Đề tài Vai trò tạo động lực của tiền lương trong nền Kinh tế thị trường ở nước ta

Lêi më ®Çu §øng tr­íc sù thay ®æi hµng ngµy cña khoa häc – kü thuËt – c«ng nghÖ vµ sù c¹nh tranh khèc liÖt , nguån nh©n lùc ®· thùc sù trë thµnh tµi s¶n quý gi¸ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp . Bëi v× , c¸c doanh nghiÖp chØ cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn dùa trªn c¬ së ph¸t huy hiÖu qu¶ nh©n tè con ng­êi . Do ®ã , mèi quan t©m hµng ®Çu hiÖn nay cña c¸c nhµ l·nh ®¹o lµ lµm sao ®Ó khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng ®em hÕt tµi n¨ng vµ trÝ tuÖ ra phôc vô cho doanh nghiÖp . Cßn ®èi víi ng­êi lao ®éng , hä quan t©m tr­íc hÕt ®Õn c¸c lîi Ých kinh tÕ vµ coi ®ã lµ nguån ®éng viªn quan träng . Thùc tÕ ë n­íc ta hiÖn nay , thu nhËp cña ng­êi lao ®éng cßn thÊp . Chnhs v× vËy , víi ng­êi lao ®éng , tiÒn l­¬ng cã t¸c dông rÊt lín trong t¹o ®éng lùc . Víi ý nghÜa ®ã , em chän ®Ò tµi “ Vai trß t¹o ®éng lùc cña tiÒn l­¬ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta “ . KÕt cÊu bµi viÕt gåm 3 ch­¬ng : Ch­¬ng I : C¬ së lý luËn vÒ ®éng lùc vµ vai trß cña tiÒn l­¬ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng . Ch­¬ng II : Thùc tr¹ng cña tiÒn l­¬ng ë n­íc ta vµ vai trß t¹o ®éng lùc cña tiÒn l­¬ng . Ch­¬ng III : Mét sè gi¶i ph¸p nh»m ph¸t huy vai trß t¹o ®éng lùc cña tiÒn l­¬ng . Bµi viÕt ®· ®­îc hoµn thµnh nhê sù h­íng dÉn cña c« giÊo – TS. Ph¹m Thuý H­¬ng . Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! Sinh viªn Phan ThÞ Thu Ph­¬ng Ch­¬ng I C¬ së lý luËn vÒ ®éng lùc vµ vai trß t¹o ®éng lùc cña tiÒn l­¬ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng . I . B¶n chÊt cña ®éng lùc vµ t¹o ®éng lùc lao ®éng . 1 . §éng lùc lao ®éng . 1.1 kh¸i niÖm . §éng lùc lao déng lµ sù khao kh¸t vµ tù nguyÖn cña con ng­êi , lµ sù s½n sµng vµ nç lùc lµm viÖc ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu hay kÕt qu¶ nµo ®ã . §éng lùc lao ®éng bao gåm ®éng c¬ lao ®éng vµ môc ®Ých ho¹t ®éng cña con ng­êi . Trong ®ã ®éng c¬ lao ®éng lµ quan träng nhÊt v× nã quyÕt ®Þnh qu¸ tr×nh lao ®éng cña con ng­êi. + §éng c¬ lao ®éng lµ nh÷ng g× tiÒm Èn trong con ng­êi, nã chØ thÓ hiÖn ra th«ng qua c¸c ho¹t ®éng cña con ng­êi vµ ®éng c¬ nµy lµ kh¸c nhau ë mçi ng­êi. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh ®éng c¬ lao ®éng cã nguån gèc tõ sù xuÊt hiÖn nhu cÇu. Nhu cÇu lµ nh÷ng ®ßi hái , mong ­íc cña con ng­êi xuÊt ph¸t tõ nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c nhau nh½m ®¹t ®­îc môc ®Ých nhÊt ®Þnh . Cã thÓ nãi ®éng c¬ lµ nhu cÇu m¹nh nhÊt cña con ng­êi trong mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh vµ nhu cÇu sÏ quyÕt ®Þnh ho¹t ®éng cña con ng­êi . Nhu cÇu trë thµnh ®éng c¬ khi cã ®ñ ba yÕu tè. §ã lµ sù mong muèn, chê ®îi, tÝnh hiÖn thùc cña sù mong muèn vµ hoµn c¶nh m«i tr­êng xung quanh. + Môc ®Ých ho¹t ®éng cña con ng­êi lµ nh»m tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu , mong ­íc cña chÝnh m×nh . Nh­ vËy, nhu cÇu bao giê còng xuÊt hiÖn tr­íc vµ ®­îc tho¶ m·n sau b»ng chÝnh ho¹t ®éng xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu ®ã. Khi mét nhu cÇu nµy ®ù¬c tho¶ m·n th× xuÊt hiÖn nhu cÇu kh¸c cao h¬n. V× vËy, gi÷a nhu cÇu vµ sù tho¶ m·n lu«n cã kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh. S nhu cÇu - S tho¶ m·n > 0 ChÝnh kho¶ng c¸ch nµy ®· t¹o ra ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng, nã lµm ng­êi ta h­íng tíi môc tiªu míi vµ sÏ cè g¾ng ®Ó ®¹t ®­îc b»ng sù nç lùc cña chÝnh m×nh mét c¸ch tù nguyÖn. Râ rµng , ®éng lùc lao ®éng lµ nh÷ng t¸c ®éng thóc ®Èy tõ bªn trong con ng­êi nh»m n©ng cao mäi nç lùc ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu hay kÕt qu¶ cô thÓ nµo ®ã mét c¸ch tù nguyÖn. §éng lùc lµ nh©n tè bªn trong cña con ng­êi nh­ng lµ con ng­êi trong tæ chøc bëi v× ®éng lùc chØ xuÊt hiÖn khi hä thùc hiÖn c«ng viÖc . Ng­êi lao ®éng lµm viÖc lµ ®Ó tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu vµ lîi Ých cña hä . Trong khi ®ã , nh÷ng nhµ quan trÞ th× quan t©m ®Õn viÖc ®¹t ®¹t tíi c¸c môc tiªu cña tæ chøc . NÕu c¸c nhu cÇu c¸ nh©n kh«ng phï hîp víi c¸c môc tiªu cña tæ chøc th× nh÷ng nç lùc cña ng­êi lao ®éng khã cã thÓ h­íng tíi viÖc ®¹t tíi c¸c môc tiªu cña tæ chøc . V× v©y , ®Ó nh÷ng nç lùc cña ng­êi lao ®éng h­íng tíi c¸ môc tiªu cña tæ chøc th× ph¶i g¾n viÖc ®¹t tíi c¸c môc tiªu cña tæ chøc víi viÖc tho¶ m·n c¸c nhu cÇu c¸ nh©n cña ng­êi lao ®éng. Tãm l¹i , ®éng lùc lµ sù nç lùc cña ng­êi lao ®éng nh­ng ph¶i ®¹t môc tiªu cña tæ chøc vµ ph¶i tho¶ m·n nhu cÇu cña c¸ nh©n . 1.2 c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng tíi ®éng lùc . + C¸c yÕu tè thuéc vÒ b¶n th©n c¸ nh©n : Nhu cÇu , kú väng : Nh÷ng gi¸ trÞ c¸ nh©n : gi¸ trÞ ®¹o ®øc cña c¸ nh©n n»m ë cÊp ®é nµo : x· héi , tËp thÓ hay c¸ nh©n . Khi ®¹o ®øc ng­êi lao ®éng ph¸t triÓn ë cÊp ®é c¸ nh©n th× nhµ qu¶n lý t¹o ®éng lùc cho hä ho¹t ®éng b»ng c¸ch tho¶ m·n c¸c nhu cÇu vµ lîi Ých kinh tÕ cña ng­êi lao ®éng . Cßn khi ®¹o ®øc ng­êi lao ®éng ph¸t triÓn ë cÊp ®é c¸ nh©n hay x· héi th× ng­êi ta kh«ng quan t©m nhiÒu tíi lîi Ých c¸ nh©n mµ chue yÕu h­íng tíi tËp thÓ , gi¸ trÞ x· héi . + C¸c yÕu tè thuéc vÒ c«ng viÖc : ®ßi hái cña c«ng viÖc , kü n¨ng , tÝnh m¹o hiÓm , sù hao phÝ thÓ lùc vµ trÝ lùc , quan hÖ c«ng viÖc , ph¸t triÓn trong c«ng viÖc … Nh÷ng nh©n tè nµy nÕu gi¶i quyÕt kh«ng tèt sÏ t¹o ra sù bÊt m·n , nh­ng nÕu gi¶i quyÕt tèt th× t¹o ra t×nh tr¹ng kh«ng bÊt m·n chø ch­a ch¾c ®· cã t×nh tr¹ng tho¶ m·n . + C¸c yÕu tè thuéc vÒ tæ chøc : HÖ thèng chÝnh s¸ch cã liªn quan tíi quyÒn vµ nghÜa vô cñ n­êi lao ®éng ( nh÷ng vÊn ®Ò vÒ thu nh¹ap , thï lao , th¨ng tiÕn … ) .Nh÷ng chÝnh s¸ch nµy ph¶i xem xÐt ë 2 gãc ®é : nhµ qu¶n lý : ®­a ra hÖ thèng chÝnh s¸ch ®Ó qu¶n lý vµ khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng : cß ng­êi lao ®éng nghÜ r»ng chÝnh s¸ch ®ã cã lîi cho nhµ qu¶n lý chø kh«ng cã lîi cho m×nh . à Nhµ qu¶n lý muèn chÝnh s¸ch t¸c ®éng t¹o ®éng lùc cho nh­êi lao ®éng th× ph¶i x©y dùng chÝnh sachs dùa trªn ý kiÕn cña hä . L·nh d¹o tæ chøc : quan ®iÓm , th¸i ®é , ph­¬ng ph¸p l·nh ®¹o ( ®éc tµi hay d©n chñ ) , t­ c¸ch l·nh ®¹o cña l·nh ®¹o ( ng­êi l·nh ®¹o v× c¸i chung hay v× môc ®Ých c¸ nh©n cña hä , nÕu v× môc ®Ých c¸ nh©n th× ng­êi l·nh ®¹o coi ng­êi lao ®éng nh­ lµ c«ng cô ®Ó ®¹t môc ®Ých. 2 . t¹o ®éng lùc lao ®éng . 2.1 T¹o ®éng lùc . Nh­ ®· nãi ë trªn , nhu cÇu lµ nh÷ng ®ßi hái , mong ­íc cña con ng­êi xuÊt ph¸t tõ nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c nhau nh½m ®¹t ®­îc môc ®Ých nhÊt ®Þnh . Nhu cÇu cña con ng­êi phong phó , ®a d¹ng vµ th­êng xuyªn t¨ng lªn vÒ sè l­¬ng vµ chÊt l­îng . Râ rµng , ®Ó cã thÓ tho¶ m·n ®ùoc nh÷ng nhu cÇu ®ã , con ng­êi ph¶i tham gia vµo qu¸ tr×nh lao ®éng . ChÝnh v× lÏ ®ã , nhu cÇu cña con ng­êi t¹o ra ®éng c¬ thóc ®Èy hä tham gia vµo nÒn s¶n xuÊt x· héi . Khi nhu cÇu xuÊt hiÖn th× nã ®ßi hái ph¶i ®­îc tho¶ m·n . Vµ lîi Ých chÝnh lµ møc ®é tho¶ m·n nhu cÇu cña con ng­êi trong mét ®iÒu kiÖn cô thÓ nhÊt ®Þnh . Do ®ã, lîi Ých t¹o ra ®éng lùc thóc ®Èy con ng­êi lµm viÖc cã hiÖu qu¶ h¬n . Møc ®é tho¶ m·n nhu cÇu cµng lín th× ®éng lùc t¹o ra cµng lín vµ ng­îc l¹i , møc ®é tho¶ m·n nhu cÇu cµng nhá th× ®éng lùc t¹o ra cµng yÕu . Nhu cÇu vµ lîi Ých cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau , kh«ng cã nhu cÇu th× kh«ng cã lîi Ých . Hay nãi c¸ch kh¸c , lîi Ých lµ h×nh thøc biÓu hiÖn cña nhu cÇu. Vµ nhu cÇu cña con ng­êi t¹o ra ®éng c¬ thóc ®Èy hä tham gia lao ®éng, song chÝnh lîi Ých cña hä míi lµ ®éng lùc trùc tiÕp thóc ®Èy hä lµm viÖc cã hiÖu qu¶. ThËt vËy, trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, nhu cÇu t¹o ra ®éng c¬ thóc ®Èy con ng­êi lµm viÖc nh­ng nhu cÇu kh«ng ph¶i lµ ®éng c¬ trùc tiÕp mµ ®éng lùc trùc tiÕp l¹i lµ lîi Ých; lîi Ých cµng nhiÒu cµng kÝch thÝch con ng­êi lµm viÖc vµ ®Æc biÖt lµ lîi Ých kinh tÕ. Thùc tÕ nµy ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i quan t©m h¬n ®Õn lîi Ých cña ng­êi lao ®éng, ®¶m b¶o lîi Ých mµ ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc lµ lín nhÊt vµ cÇn ph¶i ®ång thêi t¹o ra sù høng thó, võa t¹o ra sù c«ng b»ng vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô. §©y lµ vÊn ®Ò kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong viÖc t¹o ®éng lùc lao ®éng. 2.2 c¸c häc thuyÕt t¹o ®éng lùc . 2.2.1 häc thuyÕt vÒ sù kú väng cña victor vroom Theo häc thuyÕt nµy ®éng lùc lµ kÕt qu¶ cña sù mong ®îi cña c¸ nh©n . Ng­êi lao ®éng cho r»ng sù nç lùc nhÊt ®Þnh sÏ dÉn tíi kÕt qu¶ trong c«ng viÖc, tõ ®ã sÏ nhËn ®­îc phÇn th­ëng nh­ mong muèn . Sù hÊp dÉn cña pÇn th­ëng t¹o ra ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng , lµm t¨ng nç lùc nh»m ®¹t ®­îc kÕt qu¶ . Vµ cø thÕ qu¸ tr×nh nµy tiÕp diÏn . `` Nç lùc KÕt qu¶ PhÇn th­ëng Kú väng Tãm l¹i , ®éng lùc phô thuéc vµo tÝnh hÊp dÉn cña c«ng viÖc ( nhu cÇu – kú väng ) ; mèi liªn hÖ kÕt qu¶ cña c«ng viÖc vµ phÇn th­ëng mµ ng­êi ta nhËn ®­îc ; mèi liªn hÖ gi÷a nç lùc vµ kÕt qu¶ ( gi÷a chóng t«n t¹i c¸c trung gian : ph­¬ng tiÖn , ®iÒu kiÖn , n¨ng lùc … ) 2.2.2 Häc thuyÕt vÒ sù c«ng b»ng cña stacy adams Häc thuyÕt nµy cho r»ng mçi ng­êi lao ®éng trong tæ chøc muèn ®­îc ®èi xö c«ng b»ng . Hä lu«n cã xu h­íng so s¸nh sù ®ãng gãp cña m×nh ( n¨ng suÊt lao ®éng , nç lùc…) víi c¸c quyÒn lîi mµ m×nh ®­îc h­ëng ( l­¬ng , khen th­ëng… ). Ngoµi ra , hä cßn so s¸nh sù ®ãng gãp vµ c¸c quyÒn lîi cña m×nh ®­îc h­ëng víi sù ®ãng gãp vµ c¸c quyÒn lîi cña nh÷ng ng­êi kh¸c . NÕu ng­êi lao ®éng cho r»ng phÇn th­ëng lµ kh«ng xøng ®¸ng víi c«ng søc hä ®· bá ra th× hä sÏ bÊt m·n vµ tõ ®ã hä sÏ lµ viÖc kh«ng hÕt kh¶ n¨ng vµ thËm chÝ sÏ bá viÖc . NÕu ng­êi lao ®éng tin r»ng phÇn th­ëng lµ t­¬ng xøng víi c«ng søc hä ®· bá ra th× hä sÏ duy tr× møc n¨ng suÊt nh­ cò . NÕu ng­êi lao ®éng nhËn thøc r»ng phÇn th­ëng lµ cao h¬n so víi ®iÒu hä mong muèn hä sÏ lµm viÖc tÝch cùc h¬n , ch¨m chØ h¬n . Song trong tr­êng hîp nµy , hä cã xu h­íng gi¶m gi¸ trÞ cña phÇn th­ëng vµ do ®ã vÒ l©u dµi phÇn th­ëng sÏ kh«ng cßn ý nghÜa khuyÕn khÝch . II . nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ tiÒn l­¬ng . 1 . TiÒn l­¬ng lµ g× ? Trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung , toµn bé mäi ho¹t ®éng vÒ kinh tÕ ®Æt d­íi sù qu¶n lý Nhµ n­íc mét c¸ch cã kÕ ho¹ch , trong ®ã kÓ c¶ kÕ ho¹ch ho¸ søc lao ®éng . Do ®ã , tiÒn l­¬ng lµ mét phÇn thu nhËp quèc d©n , ®­îc Nhµ n­íc ph©n phèi mét c¸ch cã kÕ ho¹ch cho ng­êi lao ®éng theo sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ddéng , Nh­ vËy , tiÒn l­¬ng chÞu sù t¸c ®éng cña quy luËt ph¸t triÓn c©n ®èi , cã kÕ ho¹ch vµ chÞu sù chi phèi trùc tiÕp cña Nhµ n­íc . Cßn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ nÒn kinh tÕ th«ng qua quan hÖ mua – b¸n , trao ®æi . Nã lµ mét thÓ thèng nhÊt cña c¸c thÞ tr­êng : hµng ho¸ tiªu dïng vµ dÞch vô , t­ liÖu san xuÊt , tµi chÝnh , søc lao ®éng , trong ®ã thÞ tr­êng søc lao ®éng cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng . ThÞ tr­êng søc lao ®éng tån t¹i khi søc lao ®éng trë thµnh hµng ho¸ hay ph¶i cã hai ®iÒu kiÖn sau : + Ng­êi lao ®éng ®­îc tù do b¸n søc lao ®éng ( n¨ng lùc ) cña m×nh , vµ b¸n cã thêi h¹n nhÊt ®Þnh , chø kh«ng ph¶i b¸n b¶n th©n con ng­êi mét c¸ch vÜnh viÔn. + Ng­êi lao ®éng kh«ng cã t­ liÖu s¶n xuÊt hoÆc cã Ýt . Tr­íc ®ay quan niÖm r»ng chØ víi ®iÒu kiªn bÞ t­íc hÕt t­ liÖu s¶n xuÊt th× ng­êi lao ®éng míi cã thÓ b¸n søc lao ®éng cña m×nh . Song , thùc tÕ ngµy nay kh«ng ph¶i tÊt c¶ nh÷ng ng­êi b¸n søc lao ®éng ®Òu kh«ng cã t­ liÖu s¶n xuÊt mµ hä cã Ýt . Nh­ng cã thÓ hä kh«ng biÕt s¶n xuÊt - kinh doanh hoÆc s¶n xuÊt – kinh doanh kh«ng cã hiÖu qu¶ h¬n lµ ®i lµm thuª ( b¸n søc lao ®éng ) . Vµ khi ®· thõa nhËn sù tån t¹i kh¸ch quan cña thÞ tr­êng søc lao ®éng th× tiÒn l­¬ng kh«ng chØ thôcph¹m trï ph©n phèi mµ cßn lµ ph¹m trï trao ®æi , ph¹m trï gi¸ trÞ . Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng , hµng ho¸ søc lao ®éng lµ mét lo¹ hµng ho¸ ®Æc biÖt , thÓ hiÖn ë chç : + Gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ søc lao ®éng chØ thÎ hiÖn râ tong viÖc tiªu dïng søc lao ®éng . Vµ khi tiªu dïng nã sÏ t¹o ra mét gi¸ trÞ míi lín h¬n gi¸ trÞ ban ®Çu ®· tiªu hao . + Gi¸ trÞ søc lao ®éng ®­îc ®o b»ng gi¸ trÞ c¸c t­ liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt ®Ó t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng cña con ng­êi . Do vËy , tiÒn l­¬ng lµ gi¸ c¶ søc lao ®éng . Vµ gi¸ c¶ søc lao ®éng cã thÓ dao ®éng quanh gi¸ trÞ co¶ nã tuú thuéc vµo quan hÖ cung - cÇu søc lao ®éng . Tãm l¹i , tiÒn l­¬ng mang b¶n chÊt kinh tÕ – x· héi . Nã v­a lµ th­íc do gi¸ trÞ , lµ ®¬n vÞ cña chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh , võa g¾n víi con ng­êi vµ cuéc sèng cña hä . Ngoµi kh¸i niÖm tiÒn l­¬ng cßn cã kh¸i niÖm thu nhËp . Thu nhËp lµ tÊt c¶ c¸c kho¶n thu mµ ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc ( tõ doanh nghiÖp lµ chñ yÕu ) bao gåm tiÒn l­¬ng , tiÒn th­ëng , c¸c kho¶n tiÒn kh¸c hoÆc vËt chÊt mµ doanh nghiÖp cung cÊp cho ng­êi lao ®éng . 2 . C¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng . 2.1 h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm . Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm lµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng dùa trùc tiÕp vµo sè l­îng vµ chÊtl­îng s¶n phÈm ( hay dÞch vô ) mµ hä ®· hoµn thµnh H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm ®­îc coi lµ mét ®ßn bÈy t¹o ®éng lùc trong lao ®éng . Nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi lîi Ých vËt chÊt cña ng­êi lao ®«ng . Bëi v× , tiÒn l­¬ng ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc phô thuéc vµo sè l­îng vµ chÊt l­îng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh . Do ®ã , tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm cã t¸c dông khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng ra søc häc tËp n©ng cao tr×nh ®é lµnh nghÒ , tÝch luü kinh nghiÖm , rÌn luyÖn kü n¨ng , ph¸t huy s¸ng t¹o … ®Ó n©ng cao kh¶ naqng lµm viÖc vµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng . Tuy nhiªn ®Ó h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm thùc sù ph¸t huy t¸c dông cña nã cÇn ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn sau : ph¶i x©y dùng ®­îc c¸c ®Þnh møc lao ®éng cã c¨n cø khoa häc ®Ó lµm c¬ së tÝnh to¸n ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng . §¶m b¶o tæ chøc vµ phôc vô tèt n¬i lam viÖc . Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c thèng kª , kiÓm tra , nghiÖm thu s¶n phÈm ®Ó tr¸nh hiÖn t­îng ch¹y theo sè l­îng ®¬n thuÇn . 2.2 h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian . Tr¶ l­¬ng theo thêi gian lµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng dùa vµo møc l­¬ng theo cÊp bËc vµ sè thêi gian lµm viÖc thùc tÕ cña ng­êi lao ®éng . H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian Ýt cã t¸c dông t¹o ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng . V× nã kh«ng quan t©m trùc tiÕp tíi sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng , ch­a g¾n thu nhËp cña ng­êi lao ®éng víi kÕt qu¶ c«ng viÖc , mang tÝnh chÊt b×nh qu©n. Tuy h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã nhiÒu nh­îc ®iÓm nh­ng nã vÉn cã ®èi t­îng ¸p dông riªng . §ã lµ nh÷ng ng­êi lµm c«ng t¸c qu¶n lý hoÆc lµ nh÷ng c«ng nh©n s¶n xuÊt mµ c«ng viÖc hä thùc hiÖn khã tiÕn hµnh ®Þnh møc mét c¸ch chÆt chÏ vµ chÝnh x¸c . 2.3 h×nh thøc tiÒn th­ëng . TiÒn th­ëng thùc chÊt lµ kho¶n tiÒn bæ sung cho tiÒn l­¬ng nh»m qu¸n triÖt h¬n nguyªn t¾c ph©n phèi theo ®éng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt kinh doanh . ThËt vËy , phÇn lîi nhuËn ®­îc t¹o ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng chØ cã vai trß cña chñ doanh nghiÖp mµ cßn cã vai trß ®ãng gãp tÝch cùc cña ng­êi lao ®éng . Do ®ã , trong viÖc ph©n phèi lîi nhuËn ph¶i trÝch mét phÇn cho ng­êi lao ®éng ( d­íi d¹ng tiÒn th­ëng ) . Cã thÓ nãi tiÒn th­ëng lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch vËt chÊt ®èi víi ng­êi lao ®éng trong qu¸ tr×nh lµm viÖc . V× thÕ nã còng cã t¸c dông ®éng viªn vµ kÝch thÝch ng­êi lao ®éng lµm viÖc . 3 . vai trß cña tiÒn l­¬ng trong t¹o ®éng lùc . Con ng­êi lµ mét c¬ thÓ sèng , do ®ã con ng­êi bao giê còng ho¹t ®éng theo nhu cÇu tù nhiªn cña nã . BÊt k× sù ho¹t ®éng nµo cña con ng­êi còng ®Òu b¾t nguån tõ nh÷ng nhu cÇu . Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng , nhu cÇu ®­îc thÓ hiÖn tËp trung ë lîi Ých kinh tÕ - ®éng lùc thóc ®Èy ng­êi lao ®éng lµm viÖc , vµ lµm viÖc cã n¨ng suÊt , chÊt l­äng vµ hiÖu qu¶ . Nh­ vËy , ®éng c¬ ho¹t ®éng cña con ng­êi lµ nh»m tho¶ m·n nhu cÇu cho b¶n th©n vµ gia ®×nh ng­êi lao ®éng . Hay nãi c¸ch kh¸c, ng­êi lao ®éng lµm viÖc lµ v× ®ång l­¬ng ®Ó nu«i sèng b¶n th©n vµ gia ®×nh . ThËt vËy , tiÒn l­¬ng lµ phÇn thu nhËp chñ yÕu cña ng­êi lao ®éng , nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn møc sèng cña hä . Trong hoµn c¶nh n­íc ta hiÖn nay , mÆc dï c«ng cuéc ®æi míi ®· lµm t¨ng møc sèng cña ng­êi lao ®éng nh­ng hÇu hÕt hä ch­a cã tÝch luü b¶o ®¶m . §iÒu ®ã cã nghÜa chØ cÇn mét sù rñi ro nhá còng cã ¶nh h­ëng lín tíi ng­êi lao ®éng . V× thÕ phÊn ®Êu n©ng cao tiÒn l­¬ng lµ môc ®Ých cña mäi ng­êi lao ®éng . Môc ®Ých nµy t¹o ®éng lùc ®Ó ng­êi lao ®éng ph¸t triÓn tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng cña m×nh . Tãm l¹i , mét chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng ®¸p øng tèt nhu cÇu vµ lîi Ých cña ng­êi lao ®éng th× sÏ ph¸t huy ®­îc vai trß vµ tÝnh s¸ng t¹o cña hä trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt . §ång thêi nã còng t¹o nªn nh÷ng xu h­íng vËn ®éng nhÊt ®Þnh cña x· héi Ch­¬ng II Thùc tr¹ng cña tiÒn l­¬ng vµ t¸c dông t¹o ®éng lùc cña tiÒn l­¬ng trong c¸c doanh nghiÖp . I . t×nh h×nh tiÒn l­¬ng vµ thu nhËp . Tõ n¨m 1993 n­íc ta thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng míi . Theo ®ã , tiÒn l­¬ng ®· gãp phÇn ®¶m b¶o ®êi sèng cho ng­êi h­ëng l­¬ng , ®ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ . Tuy nhiªn , cuéc sèng lu«n lu«n biÕn ®éng , trong khi tiÒn l­¬ng l¹i chñ yÕu n»m trong tr¹ng th¸i tÜnh , dÉn ®Õn chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng béc lé nhiÒu h¹n chÕ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn , næi lªn lµ : + TiÒn l­¬ng tèi thiÓu thÊp , tiÒn l­¬ng thùc tÕ ngµy cµng gi¶m sót , võa kh«ng ®ñ ®Ó t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng , võa kh«ng ®ñ ®¸p øng nhu cÇu trong ®iÒu kiÖn më réng x· héi ho¸ . ThËt vËy , th¸ng 1/2001 , tiÒn l­¬ng tèi thiÓu mét lÇn n÷a ®­îc ®iÒu chØnh lªn 210.000 ®/th¸ng . Vµ ®Õn ngµy 28 / 3 / 2001 , ChÝnh phñ ban hµnh NghÞ ®Þnh 03 / 2002 / N§ - CP cho phÐp c¸c DNNN cã thÓ më réng tiÒn l­¬ng tèi thiÓu cao gÊp 3 lÇn møc tiÒn l­¬ng tèi thiÓu chung , tøc 630.000 ®/th¸ng . MÆc dï møc l­¬ng tèi thiÓu ®· ®­îc ®iÒu chØnh t¨ng song míi chØ bï ®­îctr­ît gi¸ 61% . Do vËy l­¬ng thùc tÕ vÉn trong xu h­íng gi¶m sót . + DiÖn h­áng l­¬ng tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc qu¸ réng , c¬ cÊu bÊt hîp lý vµ vÉn mang nÆng tÝnh bao cÊp . TÝnh ®Õn cuèi th¸ng 12 / 1999 , ®èi t­îng h­ëng l­¬ng vµ trî cÊp th­êng xuyªn t÷ NSNN lµ 6.172.497 ng­êi ( kh«ng kÓ lùc l­îng vò trang ) , chiÕm 8,2% d©n sè c¶ n­íc vµ tæng kinh phÝ tiÒn l­¬ng 1 n¨m h¬n 21.000 tû ®ång . N¨m 2001 tæng quü tiÒn l­¬ng gÇn 32.000 tû ®ång . + Trªn thùc tÕ thu nhËp cña c«ng chøc lín h¬n nhiÒu lÇn so víi tiÒn l­¬ng . Sè liÖu ®iÒu tra ë 100 ®¬n vÞ thuéc c¸c ngµnh gi¸o dôc , y tÕ , khoa häc kü thuËt , ph¸t thanh truyÒn h×nh , kho b¹c , h¶i quan cho thÊy møc thu nhËp tõ l­¬ng vµ ngoµi l­¬ng nh­ sau ( b¶ng 1 ) b¶ng 1 : c¬ cÊu thu nhËp cña c«ng chøc mét sè ngµnh ( % ) C«ng chøc khèi Tæng sè Tõ tiÒn l­¬ng Ngoµi l­¬ng §¹i häc Phæ th«ng trunh häc TiÓu häc BÖnh viÖn tinh / TP Y tÕ huyÖn Khoa häc kü thuËt Ph¸t thanh truyÒn h×nh Kho b¹c H¶i quan 100 100 100 100 100 100 100 100 100 37,80 62,85 85,78 59,29 78,83 40,55 22,48 45,11 36,08 62,20 37,15 14,22 40,71 21,17 59,45 77,56 54,89 63,92 Nguån : T¹p chÝ Lao ®éng vµ x· héi – Sè th¸ng 11 / 2001 . Nh×n chung hiÖn nay thu nhËp cña c«ng chøc bao gåm 2 phÇn : mét phÇn do Nhµ n­íc tr¶ , phÇn kia lµ thu nhËp do ®¬n vÞ lµm thªm . Trong ®ã phÇn tõ tiÒn l­¬ng chØ b»ng 1/3 ®Õn 1/4 thu nhËp , cßn tõ ho¹t ®éng lµm thªm mang l¹i 2/3 ®Õn 3/4 thu nhËp cña c«ng chøc . II . Nguyªn nh©n sù h¹n chÕ cña tiÒn l­¬ng hiÖn nay . Nh÷ng h¹n chÐ cña chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng hiÖn nay cã nhiÒu nguyªn nh©n . D­íi ®©y lµ mét sè nguyªn nh©n chñ yÕu : + Coi tiÒn l­¬ng chØ lµ yÕu tè cña ph©n phèi mµ ch­a coi lµ yÕu tè cña s¶n xuÊt . TiÒn l­¬ng lµ mét bé phËn cña thu nhËp quèc d©n , nh­ng ®èi víi ng­êi lao ®éng vÇ ng­êi sö dông lao ®éng , tiÒn l­¬ng cã ý nghÜa , vÞ trÝ kh¸c nhau . §èi víi ng­êi lao ®éng , tiÒn l­¬ng lµ nguån ®Ó t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng , do vËy tiÒn l­¬ng lµ yÕu tè cña ph©n phèi . Song ®èi víi ng­êi sö dông lao ®éng th× tiÒn l­¬ng lµ mét bé phËn cña chi phÝ s¶n xuÊt . V× vËy , chi cho tiÒn l­¬ng lµ chi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn . Do ch­a coi chi phÝ tiÒn l­¬ng lµ ®Çu t­ cho ng­êi lao ®éng mµ chØ coi ®ã lµ mét kho¶n chi cho tiªu dïng c¸ nh©n nªn chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng cßn nhiÒu h¹n chÕ . à Ph¶i thay ®æi nhËn thøc vÒ tiÒn l­¬ng . §èi víi ng­êi lao ®éng , tiÒn l­¬ng lµ bé phËn chñ yÕu cña thu nhËp . ChÝnh v× vËy , tiÒn l­¬ng lµ ®éng lùc kinh tÕ thóc ®Èy ng­êi lao ®éng quan t©m ®Õn c«ng viÖc cña hä . Tr¶ ®óng , tr¶ ®ñ tiÒn l­¬ng cho ng­êi lao ®éng sÏ khuyÕn khÝch hä quan t©m ®Õn ho¹t ®éng vµ g¾n bã víi c«ng viÖc mµ hä ®¶m nhiÖm . + Ch­a xo¸ bá bao cÊp trong tiÒn l­¬ng . HiÖn nay , cã kh«ng Ýt c¸n bé , c«ng chøc ®­îc h­ën bao cÊp vÒ nhµ ë , xe cé , ®iÖn tho¹i . NÕu nh­ gi¶m ®­îc nh÷ng kho¶n nµy còng cã thÓ chuyÓn phÇn kh«ng nhá vèn vµo quü tiÒn l­¬ng mçi n¨m . à TiÕp tôc tiÒn tÖ ho¸ tiÒn l­¬ng , cÇn xo¸ bá bao cÊp trong tiÒn l­¬ng . C¸c nhu cÇu vÒ ®iÒu kiÖn lµm viÖc vµ sinh sèng cña c¸n bé , c«ng chøc nh­ nhµ ë , xe cé , ®iÖn tho¹i ph¶i ®­îc tÝnh to¸n ®Çy ®ñ vµo tiÒn l­¬ng . + L­¬ng tèi thiÓu ch­a ban hµnh theo tõng vïng , ngµnh , kh«ng cã sù ph©n biÖt râ rµng gi÷a l­¬ng tèi thiÓu cña doanh nghiÖp víi c¸n bé c«ng chøc , gi÷a lao ®éng trÝ ãc vµ lao ®éng ch©n tay . HÖ thèng thang , b¶ng l­¬ng võa phøc t¹p , võa g©y khã kh¨n cho viÖc xÕp l­¬ng , c¸c chÕ ®é phô cÊp l­¬ng trïng lÆp , ý nghÜa khuyÕn khÝch kh«ng râ rµng vÒ x¸ch tÝnh , t¹o ra m©u thuÉn . à Nhu cÇu tèi thiÓu chung cña x· héi th­êng thÊp h¬n nhu cÇu cña ng­êi lµm c«ng ¨n l­¬ng . V× vËy , møc l­¬ng tèi thiÓu kh«ng thÓ chØ b»ng nhu cÇu tèi thØÓu chung cña x· héi . III . ®¸nh gi¸ t¸c dông t¹o ®éng lùc cña tiÒn l­¬ng trong c¸c doanh nghiÖp . Thùc tÕ cho thÊy møc l­¬ng hiÖn nay ch­a ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng , ch­a bï ®¾p ®­îc c¸c chi phÝ thiÕt yÕu cña b¶n th©n ng­êi lao ®éng , ch­a kÓ ®Õn gia ®×nh hä . TiÒn l­¬ng thÊp lµ nguyªn nh©n khiÕn mhiÒu doanh nghiÖp “ ph¸ rµo “ t×m c¸ch t¨ng thªm thu nhËp cho ng­êi lao ®éng . §iÒu nµy tuy cã t¸c dông kÝch thÝch ng­êi lao ®éng lµm viÖc nh­ng phÇn nµo lµm mÊt ý nghÜa tiÒn l­¬ng . MÆt khac , do tiÒn l­¬ng chØ b»ng 1/3 ®Õn 1/4 thu nhËp , nªn ng­êi lao ®éng ph¶i lµm thªm ®Ó cã thu nhËp nu«i b¶n th©n vµ gia ®×nh . ThËt vËy , trong c¬ chÕ thÞ tr­êng hiÖn nay , søc lao ®éng còng lµ hµng ho¸ . Do ®ã , ng­êi lao ®éng chØ h¨ng say lµm viÖc khi cã thu nhËp cao , nghÜa lµ , c¸ nh©n hä b¸n ®­îc søc lao ®éng cña m×nh víi gi¸ cao , Ýt nhÊt lµ gi¸ hîp lý . V× thÕ , c¸c doanh nghiÖp tr¶ l­¬ng cho hä ë møc ®é nµo th× hä sÏ bá thêi gian vµ søc lùc Ø møc ®é ®ã . Ng­êi lao ®éng rÊt nh¹y bÐn , hä th­êng ®Çu t­ søc lùc vµ trÝ tuÖ vµo nh÷ng c«ng viÖc ®­îc tr¶ l­¬ng xøng ®¸ng . Hä s½n sµng bá viÖc ë doanh nghiÖp cã thu nhËp thÊp sang n¬i lµm viÖc míi cã thu nhËp cao h¬n , hoÆc ®i lµm thªm ( doanh nghiÖp kh«ng thÓ lµ ng­êi chñ duy nhÊt ) . T×nh tr¹ng “ ch¶y m¸u “ chÊt x¸m cña c¸c daonh nghiÖp ( nhÊt lµ DNNN ) trong thêi gian qua lµ kh¸ phæ biÕn vµ hÇu nh­ lµ khã tr¸nh khái . Tãm l¹i , tiÒn l­¬ng ë nøoc ta qu¸ thÊp ®· lµm mÊt vai trß ®ßn bÈy kÝch thÝch ®èi víi ng­êi lao ®éng . Ch­¬ng III Mét sè gi¶i ph¸p nh»m ph¸t huy vai trß t¹o ®éng lùc cña tiÒn l­¬ng . 1. MÆc dï cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc ®æi míi , hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng , song thùc tÐ cho thÊy møc l­¬ng hiÖn nay cß rhÊp . Do ®ã , tiÒn l­¬ng ch­a thùc sù khuyÕn khiãch ng­êi lao ®éng , lµm cho hä h¨ng h¸i lµm viÖc th× ph¶i t¨ng thu nh¹p cña hä . Khi ng­êi lao ®éng thÊy r»ng hä sÏ nh©n ®­îc mét kho¶n ®ñ ®Ó tho¶ m·n hîp lý c¸c nhu cÇu , th× hä sÏ nç lùc lµm viÖc vµ lµm viÖc cã n¨ng suÊt , chÊt l­îng , hiÖu qu¶ . Nãi chung lîi Ých cµng nhiÒu , cµng kÝch thÝch con ng­êi lµm viÖc , vµ ng­îc l¹i . Thùc tÕ tiÒn l­¬ng tèi thiÓu ë n­íc ta thÊp , nh­ng t¨ng l­¬ng tèi thiÓu hoµn toµn kh«ng ®¬n gi¶n ( nÕu cø t¨ng thªm 10.000 ®ång tiÒn l­¬ng tèi thiÓu th× ph¶i t¨ng ng©n s¸ch Nhµ n­íc kho¶ng 1.700 tû ®ång ) . Do ®ã , c¸c doanh nghiÖp cã xu h­íng t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng ( t¨ng tiÒn th­ëng , c¸c kho¶n phô cÊp , trî cÊp … ) . MÆt kh¸c , Nhµ n­íc ph¶i lu«n ®iÒu chØnh tiÒn l­¬ng tèi thiÓu sao cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ . 2. §Ó tiÒn l­¬ng ph¸t huy vai trß t¹o ®éng lùc th× mçi chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng ban hµnh ra ph¶i th«ng qua ng­êi lao ®éng ( b¶ng hái , pháng vÊn … ) . Së dÜ nh­ vËy lµ vif khi ng­êi qu¶n lý ban hµnh chÝnh s¸ch th× hä lu«n cho r»ng cã sù c«ng b»ng trong chÝnh s¸ch ®ã . Nh­ng c«ng b»ng lµ sù nhËn thøc , nÕu ng­êi lao ®éng kh«ng c¶m nhËn ®­îc sù c«ng b»ng th× chÝnh s¸ch còng kh«ng t¹o ®éng lùc thóc ®Èy hä lµm viÖc . V× vËy , chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng ®­a ra ph¶i dÏ hiÓu , lµm cho ng­êi lao ®éng cã thÓ nhËn thøc ®­îc . §ång thêi ph¶i th­êng xuyªn cung cÊp th«ng tin cho ng­êi lao ®éng th× hä míi nhËn thøc ®óng ®­îc . Tr¸nh t×nh tr¹ng b×nh qu©n trong tiÒn l­¬ng : tiÒn l­¬ng cña ng­êi lµm viÖc kÐm hiÖu qu¶ còng b»ng tiÒn l­¬ngcña ng­êi lµm viÖc cã hiÖu qu¶ . Bëi v× ng­êi lao ®éng lu«n so s¸nh nh÷ng c¸i bá ra vµ nh÷ng c¸i nhËn ®­îc víi nh÷ng ng­êi xung quanh , nhÊt lµ nh÷ng ng­êi trong cïng ®¬n vÞ . §iÒu ®ã rÊt quan träng , nã sÏ t¹o ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng v× nh÷ng ng­êi lao ®éng trong cïng ®¬n vÞ lu«n cã xu h­íng thi ®ua víi nhau . Vµ h¬n ai hÕt hä hiÓu râ h¬n vÒ nh÷ng c¸i bá ra vµ nh÷ng c¸i nhËn ®­îc . 3. Cô thÓ ®Ó cã mét hÖ thèng tiÒn l­¬ng hiÖu qu¶ ph¶i tu©n theo mét sè nguyªn t¾c sau : §Ò cËp tíi møc l­¬ng vµ c¬ cÊu tiÒn l­¬ng . Quy tr×nh tiÒn l­¬ng ph¶i ®Ò cËp tíi hai ph­¬ng diÖn kh¸c nhau : møc l­¬ng vµ c¬ cÊu tiÒn l­¬ng . Møc l­¬ng cho mçi vÞ trÝ trong doanh nghiÖp cã tÝnh c¹nh tranh kh«ng ? C¬ cÊu tiÒn l­¬ng cã linh ho¹t vµ phï hîp víi hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai gÇn kh«ng ? Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ c«ng viÖc . Khi x¸c ®Þnh møc l­¬ng cho mét c«ng viÖc , ph¶i xem xÐt c¸c gi¸ trÞ cña c«ng viÖc ®èi víi doanh nghiÖp . Xem xÐt c¸c yÕu tè kh¸c nh­ th©m niªn c«ng t¸c . MÆc dï gi¸ trÞ c«ng viÖc lµ yÕu tè chÝnh trong quy tr×nh x¸c ®Þnh møc l­¬ng song vÉn ph¶i xem xÐt c¸c yÕu tè nh­ th©m niªn , tuæi t¸c … theo c¸c gi¸ trÞ x· héi phæ biÕn . TÝnh ®Õn møc l­¬ng trªn thÞ tr­êng lao ®éng . Liªn tôc rµ so¸t l¹i c¸c møc l­¬ng trong doanh nghiÖp dùa trªn c¸c møc l­¬ng cña ®èi thñ c¹nh tranh vµ dùa trªn møc l­¬ng chuÈn trªn thÞ tr­êng nh»m ®¶m b¶o hÖ thèng l­¬ng c«ng b»ng néi bé vµ c«ng b»ng so víi bªn ngoµi . TÝnh ®Õn yÕu tè biÕn ®éng cña gi¸ c¶ sinh ho¹t . Khi x¸c ®Þnh møc l­¬ng , hÖ thèng tiÒn l­¬ng cÇn xem xÐt ®Õn yÕu tè biÕn ®éng cña gi¸ c¶ sinh ho¹t . Khi møc l­¬ng chung cß thÊp , viÖc xem xÐt c¸c nhu cÇu c¬ b¶n cña con ng­êi cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng . Bao gåm c¬ chÕ tiÒn th­ëng . TiÒn l­¬ng cã hai bé phËn : l­¬ng c¬ b¶n vµ c¸c kho¶n tiÒn th­ëng . L­¬ng c¬ b¶n lµ mét bé hËn cè ®Þnh vµ tiÒn th­ëng lµ bé phËn cã thÓ biÕn ®æi theo kÕt qu¶ lµm viÖc cña c¸ nh©n hay kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp . C¨n cø vµo kÕt qu¶ lµm viÖc . ViÖc t¨ng l­¬ng vµ chia tiÒn th­ëng ph¶i dùa trªn kÕt qu¶ lµm viÖc. CÇn ph¶i cã mét hÖ thèng ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ lµm viÖc hoµn chØnh ®Ó t¹o ®éng lùc cho nh÷ng nh©n viªn cã kÕt qu¶ lµm viÖc cao . KÕt luËn Qua nghiªn cøu ®Ò tµi nÇy , em thÊy r»ng tiÒn l­¬ng cã vai trß quan träng trong viÖc t¹o ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng ho¹t ®«ngj . Kh«ng thÓ phñ nhËn vai trß cña con ng­êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt . Vµ nãi ®Õn vai trß cña con ng­êi cßn ph¶i nãi ®Õn tÝnh s¸ng t¹o cña hä trong qu¸ tr×nh lao ®éng . X· héi cµng ph¸t triÓn th× kh¶ n¨ng t­ duy s¸ng t¹o cña con ng­êi c¸ng ph¸t triÓn . Nªu mét hÖ thèng tiÒn l­¬ng ®¸p øng tèt nhu cÇu vµ lîi Ých kinh tÐ cña ng­êi lao ®éng th× sÏ ph¸t huy ®­äc vai trß vµ tÝnh s¸ng t¹o cña ng­êi lao ®éng . Tuy nhiªn , tiÒn l­¬ng cña ng­êi lao ®éng ë n­íc ta cßn qu¸ thÊp . Tû träng lao ®éng cã thu nhËp cao cßn rÊt Ýt . ChÝnh v× vËy tiÒn l­¬ng vÉn cã t¸c dông rÊt lín trong t¹o ®éng lùc . Nh­ng nÕu vÒ l©u dµi th× tiÒn l­¬ng thÊp sÏ lµm mÊt vai trß ®ßn bÈy kÝch thÝch ®èi víi ng­êi lao ®éng , triÖt tiªu tÝnh chñ ®éng s¸ng t¹o cña ng­êi lao ®éng, kh«ng khuyÕn khÝch hä n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô , tr×nh ®é lµnh nghÒ . danh môc tµi liÖu tham kh¶o PGS . PTS Tèng V¨n §­êng “ §æi míi c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch qu¶n lý lao ®éng , tiÒn l­¬ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam “ – NXB ChÝnh trÞ Quèc gia – 1995 . PGS NguyÔn Linh KhiÕu “ Lîi Ých - ®éng lùc ph¸t triÓn x· héi “ – NXB Khoa häc x· héi –1999 . “ T×m hiÕu chÕ ®é tiÒn l­¬ng míi “ – NXB ChÝnh trÞ Quèc gia – 1993 . TS Mai Quèc Ch¸nh – TS TrÇn Xu©n Cçu – “ Gi¸o tr×nh kinh tÕ lao ®éng “ – NXB Lao ®éng x· héi – 2000 . PGS . TS Ph¹m Døc Thµnh – “ Gi¸o tr×nh Qu¶n trÞ nh©n lùc “ – NXB Thèng kª - 1998 . T¹p chÝ Céng s¶n – Sè 630 / 2001 – “ MÊy suy nghÜ vÒ viÖc tiÕp tôc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng “ – Trang 25 . T¹p chÝ Lao ®éng vµ x· héi – Sè 11 / 2001 – “ Mét sè vÊn ®Ò cã tÝnh ph­¬ng ph¸p luËn vµ nguyªn t¾c ®Þnh h­íng c¶i c¸ch tiÒn l­¬ng ë n­íc ta “ – Trang 5 . T¹p chÝ Lao ®éng vµ x· héi – Sè 186 / 2002 – “ Mét sè vÊn ®Ò cÇn quan t©m trong c¶i c¸ch chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng hiÖn nay “ – Trang 8 vµ “ Quan hÖ tiÒn l­¬ng – Thùc tr¹ng vµ ®Þnh h­íng c¶i c¸ch “ – Trang 10 . T¹p chÝ Th«ng tin thÞ tr­êng lao ®éng – Sè 5 / 2000 – “ Mét vµi ý kiÕn vÒ vÊn ®Ò tr¶ c«ng lao ®éng trong nÌn kinh tÕ thÞ tr­êng “ Môc lôc Trang Lêi më ®Çu 1 Ch­¬ng I : C¬ së lý luËn vÒ ®éng lùc vµ vai trß t¹o ®éng lùc cña tiÒn l­¬ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng . 2 I . B¶n chÊt cña ®éng lùc lao ®éng vµ t¹o ®éng lùc lao ®éng . 2 §éng lùc lao ®éng 2 Kh¸i niÖm . 2 C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng tíi ®éng lùc . 3 T¹o ®éng lùc lao ®éng . 4 T¹o ®éng lùc . 4 C¸c häc thuyÕt vÒ t¹o ®éng lùc . 5 II . Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ tiÒn l­¬ng . 6 TiÒn l­¬ng lµ g× ? 6 C¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng . 7 Vai trß cña tiÒn l­¬ng trong t¹o ®éng lùc . 9 Ch­¬ng II : Thùc tr¹ng cña tiÒn l­¬ng vµ t¸c dông t¹o ®äng lùc cña tiÒn l­¬ng . 10 I . T×nh h×nh tiÒn l­¬ng vµ thu nhËp . 10 II . Nguyªn nh©n sù h¹n chÕ cña tiÒn l­¬ng hiÖn nay . 11 III . §¸nh gi¸ t¸c dông t¹o ®éng lùc cña tiÒn l­¬ng . 12 Ch­¬ng III : Mét sè gi¶i ph¸p nh»m ph¸t huy vai trß t¹o ®éng lùc cña tiÒn l­¬ng . 14 KÕt luËn 17 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 18