Điều khiển thiết bị từ xa bằng hồng ngoại

2) IC thu tín hiệu và mã hóa hồng ngoại PT2249 - PT2249 cũng được chế tạo bởi công nghệ CMOS . Nó có thể điều khiển tối đa 10 thiết bị. * Đặc tính : + Tiêu tán công suất thấp + Khả năng chống nhiễu rất cao + Nhận được đồng thời 5 chức năng từ IC phát PT2249 + Cung cấp bộ tạo dao động RC + Bộ lọc số và Bộ kiểm tra mã ngăn ngừa sự tác động từ những nguồn sáng khác nhau như đèn PL . Do đó không ảnh hưởng đến độ nhạy của mắt thu. * Sơ đồ chân của PT2249 - Chân 1 (Vss): là chân mass được nối với cực âm của nguồn điện. - Chân 2 (R) : là đầu vào tín hiệu thu. - Các chân 3 – 7 (H1 - H5) : là đầu ra tín hiệu liên tục. Chỉ cần thu được tín hiệu tương ứng với đầu ra nào thì đầu ra đó sẽ luôn duy trì ở mức logic “1”. - Các chân 8 – 12 (S5 – S1): là đầu ra tín hiệu không liên tục. Chỉ cần thu được tín hiệu tương ứng với đầu ra nào thì đầu ra đó sẽ duy trì ở mức logic “1” trong khoảng thời gian là 107ms. - Chân 14 và 13 (CODE 2 và CODE 3): để tạo ra các tổ hợp mã hệ thống giữa phần phát và phần thu. Mã số của hai chân này phải giống tổ hợp mã hệ thống của phần phát thì mới thu được tín hiệu. - Chân 15 (OSC): dùng để nối với tụ điện và điện trở bên ngoài tạo ra dao động cho mạch. - Chân 16 (Vcc): là chân được nối với cực dương của nguồn cung cấp - Giải thích sơ đồ khối : Sau khi IC phát PT2248 phát tín hiệu (2 chu kỳ) đi, tín hiệu sẽ được mắt thu tiếp nhận rồi đưa nó đến chân RXin. Chân RXin có nhiệm vụ sẽ chỉnh lại dạng sóng của tín hiệu cho chuẩn. Sau đó, tín hiệu được đưa tới bộ lọc số. Bộ lọc số có nhiệm vụ lọc lấy các dữ liệu rồi đưa đến thanh ghi. Dữ liệu đầu tiên được lưu vào thanh ghi 12 bit. Tiếp đến, dữ liệu thứ hai sẽ được nạp vào thanh ghi. Dữ liệu đầu tiên sẽ được đưa qua bộ đệm ngõ ra nếu mã của nó khớp với mã của phần phát. Trường hợp , mã của dữ liệu không khớp với mã của phần phát thì quá trình sẽ được lặp lại. 3) Module hay LED thu tín hiệu hồng ngoại PIC 1018SCL PIC – 1018SCL là IC thu tín hiệu hồng ngoại với những ưu điểm sau: - Là IC có Kích thước nhỏ - Phạm vi thu nhận tín hiệu xa (+,- 45 độ) - Khả năng chống nhiễu tốt. * Sơ đồ khối của PIC 1018SCL Giải thích sơ đồ khối: Tín hiệu hồng ngoại từ nguồn phát qua bộ truyền đến mạch thu được led hồng ngoại nhận rồi đưa qua ba tầng khuếch đại. Sau đó tín hiệu này được qua mạch lọc băng thông (Band Pass Filter) để chọn dãy băng thông thích hợp.ở ngõ ra tín hiệu này được qua mạch khuếch đại (AGC) để tăng độ khuếch đại nếu cần thiết.xung này được qua mach so sánh và phân tích truớc khi vào mạch Schmitt Trigger. Mạch Schmitt Trigger là mạch so sánh có phản hồi như hình sau: Lúc này do Vin so sánh với tín hiệu ngõ vào V+ là điện thế trên mạch phân áp R4 – R2, nên theo sự biến thiên giữa hai mức điện áp của Vout, mạch Schimitt Trigger cũa có hai ngưỡng so sánh là VH và VL Qua hình ta nhận thấy, mạch Schmitt Trigger là mạch so sánh Vin theo hai ngưỡng VH và VL. Khi điện áp Vin vượt qua VH thì giaù trị Vout là 0V và khi Vin thấp hơn VL thì Vout sẽ ở +Vcc (nghĩa là có sự đảo pha). Nhiệm vụ chủ yếu của mạch Schmitt Trigger là đổi tín hiệu liên tục thành tín hiệu vuông với khả năng chống nhiễu cao. Tín hiệu ngõ ra của mạch Schmitt Trigger qua mạch đảo sẽ cho tín hiệu ở ngõ của PIC – 1018SCL là tín hiệu đảo Thông số kỹ thuật - Nguồn cung cấp 2.5-5v thuờng chọn 5v - Dòng tiêu thụ cực đại ngõ vào =0 ,Ic=1.5mA - Tần số dao động F0=37.9KhZ - Tín hiệu ngõ ra là tín hiệu đảo - Mức cao ngõ ra VOH=VCC-0.5v - Mức thấp ngõ ra VOL=0.2v - Độ rộng xung =60us - Hoạt động ở nhiệt độ từ-10->+60 4) LED quang - LED phát tín hiệu hồng ngoại Ở quang trở, quang diode và quang transistor, năng lượng của ánh sáng chiếu vào chất bán dẫn và cấp năng lượng cho các điện tử vượt dãi cấm. Ngược blại khi một điện tử từ dãi dẫn điện rớt xuống dãi hoá trị thí sẽ phát ra một năng lượng E=h.f Dải dẫn điện Dải hóa trị Dải cấm hf. Khi phân cực thuận một nối P-N, điện tử tự do từ vùng N xuyên qua vùng P và tái hợp với lỗ trống (về phương diện năng lượng ta nói các điện tử trong dãi dẫn điện – có năng lượng cao – rơi xuống dãi hoá trị - có năng lượng thấp – và kết hợp với lỗ trống), khi tái hợp thì sinh ra năng lượng. Đối với diod Ge, Si thì năng lượng phát ra dưới dạng nhiệt. Nhưng đối với diod cấu tạo bằng GaAs (Gallium Arsenide) năng lượng phát ra là ánh sáng hồng ngoại (không thấy được) dùng trong các mạch báo động, điều khiển từ xa…). Với GaAsP (Gallium Arsenide phosphor) năng lượng phát ra là ánh sáng \vàng hay đỏ. Với GaP (Gallium phosphor), năng lượng ánh sáng phát ra màu vàng hoặc xanh lá cây. Các Led phát ra ánh sáng thấy được dùng để làm đèn báo,trang trí… Phần ngoài của LED có một thấu kính để tập trung ánh sáng phát ra ngoài. Để có ánh sáng liên tục, người ta phân cực thuận LED. Tuỳ theo mức năng lượng giải phóng cao hay thấp mà bước sóng ánh sáng phát ra khác nhau sẽ quyết định màu sắc của LED. Thông thường, LED có điện thế phân cực thuận cao hơn điốt thông thường, trong khoảng 1,5 – 2,8V tuỳ theo màu sắc phát ra, màu đỏ: 1,4 – 1,8V, vàng: 2 – 2,5V, còn màu xanh lá cây: 2 – 2,8V, và dòng điện qua LED tối đa khoảng vài mA. 5) IC chia tần số hay IC đếm xung CD4017 CD4017 là dòng CMOS dùng đếm xung thập phân. Nó có thể đếm xung ở sườn dương và sườn âm và kết thúc 1 chu kì đếm tự động Reset. Nó được ứng dụng nhiều vào trong các ứng dụng như : điều khiển tự động, làm các công cụ âm nhạc, điện tử y sinh, hệ thống cảnh báo, điện tử công nghiệp, và thiết bị đo từ xa.. a) Sơ đồ kiểu chân và tác dụng của các chân : + Từ chân 1,2,3,4,5,6,7,8,9,11 tương ứng với 10 xung đầu ra của CD4014. Các chân này được xuất ra mức 1 khi số xung được đếm tương ứng với thứ tự các chân đầu ra. + Chân 15 là chân Reset. Khi chân này tác động ở mức 1 thì đếm sẽ bị Reset về đầu. + Chân 14 là chân xung đầu vào và đếm ở sườn dương + Chân 13 là chân xung đầu vào và đếm ở sườn âm + Chân 12 là chân xung báo hiệu là đã đếm xong 1 chu kì đếm ( Có nghĩa là khi CD4017 đếm từ 1 đến 5 thì chân 12 ở mức 1 và CD4017 đếm từ 6 đến 10 thì chân 12 ở mức 0). + Chân 8 và 16 là chân nguồn b) Bảng giá trị của CD4017 Nhìn vào bảng trên ta thấy được CD4017 nó đếm nào nhưng hiểu qua thế này : Khi xung đầu vào nó đang ở mức dương thì xung đầu tiên được đếm và khi xung đầu vào xuống mức âm thì chân 1 vẫn giữ trạng thái là ở mức 1. Khi xung đầu vào lại đến sườn dương thứ 2 thì ngày lập tức xung thứ 2 được đếm và xung đầu tiên bị mất trạng thái và xuống mức âm. Cứ như thế nó đếm đến 10 là kết thúc 1 chu kì đếm và quay trở về chu kì mới. Nhìn vào bảng đếm để đếm tới 10 thì chân Reset luôn phải ở mức 0 và chân 13 phải ở mức âm. C) Chú ý : CD4017 nó có thể đếm được ở 2 mức : Đếm sườn âm và Đếm sườn dương + Nếu mà đếm sườn dương thì :Clock vào chân 14 và Chân 13 phải nối xuống đất + Nếu đếm sườn âm thì : Clock được vào chân 13 và Chân 14 phải được nối lên Vcc + CD4017 không chỉ đếm từ 1 đến 10. Nó có thể đếm từ 1 đến 2 hay đến 3....Nhưng lớn nhất là 10 dựa vào chân Reset 6) Sơ đồ khối của mạch và giải thích sơ đồ khối a) Sơ đồ khối của phần thu và phần phát b) Giải thích sơ đồ khối trên - Khối bàn phím: có nhiệm vụ tạo ra lệnh cho khối điều khiển phát tín hiệu tương ứng với một thiết bị cần điều khiển thông qua khối phát tín hiệu. - Khối điều khiển: sẽ xử lý những thông tin từ khối bàn phím gởi đến để đưa ra lệnh điều khiển thích hợp cho khối phát, phát chuỗi tín hiệu theo dạng xung nhị phân. - Khối tạo dao động: có nhiệm vụ tạo ra tần số xung nhịp cho các khối điều khiển làm việc. - Khối phát: có nhiệm vụ nhận chuoãi tín hiệu từ khối điều khiển dưới dạng điện áp, sau đó chuyển chuoãi tín hiệu điện này thành ánh sáng hồng ngoại và phát đi qua môi trường không gian đến khối thu (trên máy thu). - Khối nhận: có nhiệm vụ nhận tín hiệu (chuỗi ánh sáng hoàng ngoại từ khối phát gởi đến, chuyển chuỗi tín hiệu này thành tín hiệu điên trở lại như ban đầu, rồi khuếch đại lên sau đó gởi đến khối giải mã. - Khối giải mã: sau khi đã nhận được chuỗi tín hiệu điện từ khối nhận gởi đến, khối này sẽ giải mã ra bằng cách so sánh với những chuỗi tín hiệu đã được quy định sẵn trong khối, và đưa ra lệnh để điều khiển khối chấp hành(thông qua bộ đệm). - Bộ đệm: có nhiệm vụ là giữ mức điện ổn định cho khối chấp hàn thực thi lệnh, khi có phím nào được nhấn thì tín hiệu ở ngõ ra chi được duy trì trong một không thời gian nhất định (170 ms đối với phím đơn), cho nên muốn tín hiệu được duy trì khi không còn tác động từ bàn phím thì cần phải có khối đệm. - Khối chấp hành: chỉ có nhiệm vụ là nhận lệnh từ khối giải mã rồi thi hành lệnh đó (đóng hoặc ngắt một thiết bị nào đó). - Khối nguồn: cung cấp điện năng cho các khối trong mạch làm việc. 7) Sơ đồ nguyên lý a) Sơ đồ phần phát Thạch anh dao động của PT2248 là thạch anh dao động có tần số 455Khz Khi một phím trên bàn phím được nhấn (VD phím số 1), thì chân 10 (T1) và chân 4 (K1) thông mạch với nhau (các chân T1, K1 trên IC PT2248), lúc này ngõ ra cảu IC PT2248 trên chân 15 (TXout) sẽ phát liên tục 1 chuỗi xung điện đi vào cực B của cặp transistor Q1 (A1266),nhằm điều khiển cho 1 con led phát hồng ngoại D1 phát chuỗi xung điện này thành chuỗi ánh sáng hồng ngoại (tương ứng với chuỗi tín hiện điện trên) thông qua không gian đến IC thu hồng ngoại trên mạch thu. Để IC PT2248 của mạch phát làm việc được cần phải có bộ tạo dao động gồm thạch anh 455Khz và 2 tụ 150pF C1 và C2. b) Sơ đồ phần thu và điều khiển ngoại vi Từ IC thu hồng ngoại PIC 1018 khi nhân được chuỗi ánh sáng hồng ngoại từ mạch phát đến thì IC PIC 1018 sẽ chuyển thành chuỗi tín hiệu điện đưa ra chân 2 (Do chuỗi tín hiệu điện từ chân 2 của IC PIC 1018 là ngược với chuỗi tín hiệu điện tại ngõ ra của IC PT2248 trên mạch phát: Chân 15 IC PT2248 LOGIC 1 thì ngõ ra trên chân số 2 IC PIC 1018 lại là mức logic 0). Để có thể khôi phục lại đúng với chuỗi tín hiệu như ban đầu thì từ chân 2 IC PIC 1018 cần phải có mạch đảo chuỗi tín hiệu lại, thông qua transistor C3198 được lấy ra từ cựa C. Tại đây chuỗi tín hiệu đã được khôi phục và khuếch đại lên đúng với chuỗi tín nhiệu ban đầu, sau đó được đưa vào chân số 2 (RXin) của IC PT2249 để điều khiển mạch chấp hành. Từ IC PT2249 trên mạch thu khi nhân được tín nhiệu tương ứng với phím số 1 trên mạch phát, IC PT2249 sẽ điều khiển chân số 3 (HP1) lên mức logic 1 đưa vào chân led và tín hiệu ra từ 2 chân 4 và 5 tương tự như chân 1. và chân 6 và 7 của PT2249 tương ứng với phím bấm 4 và 5 trên PT2248 . khi phím 4 được bấm trên mạch phát thì trên mạch thu từ chân của PT 2249 sẽ đưa ra tín hiệu ở mức logic 1 (14) của 4017 và làm 4017 chuyển trạng thái từ chân xuất số 1 lên chân số 2 và bấm thêm lần nữa thì sẽ chuyến sang chấn số 3 và sẽ chuyển lần lượt như vậy. và bím phâm thứ 5 tương tự như vậy. 8) Nhiệm vụ và thông số của mạch a. IC thu phát PT 2248: IC PT2248 là một mạch tích hợp có nhiệm vụ là phát ra một chuỗi xung vuông từ chân Out khi có các tổ hợp phím được nhấn từ chân 4 – 12 thông qua Led phát hồng ngoại. Với mỗi một phím nhấn sẽ là một mã (một chuỗi xung vuông) khác nhau. Sẽ được phát đi liên tục hoặc không liên tục tuỳ vào phím được nhấn có phải là phím liên tục hay không, nếu không phải là phím liên tục thì chỉ được phát đi một lần. b. PT 2249 IC PT2249 là một mạch tích hợp có nhiệm vụ là nhận tín hiệu (các chuỗi xung vuông gởi tới từ IC phát) từ chân IN, sau đó sẽ so sánh và giải mã để biết được thông điệp gới đến là gì rồi điều khiển các chân ngõ ra từ chân 3 – 12 trên IC. c.Thông số * MÔ TẢ: Mạch thu – phát gồm 1 mạch phát và 1 mạch thu. Mạch phát: gồm 5phím nhấn ký hiệu từ 1 đến 5tương ứng là 5 thiết bị. Nguồn nuôi 3V. Mạch thu: 5 thiết bị. Nguồn nuôi 5V. * ĐẶC ĐIỂM: Mạch có thể thu phát với khoảng cách xa nhất đến 7m. Nguồn có thể sử dụng (đối với mạch phát) là 02 tháng. Mạch thu có thể kết nối cho 10 thiết bị khác nhau, sử dụng nguồn trực tiếp từ lưới điện. Mạch có thể kết hợp mạch vi xử lý để điều khiển hẹn giờ, ứng dụng trong công nghiệp và trong gia dụng. Đây là bài viết khá rõ ràng về nguyên tắc thu phát hồng ngoại và ứng dụng trong điều khiển ngoại vi.