Điều tra tình hình hội chứng tiêu chảy ở lợn nuôi trong chuồng nền và chuồng sàn tại huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hoá

TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 2. 2009 90 ĐIỀU TRA TÌNH HÌNH HỘI CHỨNG TIÊU CHẢY Ở LỢN NUÔI TRONG CHUỒNG NỀN VÀ CHUỒNG SÀN TẠI HUYỆN YÊN ĐỊNH, TỈNH THANH HOÁ Hoàng Thị Bích1 1 Khoa Nông - Lâm - Ngư nghiệp, Trường Đại học Hồng Đức TÓM TẮT Yên Định là huyện điển hình của tỉnh Thanh Hoá trong phong trào chăn nuôi lợn đặc biệt là chăn nuôi lợn ngoại theo mô hình trang trại. Với sự đầu tư khá lớn về con giống, kỹ thuật, xây dựng chuồng trại nhưng dịch bệnh trên đàn lợn vẫn xảy ra thường xuyên trong đó hội chứng tiêu chảy đã và đang gây ra nhiều thiệt hại to lớn cho người chăn nuôi. Nguyên nhân gây bệnh rất phức tạp và chịu nhiều ảnh hưởng của điều kiện thời tiết, khí hậu, chuồng trại, độ ẩm chuồng nuôi. Bài báo điều tra tình hình hội chứng tiêu chảy ở lợn nuôi trong hai kiểu chuồng giúp người chăn nuôi thấy được ảnh hưởng của điều kiện chuồng trại đến hội chứng tiêu chảy ở lợn từ đó có biện pháp hạn chế tác động của một số yếu tố bất lợi chuồng nuôi, nâng cao hiệu quả chăn nuôi. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Chăn nuôi lợn là thế mạnh trong phát triển nông nghiệp của huyện Yên Định. Với sự đầu tư khá lớn về con giống, kỹ thuật, vốn, xây dựng chuồng trại nhưng hiện nay vẫn tồn tại hai kiểu chuồng nuôi là chuồng nền và chuồng sàn. Bên cạnh đó dịch bệnh ở đàn lợn vẫn xảy ra thường xuyên, trong đó hội chứng tiêu chảy với đặc điểm dịch tễ hết sức phức tạp, do nhiều nguyên nhân gây nên trong đó những bất lợi của điều kiện ngoại cảnh, nhiệt độ, độ ẩm chuồng nuôi là yếu tố mở đường ảnh hưởng lớn đến việc phát sinh và mức độ tiêu chảy ở lợn Độ ẩm chuồng nuôi là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến sức đề kháng của lợn đặc biệt là giai đoạn lợn con theo mẹ. Lợn nuôi trong chuồng có độ ẩm cao trong thời gian dài khả năng tiêu hoá thức ăn giảm, số lượng hồng cầu, hàm lượng huyết sắc tố giảm, giảm sức kháng với bệnh tật, tỷ lệ chết cao nhất là với gia súc non. Chuồng ẩm ướt cũng là điều kiện để vi sinh vật phát triển mạnh trong đó có vi sinh vật gây bệnh đường tiêu hoá. Để đánh giá tình hình hội chứng tiêu chảy ở đàn lợn nuôi trong kiểu chuồng nền và chuồng sàn, hạn chế ảnh hưởng của một số yếu tố bất lợi của điều kiện chuồng nuôi, giảm tỷ lệ bệnh, tỷ lệ chết, có biện pháp phòng bệnh thích hợp, nâng cao hiệu quả chăn nuôi, chúng tôi tiến hành nội dung nghiên cứu “Nghiên cứu tình hình hội chứng tiêu chảy ở đàn lợn nuôi trong chuồng nền và chuồng sàn tại huyện Yên Định – Tỉnh Thanh Hóa.” TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 2. 2009 91 2. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1 Đối tượng nghiên cứu Lợn ở các lứa tuổi: (sơ sinh - cai sữa và từ cai sữa – 60 ngày tuổi) bị tiêu chảy nuôi trong chuồng nền và chuồng sàn tại các trang trại trên địa bàn huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hoá. 2.2. Nội dung nghiên cứu - Tình hình tiêu chảy ở đàn lợn trên địa bàn huyện Yên Định tỉnh Thanh Hóa nuôi trong chuồng nền và chuồng sàn xét theo lứa tuổi, mùa vụ trong năm. 2.3. Phương pháp nghiên cứu Trên cơ sở tài liệu lưu trữ (sổ ghi chép của chủ trang trại) và phiếu điều tra về tình hình mắc hội chứng tiêu chảy ở đàn lợn nuôi tại các trang trại ở các Xã Định Long, Định Tường, Quý Lộc, huyện Yên Định - Thanh Hoá trong các năm 2006, 2007; 6 tháng đầu năm 2008, tiến hành phân tích, xử lý các số liệu thu thập được để thấy rõ tình hình hội chứng tiêu chảy ở lợn nuôi chuồng sàn và chuồng nền. 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 3.1. Tình hình hội chứng tiêu chảy ở lợn nuôi trong các kiểu chuồng khác nhau Tình hình hội chứng tiêu chảy ở lợn nuôi trong hai kiểu chuồng tại huyện Yên Định các năm 2006, 2007 và 6 tháng đầu năm 2008, kết quả được tổng hợp tại bảng 3.1 và được minh hoạ ở biểu đồ 3.1. Đối với chuồng nền: trong số 13.471 con lợn nuôi trong thời gian điều tra có 4236 con bị tiêu chảy chiếm tỷ lệ 31,45%, tỷ lệ chết do tiêu chảy 2,07%. Đối với chuồng sàn: 14.133 con lợn nuôi trong thời gian điều tra có 3339 con bị tiêu chảy chiếm tỷ lệ 23,63 %, tỷ lệ chết 1,43%. Tỷ lệ bị tiêu chảy ở đàn lợn nuôi trong chuồng nền cao hơn nhiều so với tỷ lệ lợn bị tiêu chảy được nuôi trong chuồng sàn: 31,45% so với 23,64% (gấp 1,33) lần. Sự sai khác này có ý nghĩa P< 0,05. Bảng 3.1. Tình hình hội chứng tiêu chảy ở lợn nuôi trong các kiểu chuồng nuôi Chuồng sàn Chuồng nền Lợn bị tiêu chảy Lợn chết do tiêu chảy Lợn bị tiêu chảy Lợn chết do tiêu chảy Kiểu chuồng Năm Số lợn nuôi trong thời gian điều tra (con) Số mắc (con) Tỷ lệ (%) Số chết (con) Tỷ lệ (%) Số lợn nuôi trong thời gian điều tra (con) Số mắc (con) Tỷ lệ (%) Số chết (con) Tỷ lệ (%) 2006 5444 1336 24,54 89 1,63 4980 1620 32,53 110 2,21 2007 5778 1334 23,08 74 1,28 5554 1680 30,25 105 1,89 2008 2911 669 22,98 39 1,34 2937 936 31,87 64 2,18 Tổng 14133 3339 23,63 202 1,43 13471 4236 31,45 279 2,07 TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 2. 2009 92 27.88 18.63 39.9 21.79 0 5 10 15 20 25 30 35 40 Tû lÖ% Sµn NÒn KiÓu chuång S¬ sinh - cai s÷a Cai s÷a - 60 ngµy Theo Chu Thị Thơm, Phan Thị Lài, Nguyễn Văn Tó (2006) chuồng có nền bằng xi măng ướt và lạnh dễ làm phát sinh bệnh lợn con ỉa cứt trắng. Tô Thị Phượng (2006) khi nghiên cứu về hội chứng tiêu chảy ở lợn ngoại tại Thanh Hoá cho biết: Lợn nuôi trong chuồng nền, tỷ lệ lợn bị tiêu chảy là 31,02%, tỷ lệ chết do tiêu chảy là 1,72%, lợn nuôi ở chuồng sàn có tỷ lệ tiêu chảy là 22,57%, tỷ lệ chết là 1,41%. Kết quả nghiên cứu của chúng tôi phù hợp với kết quả này. 3.2. Kết quả điều tra tình hình tiêu chảy ở lợn các lứa tuổi Đã có nhiều nghiên cứu cho thấy, hội chứng tiêu chảy xảy ra ở lợn các lứa tuổi nhưng ở mỗi lứa tuổi tỷ lệ mắc có khác nhau. Từ kết quả điều tra tổng hợp trong bảng 3.2 về tình hình tiêu chảy ở đàn lợn nuôi tại huyện Yên Định trong hai kiểu chuồng nuôi cho thấy: dù lợn nuôi trên sàn hay nuôi nền thì tỷ lệ mắc hội chứng tiêu chảy ở nhóm lợn từ sơ sinh – cai sữa đều cao hơn nhóm tuổi cai sữa – 60 ngày tuổi. Cụ thể: Đối với lợn nuôi trên sàn: Nhóm lợn từ sơ sinh – cai sữa, tỷ lệ bị tiêu chảy là 27,88 %; tỷ lệ chết do tiêu chảy là 1,91%, trong khi nhóm lợn từ cai sữa – 60 ngày tuổi có tỷ lệ tiêu chảy thấp hơn: 18,63% và tỷ lệ chết do tiêu chảy là 0,86% Ở kiểu chuồng nền: Lợn từ sơ sinh – cai sữa , tỷ lệ bị tiêu chảy là 39,90 %; tỷ lệ chết do tiêu chảy là 2,84%, nhóm tuổi lợn từ cai sữa - 60 ngày tuổi có tỷ lệ bị tiêu chảy 21,79%; tỷ lệ chết do tiêu chảy là 1,19%. Tô Thị Phượng (2006), cho biết lợn ngoại 1-21 ngày nuôi ở chuồng sàn, tỷ lệ lợn bị tiêu chảy là 28,92%, tỷ lệ chết là 1,83%; nuôi ở chuồng nền tỷ lệ 41,69% và 2,40%. Tương tự, lợn 22-60 ngày tuổi nuôi ở chuồng sàn là 15,16% và 0,88%; ở chuồng nền là 21,26% và 1,16%. Hình 3.2. So sánh tỷ lệ lợn bị tiêu chảy ở các lứa tuổi lợn nuôi trong hai kiểu chuồng Sµn NÒn 23.63 1.43 31.45 2.07 0 5 10 15 20 25 30 35 T û lÖ % KiÓu chuång M¾c bÖnh ChÕt Hình 3.1: So sánh tỷ lệ lợn bị tiêu chảy ở lợn nuôi trong các kiểu chuồng nuôi TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 2. 2009 93 Bảng 3.2: Kết quả điều tra tình hình hội chứng tiêu chảy ở lợn các lứa tuổi khác Sàn Nền Lợn bị tiêu chảy Lợn chết do tiêu chảy Lợn bị tiêu chảy Lợn chết do tiêu chảy Kiểu chuồng Tuổi lợn Năm Số lợn nuôi trong thời gian điều tra (con) Số mắc (con) Tỷ lệ (%) Số chết (con) Tỷ lệ (%) Số lợn nuôi trong thời gian điều tra (con) Số mắc (con) Tỷ lệ (%) Số chết (con) Tỷ lệ (%) 2006 2934 824 28,08 63 2,15 2700 1086 40,22 80 2,96 2007 3126 864 27,64 55 1,76 2854 1120 39,24 74 2,59 Sơ sinh – cai sữa 2008 1574 440 27,95 28 1,79 1629 660 40,52 50 3,07 Tổng hợp 7634 212 8 27,88 146 1,91 7183 2866 39,90 204 2,84 2006 2510 512 20,39 26 1,04 2280 534 23,42 30 1,31 2007 2652 470 17,72 19 0,87 2700 560 20,74 31 1,15 Cai sữa – 60 ngày tuổi 2008 1337 229 17,13 11 0,82 1308 276 21,10 14 1,07 Tổng hợp 6499 121 4 18,63 56 0,86 6288 1370 21,79 75 1,19 3.3. Tình hình tiêu chảy ở lợn xét theo mùa vụ Theo Đỗ Ngọc Hoè và cộng sự (2005) cũng cho biết về mùa đông, đầu xuân, nhiệt độ thấp, ẩm độ cao, lợn con hay mắc bệnh phân trắng. Từ kết quả điều tra tình hình lợn bị tiêu chảy xét theo mùa vụ nuôi ở 2 kiểu chuồng nuôi trong 2 năm 2006-2007 cho thấy tỷ lệ lợn bị tiêu chảy ở vụ đông xuân cao hơn so với lợn cùng lứa tuổi nuôi trong vụ hè thu dù lợn nuôi sàn hay nuôi nền. Đối với lợn nuôi trong chuồng sàn: Vụ đông xuân, tỷ lệ bị tiêu chảy là 25,36% và vụ hè thu, tỷ lệ bị tiêu chảy là 22,22% (gấp 1,14 lần vụ hè thu). Đối với lợn nuôi trong kiểu chuồng nền: Vụ đông xuân, tỷ lệ bị tiêu chảy là 33,43% (gấp 1,18 lần vụ hè thu), vụ hè thu, tỷ lệ bị tiêu chảy là 28,25% TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 2. 2009 94 Bảng 3.3: Tình hình tiêu chảy ở lợn xét theo mùa vụ Theo kết quả nghiên cứu của Nguyễn Thị Ngữ (2005), lợn nuôi trong chuồng nền giai đoạn 1 – 60 ngày tuổi bị tiêu chảy ở vụ đông xuân là 45,82%, trong khi ở vụ hè thu tỷ lệ mắc là 33,77%. Kết quả nghiên cứu của chúng tôi thấp hơn kết quả này. 4. KẾT LUẬN - Lợn nuôi trong chuồng sàn có tỷ lệ bị tiêu chảy thấp hơn (23,63%) so với lợn nuôi trong chuồng nền(31,45%). - Lợn từ sơ sinh – cai sữa dù nuôi chuồng sàn hay chuồng nền tỷ lệ bị tiêu chảy cũng cao hơn nhiều lợn cai sữa đến 60 ngày tuổi. Lợn nuôi trong chuồng sàn: Nhóm tuổi sơ sinh – cai sữa: tỷ lệ mắc là 27,59 %; tỷ lệ chết 1,90%. Lợn cai sữa - ngày tuổi: tỷ lệ mắc bệnh là 18,68%; tỷ lệ chết 0,86%. Lợn nuôi trong chuồng nền: Nhóm tuổi sơ sinh – cai sữa: tỷ lệ mắc là 40,12%; tỷ lệ chết 2,95%. Lợn cai sữa - ngày tuổi: 21,79%; tỷ lệ chết 1,32%. - Vụ đông xuân tỷ lệ lợn bị tiêu chảy cao hơn vụ hè thu dù lợn nuôi sàn hay nuôi nền: Kiểu chuồng sàn: tỷ lệ bị tiêu chảy là 25,36% (vụ đông xuân) so với 22,32% (vụ hè thu). Kiểu chuồng nền: có tỷ lệ bị tiêu chảy là 33,43% (vụ đông xuân) và 28,25% (vụ hè thu). Đông xuân Hè thu Lợn bị tiêu chảy Lợn chết do tiêu chảy Lợn bị tiêu chảy Lợn chết do tiêu chảy Mùa vụ KiểuChuồng Lứa tuổi Số lợn nuôi trong thời gian điều tra (con) Số mắc (con) Tỷ lệ (%) Số chết (con) Tỷ lệ (%) Số lợn nuôi trong thời gian điều tra (con) Số mắc (con) Tỷ lệ (%) Số chết (con) Tỷ lệ (%) Sơ sinh – cai sữa 3031 907 29,92 63 2,08 3029 781 25,78 55 1,82 Cai sữa – 60 ngày 2597 520 20,02 25 0,96 2565 462 18,01 20 0,78Sàn Tổng hợp 5628 1427 25,36 88 1,56 5594 1243 22,22 75 1,34 Sơ sinh – cai sữa 2832 1211 42,76 85 3,00 2722 996 36,59 69 2,53 Cai sữa – 60 ngày 2774 663 23,90 33 1,19 2794 562 20,11 28 1,00Nền Tổng hợp 5606 1874 33,43 118 2,10 5516 1558 28,25 97 1,76 TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 2. 2009 95 TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Lê Minh Chí (1995), Bệnh tiêu chảy gia súc. Tài liệu của Cục thú y , Tr.16 – 18. [2] Đoàn Thị Kim Dung (2004), Sự biến động một số vi khuẩn hiếu khí đường ruột, vai trò của E.coli trong hội chứng tiêu chảy của lợn con, các phác đồ điều trị. Luận án tiến sỹ nông nghiệp, Trường Đại Học Nông Nghiệp Hà Nội. [3] Đỗ Ngọc Hoè, Nguyễn Minh Tâm (2005), Giáo trình vệ sinh vật nuôi. NXB Hà Nội. [4] Nguyễn Thị Ngữ (2005), Nghiên cứu tình hình hội chứng tiêu chảy ở lợn tại huyện Chương Mỹ-Hà Tây, xác định một số yếu tố gây bệnh của vi khuẩn E.coli và Samonella, biện pháp phòng trị. Luận văn Thạc sỹ Nông nghiệp, Trường Đại Học Nông Nghiệp Hà Nội . [5] Tô Thị Phượng (2006), Nghiên cứu tình hình hội chứng tiêu chảy ở lợn ngoại hướng nạc tại Thanh Hoá và biện pháp phòng trị. Luận văn Thạc sỹ Nông nghiệp, Hà Nội. [6] Trương Quang (2005), “Kết quả nghiên cứu vai trò gây bệnh của E.coli trong hội chứng tiêu chảy ở lợn 3 tháng tuổi và lợn nái“. Tạp chí KHKT Thú y, Tập II (số 1), Hội Thú Y Việt Nam, Tr. 255-260. [7] Chu Thị Thơm, Phan Thị Lài, nguyễn Văn Tó (2006), Hướng dẫn vệ sinh chăm sóc gia súc.NXB Lao động Hà Nội. [8] Faibrother J.M. (1992), Enteric Colibacillosis Diseases of Swine. IOWA. State University press/amess. IOWA. USA.7 th edition, pp. 489-497 [9] Laval A (1997), Incidence des Enterites du porc. Báo cáo tại hội thảo thú y về bệnh lợn do Cục thú y tổ chức, Hà Nội, 14/11. [10] Radostits O.M., Blood D.C. and Gay C.C. (1994),” Veterinary medicine”, A textbook of the Diseases of cattle,Sheep, Pigs, Goats and Horses. Set by paston press L.t.d London, norfolk, Eighth edition. A SURVEY ON THE SYNDROME OF DIARRHEA IN PIGS WHICH ARE RAISED IN PIGSTY WITH FOUNDATION MADE OF CEMENT AND PIGSTY HAS CEMENT – FLOOR Hoang Thi Bich1 1Depatment of Agriculture, Forestry and Fishery, Hong Duc University ABSTRACT Yen Dinh is a typical distrist Thanh Hoa province in pig rearing raising, especially exotic pig based on the model of livestock farming. Although their pig raising has been invested with a great deal of breading animals, techniques of rairing and techniques for farm construction, diseases in pigs have also taken place in which the syndromes of diarrheva that has been causing heavy damages for the raisers. In fact, the reasons for the disease are very complicated which are caused by factors of weather, climate, humidity and other conditions of the pig farms. The paper focuses on investigating the syndromes of diarrheroa in pig raised in 2 type of pigsty aiming at helping the cultivators define the influence of pigsty conditions on the disease and have solutions to the problem, to reduce the impacts and increase the economic effectiveness in livestock rearing