Điều tra dịch tễ bệnh tai mũi họng ở trẻ em tuổi mẫu giáo tại các trường mầm non quận 8-TP.HCM

Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 11 * Phuï baûn Soá 1* 2007 Nghieân cöùu Y hoïc Chuyeân Ñeà Tai Muõi Hoïng - Maét 116 ÑIEÀU TRA DÒCH TEÃ BEÄNH TAI MUÕI HOÏNG ÔÛ TREÛ EM TUOÅI MAÃU GIAÙO TAÏI CAÙC TRÖÔØNG MAÀM NON QUAÄN 8-TP.HCM Phan Caûnh Tuù*, Nguyeãn Höõu Khoâi** TOÙM TAÉT Muïc tieâu: Xaùc ñònh tyû leä beänh Tai Muõi Hoïng vaø tìm hieåu moái lieân quan giöõa moät soá yeáu toá dòch teã hoïc vôùi beänh Tai Muõi Hoïng ôû treû em tuoåi maãu giaùo (4-6 tuoåi). Ñoái töôïng vaø phöông phaùp nghieân cöùu: moâ taû caét ngang, 2072 treû 4-6 tuoåi taïi caùc tröôøng maàm non quaän 8- TP.HCM töø ngaøy 10/03/2006 ñeán 15/05/2006. Keát quaû: Tyû leä beänh TMH so vôùi toång soá khaùm: beänh TMH chung: 68,73%, vieâm hoïng-muõi: 64,77%, amiñan quaù phaùt: 46,04%, amiñan quaù phaùt coù nguû ngaùy: 7,77%, vieâm tai giöõa tieát dòch: 5,79%, vieâm tai giöõa caáp: 0,1%, vieâm oáng tai ngoaøi: 0,14%, thuûng nhó: 0,14%, dò vaät tai: 0,19% vaø coù 1 ca dò vaät muõi: 0,05%. Moái lieân quan giöõa yeáu toá dòch teã hoïc vaø beänh TMH: ôû maùy ñieàu hoøa laøm taêng tyû leä beänh TMH, lôùp hoïc coù só soá lôùp treân 40 chaùu khoâng laøm taêng tyû leä beänh TMH. Keát luaän: Caàn quan taâm ñeán beänh TMH ôû treû em maãu giaùo, ñaëc bieät laø vieâm hoïng-muõi vaø vieâm tai giöõa tieát dòch. SUMMARY EPIDEMIC INVESTIGATING OF ENT DISEASE IN KINDERGARTENER AT NURSERY SCHOOL IN DISTRICT 8 IN HCM CITY Phan Canh Tu, Nguyen Huu Khoi * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 11 – Supplement of No 1 - 2007: 115 - 118 Objective: To determine the prevalence of ENT disease and to study the association of ENT disease in kindergartener with some epidemic factors. Study design: a large epidemiological cross section-descriptive study. Methods: Data were analysed from 2072 children aged from 4 to 6 years with a Stata 8.0 software, performing from 10/03/2006 to 15/5/2006 at nursery school in district 8 in HCM city. Results: the overall prevalence of ENT disease (68.73%), rhinopharyngitis (64.77%), tonsillar hypertrophy (46.04%), tonsillar hypertrophy with snoring (7.77%), otitis media with effution (5.79%), acute otitis media (0.1%), external otitis (0.14%), tympanic membrane perforation (0.14%), foreign body of ear (0.19%) and foreign body of nose (0.05%). Children living in air-conditioned house have more prevalence of ENT disease, a class has over 40 children did not increased prevalence of ENT disease. Conclusions: We should interest in ENT disease in kindergartener, especially in rhinopharyngitis and otitis media with effution. ÑAËT VAÁN ÑEÀ ÔÛ treû em, moãi khi tieáp xuùc vôùi moät khaùng nguyeân vi truøng môùi laï, treû deã bò toån thöông ôû lôùp bieåu moâ cuûa nieâm maïc muõi, gaây ra beänh TMH vaø deã daãn ñeán bieán chöùng. Quaän 8 TP.HCM laø quaän noäi thaønh ngheøo, nhieàu daân nhaäp cö, ña soá laø lao ñoäng phoå thoâng, ñôøi soáng ngöôøi daân coøn thaáp, moâi tröôøng soáng chöa ñöôïc veä sinh, treû em thieáu nôi sinh hoaït, chöa ñöôïc chaêm soùc y teá ñaày ñuû. Hieän quaän 8 coù khoaûng 7000 hoïc sinh maàm non hoïc taïi 20 tröôøng, cô sôû vaät chaát tröôøng hoïc ña soá chöa ñaït, thöôøng chæ laø nhöõng ngoâi nhaø dieän tích chaät heïp, thieáu saân chôi vaø tröôøng maàm non laø nôi taäp trung ñoâng ñuùc treû em. Vì theá treû em maãu giaùo (4- 6 tuoåi) laø löùa tuoåi deã maéc beänh vaø coù taàn suaát laây nhieãm beänh cuõng raát cao. Ñeå tìm hieåu veà tình hình söùc khoûe vaø beänh taät cuûa treû em maãu giaùo, * BV Ñöùc Linh, Bình Thuaän ** Boä moân Tai Mũi Họng - Ñaïi hoïc Y Döôïc Tp. Hoà Chí Minh Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 11 * Phuï baûn Soá 1* 2007 Tai Muõi Hoïng 117 nhaèm goùp phaàn chaêm lo söùc khoûe cho treû em maãu giaùo noùi rieâng vaø treû em noùi chung, cuõng nhö goùp phaàn vaøo quy hoaïch ñaøo taïo ñoäi nguõ Thaày thuoác TMH taïi ñòa phöông moät caùch thieát thöïc vaø hieäu quaû trong coâng taùc chaêm soùc söùc khoûe ban ñaàu. Chuùng toâi tieán haønh “ñieàu tra dòch teã beänh tai muõi hoïng ôû treû em tuoåi maãu giaùo taïi caùc tröôøng maàm non quaän 8-TP.HCM” vôùi muïc tieâu nhö sau: - Xaùc ñònh tyû leä beänh TMH ôû treû em tuoåi maãu giaùo. - Tìm hieåu moái lieân quan giöõa moät soá yeáu toá dòch teã hoïc vôùi beänh TMH treû em tuoåi maãu giaùo. ÑOÁI TÖÔÏNG - PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Thieát keá nghieân cöùu Moâ taû caét ngang. Ñoái töôïng nghieân cöùu Caùc treû ñöôïc sinh töø naêm 2000 - 2002 vaø hieän ñang hoïc baùn truù taïi caùc tröôøng maàm non thuoäc quaän 8, TP.Hoà Chí Minh. Xaùc ñònh côõ maãu Theo coâng thöùc: n = Z 2 (1- /2)pq/d 2 n: côõ maãu Z: trò soá töø phaân phoái chuaån (Z = 1,96) P: tyû leä maéc beänh (qua khaùm thöû chuùng toâi coù P = 70%) q = 1-p d: ñoä chính xaùc (chuùng toâi choïn d = 0,02) Nhö vaäy n = 1,96.0,70(1- 0,70)/0,02 = 2017 hoïc sinh. Phöông phaùp choïn maãu Choïn maãu cuïm. Phöông tieän nghieân cöùu Ñeøn Clar AÁn Ñoä, caây ñeø löôõi, banh muõi, loa tai, duïng cuï laáy raùy tai, ñeøn soi tai coù bôm hôi hieäu HEINE cuûa Ñöùc. Maùy ño nhó löôïng caàm tay MT10 cuûa Ñan Maïch. Thu thaäp vaø xöû lyù soá lieäu Phaùt hieän beänh baèng thaêm khaùm laâm saøng vaø ño nhó löôïng cho taát caû caùc chaùu. Caùc yeáu toá dòch teã hoïc thu thaäp thoâng qua boä caâu hoûi in saün phaùt cho phuï huynh. Caùc döõ lieäu naøy ñöôïc nhaäp lieäu theo phaàn meàm Epidata vaø xöû lyù thoáng keâ baèng phaàn meàm Stata 8.0. KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU Toång soá treû ñöôïc khaùm laø 2072. Tyû leä beänh TMH Baûng 1: Tyû leä beänh TMH chung so vôùi toång soá khaùm Beänh TMH chung Soá ca Tyû leä% Coù beänh 1424 68,73% Khoâng beänh 648 31,27% Toång soá 2072 100% Baûng 2: Tyû leä t öøng beänh TMH so vôùi toång soá khaùm Soá tt Beänh TMH Soá ca Tyû leä% 1 Vieâm hoïng-muõi 1342 64,77% 2 Amiñan quaù phaùt coù nguû ngaùy 61 7,77% 3 Dò vaät muõi 1 0,05% 4 Vieâm tai giöõa caáp 2 0,1% 5 Vieâm tai giöõa tieát dòch 120 5,79% 6 Thuûng nhó 3 0,14% 7 Vieâm oáng tai ngoaøi 3 0,14% 8 Dò vaät tai 4 0,19% Tyû leä amiñan quaù phaùt chieám 46,04% (954/2072). Moái lieân quan giöõa moät soá yeáu toá dòch teã hoïc vaø beänh TMH Tyû l eä beänh TMH theo giôùi Baûng 3: Tyû leä beänh TMH theo giôùi Beänh TMH Giôùi Toång soá Nam Nöõ Coù beänh 805 (72,72%) 619 (64,15%) 1424 (68,73%) Khoâng beänh 302 (27,28%) 346 (35,85%) 648 (31,27%) Toång soá 1107 (53,43%) 965 (46,57%) 2072 (100%) Test 2 : P-value = 0,0001 Tyû leä beänh TMH theo tuoåi Baûng 3.4: Tyû leä beänh TMH theo tuoåi Beänh TMH Tuoåi Toång soá 4 5 6 Coù beänh 431 (74,05%) 465 (70,03%) 528 (63,92%) 1424 (68,73%) Khoâng beänh 151 (25,95%) 199 (29,97%) 298 (36,08%) 648 (31,27%) Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 11 * Phuï baûn Soá 1* 2007 Nghieân cöùu Y hoïc Chuyeân Ñeà Tai Muõi Hoïng - Maét 118 Toång soá 582 (28,09%) 664 (32,05%) 826 (39,86%) 2072 (100%) Hoài qui logistic: P-value = 0,0001 Moái lieân quan giöõa só soá lôùp vaø beänh TMH Baû ng 3.5: Moái lieân quan giöõa só soá lôùp vaø beänh TMH Beänh TMH Só soá lôùp Toång soá Töø 40 trôû xuoáng Treân 40 Coù beänh 664 (70,86%) 760 (66,96%) 1424 (68,73%) Khoâng beänh 273 (29,14%) 375 (33,04%) 648 (31,27%) Toång soá 937 (45,22%) 1135 54,78%) 2072 (100%) Test 2 : P-value = 0,056 Moái lieân quan giöõa ôû maùy ñieàu hoøa vaø beänh TMH Baûng 3.6: Moái lieân quan giöõa ôû maùy ñieàu hoøa vaø beänh TMH Beänh TMH ÔÛ maùy ñieàu hoøa Toång soá Coù Khoâng Coù beänh 259 (75,51%) 1165 (67,38%) 1424 (68,73%) Khoâng beänh 84 (24,49%) 564 (32,62%) 648 (31,27%) Toång soá 343 (16,55%) 1729 (83,45%) 2072 (100%) Test 2 : P-value = 0,003 BAØN LUAÄN Tyû leä beänh TMH Tyû leä beänh TMH chung so vôùi toång soá khaùm Beänh TMH chung ôû tuoåi maãu giaùo chieám tyû leä khaù cao (68,73%). Löùa tuoåi maãu giaùo laø löùa tuoåi deã maéc beänh vaø coù söï laây nhieãm cao trong tröôøng maàm non. Maët khaùc moâi tröôøng soáng ôû quaän 8 chöa ñöôïc veä sinh. Vì theá tyû leä beänh TMH cao. Tyû leä töøng beänh TMH so vôùi toång soá khaùm Vieâm hoïng-muõi chieám cao nhaát (64,77%). ÔÛ treû em, do thieáu khaû naêng mieãn dòch caàn thieát ñeå trung hoøa nhanh choùng caùc khaùng nguyeân. Vì vaäy moãi khi tieáp xuùc vôùi moät khaùng nguyeân vi truøng môùi laï, treû deã bò toån thöông ôû lôùp bieåu moâ cuûa nieâm maïc muõi vaø ñöa ñeán vieâm hoïng-muõi. Vieâm hoïng-muõi thay ñoåi töø 3 ñeán 6 ñôït nhieãm khuaån haøng naêm vaø coù theå cao hôn nhieàu ôû moät soá treû vaø xuaát ñoä naøy tyû leä tröïc tieáp vôùi xuaát ñoä tieáp xuùc nhaø treû, maãu giaùo (2) . Vì ôû treû em amiñan quaù phaùt laø söï ñaùp öùng mieãn dòch sinh hoïc neân khoâng phaûi taát caû amiñan quaù phaùt ñeàu laø beänh lyù. Do ñoù chuùng toâi taïm xeáp amiñan quaù phaùt coù nguû ngaùy vaøo beänh TMH vaø tyû leä naøy laø 7,77%. Chuùng toâi phaùt hieän tyû leä amiñan quaù phaùt ôû löùa tuoåi maãu giaùo laø 46,04%. Kara C.O. vaø cs (2002) nghieân cöùu treân 1211 treû ôû tröôøng hoïc töø 6-13 tuoåi ôû Thoå Nhó kyø: amiñan lôùn töø nheï ñeán hai amiñan chaïm nhau laø 81,3% (3) , cao hôn nghieân cöùu cuûa chuùng toâi. Löùa tuoåi 3-7 laø thôøi kyø voøng Walderyer phaùt trieån maïnh vaø to ra neân tyû leä amiñan quaù phaùt ôû treû maãu giaùo cao. Chuùng toâi chæ phaùt hieän thaáy 2 ca VTG caáp. Theo chuùng toâi nghó vì caùc chaùu soát cao, ñau tai nhieàu ñeàu khoâng ñi hoïc. Tyû leä vieâm tai giöõa tieát dòch trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi laø 5,79%. Nhö vaäy tyû leä maéc beänh VTGTD trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi thaáp hôn cuûa Ñaëng Hoaøng Sôn (7,1%) (5) , Nguyeãn Hoaøi An (8,98%) (1) , Saim (13,8%), Zakzouk (7,5%), Marchisio (14,2%) vaø cao hôn cuûa Lyn (1,9%), Tong (5,3%). Trong ñôït ñieàu tra cuûa chuùng toâi phaùt hieän 1 tröôøng hôïp ñang ñaët Diabolo coøn ña soá treû khoâng ñöôïc phaùt hieän beänh tröôùc ñoù. Nhö vaäy beänh VTGTD dieãn tieán aâm thaàm ít ñöôïc phaùt hieän vaø ñieàu trò, maëc duø trong coäng ñoàng coù tyû leä khoâng nhoû maéc beänh naøy. Thuûng nhó coù 3 ca (0,14%), trong 3 ca naøy thì coù 1 ca thuûng nhó do ngoaùy tai, sau ñoù coù ñôït chaûy muû tai 4 thaùng thì khoâ. Hieän taïi caùc tai ñeàu khoâ. Chuùng toâi cuõng phaùt hieän coù 4 ca vieâm oáng tai ngoaøi (0,14%). Tyû leä naøy thaáp hôn cuûa Hoà Höõu Nhôn (0,57%) ñieàu tra treân ñoái töôïng hoïc sinh Trung hoïc cô sôû (4) . Coù 4 ca dò vaät tai (0,19%) trong ñoù coù 2 ca laø haït nhöïa trong xaâu chuoãi, 2 ca laø boâng goàn coøn soùt laïi do ngoaùy tai vaø chuùng toâi ñaõ laáy cho caùc chaùu. Dò vaät muõi chæ coù 1 ca: do dò vaät ôû saâu neân chuùng toâi höôùng daãn phuï huynh ñöa chaùu ñi khaùm vaø laáy taïi cô sôû coù chuyeân khoa TMH. Keát quaû laáy ra ñöôïc haït boâng nhöïa. Moái lieân quan giöõa moät soá yeáu toá dòch teã hoïc vaø beänh TMH Qua baûng 3.3 ta thaáy tyû leä beänh TMH ôû treû nam (72,72%) cao hôn nöõ (64,15%), söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa thoáng keâ (P-value < 0,05). Trong caùc beänh Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 11 * Phuï baûn Soá 1* 2007 Tai Muõi Hoïng 119 TMH ôû treû em maãu giaùo thì vieâm hoïng-muõi chieám ña soá vaø ñaây laø beänh deã laây qua dòch muõi vaø treû nam laïi hieáu ñoäng hôn treû nöõ neân coù theå laøm cho tyû leä beänh TMH ôû treû nam cao hôn nöõ. Qua baûng 3.4 cho ta thaáy tyû leä beänh TMH treû em tuoåi maãu giaùo ôû caùc tuoåi khaùc nhau coù yù nghóa thoáng keâ (P-value < 0,05): ôû treû 4 tuoåi laø cao nhaát (74,05%), ôû treû 5 tuoåi (70,03%) vaø thaáp nhaát laø ôû treû 6 tuoåi (63,92%). Theo y vaên thì NKHHT xaûy ra ôû treû döôùi 5 tuoåi cao hôn ôû treû 5-12 tuoåi, maø beänh TMH ôû treû em chuû yeáu laø NKHHT, ñieàu naøy goùp phaàn lyù giaûi ôû löùa tuoåi maãu giaùo thì tuoåi nhoû hôn bò beänh TMH nhieàu hôn. Baûng 3.5 cho thaáy söï khaùc bieät khoâng coù yù nghóa thoáng keâ veà tyû leä beänh TMH cuûa treû hoïc ôû nhöõng lôùp coù só soá lôùp töø 40 trôû xuoáng vaø treân 40 (P-value > 0,05). Nhö vaäy, trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi chöa tìm thaáy moái lieân quan giöõa beänh TMH vôùi só soá lôùp töø 40 trôû xuoáng vaø treân 40 treû. Keát quaû baûng 3.6 cho thaáy nhöõng treû soáng ôû nhaø coù maùy ñieàu hoøa coù tyû leä beänh TMH (75,51%) cao hôn nhöõng treû soáng ôû nhaø khoâng coù maùy ñieàu hoøa (67,38%). Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa thoáng keâ (P-value < 0,05). Coù theå ôû maùy ñieàu hoøa laøm cho nieâm maïc muõi phuø neà; khoâng khí trong phoøng coù maùy ñieàu hoøa khoâng ñöôïc loïc saïch vaø söï cheânh leäch nhieät ñoä cao giöõa khí trôøi vaø trong phoøng coù maùy ñieàu hoøa neân laøm cho treû deã maéc beänh TMH hôn. KEÁT LUAÄN Beänh TMH ôû treû em tuoåi maãu giaùo ña soá laø vieâm hoïng-muõi (64,77% so vôùi toång soá khaùm). Do ñoù chuùng ta caàn chuù yù ñeå coù bieän phaùp ngaên ngöøa. Moät beänh dieãn tieán aâm thaàm, ít ñöôïc phaùt hieän vaø laø nguyeân nhaân haøng ñaàu gaây giaûm thính löïc ôû treû em ñoù laø VTGTD. Vì vaäy caàn quan taâm ñeán beänh naøy ñeå traùnh di chöùng veà sau cho caùc chaùu. ÔÛ maùy ñieàu hoøa seõ laøm nguy cô bò beänh TMH taêng leân. Só soá lôùp treân 40 chaùu khoâng laøm thay ñoåi ñaùng keå tyû leä beänh TMH ôû treû em maãu giaùo. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Nguyeãn Hoaøi An (2005): Nghieân cöùu ñaëc ñieåm vieâm tai giöõa öù dòch ôû treû em moät soá phöôøng taïi Haø Noäi. Noäi san Tai Muõi Hoïng, 3:1-9. 2. Boä moân Tai Muõi Hoïng Tröôøng Ñaïi hoïc Y Döôïc TP.HCM (1992): Vieâm hoïng-muõi ôû treû em. In: Nguyeãn Ñình Baûng, Caåm nang thöïc haønh Tai Muõi Hoïng, taäp 2, trang 43-47, TP.HCM. 3. Hoà Höõu Nhôn (2001): Ñieàu tra cô baûn beänh Tai Muõi Hoïng cuûa hoïc sinh trung hoïc cô sôû tænh Ñoàng Thaùp. Luaän vaên toát nghieäp chuyeân khoa II chuyeân nghaønh TMH, Tröôøng Ñaïi hoïc Y Döôïc TP.Hoà Chí Minh. 4. Kara C.O., Ergin H., Kocak G. et al. (2002): Prevalence of tonsillar hypertrophy and associated oropharyngeal symptoms in primary school children in Denizli, Turkey. Int J pediatr Otorhinolaryngol, 66(2):175-179. 5. Sôn D.H. et al. (1999): Point prevalence of secretory otitis madia in children in Southern Vietnam. In: Tos M..Otitis media today, pp.37-45. Kugler Publication, The Hague, The Netherlands.