Điều trị đau vùng thắt lưng do thoái hóa đốt sống bằng quang châm laser bán dẫn

54 ĐIỀU TRỊ ĐAU VÙNG THẮT LƯNG DO THOÁI HÓA ĐỐT SỐNG BẰNG QUANG CHÂM LASER BÁN DẪN Trương Thị Bé Sáu ∗,Tạ Văn Trầm* và CS TÓM TẮT Mở ñầu: Đau lưng do thoái hóa ñốt sống là một trong những bệnh phổ biến ở người lớn tuổi. Phương pháp quang châm bằng laser bán dẫn ñược ứng dụng trong ñiều trị ñau vùng thắt lưng do thoái hóa gai ñốt sống Mục tiêu nghiên cứu: Đánh giá hiệu quả của việc ñiều trị ñau vùng thắt lưng do thoái hoá ñốt sống bằng quang châm laser bán dẫn. Phương pháp nghiên cứu:Thử nghiệm lâm sàng Kết quả: Điều trị khỏi 84,5%, giảm bệnh 15,5%. Kết luận: Kỹ thuật ñiều trị ñau thắt lưng do thoái hoá ñốt sống bằng quang châm laser bán dẫn rất ñơn giản và dễ phổ cập rộng rãi cho các tuyến ñiều trị. Từ khóa: Đau vùng thắt lưng, thoái hoá ñốt sống, quang châm Laser bán dẫn. ABSTRACT PAIN RELIEF IN LUMBAR OSTEOARTHRITIS USING SEMICONDUCTOR LASER OPTICAL ACUPUNCTURE Trương Thi Be Sau, Ta van Tram Background:Back pain due to degeneration of the vertebrae is a common disease in the elderly. Semiconductor laser optical acupuncture has been applied in treatment of the lumbar pain due to degenerative arthritis of vertebrae. Objectives:Evaluating the effects of semiconductor laser optical acupuncture on lumbar pain due to degenerative arthritis. Method: Pilot study. Results: 84.5% recovered, 15.5% reduced. Conclusion: The therapeutic technique for lumbar pain due to degenerative arthritis using semiconductor laser optical acupuncture is very simple and easy in popularization in all medical service levels Key words: The lumbar pain, degenerative vertebrae, semiconductor laser optical acupuncture ĐẶT VẤN ĐỀ Đau lưng do thoái hóa ñốt sống là một trong những bệnh phổ biến nhiều nước trên thế giới. Ở Việt Nam, ñau vùng thắt lưng chiếm 2% trong nhân dân, chiếm 17% những người trên 60 tuổi và chiếm 6% những người mắc bệnh xương khớp [1]. Đau vùng thắt lưng là triệu chứng của rất nhiều bệnh, từ ñơn giản ñến phức tạp mà thoái hóa ñốt sống là một nguyên nhân quan trọng. Thoái hóa ñốt sống vùng thắt lưng là một bệnh mang tính xã hội do tính phổ biến của nó. Nếu như việc sử dụng phương pháp ñiều trị không thích hợp, bệnh sẽ kéo dài trong nhiều năm, ảnh hưởng trực tiếp ñến lao ñộng và sinh hoạt cá nhân. Thiết bị quang châm bằng laser bán dẫn do phòng thí nghiệm “Công nghệ laser” Trường Đại học Bách khoa Thành phố Hồ Chí Minh chế tạo. Quang châm laser bán dẫn về cơ bản ñược thực hiện trên cơ sở lý thuyết kinh lạc huyệt của Đông y, lấy huyệt trên da làm vị trí cơ bản, dùng tia laser thay cho cây kim truyền thống, tác dụng ñiều trị phủ tạng tương ứng với cơ thể. Thiết bị quang châm thực hiện phối hợp với các thủ pháp châm cứu như châm bổ, châm tả, thông qua các thông số, tần số ñiều biến chùm tia, công suất phát xạ và thời gian thực hiện. Về tác dụng của tia laser bán dẫn thay thế kim truyền thống: laser bán dẫn có bước sóng 940 nm ñã ñược sử dụng làm “Kim quang học” có ñộ xuyên sau vào cơ thể, có thể thay ñổi tần số, ñiều biến và công suất phát xạ của “Kim quang học” ñến các ñộ nông sâu khác nhau của các huyệt. Thiết bị quang châm bằng laser bán dẫn ñược sử dụng trong quá trình nghiên cứu là loại laser bán dẫn 10 ñầu châm 0A.CC.102. Ngoài ra, hiện nay những bệnh lý lây truyền qua ñường máu rất nhiều; do ñó khi người bệnh ñến cơ sở ñiều trị ñược sử dụng bằng quang châm laser trong châm cứu bệnh nhân cảm thấy ñược an tâm hơn và không ñau. Từ năm 2007, Bệnh viện Đa khoa Tiền Giang ñã ứng dụng quang châm bán dẫn thay thế kim châm cứu ñể ñiều trị bệnh nhân thoái hóa gai cột sống. Mục ñích của ñề tài này là ñánh giá ∗ Bệnh viện Đa Khoa Tiền Giang 55 hiệu quả của việc sử dụng phương pháp quang châm bằng laser bán dẫn trong ñiều trị ñau vùng thắt lưng do thoái hóa gai ñốt sống. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đối tượng nghiên cứu: Tất cả bệnh nhân ñến nhập viện tại Khoa Y học cổ truyền, Bệnh viện Đa khoa Tiền Giang từ tháng 01/2007 ñến tháng 11/2007 Phương pháp nghiên cứu: Hồi cứu, cắt ngang mô tả Tiêu chuẩn chọn bệnh - Không phân biệt tuổi, giới - X quang có hình ảnh thoái hóa gai cột sống thắt lưng - Bệnh nhân ñược khám và chẩn ñoán là thoái hóa gai cột sống thắt lưng (theo Y học hiện ñại), chẩn ñoán là yếu thống (theo Y học cổ truyền) Tiêu chuẩn loại trừ: tất cả các trường hợp ñau vùng thắt lưng do: - Thoát vị ñĩa ñệm, ñặc xương. - Chấn thương - dị dạng cột sống. - Bệnh lý ngoài cột sống gây ñau lưng như bệnh phụ khoa, tiết niệu. Qui trình ñiều trị - Giải thích cho bệnh nhân về phương pháp ñiều trị bằng quang châm laser bán dẫn. - Điều trị: * Phần ñiều trị: trong ñiều trị vùng thắt lưng do thoái hóa ñốt sống, sử dụng quang châm bằng laser bán dẫn trên các huyệt kinh ñiển theo phác ñồ ñiều trị bằng laser bán dẫn trên các ñiểm ñau nhất. * Phác ñồ ñiều trị bằng quang châm laser bán dẫn: sử dụng các huyệt sau ñây: tam tiêu du, thận du, ñại trường du, quan nguyên du, giáp tích, mệnh môn, chí thất. - Sử dụng máy: Laser bán dẫn hồng ngoại 10 ñầu châm, bước sóng 940 nm, công suất trên mỗi ñầu phát 4mV, tần số phát ñiều chỉnh liên tục từ 3Hz – 128 Hz - Liệu trình ñiều trị:
Mỗi ngày thực hiện một lần ñiều trị.
Thời gian ñiều trị: 20 phút – 30 phút.
Một liệu trình ñiều trị gồm 20 lần ñiều trị, ñể ñiều trị ñau vùng cột sống thắt lưng do thoái hóa cột sống phải thực hiện 3 liệu trình ñiều trị tức là 60 lần ñiều trị. - Các chỉ tiêu cần theo dõi:
Sinh hiệu: Mạch - huyết áp.
Mức ñộ giảm ñau.
Mức ñộ giảm hạn chế hoạt ñộng cột sống và toàn thân.
Các ghi nhận chủ quan: ăn, ngủ, sức khỏe.
Các phản ứng phụ trong và sau khi kết thúc ñiều trị. Tiêu chuẩn ñánh giá hiệu quả Đánh giá hiệu quả ñiều trị ñược tiến hành theo các nội dung chính sau: - Mức ñộ giảm ñau: Mức ñộ giảm giới hạn vận ñộng cột sống và vận ñộng toàn thân. - Biến ñổi mạch, huyết áp, nhịp tim nếu có. - Đánh giá hiệu quả làm giảm giới hạn vận ñộng cột sống vùng thắt lưng. Việc ñánh giá hiệu quả làm giảm giới hạn vận ñộng cột sống vùng thắt lưng ñược tiến hành theo thang ñiểm có so sánh với ñiểm ñược qui ước như sau: + Mức ñộ giới hạn, vận ñộng cột sống vùng thắt lưng, chia thành 5 ñộ và tương xứng với thang ñiểm 5 bậc. + Bắt ñầu là ñiểm 0 tương xứng với:
Không hạn chế ñộng tác: cúi, ngửa, nghiêng quay.
Mức ñộ cúi, bàn tay ñất < 20cm.
Đi lại bình thường. + Và kết thúc là ñiểm 4 tương ứng với trường hợp hạn chế hoàn toàn ñộng tác cúi, không ñi lại ñược. Đánh giá tổng thể và hiệu quả ñiều trị - 3 mức sau ñây: + Điều trị khỏi + Điều trị giảm 56 + Điều trị không có kết quả. - Để ñánh giá hiệu quả ñiều trị, tiêu chuẩn của 3 mức ñộ trên ñây như sau: * Điều trị khỏi: Khi kết thúc ñiều trị ñạt các tiêu chí sau: - Hết ñau vùng thắt lưng. - Cột sống vùng thắt lưng hoạt ñộng bình thường, hoàn toàn không bị hạn chế. - Chỉ số về huyết áp, nhịp tim ở giới hạn bình thường - Trong quá trình ñiều trị: Không gây tai biến, cũng như phản ứng phụ có hại cho sức khỏe bệnh nhân. * Điều trị giảm: Khi kết thúc ñiều trị ñạt các tiêu chí sau: - Vùng thắt lưng còn ñau nhẹ (ñộ I) - Khoảng cách bàn tay – ñất khi cúi ñạt 20 – 30 cm. - Các chỉ số còn lại ñạt như ở phần ñiều trị khỏi. * Điều trị không có kết quả: - Vùng thắt lưng còn ñau ở mức ñộ 2 trở lên. - Khoảng cách bàn tay - ñất khi cúi trên 30cm (bảng 3) - Tiêu chuẩn ñánh giá mức ñộ ñau và mức ñộ hoạt ñộng của cột sống vùng thắt lưng. Bảng 1: Tiêu chuẩn ñánh giá mức ñộ ñau và mức ñộ hoạt ñộng của cột sống vùng thắt lưng Độ Mức ñộ ñau vùng thắt lưng Mức ñộ hoạt ñộng của cột sống và toàn thân Điểm Ghi chú 0 Không ñau - Không hạn chế ñộng tác cúi, ngữa, nghiêng và quay. - Mức ñộ cúi: khoảng cách bàn tay. - Đất < 20 cm 0 Thang ñiểm 5 bậc, bắt ñầu là 0, kết thúc là 4. 1 Đau nhẹ - Hạn chế một phần các ñộng tác cúi, nghiêng, ngữa, quay. - Mức ñộ cúi: khoảng cách bàn tay. - Đất 20 – 30 cm - Đi lại bình thường, làm việc ñược lâu. 1 2 Đau vừa - Hạn chế khá nhiều các ñộng tác: cúi, ngữa, nghiêng, quay. - Mức ñộ cúi: khoảng cách bàn tay. - Đất 30 – 40 cm - Giới hạn ñi lại vì ñau. 2 3 Đau nặng - Hạn chế nhiều các ñộng tác cúi, ngữa, nghiêng, quay. - Mức ñộ cúi: Không ño ñược (≥ 60 cm). - Đi lại khó khăn 3 4 Đau rất nặng - Hạn chế hoàn toàn các ñộng tác cúi, ngữa, nghiêng, quay. - Mức ñộ cúi không ño ñược ≥ 60 cm. Không ñi lại ñược hoặc ngồi xe lăn hay nằm. 4 KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN Qua phân tích số liệu từ 264 bệnh nhân ñau vùng cột sống thắt lưng do thoái hóa ñốt sống ñược ñiều trị bằng quang châm laser bán dẫn Phân bố theo tuổi Bảng 2: Phân bố theo tuổi Lứa tuổi BN 30 - 40 40 – 59 50 – 60 60 – 70 Tổng cộng Số lượng BN 36 62 97 69 264 Tỷ lệ (%) 13,64 23,48 36,74 26,14 100 57 37,12 62,88 Nhận xét: Bệnh nhân > 50 tuổi chiếm tỉ lệ 62,88% Phân bố bệnh nhân theo giới Bảng 3: Phân bồ theo giới Số lượng BN Giới tính Số lượng BN Tỷ lệ (%) BN Nam 102 38,64 BN Nữ 162 61,36 Tổng cộng 264 100 Nhận xét: Bệnh nhân nữ bị thoái hóa ñốt sống chiếm tỉ lệ 61,36% Phân bố theo thời gian mắc bệnh Bảng 4: Thời gian mắc bệnh Thời gian mắc bệnh BN 1 năm 2 năm 3 ăm 4 năm Tổng cộng Số BN 137 85 31 11 264 Tỷ lệ (%) 51,89 32,19 11,74 4,18 100 84,08 15,92 Số bệnh nhân mắc bệnh từ 1 – 2 năm chiếm 84,08%. Điều này cho thấy số bệnh nhân ñiều trị ñã bị ñau vùng thắt lưng trong thời gian dài và ñiều trị bằng các phương pháp khác nhau nhưng hiệu quả mang lại không như ý muốn. Kết quả phục hồi sự vận ñộng cột sống của bệnh nhân ñau vùng thắt lưng do thoái hóa ñốt sống khi ñược ñiều trị bằng phương pháp quang châm laser bán dẫn Bảng 5: Trước ñiều trị: Mức ñộ ñau Khoảng cách bàn tay- ñất khi cúi Số bệnh nhân Tỷ lệ % Đau nhẹ 20 – 30cm 0 0% Đau vừa 31 – 40 cm 106 40% Đau nặng Không ño ñược 112 42,5% Đau rất nặng Không ño ñược 46 17,5% Bảng 6: Sau ñiều trị 20 ñợt ñiều trị 40 ñợt ñiều trị 60 ñợt ñiều trị Mức ñộ ñau Khoảng cách bàn tay- ñất khi cúi n % n % n % P so với trước ñiều trị Hết ñau < 20 cm 0 0 172 65 223 84,5 P < 0,001 Đau nhẹ 20 – 30 cm 164 62 92 35 41 15,5 P < 0,001 Đau vừa 31 – 40 cm 100 38 0 0 0 0 P < 0,001 Đau nặng > 40 cm 0 0 0 0 0 0 P < 0,001 - Chỉ số bàn tay ñất khi cúi giảm rõ rệt, sau từng ñợt 20 lần ñiều trị bằng quang châm laser bán dẫn so với trước khi ñiều trị. - Hơn nữa sự khác biệt của chỉ số bàn tay - ñất khi cúi, trước và sau 20 ñợt ñiều trị, 40 ñợt ñiều trị, 60 ñợt ñiều trị, có ý nghĩa thống kê. Đánh giá hiệu quả chung của phương pháp quang châm bằng laser bán dẫn trong ñiều trị ñau vùng thắt lưng do thoái hóa ñốt sống Việc ñánh giá hiệu quả ñiều trị, chúng tôi dựa vào tiêu chuẩn của ba bước: ñiều trị khỏi, ñiều trị giảm, ñiều trị không có hiệu quả. Trong 264 bệnh nhân bị ñau vùng thắt lưng do thoái hóa ñốt sống ñược ñiều trị bằng phương pháp quang châm laser bán dẫn, với kết quả như sau: - Điều trị khỏi 223 bệnh nhân, chiếm 84,5% - Điều trị giảm 41 bệnh nhân, chiếm 15,5% - Điều trị không có kết quả 0 bệnh nhân, chiếm 0%. - Tỉ lệ khỏi và giảm chiếm 100%. - Kết quả ñiều trị khỏi nhiều hơn ñiều trị giảm 5,44 lần. KẾT LUẬN Phương pháp quang châm laser bán dẫn trong ñiều trị ñau vùng thắt lưng do thoái hóa gai ñốt sống có nhiều ưu ñiểm, ưu việt so với các phương pháp khác, ñó là: 58 - Khi thực hiện ñiều trị bằng quang châm laser bán dẫn, bệnh nhân dễ dàng tiếp nhận, vì không gây cảm giác ñau và sợ, ñồng thời tránh ñược sự lây lan các căn bệnh hiểm nghèo như viêm gan siêu vi, HIV giữa bệnh nhân với bệnh nhân. Mặc khác, không xảy ra các tai biến trong ñiều trị cũng như các phản ứng phụ sau khi kết thúc ñiều trị. - Hiệu quả trong ñiều trị cao, ñiều này ñược thể hiện trên 2 mặt: + Tỉ lệ ñiều trị khỏi và giảm cao, ñạt 100%. + Tỉ lệ ñiều trị khỏi nhiều hơn tỉ lệ ñiều trị giảm là 5,44 lần. - Độ ổn ñịnh của kết quả ñiều trị ñược giữ trong thời gian dài. Đây là ñặc ñiểm thứ hai của quang châm bằng laser bán dẫn. Hiệu quả giảm ñau bằng quang châm laser bán dẫn thể hiện rõ nét sau từng liệu trình ñiều trị và ñi ñến giảm ñau sau một liệu trình thích hợp. Tác dụng giảm ñau của laser bán dẫn công suất thấp là ñặc tính nổi bật của quang châm. Kỹ thuật ñiều trị ñau vùng thắt lưng do thoái hóa gai ñốt sống bằng quang châm laser bán dẫn rất ñơn giản và dễ phổ cập rộng rãi cho các tuyến ñiều trị cơ sở. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Trần Ngọc Ẩn (1999), Bệnh thấp khớp, Nhà xuất bản Y học Hà Nội, tr. 15 - 17.