Đồ án Nghiên cứu sử dụng chủng Phanerochaete chrysosporium phân hủy rác hữu cơ làm compost

EM coù taùc duïng raát toát ôû nhieàu lónh vöïc cuûa ñôøi soáng vaø saûn xuaát. Nhieàu nhaø khoa hoïc cho raèng EM vôùi tính naêng ña daïng, hieäu quaû cao, an toaøn vôùi moâi tröôøng vaø giaù thaønh reû (moãi laàn phun EM cho 1 saøo Baéc Boä 360 m2 heát khoaûng 1000 ñoàng) - noù coù theå laøm leân moät cuoäc caùch maïng lôùn veà löông thöïc, thöïc phaåm vaø caûi taïo moâi sinh. Taùc giaû cuûa coâng ngheä EM, Giaùo sö Teruo Higa cuõng khoâng nghó raèng EM coù taùc duïng roäng lôùn ñeán nhö theá. OÂng mong muoán caùc nhaø khoa hoïc treân theá giôùi cuøng coäng taùc ñeå tieáp tuïc nghieân cöùu, thöû nghieäm vaø hoaøn thieän cheá phaåm EM. Naêm 1989, taïi Thaùi Lan ñaõ toå chöùc Hoäi nghò Quoác teá Noâng nghieäp Thieân nhieân Cöùu theá. Caùc nhaø khoa hoïc ñaõ thaûo luaän veà giaù trò cuûa coâng ngheä EM vaø taêng cöôøng söû duïng noù. Nhôø vaäy, Maïng löôùi Noâng nghieäp Thieân nhieân Chaâu AÙ - Thaùi Bình Döông (APNAN) ñöôïc thaønh laäp, ñaõ môû roäng hoaït ñoäng taïi 20 nöôùc trong vuøng vaø tieáp xuùc vôùi taát caû caùc luïc ñòa treân theá giôùi. Ñeán nay, coù khoaûng 50 nöôùc tham gia chöông trình nghieân cöùu öùng duïng EM vaø caùc nöôùc : Myõ, Trung Quoác, Braxin, Thaùi Lan…ñaõ tröïc tieáp nhaäp coâng ngheä EM töø Nhaät Baûn. Hieän nay, EM coù theå saûn xuaát ñöôïc taïi treân 20 quoác gia treân theá giôùi. 2.6.4 Nguyeân lyù cuûa coâng ngheä EM Moät soá taøi lieäu tieáng Vieät ñaõ neâu leân vai troø cuï theå cuûa töøng nhoùm vi sinh vaät trong EM. GS. Teruo Higa cho bieát cheá phaåm EM giuùp cho quaù trình sinh ra caùc chaát choáng oxi hoaù nhö inositol, ubiquinone, saponine, polysaccharide phaân töû thaáp, polyphenol vaø caùc muoái chelate. Caùc chaát naøy coù khaû naêng haïn cheá beänh, kìm haõm caùc vi sinh vaät coù haïi vaø kích thích caùc vi sinh vaät coù lôïi. Ñoàng thôøi caùc chaát naøy cuõng giaûi ñoäc caùc chaát coù haïi do coù söï hình thaønh caùc enzym phaân huyû. Vai troø cuûa EM coøn ñöôïc phaùt huy bôûi söï coäng höôûng soùng troïng löïc (gravity wave) sinh ra bôûi caùc vi khuaån quang döôõng. Caùc soùng naøy coù taàn soá cao hôn vaø coù naêng löôïng thaáp hôn so vôùi tia gamma vaø tia X. Do vaäy, chuùng coù khaû naêng chuyeån caùc daïng naêng löôïng coù haïi trong töï nhieân thaønh daïng naêng löôïng coù lôïi thoâng qua söï coäng höôûng. 2.7 Nguoàn raùc thaûi 2.7.1 Ñòa ñieåm thu gom raùc thaûi Huyeän Cuû Chi coù toïa ñoä ñòa lyù töø 10053’00” ñeán 10010’00” vó ñoä Baéc vaø töø 106022’00” ñeán 106040’00” kinh ñoä Ñoâng, naèm ôû phía Taây Baéc TP.Hoà Chí Minh, goàm 20 xaõ vaø moät thò traán vôùi 43.450,2 ha dieän tích töï nhieân, baèng 20,74% dieän tích toaøn Thaønh Phoá. - Phía Baéc giaùp huyeän Traûng Baøng tænh Taây Ninh. - Phía Ñoâng giaùp tænh Bình Döông. - Phía Nam giaùp huyeän Hoùc Moân, TP.Hoà Chí Minh. - Phía Taây giaùp tænh Long An. Thò traán Cuû Chi laø trung taâm kinh teá - chính trò - vaên hoùa cuûa huyeän, caùch trung taâm Thaønh phoá 50Km veà phía Taây Baéc theo ñöôøng xuyeân AÙ. Ñòa hình huyeän Cuû Chi naèm trong vuøng chuyeån tieáp giöõa mieàn Taây nam boä vaø mieàn suït Ñoâng nam boä, vôùi ñoä cao giaûm daàn theo 2 höôùng Taây baéc – Ñoâng nam vaø Ñoâng baéc – Taây nam. Ñoä cao trung bình so vôùi maët nöôùc bieån töø 8m – 10m. Ngoaøi ra ñòa baøn huyeän coù töông ñoái nhieàu ruoäng, ñaát ñai thuaän lôïi ñeå phaùt trieån noâng nghieäp so vôùi caùc huyeän trong Thaønh phoá. Huyeän Cuû Chi naèm trong vuøng coù khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa, mang tính chaát caän xích ñaïo. Khí haäu chia thaønh hai muøa roõ reät, muøa möa töø thaùng 5 ñeán thaùng 11, muøa khoâ töø thaùng 12 ñeán thaùng 4 naêm sau, vôùi ñaëc tröng chuû yeáu laø nhieät ñoä töông ñoái oån ñònh, cao ñeàu trong naêm vaø ít thay ñoåi, trung bình naêm khoaûng 26,60C. Nhieät ñoä trung bình thaùng cao nhaát laø 28.80C (thaùng 4), nhieät ñoä trung bình thaùng thaáp nhaát 24,80C (thaùng 12). Tuy nhieân bieân ñoä nhieät ñoä giöõa ngaøy vaø ñeâm cheânh leäch khaù lôùn, vaøo muøa khoâ coù trò soá 8 – 100C. Löôïng möa trung bình naêm töø 1.300 mm – 1.770 mm, taêng daàn leân phía Baéc theo chieàu cao ñòa hình, möa phaân boå khoâng ñeàu giöõa caùc thaùng trong naêm, möa taäp trung vaøo thaùng 7, 8, 9; vaøo thaùng 12,thaùng 1 löôïng möa khoâng ñaùng keå. Ñoä aåm khoâng khí trung bình naêm khaù cao 79,5% cao nhaát vaøo thaùng 7,8,9 laø 80 – 90%, thaáp nhaát vaøo thaùng 12,1 laø 70%. Toång soá giôø naéng trung bình trong naêm laø 2.100 – 2.920 giôø. Huyeän naèm trong vuøng chòu aûnh höôûng cuûa hai höôùng gioù muøa chuû yeáu phaân boá vaøo caùc thaùng trong naêm nhö sau: Töø thaùng 2 ñeán thaùng 5 gioù Tín phong coù höôùng Ñoâng Nam hoaëc Nam vôùi vaän toác trung bình töø 1,5 – 2,0 m/s; Thaùng 5 ñeán thaùng 9 thònh haønh laø gioù Taây – Taây nam, vaän toác trung bình töø 1,5 – 3,0 m/s 2.7.2 Ñaëc ñieåm khu vöïc thu gom raùc laøm ñeà taøi Raùc thaûi sinh hoaït laøm ñeà taøi ñöôïc thu gom taïi khu vöïc Taân Qui, ñòa phaän xaõ Taân Thaïnh Taây, huyeän Cuû Chi thaønh phoá Hoà Chí Minh. Xaõ Taân Thaïnh Taây dieän tích 1.124ha, baéc giaùp raïch Laùng The, nam vaø taây giaùp keânh Ñòa Phaän, ñoâng giaùp tænh loä 15 coù ñaëc ñieåm ñaát trieàn thaáp ôû caùc höôùng gaàn bôø soâng, raïch vaø cao daàn veà phía trung taâm vaø phía ñoâng. xaõ Taân Thaïnh Taây chæ coù khoaûng 7.500 daân, maät ñoä daân soá trung bình 6 ngöôøi/ha soáng taäp trung ven tænh loä 8 vaø tænh loä 15. Phaàn lôùn dieän tích coøn laïi cuûa xaõ laø ñaát noâng nghieäp troàng luùa vaø thoå vöôøn troàng caùc loaïi caây aên traùi vaø tre, taàm voâng... Ñaát noâng nghieäp troàng luùa taäp trung ôû khu vöïc phía baéc vaø phía taây xaõ, ven raïch Laùng The vaø keânh Ñòa Phaän. Ngöôøi daân ôû ñaây chuû yeáu soáng baèng ngheà noâng vaø chaên nuoâi. Ngoaøi ra do ñòa baøn coù nhieàu doøng chaûy neân muøa khoâ haïn khoâng aûnh höôûng ñeán nguoàn nöôùc maët vaø nöôùc ngaàm ôû ñaây. Theo ñònh höôùng phaùt trieån daân cö, ñeán naêm 2005 daân cö toaøn huyeän Cuû Chi seõ töø khoaûng 270.000 ngöôøi hieän taïi taêng leân khoaûng 330.000 ngöôøi vaø ñeán naêm 2020 laø khoaûng 700.000 - 800.000 ngöôøi, taäp trung ôû chung quanh caùc khu thò töù, trong ñoù coù khu thò töù Taân Quy giaùp xaõ Taân Thaïnh Taây ôû phía ñoâng nam. Nhö vaäy trong thôøi gian tôùi, khu vöïc xaõ Taân Thaïnh Taây seõ laø vuøng ñaát phaùt trieån maïnh trôû thaønh moät trong nhöõng khu thò töù keát hôïp nhaø vöôøn cuûa huyeän Cuû Chi. Xaõ Taân Thaïnh Taây coù hai ñöôøng giao thoâng chính laø: ñöôøng tænh loä 8 ñi qua xaõ Phöôùc Vónh An ñeán thò traán Cuû Chi noái vaøo ñöôøng xuyeân AÙ (quoác loä 22) veà noäi thaønh vaø ñi Campuchia; tænh loä 15 qua xaõ Phuù Hoøa Ñoâng caëp soâng Saøi Goøn qua vuøng phía baéc cuûa huyeän Cuû Chi vaøo khu vöïc Traûng Baøng, Taây Ninh. Ngoaøi ra coøn coù ñöôøng Taân Phuù Trung - Taân Thaïnh Taây noái xaõ Taân Thaïnh Taây vôùi khu coâng nghieäp Taân Phuù Trung ôû phía taây vaø khu coâng nghieäp Taân Quy ôû phía ñoâng. Vôùi ñaëc ñieåm cuûa tænh loä 8 ñi töø taây qua ñoâng chia xaõ Taân Thaïnh Taây ra laøm hai phaàn baéc nam, töø ñöôøng tænh loä 8 coù nhieàu ñöôøng lieân aáp toûa vaøo khu vöïc ñaát ruoäng luùa ôû hai beân. Tröôùc ñaây, daân cö soáng chuû yeáu baèng laøm ngheà noâng, neân löôïng raùc ôû khu vöïc naøy raát ít, chuû yeáu laø nhaø daân töï xöû lyù baèng choân laáp. Tuy nhieân gaàn ñaây, caùc khu coâng nghieäp, nhaø maùy ñöôïc xaây döïng taïi xaõ raát nhieàu. Keùo theo ñoù laø söï phaùt trieån cuûa caùc dòch vuï, khu nhaø troï cho coâng nhaân, chôï, beänh vieän. Raùc sinh hoaït khu vöïc naøy hieän nay ñöôïc coâng ty veä sinh moâi tröôøng ñoâ thò thu gom vaø vaän chuyeån ñeán baõi raùc vaø xöû lyù baèng phöông phaùp choân laáp. chuû yeáu laø choân laáp taïi baõi raùc Tam Taân, thuoäc aáp Muõi Coân Tieåu, xaõ Phöôùc Hieäp, huyeän Cuû Chi. Ñaëc ñieåm raùc thaûi khu vöïc naøy chuû yeáu laø raùc thaûi noâng nghieäp vaø raùc thaûi gia ñình, vôùi thaønh phaàn chuû yeáu laø raùc höõu cô vaø caùc thaønh phaàn CTR khaùc nhö giaáy, goã, da, nhöïa, vaûi, nilon, saét, thuûy tinh… Hieän nay ñang xaây döïng theâm baõi raùc soá 2, khu lieân hôïp xöû lyù chaát thaûi raén taây baéc TP laø tieåu döï aùn thuoäc döï aùn caûi thieän moâi tröôøng nöôùc TP.HCM. Muïc tieâu cuûa tieåu döï aùn naøy laø xaây döïng baõi choân raùc hôïp veä sinh ñeå tieáp nhaän vaø xöû lyù raùc thaûi cuûa TP. Döï aùn coù qui moâ 187,7ha, goàm 20 oâ choân raùc, moãi oâ roäng 4,5ha, toång coâng suaát tieáp nhaän vaø xöû lyù raùc khoaûng hôn 18,2 trieäu taán, coâng suaát xöû lyù raùc trong ngaøy töø 3.000 - 3.500 taán, thôøi gian vaän haønh baõi raùc laø 15 naêm. Traïm xöû lyù nöôùc thaûi vaø khí thaûi roäng 0,78ha vôùi coâng suaát thu gom vaø xöû lyù toái ña 800m3 nöôùc thaûi/ngaøy vaø 117.720m3  khí thaûi/ngaøy. Toång möùc ñaàu tö  gaàn 800 tæ ñoàng, trong ñoù ñeàn buø giaûi toûa hôn 117 tæ ñoàng. Thôøi gian thöïc hieän döï aùn giai ñoaïn 1 töø 2003 ñeán naêm 2007, giai ñoaïn 2 töø 2007-2016. Chöông 3: VAÄT LIEÄU VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU 3.1 Vaät lieäu, hoùa chaát: 3.1.1 Moâi tröôøng nuoâi caáy: - Moâi tröôøng Raper duøng ñeå nuoâi caáy, nhaân gioáng, khaûo saùt söï taêng tröôûng gioáng, giöõ gioáng (Raper 1966). Thaønh phaàn goàm: Pepton 2g Yeast extract 2g MgSO4.7H2O 0,5g K2HPO4 1g KH2PO4 0,46g Glucose 20g Agar 20g - Moâi tröôøng CMC, thaønh phaàn goàm: CMC (Cacboxyl Methyl Cellulose) 15g Agar 20g Theâm nöôùc caát ñuû 1lít. Haáp khöû truøng baèng noài autoclave ôû 1 atm trong 30 phuùt. - Moâi tröôøng lignin: Lignin 1g Agar 20g Cho lignin vaøo nöôùc caát, ñieàu chænh pH=4 baèng HCl 0,1N; ñun noùng ñeå lignin tan hoaøn toaøn. Theâm nöôùc caát ñuû 1lit, haáp khöû truøng baèng autoclave ôû 1atm trong 30 phuùt - Moâi tröôøng PGA Khoai taây 200 gam Glucose 20 gamAgar 20 gamNöôùc 1000ml - Moâi tröôøng luùa ñeå nhaân gioáng trung gian. Thaønh phaàn goàm: Luùa 1kg Boät baép 100g Nöôùc 600 – 700ml - Moâi tröôøng muøn cöa saûn xuaát meo gioáng ñaïi traø ñeå tieán haønh uû compost: Muøn cöa 10kg Vitamin B1 300mg MgSO4 10g Boå sung nöôùc ñaït ñoä aåm khoaûng 60%. Haáp khöû truøng trong autoclave ôû 1 atm trong 60 phuùt. 3.1.2 Duïng cuï vaø thieát bò - Bình ñònh möùc 50ml, 100ml, oáng nghieäm, petri ñöôøng kính 9cm, erlen 250ml, 500ml, eppendorf loaïi 500ml, 1,45 ml, 2ml, que caáy, que traûi, dao caáy, ñeøn coàn. - Bình huùt aåm - Tuû saáy MEMMERT (Germany) - Tuû caáy voâ truøng - Autoclave - Caân phaân tích - Beáp ñieän, microwave - Maùy ño pH - Maùy laéc Stuart Scientific - Tuû aám (MEMMERRT) - Tuû laïnh - Thieát bò voâ cô hoùa maãu (loø nung) - Maùy chuïp hình - Boä pipetman 0,5 - 10ml, 10-100ml, 200 - 1000ml 3.1.3 Caùc chuûng VSV: 3.1.3.1 Chuûng naám Phanerochaete chrysosporium Chuûng Phanerochaete chrysosporium goác ngoaïi (Ñaøi Loan) do Baûo taøng Gioáng chuaån vi sinh vaät – Ñaïi hoïc Quoác gia Haø Noäi cung caáp duøng trong nghieân cöùu hieän ñang ñöôïc löu giöõ taïi Phoøng thí nghieäm Boä moân Coâng ngheä sinh hoc, Ñaïi hoïc Khoa Hoïc Töï nhieân, TP. Hoà Chí Minh. 3.1.3.2 Naám Trichoderma Chuûng Trichoderma ñöôïc laáy töø Phoøng caùc chaát coù hoaït tính sinh hoïc Vieän sinh hoïc nhieät ñôùi. Chuûng ñöôïc nuoâi caáy trong oáng thaïch nghieâng chöùa moâi tröôøng PGA ôû 300C. 3.1.3.3 Xaï khuaån Xaï khuaån moïc töï nhieân khi boå sung rôm khoâ vaøo ñoáng uû vôùi tæ leä 3%, sau 2 ñeán 3 ngaøy nhieät ñoä taêng cao taïo ñieàu kieän cho xaï khuaån phaùt trieån. 3.2 Caùc phöông phaùp nghieân cöùu 3.2.1 Phöông phaùp nhaân gioáng vaø khaûo saùt chuûng Phanerochaete chrysosporium Chuûng gioáng goác laáy veà baûo quaûn ngay ôû nhieät ñoä 40C (ngaên laïnh cuûa tuû laïnh). Pha moâi tröôøng Raper nhö coâng thöùc ôû treân, haáp khöû truøng baèng Autoclave ôû 1210C trong 30 phuùt, laáy ra ñoå oáng thaïch nghieâng, ñeå nguoäi roài cho vaøo tuû caáy voâ truøng caáy chuyeàn gioáng goác sang. Baûo quaûn ôû nhieät ñoä phoøng sau 4 ngaøy thaáy naám aên ñaày maët thaïch, ñem baûo quaûn ôû ngaên laïnh tuû laïnh. Tô naám cuûa chuûng Phanerochaete chrysosporium ôû nhieät ñoä phoøng (300C ± 10C) ñöôïc caáy leân moâi tröôøng agar-lignin vaø agar-CMC trong oáng nghieäm vaø ñóa petri. Theo doõi söï phaùt trieån sôïi tô. Ño ñoä lan tô cuûa chuûng. Nhaân gioáng caáp 2 laø böôùc nhaân gioáng ñaïi traø ñeå ñöa ra uû raùc laøm compost. Chuaån bò moâi tröôøng caáp 2 laø moâi tröôøng luùa. Choïn mua nhöõng haït luùa toát, khoâng bò leùp, khoâng bò saâu beänh. Ngaâm haït luùa trong nöôùc voâi 2% trong 24 tieáng, laáy ra röûa saïch vaø naáu ôû nhieät ñoä soâi vöøa phaûi trong 20 phuùt. Haït luùa naáu ñaït yeâu caàu laø haït luùa vöøa chôùm nöùt. Sau khi naáu xong vôùt ra ñeå nguoäi, boå sung 10% boät baép, ñoä aåm ñaït 50-60% laø vöøa. Hoãn hôïp ñöôïc cho vaøo bình tam giaùc 250ml, nuùt boâng vaø haáp khöû truøng baèng Autoclave 1210C, 30 phuùt. Laáy ra ñeå nguoäi vaø caáy gioáng töø oáng nghieäm sang. Baûo quaûn ôû nhieät ñoä phoøng sau 14 ngaøy thaáy tô naám aên traéng chai. Gioáng caáp 3 ñöôïc caáy treân moâi tröôøng maït cöa cao su xin töø moät traïi naám, maït cöa boå sung: 5% ræ ñöôøng. 5% boät baép. AÅm ñaït 50-60%. Troän ñeàu, cho vaøo bòch nilon coù laøm coå (gioáng nhö bòch troàng naám), nuùt boâng goøn vaø haáp khöû truøng 1000C trong 5 tieáng. (haáp baèng thuøng phuy). Laáy ra ñeå nguoäi vaø caáy gioáng töø moâi tröôøng luùa caáp 2 sang. Baûo quaûn ôû nhieät ñoä phoøng sau 19 ngaøy thaáy tô aên traéng bòch. Ñaây laø meo gioáng chuûng Phanerochaete chrysosporium ñem uû vôùi raùc laøm compost. 3.2.2 Phöông phaùp khaûo saùt naám Trichoderma: 3.2.2.1 Khaûo saùt khaû naêng phaân huûy cuûa naám Trichoderma Hình 3.1: Cheá phaám BIMA, nguoàn boå sung naám Trichoderma Pha moâi tröôøng CMC nhö muïc 3.1.2, haáp khöû truøng ôû 1210C/15 phuùt, ñoå vaøo ñóa petri voâ truøng moät lôùp thaïch daøy khoaûng 2 – 5 mm. Chôø cho moâi tröôøng ñoâng ñaëc laïi, duøng que caáy moùc laáy moät ít baøo töû naám moác töø oáng gioáng caáy vaøo ngay giöõa ñóa thaïch moät ñieåm. UÛ ôû nhieät ñoä phoøng trong hai ngaøy, sau ñoù nhuoäm ñóa baèng thuoác thöû Lugol. Quan saùt vaø ño voøng phaân giaûi CMC cuûa caùc chuûng naám moác. 3.2.2.2 Khaûo saùt tính khaùng naám beänh cuûa chuûng Trichoderma Pha moâi tröôøng PGA, sau khi haáp voâ truøng ôû nhieät ñoä 1210C/25 phuùt, ñoå vaøo caùc ñóa petri voâ truøng moät lôùp thaïch daøy khoaûng 2 – 5 cm. Veõ treân naép ñóa moät ñöôøng thaúng chia ñoâi ñóa laøm 2 phaàn. Moãi phaàn seõ caáy moät ñieåm laø chuûng naám moác vaø phaàn kia seõ caáy moät chuûng naám beänh. UÛ ñóa ôû nhieät ñoä phoøng trong thôøi gian 3 ngaøy roài quan saùt söï aên tô cuûa chuûng naám Trichoderma vôùi naám beänh Fusarium oxysporum gaây beänh thoái reã ôû caây troàng. 3.2.3 Phöông phaùp uû compost: Raùc thaûi sinh hoaït ñöôïc thu gom veà sau ñoù taùch löïa thuû coâng. Duøng dao xeù caùc bao nilon ñöïng raùc ra, sau ñoù taùch löïa caùc loaïi raùc voâ cô khoù phaân huûy nhö tuùi nilon, kim loaïi, cao su (voû xe, ruoät xe...), caùc loaïi caây que lôùn, thuûy tinh, chai loï....ñem ñoát boû, phaàn naøo khoâng ñoát boû ñöôïc thì choân laáp. Sau ñoù duøng dao vaø thôùt ñeå baêm nhoû raùc. Troän ñeàu raùc cuøng vôùi rôm ñaõ baêm nhoû, muïc ñích ñeå taïo ñieàu kieän cho xaï khuaån phaùt trieån, sinh khaùng sinh choáng laïi caùc naám gaây beänh. Ngoaøi ra xaï khuaån coøn tieát ra vitamin thuoäc nhoùm B, moät soá acid amin vaø caùc acid höõu cô laøm taêng haøm löôïng dinh döôõng cho saûn phaåm compost. Xaï khuaån coøn coù khaû naêng tieát ra caùc enzym (proteas, amylaz...) giuùp taêng nhanh toác ñoä phaân giaûi cuûa quaù trình uû. Troän meo gioáng chuûng Phanerochaete chrysosporium daïng bòch maït cöa. Hình 3.2: Boá trí caùc ñoáng uû. Raùc sau ñoù ñöôïc phun cheá phaåm EM khöû muøi theo coâng thöùc ghi treân hoäp (10ml pha loaõng ra 1000ml, phun cho 100kg raùc). Ñem raùc ra uû thaønh ñoáng chieàu cao 1 meùt tính töø maët ñaát. Hình 3.3: Thieát keá chi tieát 1 ñoáng uû Phun EM khöû muøi 3 ngaøy lieân tuïc, 3 laàn/1 ngaøy ñeå khöû muøi, khoâng laøm aûnh höôûng ñeán caùc hoä gia ñình xung quanh. Duøng 3 nhieät keá thuûy ngaân caém vaøo ñoáng raùc ñeå ño nhieät ñoä trong quaù trình uû. Ghi nhaän laïi söï bieán thieân nhieät ñoä tôùi khi nhieät ñoä khoâng coøn bieán thieân nöõa. Trong cuøng thôøi gian ñoù, ghi nhaän söï giaûm theå tích cuûa ñoáng uû. Do ñieàu kieän uû laø hieáu khí neân ñoáng uû thöôøng xuyeân ñöôïc ñaûo troän, 3-4 ngaøy ñaûo 1 laàn. Sau khi nhieät ñoä ñoáng uû khoâng coøn bieán thieân nöõa, ta boå sung cheá phaåm BIMA (naám Trichoderma). Sôû dó ta khoâng boå sung Trichoderma ngay töø ñaàu laø vì trong quaù trình nhieät ñoä leân cao seõ laøm baát hoaït khaû naêng phaân huûy cuûa naám Trichoderma. Tæ leä troän laø 1/20. Song song vôùi uû 3 ñoáng nhö vaäy, ta uû moät ñoáng raùc töông töï nhö treân nhöng khoâng boå sung VSV laøm ñoái chöùng. Nhieät ñoä taïo ra do quaù trình chuyeån hoùa sinh hoïc trong khoái chaát thaûi uû ñoùng vai troø quan troïng laø taïo ñieàu kieän toái öu cho quaù trình phaân giaûi. Taïo ra nhöõng chaát an toaøn cho VSV söû duïng. Khi nhieät ñoä taêng leân 60-650C seõ laøm giaûm quaù trình oxy hoùa sinh hoïc, nhieät ñoä thuaän lôïi cho caùc phaûn öùng sinh hoïc trong khoái chaát thaûi uû laø 550C. Caùc VSV coù taùc duïng thuùc ñaåy caùc quaù trình oxy hoùa sinh hoïc vöøa coù taùc duïng tieâu dieät caùc VSV gaây beänh. Nhieät ñoä ñöôïc ñieàu chænh baèng hai yeáu toá laø cöôøng ñoä thoåi khí vaø ñoä aåm khoái uû. pH toái öu cho quaù trình uû naèm trong khoaûng trung tính, khi acid höõu cô bay hôi taïo ra thì pH trong khoái uû seõ giaûm. Sau moät thôøi gian nhaát ñònh, pH laïi trôû veà vuøng trung tính. 3.2.4 Phöông phaùp kieåm tra ñoä aåm Vieäc laáy maãu ñöôïc tieán haønh sao cho maãu kieåm tra phaûi laø ñaïi dieän cho ñoáng uû. Moãi ñoáng uû laáy maãu taïi 5 vò trí khaùc nhau ñoù laø chính giöõa taâm ñoáng uû vaø 4 vò trí caùch ñeàu taâm ñoáng uû veà 4 phía. Ñoä aåm cuûa ñoáng ñoái chöùng ñöôïc laáy töø ñoáng ñoái chöùng, ñoä aåm maãu laø trung bình cuûa 3 ñoáng uû maãu. m1 – m2 m1 - mc Cho maãu vaøo coác thuûy tinh ñaõ bieát tröôùc khoái löôïng (mc), sau ñoù caân xaùc ñònh khoái löôïng maãu vaø coác (m1). Cho coác chöùa maãu vaøo tuû saáy 1000C trong 2 giôø. Laáy coác ra ñeå nguoäi trong bình huùt aåm. Caân xaùc ñònh khoái löôïng coác vaø maãu sau khi saáy (m2). Ñoä aåm ñöôïc tính baèng coâng thöùc: Ñoä aåm (%) = x100 3.2.5 Phöông phaùp kieåm tra nhieät ñoä Treân moãi ñoáng uû caém 5 nhieät keá thuûy ngaân vaøo 5 vò trí xung quanh ñoáng uû. Ghi nhaän nhieät ñoä 4 ngaøy 1 laàn. Ghi nhaän laïi keát quaû. 3.2.6 Phöông phaùp kieåm tra pH Duøng giaáy quì tím aùp saùt vaøo vò trí caàn xaùc ñònh, khi thaáy quì tím ñaõ öôùt ñöa ra khoûi khu vöïc kieåm tra. So saùnh maøu giaáy vôùi thang ño pH, ghi nhaän giaù trò ñoïc ñöôïc. 3.2.7 Phöông phaùp ño N, P, K vaø C toång 3.2.7.1 Phöông phaùp ño N toång baèng phöông phaùp Kjeldhal Nguyeân taéc: Haøm löôïng Nitô toång soá ñöôïc xaùc ñònh theo phöông phaùp Kjeldhal. Chuyeån toaøn boä nitô trong maãu thaønh daïng amoâsulfat giaûi phoùng NH3 baèng kieàm, haáp thu NH3 baèng duïng dòch Axit Boric. Nitô höõu cô trong maãu ñöôïc oxi hoùa baèng H2SO4 ñaëc vaø söï coù maët caûu caùc chaát xuùc taùc (CuSO4, selen) chuyeån thaønh Nitô ôû daïng (NH4)2SO4 trong dung dòch. CH2NH2COOH + 3H2SO4 = 2CO2 + NH3 + H2O + 3SO2 2NH3 + H2SO4 = (NH4)2SO4 Phaàn nhoû löôïng nitô NO3- trong maãu cuõng ñöôïc chuyeån thaønh NH3 khi coù maët phenol C6H4(OH)HSO3 + HNO3 = C6H4(OH)NO2 + H2SO4 H2SO4 + Zn = ZnSO4 + H2 C6H4(OH)NO2 + 3H2 = C6H4(OH)NH2 + 2H2O Quaù trình tro hoaù tieáp tuïc thì nitô nhoùm amin chuyeån thaønh ammoniac lieân keát vôùi H2SO4 thaønh (NH4)2SO4. Caân 0.1g maãu caàn phaân tích vaøo bình Kjeldhal 250ml (khoâng cho maãu dính vaøo thaønh bình). Roùt vaøo 5ml H2SO4 ñaâm ñaëc, laéc nheï vaø ñeàu. Theâm vaøo 0.05 g CuSO4 vaø 0.15g K2SO4, ñun nheä treân ngoïn löûa, sau ñoù ñun soâi cho ñeán khi dung dòch trong bình traéng hoaøn toaøn. Laáy bình ra khoûi beáp ñeå nguoäi vaø chuyeån toaøn boä dung dòch vaøo bình ñònh möùc 100ml, ñònh löùc ñuùng 100 ml. Cho 50ml dung dòch maãu vaøo bình caát duïng cuï Kjeldhal coù saün 50ml nöôùc caát vaø 3 gioït thuoác thöû Tashiro trong bình (coù maøu xanh nhaït). Sau ñoù roùt caån thaän 15ml NaOH 40% vaøo bình caát. Ñoàng thôøi laáy 20ml H2SO4 0,1 N coù 2-3 gioït thuoác thöû Tashiro ñeå haáp thuï NH3 thoaùt ra khi caát. Ñun soâi NH3 cho ñeán khi theå tích trong bình caát coøn döôùi 2/3, haï thaáp bình haáp thuï ñeå laáy nhöõng gioït cuoái cuøng chaûy ra töø oáng sinh haøn. Thöû baèng quì tím taïi ñaàu ra cuûa oáng, neáu quì tím khoâng ñoåi maøu laø ñaït. Chuaån ñoä H2SO4 dö trong bình höùng baèng NaOH 0.1N cho ñeán khi maát maøu tím hoàng vaø chuyeån sang maøu xanh laù maï. Ghi nhaän theå tích NaOH 0.1N söû duïng. Tính keát quaû: N(%) = 1.42(VH2SO4 – VNaOH) x 2 x100 N VH2SO4 : soá ml H2SO4 0,1 N laáy ñeå haáp phuï VNaOH : soá ml NaOH tieâu toán khi chuaån n: khoái löôïng maãu laáy ñeå phaân tích 1,42 heä soá; cöù 1ml H2SO4 duøng ñeå trung hoøa NH4OH thì töông ñöông vôùi 1,42mg Nitô. 3.2.7.2 Phöông phaùp ño P toång Maãu phaân ñaõ nghieàn nhoû, troän ñeàu, töø ñoù choïn maãu ñeå phaân tích Caân 2g maãu khoâ cho vaøo bình kjeldahl 500ml. Cho vaøo bình 20 – 25ml hoãn hôïp H2SO4 + HNO3, ñun treân beáp ñieän. Trong khi tro hoùa, theo ñònh kyø laéc bình vaø boå sung 1 – 1.5ml HNO3 ñaëc, vì HNO3 bay hôi. Moãi laàn cho axit HNO3 phaûi ñeå bình nguoäi. Khi khoâng coù khí maøu naâu thoaùt ra thì caàn thieát phaûi theâm HNO3. Quaù trình tro hoùa keát thuùc khi dung dòch trong bình coù maøu traéng. Sau khi tro hoùa xong, ñeå nguoäi bình roài theâm voø bình 100ml nöôùc ñun ñeán soâi ñeå loaït tröø bôùt HNO3. Loïc ñeå loaïi tröø phaàn keát tuûa trong dung dòch nhö axit sillic, thaïch cao, caùt, seùt, röûa phaàn caën treân giaáy loïc baèng nöôùc caát noùng. Dòch loïc vaø nöôùc röûa ñònh vaøo bình ñònh möùc 200ml, ñònh möùc tôùi vaïch, laéc ñeàu. Dung dòch seõ chia thaønh hai phaàn, moät phaàn ñeå xaùc ñònh kali. Laáy 20ml dung dòch treân cho vaøo bình ñònh möùc 200ml ñònh möùc baèng nöôùc tôùi vaïch. Dung dòch ñaõ pha loaõng 10 laàn naøy duøng ñeå xaùc ñònh so maøu photpho. Tieáp theo chuaån bò ñöôøng cong chuaån theo baûng sau: STT 0 1 2 3 4 5 6 ml dd P-PO4 chuaån 0 1 2 3 4 5 - ml nöôùc caát 50 49 48 47 46 45 - ml maãu photpho 0 0 0 0 0 0 50 ml dd molybdate 2.0 ml ml SnCl2 0.25 ml = 5 gioït C (µg) 0 2.5 5 7.5 10.0 12.5 C (mg/l) 0 0.05 0.1 0.15 0.2 0.25 Ñoä haáp thu ño baèng maùy böôùc soùng 690nm 0 ? ? ? ? ? ? Töø loaït dung dòch chuaån, ño ñoä haáp thu, veõ giaûn ñoà A = f(C), söû duïng phöông phaùp bình phöông cöïc tieåu ñeå ñöôïc phöông trình y = ax + b. Töø ñoä haáp thu Am cuûa maãu, tính noàng ñoä Cm. Sau ñoù tính ñöôïc haøm löôïng photpho toång. 3.2.7.3 Phöông phaùp ño K toång: Nguyeân taéc: Dung dòch acid percloric (HClO4) laøm traàm hieän Kalium döôùi daïng perclorat. Keát tinh laïi ñeå loaïi chaát baån. Saáy khoâ vaø caân troïng löôïng KClO4, töø ñoù suy ra haøm löôïng Kalium. Caân 0.2g maãu ñaõ saáy khoâ hoaøn toaøn, cho vaøo bình Kjeldahl, theâm 3-4ml dung dòch H2SO4 ñaäm ñaëc sao cho vöøa ngaäp maãu. Ngaâm maãu trong acid qua vaøi giôø (khoaûng 4 giôø). Trong quaù trình voâ cô hoùa, caùc nguyeân toá khoaùng bieán ñoåi daàn thaønh caùc daïng oxid. Sau ñoù theâm vaøo bình vaøi gioït H2O2. ñaët bình treân beáp ñieän, ñun noùng töø töø, traùnh beáp noùng ñoû laøm nguyeân lieäu baén leân thaønh bình vaø bò baén ra ngoaøi(coù theå ñaët bình treân löôùi amiant). Khoaûng 30 phuùt sau, taét beáp, ñeå nguoäi vaø cho theâm vaøi gioït H2O2, roài ñun tieáp. Laàn naøy dung dòch chuyeån sang maøu caùnh giaùn, ñun trong 30 phuùt, ñeå nguoäi, cho theâm khoaûng 5 gioït H2O2 nöõa roài tieáp tuïc ñun cho ñeán khi dung dòch traéng haún. Cho vaøi gioït HCl ñaäm ñaëc vaøo chaát caën coøn laïi töø dòch voâ cô hoaù. Cho boác hôi treân noài chöng caùch thuûy. Laäp laïi thao taùc nhö treân laàn thöù 2. ñun soâi chaát caën coøn laïi ôû 110 – 120oC trong 30 phuùt ñeå laøm silice hoaøn toaøn khoâng hoaø tan, cho 1 gioït HCl ñaäm ñaëc vaøo caën, theâm nöôùc soâi vaø cho qua loïc, höùng dung dòch qua loïc trong moät bình ñònh möùc 250ml, röûa giaáy loïc vôùi nöôùc noùng, ñeå nguoäi dung dòch roài theâm nöôùc tôùi vaïch. Huùt 20ml (V’) dung dòch naøy cho vaøo bình tam giaùc, acid hoaù bôûi HCl ñaäm ñaëc vôùi söï hieän dieän cuûa 1 gioït Heliantin. Ñeå ñun soâi vaø laøm tuûa ion SO42- bôûi dung dòch BaCl2, ta theâm töøng gioït BaCl2 vaøo, ñeå tuûa laéng xuoáng sau moãi laàn theâm. Sau moät gioït BaCl2 khoâng cho tuûa nöõa, ñeå yeân, loïc vaø röûa tuûa BaSO4 caån thaän vôùi nöôùc soâi. Laøm boác hôi dung dòch qua loïc vaø nöôùc röûa ñöïng trong baùt söù coù moû ôû noài chöng caùch thuûy cho ñeán khi theå tích coøn khoaûng 20ml. Theâm vaøo 2ml HClO4 ñaäm ñaëc vaø tieáp tuïc cho boác hôi ñeán khi chaát caën gaàn nhö khoâ. Theâm vaøo 15ml nöôùc caát noùng, 1ml HClO4 vaø cho boác hôi treân noài chöng caùch thuûy laàn thöù 2 cho ñeán khi ñaëc laïi. Luùc baáy giôø ñun treân noài ñun caùt cho ñeán khi khoâng coøn muøi HCl vaø coù khoùi traéng nhöng traùnh ñöøng ñeå khoâ. Ñeå nguoäi laïi, theâm 15ml coàn 96o coù chöùa 0,2% HClO4 vaø khuaáy vôùi ñuõa khuaáy coù ñaàu baèng. Ñeå yeân cho tuûa laéng xuoáng vaø gaïn phaàn loûng ôû treân qua pheãu buchner hay pheãu loïc thuûy tinh coù maøng xoáp. Röûa nhö vaäy 2 – 3 laàn, moãi laàn 2 – 3 gioït alcol percloric nhöng caån thaän khoâng ñeå tuûa qua loïc. Chaát tuûa KClO4 ít nhieàu coù laãn trong muoái khaùc. Ngöôøi ta laøm tinh khieát bôûi söï keát tinh laïi. Ñun baùt söù ôû noài chöng caùch thuûy ñeå loaïi alcol, hoøa tan nhöõng tinh theå trong 1 lít nöôùc noùng, theâm vaøi ml HClO4 vaø cho boác hôi ñeán khi coù khoùi traéng. Sau khi ñeå nguoäi, chuyeån keát tuûa tinh khieát cuûa KClO4 sang cheùn söù nhoû nhôø moät tia alcol percloric (chöùa trong bình xòt), traùng 1 laàn nöõa vôùi alcol percloric, sau cuøng vôùi 2 – 3ml alcol tinh khieát. Theå tích chung khoâng ñöôïc quaù 75ml. P’xV . 39 PxV’ . 138.5 Ñem saáy khoâ cheùn söù coù chöùa chaát traàm hieän trong tuû saáy ôû 120 – 130oC cho tôùi khi troïng löôïng khoâng ñoåi vaø caân sau khi ñeå nguoäi trong bình huùt aåm. Sau ñoù röûa cheùn söù vôùi nhieàu nöôùc noùng , saáy khoâ ôû 120 – 130oC, caân laïi sau khi ñeå nguoäi trong bình huùt aåm. Hieäu soá giöõa hai laàn caân laø troïng löôïng chính xaùc cuûa KClO4. Khoái löôïng cuûa Kalium toång soá ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc sau: mk = (g/g maãu khoâ) Trong ñoù: P’ : troïng löôïng KClO4 (g) P : troïng löôïng maãu khoâ (g) V : dung dòch sau khi voâ cô hoùa (ml) V’ : theå tích dung dòch duøng ñeå ñònh phaân (ml) 39 : khoái löôïng nguyeân töû K 138.5: khoái löôïng phaân töû KClO4. 3.2.7.4 Phöông phaùp ño C toång: Caân 10g maãu ñaõ saáy khoâ. Cho vaøo coác söù ñaõ bieát tröôùc troïng löôïng(mc), sau ñoù cho vaøo loø voâ cô hoùa ôû nhieät ñoä 5500C trong 3h, sau ñoù ñem ra caân khoái löôïng sau khi voâ cô hoùa (ms), löôïng C toång soá ñöôïc tính theo coâng thöùc: %C = (100 - % tro)/1.8 3.2.8 Phöông phaùp tính toaùn boå sung N, P, K. Sau khi coù keát quaû haøm löôïng N trong maãu laø a (%). Giaû söû haøm löôïng ñeå ñaït chuaån 10TCN 526-2002 laø b(%). Vaäy laø caàn boå sung ít nhaát x (kg) phaân coù c (%) N. ÔÛ ñaây, a, b, c ñeàu laø haèng soá, döïa vaøo chuùng ñeå xaùc ñònh X. Nhö vaäy caàn troän Y (kg) saûn phaåm compost vôùi X (kg) phaân boùn coù c(%) N. Ta coù heä phöông trình nhö sau: { c(%)X + a(%)Y = b(%) X + Y = 100 Töø heä phöông trình treân, thay caùc haèng soá a, b, c vaøo ta ñöôïc heä 2 phöông trình 2 aån soá. Keát quaû X chính laø löôïng phaân boå sung trong 100 kg, Y laø löôïng compost töông öùng ñeå ñöôïc 100kg compost ñaït tieâu chuaån. Laøm töông töï vôùi caùc chæ tieâu P, K. Chöông 4: KEÁT QUAÛ – BAØN LUAÄN 4.1 Keát quaû ñònh tính khaû naêng phaân huûy cuûa caùc chuûng VSV : 4.1.1 Keát quaû ñònh tính khaû naêng phaân huûy cuûa chuûng Phanerochaete chrysosporium Tô naám cuûa chuûng Phanerochaete chrysosporium ôû nhieät ñoä phoøng (300C ± 10C) ñöôïc caáy leân moâi tröôøng agar-lignin vaø agar-CMC trong oáng nghieäm vaø ñóa petri. Theo doõi söï phaùt trieån sôïi tô. Ño ñoä lan tô cuûa 3 chuûng ñöôïc keát quaû nhö baûng sau: Baûng 4.1: Ñoä lan tô trung bình cuûa chuûng treân moâi tröôøng Lignin vaø CMC Ngaøy Ñoä lan tô trung bình treân moâi tröôøng Lignin (mm) Ñoä lan tô trung bình treân moâi tröôøng CMC (mm) 2 20 8 3 24 14 4 30 20 5 42 26 Ñeán ngaøy thöù 5, nhoû dung dòch lugol vaøo moâi tröôøng nuoâi caáy ñeå quan saùt voøng phaân giaûi.Keát quaû cho thaáy: Chuûng ñeàu coù khaû naêng phaân giaûi lignin raát toát, tuy nhieân khaû naêng phaân giaûi cellulose khoâng cao. Hình 4.1 : Chuûng P.chrysosporium phaùt trieån treân moâi tröôøng lignin vaø moâi tröôøng CMC sau 5 ngaøy Hình 4.2: Chuûng P.chrysosporium treân moâi tröôøng caáp 3 sau 19 ngaøy 4.1.2 Keát quaû ñònh tính khaû naêng phaân huûy cuûa naám Trichoderma Tieán haønh caáy 3 ñieåm cuûa caùc gioáng Trichoderma leân moâi tröôøng PGA, nuoâi caáy ôû ñieàu kieän nhieät ñoä phoøng trong 5 ngaøy, sau ñoù quan saùt ñaïi theå khuaån laïc . Keát quaû ñöôïc ghi nhaän trong baûng vaø hình aûnh : Baûng 4.2: Ñaëc ñieåm sôïi naám vaø maøu saéc khuaån laïc cuûa caùc chuûng naám moác Chuûng naám moác Trichoderma Beà maët Daïng boâng Maøu saéc maët treân Xanh laù hôi traéng, sau chuyeån sang maøu luïc saùng ñeán luïc ñaäm Maøu saéc maët döôùi Vaøng cam Ñöôøng kính KL (mm) 45 – 50 Chieàu cao (mm) 1 – 2 Hình 4.3 : Chuûng Trichoderma treân moâi tröôøng PGA sau 5 ngaøy Baøo töû cuûa naám ñöôïc caáy vaøo ñóa petri coù chöùa moâi tröôøng CMC nuoâi uû ôû nhieät ñoä phoøng trong thôøi gian 2 ngaøy, sau ñoù nhuoäm baèng thuoác thöû Lugol, keát quaû nhö sau : Ñöôøng kính khuaån laïc: 39mm Hình 4.4 : Chuûng Trichoderma phaùt trieån treân moâi tröôøng CMC sau 2 ngaøy 4.1.3 Keát quaû khaûo saùt hoaït tính ñoái khaùng cuûa Trichoderma vôùi naám beänh Fusarium oxysporum Naám beänh Fusarium oxysporum Hình thaùi khuaån laïc : ban ñaàu sôïi naám coù maøu traéng, khuaån laïc moïc kín ñóa petri. Luùc naøy, khuaån laïc daàn chuyeån sang maøu vaøng nhaït . Hình thaùi naám : sôïi naám trong suoát, khoâng coù vaùch ngaên, baøo töû coù daïng hình löôõi lieàm . Hình 4.5 : Chuûng Fusarium oxysporum Trong thí nghieäm naøy, chuûng Trichoderma seõ ñöôïc caáy ñoái khaùng vôùi chuûng naám beänh trong cuøng moät ñóa thaïch. Sau khoaûng 3 - 4 ngaøy, ta quan saùt ñöôïc söï aên tô cuûa caùc chuûng naám : Hình 4.6 : Chuûng Fusarium oxysporum bò Trichoderma laán aùt Sau 4 ngaøy nuoâi caáy, caùc khuaån laïc ñaõ phaùt trieån chaïm vaøo nhau vaø theå hieän söï caïnh tranh dinh döôõng, trong ñoù ñoái vôùi caùc chuûng Trichoderma, do coù hoaït chaát khaùng naám (toxin) ñöa ra ngoaøi moâi tröôøng neân söï phaùt trieån cuûa naám beänh coù theå giaûm ñi raát nhieàu. Thí nghieäm naøy ñöôïc coi laø hay nhaát khi nghieân cöùu ñeà taøi naøy, vì caùc saûn phaåm compost hieän nay baùn treân thò tröôøng chuû yeáu chæ ñeå cung caáp dinh döôõng, ít coù loaïi naøo coù taùc duïng khaùng beänh, ñaëc bieät laø beänh thoái reã caây troàng. Ñaây seõ laø höôùng nghieân cöùu môùi, môû ra trieån voïng saûn xuaát phaân boùn höõu cô vi sinh coù khaû naêng khaùng beänh cho caây troàng. 4.2 Bieán thieân nhieät ñoä: Baûng 4.3: Bieán thieân nhieät ñoä trong quaù trình uû Ngaøy 1 4 8 12 16 20 24 28 30 Ñoái chöùng 35 45.2 59 53.5 39 36.5 31.5 32 31 Ñoáng uû 1 34.7 47 58.5 47 41.5 38 31 32.5 32 Ñoáng uû 2 35.5 53 57 44.5 38.5 36 31 31.5 31.5 Ñoáng uû 3 35.2 46 59 50 40.3 38.5 32 32.3 32 Bieåu dieãn treân ñoài thì, söû duïng phaàn meàm Excel hoã trôï, ta ñöôïc bieåu ñoà nhö sau: Hình 4.7: Bieåu ñoà bieán thieân nhieät ñoä trong quaù trình uû Qua bieåu ñoà bieán thieân nhieät ñoä trong quaù trình uû nhö treân, ta thaáy nhieät ñoä cuûa ñoáng uû taêng cao, vaø sau 1 tuaàn thì ñaït cöïc ñieåm taïi 590C, sau ñoù giaûm daàn vaø trôû veà nhieät ñoä bình thöôøng sau khoaûng 20 ngaøy uû. Do ñieàu kieän uû hieáu khí, thöôøng xuyeân ñaûo troän ñoáng uû neân nhieät ñoä khoâng leân ñöôïc cao hôn, tuy nhieân ôû nhieät ñoä cao nhö trong thí nghieäm naøy trong thôøi gian 4-5 cuõng ñuû ñeå tieâu dieät heát caùc vi sinh vaät gaây beänh. 4.3 Bieán thieân caùc chaát trong quaù trình uû: Ño haøm löôïng N nhö muïc 3.2.4.1, haøm löôïng C nhu muïc 3.2.4.4 vaø ño pH baèng maùy vaøo caùc ngaøy thöù 1, 7, 14, 21, vaø 30, (keát quaû laáy trung bình cuûa 3 ñoáng uû) ta ñöôïc keát quaû nhö sau: Baûng 4.4 Bieán thieân caùc chaát trong quaù trình uû Mẫu Ñoái chöùng Ngaøy pH N (%) C (%) C/N pH N (%) C (%) C/N 1 6.8 2.11 55.65 26.4:1 6.9 2.14 55.4 25.9:1 7 6.8 2.20 51.26 23.3:1 7.0 2.25 55.6 24.7:1 14 6.5 2.25 43.20 19.2:1 6.8 2.52 52.2 20.7:1 21 6.4 2.60 44.20 17:1 6.8 2.70 49.9 18.5:1 30 6.4 2.82 44.20 15.67:1 6.6 2.98 47.1 15.8:1 Qua baûng keát quaû bieán thieân caùc chaát trong quaù trình uû ta nhaän thaáy raèng pH trong ñoáng uû luoân giữ mức trung tính. Giai ñoaïn cuoái khi uû, do caùc acid höõu cô bay hôi taïo ra neân pH trong khoái uû seõ giaûm. Sau moät thôøi gian nhaát ñònh, pH laïi trôû veà vuøng trung tính. Haøm löôïng C giaûm trong quaù trình uû. Tuy nhieân trong maãu uû coù boå sung VSV thì C giaûm nhieàu hôn. Ñaây cuõng laø 1 cô sôû khaúng ñònh hieäu quaû khi boå sung VSV trong quaù trình uû. Tæ leä C/N laø thoâng soá raát quan troïng ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa quaù trình uû. Tæ leä C/N ban ñaàu cuûa maãu raùc thaûi ñem uû ñaõ naèm trong khoaûng giaù trò toái öu. Sau thôøi gian uû 1 thaùng, ta thaáy ñoáng uû coù boå sung VSV coù tæ leä C/N thaáp hôn ñoáng ñoái chöùng, ñieàu naøy chöùng toû hieäu quaû khi söû duïng VSV, vaø coù yù nghóa quan troïng khi saûn xuaát ñaïi traø ôû qui moâ coâng nghieäp vì noù ruùt ngaén thôøi gian uû. Tuy nhieân treân thöïc teá raát khoù ñeå hieäu chænh tæ leä C/N ñeán toái öu vì Moät phaàn caùc chaát C nhö Cellulose vaø Lignin khoù phaân huûy sinh hoïc, chæ bò phaân huûy sau moät thôøi gian daøi. Hình 4.8: Bieåu ñoà so saùnh tæ leä C/N cuûa ñoáng uû vaø ñoái chöùng 4.4 Haøm löôïng Photpho toång: Tieán haønh chuaån bò maãu nhö trong phaàn 3.4.2, ño baèng maùy haáp thu quang phoå, ñöôïc keát quaû nhö baûng sau: Baûng 4.5 Keát quaû ño P toång STT 0 1 2 3 4 5 6 ml dd P-PO4 chuaån 0 1 2 3 4 5 - ml nöôùc caát 50 49 48 47 46 45 - ml maãu photpho 0 0 0 0 0 0 50 ml dd molybdate 2.0 ml ml SnCl2 0.25 ml = 5 gioït C (µg) 0 2.5 5 7.5 10.0 12.5 C (mg/l) 0 0.05 0.1 0.15 0.2 0.25 Ñoä haáp thu ño baèng maùy böôùc soùng 690nm 0 0.062 0.111 0.194 0.236 0.305 0.034 Keát quaû 0.034 cuûa maãu laø giaù trò trung bình cuûa 3 maãu laáy töø 3 ñoáng uû. Töø loaït dung dòch chuaån, ño ñoä haáp thu, veõ giaûn ñoà A = f(C). Duøng phaàn meàm hoã trôï Excel ta ñöôïc keát quaû nhö sau: Hình 4.9: ñoà thò ñöôøng chuaån photpho Phöông trình y = 0.609x – 0.0617. Töø ñoä haáp thu Am cuûa maãu = 0.032, tính noàng ñoä Cm =(0.034+0.0617)/0.609 = 0.157. Sau ñoù tính ñöôïc haøm löôïng photpho toång baèng 10 laàn Cm( do ta pha loaõng 10 laàn). Vaäy haøm löôïng photpho toång laø 1,57% troïng löôïng khoâ. 4.5 Haøm löôïng Kalium toång: Ño haøm löôïng Kalium nhö muïc3.2.4.3, ta ñöôïc keát quaû nhö sau: Laàn 1 Laàn 2 Laàn 3 Haøm löôïng K 0.42 0.46 0.43 Laáy giaù trò trung bình, ta ñöôïc haøm löôïng Kalium toång soá laø 0.436% troïng löôïng khoâ. So saùnh vôùi tieâu chuaån ngaønh 10 TCN526-2002 cho phaân höõu cô vi sinh cheá bieán töø raùc thaûi sinh hoaït do Boä Noâng Nghieäp vaø Phaùt Trieån Noâng Thoân ban haønh, ta ñöôïc: Chæ tieâu ÑV Tieâu Chuaån Maãu Haøm löôïng carbon toång soá % 13 44.2 Haøm löôïng nitô toång soá % 2.5 2.82 Haøm löôïng laân % 2.5 1.57 Haøm löôïng Kalium 1.5 0.436 Do saûn phaåm khoâng ñaït tieâu chuaån 10 TCN526-2002 cho phaân höõu cô vi sinh cheá bieán töø raùc thaûi sinh hoaït do Boä Noâng Nghieäp vaø Phaùt Trieån Noâng Thoân ban haønh, vì vaäy ta caàn boå sung phaân boùn hoãn hôïp N P K cuûa coâng ty Supe Photphat vaø hoùa chaát Laâm Thao, loaïi tæ leä N:P:K = 6:20:10 (Haøm löôïng N: 6 ± 0,3%, haøm löôïng P2O5 höõu hieäu: 20 ± 1%, haøm löôïng K2O: 10 ± 0,5%) 4.6 Boå sung dinh döôõng N, P, K cho ñaït tieâu chuaån 10 TCN526-2002 Theo phöông phaùp tính löôïng phaân boå sung nhö trong muïc 3.2.8, ta coù löôïng N trong maãu laø 2.82%, lôùn hôn haøm löôïng ñeå ñaït chuaån 10TCN 526-2002 laø b(%) =2.5%. Nhö vaäy neáu tính theo tieâu chuaån N thì khoâng caàn boå sung. Löôïng P trong maãu laø 1.57% laø a% trong heä phöông trình. Haøm löôïng ñeå ñaït chuaån 10TCN 526-2002 laø b(%) =2.5%. Haøm löôïng P trong phaân NPK boå sung laø 20%, ñaây laø c% trong heä phöông trình. Thay theá a, b, c vaøo heä phöông trình ta ñöôïc: { 0.2X + 0.0157Y = 2.5 X + Y = 100 Giaûi heä 2 phöông trình 2 aån soá, ta ñöôïc: X = 5 (kg) Y = 95 (kg) Nhö vaäy ñeå ñöôïc 100kg compost ñaït tieâu chuaån veà haøm löôïng P, caàn troän 95 kg saûn phaåm uû vaø 5 kg phaân NPK loaïi tæ leä N:P:K = 6:20:10. Löôïng K trong maãu laø 0.436% laø a% trong heä phöông trình. Haøm löôïng ñeå ñaït chuaån 10TCN 526-2002 laø b(%) =1.5%. Haøm löôïng K trong phaân NPK boå sung laø 10%, ñaây laø c% trong heä phöông trình. { Thay theá a, b, c vaøo heä phöông trình ta ñöôïc: 0.1X + 0.00436Y = 1.5 X + Y = 100 Giaûi heä 2 phöông trình 2 aån soá, ta ñöôïc: X = 11.2 (kg) Y = 88.8 (kg) Nhö vaäy ñeå ñöôïc 100kg compost ñaït tieâu chuaån veà haøm löôïng K, caàn troän 88.8 kg saûn phaåm uû vaø 11.2 kg phaân NPK loaïi tæ leä N:P:K = 6:20:10. Toùm laïi ñeå ñöôïc 100 kg compost ñaït tieâu chuaån caàn troän 88.8 kg saûn phaåm uû vaø 11.2 kg phaân boùn hoãn hôïp N P K cuûa coâng ty Supe Photphat vaø hoùa chaát Laâm Thao, loaïi tæ leä N:P:K = 6:20:10. Thöû laïi: Haøm löôïng N trong saûn phaåm sau khi troän laø: (2.82*88.8 + 6*11.2)/100 = 3.176 (%). Ñaït chuaån theo tieâu chuaån 10 TCN526-2002 cho phaân höõu cô vi sinh cheá bieán töø raùc thaûi sinh hoaït do Boä Noâng Nghieäp vaø Phaùt Trieån Noâng Thoân ban haønh. Haøm löôïng P trong saûn phaåm sau khi troän laø: (1.57*88.8 + 20*11.2)/100 = 3.634(%).Ñaït chuaån theo tieâu chuaån 10 TCN526-2002 cho phaân höõu cô vi sinh cheá bieán töø raùc thaûi sinh hoaït do Boä Noâng Nghieäp vaø Phaùt Trieån Noâng Thoân ban haønh. Haøm löôïng K trong saûn phaåm sau khi troän laø: (0.436*88.8 + 10*11.2)/100 = 1.5(%).Ñaït chuaån theo tieâu chuaån 10 TCN526-2002 cho phaân höõu cô vi sinh cheá bieán töø raùc thaûi sinh hoaït do Boä Noâng Nghieäp vaø Phaùt Trieån Noâng Thoân ban haønh. Nhö vaäy sau khi phoái troän dinh döôõng, saûn phaåm compost ñaõ ñaït caùc tieâu chuaån veà dinh döôõng theo tieâu chuaån 10 TCN526-2002 cho phaân höõu cô vi sinh cheá bieán töø raùc thaûi sinh hoaït do Boä Noâng Nghieäp vaø Phaùt Trieån Noâng Thoân ban haønh. Chöông 5: KEÁT LUAÄN – KIEÁN NGHÒ 5.1 Kết luận Thaønh phaàn trong CTR sinh hoaït chöùa chuû yeáu laø caùc chaát höõu cô vaø cellulose. Ñeå giaûi quyeát baøi toaùn veà CTR sinh hoaït caàn coù phöông phaùp xöû lyù thích hôïp, ngoaøi phöông phaùp ñeå phaân huûy töï nhieân caàn boå sung caùc VSV coù lôïi, caùc VSV giuùp thuùc ñaåy quaù trình phaân huûy vaø caùc VSV khaùng beänh. Baèng nhöõng phöông phaùp raát ñôn giaûn ñeå boå sung caùc VSV nhö theâm rôm raï vaøo quaù trình uû ñeå thuùc ñaåy xaï khuaån phaùt trieån. Xaï khuaån phaùt trieån trong ñoáng uû seõ giuùp tieát khaùng sinh choáng laïi caùc VSV gaây beänh, vaø tieát ra caùc chaát dinh döôõng, tieát ra vitamin nhoùm B. Trong CTR sinh hoaït coù thaønh phaàn raát khoù phaân huûy khi uû töï nhieân, ñoù laø lignin. Vì vaäy khi boå sung Phanerochaete chrysosporium seõ giuùp cho quaù trình phaân huûy lignin dieãn ra nhanh hôn. Phanerochaete chrysosporium cuõng giuùp cho quaù trình phaân huûy cellulose dieãn ra nhanh hôn. Caùc saûn phaåm compost hieän nay treân thò tröôøng chuû yeáu laø caùc loaïi phaân boùn cung caáp dinh döôõng, ít coù loaïi naøo coù khaû naêng khaùng beänh. Ñoái vôùi nhaø vöôøn hieän nay, beänh thoái reã laø beänh raát khoù phaùt hieän vaø khoù trò. Vì vaäy khi boùn cho caây loaïi phaân höõu cô vi sinh laøm töø CTR sinh hoaït coù boå sung naám ñoái khaùng Trichoderma seõ giuùp haïn cheá caùc beänh coù nguoàn goác töø caùc naám beänh ôû ñaát. Naám Trichoderma tieát ra khaùng sinh khu vöïc xung quanh goác caây, laøm haïn cheá söï phaùt trieån cuûa caùc VSV gaây beänh. Vieäc boå sung VSV trong quaù trình uû CTR sinh hoaït coøn laøm cho quaù trình uû dieãn ra nhanh hôn. Ñieàu naøy raát coù yù nghóa khi saûn xuaát ñaïi traø ôû qui moâ lôùn vì seõ tieát kieäm thôøi gian uû, tieát kieäm ñöôïc chi phí maët baèng, taêng naêng suaát saûn xuaát. 5.2 Kieán nghò Hieän nay vaán ñeà veà xöû lyù CTR sinh hoaït ñang laø vaán ñeà lôùn cho caùc thaønh phoá lôùn nhö tp Hoà Chí Minh. Söï phaùt trieån coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa keùo theo löôïng CTR sinh hoaït taêng leân ñoät ngoät. Hieän nay caùc baõi choân laáp raùc ôû thaønh phoá ñaõ quaù taûi vaø gaây oâ nhieãm traàm troïng cho khu vöïc xung quanh. Tuy nhieân neáu xem xeùt ôû moät khía caïnh khaùc thì CTR sinh hoaït khoâng phaûi laø 1 thöù boû ñi maø ngöôïc laïi caàn xem CTR sinh hoaït nhö moät nguoàn taøi nguyeân caàn ñöôïc khai thaùc. Vôùi coâng ngheä uû nhö treân, chæ caàn coù kinh phí ñaàu tö, xaây döïng nhaø maùy saûn xuaát phaân boùn höõu cô vi sinh töø CTR sinh hoaït seõ mang laïi hieäu quaû kinh teá vì chi phí ñaàu tö baïn ñaàu khoâng lôùn. Nguyeân lieäu saûn xuaát laø raùc coù theå kieám ôû baát cöù ñaâu. Hôn nöõa, nöôùc ta laø nöôùc noâng nghieäp vôùi hôn 80% daân soá laøm noâng nghieäp. Haøng naêm vaãn phaûi nhaäp khaåu phaân boùn töø nöôùc ngoaøi trong khi tieàm naêng saûn xuaát phaân boùn trong nöôùc laø raát lôùn. Nhaø nöôùc caàn ñaàu tö hôn nöõa cho nghieân cöùu caùc coâng trình xöû lyù CTR sinh hoaït, ñaàu tö vaø keâu goïi ñaàu tö ñeå xaây döïng caùc nhaø maùy saûn xuaát phaân boùn höõu cô vi sinh töø CTR sinh hoaït, giaûi quyeát tình traïng quaù taûi hieän nay taïi caùc baõi choân laáp. Ñaëc bieät taïo coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi daân. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Taøi lieäu tieáng Vieät: LEÂ NGOÏC TUÙ- LA VAÊN CHÖÙ- PHAÏM TRAÂN CHAÂU- NGUYEÃN LAÂN DUÕNG- Enzyme vi sinh vaät, taäp 2 – NXB Khoa hoïc vaø kyõ thuaät – Haø Noäi, 1982 LÖÔNG ÑÖÙC PHAÅM- HOÀ XÖÔÛNG- Vi sinh vaät toång hôïp- NXB Khoa hoïc vaø kyõ thuaät – Haø Noäi. NGUYEÃN ÑÖÙC LÖÔÏNG- NGUYEÃN HÖÕU PHUÙC- Coâng ngheä vi sinh, taäp 2. ÑH Baùch Khoa TPHCM, 1996 NGUYEÃN HÖÕU CHAÁN- Enzyme vaø xuùc taùc sinh hoïc’’, NXB Y hoïc.1983 NGUYEÃN LAÂN DUÕNG- Moät soá phöông phaùp nghieân cöùu vi sinh vaät, taäp 3. NXB Khoa hoïc vaø kyõ thuaät– Haø Noäi, 1975 ÖÙNG QUOÁC DUÕNG – NGUYEÃN THÒ KIM THAÙI – Quaûn lyù chaát thaûi raén – NXB Xaây döïng - 2008 Taøi lieäu tieáng Anh: ASTHER et al. Microbial method for producing lignin peroxidase- United States Patent 5153121, October 6, 1992 AUST et al. Process for the degradation of coal and its constituents by Phanerochaete chrysosporium – United States Patent 5459065, October 17, 1995 BEHRENDT et al. -European Patent 1996- Method for improving the efficiency of chemical pulping processes by pretreating wood or pulpwood with white rot fungi (WO 9713025)-P1-24 ERIKSSON et al. Method of obtaining cellulase deficient strains of white rot fungi – United States Patent 4935366, June 19, 1990 MICHAEL H. GOLD & MARGARET ALIC. Molecular Biology of the Lignin-Degrading Basidiomycete Phanerochaete chrysosporium- Microbiological. Reviews. 9/1993. Vol 57. PHILIP STEWART, DANIEL CULLEN. Organization and differential regulation of a cluster of lignin peroxidase genes of Phanerochaete chrysosporium- Journal of bacteriology, June 1999, p.3427-3432 TIEN,M & T.K.KIRK. Lignin peroxidase of Phanerochaete chrysosporium- Methods in Enzymology. 1988. Vol 161. Taøi lieäu internet 14. Biochemistry of lignin degradation 15. Biodegradation of lignin 16. Biopulp, conventional pulping processes 17. Biotechnology in the study of brown and white rot decay 18. Phanerochaete chrysosporium- Tom Wolk’s Fungus of the Month for May 1997 Phuï luïc: 10TCN 526-2002 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Ban hành kèm theo Quyết định số 38/2002/QĐ-BNN-KHCN ngày 16 tháng 5 năm 2002: Bộ Nông nghiệp Cộng hòa xã hội chủ nghĩa viêt nam và Phát triển Nông thôn Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ----------------- -------***------- Phân hữu cơ vi sinh vật từ rác thải sinh hoạt Yêu cầu kỹ thuật, phương pháp kiểm tra 10TCN 526-2002 Organic-Biofertilizer from housewast - Technical parameters and testing methods Ban hành kèm theo Quyết định số 38/2002/QĐ-BNN-KHCN ngày 16 tháng 5 năm 2002 1. Phạm vi áp dụng Tiêu chuẩn này áp dụng cho phân hữu cơ vi sinh vật sản xuất từ rác thải sinh hoạt. 2. Thuật ngữ định nghĩa Phân hữu cơ vi sinh từ rác thải sinh hoạt là sản phẩm được sản xuất từ rác thải sinh hoạt (trừ các chất rắn khó phân hủy như nilon, vữa, xỉ than...), chứa một hoặc nhiều chủng vi sinh vật sống được tuyển chọn đạt tiêu chuẩn đã ban hành, nhằm cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng, cải tạo đất, góp phần nâng cao năng suất và chất lượng nông sản. Phân hữu cơ vi sinh từ rác thải sinh hoạt không gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người, động vật, thực vật, môi trường sống và chất lượng nông sản. 3. Tiêu chuẩn trích dẫn TCVN 4829-89: Vi sinh vật học - Hướng dẫn chung về các phương pháp phát hiện Salmonella; TCVN 5979-1995 (ISO 10390:1993(E)) : Chất lượng đất - Xác định pH; TCVN 5989-1995 (ISO 5666/1 : 1983): Chất lượng nước - Xác định thuỷ ngân tổng số bằng quang phổ hấp thụ nguyên tử không ngọn lửa - Phương pháp sau khi vô cơ hoá với pemanganat-pesunfat; 10TCN 216-95: Qui phạm khảo nghiệm trên đồng ruộng. Hiệu lực các loại phân bón đối với năng suất cây trồng, chất lượng nông sản; TCVN 6166-96: Phân bón vi sinh vật cố định Nitơ; TCVN 6167-96 : Phân bón vi sinh vật phân giải hợp chất Photpho khó tan; 10 TCN 301-97 : Phân tích phân bón - Phương pháp lấy mẫu và chuẩn bị mẫu; 10 TCN 302-97 : Phân tích phân bón - Phương pháp xác định độ ẩm; 10 tcn 526-2002 10TCN 366-99 : Phân tích phân bón-Phương pháp xác định các bon tổng số; 10 TCN 304-97 : Phân tích phân bón - Phương pháp xác định nitơ tổng số; 10 TCN 307-97 : Phân tích phân bón - Phương pháp xác định photpho hữu hiệu; 10 TCN 360-99: Phân tích phân bón - Phương pháp xác định kali hữu hiệu; TCVN 6496-1999 : Chất lượng đất - Xác định cadimi, crom, coban, đồng, chì, mangan, niken và kẽm trong dịch chiết đất bằng cường thuỷ - các phương pháp phổ hấp thụ nguyên tử ngọn lửa và không ngọn lửa; Thông tư số 75/2000/TT-BNN-KHCN ngày 17/7/2000 của Bộ NN và PTNT: Hướng dẫn thi hành quyết định số 178/1999/QĐ-TTg ngày 30/8/1999 của Thủ tướng Chính phủ về Qui chế ghi nhãn hàng hoá lưu thông trong nước và và hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu. 4. Yêu cầu kỹ thuật Tên chỉ tiêu Đơn vị tính Mức 1. Hiệu quả đối với cây trồng Tốt 2. Độ chín (hoai) cần thiết Tốt 3. Đường kính hạt (không lớn hơn) mm 4-5 4. Độ ẩm (không lớn hơn) % 35 5. pH 6,0-8,0 6. Mật độ vi sinh vật hữu hiệu (đã được tuyển chọn) (không nhỏ hơn) CFU/ g mẫu 106 7. Hàm lượng cacbon tổng số không nhỏ hơn % 13 8. Hàm lượng nitơ tổng số không nhỏ hơn % 2,5 9. Hàm lượng lân hữu hiệu không nhỏ hơn % 2,5 10. Hàm lượng kali hữu hiệu không nhỏ hơn % 1,5 11. Mật độ Salmonella trong 25 gram mẫu CFU 0 12. Hàm lượng chì (khối lượng khô) không lớn hơn mg/kg 250 13. Hàm lượng cadimi (khối lượng khô) không lớn hơn mg/kg 2,5 14. Hàm lượng crom (khối lượng khô) không lớn hơn mg/kg 200 15. Hàm lượng đồng (khối lượng khô) không lớn hơn mg/kg 200 16. Hàm lượng niken (khối lượng khô) không lớn hơn mg/kg 100 17. Hàm lượng kẽm (khối lượng khô) không lớn hơn mg/kg 750 18. Hàm lượng thuỷ ngân (khối lượng khô) không lớn hơn mg/kg 2 19. Thời hạn bảo quản không ít hơn tháng 6 5. Phương pháp kiểm tra 5.1. Lấy mẫu và chuẩn bị mẫu được tiến hành theo 10 TCN 301-97. 5.2. Hiệu quả phân bón được xác định theo 10TCN 216-95. 5.3. Độ chín (hoai) của phân hữu cơ vi sinh từ rác thải sinh hoạt được xác định bằng phương pháp đo nhiệt độ của túi (bao) phân bón. Cách tiến hành như sau: Sử dụng nhiệt kế có mức đo nhiệt độ từ 0oC đến 1000C, cắm sâu khoảng 50 đến 60 cm vào trong túi (bao) phân bón có trọng lượng không nhỏ hơn 10 kg. Sau 15 phút, đọc nhiệt độ. Tiến hành ghi chép và theo dõi sự thay đổi nhiệt độ trong 3 ngày liên tiếp, mỗi ngày đo nhiệt độ 1 lần (vào 9-10 giờ). Phân bón bảo đảm độ chín (hoai) khi nhiệt độ của túi (bao) phân bón không thay đổi trong suốt thời gian theo dõi. 5.4. Kích thước hạt phân bón được xác định bằng phương pháp rây: Cân 100 g phân bón. Rây qua rây cỡ 4-5 mm. Cân lượng phân bón lọt qua rây. Độ đồng đều và độ mịn của phân bón được coi là bảo đảm khi 95% lượng phân bón lọt qua rây. 5.5. Độ ẩm của phân bón được xác định theo 10TCN 302-97. 5.6. pH được xác định theo TCVN 5979-1995 (ISO 10390:1993(E)). 5.7. Mật độ vi sinh vật hữu ích được xác định theo TCVN 6166-96, TCVN 6167-96. 5.8. Hàm lượng cacbon tổng số được xác định theo 10TCN 366-99. 5.9. Hàm lượng nitơ tổng số được xác định theo 10TCN304-97. 5.10. Hàm lượng lân hữu hiệu được xác định theo 10TCN 307-97. 5.11. Hàm lượng kali hữu hiệu được xác định theo 10TCN 360-99. 5.12. Mật độ Salmonella được xác định theo TCVN 4829-89. 5.13. Hàm lượng cadimi, crom, đồng, chì, niken và kẽm được xác định theo TCVN 6496 - 99 (ISO 11047:1995). 5.14. Hàm lượng thuỷ ngân được xác định theo TCVN 5989-1995 (ISO 5666/1 : 1983). 6. Bao bì, ghi nhãn Phân hữu cơ vi sinh vật từ rác thải sinh hoạt phải được bảo quản trong các bao gói tốt, chống được các ảnh hưởng bất lợi bên ngoài. Nhãn ghi trên bao bì phân bón phải thực hiện theo quy định tại Thông tư số 75/TT-BNN-KHCN của Bộ NN và PTNT ngày 17/7/2000 về việc hướng dẫn thi hành quyết định số 178/1999/QĐ-TTg ngày 30/8/1999 của Thủ tướng Chính phủ về Qui chế ghi nhãn hàng hoá lưu thông trong nước và hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu. KT. Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Thứ trưởng Bùi Bá Bổng : Đã ký