Đồ án Nghiên cứu vai trò hệ thống kênh mương đối với Hà Nội, đề xuất giải pháp cho quận Đống Đa

ảnh hưởng của chế độ gió mùa nhiệt đới nóng ẩm. Một năm có hai mùa rõ rệt. Mùa mưa nóng ẩm, mưa nhiều, lượng mưa tập trung vào các tháng 7, 8 và 9 chiếm 70% lượng mưa cả năm. Thời kỳ này hướng gió chủ đạo là đông nam và đông. Mùa rét, ít mưa, có mưa phùn, hướng gió chủ đạo là Đông Bắc và Bắc. Nhiệt độ trung bình hàng năm là 23,5oC, nhiệt độ cao nhất xảy ra vào tháng 7, cao nhất lên đến 42oC và thấp nhất có thể xuống 8,8oC vào tháng giêng. - Chế độ mưa: Chủ yếu tập trung vào các tháng 7, 8, 9 và mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10 với tổng lượng mưa là 1430 mm, so với cả năm là 1676 mm, chiếm 90%. - Độ ẩm: Khí hậu nóng ẩm, độ ẩm trung bình hàng năm là 84%, cao nhất là tháng 8. - Gió: Có hai hướng gió chủ đạo là đông nam về mùa hè, đông bắc về mùa đông, chiếm 54% lượng gió cả năm. - Chế độ mưa bão: mùa mưa cũng thường là mùa có gió bão. Thông thường một năm có 2 - 3 cơn bão ảnh hưởng đến Hà Nội với gió cấp 7, cấp 8. C. Thủy văn: Quận Đống Đa chịu ảnh hưởng của chế độ thủy văn sông Hồng và trực tiếp của sông Tô Lịch và sông Lừ, hai tuyến thoát nước chủ yếu cho địa bàn toàn quận. 1. Sông Hồng:Với chế độ mực nước ảnh hưởng chủ yếu do mưa do đó mùa mưa cũng là mùa lũ lụt, chủ yếu vào tháng 7 và tháng 8. Mực nước thường từ +10 m đến +12 m. Đê sông Hồng tại Hà Nội có cao độ mặt đê từ +14 đến +14,5m, có khả năng chống lũ với tần suất 1%. 2. Sông Tô Lịch: Bắt đầu từ cống Phan Đình Phùng theo vườn ươm Thụy Khuê qua Cầu Giấy - Ngã Tư Sở nhập vào sông Nhuệ tại đập Thanh Liệt. Sông Tô Lịch chảy qua địa bàn quận Đống Đa với chiều dài gần 5 km, đáy rộng từ 16 đến 19m, mặt rộng từ 40 đến 45 m, cao độ đáy theo thiết kế là +1,5 m đến 2 m song thự ctế bị bồi lăng đến cao độ + 4,0 m đến +4,5 m. 3. Sông Lừ: Bắt đầu từ cống ngang Nam Đồng qua Kim Liên - Trung Tự - Phương Liệt và nhập vào sông Tô Lịch tại ngã ba Đại Kim - Đại Từ. Sông dài 6,5 km, đáy rộng 6 đến 10m, mặt rộng 20 m đến 30m. Ngoài ra, còn một số kênh hở với tổng chiều dài khoảng 10.500 m, với đáy rộng khoảng 4 - 6 m, mặt rộng 6 - 10 m. Các mương này đã và đang bị lấn chiếm. 4. Ao hồ: Khu vực quận Đống đa có nhiều ao hồ, song đã bị lấn chiếm san lâp xây dựng nhà nhiều. Hiện nay đường Tây Sơn - Nguyễn Lương Bằng tồn tại như một đường phân thủy chia quận Đống Đa thành hai lưu vực thoát nước tương đối độc lập ở hai phía đông nam và tây bắc trừ sông Tô Lịch và mương ngang qua đường Nguyễn Lương Bằng nối vào hồ Xã Đàn) Giải đất phía tây đường Lê Duẩn - Giải Phóng, từ Văn Miếu qua khu Văn Chương, Kim Liên về phía nam, địa thế đều rất thấp cho nên quy hoạch thoát nước cho toàn khu vực có nhiều phức tạp cần giải quyết. 3.1.2 HiÖn tr¹ng hÖ thèng h¹ tÇng ký thuËt  A.Về san nền: Quận Đống Đa chia làm ba khu vực: Khu phố cũ, khu xây dựng mới và khu vực đô thị hóa từ các làng xóm. Cao độ các khu vực này không giống nhau, bình quân từ 4,5 đến 6,0 m; không thuận lợi cho việc thoát nước vì độ dốc nhỏ, nhiều khu vực trũng cục bộ. B.Về thoát nước: - Khu vực phố cũ được xây dựng cống thoát chung, miệng xả lớn nhất là cống Trịnh Hoài Đức - Cát Linh. - Khu vực mới xây dựng có hệ thống cống thoát riêng (như khu Kim Liên, Trung Tự - Thành Công) - Khu vực làng đô thị hóa thiếu hệ thống thoát nước. Mật độ mạng thưa, chủ yếu là mương hở, điều kiện vệ sinh kém. Đánh giá chung: Hệ thống cống thoát nước trong phạm vi quận chưa hoàn chỉnh, mật độ thấp, chưa đáp ứng được khả năng thoát nước và điều kiện vệ sinh môi trường. Sau đây là một số tồn tại: - Về ngập úng: Ngập úng cục bộ thường xảy ra ở các trận mưa từ 15 - 20 phút (khu Kim Liên, Quốc Tử Giám, Nguyễn Khuyến, Khâm Thiên). Ngập ô trũng thường xảy ra ở khu vực Kim Liên - Trung Tự khi có mưa từ 150 - 200 mm. Mức nước ngập từ 0,5 - 0,8 m; thời gian từ 2, 3 giờ đến 1 - 2 ngày. Ngập úng toàn cục bộ thường xẩy ra với các cớn mưa dài, lượng mưa lớn. Mức nước ngập từ 0,6 - 1,2 m; thời gian mưa có lúc đến 5 ngày. - Các trục tiêu chính: Sông Tô Lịch, sông Lừ là 2 trục tiêu nước chính trong khu vực quận. Mặc dù đã được nạo vét nhiều lần song không định kỳ thường xuyên nên bị bồi lắng, nhiều đoạn do việc trồng rau, thả bèo, nuôi cá lồng làm ảnh hưởng đến khả năng tiêu nước. - Mạng lưới cống: Khu vực quận có mạng lưới cống thưa (25m/ha) so với khu vực cũ của thành phố (67m/ha). Nhiều đoạn cống cũ bị hư hỏng, lún sập. Khu vực xây dựng mới như Kim Liên, Trung Tự chủ yếu là mương hở hoặc có nắp đan, điều kiện quản lý khó khăn, vệ sinh môi trường kém. Khu Kim Liên có xây dựng trạm xử lý nước thải nhưng từ lâu không hoạt động. C.Quan hệ giữa cao độ nền và thoát nước: - Khu vực phố cũ có nền cao nên việc thoát nước tốt. Tuy nhiên những khu vực ở cuối miệng xả có ảnh hưởng xấu do khả năng thoát của các kênh phía sau. - Khu vực Kim Liên, Trung Tự do nền thấp (từ 5,5 đến 6,0 m) nên thường xảy ra ngập úng. - Các khu vực làng đô thị hóa thiếu hệ thống cống nền có cao độ thấp nên khả năng thoát nước rất kém. 3.1.3 HiÖn tr¹ng c«ng tr×nh c«ng céng - c¸c khu ë - c©y xanh c¶nh quan di tÝch A.Công trình công cộng: Ngoài các công trình công cộng cấp phường như UBND, trường học, chợ, trên địa bàn quận có nhiều công trình cấp trung ương, thành phố và một số trụ sở làm việc của các địa phương khác. Nhiều cơ quan đã được xây dựng kiên cố, khang trang. B.Các khu ở: Các khu ở 4 - 5 tầng xây dựng theo quy hoạch trước đây đều đã quá lạc hậu cả về nội dung công trình và bố cục quy hoạch (như Kim Liên, Trung Tự). Chúng cần được nghiên cứu cải tạo một cách toàn diện. Các khu vực xây dựng dọc theo các đường và trong các ô phố hết sức lộn xộn, mạng lưới giao thông và kỹ thuật hạ tầng khác đều thiếu thốn, mật độ xây dựng khá cao (trên 80%) nên ảnh hưởng không nhỏ tới điều kiện sống, cần được nghiên cứu cải tạo. Ngoài ra, còn tồn tại ở đây một số làng xóm nay đang được đô thị hóa một cách tự phát nên điều kiện sống cũng đang bị xuống cấp, cần có nghiên cứu quy hoạch xây dựng để khắc phục tình trạng xây dựng tự phát vô tổ chức. Một số làng xóm khác cần được giữ lại theo quy hoạch. C.Cây xanh cảnh quan di tích: Diện tích cây xanh trong quận nhìn chung là thiếu trầm trọng, hiện nay chỉ có một số ít cây xanh không đáng kể nằm rải rác. Quận Đống Đa có Văn Miếu, gò Đống Đa, đình Nam Đồng, Chùa Bộc, chùa Láng và pháo đài Láng là những di tích lớn có cây xanh cảnh quan cần được tôn tạo. Ngoài ra trong địa bàn quận còn có nhiều di tích lịch sử, đình chùa, v.v... có giá trị cần được chú ý tôn tạo làm phong  3.1.4 HiÖn tr¹ng d©n sè - kinh tÕ x· héi A.Dân số: Dân số của quận Đống Đa là 317.555 người theo số liệu điều tra dân số 1/4/1999. Theo số liệu của ủy ban Dân số và Kế hoạch hóa gia đình quận Đống Đa thì dân số của quận tính đến 30/6/1998 là 295.593 người. Trong đó, nữ chiếm 143.325 người (48,5%) Quận bao gồm 21 phường, 251 cụm dân phố với tổng số 75.300 hộ dân. Tỷ lệ tăng dân số tự nhiên hiện nay là 1,24% (1,59% sinh và 0,35% tử). Số dân trong từng phường như sau: B¶ng 12: Số dân trong từng phường STT Tên phường Dân số (người) Nữ (người) 1 Văn Miếu 12.859 6.339 2 Văn Chương 15.070 7.298 3 Cát Linh 14.850 7.409 4 Quốc Tử Giám 8.919 4.209 5 Hàng Bột 15.719 7.905 6 Ô Chợ Dừa 20.052 10.109 7 Nam Đồng 16.253 10.109 8 Quang Trung 9.651 4.853 9 Trung Liệt 17.585 8.049 10 Thổ Quan 14.363 7.099 11 Khâm Thiên 10.378 5.113 12 Trung Phụng 12.680 6.301 13 Phương Liên 13.191 6.509 14 Kim Liên 13.236 6.660 15 Trung Tự 13.806 6.901 16 Khương Thượng 10.564 5.110 17 Ngã Tư Sở 9.635 4.646 18 Thịnh Quang 15.650 7.674 19 Láng Thượng 14.326 6.692 20 Láng Hạ 21.562 9.208 21 Phương Mai 14.384 6.581 Theo quyÕt ®Þnh phª duyÖt qui ho¹ch, qui m« d©n sè quËn §èng §a trong t­¬ng lai nh­ sau : - Tổng số dân hiện trạng: 317.555 người. Mật độ 315 người/ ha - Tổng dân số đến năm 2005: 268.000 người. Mật độ 266 người/ ha - Tổng số dân đến năm 2020: 255.000 người. Mật độ 253 người/ha  B¶ng 13: c¬ cÊu sö dông ®Êt TT Hạng mục đất Diện tích (M2) Tỷ lệ (%) Bình quân M2/người (tích cho diện tích cả quận) Bình quân M2/người (trừ diện tích đất B1, B2 và II.3) 1 2 3 4 5 6 I KHU VỰC DÂN DỤNG 8580722 85,08 33,65 28,94 A Đất dân dụng 7248920 71,88 28,43 28,43 1 Đất các khu ở 4403725 43,67 17,27 17,27 2 Đất CT công cộng (cấp quận và TP) 537526 5,33 2,11 2,11 3 Đất cây xanh vườn hoa công viên 563623 5,59 2,21 2,21 4 Đất giao thông: mạng đường giao thông tĩnh 1689049 54997 16,75 0,54 6,62 0,22 6,62 0,22 B Đất dân dụng khác 1331802 13,20 5,22 0,51 1 Đất cơ quan không thuộc sự quản lý của quận 768792 7,62 3,01 0 2 Đất trường chuyên nghiệp 431820 4,28 1,69 0 3 Đất di tích lịch sử văn hoá 131190 1,30 0,51 0,51 II NGOÀI KHU VỰC DÂN DỤNG 1504278 14,92 5,90 5,16 1 Khu đất công nghiệp, kho tàng 89394 28808 0,89 0,28 0,36 0,10 0,36 0,10 2 Các công trình giao thông đối ngoại 142480 1,41 0,56 0,56 3 Khu vực an ninh, quốc phòng 188762 1,87 0,74 0 4 Công trình đầu mối HTKT 23270 0,23 0,09 0,09 5 Mặt nước, cây xanh cách ly 1031564 10,23 4,05 4,05 Tổng cộng 10085000 100,00 39,55 34,10 TT Loại đất Diện tích (ha) Tỷ lệ (%) Ghi chú 1 Đất làng xóm 249,8014 56,73 Đất xây dựng nhà ở (353,9980 ha) 2 Đất ở hiện có cải tạo theo quy hoạch 79,4753 18,04 3 Đất ở dự kiến xây mới 24,7213 5,61 4 Đất công cộng đơn vị ở 8,7075 1,98 5 Đất nhà trẻ 8,6859 1,97 6 Đất trường học phổ thông cơ sở 28,1876 6,4 7 Đất trường phổ thông trung học 4,2923 0,98 Trường khuyết tật và GDTX 8 Đất trường học khác 3,8763 0,88 9 Đất cây xanh 6,6056 1,50 10 Đất đường nội bộ 26,0193 5,91 Tổng cộng 440,3725 100 * Chỉ tiêu áp dụng cho nhà ở: Các khu vực xây dựng nhà ở trong địa bàn quận Đống Đa đều là các khu vực xen cấy, cải tạo với các chỉ tiêu như sau: - Diện tích trung bình khoảng: 20- 25m2 sàn/ người - Mật độ xây dựng tối đa khoảng: 50- 60% - Hệ số sử dụng đất trung bình: 1,50- 1,75 - Tầng cao trung bình: 3- 3,5 tầng CÁC CHỈ TIÊU CƠ BẢN VỀ DÂN SỐ, ĐẤT ĐAI  Theo định hướng của quy hoạch tổng thể, các chỉ tiêu phân bổ cho toàn quận Đống Đa như sau: B¶ng 14: ChØ tiªu c¬ b¶n vÒ d©n sè ®Êt ®ai Các chỉ số Đơn vị Hiện trạng Năm 2005 Năm 2020 Dân số Dân số trung bình người 290.400 268.000 255.000 Tỷ lệ tăng dân số trung bình %o 30,2 -11,5 -3,6 Trong đó: Tăng tự nhiên %o 13,23 10 - 11 7 - 9 Tăng cơ học (+) %o 16,97 - - Giảm cơ học (-) %o - -21,5 - 22,5 -8,6 - 10,6 Tỷ lệ % ds trong tuổi lao động %o 60,2 60,5 62 - 63 Đất đai Tổng diện tích đất tự nhiên ha 1008,5 1008,5 1008,5 Diện tích đất xây dựng §T ha 996,0 1008,5 1008,5 Bình quân đất xây dựng §T m2/ng 34,3 37,62 39,55 3.2 TÝnh to¸n c¸c chØ tiªu chän lùa kªnh m­¬ng lµm c¶nh quan 3.2.1 L­u l­îng tho¸t n­íc Dùa trªn sè liÖu d©n sè tõng ph­êng vµ tiªu chuÈn dïng n­íc sinh ho¹t, n­íc c«ng nghiÖp, th­¬ng m¹i, dÞch vô ta cã thÓ tÝnh to¸n s¬ bé l­u l­îng n­íc th¶i cña tõng ph­êng, tõng l­u vùc c¸c kªnh m­¬ng . S¬ ®å m¹ng l­íi kªnh m­¬ng quËn §èng §a bè trÝ nh­ h×nh d­íi. Qua ®ã ta cã thÓ ®¸nh gi¸ s¬ bé l­u l­îng, vai trß tho¸t n­íc gi÷a c¸c kªnh m­¬ng, nh÷ng kªnh m­¬ng cã ®ñ nguån n­íc bæ sung ngay c¶ trong mïa hÌ. S¬ ®å m¹ng l­íi kªnh m­¬ng quËn ®èng ®a Ta cã thÓ t¹m ph©n cÊp bËc c¸c kªnh m­¬ng nh­ sau M­¬ng cÊp 1 : lµ c¸c m­¬ng chØ nhËn n­íc th¶i trùc tiÕp tõ c¸c khu d©n c­ vµ ®æ ra c¸c m­¬ng lín h¬n hoÆc ®æ th¼ng ra s«ng. M­¬ng cÊp 2 : lµ m­¬ng kh«ng chØ nhËn n­íc th¶i tõ c¸c khu d©n c­ trong l­u vùc mµ cßn nhËn n­íc tõ c¸c m­¬ng nhá h¬n ®æ vµo hoÆc l­îng n­íc ®iÒu tiÕt tõ c¸c hå ®iÒu hoµ. Theo sù ph©n cÊp ®ã th× ta cã thÓ xÕp lo¹i c¸c m­¬ng cña quËn §èng §a nh­ sau : M­¬ng lo¹i 1 M­¬ng lo¹i 2 M.BViÖn Phô S¶n M.Ngäc Kh¸nh M.Th­¬ng M¹i M.Thµnh C«ng M.¤ Chî Dõa M.IF M.Tr¹i Tãc M.Hµo Nam M.Nam §ång M.Tr¾ng ChÑm M.Hoµng CÇu M.X· §µn M.T©y S¬n M.L­¬ng Sö M.Th«ng Phong-Linh Quang M.Trung TiÒn M.Nhµ D©u M.Y Khoa M.Ph­¬ng Mai §­êng T©y S¬n-NguyÔn L­¬ng B»ng ®ãng vai trß lµ ®­êng ph©n thuû, chia m¹ng l­íi tho¸t n­íc quËn §èng §a thµnh 2 l­u vùc. 1. L­u vùc s«ng T« LÞch do m­¬ng Hµo Nam ®æ vµo: C¸c m­¬ng ¤ Chî Dõa, Tr¹i Tãc, Nam §ång, Hoµng CÇu, T©y S¬n ®ãng vai trß m­¬ng cÊp 1 nhËn n­íc th¶i tõ khu d©n c­ ®Ó ®æ vµo c¸c m­¬ng cÊp 2. M­¬ng Ngäc Kh¸nh nhËn n­íc th¶i tõ hå Gi¶ng Vâ vµ c¸c khu d©n c­ 2 bªn. M­¬ng Thµnh C«ng nhËn n­íc tõ m­¬ng Ngäc Kh¸nh vµ tõ hå Thµnh C«ng, sau ®ã tiÕp tôc ch¶y qua m­¬ng IF vµ ®æ vµo m­¬ng Hµo Nam, ch¶y ra s«ng T« LÞch. 2. L­u vùc s«ng Lõ : M­¬ng L­¬ng Sö, Th«ng Phong-Linh Quang, Trung TiÒn, Y Khoa, Ph­¬ng Mai ®ãng vai trß m­¬ng cÊp 1 nhËn n­íc th¶i tõ khu d©n c­ ®Ó ®æ vµo c¸c m­¬ng cÊp 2 vµ s«ng Lõ. N­íc th¶i tõ m­¬ng Trung TiÒn qua m­¬ng Tr¾ng ChÑm, m­¬ng X· §µn råi ®æ vµo th­îng l­u s«ng Lõ. 3.2.2 BÒ réng tiÕt diÖn kªnh m­¬ng Theo sè liÖu ®o ®¹c cña c¬ quan qu¶n lý m¹ng l­íi tho¸t n­íc quËn §èng §a lµ XÝ NghiÖp Tho¸t N­íc sè 4, ta cã b¶ng kÝch th­íc c¸c m­¬ng nh­ sau : B¶ng 15: Thèng kª hÖ thèng kªnh m­¬ng quËn §èng §a ( XÝ NghiÖp Tho¸t N­íc 4) STT Tªn m­¬ng BÒ réng (m) ChiÒu dµi (m) Cã hµnh lang(m) Kh«ng hµnh lang(m) 1 Hµo Nam 3.3 639 732 546 B>6 934 3018 450 B<6 800 2 Ngäc Kh¸nh 3.8 120 140 100 3 V­ên Me 2 206 176 236 4 B.ViÖn Phô S¶n 1 100 100 100 5 Tr¾ng ChÑm 4 501 41 961 6 Tr¹i Tãc 1.5 90 90 90 7 Nhµ DÇu 2 57 30 84 8 ¤ Chî Dõa 1.5 130 130 130 9 L­¬ng sö 2.2 175 0 350 10 Ph­¬ng Mai 3.2 275 150 400 11 ChÑm- X· §µn 6 460 460 460 12 Th«ng Phong- Linh Quang 2 40 40 40 13 Trung tiÒn 2.9 30 30 30 14 M­¬ng T©y S¬n B>6 405 970 640 B<6 400 15 M­¬ng Nam §ång 4 357 474 240 16 M­¬ng IF B>6 385 670 100 17 M­¬ng Hoµng CÇu 2.5 373 479 267 18 M­¬ng Y Khoa 2 734 891 577 19 M­¬ng Thµnh C«ng B>6 621 866 376 Ta chän c¸c kªnh m­¬ng cã bÒ réng lín h¬n 4m ®Ó lµm c¶nh quan. B¶ng thèng kª kªnh m­¬ng cã ®ñ bÒ réng Btb>=4m Btb<4m M.Hµo Nam M.Ngäc Kh¸nh M.ChÑm X· §µn M.BÖnh viÖn Phô S¶n M.Tr¾ng ChÑm M.Tr¹i Tãc M.IF M.Nhµ DÇu M.T©y S¬n M.¤ Chî Dõa M.Thµnh C«ng M.Nam §ång M.Hoµng CÇu M.L­¬ng Sö M.Th«ng Phong-Linh Quang M.Trung TiÒn M.Y Khoa M.Ph­¬ng Mai 3.2.3 Møc ®é « nhiÔm cÇn xö lý cña c¸c kªnh m­¬ng B¶ng 16: Sè liÖu « nhiÔm cña c¸c kªnh m­¬ng (TXLNT Kim Liªn) Ngµy th¸ng NhiÖt ®é pH DO COND TDS SS TURB Cl SO4 Fe PO4 NH3-N COD BOD5 mg/l mg/l mg/l mg/l FTU mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l M.Thµnh C«ng 26/10 26.3 7.21 2.35 998 500 98 105 56.4 31 0.59 2.47 25.1 148 121 25/11 21.7 7.52 4.46 1054 520 85 85 52.19 27 0.68 2.94 25.25 138 109 28/12 17.9 7.47 2.86 1123 550 78 84 54.6 29 0.56 2.8 24.8 145 114 M.Hoµng CÇu 26/10 26 7.45 1.24 1085 540 95 98 64.5 28 0.75 2.75 25.6 168 132 25/11 21 7.5 1.32 1063 530 81 78 59.84 25 0.84 2.35 24.75 157 121 28/12 17.9 7.52 2.32 1134 560 84 88 58.2 27 0.64 2.42 24.75 138 112 Y cô - Y khoa 20/10 26.1 7.21 0.37 1344 670 140 116 42.6 28 0.62 2.5 22.6 123 99 25/11 21 7.02 0.68 1456 720 64 76 51 29 0.68 2.61 19.8 156 121 9/12 19.4 6.4 0.87 1382 690 40 60 49.3 31 0.56 2.08 17.8 179 134 M.Tr¾ng ChÑm 21/10 27 7.02 0.75 733 360 62 56 41.69 6 0.75 2.32 23.3 139 111 25/11 19.8 7.18 1.33 748 370 55 55 53.89 20 0.98 2.14 20.7 125 98 29/12 17.8 6.92 1.12 768 380 39 43 60.9 21 1.12 2.12 20.8 154 123 M.ChÑm X· §µn 21/10 26.9 7.07 0.73 710 350 174 157 45.09 8 0.84 2.51 23.8 119 84 25/11 19.6 7.16 1.35 724 360 48 51 41.69 19 0.68 2.56 24.1 121 86 29/12 17.8 6.91 0.78 771 380 41 41 49.9 24 0.85 2.44 21.3 166 130 M.L¬ng Sö 7/10 27.8 7.23 0.45 868 430 55 64 29.5 39 0.75 2.95 20.9 112 84 11/11 27.6 7.31 0.31 610 300 47 43 23.54 42 0.64 3.04 23.25 109 84 15/12 17.5 7.36 0.44 898 450 27 28 30.63 24 0.65 3.17 21.5 138 98 M.Ph¬ng Mai 7/10 28.1 7.04 0.64 687 340 62 68 56.8 25 0.84 3.01 25.6 148 121 11/11 27.5 6.56 1.5 493 250 27 37 24 22 0.68 2.68 23 111 90 15/12 17.5 6.57 0.31 860 430 22 37 60.13 6 0.74 2.56 11.4 126 95 M.Ngäc Kh¸nh 7/10 27.9 7.23 0.56 856 420 81 87 77.8 39 0.68 3.67 35.4 204 168 11/11 28.2 7.19 0.44 949 470 67 95 72.89 42 0.59 3.25 31 169 125 15/12 17.3 7.39 0.45 599 300 56 80 74.88 18 0.56 3.22 22 158 120 M.Hµo Nam 7/10 27.8 7.56 0.34 920 460 111 131 68.5 29 0.7 2.67 28.7 202 164 11/11 27.6 7.42 0.61 824 410 92 101 58.6 33 0.8 2.36 26.8 189 150 15/12 17.9 7.31 0.49 938 460 66 68 46.51 32 0.4 2.58 25.75 179 148 M.T©y S¬n 14/10 26.9 7.27 0.78 847 420 60 62 60.12 17 0.27 3.04 38 258 214 10/11 27 7.47 0.64 980 490 50 53 69.2 28 0.58 2.75 22.4 128 105 21/12 18.8 7.81 0.43 925 460 33 43 85.65 32 0.74 2.68 28.25 121 101 M.IF 14/10 26.3 5.96 0.88 566 280 101 72 21.27 18 0.84 2.31 18.3 114 95 10/11 26.8 6.05 0.74 612 300 84 94 35.6 16 1.1 1.98 22.5 158 121 21/12 18 5.95 0.91 592 300 67 74 55.87 15 0.98 2.56 25.2 254 221 M.Nam §ång 14/10 26 7.4 0.82 1838 920 164 158 68.35 37 1.24 4.56 44.25 302 267 10/11 27 7.51 0.84 1805 900 95 98 71.5 35 1.14 3.67 29.4 256 219 21/12 18.7 7.64 0.97 1606 800 84 98 88.5 30 0.98 3.15 23.25 284 248 Sè liÖu trªn cho thÊy tÊt c¶ c¸c kªnh m­¬ng ®Òu ®ang bÞ « nhiÔm ë møc b¸o ®éng v× lín h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸c TCVN 5945-1995 (Giíi h¹n th«ng sè vµ nång ®é chÊt « nhiÔm trong n­íc th¶i c«ng nghiÖp) vµ TCVN 5942-1995 (ChÊt l­îng n­íc, tiªu chuÈn n­íc mÆt). NhÊt thiÕt cÇn ph¶i xö lý côc bé t¹i nguån ph¸t sinh tr­íc khi ®æ vµo hÖ thèng tho¸t n­íc chung cña thµnh phè. §ång thêi nhµ n­íc còng ph¶I x©y dùng c¸c tr¹m xö lý tËp trung ®Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng vÖ sinh m«i tr­êng vµ søc khoÎ céng ®ång. 3.2.4 Mèi quan hÖ víi c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc c«ng céng : Ta cã thÓ dÔ dµng nhËn thÊy tÊt c¶ c¸c m­¬ng ®­îc gäi lµ m­¬ng cÊp 1 ®Òu n»m gän trong c¸c khu d©n c­ vµ khã cã thÓ t¹o ®­îc mèi quan hÖ víi c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc l©n cËn, v× thÕ mµ gi¸ trÞ sö dông c¶nh quan còng gi¶m ®i. C«ng tr×nh kiÕn tróc c«ng céng ®Æc s¾c ph¶i kÓ ®Õn ë ®©y chÝnh lµ hå §èng §a, hå X· §µn, hå Ba MÉu, hå Linh Quang vµ c¶ hå Ngäc Kh¸nh, hå Gi¶ng Vâ thuéc quËn Ba §×nh. C¸c hå nµy lµ c¸c kh«ng gian më, kh«ng gian c©y xanh mÆt n­íc quan träng cÇn ®­îc tËn dông triÖt ®Ó lµm n¬i sinh ho¹t c«ng céng cho tÊt c¶ mäi ng­êi. §èi víi hå §èng §a (diÖn tÝch 18,6 ha), m­¬ng Hµo Nam cã thÓ kÕt hîp ®Ó t¹o thµnh mét “kh«ng gian më” réng lín cña c¶ vïng, mµ ë ®ã hÖ thèng c©y xanh mÆt n­íc sÏ gãp phÇn ®­a con ng­êi gÇn gòi víi thiªn nhiªn. T­¬ng tù m­¬ng Thµnh C«ng còng cã thÓ cïng víi hå Thµnh C«ng (diÖn tÝch 6,1 ha) t¹o thµnh tuyÕn ®i d¹o, khu vui ch¬i gi¶i trÝ, thÓ thao quÇn chóng cña khu vùc. M­¬ng X· §µn ta còng cÇn gi÷ l¹i ®o¹n tõ ®­êng §ª La Thµnh ®Õn ®Çu hå X· §µn (diÖn tÝch 5 ha) ®Ó lµm c¶nh quan, c¶i t¹o bé mÆt khu d©n c­ hai bªn vèn ®ang rÊt lén xén. 3.3 Gi¶i ph¸p cô thÓ ®èi víi c¸c kªnh m­¬ng quËn §èng §a 3.3.1 Lùa chän h×nh thøc c¶i t¹o ®èi víi c¸c kªnh m­¬ng Dùa trªn c¸c chØ tiªu ®· nªu ë ch­¬ng 2, ta ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p cô thÓ ®èi víi hÖ thèng kªnh m­¬ng quËn §èng §a nh­ sau : C¸c m­¬ng lo¹i 1 do bÒ réng t­¬ng ®èi nhá, kh«ng cã nguån n­íc bæ sung ®Ó tÈy röa nh»m gi¶m møc ®é « nhiÔm, ®ång thêi l¹i Ýt gi¸ trÞ c¶nh quan, chóng chØ ®ãng vai trß nh­ mét m­¬ng tho¸t n­íc nh­ng l¹i ®ang trong t×nh tr¹ng « nhiÔm vµ mÊt vÖ sinh m«i tr­êng nghiªm träng, vµ còng ®Ó t¨ng diÖn tÝch ®Êt giao th«ng ®éng, giao th«ng tÜnh nªn ph­¬ng ph¸p c¶i t¹o hiÖu qu¶ lµ cèng ho¸ kªnh m­¬ng. Ph­¬ng ¸n thiÕt kÕ tèt nhÊt ®­îc lùa chän dùa trªn sù so s¸nh vÒ kh¶ n¨ng thi c«ng, sè nhµ cöa bÞ ¶nh h­ëng vµ hiÖu qu¶ cña viÖc c¶i t¹o. Th«ng qua nghiªn cøu so s¸nh, cã thÓ ®i ®Õn kÕt luËn, kªnh cèng hép ®­îc ®Ò xuÊt cho hÇu hÕt c¸c kªnh m­¬ng. B¶ng 17: Tãm t¾t kÕt cÊu dù kiÕn cho c¸c m­¬ng cèng ho¸ VÞ trÝ §é dèc ®¸y thiÕt kÕ ChiÒu dµi (m) KiÓu m­¬ng KÝch th­íc B*H*tuyÕn §­êng qu¶n lý Cao ®é n­íc thiÕt kÕ lín nhÊt (m) Th­îng l­u H¹ l­u T©y S¬n 1/4000 808 BC KiÓu VI 2.0*2.0*2 tuyÕn Trªn m­¬ng 5.352 5.150 Nam §ång 1/4000 357 BC KiÓu V 1.5*2*2 tuyÕn Trªn m­¬ng 5.490 5.401 Tr¾ng ChÑm 1/3000 501 BC KiÓu V 3.5*2.8*1 tuyÕn Trªn m­¬ng 5.674 5.507 Y Khoa 1/2000 540 RC KiÓu IV 3.0*2.5*1 tuyÕn Trªn m­¬ng 5.548 5.278 195 BC KiÓu VI 3.0*2.5*2 tuyÕn Trªn m­¬ng 5.278 5.181 L­¬ng sö 1/4000 175 BC KiÓu VI 2.5*2.5*1 tuyÕn Trªn m­¬ng 5.690 5.646 Th«ng Phong-Linh Quang 1/3000 40 RC KiÓu IV 2.0*2.0*1 tuyÕn Trªn m­¬ng 5.431 5.418 Trung TiÒn 1/3000 30 BC KiÓu V 3.0*2.0*1 tuyÕn Trªn m­¬ng 5.840 5.830 Ph­¬ng Mai 1/4000 275 BC KiÓu V 3.0*2.0*1 tuyÕn Trªn m­¬ng 5.048 4.979 Tr¹i Tãc 1/2000 90 RC KiÓu IV 1.5*1.2*1 tuyÕn Trªn m­¬ng 5.807 5.762 Nhµ DÇu 1/2000 57 RC KiÓu IV 2.0*2.0*1 tuyÕn Trªn m­¬ng 5.720 5.692 B.ViÖn Phô S¶n 1/3000 100 RC KiÓu IV 1.0*1.0*1 tuyÕn Trªn m­¬ng 5.400 5.367 Ngäc Kh¸nh 1/3000 120 BC KiÓu VI 2.0*2.0*2 tuyÕn Trªn m­¬ng 5.527 5.487 ¤ Chî Dõa 1/3000 130 RC KiÓu IV 1.5*1.2*1 tuyÕn Trªn m­¬ng 5.877 5.834 IF 1/4000 385 BC KiÓu VI 3.0*3.0*2 tuyÕn Trªn m­¬ng 5.102 5.006 Hoµng CÇu 1/4000 373 BC KiÓu V 2.0*1.8*1 tuyÕn Trªn m­¬ng 5.380 5.287 (Nguån : B¸o c¸o kh¶ thi dù ¸n tho¸t n­íc Hµ Néi giai ®o¹n 2-JICA) Ghi chó : RC : m­¬ng bªt«ng h×nh ch÷ nhÊt cã n¾p ®an BC : cèng hép Ta lùa chän 3 m­¬ng lµ m­¬ng Thµnh C«ng, m­¬ng Hµo Nam, th­îng l­u m­¬ng X· §µn ®Ó gi÷ l¹i lµm c¶nh quan. Môc tiªu cña thµnh phè Hµ Néi lµ ®Õn n¨m 2010 l­îng n­íc th¶i sinh ho¹t ®­îc xö lý tr­íc khi ®æ vµo hÖ thèng tho¸t n­íc ®¹t 20-25%, n­íc th¶i bÖnh viÖn, c«ng nghiÖp ®éc h¹i lµ 50-60%. Do ®ã ®Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng nguån n­íc mÆt cho c¸c kªnh m­¬ng gi÷ l¹i lµm c¶nh quan, ta ph¶i bè trÝ hÖ thèng cèng bao ch¹y däc 2 bªn bê m­¬ng ®Ó thu n­íc th¶i tõ khu d©n c­. T¹i vÞ trÝ ®Êu nèi víi kªnh m­¬ng ta thiÕt kÕ c¸c giÕng trµn ®Ó t¸ch n­íc m­a trong nh÷ng trËn m­a to kÐo dµi, gi¶m søc Ðp lªn hÖ thèng cèng vµ chèng ngËp óng côc bé. M­¬ng Hµo Nam sÏ nhËn n­íc tõ hå §èng §a ®Ó t¹o nguån dßng ch¶y. Nguån n­íc nµy nhÊt thiÕt ®· qua xö lý c¸c chÊt « nhiÔm . Nh­ng hiÖn nay chñ tr­¬ng cña thµnh phè lµ sÏ tuyÖt ®èi kh«ng ®æ n­íc th¶i trùc tiÕp vµo c¸c hå ®Æc biÖt cã gi¸ trÞ lÞch sö, c¶nh quan, du lÞch nh­ hå Hoµn KiÕm, hå ThiÒn Quang, hå BÈy MÉu, hå §èng §a, hå Tróc B¹ch, hå Gi¶ng Vâ… nªn ta ph¶i thiÕt kÕ cèng bao quanh hå vµ x©y dùng mét tr¹m xö lý n­íc th¶i ®Æt t¹i hå §èng §a.Tr¹m xö lý nµy sÏ nhËn n­íc th¶i tõ cèng bao quanh hå vµ tõ th­îng l­u m­¬ng Hµo Nam, sau khi qua qu¸ tr×nh xö lý sÏ ®æ n­íc trë l¹i hå §èng §a ®Ó bæ sung nguån n­íc cho hå, võa ®Ó nu«i c¸ ®iÒu hoµ l­u l­¬ng n­íc th¶i cho thµnh phè. M­¬ng Thµnh C«ng nhËn n­íc tõ m­¬ng Ngäc Kh¸nh lµ m­¬ng tho¸t n­íc cña hå Gi¶ng Vâ vµ hå Ngäc Kh¸nh nªn ®Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng nguån n­íc mÆt ta còng bè trÝ mét tr¹m xö lý n­íc th¶i t¹i hå Gi¶ng Vâ, hå Ngäc Kh¸nh vµ x©y dùng hÖ thèng cèng bao quanh hå. Th­îng l­u m­¬ng X· §µn nhËn n­íc m­¬ng Trung TiÒn, m­¬ng L­¬ng Sö thuéc ®Þa phËn ph­êng V¨n Ch­¬ng. HiÖn t¹i hå Linh Quang vÉn ch­a cã ®­êng dÉn, ®­êng bao quanh hå, gi¸ trÞ c¶nh quan cña hå ch­a ®­îc ph¸t huy nh­ng trong t­¬ng lai gÇn chóng ta sÏ cã c¸c dù ¸n nghiªn cøu c¶i t¹o, ph¸t huy gi¸ trÞ hå Linh Quang nªn ta t¹m gi÷ l¹i th­îng l­u m­¬ng X· §µn nh­ hiÖn tr¹ng, chØ c¶i t¹o b»ng c¸ch n¹o vÐt m­¬ng ®Þnh kú, ®¶m b¶o vÖ sinh cho kªnh m­¬ng. 3.3.2 C¸c nguyªn t¸c chung khi nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p ViÖc nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p lµ nh»m môc ®Ých hoµn thiÖn c¶nh quan vµ m«i tr­êng sèng, do ®ã ph¶i ®¶m b¶o c¸c chøc n¨ng cña m«i tr­êng : §èi víi mét c¸ thÓ còng nh­ toµn bé x· héi, m«i tr­êng sèng cã thÓ xem lµ cã 3 chøc n¨ng : M«i tr­êng lµ kh«ng gian sèng cña con ng­êi M«i tr­êng lµ n¬i cung cÊp nguån tµi nguyªn cÇn thiÕt cho cuéc sèng vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña con ng­êi. M«i tr­êng lµ n¬i chøa ®ùng c¸c chÊt th¶i do con ng­êi t¹o ra trong cuéc sèng va ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña m×nh. ChÊt l­îng cña m«i tr­êng tèt hay xÊu ®­îc ®¸nh gi¸ qua kh¶ n¨ng thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng nµy cña m«i tr­êng. A C¸c nguyªn t¾c cho sù ph¸t triÔn bÒn v÷ng M«i tr­êng lµ tæng hîp c¸c ®iÒu kiÖn sèng cña con ng­êi, lµ qu¸ r×nh sö dông vµ c¶i thiÖn c¸c ®iÒu kiÖn ®ã. Gi÷a m«i tr­êng vµ ph¸t triÔn cã mét mèi quan hÖ hÕt søc chÆt chÏ, m«i tr­êng lµ ®Þa bµn vµ ®èi t­îng cña ph¸t triÔn, ph¸t triÔn lµ mét nguyªn nh©n t¹o nªn mäi biÕn ®æi tÝch cùc còng nh­ tiªu cùc ®èi víi m«i tr­êng. Nguyªn t¾c 1 : ViÖc khai th¸c vµ sö dông tµi nguyªn t¸i t¹o ph¶i lu«n nhá h¬n møc t¸I t¹o cña tµi nguyªn (nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p cÇn quan t©m ®Õn c¸c v¸n ®Ò sö dông vËt liÖu ®Þa ph­¬ng, tiÕt kiÖm ®Êt, tæ hîp ®a chøc n¨ng, khoanh vïng xö lý…) Nguyªn t¾c 2 : Lu«n lu«n duy tr× luång chÊt th¶i vµo m«i tr­êng nhá h¬n kh¶ n¨ng hÊp thô cña m«i tr­êng (trong c¸c gi¶i ph¸p chó ý ®Õn vÊn ®Ò ph©n khu chøc n¨ng, ph¹m vi ¶nh h­ëng, thu gom xö lý chÊt th¶i …) B TÝnh ®Æc thï, tÝnh d©n téc trong tæ chøc kh«ng gian kiÕn tróc ®« thÞ TÝnh ®Æc thï, tÝnh truyÒn thèng, tÝnh d©n téc cña mét thµnh phè ®­îc thÓ hiÖn trong toµn bé cuéc sèng ®« thÞ, trong nÕp sèng v¨n ho¸ x· héi, víi nh÷ng phong tôc tËp qu¸n cña ng­êi d©n vµ trong tæ chøc x· héi nãi chung, nh­ng ®ång thêi nã còng ®­îc thÓ hiÖn rÊt râ trong tæ chøc kh«ng gian kiÕn tróc ®« thÞ. Vµ ng­îc l¹i, ph­¬ng thøc tæ chøc kh«ng gian k ®« thÞ sÏ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn nÕp sèng ®« thÞ. NÕu tæ chøc ®óng sÏ gi÷ cho thµnh phè cãdc mét b¶n s¾c riªng, cßn nÕu tæ chøc kh«ng tèt sÏ lµm mÊt ®i b¶n s¾c d©n téc, tÝnh truyÒn thèng vµ trë thµnh mét thµnh phè lai t¹p khong cßn lµ chÝnh m×nh n÷a. LÞch sö vµ thiªn nhiªn lµ nh÷ng yÕu tè ®Çu tiªn thÓ hiÖn tÝnh ®Æc thï cña thñ ®« Hµ Néi : thµnh phè cña chóng ta ®· tr¶i qua gÇn ngh×n n¨m ph¸t triÓn, c¸c thµnh phÇn cÊu to¹ ®« thÞ tuú lóc, tuú n¬i mµ cã sù h×nh thµnh, chuyÓn dÞch hay mÊt ®i, nh­ng sù h×nh thµnh tõng n¬i tõng chèn ®Òu cã c¬ së cña nãmµ xuÊt ph¸t chñ yÕu lµ dùa trªn ®Þa h×nh thiªn nhiªn, s«ng hå cña vïng ®Êt, dùa trªn nh÷ng ®iÓm khai ph¸ ®Çu tiªn c¶u cha «ng chóng ta. Tæ chøc kh«ng gian kiÕn tróc thµnh phè h×nh thµnh nªn tõ ®Êy, vµ ®©y chÝnh lµ nÐt ®Æc thï cña Th¨ng Long- §«ng §«- Hµ Néi . TÝnh ®Æc thï ®ã ®· cã lóc vµ thËm chÝ cã xu h­íng bÞ l¹m dông : hå G­¬m bÞ bao bäc bëi c¸c c«ng tr×nh cao lín, l¹c lâng; hå T©y còng ®ang cã nguy c¬ biÕn ®æi c¶ vÒ c¶nh quan vµ m«i tr­êng; ®Æc biÖt lµ c¸c con s«ng, kªnh m­¬ng trong néi thµnh bÞ biÕn thµnh c¸c m­¬ng chøa ®ñ mäi chÊt th¶i ®« thÞ, b¸m theo c¸c dßng s«ng, kªnh m­¬ng lµ c¸c xãm liÒu cïng c¸c tÖ n¹n ®ang lµm møc ®é « nhiÔm cña c¸c kªnh m­¬ng gai t¨ng ®Õn møc b¸o ®éng… Sù l¹m dông hay ®«i khi lµ sù quªn l·ng ®· dÇn dÇn lµm mÊt ®i nÐt ®Æc thï cña thµnh phè, c¸i mµ thiªn nhiªn ®· t¹o dùng cho chóng ta. Cho nªn di s¶n kiÕn tróc vµ c¶nh quan thiªn nhiªn chÝnh lµ nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt ®Ó thÓ hiÖn râ tÝnh ®Æc thï cña mét thµnh phè. Nh÷ng ph¶n ¸nh vÒ ho¹t ®éng cña con ng­êi trong cuéc sèng ®« thÞ thÓ hiÖn tÝnh truyÒn thèng, d©n téc trong tæ chøc kh«ng gian kiÕn tróc ®« thÞ : c¸c thµnh phè dï gièng nhau vÒ nhµ cöa, c«ng tr×nh, ®­êng x¸ vµ mäi thø ph­¬ng tiÖn kh¸c, nh­ng vÉn cã sù kh¸c nhau rÊt c¬ b¶n, ®ã lµ ho¹t ®éng c¶u con ng­êi. Mèi quan hÖ trong c­ tró cña ng­êi ViÖt chóng ta lµ mèi quan hÖ hµng xãm l¸ng giÒng. Trong viÖc tæ chøc kh«ng gian ®« thÞ ph¶I lµm sao thÓ hiÖn vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho quan hÖ ®ã ph¸t triÔn. C¸i kh«ng gian bªn ngoµi ng«i nhµ víi thiªn nhiªn c©y cá chÝnh lµ n¬i gÇn gòi nhau cña tÊt c¶ mäi ng­êi trong céng ®ång. Ng­êi ViÖt ta rÊt cÇn nh÷ng n¬i sinh ho¹t chung th©n mËt, Êm cóng, kh«ng qu¸ ®«ng ®óc ån µo, n¸o nhiÖt dï lµ n¬I th«n xãm hay chèn thÞ thµnh. Ng­êi ViÖt Nam sèng tÕ nhÞ kÝn ®¸o. kiÕn tróc vµ kh«ng gian kiÕn tróc còng ph¶i cã sù hoµ hîp víi tÝnh c¸ch con ng­êi. Sù c¶m nhËn (kh« cøng qu¸, m¹nh b¹o qu¸, th« thiÓn qu¸) vµ ®¸nh gi¸ (khen chª, b×nh phÈm…) cña mçi ng­êi tr­íc mét c«ng tr×nh kiÕn tróc, mét t¸c phÈm nghÖ thuËt nãi chung, còng chÝnh tõ sù hµi lßng hay kh«ng hµi lßng víi tÝnh c¸ch cña m×nh mµ nªn. C¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc cæ cña ViÖt Nam kh«ng ®å sé, hoµnh tr¸ng nh­ c¸c n­íc ph­¬ng T©y, kh«ng réng lín, cÇu kú nh­ Trung Quèc vµ chÝnh bëi vËy, nã rÊt th©n thuéc víi ng­êi ViÖt Nam. Gi÷a c«ng tr×nh vµ con ng­êi cã s©n v­ên, c©y lín, c©ynhá, cã hå b¸n nguyÖt, cã ao sen, cã hµnh lang vµ c¸c iÓu c¶nh. Tõ c¸i nhá ®Õn c¸i lín, tõ c¸i phô ®Õn c¸i chÝnh, c¶ mét tæng thÓ nhÞp nhµng hµi hoµvíi nhau. Vµ chÝnh v× v©y, gi÷a con ng­êi vµ c«ng tr×nh kiÕn tróc kh«ng cã sù ng¨n trë, kh«ng cã ®­êng ®ét. Nã g¾n bã con ng­êi, c«ng tr×nh vµ thiªn nhiªn víi nhau. Kh«ng ph¶i b¾t thiªn nhiªn ph¶i khuÊt phôc mµ lµ ph¶i hoµ hîp víi thiªn nhiªn. C C¸c nguyªn t¾c vÒ kiÕn tróc, c¶nh quan ®« thÞ Kh«ng gian bè côc ®« thÞ ph¶i ®­îc bè trÝ hµi hoµ trªn c¸i nÒn cña c¶nh quan thiªn nhiªn : t«n träng vµ gi÷ g×n c¸c yÕu tè cña thiªn nhiªn, c©n nh¾c tr­íc khi san mét gß ®Êt, lÊp mét c¸i ao, h¹ mét c©y xanh. Däc bê m­¬ng ph¶i lµ nh÷ng c«ng viªn, c©y c¶nhvíi con ®­êng d¹o m¸t th¶nh th¬i…kiÕn tróc ph¶i hµi hoµ trong thiªn nhiªn, lµ phÇn t« ®iÓm cho thiªn nhiªn. Thiªn nhiªn bao giê còng ph¶i lµ chñ thÓ. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu dã ph¶i trë thµnh nguyªn t¾c trong thiÕt kÕ ®« thÞ vµ ®iÒu lÖ trong x©y dùng. Ngo¹i c¶nh kiÕn tróc –c¶nh quan chung quanh kiÕn tróc lµ phÇn kh«ng thÓ thiÕu trong bè côc kh«ng gian kiÕn tróc : thiÕt kÕ ngo¹i c¶nh lµ mét phÇn cña thiÕt kÕ tæ chøc kh«ng gian kiÕn tróc ®« thÞ. Nã gi¶i quyÕt sù hµi hoµ gi÷a kiÕn tróc c«ng tr×nh cíi c¶nh quan chung quanh, nã t¹o thªm sù phong phó ®a d¹ng trong kiÕn tróc ®« thÞ. S©n v­ên,c©y xanh, hå n­íc, bÓ c¶nh, t­îng trang trÝ nghÖ thuËt, c¸c tiÓu phÈm kiÕn tróc lµ nh÷ng thµnh phÇn rÊt quan träng trong kiÕn tróc ngo¹i c¶nh. Tæ chøc kiÕn tróc ®« thÞ tr­íc tiªn ph¶i bè côc kh«ng gian cho tõng c«ng tr×nh, cho mét tæ hîp c«ng tr×nh hay mét quÇn thÓ cong tr×nh. Tr­íc tiªn ®©y ph¶i lµ nh÷ng bè côc hoµn chØnh, ph¶i lµ sù tæng hîp hµi hoµ gi÷a c¸c yÕu tè Con ng­êi_ kiÕn tróc ngo¹i c¶nh _ Kh«ng gian chung quanh (bao gåm c¶nh quan thiªn nhiªn vµ c¸c kiÕn tróc kÕ cËn)-BÇu trêi. Trong ®ã kiÕn tróc c«ng tr×nh lµ chñ thÓ, kiÕn tróc ngo¹i c¶nh vµ kh«ng gian chung quanh nh­ mét chÊt xóc t¸c, nh­ mét sîi d©y nèi kÕt mét c¸ch h÷u c¬ c¸c yÕu tè l¹i víi nhau ®Ó t¹o nªn sù hµi hoµ tæng thÓ. Sù hµi hoµ ®­îc thÓ hiÖn trong tû lÖ, ®­êng nÐt, nhÞp ®iÖu, h×nh khèi, mµu s¾c. Bè côc kh«ng gian kiÕn tróc cã mét sù t­¬ng ®ång víi ©m nh¹c, thi ca, héi ho¹ vµ ®ã lµ nghÖ thuËt. 3.3.3 Néi dung c¸c gi¶i ph¸p A Gi¶i ph¸p qui ho¹ch §Þnh h­íng ph¸t triÔn kh«ng gian vµ ph¸t triÔn kinh tÕ - x· héi Hµ Néi ®Õn n¨m 2020 ®· chØ ra m« h×nh ph¸t triÔn cña thñ ®« víi qui m« diÖn tÝch vµ qui m« d©n sè , ph©n bè d©n c­ còng nh­ c¸c khu vùc chøc n¨ng kh¸c cña thµnh phè ®¶m b¶o c©n b»ng sinh th¸i ®« thÞ. Mét yÕu tè quan träng ®¶m b¶o duy trÞ­ ph¸t triÔn vµ c©n b»ng sinh th¸i lµ viÖc ®Þnh h­íng ph¸t triÔn c¬ së kü thuËt h¹ tÇng ®« thÞ : cÊp ®iÖn, cÊp tho¸t n­íc, vÖ sinh ®« thÞ, qu¶n lý vµ xö lý c¸c nguån g©y « nhiÔm m«i tr­êng. §èi víi viÖc c¶i t¹o m«i tr­êng c¶nh quan däc c¸c kªnh m­¬ng néi thµnh Hµ Néi, gi¶i ph¸p qui ho¹ch cÇn quan t©m gi¶i quyÕt c¸c néi dung sau : Gi¶m mËt ®é d©n c­ däc c¸c kªnh m­¬ng : gi¶i phãng c¸c khu x©y dùng tr¸i phÐp, c¸c xãm liÒu, qui ho¹ch khu gi¶n d©n hîp lý. TËn dông tèi ®a kho¶ng trèng däc 2 bªn bê, sö dông nh÷ng kho¶ng trèng ®ã nh­ nh÷ng kh«ng gian ®Öm, kh«ng gian liªn kÕt c¸c khu vùc chøc n¨ng cña thanh phè. Gi¶m mËt ®é x©y dùng, x¸c ®Þnh c¸c ®­êng chØ giíi x©y dùng cho phÐp trªn quan ®iÓm t«n träng vµ b¶o vÖ m«i tr­êng thiªn nhiªn. Gi¶m c¸c nguån g©y « nhiÔm : di dêi c¸c c¬ së s¶n xuÊt, qui ho¹ch l¹i hÖ thèng miÖng x¶ n­íc th¶i trùc tiÕp vµo c¸c kªnh m­¬ng, x¸c ®Þnh c¬ cÊu vµ ph©n khu chøc n¨ng ho¹t ®éng trªn c¸c kªnh m­¬ng. H¹n chÕ ®­a c¸c ho¹tph¸t sinh nhiÒu « nhiÔm vµo c¬ cÊu qui ho¹ch. Chó träng khai th¸c phôc vô cho c¸c ho¹t ®éng nghØ ng¬i, th­ gi¶n. ViÖc x¸c ®Þnh vÞ trÝ, h×nh thÓ, bè côc cña c¸c yÕu tè kiÕn tróc trong tæng thÓ qui ho¹ch ph¶i xÐt ®Õn viÖc b¶o vÖ vµ sö dông hîp lý c¸c yÕu tè thiªn nhiªn. Do ®ã c¶nh quan ban ®Çu ph¶i ®­îc khai th¸c triÖt ®Ó trªn quan hÖ h÷u c¬ víi viÖc t×m tßi c¸c h¹t nh©n cÊu tróc kh«ng gian. §ång thêi c¶nh quan ban ®Çu víi c¸c h¹t nh©n kh«ng gian t­¬ng lai sÏ ph¶i lµ t¸c ®éng hç trî vµ nh©n gi¸ trÞ gi÷a chóng víi nhau. C¶nh quan ban ®Çu lµ nÒn ®Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ c¸c h¹t nh©n kh«ng gian. H¹n chÕ viÖc san lÊp, lµm thay ®æi dßng ch¶y… §Æc ®iÓm cña c¶nh quan däc c¸c kªnh m­¬ng c¶nh quan kh«ng gian trèng, do ®ã cÇn ®­a vµo gi¶i ph¸p qui ho¹ch nh÷ng yÕu tè cña c¸c lo¹i h×nh kiÕn tróc c¶nh quan phï hîp nh­ : c¶nh quan v­ên – c«ng viªn ; c¶nh quan khu mÆt n­íc…Khai th¸c c¸c d¶i ®Êt ven bê, tæ chøc c¸c tuyÕn d¹o nh­ kªnh thÞ gi¸c ®Ó thô c¶m c¸c ®iÓm khèng chÕ vµ toµn bé c¶nh quan. CÇn ®­a nhiÒu c©y xanh vµo ®« thÞ lµm cho con ng­êi cã c¶m gi¸c gÇn gòi víi thiªn nhiªn. MÆt kh¸c c©y xanh cßn cã vai trß to lín trong viÖc c¶i t¹o c¶nh quan m«i tr­êng. Thµnh phè lín tÈptung ®«ng d©n nªn ®ßi hái kh«ng khÝ s¹ch h¬n nh÷ng n¬i kh¸c. nh­ng trong thùc tÕ, kh«ng khÝ ë ®©y l¹i bÞ nhiÓm bÈn do c¸c chÊt th¶i c«ng nghiÖp, khÝ th¶i cña «t«, bôi vµ r¸c. C©y xanh cã nhiÒu lo¹i cã kh¶ n¨ng tiÕt ra chÊt Phytocide cã t¸c dông k×m h·m sù ph¸t triÔn vµ tiªu diÖt c¸c vi trïng g©y bÖnh. Ng­îc l¹i sù sinh d­ìng cña c©y xanh l¹i cÇn khÝ CO2 lµ khÝ rÊt ®éc h¹i cho con ng­êi. MÆt kh¸c c©y xanh cßn ¶nh h­ëng ®Õn vÊn ®Ò ion ho¸ kh«ng khÝ, ¶nh h­ëng tèt ®Õn søc khoÎ con ng­êi. V× vËy viÖc ph¸t triÔn v­ên – c«ng viªn trong c¬ cÊu qui ho¹ch lµ mét viÖc cÊp b¸ch. §ã lµ mét biÖn ph¸p cã hiÖu lùc cao trong viÖc c¶i t¹o m«i tr­êng. CÇn chó träng khai th¸c c¸c yÕu tè truyÒn thèng nh­ c¸c dÊu tÝch cña bÕn n­íc,cæng lµng, c¸c di tÝch v¨n ho¸ lÞch sö, ®×nh, ®Òn, chïa, miÕu, c©y cæ thô… vµ c¸c gi¸ trÞ c¶nh quan kh¸c vèn cã däc c¸c tuyÕn kªnh m­¬ng. ViÖc t¹o ra mét khu chøc n¨ng míi trong ®« thÞ cÇn chó ý ®Õn c¸c vÊn ®Ò vÒ mèi liªn hÖ kh«ng gian ®èi víi c¸c khu vùc chøc n¨ng kh¸c trong thµnh phè, chó ý kh«ng t¹o ra nh÷ng xung ®ét vÒ nhu cÇu, giao th«ng, qu¶n lý… B Gi¶i ph¸p kiÕn tróc VÒ vÖ sinh m«i tr­êng : t­¬ng quan tØ lÖ gi÷a kh«ng gian trèng vµ kh«ng gian x©y dùng : qui m«, h×nh thÓ, h­íng. Tû lÖ gi÷a mÆt n­íc, c©y xanh vµ diÖn tÝch bÒ mÆt n»m ngang cña kh«ng gian trèng. VÒ thÈm mü, h×nh thÓ : chi tiÕt t¹o h×nh vµ trang trÝ bÒ mÆt bao xung quanh ; t¹o c¶nh vµ trang trÝ trong lßng kh«ng gian trèng. kiÕn tróc c¶nh quan t¹o h×nh vµ trang trÝ kh«ng gian ®« thÞ b»ng c¸c yÕu tè h×nh khèi nh©n t¹o vµ thiªn nhiªn. V× c¸c yÕu tè thiªn nhiªn chñ yÕu n»m trong kh«ng gian trèng cho nª kiÕn tróc c¶nh quan cã vai trß tÝch cùc trong viÖc c¶i thiÖn chÊt l­îng m«i tr­êng sèng, t¹o cho ®« thÞ thµnh mét tæng thÓ thèng nhÊt vµ cã gi¸ trÞ thÈm mü cao. ViÖc h×nh thµnh hÖ thèng kh«ng gian kiÕn tróc c¶nh quan ®« thÞ còng nh­ gi¶i ph¸p bè côc c¸c lo¹i h×nh kiÕn tróc c¶nh quan ph¶i xuÊt ph¸t tõ nh÷ng t¸c ®éng t­¬ng hç cña c¸c ®iÒu kiÖn kh¸ch quan vÒ khÝ hËu- thiªn nhiªn, x· héi – con ng­êi cña tõng vïng miÒn cô thÓ. Dþa h×nh trong bè côc kh«ng gian kiÕn tróc c¶nh quan cã d¹ng phøc t¹p (låi lâm lín) vµ b»ng ph¼ng (trong kh¸i niÖm t­¬ng ®èi). Tuú thuéc vµo h×nh d¸ng ®Þa h×nh mµ trong bè côc c¶nh quan, t¹o ra nhiÒu phong c¶nh ®a d¹ng phong phó, cã thÓ gi÷ nguyªn (khi ®Þa h×nh cã h×nh d¸ng ®Ñp, ®a d¹ng, phong phó hoÆc biÕn ®æi h×nh d¹ng ®Þa h×nh (trong tr­êng hîp nhÊn m¹nh ®Æc ®iÓm h×nh d¹ng ®Þa h×nh vµ xö lý l¹i d¸ng ®Þa h×nh). Th«ng th­êng viÖc nhÊn m¹nh ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh ®­îc biÓu hiÖn mét chñ hÓ t­ t­ëng nµo ®ã hay lµm næi yÕu tè bè côc chÝnh cña phong c¶nh. §Þa h×nh gîn sãng nhÑ nhµng ®­îc hoµn thiÖn, trau chuèt bÒ mÆt ®Êt b»ng c¸c t­êng ch¾n thÊp, th¶m cá, bËc thang…t¹o phong c¶nh sinh ®éng vµ phong phó g©y Ên t­îng vui, nhén nhÞp. MÆt n­íc, ®­îc xem nh­ mét thµnh phÇn cÊu t¹o cña c«ng tr×nh. Do ®ã thñ ph¸p bè côc mÆt n­íc sao cho cã ®­îc sù hoµ hîp nhuÇn nhuyÔn víi c¸c thµnh phÇn kh¸c cña c«ng tr×nh. Trong c¶nh quan ®« thÞ, mÆt n­íc lµ kho¶ng trèng t¹o tÇm nh×n cÇn thiÕt víi phong c¶nh bê ®èi diÖn, nhê ®ã cã thÓ thô c¶m ®­îc toµn c¶nh v­ên – c«ng viªn, ®­êng phè – qu·ng tr­êng…phong c¶nh ®ã víi bÇu trêi, ®¸m m©y soi bãng d­íi mÆt n­íc mang l¹i hiÖu qu¶ kh«ng gian râ rµng vµ nhiÒu mµu s¾c, chiÒu cao kh«ng gian nh­ ®­îc n©ng lªn. TÝnh t¹o h×nh cña mÆt n­íc còng rÊt phong phó vµ sèng ®éng h¬n. mÆt n­íc lín chñ yÕu lµ tÊm g­¬ng soi, phong c¶nh xung quanh 2 bªn bê nh­ trµn xuèng mÆt n­íc g©y Ên t­îng vÒ sù tÜnh lÆng cña c¶nh quan. §iÒu ®ã cã t¸c ®éng t©m lý ®Æc biÖt lín ®èi víi con ng­êi vÝ dô nh­ hÖ thèng v­ên 2 bªn bê s«ng H­¬ng (HuÕ) nh­ hoµ lÉn vµo dßng s«ng mang l¹i c¶m gi¸c dÞu dµng ªm ¶. C¸c bè côc phong c¶nh cã h­íng më vÒ mÆt n­íc. MÆt n­íc cã thÓ chia c¾t kh«ng gian hay t¹o phèi c¶nh s©u réng, g©y c¶m gi¸c mÆt n­íc mªnh m«ngh¬n b»ng sù kÕt hîp c¸c h×nh khèi kh¸c nh­ c©y xanh, ®Þa h×nh, kiÕn tróc c«ng tr×nh hay tranh t­îng hoµnh tr¸ng trang trÝ. §Ó t¹o kh«ng gian sèng ®éng cßn cã thÓ trang trÝ mÆt n­íc b»ng vßi phun. §«i khi kiÕn tróc c«ng tr×nh bè trÝ s¸t bê n­íc. Lóc nµy mÆt n­íc mang ý nghÜa trang trÝ vµ c¶i thiÖn m«i tr­êng. Qua g­¬ng n­íc chóng ta cã thÓ dÔ dµng thô c¶mh×nh d¸ng kiÕn tróc c«ng tr×nh vµ cã c¶m gi¸c nhµ mÒm m¹i (nh­ ë Matxcowva, Paris). C¸c yÕu tè c©y xanh mÆt n­íc hay kiÕn tróc c«ng tr×nh, tranh t­îng hoµnh tr¸ng – trang trÝ cã nhiÖm vô t« ®iÓm cho c¶nh ®Ñp thªm. C©y xanh trong tr­êng hîp nµy th­êng cã h×nh d¸ng, mµu s¾c ®éc ®¸o nh­ tróc, liÔu… vµ cã vÞ trÝ ®éc lËp bªn bê g©y Ên t­îng kh«ng gian mÆt n­íc réng më. KiÕn tróc c«ng tr×nh nhá chñ yÕu lµ cÇu, ®Ìn trang trÝ. KiÕn tróc cÇu cã thÓ lµ treo hay cã thÓ lµ nh÷ng hßn ®¸ t¶ng t¹o thµnh d·y ngo»n ngoÌo qua dßng n­íc…lµ trung t©m bè côc hay chØ lµ nh÷ng nÐt chÊm ph¸ trong kh«ng gian mÆt n­íc cßn tuú thuéc vµo ý ®å thiÕt kÕ hay gi¶i ph¸p phong c¶nh chung. C©y xanh gãp phµn lµm t¨ng gi¸ trÞ t¹o h×nh. Nh÷ng m¶ng c©y xanh lín lµm t¨ng c¶m gi¸c vÒ chiÒu cao ®Þa h×nh hay c¸c khãm c©y xanh chen lÉn gi÷a c¸c s©n ng¾m c¶nh, s©n nghØ vµ ®­êng d¹o lµm t¨ng c¶m gi¸c vÒ ®Æc ®iÓm quanh co låi lâm cña ®Þa h×nh phøc t¹p, g©y c¶m gi¸c vÒ chiÒu s©u réng cña kh«ng gian. Trªn ®Þa h×nh b»ng ph¼ng th× c©y xanh lµ yÕu tè h×nh khèi chñ yÕu trong bè côc phong c¶nh mÆt n­íc. C¸c m¶ng c©y xanh nhÊn m¹nh h×nh d¸ng bê, ph©n ®o¹n kh«ng gian mÆt n­íc thµnh c¸c líp c¶nh. Kh«ng gian më bªn bê mÆt n­íc th­êng kÕt hîp víi s©n nghØ hay vïng trung t©m v­ên – c«ng viªn, qu·ng tr­êng ®« thÞ. Gãp phÇn trang ®iÓm cho phong c¶nh mÆt n­íc cßn cã tranh t­îng hoµnh tr¸ng – trang trÝ. ¥ ®©y tranh t­îng t« ®iÓm phong c¶nh chung, ®ång thêi lµm trung t©m bè côc cña nh÷ng bøc tranh phong c¶nh nhÊt ®Þnh. C¸c ho¹ tiÕt trang trÝ lan can trªn mÆt n­íc, bËc thang hay t­îng ®µi trªn bÒ mÆt n­íc…sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ trang trÝ cao vµ kh«ng gian sèng ®éng cho mÆt n­íc. M« h×nh mÆt c¾t ngang kªnh m­¬ng cã thÓ tham kh¶o ë c¸c h×nh sau ®©y tuú vµo bÒ réng tiÕt diÖn ngang vµ ®é cao mùc n­íc lín nhÊt, nhá nhÊt. C Gi¶i ph¸p xö lý n­íc th¶i N­íc th¶i däc 2 bªn bê kªnh m­¬ng ®· ®­îc t¸ch khái n­íc m­a b»ng hÖ thèng cèng bao ch¹y däc m­¬ng, t¹i ®iÓm ®Êu nèi ta thiÕt kÕ c¸c giÕng trµn. VÊn ®Ò ®¶m b¶o chÊt l­îng nguån n­íc mÆt cña kªnh m­¬ng b©y giê chØ lµ nguån bæ sung n­íc chÝnh tõ c¸c hå ®iÒu hoµ. C¸c hå nµy l¹i nhËn n­íc tõ tr¹m xö lý n­íc th¶i nªn m« h×nh tr¹m xö lý thÝch hîp cÇn ®­îc nghiªn cøu. Cã 4 ph­¬ng ph¸p xö lý n­íc th¶i ®­îc ®Ò xuÊt lµ Keo tô l¾ng (xö lý n­íc th¶i b»ng ho¸ häc) Mµng läc sinh häc Bïn ho¹t tÝnh Sinh häc hiÕu khÝ Ph­¬ng ¸n lùa chän dùa trªn viÖc xem xÐt c¸c yÕu tè nh­ giíi h¹n ®Êt ®ai, vèn ®Çu t­ vµ chi phÝ vËn hµnh b¶o d­ìng (O& M) vµ nh÷ng khã kh¨n trong c«ng t¸c vËn hµnh b¶o d­ìng còng ®­îc xÐt ®Õn. STT Ph­¬ng ph¸p xö lý §Æc ®iÓm chÝnh 1 Bïn ho¹t tÝnh RÊt phæ biÕn 2 Mµng läc sinh häc RÊt nhá gän nh­ng chi phÝ ®Çu t­ vµ O& M cao 3 Sinh häc hiÕu khÝ Nhá gän nh­ng cho diÖn tÝch bÒ mÆt nhá 4 Keo tô l¾ng RÊt nhá gän nh­ng chi phÝ O& M cao Ph­¬ng ph¸p xö lý ¸p dông cho dù ¸n 1. Bïn ho¹t tÝnh §©y lµ ph­¬ng ph¸p ®­îc sö dông phæ biÕn nhÊt trªn toµn thÕ giíi vµ cã thÓ ¸p dông cho mäi c«ng suÊt tõ nhá ®Õn lín. Mäi c«ng nghÖ tõ giai ®o¹n thiÕt kÕ ®Õn giai ®o¹n vËn hµnh vµ b¶o d­ìng ®Òu ®· ®­îc kh¼ng ®Þnh hoµn toµn. MÆc dï ph­¬ng ph¸p nµy ®ßi hái mét sè kü n¨ng vËn hµnh vµ b¶o d­ìng, nh­ng nh÷ng kü n¨ng nµy cã thÓ ®¹t ®­îc trong viÖc vËn hµnh vµ b¶o d­ìng c¸c nhµ m¸y xö lý n­íc th¶i Tróc B¹ch vµ Kim Liªn. 2. Sinh häc hiÕu khÝ (BAF) MÆc dï ph­¬ng ph¸p nµy rÊt æn ®Þnh trong giai ®o¹n vËn hµnh vµ b¶o d­ìng,vèn ®Çu t­ vµ chi phÝ vËn hµnh b¶o d­ìng thÊp, diÖn tÝch ®ßi hái còng kh«ng nhiÒu nh­ng ph­¬ng ph¸p nµy chØ ¸p dông ®­îc cho tr¹m cã c«ng suÊt xö lý kho¶ng 5000m3/ngµy. Sè mµng sinh häc sÏ t¨ng t­¬ng øng víi c«ng suÊt, diÖn tÝch bÒ mÆt cña mçi mµng läc cÇn nhá h¬n 80m2 ®Ó kh«ng lµm c¶n trë dßng ch¶y. V× v¹y viÖc ®iÒu khiÓn m¸y mãc cho b¬m g¹n läc vµ thiÕt bÞ sôc khÝ sÏ rÊt phøc t¹p vµ r¾c rèi, vµ cã thÓ ®ßi hái thªm c¸c mµng läc dù phßng nÕu ®é tin cËy cña m¸y mãc kh«ng cao. 3. Keo tô l¾ng (Co+Se) Lîi Ých lín nhÊt cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ chÊt l­îng æn ®Þnh cña n­íc sau xö lý bÊt kÓ khèi l­îng vµ chÊt l­îng n­íc tr­íc xö lý ra sao do c¸c chÊt g©y « nhiÔm bÞ khö bá nhê xö lý ho¸ häc. Tuy nhiªn, khèi l­îng bïn l¾ng t¨ng 25% so víi ph­¬ng ph¸p bïn ho¹t tÝnh. Ph­¬ng ph¸p nµy Ýt ®­îc sö dông do chi phÝ vËn hµnh vµ b¶o d­ìng tèn kÐm còng nh­ khã kh¨n trong viÖc xö lý bïn. 4. Läc sinh häc (MBR) Nh­îc ®iÓm lín nhÊt cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ chi phÝ ®Çu t­ vµ vËn hµnh b¶o d­ìng vo cïng cao, tuy r»ng viÖc vËn hµnh b¶o d­ìng dÔ dµng vµ diÖn tÝch bÒ mÆtnã ®ßi hái nhá H¬n thÕ cã rÊt Ýt tr­êng hîp ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy ®Ó xö lý n­íc th¶i sinh ho¹t bëi ®©y lµ c«ng nghÖ míi, míi ®­îc ®­a vµo NhËt kho¶ng 2-3 n¨m nay. Cã lÏ c«ng nghÖ nµy cÇn c¶i thiÖn Ýt nhiÒu trong kh©u vËn hµnh vµ b¶o d­ìng, trong khi ®ã c«ng nghÖ vËn hµnh b¶o d­ìng cña ph­¬ng ph¸p bïn ho¹t tÝnh ®· ®­îc kh¼n ®Þnh hoµn toµn. Lùa chän ph­¬ng ph¸p xö lý Ph­¬ng ph¸p bïn ho¹t tÝnh truyÒn thèng ®­îc ®Æc biÖt khuyÕn nghÞ ¸p dông cho c¸c tr¹m xö lý n­íc th¶i C¸c ®Æc ®iÓm thiÕt kÕ x©y dùng vµ kiÕn tróc cña tr¹m xö lý n­íc th¶i : §Ó b¶o tån c¶nh quan cña hå vµ dµnh kh«ng gian cho c¸c môc ®Ých gi¶i trÝ kh¸c, c¸c c«ng tr×nh xö lý cÇn ®­îc thiÕt kÕ ngÇm. 1 C¸c bÓ C¸c bÓ ®­îc htiÕt kÕ ngÇm hoµn toµn. 2 Phßng ph¸t ®iÖn Phßng ph¸t ®iÖn sÏ ph¶i ®­îc x©y trªn mÆt ®Êt bëi ®iÒu nµy thuËn tiÖn cho c«ng t¸c x©y l¾p, vËnhµnh vµ b¶o d­ìng. LuËt ®Þnh hiÖn hµnh còng ®Æc biÖt khuyÕn nghÞ x©y dùng c«ng tr×nh nµy trªn mÆt ®Êt. 3 Phßng Ðp bïn §Ó dÔ dµng vËn chuyÓn bïn kh« tíi b·i th¶icòng nh­ thuËn tiÖn cho viÖc l¾p ®Æt vµ vËn hµnh m¸y Ðp bïn, phßng Ðp bïn cÇn ®­îc x©y næi. §é cao 6 m trªn mÆt ®Êt ®­îc thiÕt kÕ ®Ó ®¶m b¶o kh«ng gian l¾p ®Æt vµ vËn hµnh m¸y Ðp bïn. 4 Nhµ ®iÒu khiÓn Nhµ ®iÒu hµnh ®­îc ®Ò xuÊt x©y næi cho tiÖn viÖc qu¶n lý vµ vËn hµnh tr¹m xö lý. Ngoµi ra sù vËn hµnh trªn mÆt ®Êt còng ®­îc khuyÕn nghÞ ®Ó ®¶m b¶o an toµn cho c¸c c«ng nh©n vËn hµnh. 5 HÖ thèng khö mïi vµ th«ng giã ThiÕt bÞ chÝnh cña hÖ thèng khö mïi ®­îc l¾p ®Æt bªn d­íi phßng Ðp bïn ®Ó gi¶m bít diÖn tÝch cÇn cã. C¸c èng hót mïi khã chÞu sÏ ®­îc nèi víi mçi bÓ. 6 Phßng ho¸ chÊt Phßng ho¸ chÊt còng ®­îc thiÕt kÕ ngÇm còng v× lý do t­¬ng tù trªn ®©y. 7 B·i th¶i bïn Bïn sinh ra sÏ ®­îc chë ®Õn b·i th¶i Nam S¬n ë ngo¹i « phÝa t©y b¾c Hµ Néi b»ng xe t¶i hoÆc xe tec. §©y còng lµ b·i th¶i bïn cho c¸c tr¹m xö lý n­íc th¶i Tróc B¹ch, Kim Liªn. TÇn suÊt vËn chuyÓn bïn c¬ b¶n sÏ lµ mçi ngµy mét lÇn. D Gi¶i ph¸p qu¶n lý ®« thÞ Gi¶i ph¸p qu¶n lý ®« thÞ cã vai trß duy tr× c¸c gi¸ trÞ tÝch cùc ®· cã ®ång thêi kÝch thÝch c¸c nh©n tè cã Ých ph¸t triÔn. Nh­ trªn ®· ph©n tÝch,chóng ta ®Òu thÊy c¸c gi¶i ph¸p c«ng nghÖ kü thuËt cã tiªn tiÕn ®Õn ®©u còng vÉn lµ gi¶i ph¸p t×nh thÕ, chØ cã b»ng c¸ch qu¶n lý chÆt chÏ, nh÷ng qui ®Þnh chÝnh s¸ch thÝch hîp míi lµ biÖn ph¸p ng¨n ngõa h÷u hiÖu, chØ cã c¸ch qu¶n lý chÆt chÏ tíi tõng nguån « nhiÔm, tõng t¸c nh©n g©y « nhiÔm míi cã thÓ ®¶m b¶o cho mäi ho¹t ®éng sinh ho¹t, s¶n xuÊt trong ®« thÞ kh«ng lµm « nhiÔm vÖ sinh m«i tr­êng. Ngoµi c¸c c«ng t¸c qu¶n lý ®« thÞ nãi chung, viÖc qu¶n lý chÊt th¶i sinh ho¹t vµ c«ng nghiÖp lµ mét bé phËn quan träng trong c«ng t¸c vÖ sinh ®« thÞ. Môc tiªu b¶o vÖ søc khoÎ con ng­êi vµ m«i tr­êng, ®Æc biÖt lµ ®èi víi ®Êt vµ n­íc (n­íc mÆt, n­íc ngÇm). C¸c kÕ ho¹ch vÒ qu¶n lý chÊt th¶i cÇn ph¶i do c¸c c¬ quan qu¶n lý vµ c¬ quan chuyªn m«n v¹ch ra sao cho : Cã hiÖu lùc n¨ng ngõa viÖc s¶n sinh ra c¸c chÊt th¶i mét c¸ch thùc tiÔn nhÊt cã thÓ. ®iÒu nµy ®­îc mçi cÊp, mçi ngµnh cô thÓ ho¸ theo ®óng nhiÖm vô vµ chuyªn ngµnh m×nh qu¶n lý, vÝ dô nh­ trong c«ng t¸c qu¶n lý x©y dùng nã ®­îc thÓ hiÖn trong c¸c mÆt qu¶n lý, thu gom chÊt th¶i x©y dùng; khuyÕn khÝch ¸p dông c¸c lo¹i vËt liÖu c«ng nghÖ s¹ch, trong qu¶n lý qui ho¹ch lµ nh÷ng ®iÒu kho¶n vÒ chØ giíi x©y dùng, tiªu chuÈn kü thuËt vµ c¬ së h¹ tÇng ®èi víi tõng khu vùc x©y dùng… Cã hiÖu lùc thóc ®Èy viÖc t¸i sö dông, thu håi tµi nguyªn, t¸i chÕ vµ tËn dông chÊt th¶i. trªn quan ®iÓm qu¶n lý qui ho¹ch vµ x©y dùng, ®iÒu nµy ®­îc xem lµ c¬ së ban ®Çu ®Ó x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè lu©n chuyÓn vËt t­, c¸c chØ tiªu tÝnh to¸n khÊu hao trang thiÕt bÞ, c¸c chØ sè mËt ®é x©y dùng vµ hiÖu qu¶ sö dông ®Êt… §¶m b¶o bÊt kú lo¹i chÊt th¶i nµo tr­íc khi ch«n lÊp vÜnh viÔn còng ph¶i ®­îc xö lý ë møc gi¶m ®Õn thÊp nhÊt sù « nhiÔm,ph¸ huû m«i tr­êng. Trong c«ng t¸c qu¶n lý cÇn quan t©m®Õn viÖc qui ho¹ch c¸c b·i chøa chÊt th¶i, c¸c ®iÓm ch«n lÊp chÊt th¶i ®¶m b¶o vÖ sinh ®« thÞ, kh«ng g©y « nhiÔm m«i tr­êng ®èi víi khu vùc (bôi, mïi, n­íc r¸c…), h¹n chÕ ph¸t sinh « nhiÔm (chèng s¶n sinh, ph¸t triÔn c«n trïng, tiªu tho¸t n­íc tèt…), cã diÖn tÝch cÇn thiÕt ®¶m b¶o chøa ®ñ l­îng chÊt th¶i hiÖn t¹ivµ cã diÖn tÝch dù phßng cho ph¸t triÔn. Trong c«ng t¸c qu¶n lý qui ho¹ch vµ x©y dùng ®« thÞ, c¸c nguyªn t¾c qu¶n lý m«i tr­êng ®« thÞ cÇn ph¶i ®­îc coi nh­ ®iÒu kiÖn b¾t buéc ®èi víi mçi chñ c«ng tr×nh khi ®­îc cÊp giÊy phÐp x©y dùng, giÊy phÐp hµnh nghÒ kinh doanh, s¶n xuÊt VLXD… §Ó ®¶m b¶o cho c¸c luËt lÖ vµ qui ®Þnh vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng ®« thÞ ®­îc thùc hiÖn hiÖu qu¶ cÇn tæ chøc c¬ quan thÈm quyÒn b¶o vÖ m«i tr­êng ®« thÞ. C¬ quan nµy cã chøc n¨ng thÈm ®Þnh, gi¸m s¸t vµ thanh tra viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc, c¸c c«ng viÖc, c¸c c¬ së mµ ë ®ã c¸c vÊn ®Ò vÒ lîi Ých m«i tr­êng cÇn thiÕt ph¶i ®­îc b¶o vÖ. C¸c c¬ quan nµy còng ®­îc tham dù vµo qu¸ tr×nh cÊp giÊy phÐp cña c¬ quan thÈm quyÒn kh¸c trong tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn lîi Ých m«i tr­êng. C¸c luËt lÖ vµ qui ®Þnh vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng ®­îc ®¶m b¶o b»ng c¸c c«ng cô kinh tÕ (thuÕ, th­ëng ph¹t, d¸n tem “m«i tr­êng xanh” trªn c¸c s¶n phÈm…) vµ ®­îc ph¸p luËt b¶o trî. C¸c vÊn ®Ò vÒ lîi Ých ph¸t triÔn vµ b¶o vÖ m«i tr­êng cÇn ®­îc phæ biÕn ®Õn mäi c¸ thÓ trong ®« thÞ th«ng qua c«ng t¸c truyÒn th«ng vµ gi¸o dôc (nh­ v« tuyÕn truyÒn h×nh, b¶ng tin c«ng céng…). T¸c dông tÝch cùc h¬n n÷a lµ tæ chøc “ChiÕn dÞch lµm s¹ch s«ng, hå, kªnh m­¬ng” th«ng qua Uû ban nh©n d©n quËn huyÖn, ph­êng x·, kªu gäi trùc tiÕp nh÷ng ®¹i biÓu trong viÖc ®iÒu hµnh lµm s¹ch, ®iÒu nµy nªn trë thµnh mét thùc tÕ. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ Thñ ®« Hµ Néi tr¶i qua ngh×n n¨m h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn mang trong m×nh nhiÒu dÊu Ên lÞch sö, lµ m¶nh ®Êt chøng kiÕn nh÷ng sù kiÖn lÞch sö quan träng cña ®Êt n­íc. Do ®ã vÒ mÆt kiÕn tróc c¶nh quan ®« thÞ cã mét bÒ dµy lÞch sö, lµ mét di s¶n phong phó. §Æc ®iÓm ®Þa h×nh, ®Þa m¹o lµ mét vïng s«ng n­íc, nhiÒu ao hå, thµnh phè “mÆt n­íc”. Qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸, c«ng nghiÖp ho¸ ®· lµm nhiÒu hå ao bÞ san lÊp, c¸c dßng s«ng bÞ thu hÑp dßng ch¶y, c¶nh quan ®« thÞ, chÊt l­îng vÖ sinh m«i tr­êng xuèng cÊp ®¸ng b¸o ®éng. Gi¶i ph¸p ph¸t triÔn bÒn v÷ng chÝnh lµ ph¶i gi¶m thiÓu c¸c nguån g©y « nhiÔm vµ xö lý triÖt ®Ó chÊt « nhiÔm, g×n gi÷ c¶nh quan ®« thÞ ®Æc biÖt lµ c¶nh quan mÆt n­íc. Chóng ta ph¶i dÇn tiÕn ®Õn viÖc tÊt c¶ n­íc th¶i ®Òu ph¶i qua xö lý tr­íc khi ®æ vµo hÖ thèng tho¸t n­íc chung cña thµnh phè. §å ¸n ®Æt ra mét vÊn ®Ò hÕt søc bøc thiÕt vµ gi¶i ph¸p xö lý còng kh¸ t¸o b¹o, míi mÏ, nh­ng rÊt kh¶ thi. §Ó nghiªn cøu s©u h¬n vÒ vÊn ®Ò nµy, UBND Hµ Néi cÇn tæ chøc c¸c héi th¶o víi sù cã mÆt cña c¸c nhµ qui ho¹ch, kiÕn tróc, c¸c nhµ m«i tr­êng häc, x· héi häc vµ c¸c c¬ quan chuyªn ngµnh nh­ c¸c viÖn, c¸c së qui ho¹ch kiÕn tróc, bé khoa häc c«ng nghÖ, bé tµi nguyªn m«i tr­êng… Cã nhiÒu ph­¬ng ph¸p ®Ó xö lý chÊt « nhiÔm nh­ng ph­¬ng ph¸p hiÖu qu¶ nhÊt, tiÕt kiÖm nhÊt vÒ l©u dµi vÉn lµ gi¸o dôc ý thøc gi÷ g×n vÖ sinh m«i tr­êng cho ng­êi d©n, thùc hiÖn x· héi ho¸ trong b¶o vÖ m«i tr­êng, tr×nh bµy ®Ó ng­êi d©n hiÓu ®­îc c¸c chiÕn l­îc l©u dµi mµ s½n sµng hi sinh lîi Ých c¸ nh©n v× lîi Ých céng ®ång. Víi nÒn kinh tÕ cßn chËm ph¸t triÔn, ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh xö lý n­íc th¶i, h¹ tÇng hÖ thèng cÊp tho¸t n­íc, chóng ta cã thÓ sö dông ph­¬ng ph¸p “nhµ n­íc vµ nh©n d©n cïng lµm” b»ng c¸ch thu phÝ xö lý n­íc th¶i. ViÖc nµy ®· ®­îc thùc hiÖn trªn thÕ giíi. Chóng ta nªn t¹o cho ng­êi d©n mét niÒm tù hµo ®­îc sèng ë mét thµnh phè giµu truyÒn thèng nh©n v¨n, chøa ®ùng rÊt nhiÒu di s¶n v¨n ho¸, lµ ng­êi d©n cña thµnh phè cã nÒn tri thøc cao nhÊt n­íc, chóng ta ph¶i lµm sao ®Ó bé mÆt thñ ®« lµ niÒm kiªu h·nh cña n­íc nhµ, cã nh­ thÕ chóng ta míi cã thÓ x©y dùng Hµ Néi thµnh mét thµnh phè “xanh, s¹ch, ®Ñp”, lµ ®iÓm ®Õn du lÞch cña khu vùc vµ c¶ thÕ giíi. Tµi liÖu tham kh¶o TrÇn Quèc V­îng, Vò TuÊn S¸n “Hµ Néi ngh×n x­a” TrÇn Hïng, NguyÔn Quèc Th«ng “Th¨ng Long – Hµ Néi m­êi thÕ kû ®« thÞ ho¸” Uû ban nh©n d©n thµnh phè Hµ Néi vµ C¬ quan hîp t¸c quèc tÕ NhËt B¶n (JICA) “ B¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi Dù ¸n tho¸t n­íc nh»m c¶i t¹o m«i tr­êng Hµ Néi – Giai ®o¹n 2” Uû ban nh©n d©n thµnh phè Hµ Néi “ Qui ho¹ch tæng thÓ kinh tÕ vµ x· héi ®Õn n¨m 2010 cña thµnh phè Hµ Néi.” 5. Côc thèng kª Hµ Néi : Niªn gi¸m 1999 6. Hoµng V¨n HuÖ “ Gi¸o tr×nh tho¸t n­íc tËp 1: M¹ng l­íi tho¸t n­íc” “ Gi¸o tr×nh tho¸t n­íc tËp 2: Xö lý n­íc th¶i”