệ, phát triển văn hóa xã hội: - Giáo dục, đào tạo và khoa học công nghệ có bước phát triển mới. Nước ta đã đạt chuẩn quốc gia về xóa nạn mù chữ và phổ cập giáo dục tiểu học. - Phát triển văn hóa, xây dựng đời sống văn hóa và nếp sống văn minh có tiến bộ ở tất cả các tỉnh, thành trong cả nước. - Công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân đã được chú trọng hơn. Công tác dân số và kế hoạch hóa gia đình đạt kết quả tốt. Phong trào toàn dân rèn luyện tập thể dục thể thao được đẩy mạnh. - Công tác xóa đói giảm nghèo tiếp tục đạt kết quả quan trọng, giải quyết việc làm có tiến bộ, mức sống của các tầng lớp dân cư ở các vùng, miền trong cả nước tiếp tục được cải thiện. Công tác đấu tranh phòng chống tội phạm, tiêu cực, tệ nạn xã hội được đẩy mạnh, kiên quyết có hiệu quả hơn. * Về quốc phòng an ninh: - Tình hình chính trị - xã hội cơ bản ổn định; quốc phòng và an ninh được tăng cường. Các lực lượng vũ trang và nhân dân làm tốt nhiệm vụ bảo vệ độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, bảo đảm an ninh quốc gia. Tổ chức quân đội và công an được điều chỉnh theo yêu cầu mới. Việc kết hợp quốc phòng và an ninh với phát triển kinh tế và công tác đối ngoại có tiến bộ. - Bảo đảm sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với lực lượng vũ trang; tạo cơ sở pháp lý cho thực hiện nhiệm vụ quốc phòng và an ninh. - Tiếp tục xây dựng quân đội nhân dân và công an nhân dân theo hướng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, vững vàng về chính trị, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, Đảng và nhân dân. - Xây dựng được thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, nhất là ở những vùng trọng điểm. - Ngăn chặn và làm thất bại âm mưu chống phá của các thế lực thù địch; giải quyết có hiệu quả các vụ việc đột xuất, phức tạp, đẩy mạnh cuộc đấu tranh phòng chống tội phạm, góp phần bảo đảm an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội. * Về đối ngoại: - Đã củng cố và tăng cường quan hệ đoàn kết, hợp tác và hữu nghị với các nước xã hội chủ nghĩa, các nước láng giềng có chung biên giới; góp phần tích cực củng cố sự gắn kết, giữ vững nguyên tắc cơ bản của ASEAN, thúc đẩy quan hệ hợp tác nội khối và với bên ngoài. - Tiếp tục mở rộng và tăng cường quan hệ hợp tác, phát triển ổn định, lâu dài với nhiều nước khác trên thế giới. - Tích cực tham gia giải quyết các vấn đề toàn cầu như xóa đói, giảm nghèo, phòng chống các dịch bệnh hiểm nghèo, chống khủng bố, phòng chống thiên tai, bảo vệ môi trường, ủng hộ và tích cực tham gia vào cuộc đấu tranh của nhân dân thế giới chống chiến tranh. C. KÕt luËn Quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ quy luËt phæ biÕn, t¸c ®éng kh«ng chØ tíi mét h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nµo ®ã, mµ t¸c ®éng tíi toµn bé lÞch sö ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i. ë ViÖt Nam, viÖc duy tr× tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan trong thêi kú qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi. X©y dùng nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn thÓ hiÖn chñ tr­¬ng ®óng ®¾n cña nhµ n­íc lµ ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh së h÷u, c¶i thiÖn c¨n b¶n quan hÖ s¶n xuÊt cho phï hîp víi lùc l­îng s¶n xuÊt ®ang ph¸t triÓn. §iÒu nµy phï hîp víi qu¸ tr×nh ®i tõ s¶n xuÊt nhá lªn s¶n xuÊt lín cña ViÖt Nam. Chóng ta ®· vËn dông hîp lý quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµo thùc t¹i ë ViÖt Nam. Tuy vËy, thùc tÕ ®Æt ra vÊn ®Ò nan gi¶i lµ lµm thÕ nµo ®Ó cã thÓ ph¸t triÓn tr×nh ®é lùc l­îng s¶n xuÊt ë ViÖt Nam b¾t kÞp víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi? §iÒu nµy ®Æc biÖt cã ý nghÜa khi ViÖt Nam ®i tõ mét n­íc phong kiÕn bá qua giai ®o¹n t­ b¶n chñ nghÜa tiÕn th¼ng lªn chñ nghÜa x· héi, mµ thiÕu c¸i “cèt vËt chÊt” hiÖn ®¹i cña lùc l­îng s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa, trong khi ®ã c¸c n­íc kh¸c ph¶i mÊt hµng chôc thËm chÝ hµng tr¨m n¨m ph¸t triÓn míi cã ®­îc lùc l­îng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. MÊu chèt ë ®©y lµ c¸c biÖn ph¸p, thñ tôc hµnh chÝnh, c¸c ®iÒu kiÖn, hµnh lang ph¸p lý thuËn lîi cho c¸c ho¹t ®éng giao l­u, héi nhËp víi kinh tÕ thÕ giíi. Mong r»ng víi nh÷ng nç lùc vµ quyÕt t©m ®óng h­íng cña m×nh, §¶ng ta sÏ sím ®­a ®­îc con tµu ®Êt n­íc ®Õn c¸i ®Ých “ d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh ” mµ §¹i héi VIII ®· ®Ò ra. D. Tµi liÖu tham kh¶o 1 - Gi¸o tr×nh “ TriÕt häc M¸c- Lª Nin ”. 2 - Gi¸o tr×nh “ Kinh tÕ chÝnh trÞ ”. 3 - V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI, VII, VIII, XI. 4 - T¹p chÝ triÕt häc. 5 - T¹p chÝ céng s¶n.