Định hướng đầu tư phát triển nông nghiệp tỉnh Thái Bình

lêi më ®Çu Trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, n«ng nghiÖp lµ mét trong nh÷ng ngµnh cã vai trß ®Æc biÖt quan träng. Nã lµ ®iÓm khëi ®Çu, lµ nÒn t¶ng cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. §ång thêi n«ng nghiÖp lµ ngµnh cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc lµm, thu nhËp vµ ®êi sèng cña ®¹i ®a sè d©n c­ n­íc ta...X· héi ngµy cµng ph¸t triÓn, ®êi sèng con ng­êi ngµy cµng ®­îc n©ng cao th× ®ßi hái vÒ nhu cÇu l­¬ng thùc, thùc phÈm ngµy cµng ®a d¹ng phong phó c¶ vÒ l­îng vµ chÊt còng nh­ vÒ chñng lo¹i (do sù gia t¨ng d©n sè, do sù t¨ng lªn cña nhu cÇu b¶n th©n tõng con ng­êi). Do vËy, chØ cã mét nÒn n«ng nghiÖp ph¸t triÓn cao míi cã hy väng ®¸p øng ®­îc. Ngoµi ra n¹n ®ãi, n¹n « nhiÔm m«i tr­êng sinh th¸i... ®ang lµ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan trùc tiÕp ®Õn n«ng nghiÖp n«ng th«n... vµ trªn thùc tÕ còng chøng minh r»ng, n­íc nµo cã nÒn n«ng nghiÖp ph¸t triÓn bÒn v÷ng ch¾c ®Òu lµ n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh. Sù ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n sÏ t¹o ra mét thÞ tr­êng réng lín cho c«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c. N«ng nghiÖp n«ng th«n kh«ng chØ lµ n¬i cung cÊp lao ®éng, nguyªn liÖu vµ d­îc liÖu cho c«ng nghiÖp mµ cßn lµ n¬i tiªu thô lín c¸c s¶n phÈm cña c«ng nghiÖp. ChÝnh v× thÕ, ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp lµ mét bé phËn quan träng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi quèc gia. Nã cµng quan träng khi n­íc ta cã h¬n 80% d©n sè sèng trong khu vùc n«ng th«n vµ chñ yÕu sinh sèng b»ng nghÒ n«ng.Tuy nhiªn, ®Ó ngµnh n«ng nghiÖp ngµy cµng ph¸t triÓn th× cÇn ph¶i cã sù ®Çu t­ tho¶ ®¸ng. V× ®Çu t­ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn, lµ ch×a kho¸ sù t¨ng tr­ëng cña tõng ngµnh, tõng quèc gia. HiÖn nay, vèn ®Çu t­ ®­îc tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn ThÕ giíi quan t©m, vÊn ®Ò nµy còng rÊt bøc xóc ®èi víi qu¸ tr×nh t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn ë n­íc ta. Do ®ã,viÖc ®Çu t­ sö dông vèn nh­ thÕ nµo cho hîp lý lµ rÊt quan träng. Th¸i B×nh lµ mét tØnh ven biÓn thuéc ®ång b»ng ch©u thæ s«ng Hång, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã vÞ trÝ rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ cña tØnh. Cïng víi sù biÕn ®æi cña nÒn kinh tÕ c¶ n­íc, trong nh÷ng n¨m ®æi míi, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña tØnh ®· cã b­íc ph¸t triÓn toµn diÖn v÷ng ch¾c, ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ: S¶n xuÊt l­¬ng thùc t¨ng tr­ëng víi nhÞp ®é cao, ch¨n nu«i ph¸t triÓn...®· tõng b­íc ®¶m b¶o nhu cÇu l­¬ng thùc, thùc phÈm cho nh©n d©n trong tØnh vµ cã s¶n phÈm dù tr÷, xuÊt khÈu. Tuy vËy, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp hiÖn nay vÉn cßn béc lé nh÷ng mÆt h¹n chÕ nh­: trång trät vÉn trong t×nh tr¹ng ®éc canh c©y lóa, ch¨n nu«i vÉn ch­a cã h­íng ®i ®óng ®Ó trë thµnh mét ngµnh s¶n xuÊt chÝnh vµ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô n«ng nghiÖp vÉn cßn nÆng vÒ s¶n xuÊt, kinh doanh ch­a thùc sù thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. HiÓu râ ®­îc ®iÒu nµy, trong thêi gian qua, Nhµ n­íc vµ tØnh ®· ®Çu t­ kh¸ tho¶ ®¸ng nh»m ®­a nÒn kinh tÕ tØnh ph¸t triÓn m¹nh h¬n n÷a trong ®ã lÜnh vùc n«ng nghiÖp còng ®­îc quan t©m ®Çu t­ tho¶ ®¸ng... nh­ng còng chØ ®¹t ®­îc phÇn nµo môc tiªu ®Ò ra. Do ®ã, ®Ó n«ng nghiÖp ngµy cµng ph¸t triÓn vµ gãp phÇn quan träng trong nÒn kinh tÕ cña tØnh, trong thêi gian tíi, tØnh cÇn quan t©m ®Çu t­ h¬n n÷a ®Õn lÜnh vùc nµy. §ång thêi ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p nh»m huy ®éng c¸c nguån vèn kh¸c t¨ng c­êng ®Çu t­ cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp Th¸i B×nh. Trong thêi gian thùc tËp t¹i Phßng N«ng nghiÖp - Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ Th¸i B×nh, qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu lý luËn vµ thùc tiÔn, t«i chän ®Ò tµi “§Þnh h­íng ®Çu t­ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp tØnh Th¸i B×nh" §Ò tµi nµy tËp trung nghiªn cøu qu¸ tr×nh ®Çu t­ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp tØnh Th¸i B×nh vµ c¸c kÕt qu¶ ®¹t ®­îc cña qu¸ tr×nh ®Çu t­. §ång thêi ®­a ra nh÷ng ®Þnh h­íng gi¶i ph¸p nh»m thu hót, sö dông hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn ®Çu t­ cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp tØnh. §Ò tµi ®­îc chia lµm 3 phÇn: PhÇn I: C¬ së lý luËn. PhÇn II: Thùc tr¹ng ®Çu t­ ngµnh n«ng nghiÖp Th¸i B×nh. PhÇn III: §Þnh h­íng ®Çu t­ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp tØnh Th¸i B×nh - nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch hîp. Do thêi gian cã h¹n vµ b­íc ®Çu lµm quen víi c«ng t¸c nghiªn cøu, nªn chuyªn ®Ò nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, em rÊt mong ®­îc sù chØ b¶o cña c¸c thÇy c« gi¸o. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« NguyÔn Ngäc Mai cïng c¸c thÇy, c« gi¸o vµ c¸c c« chó trong Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ tØnh Th¸i B×nh ®· tËn t×nh chØ b¶o, gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy./. PhÇn I: C¬ së lý luËn I. Kh¸i niÖm, b¶n chÊt vai trß cña ®Çu t­. Mét sè kh¸i niÖm: Trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt nãi chung, ho¹t ®éng kinh tÕ bao giê còng g¾n liÒn víi viÖc sö dông tiÒn vèn vµ c¸c nguån tµi nguyªn kh¸c nh»m ®em l¹i lîi Ých kinh tÕ x· héi nhÊt ®Þnh. Trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, ph¹m vi mét ®Þa ph­¬ng, mét vïng kinh tÕ, ®Çu t­ lµ mét lÜnh vùc ho¹t ®éng ®Ó t¹o ra hoÆc ®æi míi vµ duy tr× ho¹t ®éng cña c¸c c¬ së vËt chÊt kü thuËt thuéc c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n nh»m khai th¸c ®Çy ®ñ vµ hiÖu qu¶ c¸c nguån tµi nguyªn cña ®Êt n­íc. - Theo nghÜa chung nhÊt th× ®Çu t­ ®­îc hiÓu lµ sù bá ra, sù hy sinh c¸c nguån lùc ë hiÖn t¹i nh»m ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ cã lîi cho ng­êi ®Çu t­ trong t­¬ng lai. + C¸c nguån lùc ë hiÖn t¹i cã thÓ lµ tiÒn, søc lao ®éng, cña c¶i vËt chÊt, trÝ tuÖ... + Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc trong t­¬ng lai cã thÓ lµ lîi nhuËn, t¹o viÖc lµm, t¨ng tµi s¶n vËt chÊt (nhµ m¸y, ®­êng x¸, cÇu cèng...), t¨ng tµi s¶n trÝ tuÖ (tr×nh ®é v¨n ho¸, chuyªn m«n, tr×nh ®é qu¶n lý, khoa häc kü thuËt...), t¹o ra nh÷ng c«ng nghÖ míi vµ t¹o ra nh÷ng lîi Ých cho nÒn kinh tÕ. 2. B¶n chÊt c¸c lo¹i ®Çu t­ trong ph¹m vi quèc gia: -§Çu t­ tµi chÝnh (®Çu t­ tµi s¶n tµi chÝnh) lµ lo¹i ®Çu t­ trong ®ã ng­êi cã tiÒn bá tiÒn ra cho vay hoÆc mua c¸c chøng chØ cã gi¸ ®Ó h­ëng l·i suÊt ®Þnh tr­íc (göi tiÕt kiÖm, mua tr¸i phiÕu ChÝnh phñ) hoÆc l·i suÊt tuú thuéc vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty ph¸t hµnh .Sù ®Çu t­ d­íi h×nh thøc nµy kh«ng t¹o ra tµi s¶n míi cho nÒn kinh tÕ (nÕu kh«ng xÐt ®Õn quan hÖ quèc tÕ trong lÜnh vùc nµy) mµ chØ lµm t¨ng gi¸ trÞ tµi s¶n tµi chÝnh cña tæ chøc, c¸ nh©n ®Çu t­. Víi sù ho¹t ®éng cña h×nh thøc ®Çu t­ tµi chÝnh, vèn ®Çu t­ ®­îc l­u chuyÓn dÔ dµng, khi cÇn cã thÓ rót ra mét c¸ch nhanh chãng (rót tiÕt kiÖm, chuyÓn nh­îng tr¸i phiÕu, cæ phiÕu cho ng­êi kh¸c).§iÒu ®ã khuyÕn khÝch ng­êi cã tiÒn bá tiÒn ra ®Çu t­. §Ó gi¶m ®é rñi ro, hä cã thÓ ®Çu t­ vµo nhiÒu n¬i, mçi n¬i mét Ýt tiÒn. §©y lµ mét nguån cung cÊp vèn quan träng cho ®Çu t­ ph¸t triÓn. - §Çu t­ th­¬ng m¹i lµ lo¹i ®Çu t­ trong ®ã ng­êi cã tiÒn bá tiÒn ra ®Ó mua hµng ho¸ vµ sau ®ã b¸n víi gi¸ cao h¬n nh»m thu lîi nhuËn do chªnh lÖch gi¸. Lo¹i ®Çu t­ nµy còng kh«ng t¹o ra tµi s¶n míi cho nÒn kinh tÕ (nÕu kh«ng xÐt ®Õn ngo¹i th­¬ng), mµ chØ lµm t¨ng tµi s¶n tµi chÝnh cña ng­êi ®Çu t­ trong qu¸ tr×nh mua ®i b¸n l¹i, chuyÓn giao quyÒn së h÷u hµng ho¸ gi÷a ng­êi b¸n víi ng­êi ®Çu t­ vµ ng­êi ®Çu t­ víi kh¸ch hµng cña hä. Tuy nhiªn, sù ®Çu t­ ë h×nh thøc nµy l¹i cã t¸c dông thóc ®Èy qu¸ tr×nh l­u th«ng cña c¶i vËt chÊt do ®Çu t­ ph¸t triÓn t¹o ra, tõ ®ã thóc ®Èy ®Çu t­ ph¸t triÓn, t¨ng thu cho ng©n s¸ch, t¨ng tÝch luü vèn cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh dÞch vô nãi riªng vµ nÒn s¶n xuÊt x· héi nãi chung. - §Çu t­ ph¸t triÓn lµ lo¹i ®Çu t­ trong ®ã ng­êi cã tiÒn bá tiÒn ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nh»m t¹o ra tµi s¶n míi cho nÒn kinh tÕ, lµm t¨ng tiÒm lùc s¶n xuÊt kinh doanh vµ mäi ho¹t ®éng x· héi kh¸c, lµ ®iÒu kiÖn chñ yÕu ®Ó t¹o ra viÖc lµm, n©ng cao mäi ®êi sèng cña ng­êi d©n trong x· héi. §ã chÝnh lµ viÖc bá tiÒn ra ®Ó x©y dùng, söa ch÷a nhµ cöa vµ c¸c kÕt cÊu h¹ tÇng, mua s¾m trang thiÕt bÞ vµ l¾p ®Æt chóng trªn nÒn bÖ vµ båi d­ìng ®µo t¹o nguån nh©n lùc, thùc hiÖn c¸c chi phÝ th­êng xuyªn g¾n liÒn víi sù ho¹t ®éng cña c¸c tµi s¶n nµy nh»m duy tr× tiÒm lùc ho¹t ®éng cña c¸c c¬ së ®ang tån t¹i vµ t¹o tiÒm lùc míi cho nÒn kinh tÕ x· héi. - Tõ c¸c lo¹i kh¸i niÖm ®Çu t­ nãi trªn, cã thÓ thÊy ®Çu t­ cã vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp nãi riªng vµ cho nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc nãi chung. §Çu t­ cho n«ng nghiÖp chÝnh lµ ho¹t ®éng ®Çu t­ nh»m t¹o ra vµ t¨ng thªm nh÷ng tµi s¶n vËt chÊt trong n«ng nghiÖp nh­ c¬ së h¹ tÇng (®iÖn, ®­êng, tr­êng, tr¹m...); m¸y mãc thiÕt bÞ trong n«ng nghiÖp; n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n øng dông khoa häc c«ng nghÖ vµo n«ng nghiÖp; t¹o ra nhiÒu lo¹i gièng, vËt nu«i míi; ®Çu t­ lµm t¨ng nhanh tèc ®é chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp; ph¸t triÓn m¹nh c«ng nghiÖp chÕ biÕn t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng, l©m, thuû s¶n. V× vËy, ®Çu t­ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp lµ mang ý nghÜa chiÕn l­îc, cã vai trß quan träng trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. 3.Vai trß cña ®Çu t­ ph¸t triÓn: Qua viÖc xem xÐt kh¸i niÖm, b¶n chÊt cña ®Çu t­ ph¸t triÓn, chóng ta cã thÓ thÊy ®Çu t­ ph¸t triÓn lµ nh©n tè quan träng, lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ, lµ ch×a kho¸ t¨ng tr­ëng cña mäi quèc gia. Vai trß nµy cña ®Çu t­ ®­îc thÓ hiÖn ë c¸c mÆt sau: 3.1. Trªn gi¸c ®é toµn bé nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc: Thø nhÊt, ®Çu t­ võa t¸c ®éng ®Õn tæng cung, võa t¸c ®éng ®Õn tæng cÇu. - VÒ mÆt cÇu: §Çu t­ lµ mét yÕu tè chiÕm tû träng lín trong tæng cÇu cña toµn bé nÒn kinh tÕ. Theo sè liÖu cña Ng©n hµng ThÕ giíi, ®Çu t­ th­êng chiÕm kho¶ng 24 - 28% trong c¬ cÊu tæng cÇu cña tÊt c¶ c¸c n­íc trªn ThÕ giíi. §èi víi tæng cÇu, t¸c ®éng cña ®Çu t­ lµ ng¾n h¹n. Víi tæng cung ch­a kÞp thay ®æi, sù t¨ng lªn cña ®Çu t­ lµm cho tæng cÇu t¨ng, kÐo theo s¶n l­îng c©n b»ng t¨ng vµ gi¸ c¶ c¸c ®Çu vµo cña ®Çu t­ t¨ng . - VÒ mÆt cung: Khi thµnh qu¶ cña ®Çu t­ ph¸t huy t¸c dông, c¸c n¨ng lùc míi ®i vµo ho¹t ®éng th× tæng cung, ®Æc biÖt lµ tæng cung dµi h¹n t¨ng lªn, kÐo theo s¶n l­îng tiÒm n¨ng t¨ng vµ do ®ã gi¸ c¶ s¶n phÈm gi¶m ®ång thêi cho phÐp t¨ng tiªu dïng. Tiªu dïng t¨ng sÏ kÝch thÝch s¶n xuÊt vµ s¶n xuÊt ph¸t triÓn lµ nguån gèc c¬ b¶n ®Ó t¨ng tÝch luü, ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng, n©ng cao ®êi sèng mäi thµnh viªn trong x· héi. Thø hai, ®Çu t­ cã sù t¸c ®éng hai mÆt ®Õn sù æn ®Þnh kinh tÕ . Sù t¸c ®éng kh«ng ®ång thêi vÒ mÆt thêi gian cña ®Çu t­ ®èi víi tæng cÇu vµ ®èi víi tæng cung cña nÒn kinh tÕ lµm cho mçi sù thay ®æi cña ®Çu t­, dï lµ t¨ng hay gi¶m ®Òu cïng mét lóc võa lµ yÕu tè duy tr× sù æn ®Þnh võa lµ yÕu tè ph¸ vì sù æn ®Þnh nÒn kinh tÕ cña mäi quèc gia. Khi t¨ng ®Çu t­, cÇu cña c¸c yÕu tè ®Çu t­ t¨ng lµm cho gi¸ c¸c hµng ho¸ liªn quan t¨ng ( gi¸ chi phÝ vèn, gi¸ c«ng nghÖ, lao ®éng, vËt t­) ®Õn mét møc ®é nµo ®ã dÉn ®Õn t×nh tr¹ng l¹m ph¸t. §Õn l­ît m×nh, l¹m ph¸t lµm cho s¶n xuÊt ®×nh trÖ, ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng gÆp nhiÒu khã kh¨n do tiÒn l­¬ng ngµy cµng thÊp h¬n, th©m hôt ng©n s¸ch, kinh tÕ ph¸t triÓn chËm l¹i. MÆt kh¸c, t¨ng ®Çu t­ lµm cho cÇu cña c¸c yÕu tè liªn quan t¨ng, s¶n xuÊt c¸c ngµnh nµy ph¸t triÓn, thu hót thªm lao ®éng, gi¶m t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp, n©ng cao ®êi sèng ng­êi lao ®éng, gi¶m tÖ n¹n x· héi. TÊt c¶ c¸c t¸c ®éng nµy t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ . Khi gi¶m ®Çu t­ còng dÉn ®Õn t¸c ®éng hai mÆt, nh­ng theo chiÒu h­íng ng­îc l¹i so víi c¸c t¸c ®éng trªn ®©y. V× vËy, trong ®iÒu hµnh vÜ m« nÒn kinh tÕ, c¸c nhµ ho¹t ®éng chÝnh s¸ch cÇn thÊy hÕt nh÷ng t¸c ®éng hai mÆt nµy ®Ó ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch nh»m h¹n chÕ c¸c t¸c ®éng xÊu, ph¸t huy t¸c ®éng tÝch cùc, duy tr× ®­îc sù æn ®Þnh cña toµn bé nÒn kinh tÕ. Thø ba, ®Çu t­ t¸c ®éng ®Õn tèc ®é t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. KÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c nhµ kinh tÕ cho thÊy: muèn gi÷ tèc ®é t¨ng tr­ëng ë møc trung b×nh th× tû lÖ ®Çu t­ ph¶i ®¹t ®­îc tõ 15 - 25% so víi GDP tuú thuéc vµo ICOR cña mçi n­íc. NÕu ICOR kh«ng ®æi, møc t¨ng GDP hoµn toµn phô thuéc vµo vèn ®Çu t­ . ë c¸c n­íc ph¸t triÓn, ICOR th­êng lín, tõ 5 - 7 do thõa vèn, thiÕu lao ®éng, do sö dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cã gi¸ trÞ cao. Cßn ë c¸c n­íc chËm ph¸t triÓn ICOR thÊp tõ 2 - 3 do thiÕu vèn, thõa lao ®éng nªn cã thÓ vµ cÇn ph¶i sö dông lao ®éng ®Ó thay thÕ cho vèn, do sö dông c«ng nghÖ kÐm hiÖn ®¹i, gi¸ rÎ. ChØ tiªu ICOR cña mçi n­íc phô thuéc vµo nhiÒu nh©n tè, thay ®æi theo tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch trong n­íc. Kinh nghiÖm c¸c n­íc cho thÊy, chØ tiªu ICOR phô thuéc m¹nh vµo c¬ cÊu kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ ®Çu t­ trong c¸c ngµnh, c¸c vïng l·nh thæ còng nh­ phô thuéc vµo hiÖu qu¶ cña chÝnh s¸ch kinh tÕ nãi chung. Th«ng th­êng ICOR trong n«ng nghiÖp thÊp h¬n ICOR trong c«ng nghiÖp, ICOR trong giai ®o¹n chuyÓn ®æi c¬ chÕ chñ yÕu do tËn dông n¨ng lùc s¶n xuÊt. Do ®ã, ë c¸c n­íc ph¸t triÓn, tû lÖ ®Çu t­ thÊp th­êng dÉn ®Õn tèc ®é t¨ng tr­ëng thÊp. Thø t­, sù ®Çu t­ vµ sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ . Kinh nghiÖm cña c¸c n­íc trªn ThÕ giíi cho thÊy con ®­êng tÊt yÕu cã thÓ t¨ng tr­ëng nhanh tèc ®é mong muèn (tõ 9 - 10%) lµ t¨ng c­êng ®Çu t­ nh»m t¹o ra sù ph¸t triÓn nhanh ë khu vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. §èi víi c¸c ngµnh n«ng, l©m, ng­ nghiÖp do nh÷ng h¹n chÕ vÒ ®Êt ®ai vµ kh¶ n¨ng sinh häc, ®Ó ®¹t ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng tõ 5 - 6 % lµ rÊt khã kh¨n. Nh­ vËy, chÝnh s¸ch ®Çu t­ quyÕt ®Þnh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë c¸c quèc gia nh»m ®¹t ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh cña toµn bé nÒn kinh tÕ . VÒ c¬ cÊu l·nh thæ, ®Çu t­ cã t¸c dông gi¶i quyÕt nh÷ng mÊt c©n ®èi vÒ ph¸t triÓn gi÷a c¸c vïng l·nh thæ, ®­a nh÷ng vïng kÐm ph¸t triÓn tho¸t khái t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo, ph¸t huy tèi ®a nh÷ng lîi thÕ so s¸nh vÒ tµi nguyªn, ®Þa thÕ, kinh tÕ, chÝnh trÞ,... cña nh÷ng vïng cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn nhanh h¬n, lµm bµn ®¹p thóc ®Èy nh÷ng vïng kh¸c cµng ph¸t triÓn . Thø n¨m, ®Çu t­ víi viÖc t¨ng c­êng kh¶ n¨ng khoa häc vµ c«ng nghÖ cña ®Êt n­íc. Khoa häc c«ng nghÖ lµ trung t©m cña c«ng nghiÖp ho¸. §Çu t­ lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cña sù ph¸t triÓn vµ t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c«ng nghÖ cña n­íc ta hiÖn nay. Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia c«ng nghÖ, tr×nh ®é c«ng nghÖ cña ViÖt Nam l¹c hËu nhiÒu thÕ hÖ so víi ThÕ giíi vµ khu vùc.Do ®ã, qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ cña n­íc ta sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n nÕu kh«ng ®Ò ra ®­îc mét chiÕn l­îc ph¸t triÓn c«ng nghÖ nhanh vµ v÷ng ch¾c. Chóng ta ®Òu biÕt r»ng cã hai con ®­êng c¬ b¶n ®Ó cã c«ng nghÖ lµ tù nghiªn cøu, ph¸t minh ra c«ng nghÖ vµ nhËp c«ng nghÖ tõ n­íc ngoµi. Dï lµ tù nghiªn cøu hay nhËp tõ n­íc ngoµi cÇn ph¶i cã tiÒn, cÇn ph¶i cã vèn ®Çu t­. Mäi ph­¬ng ¸n ®æi míi c«ng nghÖ kh«ng g¾n víi nguån vèn ®Çu t­ sÏ lµ nh÷ng ph­¬ng ¸n kh«ng kh¶ thi. 3.2.§èi víi c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô: §Çu t­ quyÕt ®Þnh sù ra ®êi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi c¬ së. §Çu t­ quyÕt ®Þnh sù ra ®êi cña mçi c¬ së. Ch¼ng h¹n ®Ó t¹o dùng c¬ së vËt chÊt - kü thuËt cho sù ra ®êi cña bÊt kú c¬ së nµo ®Òu cÇn ph¶i x©y dùng nhµ x­ëng , cÊu tróc h¹ tÇng, mua s¾m vµ l¾p ®Æt thiÕt bÞ m¸y mãc trªn nÒn bÖ, tiÕn hµnh c¸c c«ng t¸c x©y dùngc¬ b¶n vµ thùc hiÖn c¸c chi phÝ kh¸c g¾n liÒn víi sù ho¹t ®éng trong mét chu kú cña c¸c c¬ së vËt chÊt - kü thuËt võa t¹o ra. C¸c ho¹t ®éng nµy chÝnh lµ ho¹t ®éng ®Çu t­ §Çu t­ quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña c¸c c¬ së. §èi víi c¸c c¬ së s¶n xuÊt , kinh doanh dÞch vô ®ang tån t¹i : sau mét thêi gian ho¹t ®éng, c¸c c¬ së v¹t chÊt - kü thuËt cña nh÷ng c¬ së nµy hao mßn, h­ háng. §Ó duy tr× ®­îc ho¹t ®éng b×nh th­êng cÇn tiÕn hµnh ®Þnh kú söa ch÷a lín hoÆc thay míi c¸c c¬ së vËt chÊt - kü thuËt ®· h­ háng, hao mßn nµy hoÆc ®æi míi víi sù ph¸t triÓn khoa häc - kü thuËt vµ nhu cÇu tiªu dïng cña nÒn s¶n xuÊt x· héi, ph¶i mua s¾m c¸c trang thiÕt bÞ míi thay thÕ cho c¸c trang thiÕt bÞ cò ®· lçi thêi, còng cã nghÜa lµ ph¶i ®Çu t­. §Çu t­ quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ®Ó doanh nghiÖp ngµy cµng ph¸t triÓn, ®¸p øng ®­îc kh¶ n¨ng c¹nh tranh, c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®æi míi s¶n phÈm, ¸p dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt, kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé c«ng nh©n viªn cña ®¬n vÞ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®ång thêi ph¶i t¨ng c­êng kh©u tiÕp thÞ... Nh­ vËy, doanh nghiÖp sÏ cã lîi nhuËn cao vµ ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng . TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng trªn còng ®Òu lµ ho¹t ®éng ®Çu t­ . II . KÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t­ . A . KÕt qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t­. Kh¸i niÖm kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t­ : KÕt qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t­ ®­îc thÓ hiÖn ë khèi l­îng vèn ®Çu t­ ®· ®­îc thùc hiÖn, ë c¸c tµi s¶n cè ®Þnh ®­îc huy ®éng hoÆc n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh phôc vô t¨ng thªm. 2 . C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng ®Çu t­ : 2 .1 Khèi l­îng vèn ®Çu t­ thùc hiÖn. Khèi l­îng vèn ®Çu t­ thùc hiÖn lµ tæng sè tiÒn ®· chi ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng cña c¸c c«ng cuéc ®Çu t­, bao gåm c¸c chi phÝ cho c«ng t¸c chuÈn bÞ ®Çu t­, x©y dùng nhµ cöa vµ c¸c cÊu tróc h¹ tÇng, mua s¾m thiÕt bÞ m¸y mãc, ®Ó tiÕn hµnh c¸c c«ng t¸c x©y dùng c¬ b¶n vµ chi phÝ kh¸c theo quy ®Þnh cña thiÕt kÕ dù to¸n vµ ®­îc ghi trong dù ¸n ®Çu t­ ®­îc duyÖt. §èi víi tõng c«ng cuéc ®Çu t­ kh¸c nhau th× c¸ch tÝnh vèn ®Çu t­ thùc hiÖn sÏ kh¸c nhau. §èi víi nh÷ng c«ng cuéc ®Çu t­ quy m« lín, thêi gian thùc hiÖn ®Çu t­ dµi th× vèn ®Çu t­ ®­îc tÝnh lµ thùc hiÖn khi tõng ho¹t ®éng hoÆc tõng giai ®o¹n cña mçi c«ng cuéc ®Çu t­ ®· hoµn thµnh. §èi víi nh÷ng c«ng cuéc ®Çu t­ quy m« nhá, thêi gian thùc hiÖn ®Çu t­ ng¾n th× sè vèn ®· chi ®­îc tÝnh vµo khèi l­îng vèn ®Çu t­ thùc hiÖn khi toµn bé c¸c c«ng viÖc cña qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t­ kÕt thóc. §èi víi nh÷ng c«ng cuéc ®Çu t­ do ng©n s¸ch tµi trî, ®Ó sè vèn ®· chi ®­îc tÝnh vµo khèi l­îng vèn ®Çu t­ thùc hiÖn th× c¸c kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ®Çu t­ ph¶i ®¹t c¸c tiªu chuÈn vµ tÝnh theo ph­¬ng ph¸p sau ®©y: + Vèn ®Çu t­ thùc hiÖn cña c«ng t¸c x©y dùng ®­îc tÝnh theo ph­¬ng ph¸p ®¬n gi¸. Theo ph­¬ng ph¸p nµy ®Ó tÝnh vèn ®Çu t­ thùc hiÖn tr­íc hÕt ph¶i c¨n cø vµo b¶ng ®¬n gi¸ dù to¸n quy ®Þnh cña Nhµ n­íc, c¨n cø vµo khèi l­îng c«ng t¸c x©y dùng hoµn thµnh vµ ¸p dông c«ng thøc sau ®©y ®Ó tÝnh: Ivc = (Qxi x Pi + Cin + W Trong ®ã: Ivc: Møc vèn ®Çu t­ thùc hiÖn vÒ x©y dùng (Qxi: Khèi l­îng c«ng t¸c x©y dùng ®· hoµn thµnh theo ®óng quy ®Þnh Pi: §¬n gi¸ dù to¸n Cin: Phô phÝ gåm nh÷ng chi phÝ ch­a ®­îc tÝnh trong ®¬n gi¸ dù to¸n. W: L·i ®Þnh møc ®­îc nhµ n­íc quy ®Þnh theo tû lÖ % víi gi¸ thµnh dù to¸n hoÆc gi¸ trÞ dù to¸n cña khèi l­îng. 2 .2.Tµi s¶n cè ®Þnh huy ®éng vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt phôc vô t¨ng thªm. Tµi s¶n cè ®Þnh huy ®éng lµ c«ng tr×nh hay h¹ng môc c«ng tr×nh, ®èi t­¬ng x©y dùng cã kh¶ n¨ng ph¸t huy t¸c dông ®éc lËp (lµm ra s¶n phÈm, hµng ho¸ hoÆc tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng dÞch vô cho x· héi ®· ®­îc ghi trong dù ¸n ®Çu t­ ) ®· kÕt thóc qu¸ tr×nh x©y dùng, mua s¾m, ®· lµm xong thñ tôc nghiÖm thu sö dông, cã thÓ ®­a vµo ho¹t ®éng ®­îc ngay. F = Ivb + Ivr - C - Ive Trong ®ã: F: gi¸ trÞ c¸c tµi s¶n cè ®Þnh ®­îc huy ®éng trong kú Ivb: vèn ®Çu t­ ®­îc thùc hiÖn ë c¸c kú tr­íc ch­a ®­îc huy ®éng chuyÓn sang kú nghiªn cøu (x©y dùng dë dang ®Çu kú). Ivr: vèn ®Çu t­ ®­îc thùc hiÖn ë kú nghiªn cøu trong kú. C: chi phÝ trong kú kh«ng lµm t¨ng gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh. Ive: Vèn ®Çu t­ ch­a ®­îc huy ®éng chuyÓn sang kú sau (x©y dùng dë dang cuèi kú). - N¨ng lùc s¶n xuÊt phôc vô t¨ng thªm lµ kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt phôc vô cña c¸c tµi s¶n cè ®Þnh ®· ®­îc huy ®éng vµ sö dông ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm hoÆc tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng dÞch vô theo quy ®Þnh ®­îc ghi trong dù ¸n ®Çu t­ . B. hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t­ . Kh¸i niÖm. 1. HiÖu qu¶ tµi chÝnh: HiÖu qu¶ tµi chÝnh (Etc) cña ho¹t ®éng ®Çu t­ lµ møc ®é ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô vµ n©ng cao ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng trong c¸c c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh dÞch vô trªn c¬ së vèn ®Çu t­ mµ c¬ së ®· sö dông so víi c¸c kú kh¸c, c¸c c¬ së kh¸c hoÆc so víi ®Þnh møc chung. Etc ®­îc coi lµ hiÖu qu¶ khi Etc > Etco . Trong ®ã, Etco lµ chØ tiªu hiÖu qu¶ tµi chÝnh ®Þnh møc, hoÆc cña c¸c kú kh¸c mµ c¬ së ®· ®¹t ®­îc chän lµm c¬ së so s¸nh, hoÆc cña ®¬n vÞ kh¸c ®· ®¹t tiªu chuÈn lµ hiÖu qu¶. §Ó ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ tµi chÝnh cña ho¹t ®éng ®Çu t­ mét c¸ch chÝnh x¸c, ng­êi ta ph¶i sö dông mét sè chØ tiªu: IRR, NPV, RR.... 2. HiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi . HiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cña ®Çu t­ lµ chªnh lÖch gi÷a c¸c lîi Ých mµ nÒn kinh tÕ x· héi thu ®­îc so víi c¸c ®ãng gãp mµ nÒn kinh tÕ x· héi ph¶i bá ra khi thùc hiÖn ®Çu t­ . C¸c lîi Ých thu ®­îc cã thÓ lµ lîi nhuËn, t¨ng thu cho ng©n s¸ch hoÆc còng cã thÓ lµ sè chç lµm viÖc, ®¸p øng ®­îc c¸c môc tiªu chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc. C¸c chi phÝ mµ x· héi ph¶i g¸nh chÞu nh­ chi phÝ m«i tr­êng, sö dông tµi nguyªn thiªn nhiªn, cña c¶i vËt chÊt, søc lao ®éng... C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi . 2.1. C¸c tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ §Ó x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi , ph¶i dùa vµo c¸c tiªu chuÈn sau: N©ng cao møc sèng cña d©n c­ ®Ó thùc hiÖn gi¸n tiÕp qua c¸c sè liÖu cô thÓ vÒ møc gia t¨ng s¶n phÈm quèc gia, møc gia t¨ng tÝch luü vèn, møc gia t¨ng ®Çu t­, tèc ®é ph¸t triÓn , tèc ®é t¨ng tr­ëng. Ph©n phèi l¹i thu nhËp thÓ hiÖn qua sù ®ãng gãp cña c«ng cuéc ®Çu t­ vµo viÖc ph¸t triÓn c¸c vïng kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn , n©ng cao ®êi sèng cña c¸c tÇng líp d©n c­. Gia t¨ng sè lao ®éng cã viÖc lµm. T¨ng thu vµ tiÕt kiÖm ngo¹i tÖ. C¸c môc tiªu kÕ ho¹ch kinh tÕ quèc d©n kh¸c lµ: + TËn dông hay khai th¸c tµi nguyªn ch­a ®­îc quan t©m hay míi ph¸t hiÖn. + Ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chñ ®¹o. + Ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë c¸c ®Þa ph­¬ng nghÌo, c¸c vïng xa x«i, d©n c­ th­a thít nh­ng cã nhiÒu triÓn väng vÒ tµi nguyªn ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ . 2.2. Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi do thùc hiÖn ®Çu t­ . XuÊt ph¸t tõ gãc ®é nhµ ®Çu t­ : Lµ c¸c doanh nghiÖp, lîi Ých kinh tÕ x· héi cña ®Çu t­ ®­îc xem xÐt biÖt lËp víi nh÷ng t¸c ®éng cña nÒn kinh tÕ ®èi víi nã ( nh­ trî gi¸ ®Çu vµo, bï lç ®Çu ra ... cña Nhµ n­íc). Trong tr­êng hîp nµy, ph­¬ng ph¸p ®­îc ¸p dông lµ dùa trùc tiÕp vµo sè liÖu cña c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña ho¹t ®éng ®Çu t­ ®Ó tÝnh c¸c chØ tiªu ®Þnh l­îng nh­: NPV, IRR, Wi, T,... Ngoµi ra c¸c doanh nghiÖp còng xem xÐt c¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh sau: Møc ®ãng gãp cho ng©n s¸ch hµng n¨m cña c¶ ®êi dù ¸n. Sè chç lµm viÖc t¨ng thªm khi thùc hiÖn ®Çu t­ . Sè lµm viÖc t¨ng thªm = Sè lao ®éng thu hót thªm - Sè lao ®éng mÊt viÖc Sè ngo¹i tÖ thu ®­îc tõ ho¹t ®éng ®Çu t­ Sè ngo¹i tÖ thùc thu = Tæng thu ngo¹i tÖ - Tæng chi ngo¹i tÖ Møc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ tr×nh ®é s¶n xuÊt Møc n©ng cao tr×nh ®é nghÒ nghiÖp cña ng­êi lao ®éng vµ cña c¸c c¸n bé qu¶n lý. T¹o thÞ tr­êng míi vµ møc ®é chiÕm lÜnh thÞ tr­êng. C¸c t¸c ®éng ®Õn m«i tr­êng. §¸p øng c¸c môc tiªu trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc. §èi víi c¸c cÊp qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n­íc, ®Þa ph­¬ng vµ cña ngµnh. Khi xem xÐt hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cña ®Çu t­ ph¶i tÝnh ®Õn mäi chi phÝ trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp cã liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn ®Çu t­, mäi lîi Ých trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp thu ®­îc do ®Çu t­ ®em l¹i, ®ång thêi ph¶i tiÕn hµnh ®iÒu chØnh c¸c gi¸ chi phÝ vµ lîi Ých nµy theo gi¸ x· héi nh­ gi¸ CIF, FOB, c­íc phÝ, thuÕ... §Ó ®iÒu chØnh c¸c gi¸ CIF, FOB vÒ tiÒn néi ®Þa cÇn sö dông tû gi¸ hèi ®o¸i cã ®iÒu chØnh. PF: Tû gi¸ hèi ®o¸i cã ®iÒu chØnh RF: Tû gi¸ hèi ®o¸i chÝnh thøc B: Gi¸ trÞ c¸c kho¶n thu h÷u h×nh vµ v« h×nh b»ng tiÒn trong n­íc M: Gi¸ trÞ c¸c kho¶n thanh to¸n h÷u h×nh vµ v« h×nh b»ng tiÒn trong n­íc. 2. 3.C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cña ®Çu t­ ë tÇm vÜ m«. C¸c nguyªn t¾c cÇn thiÕt khi x©y dùng hÖ thèng chØ tiªu: §Ó qua c¸c chØ tiªu cã thÓ ®¸nh gi¸, nhËn xÐt vµ rót ra kÕt luËn vÒ tÝnh hiÖu qu¶, còng nh­ nh÷ng tån t¹i vÒ ®Çu t­ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp tØnh Th¸i B×nh th× viÖc x©y dùng c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®Çu t­ ph¶i ®¶m b¶o c¸c yÕu tè sau: - TÝnh so s¸nh: c¸c chØ tiªu ph¶i ®¶m b¶o tÝnh so s¸nh tøc lµ c¸c chØ tiªu ph¶i so s¸nh ®­îc gi÷a n¨m nµy víi n¨m kh¸c, vïng nµy víi vïng kh¸c, gi÷a thêi kú nghiªn cøu vµ thêi kú gèc; thêi kú nghiªn cøu vµ thêi kú kÕ ho¹ch. TÝnh hÖ thèng cña c¸c chØ tiªu: c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ ph¶i cã chØ tiªu nµy bæ sung cho c¸c chØ tªu kh¸c hç trî nhau trong ph©n tÝch. TÝnh thèng nhÊt trong ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu: tøc lµ c¸c chØ tiªu ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh theo nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh, sö dông cïng mét nguån sè liÖu trong tÝnh to¸n. C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cña ®Çu t­ ë tÇm vÜ m«. * Tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt (GO) vµ tæng s¶n phÈm trong n­íc (GDP) t¨ng thªm do ®Çu t­. Tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt (GO) : Tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt lµ toµn bé gi¸ trÞ s¶n phÈm vËt chÊt vµ dÞch vô t¹o ra trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh (th­êng lµ mét n¨m) do lao ®éng trong c¸c ngµnh cña nÒn kinh tÕ quèc d©n t¹o ra. GO = (GOi (GOi lµ tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt ngµnh i) - Tæng s¶n phÈm trong n­íc (GDP): Tæng s¶n phÈm trong n­íc lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp quan träng trong hÖ thèng chØ tiªu quèc gia, ph¶n ¸nh toµn bé kÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh (th­êng lµ mét n¨m) ®ã lµ gi¸ trÞ gia t¨ng cña tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ trong mét vïng l·nh thæ hay mét quèc gia. GDP = ( GOi - ( ICi (ICi lµ chi phÝ trung gian ngµnh i) Tõ c¸c c«ng thøc trªn cã thÓ thÊy GDP lµ mét phÇn cña GO. GO lµ kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh (v× nã vÉn chøa IC), cßn GDP cã thÓ nãi lµ kÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt . * ChØ tiªu suÊt ®Çu t­ (ICOR): ChØ tiªu ICOR ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a vèn ®Çu t­ víi møc gia t¨ng GDP. NÕu bá qua ®é trÔ cña vèn ®Çu t­ th× chØ tiªu ICOR ®­îc tÝnh: Qua c«ng thøc trªn cho ta thÊy ICOR lµ møc vèn ®Çu t­ cÇn thiÕt ®Ó lµm t¨ng thªm mét ®¬n vÞ GDP. * ChØ tiªu sè lao ®éng cã viÖc lµm do thùc hiÖn dù ¸n vµ sè lao ®éng cã viÖc lµm tÝnh trªn mét ®¬n vÞ gi¸ trÞ vèn ®Çu t­ . Sè lao ®éng cã viÖc lµm ë ®©y bao gåm sè lao ®éng cã viÖc lµm trùc tiÕp vµ sè lao ®éng cã viÖc lµm ë dù ¸n liªn ®íi (sè lao ®éng cã viÖc lµm gi¸n tiÕp). C¸c dù ¸n liªn ®íi lµ c¸c dù ¸n kh¸c ®­îc thùc hiÖn do sù ®ßi hái cña dù ¸n ®ang xem xÐt. * ChØ tiªu møc gi¸ trÞ gia t¨ng cña mçi nhãm d©n c­ (nh÷ng ng­êi lµm c«ng ¨n l­¬ng, nh÷ng ng­êi cã vèn h­ëng lîi tøc, Nhµ n­íc thu thuÕ...) hoÆc vïng l·nh thæ. ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh t¸c ®éng ®iÒu tiÕt thu nhËp gi÷a c¸c nhãm d©n c­ hoÆc vïng l·nh thæ. * ChØ tiªu tiªu ngo¹i hèi rßng (tiÕt kiÖm ngo¹i tÖ). Mét nhiÖm vô c¬ b¶n khi xem xÐt lîi Ých kinh tÕ x· héi cña dù ¸n lµ xem xÐt t¸c ®éng cña dù ¸n ®Õn c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ cña ®Êt n­íc. X¸c ®Þnh chØ tiªu møc tiÕt kiÖm ngo¹i tÖ cña dù ¸n cho biÕt møc ®é ®ãng gãp cña dù ¸n vµo c¸n c©n thanh to¸n cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. * C¸c chØ tiªu kh¶ n¨ng c¹nh tranh quèc tÕ. ChØ tiªu nµy cho phÐp ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm do dù ¸n s¶n xuÊt ra trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. * Nh÷ng t¸c ®éng kh¸c cña dù ¸n: Nh÷ng ¶nh h­ëng ®Õn kÕt cÊu h¹ tÇng : sù gia t¨ng n¨ng lùc phôc vô cña nh÷ng kÕt cÊu h¹ tÇng s½n cã, bæ sung n¨ng lùc phôc vô míi cña kÕt cÊu h¹ tÇng míi. T¸c ®éng ®Õn m«i tr­êng: ®©y lµ nh÷ng ¶nh h­ëng cña c¸c ®Çu vµo, ®Çu ra cña dù ¸n m«i tr­êng. Trong c¸c t¸c ®éng cã t¸c ®éng tÝch cùc, t¸c ®éng tiªu cùc. NÕu cã t¸c ®éng tiªu cùc th× ph¶i cã gi¶i ph¸p kh¾c phôc. N©ng cao tr×nh ®é kü thuËt s¶n xuÊt, tr×nh ®é nghÒ nghiÖp cña ng­êi lao ®éng, tr×nh ®é qu¶n lý cña nh÷ng nhµ qu¶n lý, n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng, n©ng cao thu nhËp cña ng­êi lao ®éng. Nh÷ng t¸c ®éng vÒ x· héi , chÝnh trÞ vµ kinh tÕ kh¸c (tËn dông vµ khai kh¸c tµi nguyªn ch­a ®­îc quan t©m hay míi ph¸t hiÖn, tiÕp nhËn ®­îc c¸c c«ng nghÖ míi nh»m hoµn thùc hiÖn c¬ cÊu s¶n xuÊt, nh÷ng t¸c ®éng ®Õn c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc kh¸c; t¹o thÞ tr­êng míi, tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, ph¸t triÓn c¸c ®Þa ph­¬ng yÕu kÐm, c¸c vïng xa x«i nh­ng cã tiÒm n¨ng vÒ tµi nguyªn...). * Ngoµi ra, cã thÓ sö dông c¸c chØ tiªu sau ®Ó ph©n tÝch hiÖu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­: Thø nhÊt, chØ tiªu tû lÖ GO (hay GDP) so víi vèn ®Çu t­ thùc hiÖn cña kú nghiªn cøu so víi kú gèc: ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a kÕt qu¶ ®Çu ra (GO hay GDP) so víi vèn ®Çu t­ cña n¨m ®ã hay thêi kú ®ã. ý nghÜa cña chØ tiªu nµy cho thÊy mét ®ång vèn ®Çu t­ thùc hiÖn (®· thùc sù ®em vµo s¶n xuÊt kinh doanh) sÏ t¹o ra gi¸ trÞ ®Çu ra lµ bao nhiªu. Thø hai, chØ tiªu tû lÖ GO ( hay GDP) t¨ng thªm so víi vèn ®Çu t­ t¨ng thªm: ChØ tiªu nµy cho thÊy mét ®ång vèn ®Çu t­ t¨ng thªm lµm ra thªm ®­îc bao nhiªu gi¸ trÞ ®Çu ra (GO hoÆc GDP). ChØ tiªu nµy lín chøng tá nÒn kinh tÕ m¹nh, kÕt qu¶ ®Çu t­ ®¹t tû lÖ cao, t¹o c¬ së v÷ng ch¾c cho nÒn kinh tÕ. Thø ba, chØ tiªu tû lÖ GDP/GO Nh­ ®· biÕt gi÷a GDP vµ GO cã sù chªnh lÖch ®ã lµ tiªu dïng trung gian IC, do vËy so s¸nh t­¬ng ®èi gi÷a GO vµ GDP cho ta thÊy ®­îc kÕt qu¶ thùc sù mµ ®Çu t­ t¹o ra lµ GDP chªnh lÖch so víi GO. ChØ tiªu nµy ®­îc x¸c ®Þnh qua c«ng thøc sau: ý nghÜa: nÕu chØ tiªu tû lÖ GDP/GO cao ®iÒu ®ã thÓ hiÖn IC lµ nhá vµ gi¸ trÞ gia t¨ng lµ cµng lín. Tøc lµ tû lÖ GDP/V§T hay hiÖu qu¶ thùc sù cña vèn ®Çu t­ ®em l¹i cµng cao. Thø t­, chØ tiªu t×nh h×nh thùc hiÖn sö dông vèn ®Çu t­ ý nghÜa: chØ tiªu nµy cã thÓ tÝnh cho tõng n¨m hoÆc cho tõng thêi kú, ®Ó ph¶n ¸nh tèc ®é thùc hiÖn ®Çu t­ . NÕu tû lÖ nµy lín chøng tá mét ®iÒu lµ t×nh tr¹ng trµn lan trong ®Çu t­ ®­îc kh¾c phôc. Trªn ®©y lµ hÖ thèng c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ ®Çu t­ cña c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ . Ph©n tÝch c¸c chØ tiªu nµy cã ý nghÜa quan träng trong thêi kú ®æi míi, chuyÓn h­íng chiÕn l­îc... Dùa vµo ®ã, chóng ta cã thÓ ®­a ra nh÷ng chiÕn l­îc ®óng ®¾n, thÝch hîp vÒ ®Çu t­ vµo tõng ngµnh, vïng l·nh thæ. Tõ ®ã, sÏ gãp phÇn quan träng vµo sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ cña vïng, l·nh thæ, ®Êt n­íc. III. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vµ vai trß n«ng nghiÖp. ë hÇu hÕt c¸c quèc gia mét hiÖn t­îng cã tÝnh quy luËt lµ n«ng nghiÖp lu«n chËm ph¸t triÓn so víi c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. Cã thÓ thÊy sù chªnh lÖch vÒ sù ph¸t triÓn gi÷a hai khu vùc trªn ë nhiÒu khÝa c¹nh: møc ®é hiÖn ®¹i ho¸, n¨ng suÊt lao ®éng, møc sèng d©n c­... Tuy nhiªn, ë c¸c quèc gia ®ã n«ng nghiÖp vÉn ®ãng vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ . HiÖn t­îng nµy còng hoµn toµn ®óng víi n­íc ta. Víi ®Æc ®iÓm ®i lªn tõ n«ng nghiÖp , s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®· ®ãng vai trß ®Æc biÖt quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Nã lµ nÒn t¶ng cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. §Ó hiÓu râ vÊn ®Ò nµy, chóng ta ®i xem xÐt kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vµ vai trß cña n«ng nghiÖp . Tõ ®ã cã thÓ cã nh÷ng nhËn thøc kü h¬n ®Ó tiÕn hµnh thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t­ ph¸t triÓn ®óng ®¾n, ®¹t hiÖu qu¶ cÇn thiÕt. Kh¸i niÖm vÒ n«ng nghiÖp . N«ng nghiÖp theo nghÜa hÑp chØ cã hai ngµnh: trång trät vµ ch¨n nu«i. HiÓu theo nghÜa réng nã bao gåm c¶ ngµnh l©m nghiÖp vµ ng­ nghiÖp. 2.§Æc ®iÓm cña n«ng nghiÖp . 2.1 S¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®­îc tiÕn hµnh trªn mét ®Þa bµn réng lín, phøc t¹p, lÖ thuéc nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn nªn mang tÝnh khu vùc. §Æc ®iÓm nµy v« cïng quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp . §Ó n«ng nghiÖp ngµy cµng ph¸t triÓn vµ ®ãng gãp hiÖu qu¶ h¬n cho nÒn kinh tÕ quèc d©n th× ®ßi hái trong qu¸ tr×nh tæ chøc, chØ ®¹o s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cÇn l­u ý c¸c vÊn ®Ò cã tÝnh kinh tÕ kü thuËt sau: - Tæ chøc tèt c¸c cuéc ®iÒu tra c¸c nguån tµi nguyªn n«ng - l©m - ng­ nghiÖp cña ®Êt n­íc còng nh­ cña mçi vïng ®Ó cã sù quy ho¹ch, bè trÝ c¸c lo¹i c©y trång, c¸c con vËt nu«i thÝch hîp. - ViÖc x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt ph¶i ®­îc tiÕn hµnh phï hîp víi ®Æc ®iÓm sinh häc cña tõng lo¹i c©y trång, tõng con vËt nu«i, còng nh­ ph¶i phï hîp víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ cô thÓ cña mçi vïng. - CÇn cã hÖ thèng chÝnh s¸ch phï hîp víi ®iÒu kiÖn tõng vïng, khu vùc nhÊt ®Þnh. §Æc biÖt lµ chÝnh s¸ch ruéng ®Êt, ®Çu t­ vµ thuÕ. 2.2 Trong n«ng nghiÖp, ruéng ®Êt lµ t­ liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu kh«ng thÓ thay thÕ ®­îc. §Êt ®ai lµ t­ liÖu s¶n xuÊt, song nã lµ lo¹i t­ liÖu s¶n xuÊt ®Æc biÖt, kh«ng gièng c¸c lo¹i t­ liÖu s¶n xuÊt kh¸c. Bëi v×, nã cã h¹n chÕ vÒ mÆt diÖn tÝch, cè ®Þnh vÒ mÆt vÞ trÝ vµ søc s¶n xuÊt cña nã th× kh«ng cã giíi h¹n. ChÝnh v× thÕ khi sö dông ruéng ®Êt ph¶i: HÕt søc tiÕt kiÖm, nhÊt lµ trong x©y dùng c¬ b¶n, trong lµm thuû lîi vµ ph¸t triÓn hÖ thèng giao th«ng . TÝch cùc më réng diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp b»ng khai hoang, t¨ng vô. §Èy m¹nh ®Çu t­ chiÒu s©u, th©m canh s¶n xuÊt, coi th©m canh lµ con ®­êng chñ yÕu ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp . Chó träng b¶o vÖ ®Êt ®ai, kh«ng ngõng c¶i t¹o ®Êt, lµm cho ®é ph× nhiªu cña ®Êt ngµy cµng t¨ng. - CÇn thùc hiÖn viÖc qu¶n lý ruéng ®Êt b»ng ph¸p luËt. . S¶n xuÊt n«ng nghiÖp g¾n víi c¬ chÕ sèng. C¸c c©y trång vµ con vËt nu«i víi t­ c¸ch lµ t­ liÖu s¶n xuÊt ®Æc biÖt, ®­îc t¸i s¶n xuÊt trong n«ng nghiÖp b»ng c¸ch sö dông trùc tiÕp s¶n phÈm thu ®­îc ë chu tr×nh s¶n xuÊt tr­íc lµm t­ liÖu s¶n xuÊt ë chu tr×nh s¶n xuÊt sau. Bëi vËy, ®Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng gièng c©y trång vµ con vËt nu«i ngµy cµng tèt h¬n ®ßi hái ph¶i: - Th­êng xuyªn chän läc c¸c gièng míi cã n¨ng suÊt cao, chÊt l­îng tèt, thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng vïng sinh th¸i. - TËp trung ®Çu t­, nghiªn cøu nh»m t¹o ra c¸c gièng míi cã phÈm chÊt cao h¬n. 2.4. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã tÝnh thêi vô cao. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp muèn ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cuèi cïng, ngoµi sù t¸c ®éng trùc tiÕp cña con ng­êi, c¸c c©y trång vµ con vËt nu«i cÇn ph¶i cã thêi gian t¸c ®éng cña tù nhiªn. V× vËy, trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, thêi gian lao ®éng lu«n xen kÏ víi thêi gian s¶n xuÊt. Sù kh«ng trïng khíp víi thêi gian lao ®éng vµ thêi gian s¶n xuÊt ®· ®Ò ra tÝnh thêi vô trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. §Ó gi¶m bít tÝnh thêi vô trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, cÇn ph¶i ®Çu t­ m¹nh mÏ ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò sau: Thùc hiÖn chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt kÕt hîp víi ph¸t triÓn tæng hîp. T¹o ra c¸c gièng c©y trång cã thêi gian sinh tr­ëng ng¾n ®Ó cã thÓ lµm nhiÒu vô trong n¨m. Më mang c¸c ngµnh nghÒ, c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c trong n«ng th«n ®Ó thu hót lao ®éng. Bè trÝ c¬ cÊu c©y trång, con vËt nu«i thÝch hîp ®Ó sö dông tèi ®a lùc l­îng lao ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c lo¹i vËt t­ kü thuËt. 3. Vai trß cña n«ng nghiÖp trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n. N«ng nghiÖp n«ng th«n lµ mét kh¸i niÖm g¾n liÒn víi nh÷ng vïng, nh÷ng khu vùc sinh sèng chñ yÕu cña d©n c­, trong ®ã ng­êi s¶n xuÊt sinh sèng chñ yÕu b»ng nghÒ n«ng. §ång thêi, n«ng th«n g¾n liÒn víi nã nh÷ng ho¹t ®éng x· héi, phong tôc tËp qu¸n trªn mét céng ®ång nhÊt ®Þnh. ChÝnh v× vËy, n«ng nghiÖp n«ng th«n lu«n ®ãng vai trß quan träng trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña mçi n­íc bëi ®©y lµ n¬i cung cÊp nh÷ng s¶n phÈm thiÕt yÕu cho con ng­êi, lµ n¬i quyÕt ®Þnh ®Õn vÊn ®Ò b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn m«i tr­êng sinh th¸i bÒn v÷ng. Trªn gi¸c ®é t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, sù ph¸t triÓn v÷ng ch¾c n«ng nghiÖp n«ng th«n lµ nguån t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña ®Êt n­íc. Hµng lo¹t c¸c n­íc trªn ThÕ giíi, ®iÓm xuÊt ph¸t cña sù c¶i c¸ch vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Òu b¾t nguån tõ n«ng nghiÖp n«ng th«n. 3.1. N«ng nghiÖp lµ ngµnh cung cÊp l­¬ng thùc, thùc phÈm - nhu cÇu cÇn thiÕt cho con ng­êi. X· héi ngµy cµng ph¸t triÓn, nhu cÇu cña con ng­êi ngµy cµng t¨ng vµ ph¸t triÓn ®a d¹ng. Nh­ng tr­íc hÕt, nh­ M¸c ®· kh¼ng ®Þnh, con ng­êi tr­íc hÕt ph¶i cã ¨n sau ®ã míi nãi ®Õn c¸c ho¹t ®éng kh¸c. R»ng n«ng nghiÖp lµ ngµnh cung cÊp t­ liÖu sinh ho¹t cho con ng­êi... vµ viÖc s¶n xuÊt t­ liÖu sinh ho¹t lµ ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn cña sù sèng vµ cña mäi lÜnh vùc s¶n xuÊt nãi chung. §Æc ®iÓm nµy kh¼ng ®Þnh vai trß ®Æc biÖt quan träng cuÈ n«ng nghiÖp trong viÖc n©ng cao møc sèng d©n c­, b¶o ®¶m sù æn ®Þnh chÝnh trÞ x· héi cña ®Êt n­íc. Tõ ®ã kh¼ng ®Þnh ý nghÜa to lín cña vÊn ®Ò l­¬ng thùc trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, cña n¨ng suÊt lao ®éng n«ng nghiÖp ®èi víi viÖc bè trÝ vµ ph©n c«ng l¹i lao ®éng trong x· héi . VÊn ®Ò nµy ®Æc biÖt quan träng ®èi víi n­íc ta. Víi gÇn 80% d©n sè sèng ë n«ng th«n, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®· cung cÊp phÇn lín t­ liÖu sinh ho¹t cho ng­êi d©n, ®ång thêi nã còng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. Quan träng h¬n, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp n­íc ta ®· ®ãng mét vai trß to lín trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. 3. 2. N«ng nghiÖp n«ng th«n lµ thÞ tr­êng réng lín, tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ cña c¶ n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. §èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nãi chung, n­íc ta nãi riªng, n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n chiÕm tû träng cao trong c¬ cÊu tæng s¶n phÈm quèc néi vµ c¬ cÊu d©n c­. §êi sèng d©n c­ ngµy cµng ®­îc n©ng cao, c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n ngµy cµng ®a d¹ng vµ ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng cao th× n«ng nghiÖp n«ng th«n sÏ trë thµnh thÞ tr­êng tiªu thô ngµy cµng réng lín vµ æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Nhê vµo sù ph¸t triÓn mµ nhu cÇu cña ng­êi d©n ngµy cµng t¨ng, kh«ng chØ tiªu dïng nh÷ng t­ liÖu sinh ho¹t ®¬n gi¶n phôc vô cho ¨n no mÆc Êm, mµ nhu cÇu ngµy cµng më réng, ng­êi ta cµng quan t©m ®Õn ¨n ngon, mÆc ®Ñp vµ nh÷ng ph­¬ng tiÖn ngµy cµng hiÖn ®¹i phôc vô cho ®êi sèng vËt chÊt còng nh­ tinh thÇn. Cïng víi qu¸ tr×nh ®ã, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp còng ®ßi hái ngµy cµng ®­îc c¬ khÝ ho¸ vµ ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc vµ c«ng nghÖ vµo trong s¶n xuÊt. ChÝnh v× vËy, nã kh«ng chØ dõng l¹i ë ®ßi hái s¶n phÈm n«ng nghiÖp mµ s¶n phÈm c«ng nghiÖp ngµy cµng ®­îc ®ßi hái nhiÒu h¬n, ngµy cµng ®­a vÒ phôc vô cho n«ng nghiÖp, n«ng th«n nhiÒu h¬n. Cho nªn, nã ®· thóc ®Èy m¹nh mÏ ®Õn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn dÞch vô, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. Qua ®ã, sÏ gióp cho nÒn kinh tÕ quèc d©n ngµy cµng ph¸t triÓn. 3. 3 N«ng nghiÖp lµ ngµnh cung cÊp nguyªn liÖu ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ t¹o thªm viÖc lµm cho x· héi. §èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nãi chung, n­íc ta nãi riªng, nguyªn liÖu tõ ®Çu vµo lµ bé phËn chñ yÕu ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng tiªu dïng. Mét sè lo¹i n«ng s¶n, nÕu tÝnh trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch, cã thÓ t¹o ra sè viÖc lµm sau n«ng nghiÖp nhiÒu h¬n hoÆc t­¬ng ®­¬ng víi viÖc lµm cña chÝnh kh©u s¶n xuÊt ra n«ng s¶n Êy. H¬n n÷a, th«ng qua c«ng nghiÖp chÕ biÕn, gi¸ trÞ n«ng s¶n ®­îc t¨ng lªn vµ ®a d¹ng h¬n, ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ. VÊn ®Ò nµy ®· ®­îc thÓ hiÖn râ ë n­íc ta, ®ã lµ n«ng nghiÖp ®· cung cÊp nguyªn liÖu cho thuû, h¶i s¶n, cao su, cµ phª, m©y, tre,... t¹o ®iÒu kiÖn cho ph¸t triÓn c«ng nghiÖp , tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ t¹o thªm viÖc lµm cho x· héi . §Ó thùc hiÖn vai trß nµy cña c«ng nghiÖp, ®ßi hái ph¶i gi¶i quyÕt tèt mèi quan hÖ gi÷a n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp, ®Æc biÖt gi÷a n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn. VÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt chÝnh lµ qu¸ tr×nh ph©n bè s¶n xuÊt , quy tr×nh kü thuËt, m« h×nh tæ chøc vµ quan hÖ vÒ lîi Ých kinh tÕ . 3. 4. N«ng nghiÖp lµ ngµnh cung cÊp mét khèi l­îng hµng ho¸ lín ®Ó xuÊt khÈu . Tõ ®ã, ®· ®em l¹i mét nguån thu ngo¹i tÖ lín cho nÒn kinh tÕ. N«ng s¶n d­íi d¹ng th« hoÆc qua chÕ biÕn lµ bé phËn hµng ho¸ xuÊt khÈu chñ yÕu cña hÇu hÕt c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ë thêi kú ®Çu. Theo qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña ®Êt n­íc, tû lÖ n«ng s¶n xuÊt khÈu nhÊt lµ xuÊt khÈu th« cã xu h­íng gi¶m xuèng nh­ng th­êng vÉn t¨ng lªn vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi. V× vËy, trong giai ®o¹n ®Çu cña sù ph¸t triÓn , ë nhiÒu n­íc n«ng nghiÖp trë thµnh ngµnh xuÊt khÈu chñ yÕu t¹o ra tÝch luü ®Ó t¸i s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n. 3. 5. N«ng nghiÖp lµ khu vùc cung cÊp lao ®éng phôc vô c«ng nghiÖp vµ c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng x· héi kh¸c. §©y lµ xu h­íng cã tÝnh quy luËt trong ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi. Tuy vËy, yªu cÇu chuyÓn lao ®éng tõ n«ng nghiÖp sang c¸c lÜnh vùc kh¸c phô thuéc vµo nhiÒu nh©n tè: tr­íc hÕt lµ n¨ng suÊt lao ®éng n«ng nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng t¨ng lªn, c«ng nghiÖp vµ dÞch vô ë thµnh thÞ ngµy cµng më réng, chÊt l­îng nguån lao ®éng ë n«ng th«n ph¶i ®­îc n©ng cao. 3. 6. N«ng nghiÖp lµ ngµnh cã vai trß ®Æc biÖt quan träng trong viÖc b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ m«i tr­êng sinh th¸i. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp g¾n liÒn víi sö dông th­êng xuyªn ®Êt ®ai, nguån n­íc, c¸c lo¹i ho¸ chÊt,... ®ång thêi viÖc trång vµ b¶o vÖ rõng, lu©n canh c©y trång, phñ xanh ®Êt trèng ®åi träc,...®Òu cã ¶nh h­ëng lín ®Õn m«i tr­êng. Ph¶i thÊy r»ng viÖc b¶o vÖ nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn, m«i tr­êng sinh th¸i cßn lµ ®iÒu kiÖn ®Ó qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt n«ng nghiÖp diÔn ra b×nh th­êng cã hiÖu qu¶ . Tõ c¸c ®Æc ®iÓm vµ vai trß cña n«ng nghiÖp n«ng th«n, chóng ta cã thÓ thÊy râ n«ng nghiÖp lµ ngµnh cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc lµm, thu nhËp cña ®¹i ®a sè d©n c­... ChÝnh v× thÕ, ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp lµ mét bé phËn quan träng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña n­íc ta.Vµ ®Ó ngµnh n«ng nghiÖp ngµy cµng ph¸t triÓn th× cÇn ph¶i cã sù ®Çu t­ tho¶ ®¸ng. V× ®Çu t­ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn, lµ ch×a kho¸ cña sù t¨ng tr­ëng tõng ngµnh, còng nh­ cña mçi quèc gia. IV. §Æc tr­ng cña ®Çu t­ trong n«ng nghiÖp . XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña ngµnh n«ng nghiÖp, ®Æc tr­ng cña ®Çu t­ trong n«ng nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn nh­ sau: 1. §Çu t­ trong n«ng nghiÖp ®­îc tiÕn hµnh trªn mét ®Þa bµn réng lín, phøc t¹p vµ cßn lÖ thuéc vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn. Kh¸c víi c¸c lÜnh vùc ®Çu t­ kh¸c, ®Çu t­ trong n«ng nghiÖp ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, v× vËy, nã ®­îc thùc hiÖn trªn mét ®Þa bµn réng (nh­ ¸p dông tiÕn bé vÒ gièng cho c¶ mét huyÖn...). Ngoµi ra, viÖc ®Çu t­ cßn lÖ thuéc vµo ®Êt ®ai, thêi tiÕt, khÝ hËu vµ thuû v¨n cña tõng vïng. Do vËy, qu¸ tr×nh ®Çu t­ diÔn ra rÊt phøc t¹p, nã kh«ng ®­îc dËp khu«n mµ ph¶i diÔn ra theo mét qu¸ tr×nh, nã ®­îc xuÊt ph¸t tõ viÖc ®iÒu tra c¸c nguån tµi nguyªn n«ng - l©m - ng­ nghiÖp cña ®Êt n­íc còng nh­ cña mçi vïng ®Ó cã sù ®Çu t­ vµo nghiªn cøu vµ sö dông c¸c lo¹i c©y trång, c¸c con vËt nu«i thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña tõng vïng. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng kü thuËt lµ rÊt quan träng, nã quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc thµnh c«ng cña viÖc s¶n xuÊt. Nh­ng ®Ó c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ nµy ph¸t huy t¸c dông cÇn ph¶i tiÕn hµnh phï hîp víi ®Æc ®iÓm tõng c©y trång, tõng con vËt nu«i, ®iÒu ®Æc biÖt quan träng lµ ph¶i phï hîp víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn, ®Þa h×nh kinh tÕ cña tõng vïng. Qu¸ tr×nh ®Çu t­ trªn rÊt phøc t¹p vµ khã thùc hiÖn. V× vËy, ®Ó n«ng nghiÖp n«ng th«n ngµy cµng ph¸t triÓn, n«ng nghiÖp cÇn ®­a ra nh÷ng chÝnh s¸ch thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng vïng, tõng khu vùc nhÊt ®Þnh. §Æc biÖt lµ chÝnh s¸ch ruéng ®Êt, chÝnh s¸ch ®Çu t­ vµ chÝnh s¸ch thuÕ. Lµm ®­îc nh­ vËy, ch¾c ch¾n n«ng nghiÖp sÏ ph¸t triÓn nhanh vµ gãp phÇn to lín vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. 2. Trong n«ng nghiÖp, ruéng ®Êt lµ t­ liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu kh«ng thÓ thay thÕ ®­îc. Do vËy ®Çu t­ n«ng nghiÖp lµ ®Çu t­ ®Ó c¶i t¹o ®Êt. §Êt ®ai lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho tÊt c¶ c¸c ngµnh s¶n xuÊt, nh­ng néi dung kinh tÕ cña nã l¹i rÊt kh¸c nhau. Trong c«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c, ®Êt ®ai chØ lµ nÒn mãng ®Ó x©y dùng c¸c c«ng x­ëng trô së phôc vô cho viÖc s¶n xuÊt kinh doanh . Tr¸i l¹i trong n«ng nghiÖp ®¸t ®ai lµ t­ liÖu s¶n xuÊt kh«ng thÓ thay thÕ ®­îc. §Êt ®ai lµ t­ liÖu s¶n xuÊt nh­ng cã giíi h¹n vÒ diÖn tÝch, cè ®Þnh vÒ mÆt vÞ trÝ mµ nhu cÇu s¶n xuÊt l¹i kh«ng ngõng t¨ng lªn. Do vËy, ®Çu t­ ®Ó c¶i t¹o ruéng ®Êt lµ qu¸ tr×nh v« cïng quan träng, nã quyÕt ®Þnh ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao ®êi sèng d©n c­. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ®Çu t­ c¶i t¹o ®Êt nh­ thÕ nµo cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña tõng vïng, l·nh thæ. Trong thêi gian qua, n­íc ta ®· chó träng ®Çu t­ më réng, c¶i t¹o ®Êt th«ng qua c¸c biÖn ph¸p khai hoang, t¨ng vô, ®Èy m¹nh ®Çu t­ chiÒu s©u, th©m canh s¶n xuÊt . Kh«ng ngõng ¸p dông c¸c lo¹i gièng míi, cã chÊt l­îng cao vµo s¶n xuÊt, ®ång thêi sö dông c¸c lo¹i ph©n bãn võa cã t¸c dông n©ng cao n¨ng suÊt c©y trång, võa cã t¸c dông c¶i t¹o ®Êt vµ lu«n lu«n lu©n canh s¶n xuÊt lµm cho ®é ph× nhiªu cña ®Êt ngµy cµng t¨ng. §Ó lµm ®­îc nh­ vËy, Nhµ n­íc vµ c¸c hé d©n c­ t¨ng c­êng ®Çu t­ cho lÜnh vùc nµy, ®ång thêi cã sù h­íng dÉn ®óng c¸c quy ®Þnh ®· ®­îc ®Ò ra trong chÝnh s¸ch ruéng ®Êt. Trong thêi gian tíi, ®Ó ®Èy m¹nh l­îng hµng ho¸ xuÊt khÈu vµ ®êi sèng nh©n d©n ®­îc n©ng cao, §¶ng vµ Nhµ n­íc cÇn quan t©m ®Çu t­ h¬n n÷a ®Õn lÜnh vùc nµy, ®ång thêi cã nh÷ng biÖn ph¸p thu hót m¹nh mÏ c¸c nguån vèn kh¸c, ®Æc biÖt lµ nguån vèn trong d©n ®Çu t­ cho c¶i t¹o ®Êt vµ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp . 3. §Çu t­ trong n«ng nghiÖp lµ qu¸ tr×nh ®Çu t­ ph¸t triÓn hÖ thèng gièng vµ chÕ biÕn n«ng s¶n. C©y trång vµ con vËt nu«i - ®èi t­îng s¶n xuÊt cña n«ng nghiÖp, lµ nh÷ng c¬ thÓ sèng, chóng sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn theo nh÷ng quy luËt sinh häc nhÊt ®Þnh. Lµ nh÷ng c¬ thÓ sèng do ®ã chóng rÊt nh¹y c¶m víi m«i tr­êng tù nhiªn. Mçi sù thay ®æi vÒ thêi tiÕt, khÝ hËu, vÒ sù ch¨m sãc cña con ng­êi ®Òu t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña chóng vµ ®­¬ng nhiªn lµ ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ cuèi cïng cña s¶n xuÊt . V× vËy, ®Æc tr­ng cña ®Çu t­ trong n«ng nghiÖp lµ ®Çu t­ cho ph¸t triÓn hÖ thèng gièng. Trong thêi gian võa qua, chóng ta ®· ®Çu t­ x©y dùng ®­îc mét sè trung t©m nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt gièng víi nhiÒu lo¹i gièng tèt gãp phÇn to lín cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®¹t kÕt qu¶ cao. Trong thêi gian tíi, ®Ó ngµnh n«ng nghiÖp ngµy cµng ph¸t triÓn , nhÊt thiÕt chóng ta ph¶i t¨ng c­êng ®Çu t­ h¬n n÷a ®Ó c¶i t¹o vµ x©y dùng c¸c trung t©m nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt gièng. ViÖc lµm nµy kh«ng chØ ë mét sè n¬i mµ cÇn më réng ta nhiÒu n¬i, mçi vïng ®Æc tr­ng Ýt nhÊt ph¶i cã mét trung nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt gièng. Ngoµi viÖc nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt c¸c lo¹i gièng míi phï hîp víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña tõng vïng, cÇn ph¶i ®Çu t­ h¬n n÷a ®Ó t¹o ra c¸c lo¹i gièng cã phÈm chÊt tèt nh»m t¹o ra s¶n phÈm cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. Cã nh­ vËy, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp míi ®¹t kÕt qu¶ cao, ngµnh n«ng nghiÖp míi kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß cña m×nh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Ngoµi viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn hÖ thèng gièng, ®Çu t­ cho chÕ biÕn n«ng s¶n còng v« cïng quan träng, nã gióp cho c¸c n«ng s¶n sau khi thu ho¹ch ®­îc b¶o ®¶m vµ viÖc chÕ biÕn n«ng s¶n lµm cho gi¸ trÞ n«ng s¶n hµng ho¸ ®­îc n©ng cao, gãp phÇn t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng PHÇn II: thùc tr¹ng ®Çu t­ ngµnh n«ng nghiÖp Th¸i B×nh. I. kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi tØnh Th¸i B×nh. 1. §Æc ®iÓm, vÞ trÝ tØnh Th¸i B×nh . Th¸i B×nh lµ mét tØnh ®ång b»ng ven biÓn ch©u thæ s«ng Hång, cã to¹ ®é ®Þa lý lµ: 20o17 ®Õn 22o44 ®é vÜ b¾c vµ 106o06 ®Õn 106o39 kinh ®é ®«ng. PhÝa §«ng gi¸p vÞnh B¾c bé, phÝa T©y vµ T©y Nam gi¸p tØnh Nam §Þnh vµ Hµ Nam, phÝa B¾c gi¸p tØnh H¶i D­¬ng, H­ng Yªn vµ thµnh phè H¶i Phßng. Tõ T©y sang §«ng dµi 54 km, tõ B¾c xuèng Nam dµi 49 km. Th¸i B×nh ë trong vïng ¶nh h­ëng trùc tiÕp cña tam gi¸c t¨ng tr­ëng: Hµ Néi - H¶i Phßng - H¹ Long vµ ®­îc bao bäc bëi hÖ thèng s«ng biÓn khÐp kÝn, cã 5 cöa s«ng lín (V¨n óc, Diªm §iÒn, Ba L¹t, Trµ Lý, L©n) cã c¸c s«ng lín cña miÒn B¾c nh­: S«ng Hång 67 km, S«ng Luéc 53 km, S«ng Ho¸ 35 km, vµ phÝa §«ng tiÕp gi¸p vÞnh B¾c bé víi chiÒu dµi bê biÓn trªn 49 km (Th¸i Thuþ 21.5 km, TiÒn H¶i 27.7 km) vµ tæng sè chiÒu dµi ®ª s«ng, ®ª biÓn lµ 366 km. N»m trong vïng nhiÖt ®íi giã mïa, bøc x¹ mÆt trêi lín, t¹o nªn nhiÖt ®é cao. NhiÖt ®é trung b×nh trong n¨m lµ 23 - 24oC, nhiÖt ®é thÊp nhÊt ë 4oC vµ cao nhÊt tíi 38 - 39oC. Sè giê n¾ng trong n¨m tõ 1600 - 1800 giê. L­îng m­a trung b×nh hµng n¨m 1500 - 1900 mm, cao nhÊt lµ 2528 mm thÊp nhÊt lµ 1173mm. Cã trËn m­a trong vßng 1 - 2 ngµy tõ 300 - 500 mm nªn c«ng t¸c phßng chèng b·o lôt ®­îc c¸c cÊp c¸c ngµnh trong tØnh hÕt søc quan t©m chØ ®¹o. Th¸i B×nh cã 105.5 ngµn ha ®Êt n«ng - l©m nghiÖp, thuû s¶n trong ®ã: diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp 96.382 ha chiÕm 62.67% so víi tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn, diÖn tÝch mÆt n­íc nu«i trång thuû s¶n 6.652 ha vµ diÖn tÝch ®Êt l©m nghiÖp 2259 ha. VÞ trÝ ®Þa lý nh­ vËy, ®· t¹o cho Th¸i B×nh ®iÒu kiÖn thuËn lîi lµ ®Êt ®ai mµu mì, b»ng ph¼ng dÔ canh t¸c vµ hµng n¨m ®­îc phï sa S«ng Hång båi ®¾p. Song còng cã mÆt khã kh¨n do chÞu ¶nh h­ëng cña khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa nªn hµng n¨m Th¸i B×nh vÉn gÆp nhiÒu khã kh¨n do thiªn tai, b·o lôt g©y ra lµm thiÖt h¹i vÒ mïa mµng, cña c¶i, c«ng tr×nh kiÕn tróc vµ thËm chÝ c¶ con ng­êi. Tuy diÖn tÝch hÑp vµ mËt ®é d©n c­ ®«ng ®óc nh­ng ®ång ruéng Th¸i B×nh ph× nhiªu, xãm lµng nèi tiÕp, giao th«ng liªn l¹c thuËn tiÖn, n«ng d©n cã truyÒn thèng vµ kü thuËt th©m canh lóa n­íc tõ l©u ®êi vµ còng cã nhiÒu lµng nghÒ thñ c«ng næi tiÕng. Tõ xa x­a vµ ®Æc biÖt lµ trong hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p vµ chèng Mü, Th¸i B×nh ®­îc coi lµ “kho ng­êi, vùa lóa”. Trong c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi hiÖn nay, Th¸i B×nh lµ mét tØnh träng ®iÓm vÒ s¶n xuÊt l­¬ng thùc cña c¶ n­íc. XuÊt ph¸t tõ mét tØnh kinh tÕ chñ yÕu lµ n«ng nghiÖp, mËt ®é d©n c­ ®«ng ®óc, b×nh qu©n ruéng ®Êt cho mét nh©n khÈu n«ng nghiÖp thÊp nhÊt so víi nhiÒu tØnh vïng ®ång b»ng S«ng Hång, viÖc ®¶m b¶o ®êi sèng cho toµn d©n trong tØnh vµ cã tÝch luü lµ mét bµi to¸n khã cho c¸c cÊp l·nh ®¹o. Thêi gian qua, víi sù nç lùc cè g¾ng, ®ång lßng, nh×n chung t×nh h×nh kinh tÕ x· héi cña tØnh ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ. 2. T×nh h×nh kinh tÕ x· héi tØnh Th¸i B×nh 1991 - 2000. Tõ n¨m 1991 - 2000 lµ thêi kú tiÕp tôc ph¸t huy hiÖu qu¶ cña c«ng cuéc ®æi míi ®­îc khëi x­íng tõ ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI. c¬ së vËt chÊt cña nÒn kinh tÕ cña tØnh ®­îc t¨ng c­êng vµ ngµy cµng hoµn thiÖn, nÒn kinh tÕ ®· ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng t­¬ng ®èi cao. Gi¸ trÞ tæng s¶n phÈm trong tØnh n¨m 2000 gÊp h¬n 2 lÇn n¨m 1990, b×nh qu©n hµng n¨m t¨ng 7%. Tuy nhiªn, trong giai ®o¹n nµy th× thêi kú 1991 - 1995 cã kÕt qu¶ ®¹t ®­îc cao nhÊt, b×nh qu©n hµng n¨m t¨ng10,25%, trong ®ã sc n«ng nghiÖp t¨ng 5,8%, c«ng nghiÖp x©y dùng t¨ng 21%, c¸c ngµnh dÞch vô t¨ng 22,8%.m Thêi kú 1996 - 2000 víi nhiÖm vô träng t©m lµ thùc hiÖn ®Þnh h­íng c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ nh­ng l¹i cã nhiÒu khã kh¨n míi xu©t hiÖn nh­ cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ tµi chÝnh trong khu vùc, thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm bÞ thu hÑp, sù mÊt æn ®Þnh ë n«ng th«n kÐo dµi... T×nh h×nh trªn ®· ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña tØnh. Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ thêi kú nµy chØ ®¹t 4,5% hµng n¨m, trong ®ã s¶n xuÊt n«ng nghiÖp t¨ng 2,6%, c«ng nghiÖp x©y dùng t¨ng 3,3%, vµ khu vùc dÞch vô t¨ng 9,4%. Nh­ vËy mÆc dï cã nh÷ng khã kh¨n xuÊt hiÖn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nh­ng nÒn kinh tÕ cña tØnh vÉn t¨ng tr­ëng liªn tôc dï møc ®é cã kh¸c nhau gi÷a c¸c thêi kú, gi÷a c¸c ngµnh nghÒ... - S¶n xuÊt n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp vµ thuû s¶n: Tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt ngµnh n«ng, l©m nghiÖp, thuû s¶n n¨m 2000 ®¹t 3.893 tû ®ång (gi¸ so s¸nh n¨m 1994) t¨ng 52,1%so víi n¨m 1990. Gi¸ trÞ tæng s¶n phÈm GDP cña khu vùc nµy dù kiÕn ®¹t 2.677 tû ®ång so víi n¨m 1990 t¨ng 51,49%, b×