LƠÌ NÓI ĐẦU
Ngày nay, với những ứng dụng của khoa học kỹ thuật tiên tiến, thế giới của chúng ta đã và đang một ngày thay đổi, văn minh và hiện đại hơn. Sự phát triển của kỹ thuật điện tử đã tạo ra hàng lọat những thiết bị với các đặc điểm nổi bật như sự chính xác cao, tốc độ nhanh, gọn nhẹ là những yếu tố rất cần thiết góp phần cho họat động của con người đạt hiệu quả cao.
Điện tử đang trở thành một ngành khoa học đa nhiệm vụ. Điện tử đã đáp ứng được những đòi hỏi không ngừng từ các lĩnh vực công–nông-lâm-ngư nghiệp cho đến các nhu cầu cần thiết trong họat động đời sống hằng ngày.
Một trong những ứng dụng rất quan trọng của công nghệ điện tử là kỹ thuật điều khiển từ xa. Nó đã góp phần rất lớn trong việc điều khiển các thiết bị từ xa.
Xuất phát từ ứng dụng quan trọng trên, em đã thiết kế và thi công mạch điều khiển từ xa quạt bàn bằng tia hồng ngoại.
Nội dung phần luận án gồm hai phần:
Phần I: lý thuyết.
Phần II: thiết kế và thi công.
Do thời gian, tài liệu và trình độ còn hạn chế nên cuốn luận án chắc chắn không thể tránh những thiếu sót. Kính mong sự chỉ dẫn và góp ý của tất cả thầy cô và các bạn.
86 trang |
Chia sẻ: banmai | Lượt xem: 1874 | Lượt tải: 3
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Điều khiển từ xa quạt bằng tia hồng ngoại, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
aïch dao ñoäng RC hoaëc thaïch anh. Maïch dao ñoäng naøy thay theá cho xung ñoàng hoà taïi ngoû vaøo RS. Boä ñeám ñöôïc reset khi chaân 12(MR) ôû möùc cao. Coù 16 chaân.
H Sô ñoà chaân:
S Thieát laäp maïch dao ñoäng:
- Maïch dao ñoäng RC:
Coâng thöùc tieâu bieåu ñeå tính taàn soá dao ñoäng:
fosc= 1/ (2,3x Rt x Ct )
Taàn soá dao ñoäng ñöôïc xaùc ñònh bôûi Rt ,Ct , vôùi Rt < R2 vaø R2R2 << Rt Rt. Chöùc naêng cuûa R2 laø giaûm toái thieåu aûnh höôûng cuûa aùp xuyeân qua diode baûo veä taàn soá vaøo, C2 laø tuï loïc giaù trò caøng cao caøng toát. Ñeå taàn soá dao ñoäng chính xaùc nhö mong muoán giaù trò Ct phaûi lôùn hôn C2 , giaù trò Rt phaûi lôùn hôn giaù trò ñieän trôû môû cuûa CMOS. Thoâng thöôøng ngöôøi ta söû duïng giaù trò Rt vaø Ct laø:
Ct >>100pF
10kW <= Rt <= 1MW
Ngoaøi ra chuùng ta coù theå söû duïng thaïch anh:
Rl : Ñieän trôû haïn doøng
IV. IC 74192:
Vi maïch 74192 laø boä ñeám BCD laäp trình ñöôïc, noù coù khaû naêng ñeám leân hoaëc ñeám xuoáng. Khi ñaàu vaøo taûi (Load-11) ñöôïc ñaët ôû möùc thaáp (L) thì soá 4 bit baát kyø ôû caùc ñaàu vaøo D, C, B, A seõ ñöôïc taûi vaø boä ñeám. Boä ñeám ñöôïc xoùa veà möùc thaáp khi ñaàu vaøo Clear (chaân 11) ñöôïc ñaët ôû möùc cao. Caùc ñaàu ra möôïn (Borrow-chaân 13) vaø nhôù (Carry-chaân 12) khi chuyeån xuoáng möùc thaáp seõ chæ traøn xuoáng döôùi (under-flow) hoaëc traøn leân treân (Over-flow). Vi maïch naøy coù khaû naêng ñeám theo soá ñaët tröôùc.
Vi maïch hoïat ñoäng ñeám leân khi chaân Count down (chaân 4) ôû möùc cao, xung ñoàng hoà ñöa vaøo chaân Count up (chaân 5), maïch ñeám leân laø ñeám töø soá ñaët tröôùc ñeán soá lôùn nhaát 1001, chaân taûi load ñöôïc taûi vaøo chaân carry vaø chaân clear ñöôïc noái vôùi mass.
Vi maïch hoïat ñoäng ñeám xuoáng khi chaân Count up (5) ôû möùc cao, xung ñoàng hoà ñöa vaøo chaân Count down (4); maïch ñeám xuoáng laø ñeám töø soá ñaët tröôùc ñeán soá thaáp nhaát 0000, chaân taûi ñöôïc taûi vaøo chaân borrow(13). IC coù 16 chaân.
H Sô ñoà chaân:
H Sô ñoà khoái beân trong:
15 14 13 12 11 10 9
5
P0 CL Borrow Carry Load P2
P1 P3
Q1 Q0 Cd Cu Q2 Q3
1 2 3 4 5 6 7
Count up : Ñeám leân.
Count down : Ñeám xuoáng.
Caarry :Chaân nhôù.
Borrow :Chaân möôïn.
Clear : Chaân xoùa.
P0¸P3: Chaân ñaët.
QA,QB,QC,QD:Caùc ngoõ ra.
V. IC 4002B:
Vi maïch 4002B coù chöùa 2 coång NOR, moãi coång coù 4 ngoõ vaøo vaø moät ngoõ ra. Coù 14 chaân, voû nhöïa kieåu caém thaúng haøng.
H Sô ñoà chaân vaø sô ñoà beân trong:
Baûng traïng thaùi:
Ngoõ vaøo
Ngoõ ra
D
C
B
A
Y
0
0
0
0
0
0
0
0
1
1
1
1
1
1
1
1
0
0
0
0
1
1
1
1
0
0
0
0
1
1
1
1
0
0
1
1
0
0
1
1
0
0
1
1
0
0
1
1
0
1
0
1
0
1
0
1
0
1
0
1
0
1
0
1
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Töø baûng traïng thaùi ta thaáy ngoõ ra leân möùc cao [1] khi taát caû caùc ngoõ vaøo ñeàu ôû möùc thaáp [0].
© IC ñieàu khieån töø xa baèng tia hoàng ngoïai:
ICSZ 9418, SZ9149, SZ9150 laø nhöõng IC thu phaùt trong heä thoáng ñieàu khieån töø xa baèng tia hoàng ngoaïi. Trong ñoù SZ9148 laø maïch ñieän IC phaùt xaï ñieàu khieån coù maõ hoùa kieåu ma traän. Noù vaø maïch ñieän IC SZ9149 phoái hôïp vôùi nhau coù theå hoaøn thaønh boä ñieàu khieån xa coù 10 chöùc naêng; phoái hôïp vôí maïch ñieän IC SZ 9150 coù theå hoaøn thaønh boä ñieàu khieån xa coù 18 chöùc naêng, coù hôn 75 leänh coù theå phaùt xa, trong ñoù 63 leänh laø leänh lieân tuïc, coù theå coù nhieàu toå hôïp phím; 12 leänh khoâng lieân tuïc, chæ coù theå söû duïng phím ñôn. Toå hôïp nhö vaäy coù theå duøng cho nhieàu loaïi ñieàu khieån xa cho caùc thieát bò ñieän.
VI. MAÏCH ÑIEÄN IC PHAÙT Z9148:
Maïch ñieän IC SZ9148 söû duïng coâng ngheä CMOS qui moâ lôùn ñeå cheá taïo laø moät loaïi linh kieän phaùt xa maõ hoùa tia hoàng ngoaïi raát thoâng duïng, phaïm vi ñieän aùp nguoàn ñieän laø 2,2V~5,5V. Vì söû duïng coâng ngheä CMOS ñeå cheá taïo neân coâng suaát tieâu hao cöïc thaáp, doøng ñieän traïng thaùi tónh chæ 10 µA, noù coù theå söû duïng nhieàu toå hôïp phím, linh kieän beân ngoaøi raát ít, maõ soá cuûa noù thích hôïp vôùi nhieàu qui moâ khaùc, chæ caàn noái ngoaøi linh kieän LC hoaëc boä dao ñoäng goám laø coù theå gaây ra dao ñoäng.
© Sô ñoà chaân:
1.Chöùc naêng cuûa caùc chaân daãn:
IC SZ9148 söû duïng 16 chaân voû nhöïa kieåu caém thaúng haøng.
Chaân 1: GND laø ñaàu aâm cuûa doøng ñieän noái vôùi ñaát.
Chaân 2: XT laø ñaàu vaøo cuûa boä phaän dao ñoäng beân trong.
Chaân 3: XTN laø ñaàu ra cuûa boä phaän dao ñoäng beân trong, beân trong noù khoâng coù ñieän trôû phaûn hoài.
© Sô ñoà khoái beân trong:
TX2
TNX 3
T
K1.4
K2.5
K3.6
K4.7
K5.8
K6.9
Maïch Ñieän
Ñoàng Boä
Ñaàu ra
Duy trì / Phaùt Sinh Tín Hieäu Khoâng Lieân Tuïc
Boä Giaûi Maõ
Dao Ñoäng
Phaân Taàn
Maïch
Ñieän
Phím
Vaøo
Phaùt Sinh Tín Hieäu Chioâng
Phaùt Sinh Tín Hieäu Bit
15 Txout
10 11 12 13
T1 T2 T3 CODE
Chaân 4 ñeán chaân 9: (k1-k6) laø ñoïan ñaàu vaøo tín hieäu cuûa baøn phím kieåu ma traän.
Chaân 10 ñeán chaân 12: T1 –T3 keát hôïp vôùi caùc chaân k1 ñeán k6 coù theå taïo thaønh 18 phím.
Chaân 13: (code) laø ñaàu vaøo cuûa maõ soá, duøng maõ soá ñeå truyeàn taûi vaø tieáp nhaän.
Chaân 14: (TCST) laø ñaàu ño thöû, bình thöôøng khi söû duïng coù theå boû troáng
Chaân 15:(Txout ) laø ñaàu ra tín hieäu truyeàn taûi tín hieäu 12 bit thaønh moät chu kyø, söû duïng soùng mang 38kHz ñeå ñieàu cheá.
Chaân 16: (V00) laø ñaàu döông cuûa nguoàn ñieän noái vôùi ñieän aùp moät chieàu 2,2-5,5 V, ñieän aùp laøm vieäc bình thöôøng 3V.
Beân trong IC 9148 do boä phaân dao ñoäng, boä phaân taàn, boä giaõi maõ, maïch ñieän ñaàu vaøo cuûa baøn phím, boä phaän phaùt maõ soá…taïo thaønh. Sô ñoà khoái logic beân trong cuûa noù ñöôïc trình baøy nhö hình 2.
S Tham soá chuû yeáu cuûa SZ9148:
Baûng 1 :
Muïc Luïc
Kí hieäu
Ñieàu kieän ño thöû
Nhoû nhaát
Ñieån hình
Lôùn nhaát
Ñôn vò
Ñieän aùp nguoàn ñieän
VDD
taát caû chöùc naêng thao taùc
2.2
_
5.0
V
Doøng ñieän laøm vieäc
IDD
phím thoâng khoâng phuï taûi
_
_
1.0
mA
Doøng ñieän traïng thaùi baõo hoøa
IDS
phím môû khoâng dao ñoäng
_
_
10
mA
Ñaàu vaøo
k14
k5
code
ñieän aùp ñaàu vaøo
möùc ñieän cao
VIH
_
2.0
_
3.0
V
möùc ñieän thaáp
VIL
_
0
_
0.5
V
k24 k6
doøng ñieän ñaàu vaøo
möùc ñieän cao
IIH
VIH = 3V
20
30
60
mA
möùc ñieän thaáp
IIL
VIL = 0V
-1.0
_
1.0
mA
Code
Test
doøng ñieän ñaàu vaøo
möùc ñieän cao
IIH
VIH = 3V
-1.0
_
1.0
mA
möùc ñieän thaáp
IIL
VIL = 0V
20
30
60
mA
Ñaàu ra
k14 k3
doøng ñieän ñaàu ra
möùc ñieän cao
IOH
VOH = 2V
_
_
-500
mA
möùc ñieän thaáp
IOL
VOL = 3V
-50
_
_
mA
TXOUT
doøng ñieän ñaàu ra
möùc ñieän cao
IOH
VOH = 2V
_
_
-0.1
mA
möùc ñieän thaáp
IOL
VOL = 2V
1.0
_
_
mA
ñieän trôû phaûn hoài boä dao ñoäng
R
_
_
500
_
KV
Coâng suaát dao ñoäng
fosc
-
400
455
600
KHZ
STham soá cöïc haïn cuûa IC SZ9148:
Baûng 2:
Tham soá
Kyù hieäu
Giaù trò cöïc haïn
Ñôn vò
Ñieän aùp nguoàn ñieän
Ñaàu vaøo/ra ñieän aùp
Coâng suaát toån hao
Nhieät ñoä laøm vieäc
Nhieät ñoä caát giöõ
Doøng ñieän ñaàu ra (Iout)
V00
VIN
PD
TOPP
TSfg
IOUT
6.0
VSS –3v ~ VDD+3V
200
-200~75
-55 ~125
-5
V
V
MW
0C
0C
mA
Nguyeân lyù hoaït ñoäng :
Trong IC SZ9148 coù chöùa boä ñaûo pha CMOS laø ñieän trôû ñònh thieân cuøng noái boä dao ñoäng baèng thaïch anh hoaëc maïch ñieän dao ñoäng coäng höôûng. Khi taàn soá cuûa boä phaän dao ñoäng thieát keá xaùc ñònh laø 455kHz, thì taàn soá phaùt xaï soùng mang laø 38 kHz. Chæ khi coù thao taùc nhaán phím môùi coù theå taïo ra dao ñoäng, vì theá ñaûm baûo coâng suaát cuûa noù tieâu hao thaáp. Noù coù theå thoâng qua caùc chaân k1 ñeán k6 vaø ñaàu ra thöù töï thôøi gian chaân T1 ñeán T3 ñeå taïo ra baøn phím 6x3 theo kieåu ma traän. Taïi t1 saùu phím ñöôïc saép xeáp coù theå tuøy choïn ñeå taïo thaønh 63 traïng thaùi tín hieäu lieân tuïc ñöa ra ñöôïc trình baøy ôû hình 3:
(H) (S1) (S2)
K1
K2
K3
K4
K5
K6
T1 T2 T3
Hình 3
Hai haøng phím ôû T2 vaø T3 chæ coù theå söû duïng phím ñôn, hôn nöõa, moãi khi aán vaøo phím moät laàn chæ coù theå phaùt xaï moät nhoùm maïch xung ñieàu khieån xa. Neáu nhö caùc phím ôû cuøng haøng ñoàng thôøi ñöôïc aán xuoáng thì thöù töï öu tieân cuûa noù laø K1 > K2 > K3> K4 > K4> K5>K6 . Khoâng coù nhieàu phím chöùc naêng treân cuøng moät ñöôøng K, neáu nhö ñoàng thôøi nhaán phím thì thöù töï öu tieân cuûa noù laø T1 >T2>T3.
Leänh phaùt ra cuûa noù do maõ 12 bit taïo thaønh, trong ñoù C1~C3 (code) laø maõ soá ngöôøi duøng, coù theå duøng ñeå xaùc ñònh caùc moâ thöùc khaùc nhau, toå hôïp C1, C2 phoái hôïp vôùi maïch ñieän IC thu SZ9150; toå hôïp C2, C3 phoái hôïp vôùi maïch ñieän IC thu SZ9149. Moãi loaïi toå hôïp coù 3 traïng thaùi ñoù laø 01, 10, 11 maø khoâng duøng traïng thaùi 00.
Leänh phaùt ra 12 bit nhö ôû baûng 3
C1 C2 C3
H S1 S2
D1 D2 D3 D4 D5 D6
Maõ ngöôøi duøng
Maõ lieân tuïc/khoâng lieân tuïc
Maõ phím ñaàu vaøo
Caùc bit maõ C1, C2, C3 ñöôïc thöïc hieän baèng vieäc noái hay khoâng noái caùc chaân T1,T2, T3 vôùi chaân code baèng caùc diode. Neáu noái qua diode thì caùc C töông öùng trôû thaønh [1] vaø ôû [0] khi khoâng ñöôïc noái. H, S1, S2 laø ñaïi dieän cho maõ soá phaùt xaï lieân tuïc hoaëc maõ soá phaùt xaï khoâng lieân tuïc. Noù ñoái öùng vôùi caùc phím T1, T2, T3. D1 ñeán D6 laø maõ soá cuûa soá lieäu phaùt ra. Phím cuûa noù vaø söï ñoái öùng maõ quan heä vôùi nhau nhö baûng 4 s
Phím
Soá lieäu
Ñaàu ra
Soá
H
S1
S2
D1
D2
D3
D4
D5
D6
Hình thöùc
1
1
0
0
1
0
0
0
0
0
Lieân tuïc
2
1
0
0
0
1
0
0
0
0
Lieân tuïc
3
1
0
0
0
0
1
0
0
0
Lieân tuïc
4
1
0
0
0
0
0
1
0
0
Lieân tuïc
5
1
0
0
0
0
0
0
1
0
Lieân tuïc
6
1
0
0
0
0
0
0
0
1
Lieân tuïc
7
0
1
0
1
0
0
0
0
0
Khoâng lieân tuïc
8
0
1
0
0
1
0
0
0
0
Khoâng lieân tuïc
9
0
1
0
0
0
1
0
0
0
Khoâng lieân tuïc
10
0
1
0
0
0
0
1
0
0
Khoâng lieân tuïc
11
0
1
0
0
0
0
0
1
0
Khoâng lieân tuïc
12
0
1
0
0
0
0
0
0
1
Khoâng lieân tuïc
13
0
0
1
1
0
0
0
0
0
Khoâng lieân tuïc
14
0
0
1
0
1
0
0
0
0
Khoâng lieân tuïc
15
0
0
1
0
0
1
0
0
0
Khoâng lieân tuïc
16
0
0
1
0
0
0
1
0
0
Khoâng lieân tuïc
17
0
0
1
0
0
0
0
1
0
Khoâng lieân tuïc
18
0
0
1
0
0
0
0
0
1
Khoâng lieân tuïc
Baûng 4 :
L Daïng xung phaùt xaï ra:
Khi tæ leä chieám troáng cuûa maïch xung döông hình soùng do maïch ñieän SZ9148 phaùt ra laø ¼ ñaïi dieän laø [0] khi tæ leä chieám troáng cuûa maïch xung döông laø 4/3, ñaïi dieän cho [1]}. Baát luaän laø [0] hay [1] khi chuùng ñöôïc phaùt ra maïch xung döông ñöôïc ñieàu cheá treân soùng mang 38kHz, tæ leä chieám troáng cuûa soùng mang laø 1/3, nhö vaäy coù lôïi cho vieäc giaûm coâng suaát tieâu hao.
Ñöôïc minh hoïa bôûi hình 4:
1a
3a
3a
Bit 0
Bit 1
“1”
“0”
Hình 4
Vieäc phaùt ra cuûa moãi moät chu kyø theo thöù töï noái tieáp C1, C2, C3,H, S1, S2, D1, D2, D3, D4, D5, D6 coù toång chieàu daøi ñöôïc ño 48a, trong ñoù a= ¼ chu kyø moät maõ. Phöông phaùp tính cuûa a laø: a = (1/fosc) 192s. Khi aán phím khoâng lieân tuïc, ñaàu ra maõ chæ phaùt ra 2 chu kyø, khi aán phím lieân tuïc, ñaàu ra maõ seõ phaùt ra lieân tuïc, giöõa 2 nhoùm döøng laïi 280s nhö hình 5a, 5b, 5c trình baøy.
Hình 5
VII. MAÏCH IC THU SZ9149 VAØ SZ9150:
Hai IC naøy cuõng ñöôïc cheá taïo baèng coâng ngheä CMOS, chuùng ñi caëp vôùi IC phaùt SZ9148 ñeå taïo thaønh moät boä IC thu-phaùt trong ñieàu khieån xa baèng tia hoàng ngoaïi.
S Sô ñoà chaân:
S Sô ñoà khoái beân trong IC thu SZ9150:
24 1
Kieåm Tra Soá Lieäu
Dao Ñoäng
Boä Ñeám Soá Löôïng
23
Boä Nhôù Dòch
Haøng Ñaàu Vaøo
Boä Nhôù Dòch Haøng
2
Maïch Ñieän Khoùa
Ghi Maïch Xung Ñaàu Vaøo
Maïch Haøm Xung
Ñaàu Vaøo
Kieåm Tra Maõ
Ño Kieåm Tra Sai Soá
22
21
FF
FF
3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
HP1 HP2 HP3 HP4 HP5 HP6 CP2 CP1 SP10 SPSP9 S8 SP7 SP6 SP5 SP4 SP3 SP2 SP1
1.Chöùc naêng caùc chaân:
IC SZ9149 coù 16 chaân, IC SZ9150 coù 24 chaân. Caû hai ñeàu coù voû nhöïa kieåu caém thaúng hai haøng, hình daïng beân ngoaøi cuûa noù vaø chaân daãn ñöôïc saép xeáp nhö hình 6.
- Chaân 1: (GND) laø ñaàu aâm cuûa doøng ñieän noái ñaát.
- Chaân 2: (Rxin) laø ñoaïn ñaàu vaøo cuûa tín hieäu thu; tín hieäu sau khi ñöôïc loïc boû soùng mang.
- Chaân 3 ñeán 8 :HP1 ~HP6 (HP1~HP5) laø ñaàu ra tín hieäu lieân tuïc.
- Chaân 9, 10: (CP1, CP2) laø ñaàu ra tín hieäu chu kyø, tín hieäu thu cuûa ñaàu vaøo töông ñöông moät laàn, ñaàu ra cuûa noù seõ laät moät laàn.
- Chaân 11 ñeán 20: SP10 ~SP1 (SP1~SP5) laø ñaàu ra tín hieäu khoâng lieân tuïc, tín hieäu tieáp nhaän cuûa ñaàu vaøo töông öùng moät laàn, möùc ñieän cao cuûa ñaàu ra duy trì khoaûng 107ms.
- Chaân 21, 22: (code 2, code 1) laø ñaàu so saùnh maõ truyeàn ñaït töông ñoái chính xaùc, maõ soá thu ñöôïc vaø maõ soá ñònh tröôùc cuûa maïch ñieän naøy phaûi hoaøn toaøn gioáng nhau môùi coù theå thu ñöôïc.
- Chaân 23: (OSC) laø ñaàu vaøo dao ñoäng. Ñieän trôû gheùp song song ñeán ñaát vaø tuï ñieän cuûa ñaàu naøy gaây ra dao ñoäng.
- Chaân 24: (VDD) laø ñaàu döông cuûa doøng ñieän, thöôøng maéc ñieän aùp khoaûng 4,5V~5,5V. Maïch ñieän beân trong cuûa IC thu do boä phaän dao ñoäng, boä ñeám soá coäng, boä nhôù dòch haøng ñaàu vaøo, boä phaän kieåm tra soá lieäu, boä phaän kieåm tra maõ, maïch ñeám maïch xung ñaàu vaøo, maïch ñieän khoùa coá ñònh, maïch ñieän kieåm tra ñoä sai soùt, boä phaän ñeám ñaàu vaøo… taïo thaønh. Sô ñoà khoái logic cuûa maïch ñieän beân trong nhö hình7.
STham soá cöïc haïn cuûa IC thu:
Baûng 6
Tham soá
Kyù hieäu
Giaù trò cöïc haïn
Ñôn vò
Ñieän aùp nguoàn ñieän
VDD
6
V
Ñieän aùp vaøo/ra
VIN/VOUT
VSS –0.3 ~ VDD + 0.3
V
Coâng suaát toån hao
PD
200
mW
Nhieät ñoä laøm vieäc
TOPR
-20 ~ 75
°C
Nhieät ñoä caát giöõ
TSTG
-55 ~ 125
°C
S Tham soá chuû yeáu cuûa IC thu:
Baûng 5:
Tham soá
Kyù hieäu
Ñieàu kieän ño thöû
Nhoû nhaát
Ñieån hình
Lôùn nhaát
Ñôn vò
Ñieän aùp nguoàn
VDD
Ta = -20 ~75°C
4.5
-
5.5
V
Doøng ñieän laøm vieäc
IDD
Ñaàu ra khoâng phuï taûi
-
-
1.0
MA
Taàn soá dao ñoäng
FOSC
Ta = -20 ~75°C,VDD4.5~5.5
27
-
57
KHz
Taàn soá söû duïng chuaån
SOSC
-
-
38
-
KHZ
Bieán aùp cuûa taàn soá theo ñieän aùp
DVfosc
VDD4.5~5.5
-5
-
5
%
Bieán aùp cuûa taàn soá theo nhieät ñoä
DTfosc
Ta = -30 ~75°C
-5
-
5
%
Doøng ñieän ñaàu ra
Möùc ñieän cao
IOH
Ño taát caû ñaàu ra,Voh=4v
-
-
-1.0
MA
Möùc ñieän thaáp
IOL
Ño taát caû ñaàu ra,Vol=4v
1.0
-
-
MA
Doøng ñieän ñaàu vaøo
Möùc ñieän cao
IIH
Ñaàu Code,VIH=5V
-1.0
-
1.0
mA
Ñieän trôû keùo treân
RUP
Ñaàu code
10
20
40
KW
Ñieän aùp ngöôõng cuûa maïch ñieän ñaàu vaøo
VIN
Ñaàu RXIN
2.0
2.5
3.0
V
Ñoä roäng cuûa daûi
Vhys
RXIN
-
0.8
-
V
2. Nguyeân lyù hoaït ñoäng:
Ñaàu vaøo cuûa tín hieäu tieáp nhaän cuûa maïch IC naøy do ñaàu vaøo linh kieän quang ñieän ñaûm nhaän, sau khi qua khueách ñaïi, taùch soùng ñeå loaïi tröø soùng mang 38kHz, sau ñoù ñöa vaøo ñaàu vaøo maïch ñieän IC, ñaàu tieân tieán haønh chænh hình ñoái vôùi tín hieäu ñaàu vaøo, sau ñoù laïi laøm caùc xöû lyù khaùc. Sô ñoà khoái veà nguyeân lyù hoaït ñoäng maïch ñieän ñaàu vaøo cuûa noù nhö hình 8.
Hình 8
Thôøi gian ño kieåm tra tín hieäu tieáp nhaän cuûa maïch ñieän naøy vaø ñoàng hoà baùo giôø hoïat ñoäng beân trong ñeàu do maïch ñieän dao ñoäng ñaûm nhaän, luùc duøng chæ caàn linh kieän RC maéc song song ñeán ñaát taïi ñaàu dao ñoäng OSC cuûa maïch ñieän SZ9149 vaø SZ9150 laø ñöôïc, nhö hình 9 trình baøy.
Hình 9
Hình 10
Töø nguyeân lyù cuûa SZ9148 coù theå bieát, moãi nhoùm soá lieäu cuûa tín hieäu phaùt ra laø 12 bit, moãi laàn phaùt ra 2 nhoùm soá, khi kieåm tra tín hieäu nhaän ñöôïc, ñaàu tieân ñem tín hieäu thu cuûa nhoùm 1 gôûi vaøo trong boä nhôù dòch haøng 12 bit, sau ñoù tieán haønh so saùnh töøng soá cuûa soá lieäu nhoùm 2 vaø nhoùm 1 nhaän ñöôïc, neáu nhö gioáng nhau thì ñaàu ra ñoái öùng pha seõ töø möùc ñieän thaáp seõ taêng leân möùc ñieän cao; neáu nhö khaùc nhau thì gaây ra tín hieäu sai soùt laäp töùc laøm cho heä thoáng trôû veà traïng thaùi ban ñaàu. Soá lieäu nhaän ñöôïc cuûa noù so saùnh nhö trong hình 10 treân.
Do trong tín hieäu phaùt ra cuûa IC phaùt coù C1, C2 vaø C3 cung caáp tín hieäu maõ soá vieát cho ngöôøi duøng, vì vaäy ñaàu tieáp nhaän caàn phaûi coù tín hieäu maõ soá töông öùng, maùy khaùc nhau coù maõ khaùc nhau ñeå cho coù söï khaùc bieät
IC SZ9148 phoái hôïp vôùi maõ ngöôøi duøng cuûa SZ9149 vaø SZ9150 laàn löôït coù 3 löïa choïn nhö baûng 7 döôùi ñaây.
Baûng 7:
SZ9148 phoái hôïp vôùi SZ9149
SZ9148 phoái hôïp vôùi SZ9150
C1
C2
C3
C1
C2
C3
1
1
1
0
1
1
1
0
1
0
1
1
1
0
1
1
1
1
Ñaàu C(code) noái vôùi tuï ñieän cho ñeán ñaát laø [1]; tröïc tieáp noái ñaát laø [0].
Trong C1 cuûa SZ9150 ñöôïc ñaët ôû [1], 2 soá khaùc khoâng theå ñaët maõ laø [00]. Khi maõ ngöôøi duøng phaùt hay thu phuø hôïp thì beân trong maïch ñieän seõ gaây ra maïch xung khoùa, ñeå khoùa soá lieäu ñaàu vaøo vaø laøm cho ñaàu ra taêng töø möùc ñieän thaáp leân möùc ñieän cao. Neáu maõ ngöôøi duøng khoâng phuø hôïp, thì gaây maïch xung khoâng khoùa, ñaàu vaøo döøng laïi ôû möùc ñieän thaáp.
Khi môû maùy ñaàu vaøo maõ ngöôøi duøng thì nhaát thieát phaûi ñöa ra maïch xung döông, ñeå laøm cho heä thoáng trôû veà ban ñaàu. Ñeå taïo ra tín hieäu ban ñaàu naøy, nhaát ñònh ñaàu C ñaët ôû möùc [0] noái vôùi tuï ñieän (0,001 ~0,022 µF), nhö vaäy thì coù theå baûo ñaûm trong khoaûng khaéc baät maùy, ñaàu C ñoàng thôøi laø möùc ñieän thaáp, laøm cho beân trong maïch ñieän taïo ra maïch xung trôû veà ban ñaàu, sau ñoù ñaàu C cuûa noù döøng laïi ôû möùc ñieän khoùa.
Nhö tröôùc ñoù ñaõ trình baøy, ñaàu C1, C2 ñoàng thôøi ñaët [0] laø khoâng ñöôïc ít nhaát hai ñaàu naøy phaûi noái vôùi moät tuï ñieän nhö hình 11 sau:
Hình 11
Sau khi SZ9149, SZ9150 tieán haønh kieåm tra chính xaùc maïch xung thu 12 bit, thì ñaàu ra töông öùng taïo thaønh moät maïch xung döông roäng khoûang 107ms, laø maïch xung ñôn, nhö hình 12 sau:
Hình 12
Sau khi thu tín hieäu lieân tuïc, ñoàng thôøi vôùi vieäc taïo ra maïch xung khoùa thöù 1, ñaàu vaøo töông öùng taïo ra möùc ñieän cao, cho ñeán khi maïch xung khoùa sau cuøng keát thuùc 160ms thì laïi trôû laïi möùc ñieän thaáp. Khi thao taùc nhieàu phím caùc ñaàu HP töông öùng coù theå song song ñoàng thôøi ñöa ra caùc xung lieân tuïc, ñoù laø ñaàu ra maïch xung lieân tuïc, minh hoïa nhö hình 13:
12bit
12bit
12bit
12bit
160ms
Ñaàu ra duy trì
Thoâng khoùa
Tín hieäu lieân tuïc
Phím aán
Hình 13
Neáu nhö moãi khi nhaän ñöôïc tín hieäu phaùt khoâng lieân tuïc, möùc ñieän ñaàu CP töông öùng chuyeån ñoåi moät laàn, loïai maïch xung chu kyø naøy(hai traïng thaùi oån ñònh) thöôøng duøng trong nguoàn chuyeån maïch duøng cho ñieàu khieån thieát bò ñieän, maïch ñieän laøm caâm taïp aâm… Daïng soùng hoïat ñoäng cuûa noù nhö hình 14:
Hình 14
Phím cuûa boä phaän phaùt xa vaø maõ soá phím ôû giöõa ñaàu ra cuûa SZ9150 quan heä vôùi nhau nhö baûng 8 sau:
Soá phím
Soá lieäu
Chöùc naêng
Ñaàu ra
H
S1
S2
K1
K2
K3
K4
K5
K6
1
1
0
0
1
0
0
0
0
0
Tín hieäu lieân tuïc
HP1
2
1
0
0
0
1
0
0
0
0
Tín hieäu lieân tuïc
HP2
3
1
0
0
0
0
1
0
0
0
Tín hieäu lieân tuïc
HP3
4
1
0
0
0
0
0
1
0
0
Tín hieäu lieân tuïc
HP4
5
1
0
0
0
0
0
0
1
0
Tín hieäu lieân tuïc
HP5
6
1
0
0
0
0
0
0
0
1
Tín hieäu lieân tuïc
HP6
7
0
1
0
1
0
0
0
0
0
Tín hieäu khoâng lieân tuïc
SP1
8
0
1
0
0
1
0
0
0
0
Tín hieäu khoâng lieân tuïc
SP2
9
0
1
0
0
0
1
0
0
0
Tín hieäu khoâng lieân tuïc
SP3
10
0
1
0
0
0
0
1
0
0
Tín hieäu khoâng lieân tuïc
SP4
11
0
1
0
0
0
0
0
1
0
Tín hieäu khoâng lieân tuïc
SP5
12
0
1
0
0
0
0
0
0
1
Tín hieäu khoâng lieân tuïc
SP6
13
0
0
1
1
0
0
0
0
0
Tín hieäu khoâng lieân tuïc
SP7
14
0
0
1
0
1
0
0
0
0
Tín hieäu khoâng lieân tuïc
SP8
15
0
0
1
0
0
1
0
0
0
Tín hieäu khoâng lieân tuïc
SP9
16
0
0
1
0
0
0
1
0
0
Tín hieäu khoâng lieân tuïc
SP10
17
0
0
1
0
0
0
0
1
0
Tín hieäu chu kyø
CP1
18
0
0
1
0
0
0
0
0
1
Tín hieäu chu kyø
CP2
C. THIEÁT KEÁ MAÏCH:
I. SÔ ÑOÀ KHOÁI MAÏCH THU- PHAÙT DUØNG TIA HOÀNG NGOAÏI:
S Nguyeân lyù chung:
Moät Remote controller goàm 2 khoái: khoái phaùt vaø khoái thu. Khoái thu döïa theo moãi nuùt nhaán chöùc naêng seõ taïo ra moät tín hieäu ñieàu khieån vaø phaùt ñi bôûi LED hoàng ngoaïi. Caùc tín hieäu naøy ñöôïc phaân bieät vôùi nhau bôûi soá xung ñöôïc phaùt ñi.
A. SÔ ÑOÀ KHOÁI MAÏCH PHAÙT:
AND3
AND2
AND1
Baøn
Phím
Giôùi Haïn Ñoä Roäng Xung
Khoái Taïo Xung Ñôn oån
Khoái Dao Ñoäng Taïo Soùng Mang
Khoái
Phaùt
Khoái Dao Chuaån
S Giaûi thích sô ñoà:
J Baøn phím:
Ñöôïc toå chöùc döôùi daïng ma traän phím, moãi phím thöïc hieän moät chöùc naêng rieâng. Baát kyø phím naøo treân baøn phím ñöôïc nhaán ñeàu thöïc hieän 2 nhieäm vuï: thöù nhaát laø taïo xung kích, kích khoái taïo xung ñôn oån hoïat ñoäng; thöù hai laø taïo ra maõ töông öùng laø nhöõng bit nhò phaân döïa vaøo khoái giôùi haïn ñoä roäng xung.
J Khoái taïo xung ñôn oån:
Khi nhaän ñöôïc xung kích thích maïch ñôn oån taïo ra moät xung döông coù thôøi haèng laø T. Ñoä roäng T tuøy thuoäc vaøo trò soá cuï theå cuûa linh kieän trong maïch.
Nhieäm vuï chính cuûa khoái ñôn oån trong maïch laø taïo ra moät ñoä roäng xung döông T duy nhaát.
TIMERR
Khoái dao ñoäng chuaån:
Khoái naøy luoân dao ñoäng taïo ra moät chuoãi xung coù chu kyø laø haèng soá. Coång AND1 goàm hai ngoõ vaøo, moät ngoõ nhaän chuoãi xung cuûa khoái dao ñoäng chuaån ñöa ñeán, ngoõ coøn laïi laø ñoä roäng xung T. Nhö vaäy ngoõ ra cuûa coång AND1 chæ cho qua moät soá chu kyø xung nhaát ñònh khi maïch ñôn oån hoaït ñoäng.
Dao Ñoäng Chuaån
J Khoái giôùi haïn ñoä roäng xung:
Thöïc chaát ñaây laø maïch ñeám ñaët tröôùc, chæ tieâu laø nhöõng bit nhò phaân tuøy theo töøng phím cuï theå ñöôïc aán vaøo, maõ nhöõng döõ lieäu töông öùng seõ ñöôïc naïp vaøo maïch ñeám, ñeå thöïc hieän ñeám töø traïng thaùi ñoù, ta coù theå söû duïng maïch ñeám leân hoaëc ñeám xuoáng. ÔÛ ngoõ ra cuûa maïch ñeám laø nhöõng ñoä roäng xung töông öùng vôùi phím aán ñöôïc aán vaøo.
Treân baøn phím coù bao nhieâu phím aán thì maïch ñeám cho ra baáy nhieâu ñoä roäng xung.
Hai ngoõ vaøo coång AND2, moät ngoõ nhaän ñoä roäng xung khaùc nhau do khoái giôùi haïn ñoä roäng xung ñöa tôùi, ngoõ coøn laïi laø soá chu kyø oån ñònh(haèng soá), tuøy theo ñoä roäng xung maø coång AND2 cho pheùp xung ñi qua.
Tính chính xaùc cuûa maïch phuï thuoäc vaøo khoái giôùi haïn ñoä roäng xung, chæ caàn sai leäch ñoä roäng xung laø sai leäch ñoái töôïng.
J Khoái dao ñoäng taïo soùng mang:
Vì tín hieäu ñieàu khieån coù taàn soá thaáp. Khoâng ñuû maïnh ñeå böùc xaï ra khoaûng khoâng gian caàn thieát ñeán maïch thu, do vaäy phaûi ñieàu cheá noù vôùi soùng mang coù taàn soá cao ñeå ñuû naêng löôïng phaùt ñi. Khoái dao ñoäng taïo soùng mang thöôøng ñöôïc thieát keá dao ñoäng vôùi taàn soá vaøi chuïc kHz trôû leân.
J Ñaàu phaùt:
Tín hieäu cuûa ngoõ ra cuûa coång AND3 coù doøng nhoû neân khoâng ñuû khaû naêng thuùc LED hoàng ngoaïi. Do ñoù, phaûi qua moät boä khueách ñaïi doøng vaø aùp thích hôïp ñeå thuùc LED phaùt tín hieäu hoàng ngoaïi.
B. SÔ ÑOÀ KHOÁI MAÏCH THU:
Ñaâu Thu
Nhaän Daïng Tín Hieäu Ñieàu Khieån
Ñôn OÅn
Maïch Choát
Nhaän Thöùc Chöùc Naêng Rafdio Bottom
Giaûi Maõ Choïn Chöùc Naêng
Nhaän Chöùc Naêng ON/OFF
J Ñaàu thu:
Duøng photodiode ñeå nhaän daïng hoàng ngoaïi, sau ñoù ñoåi tín hieäu hoàng ngoaïi thaønh tín hieäu ñieän. Ñoàng thôøi vôùi vieäc ñoåi tín hieäu hoàng ngoaïi, tín hieäu ñieàu khieån cuõng ñöôïc taùch ra khoûi tín hieäu soùng mang, ñöa noù veà ñuùng daïng cuûa xung ñieàu khieån .
J Maïch ñôn oån:
Maïch naøy chæ hoïat ñoäng khi coù tín hieäu thu töø maïch phaùt. Tín hieäu thu coù daïng xung vuoâng, neân caàn coù maïch loïc taïo ra gai nhoïn kích cho noù hoïat ñoäng. Ngoõ ra cuûa khoái naøy coù daïng xung vuoâng, xung naøy ñieàu khieån maïch ñeám vaø maïch choát.
J Maïch nhaän daïng tín hieäu:
Thöïc chaát ñaây laø maïch ñeám, thöïc hieän ñeám soá xung do ñaàu thu ñöa ñeán. Soá xung maø maïch ñeám nhaän ñöôïc chính laø tín hieäu ñieàu khieån ñöôïc phaùt ñi.
J Maïch choát:
Döõ lieäu ñöa vaøo maïch choát laø döõ lieäu töø ngoõ ra cuûa maïch ñeám. Sau khi choát döõ lieäu seõ raát oån ñònh khoâng chaäp chôøn do ñoù giuùp giaõi maõ ñöôïc chính xaùc.
J Khoái giaõi maõ choïn chöùc naêng :
Nhieäm vuï chính laø nhaän tín hieäu oån ñònh sau khi choát, töø ñoù giaõi maõ choïn chöùc naêng. Ñòa chæ cuõng thay ñoåi khi maïch phaùt coù phím aán, vaø do ñoù töøng chöùc naêng cuõng thay ñoåi theo. Caùc ñöôøng chöùc naêng cuûa khoái naøy goàm 16 ñöôøng ra chöa ñöôïc söû lyù phaân chöùc naêng.
J Phaân chöùc naêng ON/OFF:
Tuøy theo yeâu caàu söû duïng maø ta phaân thaønh chöùc naêng treân. Chöùc naêng ON/OFF ñieàu khieån caùc ñoái töôïng ñoäc laäp. Chöùc naêng radio bottom ñieàu khieån caùc traïng thaùi phuï thuoäc cuûa cuøng moät ñoái töôïng hoaëc caùc thieát bò laøm vieäc luaân phieân nhau.
II. THIEÁT KEÁ MAÏCH PHAÙT ÑIEÀU KHIEÅN XA BAÈNG TIA HOÀNG NGOAÏI:
IC söû duïng trong maïch ñieàu khieån coù nhieàu loaïi, nhöng phaàn naøy em choïn caëp IC chuyeân duøng SZ9148 vaø SZ9150 ñeå thi coâng maïch bôûi nhöõng öu ñieåm cuûa chuùng.
ÖÙng duïng caëp IC SZ9148/SZ9150 thi coâng maïch thu-phaùt hoàng ngoaïi ñieàu khieån töø xa 6 phím nhaán vôí caùc thoâng soá sau:
- Ñieän aùp nguoàn ôû maùy phaùt 4V ñeán 5V, ñieän aùp nguoàn ôû maùy thu laø 5V ñeán 12V.
- Khoaûng caùch phaùt trong phaïm vi töø 10m ñeán 12m .
- Caùc chöùc naêng ñieàu khieån ñoùng môû nguoàn ON/OFF.
1. Thieát keá maïch phaùt:
IC SZ9148 coù khaû naêng taïo ra toå hôïp 18 phím töø ma traän 6x3. Trong ñoù coù 6 phím lieân tuïc (phím 1 ñeán phím 6) vaø 12 phím khoâng lieân tuïc (phím 7 ñeán phím 18). Ñöôïc moâ taû nhö sau:
Ma traän phím
Trong ñoù H, S1, S2 (töông öùng vôùi T1, T2,T3) laø ñaïi dieän cho maõ soá phaùt xaï lieân tuïc(H) hoaëc khoâng lieân tuïc (S1, S2).
Theo yeâu caàu cuûa ñeà thì ñieàu khieån quaït naøy bao goàm caùc phím chöùc naêng sau:
¬ Ñieàu khieån ñoùng ngaét maïch quaït.
Ñieàu khieån toác ñoä (coù 3 caáp).
® Ñieàu khieån cho quaït quay qua laïi.
¯ Ñieàu khieån heïn giôø.
Bôûi vaäy ta chæ söû duïng 6 phím nhaán khoâng lieân tuïc töø phím 7 ñeán phím 12.
Phím 7: duøng ñeå ñieàu khieån ñoùng ngaét maïch.
Phím 8: duøng ñeå ñieàu khieån toác ñoä thaáp (1) cuûa quaït .
Phím 9: duøng ñeå ñieàu khieån toác ñoä trung bình (2) cuûa quaït.
Phím 10: duøng ñeå ñieàu khieån toác ñoä cao (3) cuûa quaït.
Phím 11: duøng ñeå ñieàu khieån quaït quay qua laïi.
Phím 12: duøng ñeå heïn giôø.
J Maõ ngöôøi duøng C1, C2, C3:
Trong tín hieäu phaùt ra cuûa maïch phaùt coù C1, C2, C3 cung caáp tín hieäu maõ soá vieát cho ngöôøi duøng, vì vaäy ñaàu tieáp nhaän caàn phaûi coù tín hieäu maõ soá töông öùng, maùy khaùc nhau coù maõ soá khaùc nhau ñeå cho coù söï khaùc bieät.
Caùc bit maõ C1, C2, C3 ñöôïc thöïc hieän baèng vieäc noái caùc chaân T1, T2, T3 töông öùng qua chaân code (13) bôûi caùc diode hay khoâng noái. Neáu noái qua diode thì bit C töông öùng leân möùc [1], khoâng noái thì bit C töông öùng ôû möùc [0].
Theo yeâu caàu ñeà taøi söû duïng 6 chöùc naêng neân em choïn IC phoái hôïp IC phaùt SZ9148 laø IC thu SZ9150 vaø bit maõ ngöôøi duøng laø:
C1 C2 C3
1 1 1
Vaäy ôû maïch thu SZ9150 hai chaân code C1, C2 ta laàn löôït noái vôùi 2 tuï xuoáng mass.
Töông öùng vôùi IC SZ9148 keát noái T1 vôùi code thoâng qua D1 ñeå taïo ra C1 ôû möùc [1].
T2 vôùi code thoâng qua D2 ñeå taïo C2 ôû möùc [1] vaø T3 vôùi code thoâng qua D3 ñeå taïo C3 ôû möùc [1].
Nhöng trong maïch thi coâng ñeå ñôn giaûn bôùt vaø phuø hôïp vôùi ñieàu kieän cuûa baûn thaân, em chæ thi coâng maïch söû duïng 4 phím chöùc naêng. Do ñoù, em choïn IC phoái hôïp vôùi IC SZ9148 laø IC SZ9149, vaø choïn maõ ngöôøi duøng laø:
C1 C2 C3
1 1 0
Vaäy C2 (13) cuûa IC SZ9149 noái vôùi tuï ñeå taïo ra möùc [1], chaân C3 (14) cuûa IC SZ9149 noái tröïc tieáp xuoáng mass ñeå taïo ra möùc [0].
Töông öùng beân IC phaùt SZ9148:
- T1 noái vôùi code qua diode D1 ñeå taïo ra C1=[1].
- T2 noái vôùi code qua diode D2 ñeå taïo ra C2=[1].
- T3 khoâng noái neân C3=[0].
J Boä dao ñoäng taïo taàn soá soùng mang:
Do caáu taïo beân trong cuûa IC phaùt SZ 9148 ñaõ coù saün moät coång ñaûo duøng ñeå phoái hôïp vôùi caùc linh kieän beân ngoaøi baèng thaïch anh hoaëc maïch LC ñeå taïo thaønh maïch dao ñoäng.
Sô ñoà cuûa maïch nhö sau:
Ñeå ñôn giaûn cho vieäc thieát keá vaø taêng ñoä chính xaùc cuûa taàn soá, neân choïn thaïch anh laøm maïch dao ñoäng.
J Choïn taàn soá dao ñoäng:
Taàn soá soùng mang maõ truyeàn laø taàn soá thu ñöôïc do vi maïch phaùt maõ hoùa sau khi tieán haønh chia taàn 12 ñoái vôùi taàn soá dao ñoäng cuûa boä coäng höôûng baèng thaïch anh ñöôïc ñaáu beân ngoaøi, cho neân möùc ñoä oån ñònh vaø ñoä thaáp cuûa taàn soá naøy phuï thuoäc vaøo chaát löôïng vaø qui caùch cuûa maïch thaïch anh.
Taàn soá dao ñoäng cuûa maïch söû duïng trong boä phaùt xaï ñieàu khieån töø xa thöôøng laáy töø 400kHz ñeán 500 kHz. Do ñoù, taàn soá soùng mang töông öùng thöôøng coù caùc loaïi nhö: 32kHz, 35kHz, 38kHz vaø 40kz. Chæ leänh maõ hoùa thöôøng duøng phöông thöùc phaùt ñi baèng taàn soá soùng mang; moät maët laø ñeå naâng cao coâng suaát trò soá ñænh phaùt xaï tín hieäu, maët khaùc laø öùng duïng maïch choïn taàn soá cuûa ñaàu thu hoàng ngoaïi laøm cho soùng taïp nhieãu loït vaøo taàn tröôùc cuûa boä khueách ñaïi theo con ñöôøng quang ñieän ñöôïc choïn boä taàn soá öùc cheá, taêng theâm söùc choáng nhieãu cuûa maùy thu.
J Boä khueách ñaïi:
Ñeå cöôøng ñoä böùc xaï aùnh saùng ra moâi tröôøng caøng maïnh thì doøng qua led phaùt phaûi ñuû lôùn. Do ñoù, tín hieäu sau khi ñöôïc xöû lyù seõ cho qua boä khueách ñaïi, khueách ñaïi tín hieäu ñoù lôùn nhö ta mong muoán.
Boä khueách ñaïi coù theå duøng nhieàu loaïi, loaïi duøng IC Op-amp, loaïi duøng transistor. Khi söû duïng transistor coù theå duøng 1 transistor hay nhieàu transistor.
Ñeå ñôn giaûn trong khi raùp maïch vaø giaûm chi phí neân choïn maïch khueách ñaïi giaû darlington.
Coù sô ñoà nhö sau:
ILED = b1.b2.IB
Vaø em choïn Transistor T1 laø 2SC1815 ;T2 laø 2SA 1015
SÔ ÑOÀ NGUYEÂN LYÙ MAÏCH PHAÙT
Q Nguyeân lyù hoïat ñoäng cuûa maïch:
Töø nguyeân lyù cuûa IC SZ9148 coù theå bieát moãi laàn maïch phaùt ra 2 nhoùm soá lieäu, moãi nhoùm soá lieäu cuûa tín hieäu phaùt ra laø 12 bit, trong ñoù coù 3 bit maõ ngöôøi duøng (C1, C2, C3), 6 bit maõ phím vaøo (D1 ñeán D6) vaø 3 bit maõ lieân tuïc hay khoâng lieân tuïc (H, S1, S2). Khi ta nhaán baát kyø moät trong caùc phím coù thöù töï töø 7 ñeán 12 thì taïi phím ñoù leân möùc cao [1], caùc phím coøn laïi vaãn ôû möùc thaáp. Chaúng haïn nhö nhaán phím soá 9 thì chaân 6 (K3) leân möùc cao vaø luùc naøy maïch ñieän baøn phím naïp vaøo laø 001000 hay maõ soá cuûa soá lieäu phaùt ra D1 ~ D6 laø 001000 töông öùng nhö keát noái ôû sô ñoà nguyeân lyù caùc phím keát noái vôùi T2 (öùng vôùi S1) cuõng leân möùc cao, ñaây laø caùc phím khoâng lieân tuïc coøn T1 vaø T3 9öùng vôùi H vaø S2) vaãn ôû möùc thaáp, vaây maõ phaùt sinh tín hieäu lieân tuïc vaø khoâng lieân tuïc baây giôø laø 010, hôn nöõa nhö sô ñoà maïch keát noái T1 noái qua chaân code qua diode D1, T2 noái qua chaân code qua diode D2, T3 noái qua chaân code qua diode D3. Do ñoù, taïo ra maõ ngöôøi duøng C1, C2, C3 töông öùng laø 110. Vaø 3 maõ: maõ ngöôøi duøng, maõ lieân tuïc / maõ khoâng lieân tuïc vaø maõ soá lieäu ñöôïc keát hôïp vôùi nhau qua coång OR ñöa ñeán maïch ñoàng boä tín hieäu ra keát hôïp vôùi soùng mang ñöa ra chaân (15) Txout ñeán boä khueách ñaïi darlington duøng 2 transistor NPN vaø PNP qua diode phaùt böùc xaï ra moâ tröôøng. Nhö vaäy nhoùm leänh phaùt töông öùng khi nhaán phím 9 laø:
1 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0
Daïng soùng moâ taû:
2. Thieát keá maïch thu:
J Boä LED thu: laøm nhieäm vuï nhaän tín hieäu aùnh saùng töø boä phaùt vaø bieán thaønh tín hieäu ñieän, ñöa vaøo maïch khueách ñaïi taùch soùng.
J Boä khueách ñaïi vaø taùch soùng: ñeå phuïc hoài laïi tín hieäu goác ñuû lôùn ñeå ñieàu khieån caùc thaønh phaàn keá tieáp ta söû duïng boä khueách ñaïi ñôn giaûn duøng transistor noái E chung, tín hieäu vaøo töø cöïc B, tín hieäu ra laáy treân cöïc C. Tín hieäu sau khi khueách ñaïi vaø loïc trieät taàn soá soùng mang ta ñöa vaøo chaân Rin (2) cuûa IC SZ9150.
IN
OUT
VCC
C
Töông öùng vôùi caùc phím beân boä phaùt, ta söû duïng 6 phím khoâng lieân tuïc thöù töï töø 7 ñeán 12, beân boä thu cuõng söû duïng 6 ngoõ ra khoâng lieân tuïc töø SP1 ñeán SP6, tín hieäu ngoõ ra laàn löôït ñöa ra caùc maïch choát, ñeå choát döõ lieäu laïi ñieàu khieån cho rôle.
J
Maïch choát:
Baûng traïng thaùi
Ngoõ vaøo
Ngoõ ra
Ngoõ vaøo
Ngoõ ra
S
R
Q
QN
S
R
LCK
D
Qn+1
QNn+1
H
L
H
L
L
L
L
L
H
L
H
L
H
L
L
H
H
L
H
H
H
H
L
L
R Nguyeân lyù hoïat ñoäng:
Bình thöôøng chöa coù xung clock thì Q=[0] suy ra QN=[1]. Do ñoù, döõ lieäu chôø saün ôû chaân D (data) laø [1] hôn nöõa theo baûng traïng thaùi thì ta noái S=[0], R=[1] thì dó nhieân Q=[0].
Khi ta nhaán baát kyø 1 phím beân phaàn phaùt seõ taïo ra chuoãi xung taùc ñoäng ñeán phaàn thu sau khi giaõi maõ, phuïc hoài tín hieäu taùc ñoäng ñeán xung clock (chaân 3), luùc naøy maïch choát hoïat ñoäng, döõ lieäu (data) ñöôïc naïp vaøo ngoõ ra Q thay ñoåi traïng thaùi leân möùc [1] thì QN=[0] LED saùng chæ thò maïch choát ñaõ hoïat ñoäng, luùc naøy thì döõ lieäu chôø saún ôû chaân 5 khoâng coøn ôû möùc [1] nöõa maø laø möùc [0] . Khi ta nhaán tieáp phím treân moät laàn nöõa thì chaân 3 nhaän ñöôïc xung taùc ñoäng , töông töï döõ lieäu ôû möùc [0] ñöôïc naïp vaøo choát Q thay ñoåi traïng thaùi trôû veà möùc [0] töông öùng QN leân möùc [1], luùc naøy, döõ lieäu chôø saún laïi leân möùc [1]. Neáu ta tieáp tuïc nhaán phím ñoù thì quùa trình laëp laïi töông töï.
J Boä ñoùng ngaét duøng transistor:
Ñeå ñoùng ngaét caùc maïch ñieän töû, ngöôøi ta duøng caùc khoùa ñeám ñieän töû. Caùc khoùa naøy coù 2 traïng thaùi phaân bieät, traïng thaùi ñoùng (coøn goïi laø traïng thaùi daãn) khi ñieän trôû giöõa 2 cöïc cuûa khoùa raát nhoû; vaø traïng thaùi ngaét (coøn goïi laø traïng thaùi taét) khi ñieän trôû cuûa khoùa raát lôùn, coi nhö hôû maïch. Vieäc chuyeån ñoåi khoùa töø traïng thaùi naøy sang traïng thaùi khaùc laø do taùc ñoäng cuûa tín hieäu ñieàu khieån ngoõ vaøo, ñoàng thôøi quaù trình chuyeån traïng thaùi ñöôïc thöïc hieän vôùi moät vaän toác nhaát ñònh, goïi laø toác ñoä ñoùng môû cuûa khoùa.
Ñeå laøm khoùa ñieän töû ta coù theå duøng transistor BJT hoaëc FET, tuøy theo ñieän aùp phaân cöïc maø transitor coù theå laøm vieäc ôû traïng thaùi taét hoaëc daãn (söû duïng ôû cheá ñoä khueách ñaïi hay baûo hoøa). Thoâng thöôøng ngöôøi ta söû duïng maïch khoùa duøng transistor BJT maéc EC (cöïc phaùt chung), bôûi vì noù ñoøi hoûi coâng suaát ñieàu khieån thaáp.
RSô ñoà maïch tieâu bieåu:
Hình a
VCC
VCE
VCC/Rc
B
Vces
Ics
VBE
IB
Vg
Hình b Hình c
VF: ñieän aùp môû.
Ics: doøng Ic baõo hoøa.
VCES : ñieän aùp baõo hoøa.
Muoán cho transistor T1 naèm ôû traïng thaùi ngaét thì ñieän aùp UBE cuûa chuyeån tieáp JE phaûi nhoû hôn ñieän aùp ngöôõng VF.
VBE< VF
Do ñoù phaûi thoûa maõn ñieàu kieän :
VI +ICBO x R < VF (IBCO :Doøng ró ) .
Transistor T1 laøm vieäc ôû traïng thaùi daãn khi VI taùc ñoäng xung döông, luùc naøy tuøy theo doøng ngoõ vaøo IB maø transistor daãn coù theå laøm vieäc ôû vuøng khueách ñaïi hoaëc vuøng baõo hoøa.
Trong maïch khueách ñaïi: chuyeån tieáp JE phaân cöïc thuaän, chuyeån tieáp Jc phaân cöïc nghòch. Doøng IB coù giaù trò döông vaø thoûa maõn caùc heä thöùc sau.
IC = IB + ICEO
IE = IB + IC
Ñieän aùp cöïc thu VO = VCE = VCC -ICRC. (T)
Ñieän aùp ngoõ ra phuï thuoäc vaøo tín hieäu ñieàu khieån ôû ngoõ vaøo. Tuy nhieân ñeå taêng khaû naêng choáng nhieãu cuûa khoùa choïn transistor laøm vieäc ôû vuøng baõo hoøa (ví duï nhö ñieåm B treân maøn hình b). Trong vuøng naøy VI lôùn neân doøng IB vaø doøng IC cuõng lôùn.
Töø coâng thöùc(T) do IC lôùn, suy ra:
VO = VCE raát nhoû (ñieän aùp baõo hoøa)
V CES = 0,1V ñeán 0,2V
Ñieàu naøy töông öùng vôùi tình traïng caû 2 chuyeån tieáp JE vaø JC ñeàu phaân cöïc thuaän.
Do VCES raát nhoû neân giaù trò IC ñöôïc xem nhö VCC vaø RC quyeát ñònh.
IC » ICS = (VCC – VCES)/ RC
IC = VCC /RC
k Thieát keá maïch thöïc teá:
VCC =12v
VI = 5v
VI = IBRB +VBE suy ra: IB = (VI -VBE )/RB
Ñieàu kieän ñeå transistor daãn baõo hoøa:
IB ³ ICmax /bsat » IC sat /bsat vôí bsat =20 ¸ 25
Þ VCC/RB ³ (VCC -VCesat )/(bsat ´ Rreley)
Þ bsat ´ Rreley ³ RB
Choïn b = 20
Rreley =400 W
Þ RB =3,3 KW
h THIEÁT KEÁ MAÏCH HEÏN GIÔØ:
Muïc ñích yeâu caàu: maïch heïn giôø thieát keá 4 caáp heïn giôø. Caáp thöù nhaát maïch heïn 15 phuùt, caáp thöù hai maïch heïn 30 phuùt, caáp thöù ba heïn 60 phuùt, caáp thöù 4 heïn 120 phuùt.
J Maïch taïo xung coù chu kyø 15 phuùt:
Xung coù chu kyø 15 phuùt duøng ñeå laøm xung clock cung caáp cho maïch ñeám coù soá ñaët tröôùc (IC 74192) hoaït ñoäng.
Ta coù: T=15 phuùt = 900 giaây
Suy ra f = 1/T =1/900 = 0,00111 Hz
Do vaäy ta caàn phaûi coù moät maïch dao ñoäng rieâng, sau ñoù cho qua boä chia ñeå coù ñöôïc taàn soá theo yeâu caàu laø : f=0,00111Hz.
Maïch dao ñoäng coù theå duøng thaïch anh. Boä chia thì coù nhieàu loaïi, coù theå duøng IC 4020 , IC 4040 hay IC 4060 . . . ÔÛ ñaây em choïn IC 4060 bôûi beân trong caáu truùc cuûa noù coù saün moät coång NAND vaø moät coång NOT ñeå phoái hôïp vôùi linh kieän beân ngoaøi taïo thaønh maïch dao ñoäng.
S Tính toaùn maïch dao ñoäng:
¨ Maïch duøng RC:
Maïch keát hôïp RC beân ngoaøi IC 4060
Vaø coù fosc = 1/ (2,3 ´ Rt ´ Ct ) (1)
IC 4060 coù khaû naêng chia vôùi soá chia nhoû nhaát laø 24=16, vaø soá chia lôùn nhaát 214= 16384.
Taàn soá yeâu caàu: Fosc /213 = 0,00111 ( HZ )
Þ fosc = 0.00111 ´ 213 = 9,1 (HZ )
Töø coâng thöùc (1) ta coù:
1 /(2,3 ´ Rt ´ Ct ) = 9,1 (HZ)
Þ Rt ´ Ct = 1 /(9,1´ 2,3) = 0,0477
Choïn Ct = 104PF = 100´10-9F
Þ Rt =0,0477/100´10-9=477´103W.
Vaäy giaù trò tính toaùn ñöôïc xaùc ñònh laø:
Ct = 100 nF
Rt = 470KW.
Ñeå ñieàu chænh cho maïch coù ñöôïc chu kyø T chính xaùc, ta duøng bieán trôû 500 kW.
Choïn giaù trò tuï C2 vaø ñieän trôû R2 : khi choïn hai giaù trò naøy phaûi thoûa maõn caùc ñieàu kieän sau: R2 >> Rt
C2 < Ct
Rt Ct > R2C2
Do ñoù ta choïn C2 = 33pF ; R2 = 1000kW
¨ Maïch duøng thaïch anh
Maïch keát hôïp thaïch anh beân ngoaøi IC 4060.
Nhö tính toaùn ôû phaàn maïch RC:
Fosc1 = 9,1 HZ
Neáu duøng thaïch anh dao ñoäng 9,1 Hz thì raát khoù tìm treân thò tröôøng, neân duøng theâm moät IC 4060 nöõa ñeå coù ñöôïc taàn soá lôùn hôn.
fosc1 = fosc2 / 212 =9,1 (HZ) .
Þ fosc2 9,1= 9,1 ´212 = 37 (KHZ)
Vaäy ta choïn thaïch anh 37 KHZ vaø tuï ñieàu chænh laø 24 pF.
J Maïch taïo ra soá ñaët tröôùc:
Trong maïch heïn giôø ta coù söû duïng IC ñeám ñaët tröôùc soá ñeám 74192. Ñeå taïo ra soá ñaët tröôùc ñoù (töông öùng vôùi caùc caáp heïn giôø), söû duïng IC ñeám 4017B, döïa vaøo tính chaát dòch daàn leân cuûa caùc ngoõ ra khi coù xung clock taùc ñoäng vaøo.
S Ngyeân taéc hoïat ñoäng cuûa maïch:
Khi ta aán nuùt ñieàu khieån heïn giôø töø boä phaùt, thì ngoõ ra töông öùng(chaân SP5) ôû boä thu ñöa ra moät xung, xung naøy laøm xung clock taùc ñoäng leân chaân CP0 (14-clock) cuûa IC 4017B; luùc naøy IC 4017 hoïat ñoäng, ngoõ ra Q1 cuûa noù leân möùc cao (Q0 cuûa noù töø möùc cao xuoáng möùc thaáp). Nhö vaäy soá 0001 (Q4Q3Q2Q1) ñöôïc ñöa ñeán laøm soá ñaët tröôùc cho IC ñeám ñaët tröôùc 74192 (P3P2P1P0), vaø töông öùng cho caáp heïn giôø 15 phuùt.
Tieáp tuïc neáu ta nhaán nuùt ñieàu khieån heïn giôø laàn thöù hai thì Q2 cuûa IC 4017B töø möùc thaáp leân möùc cao, nghóa laø ta coù soá ñaët tröôùc 0010 töông öùng vôùi caáp heïn giôø 30 phuùt. Töông töï neáu aán nuùt ñieàu khieån heïn giôø laàn thöù ba vaø boán thì ta coù soù ñaët tröôùc laø 0100 vaø 1000 töông öùng vôùi caùc caáp heïn giôø 60 phuùt vaø 120 phuùt.
Khi ta nhaán nuùt laàn thöù 5 thì Q5 cuûa IC 4017B töø möùc thaáp leân möùc cao, taùc ñoäng vaøo chaân MR(5) laøm maïch ñeám 4017B trôû laïi traïng thaùi ban ñaàu, ngoõ Q1 leân möùc cao [1]. Ngoõ naøy ñöa qua coång ñaûo, moät nhaùnh qua LED ñeå hieån thò timer, moät nhaùnh ñöa ñeán coång AND ñeå khoáng cheá phaàn sau…
Luùc chöa söû duïng timer ngoõ ra Q0 luoân ôû möùc cao, qua coång ñaûo laïi xuoáng möùc thaáp, led hieån thò timer taét. Khi söû duïng timer ngoõ ra Q0 ôû möùc thaáp, qua coång ñaûo laïi leân möùc cao, LED hieån thò timer saùng leân baùo cho ngöôøi söû duïng bieát laø quaït hoïat ñoäng ôû cheá ñoä heïn giôø.
Nhaán nuùt ñieàu khieån heïn giôø laàn sau thì quùa trình laëp laïi nhö cuõ.
J Maïch ñeám coù soá heïn tröôùc:
Sô ñoà maïch:
S Nguyeân lyù hoaït ñoäng:
Tín hieäu xung ñöôïc taïo ra töø boä chia IC 4060 chu kyø T = 15 phuùt ñöa ñeán laøm xung clock taùc ñoäng cho IC ñeám ñaët tröôùc soá ñeám 74192. Nhö vaäy cöù sau 15 phuùt xung naøy taùc ñoäng IC ñeám 74192 moät laàn.
Vì ta thieát keá cho maïch ñeám xuoáng neân xung naøy ñöa vaøo chaân CPD(4), coøn chaân CPU(5) thì treo leân möùc cao .Khi nhaán nuùt heïn giôø ôû boä phaùt, thì ngoõ ra töông öùng ôû boä thu xuaát hieän moät xung taùc ñoäng leân IC 4017B. IC 4017B taïo ra moät soá ñaët tröôùc ñöa ñeán laøm soá ñaët tröôùc (P3P2P1P0) cho IC ñeám 74192. Khi coù xung clock coù chu kyø T = 15 phuùt taùc ñoäng tôùi IC ñeám 74192 thì vi maïch naøy seõ ñeám xuoáng cho ñeám khi veà 0000 roài qua coång NOR boán ngoõ vaøo leân möùc cao vaø keát hôïp vôùi ngoõ Q0 cuûa vi maïch 4017 luùc naøy ôû möùc thaáp qua coång ñaûo leân möùc cao ñeå ñi qua coång AND vaø laøm cho transistor QH hoaït ñoäng laøm rôle huùt daãn ñeán maïch ñieän quaït bò ngaét.
Chaúng haïn luùc ta muoán heïn 15 phuùt (aán heïn giôø laàn thöù nhaát) thì coù soá ñaët tröôùc laø 0001. Sau 15 phuùt thì vi maïch 74192 seõ ñeám veà 0000, taùc ñoäng laøm cho role huùt, maïch ñieän quaït bò ngaét. Heïn 30 phuùt (aán heïn giôø laàn thöù hai) thì soá ñaët tröôùc taêng leân laø 0010, sau 15 phuùt thì vi maïch 74192 ñeám xuoáng soá 0001, sau 15 phuùt nöõa seõ ñeám veà 0000, taùc ñoäng tôùi role, maïch ñieän quaït bò ngaét. Töông töï cho 60 phuùt vaø 120 phuùt.
SÔ ÑOÀ NGUYEÂN LYÙ CUÛA MAÏCH THU
] Nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa maïch thu:
Khi nhaán baát kyø phím naøo ôû boä phaän phaùt töông öùng LED phaùt coù nhieäm vuï bieán doøng ñieän thaønh quang phaùt xaï ra moâi tröôøng, LED thu nhaän tín hieäu ñoù bieán ñoåi töø quang thaønh ñieän, sau ñoù, ñöa qua boä khueách ñaïi, taùch soùng loaïi boû soùng mang, roài ñöa tôùi ñaàu vaøo maïch ñieän IC SZ 9150 (chaân 2 RIN), ñaàu tieân IC tieán haønh chænh hình ñoái vôùi tín hieäu ñaàu vaøo, sau ñoù xöû lyù ôû caùc boä phaän dao ñoäng, boä ñeám soá coäng, boä nhôù dòch haøng ñaàu vaøo, boä nhôù dòch haøng kieåm tra soá lieäu ghi, maïch xung ñaàu vaøo, kieåm tra maõ, ño kieåm tra sai soùt cuoái cuøng laø maïch haõm xung ñaàu vaøo ñeå ñeám caùc ngoõ ra lieân tuïc vaø khoâng lieân tuïc.
T Ñoái
vôùi maïch ñieàu khieån toác ñoä ñoäng cô cuûa quaït: khi ta nhaán moät trong ba phím toác ñoä ôû phaàn phaùt (8,9,10) ,thì tín hieäu khoâng lieân tuïc töông öùng ôû maïch thu cuõng ñöa ñeán caùc ngoõ ra khoâng lieân tuïc SP2, SP4, SP4 (chaân 19, 18, 17). Khi nhaän ñöôïc tín hieäu sau khi xöû ly,ù ngoõ ra seõ leân möùc cao trong khoaûng 107ms, caùc ngoõ ra naøy ñöôïc noái ñeán caùc maïch choát (IC 4013) ñeå giöõ nguyeân möùc cao kích cho trnsistor taàng keá daãn baõo hoøa, coù doøng qua rôle vaø rôle ñoùng maïch, quaït seõ hoaït ñoäng ôû toác ñoä ta mong muoán.
T Ñoái vôùi maïch heïn giôø:
Khi nhaán phím heïn giôø ôû phaàn phaùt, ngoõ ra phaàn thu töông öùng (chaân 15) leân möùc cao, sau ñoù cho qua boä khueách ñaïi ñeå cho tín hieäu ñuû lôùn kích vaøo chaân clock cuûa IC 4017B, ngoõ ra Q1 cuûa IC 4017B thay ñoåi traïng thaùi leân möùc [1], ñoù cuõng laø tín hieäu ñaët cho boä ñeám ñaët tröôùc IC 74192 (P0= [1]), soá ñaët laø 0001. Sau 15 phuùt caùc ngoõ ra cuûa boä ñeám seõ veà 0000 (söû duïng ñeám xuoáng 0001 ñeán 0000, moät xung coù chu kyø coù cho kyø 15 phuùt), caùc ngoõ ra naøy cho qua coång NOR, caùc ngoõ vaøo cuûa coång NOR ôû 0000 thì ngoõ ra leân möùc [1] kích transistor T8 daãn baõo hoøa, rôle thoâng maïch, ñoùng tieáp ñieåm ngaét heä thoáng. Töông töï nhaán phím heïn giôø laàn thöù hai thì sau 30 phuùt heä thoáng seõ ngaét, nhaán laàn thöù ba thì sau 60 phuùt heä thoáng ngaét ñieän, nhaán laàn thöù tö thì sau 120 phuùt heä thoáng ñieän ngaét, nhaán laàn thöù naêm maïch heát cheá ñoä heïn giôø, nhaán tieáp laàn nöõa chu kyø seõ laëp laïi töø ñaàu.
T Ñoái vôùi maïch ñieän ñieàu khieån motor laøm cho quaït quay qua laïi: khi nhaán phím ñieàu khieån motro thì ngoõ ra töông öùng ôû phaàn thu (chaân 16) leân möùc cao cuõng trong khoaûng thôøi gian 107ms qua maïch choát tín hieäu ñöôïc choát ôû möùc cao kích transistor T6 daãn baõo hoøa, rôle thoâmg maïch, ñoùng tieáp ñieåm caáp nguoàn cho motor hoïat ñoäng, neáu nhaán phím moät laàn nöõa thì tín hieäu ngoõ ra (chaân 16) cuûa IC 9150 kích xung clock maïch choát, luùc naøy döõ lieäu choát truyeàn ñeán ngoõ ra seõ laø möùc thaáp, transitor T6 ngaét, role ngöng hoaït ñoäng. Neáu nhaán tieáp quaù trình seõ laëp laïi.
Töông töï öùng vôùi nuùt nhaán power, transistor T1 (role A1) ñeå ñoùng, ngaét ñieän.
T THIEÁT KEÁ CHOÏN TAÛI THI COÂNG:
Vôùi ñeà taøi thieát keá maïch ñieàu khieån töø xa duøng tia hoàng ngoaïi ñaõ choïn coù khaû naêng duøng ñeå ñieàu khieån ñoùng ngaét maïch ñoäc laäp, coù theå duøng ñeå ñieàu khieån ñoùng ngaét maïch cuûa ñoäng cô. Do ñoù, ñeå ñôn giaûn trong vieäc thi coâng em quyeát ñònh duøng maïch ñeå ñieàu chænh quaït baøn.
Hieän nay, treân thò tröôøng coùraát nhieàu loaïi quaït baøn, loaïi duøng voøng ngaén maïch, loaïi duøng tuï thöôøng tröïc… Nhöng phoå bieán nhaát laø loaïi duøng tuï thöôøng tröïc, soá cöïc cuûa ñoäng cô ôû daïng 2p = 4 hay 2p = 6 . Döïa treân keát caáu ñaày ñuû cuûa quaït baøn treân lyù thuyeát em thieát keá boä ñieàu khieån quaït baøn cho caû ba boä phaän: ñieàu chænh toác ñoä, heïn giôø, vaø ñieàu chænh motor quay cuûa quaït. Nhöng do thôøi gian coù haïn vaø giaûm chi phí thi coâng em chæ thi coâng boä ñieàu chænh toác ñoä cuûa quaït.
Caùc phöông phaùp ñieàu chænh toác ñoä duøng trong quaït baøn thuoäc moät trong ba daïng sau:
- Duøng maïch ñieän töû thay ñoåi ñieän aùp ñaët vaøo ñoäng cô (thöôøng gaëp ôû caùc quaït baøn noäi ñòa Nhaät Baûn).
- Duøng cuoän caûm (ñaët döôùi ñeá chaân quaït) nhö quaït “Hunter” hay “Stirling” cuûa Myõ hoaëc “AC fan” cuûa Nhaät.
- Daïng coøn laïi duøng boä daây thay ñoåi toác ñoä (coøn goïi laø boä soá) ñaët chung raõnh vôùi daây quaán chính hay daây quaán phuï ñeå ñieàu chænh thay ñoåi toác ñoä.
Trong daïng naøy ta coù theå duøng moät trong hai daïng maïch ñoåi toác ñoä: maïch ñoåi toác hình L (daây soá ñaët chung raõnh daây quaán phuï) vaø maïch ñoåi toác hình T (daây soá ñaët chung raõnh daây quaán chính).
Ta coù theå khaûo saùt phöông phaùp ñaáu daây cho quaït baøn chi tieát hôn, khi duøng sô ñoà ñoåi toác hình T hay hình L baèng caùch veõ caùc sô ñoà voøng troøn lieân keát cho caùc nhoùm.
Vôùi quaït baøn coù 2p = 4, pha chính hay phuï ñöôïc boá trí thaønh 4 nhoùm, lieân keát caùc nhoùm theo daïng cöïc thaät, vaø ñeå cho hoaït ñoäng cuûa quaït ñöôïc toát (töø tröôøng phaân boá ñeàu trong stator khi ñoåi toác) moãi phaàn daây soá neân chia thaønh 4 phaàn boá trí trong 4 nhoùm cuûa pha chính hay pha phuï (tuøy theo duøng maïch ñoåi toác hình T hay hình L).
Sô ñoà nguyeân lyù maïch ñoåi toác hình T
Sô ñoà nguye ân lyù maïch ñoåi toác hình L
Ñeå deã theo doõi, ñaàu tieân ta veõ daïng lieân keát ra 5 ñaàu daây cho quaït baøn (khi duøng maïch ñoåi toác hình T) theo sô ñoà voøng troøn sau:
Sô ñoà voøng troøn moâ taû caùch ñaáu daây cho maïch ñoåi toác ñoä hình T(2p=4). Boä ñoåi toác ñoä ñaët chung raõnh pha chính ñoäng cô coù 5 ñaàu ra daây 3 caáp toác ñoä.
Sô ñoà voøng troøn moâ taû caùch ñaáu daây cho maïch ñoåi toác ñoä hình L(2p=4). Boä ñoåi toác ñoä ñaët chung raõnh pha phuï. Ñoäng cô coù 5 ñaàu ra daây, 3 caáp toác ñoä:
KEÁT LUAÄN
Ñeà taøi ñieàu khieån quaït töø xa baèng tia hoàng ngoaïi tuy khoâng laø moät ñeà taøi môùi meû vaø cuõng khoâng phaûi laø moät ñeà taøi lôùn, nhöng qua ñoù ñaõ phaûn aùnh ñöôïc söï vaän duïng caùc kieán thöùc ñaõ hoïc moät caùch khoa hoïc, tinh thaàn laøm vieäc nghieâm tuùc, söï tìm toøi hoïc hoûi, nghieân cöùu caùc kieán thöùc môùi cuûa em, cuøng vôùi söï giuùp ñôõ vaø chæ daïy taän tình cuûa thaày NGUYEÃN PHÖÔNG QUANG vaø caùc thaày coâ trong khoa Ñieän-Ñieän töû.
Do thôøi gian laøm luaän aùn coù haïn neân ñeà taøi cuûa em coøn coù moät soá haïn cheá, neáu coù ñieàu kieän thì töø ñaây coù theå phaùt trieån theâm höôùng thieát keá ñeå maïch coù nhieàu tính naêng hôn, hieäu quûa hôn, toái öu hôn.
Nhìn chung maïch ñöôïc thieát keá coù ñoä chính xaùc, tính oån ñònh cao, choáng nhieãu toát… vaø coù theå ñöôïc öùng duïng ñeå ñieàu khieån caùc thieát bò khaùc trong sinh hoaït.
Sau moät thôøi gian laøm luaän aùn. Em ñaõ ruùt ra ñöôïc raát nhieàu kinh nghieäm cho baûn thaân, ñoù cuõng laø nhôø vaøo söï chæ daïy nhieät tình cuûa caùc thaày coâ vaø söï goùp yù cuûa caùc baïn.
Sau cuøng moät laàn nöõa em xin chaân thaønh baøy toû loøng bieát ôn cuûa mình ñoái vôùi thaày NGUYEÃN PHÖÔNG QUANG vaø thaày coâ trong khoa ñaõ giuùp ñôõ em hoaøn thaønh cuoán luaän aùn naøy. Xin caûm ôn söï giuùp ñôõ cuûa caùc baïn gaàn xa trong thôøi gian thöïc hieän ñoà aùn.
TP.Hoà Chí Minh
Thaùng 02 naêm 2000
HUYØNH NGOÏC DUÕNG
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
1. Tra cöùu vi maïch soá CMOS
2. Linh kieän quang ñieän töû.
Döông Minh Trí
3. Kyõ Thuaät soá thöïc haønh .
Huyønh Ñöùc Thaéng
4. Kyõ thuaät ñieän töû .
Traàn Thanh Mai
5. Moät soá taïp chí ñieän töû
Hoäi voâ tuyeán ñieän töû Vieät Nam
6. Ñieàu khieån töø xa
Nguyeãn Coâng Hieàn.
7. Maùy phaùt voâ tuyeán
Nguyeãn Vaên Ngoï