Ngày nay khoa học kỹ thuật đã đem lại nhiều bước tiến nhảy vọt trong sự
phát triển kinh tế. Con người đã từng bước đưa những thiết bị kỹ thuật hiện đại
vào ứng dụng trong cuộc sống để giải phóng dần sức lao động của mình. Một
trong những ứng dụng của con người là đưa hệ thống định vị toàn cầu GPS vào
ứng dụng trong nhiều ngành như: Hàng hải, hàng không, an ninh quốc phòng và
nhất là trong công tác trắc địa và bản đồ .
Hệ thống định vị toàn cầu GPS (Global Positioning System) là hệ thống
định vị, dẫn đường sử dụng các vệ tinh nhân tạo do Bộ Quốc Phòng Mỹ triển
khai từ năm 1970. Ban đầu hệ thống này được sử dụng chủ yếu cho mục đích
quân sự, nhưng do tính ưu việt của hệ thống này mà nó đã và đang được ứng
dụng rộng rãi trong nhiều hoạt động kinh tế, xã hội. Trắc địa và bản đồ cũng là
một trong những ngành ứng dụng công nghệ này có hiệu quả những tính năng ưu
việt đó.
ở nước ta đã đưa kỹ thật định vị toàn cầu GPS vào sử dụng một cách có
hiệu quả trong công tác trắc địa và bản đồ từ đầu những năm 1990. Thực tế cho
thấy ngành trắc địa nước ta đã làm chủ công nghệ này và đã giải quyết được
nhiều nhiệm vụ quan trọng trong công tác trắc địa. Vì thế để tìm hiểu và chứng
minh tính ứng dụng thực tiễn cao của công nghệ GPS trong lĩnh vực trắc địa và
bản đồ nói chung và trong ngành trắc địa ảnh nói riêng em đã chọn đề tài:
“ Đo nối khống chế ảnh ngoại nghiệp bằng công nghệ GPS”. Nhằm mục đích
nêu rõ những khả năng ứng dụng công nghệ GPS trong việc xác định toạ độ
điểm khống chế ảnh ngoại nghiệp phục vụ công tác tăng dày khống chế ảnh.
Nội dung đồ án gồm:
Chương I : Những vấn đề cơ bản về điểm khống chế ngoại nghiệp và công nghệ dùng để đo nối
Chương II : Công nghệ GPS trong công tác đo nối điểm khống chế ngoại nghiệp
Chương III: Thực nghiệm đo nối khống chế ảnh khu đo Bến Tre
Kết luận
Tài liệu tham khảo
63 trang |
Chia sẻ: banmai | Lượt xem: 2074 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đo nối khống chế ảnh ngoại nghiệp bằng công nghệ GPS, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
WADGPS), trong
®ã ngêi ta tæ chøc mét sè ®iÓm cøng (®Æt m¸y cè ®Þnh) bao quanh mét khu vùc
lín (®êng kÝnh kh«ng qu¸ 500 km). T¹i ®ã thêng xuyªn thu d÷ kiÖn ®Ó tÝnh vµ
truyÒn sè c¶i chÝnh cho c¸c m¸y di ®éng trong khu vùc.
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 26 - Tr¾c ®Þa B -K48
II.1.4. C¸c nguån sai sè ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ ®o GPS
C¸c nguån sai sè ¶nh hëng tíi ®é chÝnh x¸c ®Þnh vÞ vÖ tinh GPS bao gåm
c¸c nguån sai sè chÝnh sau:
II.1.4.1. Sai sè hÖ thèng
1. Sai sè cña ®ång hå trªn vÖ tinh vµ trong ®ång hå m¸y thu
§é chÝnh x¸c ®ång hå vµ ®ång bé thêi gian gi÷a ®ång hå m¸y thu vµ ®ång
hå vÖ tinh cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc n©ng cao ®é chÝnh x¸c vµ kÕt qu¶
®o GPS. TÊt nhiªn c¶i tiÕn ®ång hå m¸y thu lµ viÖc cã thÓ lµm ngay ®îc, nh
l¾p ®Æt ®ång hå nguyªn tö nh trªn vÖ tinh, tuy nhiªn gi¸ thµnh m¸y thu sÏ rÊt
cao. Do vËy, ngêi ta chØ cã thÓ c¶i tiÕn ®ång hå th¹ch anh trong m¸y thu ®Ó kh¶
n¨ng æn ®Þnh h¬n trong giai ®o¹n ®ång bé víi ®ång hå vÖ tinh.
2. Sai sè quü ®¹o vÖ tinh
§©y lµ nguån sai sè kh¸ lín nhng t¸c ®éng chñ yÕu vµo täa ®é tuyÖt ®èi
trong hÖ WGS-84 chØ cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc víi ®é chÝnh x¸c kho¶ng 10 m ®Õn
100m. Täa ®é nµy cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc tÝnh to¸n gia sè täa ®é X,
Y, Z cña c¸c Baseline. NÕu ®é chÝnh x¸c täa ®é tuyÖt ®èi cña mét ®Çu
Baseline t¨ng ®îc tõ 1m ®Õn 2m th× ®é chÝnh x¸c cña X, Y, Z cè thÓ t¨ng
thªm ®îc 1 dm. ChÝnh v× vËy ngêi ta cÇn cã täa ®é trong hÖ WGS-84 tíi cì 2m
®Ó cã ®îc Baseline cã ®é chÝnh x¸c cao. §Ó kh¾c phôc sai sè nµy ngêi ta sö
dông c¸c biÖn ph¸p sau:
- Sö dông lÞch vÖ tinh chÝnh x¸c t¹i thêi ®iÓm ®o:LÞch vÖ tinh chÝnh x¸c cã
thÓ cã ®îc nÕu yªu cÇu NASA hoÆc IGS cung cÊp, nhng c¸ch nµy kh«ng tiÖn
dông v× ph¶i chê ®îi mét kho¶ng thêi gian kh«ng ng¾n.
- Quan tr¾c liªn tôc trong 24 giê: tøc lµ 2 vßng quü ®¹o cña vÖ tinh cã thÓ
hiÖu chØnh ®îc lÞch vÖ tinh th«ng qua c¸c phÇn mÒm xö lý míi, ®é chÝnh x¸c
®¹t tíi 1m. §é chÝnh x¸c nµy ®· ®îc thö nghiÖm t¹i ViÖt Nam vµ ®· so s¸nh kÕt
qu¶ ®o täa ®é tuyÖt ®èi víi kÕt qu¶ lan truyÒn täa ®é theo c¸c Baseline tõ mét
®iÓm gèc täa ®é tuyÖt ®èi còng nh víi täa ®é ®o nèi víi líi IGS quèc tÕ.
- Sö dông hÖ thèng DGPS toµn cÇu do OMNISTAR cung cÊp theo c«ng nghÖ
RTCM víi c¸c sè hiÖu chØnh täa ®é ®îc cung cÊp tõ hÖ thèng c¸c tr¹m cè ®Þnh
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 27 - Tr¾c ®Þa B -K48
toµn cÇu. C«ng nghÖ nµy còng ®· ®îc thö nghiÖm t¹i ViÖt Nam vµ cho ®é chÝnh
x¸c ®¹t tíi 1m nh lý thuyÕt ®· dù b¸o.
II.1.4.2. Sai sè do m«i trêng
1. Sai sè do tÇng ®iÖn ly vµ tÇng ®èi lu
Sai sè do tÇng ®iÖn ly: §©y lµ sai sè do hiÖn tîng khóc x¹ tia sãng ®i tõ
kho¶ng kh«ng vò trô vµo tÇng ®Çu tiªn cña khÝ quyÓn. Sai sè nµy kh«ng g©y ¶nh
hëng lín ®Õn kÕt qu¶ ®o trong kho¶ng c¸ch ng¾n mµ chØ cã ý nghÜa trªn kho¶ng
c¸ch dµi. §Ó kh¾c phôc sai sè nµy ngêi ta sö dông tÇn sè thø hai ®Ó chØnh vµo
c¸c trÞ ®o trªn kho¶ng c¸ch dµi.
Sai sè do tÇng ®èi lu: §©y lµ hiÖn tîng khóc x¹ tia sèng ®i tõ líp khÝ
quyÓn gÇn mÆt ®Êt. TÇng ®èi lu ph©n bè trong ph¹m vi tõ mÆt ®Êt tíi ®é cao gÇn
50 km. Khi qua tÇng ®èi lu tèc ®é truyÒn sãng biÕn ®éng phøc t¹p h¬n, tïy
thuéc vµo t×nh h×nh mÆt ®Êt (nh s«ng, hå, sa m¹c...) vµ thêi tiÕt. Sai sè nµy cã
t¸c ®éng chñ yÕu vµo c¸c trÞ ®o trªn kho¶ng c¸ch ng¾n mµ kh«ng phô thuéc
nhiÒu vµo kho¶ng c¸ch dµi.
Tríc ®©y ngêi ta yªu cÇu ®o nhiÖt ®é, ¸p suÊt, ®é Èm ®Ó tÝnh sè hiÖu
chØnh do ¶nh hëng cña tÇng ®èi lu. §Õn nay c¸c phÇn mÒm ®· sö dông sè hiÖu
chØnh theo m« h×nh tÇng ®èi lu t¹o ®é chÝnh x¸c cao h¬n sè hiÖu chØnh theo
nhiÖt ®é, ¸p suÊt, ®é Èm.
2. Sai sè do hiÖn tîng ®êng dÉn
Sai sè nµy do hai nguån g©y ra, mét lµ do c¸c nguån ph¸t sãng ng¾n
quanh m¸y thu t¹o nªn (nh c¸c ®µi truyÒn h×nh, truyÒn thanh), hai lµ do song
GPS ph¶n x¹ tõ c¸c vËt thÓ ®Æt quanh antenna. §Ó kh¾c phôc c¸c sai sè nµy
ngêi ta c¶i tiÕn c¸c antenna cã ®é nh¹y cao h¬n nh»m t¹o kh¶ n¨ng tù läc nhiÔu
vµ ®Æt thªm c¸c bé läc trong phÇn mÒm, bªn c¹nh ®ã ngêi ta quy ®Þnh chØ quan
s¸t vÖ tinh ë ®é cao tõ 15o trë nªn so víi mÆt ph¼ng ch©n trêi.
3. Sai sè do hiÖn tîng trît chu kú
§iÓm quan träng nhÊt khi ®o GPS lµ ph¶i thu ®îc tÝn hiÖu Ýt nhÊt tõ 4 vÖ
tinh tøc lµ ph¶i cã tÇm nh×n th«ng tíi c¸c vª tinh ®ã.
TÝn hiÖu vÖ tinh lµ sãng cùc ng¾n trong phæ ®iÖn tö, nã cã thÓ xuyªn qua
m©y mï, song kh«ng thÓ truyÒn qua ®îc t¸n c©y hoÆc c¸c vËt che ch¾n. Do vËy
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 28 - Tr¾c ®Þa B -K48
tÇm nh×n vÖ tinh th«ng tho¸ng lªn bÇu trêi cã tÇm quan träng ®Æc biÖt ®èi víi
c«ng t¸c ®o ®¹c.
Khi sö dông trÞ ®o pha cÇn ph¶i b¶o ®¶m thu tÝn hiÖu vÖ tinh trùc tiÕp, liªn
tôc nh»m x¸c ®Þnh s« nguyªn lÇn bíc sãng khëi ®Çu, tuy nhiªn cã nh÷ng trêng
hîp ngay c¶ khi vÖ tinh nh×n thÊy nhng m¸y thu vÉn bÞ gi¸n ®o¹n thu tÝn hiÖu,
trêng hîp ®ã cã mét chu kú kh«ng x¸c ®Þnh ®· tr«i qua mµ m¸y thu kh«ng ®Õm
®îc khiÕn cho sè nguyªn lÇn bíc sãng thay ®æi lµm sai kÕt qu¶ ®Þnh vÞ. Do ®ã
ph¶i ph¸t hiÖn vµ x¸c ®Þnh sù trît chu kú trong tÝn hiÖu GPS. Mét sè m¸y thu cã
thÓ nhËn biÕt ®îc sù trît chu kú vµ thªm vµo sè hiÖu chØnh t¬ng øng khi sö lý
sè liÖu. MÆt kh¸c khi tÝnh to¸n xö lý sè liÖu ®o GPS cã thÓ dïng sai ph©n bËc ba
®Î nhËn biÕt vµ xö lý hiÖn tîng trît chu kú.
II.1.4.3. Sai sè do ®å h×nh vÖ tinh
Ta biÕt r»ng viÖc ®Þnh vÞ GPS lµ viÖc gi¶i bµi to¸n giao héi nghÞch kh«ng
gian dùa vµo ®iÓm gèc lµ c¸c vÖ tinh vµ kho¶ng c¸ch ®Õn c¸c m¸y thu. Trong
trêng hîp tèi u khi tÝn hiÖu vÖ tinh GPS lµ vÖ tinh ph¶i cã sù ph©n bè h×nh häc
c©n ®èi trªn bÇu trêi xung quanh ®iÓm ®o. ChØ sè m« t¶ ®å h×nh vÖ tinh gäi lµ hÖ
sè ph©n t¸n ®é chÝnh x¸c- hÖ sè DOP (Delution of Precision). ChØ sè DOP lµ
nghÞch ®¶o thÓ tÝch cña khèi tû diÖn t¹o thµnh gi÷a c¸c vÖ tinh vµ m¸y thu.
δ = DOPδo
ChØ sè DOP chia ra c¸c lo¹i:
VDOP : lµ ®é suy gi¶m chÝnh x¸c trong cao ®é.
HDOP : lµ ®é suy gi¶m chÝnh x¸c trong mÆt ph¼ng 2D.
PDOP : lµ ®é suy gi¶m chÝnh x¸c vÞ trÝ kh«ng gian 3D.
TDOP : lµ ®é suy gi¶m chÝnh x¸c trong thêi gian.
GDOP : lµ ®é suy gi¶m chÝnh x¸c kh«ng gian 3D vµ thêi gian.
II.1.4.4. Sai sè do ngêi ®o
Khi ®o GPS, t©m h×nh häc cña antenna may thu cÇn ®Æt chÝnh x¸c trªn t©m
mèc ®iÓm ®o theo ®êng d©y däi. antenna ph¶ ®Æt c©n b»ng, chiªu cao tõ t©m
h×nh häc cña antenna cÇn ®o vµ ghi chÝnh x¸c. §o chiÒu cao kh«ng chÝnh x¸c lµ
lçi hay m¾c ph¶i cña ngêi ®o GPS. Ngay c¶ khi x¸c ®Þnh täa ®é mÆt ph¼ng ®o
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 29 - Tr¾c ®Þa B -K48
chiÒu cao còng rÊt quan träng v× GPS lµ hÖ thèng ®Þnh vÞ ba chiÒu, sai sè chiÒu
cao sÏ lan truyÒn sang vÞ trÝ mÆt ph¼ng vµ ngîc l¹i.
II.1.5. Mét sè hÖ thèng ®Þnh vÞ toµn cÇu kh¸c
Song hµnh víi hÖ thèng NAVSTAR GPS, cßn cã hai hÖ thèng ®Þnh vÞ toµn
cÇu t¬ng tù lµ hÖ thèng GLONASS – Global Navigation Satellite System (cña
Nga) vµ hÖ thèng GALILEO (cña liªn minh Ch©u ¢u).
1.HÖ thèng ®Þnh vÞ toµn cÇu GLONASS
§©y lµ hÖ thèng ®Þnh vÞ toµn cÇu do Liªn X« chÕ t¹o còng ®· ®îc ®a vµo
sö dông tõ n¨m 1982. HÖ thèng còng bao gåm 24 vÖ tinh nhng quay trong 3
mÆt ph¼ng quü ®¹o cã b¸n kÝnh tõ 18840 km ®Õn 19940 km, trªn mçi quü ®¹o
c¸c vÖ tinh cã ®é gi·n c¸ch lµ 45o, chu kú quay cì 676 phót.
HiÖn nay hÖ thèng GLONASS còng ®ang trong giai ®o¹n ®Çu ho¹t ®éng
víi 14 vÖ tinh.
Ngµy 25 th¸ng 12 n¨m 2005, ROSKOSMOS (C¬ quan Kh«ng gian Nga)
®· phãng bæ xung 3 vÖ tinh míi n»m trong kÕ ho¹ch triÓn khai cho hoµn chØnh
m¹ng líi 24 vÖ tinh ®îc triÓn khai thµnh 3 quü ®¹o bao quanh Tr¸i ®Êt. Toµn
hÖ thèng sÏ ho¹t ®éng vµo n¨m 2010.
H×nh 2.6 Mét sè vÖ tinh cña hÖ thèng GLONASS
2. HÖ thèng ®Þnh vÞ toµn cÇu GALILEO
Vµo 5h GMT s¸ng ngµy 28 th¸ng 12 n¨m 2005, th«ng qua tªn löa Soyouz
tõ s©n bay vò trô Baikonour t¹i Kazakhstan c¬ quan kh«ng gian Ch©u ¢u (ESA)
®· phãng vÖ tinh GIOVE-A lªn quü ®¹o ®Þa tÜnh, b¾t ®Çu bíc thö nghiÖm cho
ch¬ng tr×nh “HÖ thèng ®Þnh vÞ toµn cÇu GALILEO”.
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 30 - Tr¾c ®Þa B -K48
NhiÖm vô ®Çu tiªn cña vÖ tinh GIOVE-A (nÆng 600 kg, sÏ ho¹t ®éng ë ®é
cao 23222 km) lµ b¶o ®¶m viÖc sö dông tÇn sè sãng v« tuyÕn ®îc Liªn ®oµn
ViÔn th«ng quèc tÕ (ITU) ph©n bæ cho hÖ thèng GALIELO.
§ång thêi thö nghiÖm hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hai ®ång hå nguyªn tö (cèt
lâi sèng cßn cña hÖ thèng ®Þnh vÞ toµn cÇu), cïng c¸c th«ng sè kü thuËt kh¸c
phôc vô cho viÖc triÓn khai c¸c vÖ tinh trong ch¬ng tr×nh GALILEO, mµ theo
kÕ ho¹ch sÏ b¾t ®Çu phãng lªn n¨m 2006.
Theo ESA, hÖ thèng GALILEO cã tæng céng 30 vÖ tinh, dù kiÕn b¾t ®Çu
ho¹t ®éng vµo n¨m 2008 vµ hoµn chØnh toµn bé hÖ thèng vµo n¨m 2010. HÖ
thèng thö nghiÖm nhiÒu c«ng nghÖ míi, ch¼ng h¹n nh ®ång hå nguyªn tö, m¸y
t¹o tÝn hiÖu vµ thiÕt bÞ thu tÝn hiÖu cña ngêi sö dông.
Khi ®i vµo ho¹t ®éng hÖ thèng GALILEO sÏ x¸c ®Þnh vÞ trÝ b»ng c«ng
nghÖ real-time, tøc lµ dùa vµo thêi gian truyÒn tÝn hiÖu ®Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ cÇn t×m.
Víi tèc ®é truyÒn tÝn hiÖu cùc nhanh, gÇn nh tøc thêi, hÖ thèng GALILEO ®îc
tr«ng ®îi cã thÓ x¸c ®Þnh mét vËt thÓ trªn mÆt ®Êt víi sai sè trong kho¶ng 1m.
V× lµ hÖ thèng ®Þnh vÞ ®Çu tiªn phôc vô cho môc ®Ých d©n sù, hÖ thèng
GALILEO cßn høa hÑn rÊt nhiÒu lîi Ých vÒ mÆt kinh tÕ, x· héi vµ khoa häc kü
thuËt. Cô thÓ, nhê ®é chÝnh x¸c cao cña hÖ thèng GALILEO mµ hÖ thèng qu¶n
lý giao th«ng ®« thÞ cña nhiÒu níc cã thÓ ®îc tù ®éng hãa hoµn toµn, gióp c¬
quan chøc tr¸ch theo dâi chÆt chÏ vµ chÝnh x¸c mäi ho¹t ®éng ®ang lu th«ng
trªn c¸c tuyÕn xa lé, gi¸m s¸t hiÖu qu¶ c¸c ®iÓm kÑt xe, tai n¹n. H¬n n÷a hÖ
thèng GALILEO cßn cã kh¶ n¨ng tÝch hîp víi c¸c chÝp ®Æc biÖt g¾n trong ®iÖn
tho¹i di ®éng, biÕn nã thµnh mét thiÕt bÞ ®Þnh vÞ v« tuyÕn v« cïng tiÖn lîi.
H×nh 2.7 M« h×nh hÖ thèng GALILEO khi hoµn thµnh
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 31 - Tr¾c ®Þa B -K48
H×nh 2.8 H×nh ¶nh mét sè vÖ tinh cña hÖ thèng GALILEO
II.2. øng dông c«ng nghÖ GPS trong ®o nèi khèng ChÕ
¶nh
II.2.1. ¦u ®iÓm khi dïng c«ng nghÖ GPS ®Ó ®o nèi khèng chÕ ¶nh
Víi sù ra ®êi cña hÖ thèng ®Þnh vÞ toµn cÇu GPS nh÷ng ngêi lµm c«ng t¸c
tr¾c ®Þa cã ®îc mét ph¬ng tiÖn ®o ®¹c hiÖn ®¹i chøa ®ùng nhiÒu tÝnh n¨ng u
viÖt ®¸ng kÓ so víi c¸c ph¬ng ph¸p truyÒn thèng, mµ tríc hÕt lµ trong lÜnh vùc
vÉn thêng gäi lµ c¸c c«ng t¸c khèng chÕ täa ®é. HÖ thèng nµy cho phÐp ®¹t ®é
chÝnh x¸c cao vÒ vÞ trÝ t¬ng ®èi gi÷a c¸c ®iÓm xÐt hÇu nh rÊt Ýt phô thuéc vµo
kho¶ng c¸ch gi÷a chóng vµ kh«ng cÇn th«ng híng, do vËy viÖc ph©n cÊp c¸c
m¹ng líi tr¾c ®Þa vµ x©y dùng chóng theo s¬ ®å ®i tõ tæng qu¸t ®Õn chi tiÕt trë
nªn kh«ng cßn lµ vÊn ®Ò nguyªn t¸c n÷a. Bªn c¹nh ®ã hÖ thèng kh«ng ®ßi hái
th«ng híng gi÷a c¸c ®iÓm ®o, hÇu nh kh«ng ®ßi hái vÒ ®iÒu kiÖn thêi tiÕt vµ
thêi ®iÓm ®o, cßn kho¶ng thêi gian ®o t¹i mçi ®iÓm thêng kh«ng qu¸ 2 - 3 giê
®ång hå, thËm chÝ chØ cÇn 2 - 3 ba phót tïy thuéc vµo c¸ch ®o vµ yªu cÇu vÒ ®é
chÝnh x¸c. Cã thÓ nãi, c«ng nghÖ GPS ®· t¹o ra mét cuéc c¸ch m¹ng thùc sù
trong lÜnh vùc tr¾c ®Þa, vµ nã cßn hµm chøa nhiÒu kh¶ n¨ng vµ u thÕ tiÒm Èn
®ang ®îc khai th¸c.
Tõ nh÷ng u ®iÓm khi dïng hÖ thèng GPS cho phÐp ta lùa chän c¸c ®iÓm
khèng chÕ ngo¹i nghiÖp ë nh÷ng vÞ trÝ tèi u cho c¸c khèi t¨ng dµy theo c¸c
ph¬ng ¸n bè trÝ ®iÓm khèng chÕ ngo¹i nghiÖp cho phï hîp víi tõng ph¬ng
ph¸p vµ yªu cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c.
II.2.2. Quy ®Þnh kü thuËt ®o vµ xö lý tÝnh to¸n b×nh sai kÕt qu¶ ®o GPS
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 32 - Tr¾c ®Þa B -K48
1. Quy ®Þnh chung
1.1 ViÖc ®o GPS trong Tr¾c ®Þa cÇn ®îc tiÕn hµnh theo mét ph¬ng ¸n kü thuËt
®· ®îc phª duyÖt nh»m x¸c ®Þnh chÝnh x¸c c¸c gi¸ trÞ täa ®é ®iÓm GPS phôc vô
cho c«ng viÖc thµnh lËp líi tr¾c ®Þa trong thêi gian ng¾n nhÊt vµ ®¹t hiÖu qu¶
kinh tÕ cao..
1.2 §o GPS trong tr¾c ®Þa ®îc tiÕn hµnh theo c¸c tr×nh tù nh sau
- Thu thËp tµi liÖu gèc vµ sè liÖu gèc.
- Chän hÖ thèng täa ®é vµ thêi gian.
- LËp ph¬ng ¸n kü thuËt vµ tr×nh duyÖt.
- Chän ®iÓm vµ ch«n mèc.
- Lùa chän m¸y mãc vµ thiÕt bÞ.
- §o ng¾m.
- Ghi sæ ®o ngo¹i nghiÖp.
- Xö lý sè liÖu.
- B¸o c¸o tæng kÕt vµ nép thµnh qu¶.
1.3 C¸c cÊp ®o vµ ph¬ng ph¸p GPS nªu trong ph¬ng ¸n kü thuËt ®îc chän tïy
thuéc vµo yªu cÇu ®é chÝnh x¸c x¸c ®Þnh ®¹i lîng cÇn bè trÝ, ®¹i lîng dÞch
chuyÓn vµ ®Æc ®iÓm cña tõng ®èi tîng c«ng tr×nh.
2. HÖ thèng täa ®é vµ thêi gian
2.1 HÖ thèng täa ®é
2.1.1 §o GPS sö dông hÖ thèng täa ®é toµn cÇu WGS - 84 (HÖ täa ®é tr¾c ®Þa
quèc tÕ) khi cã yªu cÇu sö dông hÖ täa ®é HN 72 hoÆc hÖ täa ®é nµo kh¸c th×
ph¶i tÝnh chuyÓn täa ®é. C¸c tham sè h×nh häc c¬ b¶n cña Elipxoid toµn cÇu vµ
Elipxoid tham kh¶o cña c¸c hÖ täa ®é ph¶i phï hîp víi quy ®Þnh ë b¶ng 1. HÖ
täa ®é VN – 2000 cã c¸c tham sè h×nh häc c¬ b¶n cña Elipxoid hoµn toµn gièng
víi hÖ täa ®é tr¾c ®Þa Quèc tÕ WGS – 84.
2.1.2 Khi ®o GPS c¸c yªu cÇu sö dông hÖ täa ®é ®Þa ph¬ng hoÆc hÖ täa ®é ®éc
lËp th× ph¶i tÝnh chuyÓn ®æi täa ®é vµ cÇn ph¶i cã c¸c tham sè kü thuËt sau:
- Tham sè h×nh häc cña Elipxoid tham kh¶o.
- §é kinh cña kinh tuyÕn trôc gi÷a mói chiÕu.
- H»ng sè céng vµo tung ®é, hoµnh ®é.
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 33 - Tr¾c ®Þa B -K48
- §é cao thêng cña mÆt chiÕu.
- Täa ®é ®iÓm khëi tÝnh vµ ph¬ng vÞ khëi tÝnh.
2.1.3 Khi tÝnh chuyÓn tõ hÖ täa ®é tr¾c ®Þa Quèc tÕ cña líi GPS sang hÖ täa ®é
khu vùc, cÇn ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu. B×nh sai líi GPS trong hÖ täa ®é vu«ng gãc
ph¼ng theo phÐp chiÕu Gauus ( Ko = 1), kinh tuyÕn trôc Lo c¸ch khu ®o kh«ng
qu¸ 20 km. NÕu sö dông phÐp chiÕu UTM 6o ( Ko= 0.9996) th× kinh tuyÕn trôc
c¸ch khu ®o trong giíi h¹n 160 km ®Õn 200 km. NÕu sö dông phÐp chiÕu UTM
3o ( Ko = 0.9999) th× kinh tuyÕn trôc c¸ch khu ®o trong giíi h¹n 70 km ®Õn 110
km. Khi chän phÐp chiÕu Gauus ph¶i sö dông Elipxoid Krasovxky, cßn nÕu dïng
phÐp chiÕu UTM th× sö dông Elipxoid WGS – 84.
B¶ng 1. Tham sè h×nh häc c¬ b¶n
Elipxoid toµn cÇu Elipxoid tham kh¶o
HÖ täa ®é
tham sè
WGS - 84 HN - 72
B¸n trôc lín a (m) 6378137 6378245
B¸n trôc nhá b (m) 6356752.3142 6356863.019
§é dÑt α 1/298.257223563 1/298.3
B×nh ph¬ng ®é lÖch t©m thø
nhÊt e2 0.00669437999013 0.0066934216
B×nh ph¬ng ®é lÖch t©m thø
nhÊt e’2 0.006739496742227 0.0067385254
2.1.4 Khi tÝnh chuyÓn ®æi ®é cao GPS thµnh ®é cao thêng th× cÇn sö dông hÖ
®é cao nhµ níc víi ®iÓm gèc ®é cao quèc gia.
2.2 HÖ thèng thêi gian
Thêi gian trong ®o GPS ®îc sö dông lµ thêi gian quèc tÕ UTC. Khi muèn dïng
giê ViÖt Nam th× ph¶i tiÕn hµnh chuyÓn ®æi ( giê Hµ Néi = giê GPS + 7).
3. ThiÕt kÕ kü thuËt líi GPS
3.1 Ph©n cÊp h¹ng líi
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 34 - Tr¾c ®Þa B -K48
3.1.1 Dùa vµo chiÒu dµi trung b×nh gi÷a 2 ®iÓm l©n cËn vµ ®é chÝnh x¸c cña nã,
líi GPS ®îc chia thµnh c¸c h¹ng II, III, IV vµ c¸c cÊp 1. Khi thµnh lËp líi cã
thÓ thùc hiÖn theo ph¬ng ¸n tuÇn tù bao gåm tÊt c¶ c¸c cÊp, h¹ng hoÆc líi vît
cÊp, líi cung mét cÊp, h¹ng
3.1.2 §é chÝnh x¸c chiÒu dµi gi÷a hai ®iÓm l©n cËn cña c¸c cÊp líi GPS ®îc
tÝnh theo c«ng thøc
262 ).10.( Dba
§é chÝnh x¸c ph¬ng vÞ cña c¹nh ®îc tÝnh theo c«ng thøc
2
2
2
D
qpm
Trong ®ã:
a - sai sè cè ®Þnh (mm)
b - hÖ sè sai sè tû lÖ
D - chiÒu dµi c¹nh ®o (km)
Víi m¸y thu 4600 LS : a= 5 mm; b=1; p”=1; q”=5
HoÆc D
m
m D
3.1.3 C¸c yªu cÇu kü thuËt chñ yÕu cña c¸c cÊp líi GPS ph¶i phï hîp víi quy
®Þnh nªu ë b¶ng 2. ChiÒu dµi c¹nh ng¾n nhÊt gi÷a 2 ®iÓm l©n cËn b»ng 1/2 ®Õn
1/3 chiÒu dµi c¹nh trung b×nh, chiÒu dµi c¹nh lín nhÊt b»ng 2 3 lÇn chiÒu dµi
c¹nh trung b×nh. Khi chiÒu dµi c¹nh nhá h¬n 200 m, sai sè trung ph¬ng chiÒu
dµi c¹nh ph¶i nhá h¬n 20 mm
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 35 - Tr¾c ®Þa B -K48
B¶ng 2. Yªu cÇu kü thuËt chñ yÕu cña líi GPS
®îc thµnh lËp ®Ó phôc vô ®o vÏ b¶n ®å
CÊp h¹ng
ChiÒu dµi
c¹nh trung
b×nh (km)
a (mm) b (110-6) Sai sè trung ph¬ng t¬ng®èi c¹nh yÕu nhÊt
II 9 10 2 1/120 000
III 5 10 5 1/80 000
IV 2 10 10 1/45 000
1 1 10 10 1/20 000
2 < 1 15 20 1/10 000
3.1.4 §èi víi líi GPS thiÕt lËp ®Ó khèng chÕ thi c«ng vµ quan tr¾c chuyÓn dÞch
biÕn d¹ng c«ng tr×nh th× ph¶i dùa vµo yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cña tõng c«ng tr×nh
mµ thiÕt kÕ líi sao cho tháa m·n yªu cÇu ®ã.
3.2. Nguyªn t¾c thµnh lËp vµ thiÕt kÕ líi
3.2.1 Tríc khi thiÕt kÕ m¹ng líi GPS cÇn ph¶i thu thËp tµi liÖu sau
- B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín nhÊt ®· cã trong khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh
- Tµi liÖu vÒ líi khèng chÕ mÆt b»ng vµ ®é cao ®· cã trong khu ®o, kÌm theo
b¸o c¸o tæng kÕt kü thuËt thµnh lËp líi.
- C¸c tµi liÖu vÒ ®Þa chÊt c«ng tr×nh, ®Þa chÊt thñy v¨n, giao th«ng, thñy hÖ vµ c¸c
tµi liÖu liªn quan ®Õn qui ho¹ch ph¸t triÓn khu ®o.
3.2.2 ViÖc thiÕt kÕ líi GPS ph¶i c¨n cø vµo yªu cÇu thùc tÕ vµ trªn c¬ së ®iÒu
tra nghiªn cøu kü c¸c tµi liÖu gèc, sè liÖu gèc hiÖn cã t¹i khu vùc cÇn ®o. Trong
líi GPS gi÷a c¸c ®iÓm kh«ng cÇn nh×n thÊy nhau, nhng ®Ó cã thÓ t¨ng dµy líi
b»ng ph¬ng ph¸p ®o truyÒn thèng, mçi ®iÓm GPS cÇn ph¶i nh×n th«ng ®Õn Ýt
nhÊt mét ®iÓm kh¸c.
3.2.3 Khi thiÕt kÕ líi, ®Ó tËn dông c¸c t liÖu tr¾c ®Þa, b¶n ®å ®· cã, nªn sö
dông hÖ täa ®é ®· cã cña khu ®o. C¸c ®iÓm khèng chÕ ®· cã nÕu phï hîp víi yªu
cÇu cña ®iÓm líi GPS th× tËn dông c¸c mèc cña chóng.
3.2.4 Líi GPS ph¶i ®îc t¹o thµnh 1 hoÆc nhiÒu vång ®o ®éc lËp, tuyÕn phï
hîp. Sè lîng c¹nh trong vång ®o ®éc lËp, tuyÕn phï hîp trong c¸c cÊp líi GPS
ph¶i tu©n theo qui ®Þnh nªu trong b¶ng 3.
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 36 - Tr¾c ®Þa B -K48
B¶ng 3. Quy ®Þnh vÒ sè lîng c¹nh trong vßng ®o ®éc lËp
hoÆc tuyÕn phï hîp ®èi víi c¸c cÊp líi GPS
CÊp h¹ng II III IV 1 2
Sè c¹nh trong vßng ®o ®éc lËp
hoÆc tuyÕn phï hîp 6 8 10 10 10
3.2.5 §Ó tÝnh täa ®é c¸c ®iÓm GPS trong hÖ täa ®é mÆt ®Êt cÇn ph¶i cã sè liÖu
khëi tÝnh trong hÖ täa ®é mÆt ®Êt vµ ®o nèi víi mét sè ®iÓm khèng chÕ ®Þa
ph¬ng. §èi víi c«ng tr×nh lín, sè ®iÓm ®o nèi cÇn ph¶i lín h¬n 3, ®èi víi c¸c
c«ng tr×nh nhá, sè ®iÓm ®o nèi tõ 23.
3.2.6 §Ó tÝnh ®é cao thêng cña c¸c ®iÓm GPS cÇn dÉn ®é cao tíi c¸c ®iÓm GPS
theo qui ®Þnh sau
- §Ó ®o nèi ®é cao cÇn ph¶i dïng ph¬ng ph¸p thñy chuÈn h×nh häc cã ®é cao
chÝnh x¸c tõ h¹ng IV trë lªn hoÆc dïng ph¬ng ph¸p ®o cao kh¸c cã ®é chÝnh
x¸c t¬ng ®¬ng.
- §é cao thêng cña c¸c ®iÓm GPS, sau khi tÝnh to¸n vµ ph©n tÝch, nÕu phï hîp
víi yªu cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c cã thÓ dïng ®Ó ®o vÏ b¶n ®å.
4. Chän ®iÓm vµ ch«n mèc
4.1 §iÓm ®o b»ng c«ng nghÖ GPS ph¶i chän ë vÞ trÝ tháa m·n c¸c ®iÒu kiÖn sau
®©y:
- §¶m b¶o gãc nh×n xung quanh ®iÓm vÒ phÝa thiªn ®Ønh ( thÞ trêng tõ t©m ¨ng
ten cña m¸y nh×n lªn bÇu trêi) kh«ng bÞ che khuÊt lµ 150o. Trêng hîp cã h¬ng
bÞ che khuÊt khi lËp lÞch ®o ph¶i chän ®ñ sè vÖ tinh tèi thiÓu chung cho c¸c tr¹m
®o ®ång thêi cã quü ®¹o kh«ng ®i qua híng bÞ che khuÊt.
- C¸ch ®µi ph¸t sãng ®iÖn lín kh«ng díi 500 m.
- ThuËn tiÖn cho viÖc ph¸t triÓn c¸c ®êng chuyÒn, líi gi¶i tÝch cÊp 1,2. NÕu
®iÓm GPS dù kiÕn lµ ®iÓm khëi tÝnh cña líi cÊp 1, 2 th× ph¶i lu ý tíi viÖc th«ng
híng cho viÖc ®o nèi ph¬ng vÞ sau nµy.
4.2 Sau khi chän ®iÓm ph¶i ghi chó ®iÓm.
4.3 Mèc cña c¸c ®iÓm GPS lµ mèc hai tÇng cã dÊu sø ë t©m cña c¶ hai tÇng, Mèc
ch«n ch×m víi ®é s©u cña mÆt mèc lµ 0,2 m. Xung quanh mèc ph¶i ®æ têng bª
t«ng b¶o vÖ.
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 37 - Tr¾c ®Þa B -K48
4.4 C¸c ®iÓm GPS ®îc ®¸nh dÊu nh sau: sè hiÖu ®iÓm gåm 6 ch÷ sè: 3 ch÷ sè
®Çu lµ sè thø tù tê b¶n ®å tØ lÖ 1: 100 000, sè thø t lµ sè 4. Hai sè sau cïng lµ sè
thø tù cña ®iÓm n»m trong tê b¶n ®å 1: 100 000 b¾t ®Çu tõ 0,1,2... ®Õn hÕt ( vÝ dô
104401).
4.5 Sau khi ch«n mèc ph¶i tiÕn hµnh bµn giao mèc cho chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng
víi sù cã mÆt cña c¸n bé ®Þa chÝnh cña ®Þa ph¬ng.
5. C«ng t¸c ®o GPS
5.1 C¸c yªu cÇu kü thuËt c¬ b¶n
- Yªu cÇu kü thuËt c¬ b¶n khi ®o GPS c¸c cÊp ph¶i phï hîp víi quy ®Þnh ®îc
nªu trong b¶ng 4.
- Khi quan tr¾c GPS ë c¸c cÊp hÖ sè suy gi¶m ®é chÝnh x¸c vÞ trÝ kh«ng gian 3
chiÒu PDOP cña c¸c cÊp h¹ng líi GPS ph¶i < 6, ( quy ®Þnh sè vÖ tinh 6).
5.2 LËp kÕ ho¹ch ®o
- Tríc khi tiÕn hµnh ®o cÇn sö dông phÇn mÒm PLAN hoÆc QUICK PLAN ®Ó
lËp lÞch ®o vµ cÇn lËp b¶ng dù b¸o c¸c vÖ tinh cã thÓ quan s¸t ®îc. Trong b¶ng
cã: Sè hiÖu vÖ tinh, ®é cao vÖ tinh vµ gãc ph¬ng vÞ, thêi gian quan s¸t tèt nhÊt
®Ó quan s¸t nhãm vÖ tinh tèt nhÊt, hÖ sè suy gi¶m ®é chÝnh x¸c vÞ trÝ kh«ng gian
3 chiÒu SV 6. Khi xung quanh ®iÓm ®o cã nhiÒu ®Þa vËt che ch¾n ph¶i lËp lÞch
®o theo ®iÒu kiÖn chr ch¾n thùc tÕ t¹i c¸c ®iÓm ®o.
- Täa ®é dïng ®Ó lËp b¶ng dù b¸o cho c¸c vÖ tinh lµ ®é kinh, ®é vÜ trung b×nh
cña khu ®o. Thêi gian dù b¸o nªn dïng thêi gian trung b×nh khi ®o ng¾m. Khi
khu ®o lín thêi gian ®o kÐo dµi th× cÇn lËp b¶ng dù b¸o cho tõng ph©n khu víi
thêi gian ®o kh¸c nhau vµ dïng lÞch vÖ tinh qu¶ng b¸ cã tuæi kh«ng qu¸ 20 ngµy.
- C¨n cø vµo sè lîng vÖ tinh m¸y thu, ®å h×nh líi GPS ®· thiÕt kÕ vµ b¶ng dù
b¸o vÖ tinh. LËp b¶ng ®iÒu ®é ®o ng¾m víi néi dung: Thêi gian ®o, sè liÖu tr¹m
®o, tªn tr¹m ®o, sè liÖu m¸y thu ...
- §é dµi ca ®o kh«ng Ýt h¬n 30 phót, víi ®iÒu kiÖn sè vÖ tinh quan s¸t kh«ng Ýt
h¬n 6 vµ PDOP kh«ng lín h¬n 5. Thêi gian ®o cã thÓ kÐo dµi thªm ®èi víi c¹nh
dµi hoÆc ®iÒu kiÖn thu tÝn hiÖu t¹i ®iÓm ®o kh«ng tèt. Thêi gian tèi thiÓu cña ca
®o nªn tham kh¶o sè liÖu ë b¶ng 5.
5.3 Yªu cÇu ®o ng¾m
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 38 - Tr¾c ®Þa B -K48
- C«ng t¸c do ng¾m trong líi GPS bao gåm c¸c thao t¸c: Khëi tÝnh m¸y thu
GPS t¹i tr¹m ®o vµ quy tr×nh thu tÝn hiÖu ghi vµo bé nhí cña m¸y.
- NÕu sö dông Ýt nhÊt ba m¸y thu GPS mét tÇn sè hoÆc hai tÇn sè cã tham sè ®é
chÝnh x¸c a 5 mm, b 2ppm vµ cã ®Þnh t©m quang häc ®Ó ®o líi GPS.
- §Þnh t©m quang häc cña m¸y thu GPS cÇn ®îc kiÓm nghiÖm tríc khi sö
dông, b¶o ®¶m sai sè ®Þnh t©m 1 mm.
- C¸c d©y dÉn nèi tõ antenna ®Õn m¸y thu vµ c¸c thiÕt bÞ phô trî ®îc kiÓm tra
kh«ng cã sai sãt, míi ®îc tiÕn hµnh thu tÝn hiÖu.
- Tríc khi më m¸y cho mét ca ®o ph¶i ®o chiÒu cao antenna b»ng thíc chuyªn
dïng ®äc sè ®Õn 1mm, ghi tªn m¸y, ®o l¹i chiÒu cao antenna ®Ó kiÓm tra, chªnh
lÖch chiÒu cao antenna. Sau khi t¾t m¸y, ®o l¹i chiÒu cao antenna ®Ó kiÓm tra,
chªnh lÖch chiÒu cao antenna gi÷a 2 lÇn ®o kh«ng vît qu¸ 2 mm vµ lÊy gi¸
trÞ trung b×nh ghi vµo sæ ®o. NÕu nh chªnh lÖch vît qu¸ h¹n sai cho phÐp, th×
ph¶i t×m hiÓu nguyªn nh©n, ®Ò xuÊt ý kiÕn xö lý vµ ghi vµo cét ghi chó trong sæ
®o.
- Sau khi m¸y thu b¾t ®Çu ghi nhËn sè liÖu, ngêi ®o cã thÓ sö dông c¸c chøc
n¨ng cña bµn phÝm, chän menu, t×m th«ng tin tr¹m ®o, sè vÖ tinh thu ®îc tÝn
hiÖu, sè hiÖu vÖ tinh, tû sè nhiÔu tÝn hiÖu, kÕt qu¶ ®Þnh vÞ tøc thêi, t×nh tr¹ng ghi,
gi÷ sè liÖu ( ®èi víi m¸y thu cã bµn phÝm ®iÒu khiÓn).
- Trong qu¸ tr×nh đo cña một ca đo kh«ng ®îc tiÕn hành c¸c thao t¸c sau: tắt
m¸y thu và khëi động l¹i; tiÕn hành tự đo thử (trừ khi ph¸t hiÖn cã sự cố; thay
®æi gãc cao cña vệ tinh; thay ®æi tần xuÊt thu tÝn hiÖu; thay ®æi vị trÝ antenna; ấn
phÝm ho·n và xo¸ th«ng tin.
- Trong thêi gian đo người đo kh«ng ®îc rêi m¸y, thêng xuyªn theo dâi t×nh
trạng làm viÖc cña m¸y thu, theo dâi nguån ®iÖn, t×nh h×nh vệ tinh và ghi số liÖu;
đồng thêi đề phßng m¸y bị chấn động làm chuyÓn dịch, đề phßng người và vật
thể kh¸c gần antenna che chắn tÝn hiÖu vệ tinh.
- Trong khi m¸y thu đang làm viÖc kh«ng ®îc dïng bộ đàm hoÆc ®iÖn tho¹i di
động ở gần m¸y thu. Khi cã sấm chớp, mưa to ph¶i tắt m¸y, ngừng đo và thu cất
antenna đề phßng sÐt ®¸nh.
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 39 - Tr¾c ®Þa B -K48
- Trong khi đo ph¶i b¶o đảm m¸y thu ho¹t động b×nh thêng, ghi số liÖu chÝnh
x¸c. Sau mçi ngµy đo nªn kịp thêi trót số liÖu vµo ®Üa cứng, ®Üa mÒm cña m¸y
tÝnh để tr¸nh mất số liÖu.
B¶ng 4. Yªu cÇu kü thuËt c¬ b¶n khi ®o c¸c cÊp
H¹ng môc CÊp h¹ng
Ph¬ng ph¸p
®o
H¹ng
II
H¹ng
III
H¹ng
IV
CÊp
1
CÊp
2
Gãc cao cña vÖ
tinh(o)
§o tÜnh
tÜnh nhanh
15 15 15 15 15
Sè lîng vÖ tinh
quan tr¾c dïng
®îc
§o tÜnh
tÜnh nhanh
4 4
5
4
5
4
5
4
5
Sè lÇn ®o lÆp
trung b×nh t¹i
tr¹m
§o tÜnh
tÜnh nhanh
2 2
2
1.6
1.6
1.6
1.6
1.6
1.6
Thêi gian quan
tr¾c: §é dµi thêi
gian thu tÝn hiÖu
ng¾n nhÊt (phót)
§o tÜnh
tÜnh nhanh
90 60
20
45
15
45
15
45
15
TÇn suÊt thu tÝn
hiÖu (s)
§o tÜnh
tÜnh nhanh
10
60
10
60
10
60
10
60
10
60
B¶ng 5. Thêi gian tèi thiÓu ca ®o
§é dµi c¹nh ®o
[km]
§é dµi thêi gian ca ®o
[phót]
0-1 20-30
1-5 30-60
5-10 60-90
10-20 90-120
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 40 - Tr¾c ®Þa B -K48
6. TÝnh to¸n kh¸i lîc vµ b×nh sai
6.1 Tríc khi tÝnh c¹nh ph¶i tÝnh chiÒu cao th¼ng ®øng cña antenna theo c«ng
thøc phï hîp víi tõng lo¹i antenna. ChiÒu cao antenna tÝnh ®Õn 1mm vµ ph¶i
nhËp vµo cho tõng tr¹m ®o ®Ó tÝnh c¹nh. Ph¶i kiÓm tra c¸c gi¸ trÞ nhiÖt ®é, ¸p
suÊt vµ ®é Èm khi nhËp sè liÖu vµo ®Ó tÝnh c¹nh.
6.2 C¸c ®iÓm ®o GPS ®ång thêi ph¶i tÝnh thµnh c¸c c¹nh ®éc lËp theo phÇn mÒm
xö lý sau ®ã ( POST PROCESSING) t¬ng øng vµ chän lêi gi¶i tèi u
(OPTIMUM) hoÆc cè ®Þnh (FIXED).
6.3 Tªn file kÕt qu¶ gåm 8 sè vµ phÇn më réng: 4 sè ®Çu lµ 4 sè cuèi cña sè hiÖu
®iÓm ®Çu, 4 sè cuèi lµ 4 sè cuèi sè hiÖu ®iÓm cuèi cïng, phÇn më réng lµ OPT,
FIX, FLT ho¨cTRP. Khi xö lý b»ng phÇn mÒm TRIMVEC – PLUS ph¶i lÊy c¶
file nhÞ ph©n cã phÇn më réng lµ SSF.
6.4 C¸c chØ tiªu khi xö lý c¹nh ph¶i ®¹t ®îc nh sau:
STT ChiÒu dµi c¹nh(km) RMS RDOP RATIO
1 1 - 10 0.02 + 0.004D (km) < 0.1 3.0
2 10 - 20 0.03 + 0.003D < 0.1 2.8
Trêng hîp mét trong c¸c chØ tiªu vît gi¸ trÞ cho phÐp nhng kh«ng qu¸
1.5 lÇn th× xem xÐt kÕt qu¶ tÝnh sai sè khÐp h×nh vµ b×nh sai s¬ bé ®Ó chÊp nhËn
lêi gi¶i hay ph¶i ®o l¹i.
6.5 Sau khi tÝnh c¹nh trong toµn líi ph¶i tiÕn hµnh tÝnh sai sè khÐp h×nh theo s¬
®å ®o.
6.6 B×nh sai líi GPS ph¶i tiÕn hµnh theo ch¬ng tr×nh ®îc tæng côc §Þa chÝnh
cho phÐp sö dông.
6.7 Qu¸ tr×nh tÝnh to¸n b×nh sai tiÕn hµnh theo c¸c bíc sau ®©y:
- B×nh sai trong hÖ WGS - 84.
- TÝnh ®é cao Goeid trªn elipxoid WGS - 84 cña tÊt c¶ c¸c ®iÓm.
- TÝnh ®é cao Geoid trÏn elipxoid qui chiÕu quèc gia cña tÊt c¶ c¸c ®iÓm.
- TÝnh täa ®é vu«ng gãc kh«ng gian theo elipxoid qui chiÕu quèc gia cña c¸c
®iÓm khëi tÝnh täa ®é vµ ®é cao.
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 41 - Tr¾c ®Þa B -K48
- B×nh sai líi trong hÖ täa ®é vu«ng gãc kh«ng gian theo elipxoid qui chiÕu
quèc gia vµ tÝnh chuyÓn täa ®é vÒ täa ®é quèc gia.
- §¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c
- Biªn tËp thµnh qu¶.
6.8 C¸c chØ tiªu sai sè ph¶i ®¹t ®îc sau b×nh sai nh sau:
- Sai sè trung ph¬ng ph¬ng vÞ trÝ ®iÓm 0.07 m.
- Sai sè gãc ph¬ng vÞ 2” .
- Sai sè t¬ng ®èi c¹nh nh b¶ng sau ®©y
ChiÒu dµi c¹nh Sai sè t¬ng hç
5 -15 km Díi 1/200 000
3- 5 km Díi 1/100 000
Díi 3 km Sai sè tuyÖt ®èi kh«ng qu¸ 0.012 m
II.2.3 Quy tr×nh ®o nèi khèng chÕ ¶nh b»ng c«ng nghÖ GPS
1. Khèi ¶nh
§Ó cã thÓ tiÕn hµnh ®o nèi khèng chÕ ¶nh ngo¹i nghiÖp th× tríc hÕt ta
ph¶i cã t liÖu ¶nh. ë ®©y lµ c¸c ¶nh hµng kh«ng, tõ nh÷ng tÊm ¶nh t¹o thµnh
khèi ¶nh sau ®ã chän c¸c ®iÓm khèng chÕ ¶nh vµ ch©m chÝch nªn ®ã ®Ó sau ®ã ta
bè trÝ ngoµi thùc ®Þa. ViÖc chän vµ bè trÝ ®iÓm tiÕn hµnh theo yªu cÇu kü thuËt
nh ®· nªu ë ch¬ng I.
2. §iÓm gèc täa ®é vµ ®é cao nhµ níc
C«ng t¸c ®o nèi khèng chÕ ¶nh cã nhiÖm vô lµ ®a täa ®é ¶nh vÒ hÖ täa ®é
quèc gia. Do ®ã c«ng viÖc tiÕp theo cña quy tr×nh c«ng nghÖ ®o nèi lµ ph¶i t×m
®îc ®iÓm gèc nhµ níc. Nh÷ng ®iÓm nµy ®· cã täa ®é hoÆc ®é cao, tõ nh÷ng
®iÓm nµy ta sÏ tiÕn hµnh ®o nèi vµo c¸c ®iÓm khèng chÕ ¶nh. Khi ®o nèi ta nªn
t×m tèi thiÓu tõ 23 ®iÓm gèc nhµ níc trong ®ã cã mét ®iÓm ®é cao.
3. ThiÕt kÕ ®iÓm khèng chÕ ¶nh ngo¹i nghiÖp
Kü thËt ®Þnh vÞ GPS kh«ng yªu cÇu ®iÒu kiÖn th«ng híng gi÷a c¸c ®iÓm,
nªn ®iÓm khèng chÕ ¶nh ngo¹i nghiÖp cÇn ®îc chän lµ c¸c ®Þa vËt râ nÐt hoÆc
®· ®îc ®¸nh dÊu t¹i c¸c vÞ trÝ chuÈn trong líi tam gi¸c ¶nh kh«ng gian. §ång
thêi chó ý b¶o ®¶m ®iÒu kiÖn tèt cho viÖc b¾t tÝn hiÖu cña vÖ tinh, tr¸nh c¸c lo¹i
®Þa vËt sau:
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 42 - Tr¾c ®Þa B -K48
- C¸c ®Þa vËt ë vïng ®Þa h×nh cã sù ph¶n x¹ lín nh: §iÓm gÇn mÆt níc, ®iÓm
®Þa vËt ë vïng ®åi träc, ®iÓm ®Þa vËt ë vïng cã hµm lîng mèi cao hoÆc cã
kho¸ng s¶n kim lo¹i...
- C¸c ®Þa vËt ë vïng cã kh¶ n¨ng ph¶n x¹ nhiÒu chiÒu, nh c¸c thung lòng, c¸c
sên nói vµ t¹i c¸c vïng cã nhiÒu ®Þa vËt kiÕn tróc thîng tÇng.
- C¸c ®iÓm ®Þa vËt t¹i c¸c khu vùc cã nguån ph¸t sãng ®iÖn tõ m¹nh, nh c¸c
tr¹m rada, c¸c ®êng ®iÖn cao thÕ vµ c¸c tr¹m biÕn thÕ...
- B¶o ®¶m gãc nh×n lªn bÇu trêi xung quanh ®iÓm kh«ng nhá h¬n 15o.
4. ThiÕt kÕ ®å h×nh ®o GPS vµ x¸c ®Þnh thêi gian ®o
Th«ng thêng trong c«ng t¸c ®o nèi khèng chÕ ¶nh ngo¹i nghiÖp sö dông
ph¬ng ph¸p ®Þnh vÞ t¬ng ®èi. V× vËy cÇn thiÕt kÕ mét tr¹m ®o GPS cè ®Þnh
trong líi ®o nèi khèng chÕ ¶nh ngo¹i nghiÖp sao cho b¶o ®¶m ®é chÝnh x¸c
®ång ®Òu trong líi, ®ång thêi cã kh¶ n¨ng t¹o thµnh nh÷ng ®å h×nh tèi u cho
c«ng t¸c ®o ®¹c vµ xö lý sè liÖu. H×nh 2.9 lµ mét vÝ dô vÒ thiÕt kÕ mét líi ®o nèi
khèng chÕ ¶nh ngo¹i nghiÖp b»ng kü thuËt ®Þnh vÞ vÖ tinh GPS vµ h×nh 2.10 m«
t¶ mét vµi ®å h×nh quan tr¾c ®îc t¹o thµnh tõ 3 hay 4 m¸y thu GPS khi tiÕn
hµnh c«ng t¸c ®o nèi ngo¹i nghiÖp.
- §iÓm khèng chÕ ¶nh ngo¹i nghiÖp ®o b»ng GPS
- §iÓm khèng chÕ c¬ së
H×nh 2.9 S¬ ®å thiÕt kÕ líi ®o nèi khèng chÕ ¶nh b»ng GPS
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 43 - Tr¾c ®Þa B -K48
1
1 1 2
2
2 3 3 4 3 4
a. §å h×nh ®o víi 3 m¸y b. §å h×nh ®o víi 4 m¸y
H×nh 2.10 S¬ ®å bè trÝ ®å h×nh ®o 3 hoÆc 4 m¸y thu GPS
HiÖn nay trªn quü ®¹o lu«n cã ®ñ 24 vÖ tinh GPS, nªn t¹i mçi ®iÓm tr¹m
®o chØ cÇn quan tr¾c 10 phót vµ kh«ng phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn thêi tiÕt. §é
chÝnh x¸c cña kÕt qu¶ ®o ®îc xö lý b»ng phÇn mÒm chuyªn dông cña m¸y cã
thÓ ®¹t ®Õn cì cm. trong trêng hîp ®å h×nh tèt cã thÓ ®¹t 1cm/10 km.
5. §o GPS ngo¹i nghiÖp
5.1 Tríc khi ®o ph¶i lËp lÞch ®o GPS vµ cÇn lu ý
- Chän kho¶ng thêi gian ®o cã Ýt nhÊt 4 vÖ tinh.
- Chän PDOP (®é chÝnh x¸c vÞ trÝ vÖ tinh) kh«ng lín h¬n 5.0.
- Gãc cao cña vÖ tinh ph¶i lín h¬n 15o.
- Ph©n bè h×nh chiÕu cña vÖ tinh trªn mÆt ph¼ng ngang ®i qua ®iÓm ®o ph¶i r¶i
®Òu quanh ®iÓm ®o.
- Nªn chän c¸c vÖ tinh cã ph¬ng vÞ c¾t ngang ®êng nèi c¸c ®iÓm ®o ®ång thêi.
- LÞch ®o cã thÓ lËp mét lÇn cho toµn bé khu ®o nhng hµng ngµy ph¶i trõ ®i thêi
gian mäc sím cña vÖ tinh (4 phót).
5.2 M¸y thu tÝn hiÖu vÖ tinh lµ c¸c lo¹i m¸y TRIMBLE NAVIGATION
SURVEYOR seri 4000, 5000, ... Khi dïng c¸c l¹i m¸y kh¸c ph¶i tiÕn hµnh thö
nghiÖm.
5.3 Thêi gian ®o GPS trªn c¸c ®iÓm theo quy ph¹m ®· ®o ë trªn.
5.4 ChiÒu cao antenna ®o 2 lÇn: tríc vµ sau khi ®o ®Ó kiÓm tra, ®äc sè ®Õn 1
mm vµ ph¶i n¹p vµo m¸y
Ph¶i ghi ®Çy ®ñ vµo sæ ®o: sè hiÖu ®iÓm, tªn ®iÓm, thêi tiÕt, ngêi ®o, ngêi
ghi sæ, sè hiÖu tr¹m ®o/lÇn ®o, ¸p suÊt, nhiÖt ®é, tæng trÞ ®o cña tõng vÖ tinh,
tæng trÞ ®o liªn tôc, vÏ s¬ ®å ®o nèi vµ c¸c ghi chó ®iÓm.
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 44 - Tr¾c ®Þa B -K48
5.5 Tïy thuéc vµo bé nhí trong m¸y thu vµ kÕ ho¹ch tæ chøc thi c«ng, sau khi
kÕt thóc mét hoÆc mét sè tr¹m ®o, sè liÖu trót vµo m¸y vi tinh ®Ó tÝnh to¸n vµ ghi
vµo ®Üa mÒm ®Ó lu. Khi trót sè liÖu vµo m¸y vi tÝnh ph¶i kiÓm tra tªn file sè
liÖu, tªn ®iÓm, c¸c sè liÖu vÒ khÝ tîng vµ chiÒu cao antenna n¹p vµo m¸y cã
®óng kh«ng, nÕu sai sãt ph¶i chØnh söa ngay.
6. Xö lý sè liÖu ®o GPS vµ b×nh sai
6.1 TÝnh to¸n kh¸i lîc b»ng phÇn mÒm Trimble Geomatices Office 1.63
TÝnh to¸n kh¸i lîc lµ t×m c¸c gi¸ trÞ x¸c suÊt nhÊt cña c¸c vÐct¬ nèi 2
®iÓm ®o ®ång thêi, ®ã lµ DX, DY, DZ trong hÖ WGS-84.
6.2 B×nh sai líi
ViÖc b×nh sai líi ®îc tiÕn hµnh theo phÇn mÒm Trimble Geomatices
Office 1.63 cña h·ng TRIMBLE NAVAGATION.
Qu¸ tr×nh b×nh sai nh sau:
- LËp líi GPS tõ c¸c kÕt qu¶ tÝnh kh¸i lîc.
- Biªn tËp l¹i sè hiÖu ®iÓm theo ®óng s¬ ®å thiÕt kÕ.
- Fix c¸c ®iÓm gèc täa ®é vµ ®é cao Nhµ níc trong hÖ täa ®é VN- 2000,
lÊy kinh tuyÕn trôc cña khu ®o.
- B×nh sai m¹ng líi.
7. §¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c vµ b¸o c¸o kÕt qu¶
Sau khi tÝnh to¸n b×nh sai ta tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c nÕu ®¹t chØ
tiªu kü thuËt ta tiÕn hµnh viÖc b¸o c¸o kÕt qu¶.
KÕt qu¶ bao gåm b¶ng täa ®é vµ ®é cao theo hÖ täa ®é, ®é cao Nhµ níc
vµ c¸c sai sè mx, my, mh.
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 45 - Tr¾c ®Þa B -K48
H×nh 2.11 S¬ ®å quy tr×nh ®o nèi khèng chÕ ¶nh b»ng c«ng nghÖ GPS.
Khèi ¶nh
ThiÕt kÕ ®iÓm
KCANN
ThiÕt kÕ ®å h×nh ®o
GPS vµ x¸c ®Þnh
thêi gian ®o
§o GPS ngo¹i nghiÖp
Xö lý sè liÖu ®o GPS
vµ b×nh sai
§¸nh gi¸ ®é chÝnh
x¸c vµ b¸o c¸o
kÕt qu¶
§iÓm gèc täa ®é vµ
®é cao nhµ níc
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 46 - Tr¾c ®Þa B -K48
Ch¬ng III
Thùc nghiÖm ®o nèi khèng chÕ ¶nh
khu ®o bÕn tre
iii.1 Kh¸i qu¸t vÒ khu vùc thùc nghiÖm
III.1.1. T×nh h×nh vµ ®Æc ®iÓm khu thùc nghiÖm
1. §èi tîng thùc nghiÖm
Thùc nghiÖm t¹i ®Þa bµn thuéc tØnh BÕn Tre víi môc tiªu cã ®îc b¶n ®å
®Þa h×nh tû lÖ 1: 5000 vµ m« h×nh sè ®é cao (DEM) ®Ó x©y dùng c¬ së d÷ liÖu
GIS phôc vô phßng chèng lò lôt vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vïng ®ång b»ng
s«ng Cöu Long. C«ng tr×nh ®îc phèi hîp thùc hiÖn bëi Trung t©m ViÔn th¸m
kÕt hîp víi ViÖn Nghiªn cøu §Þa chÝnh.
2. VÞ trÝ khu vùc thùc nghiÖm
Khu vùc thùc nghiÖm tØnh BÕn Tre n»m trong ph¹m vi tõ 10000’00” ®Õn
11007’05” vÜ ®é B¾c vµ tõ 105026’30” ®Õn 108048’45” kinh ®é §«ng. DiÖn tÝch
khu vùc ®o vÏ b¶n ®å kho¶ng 1364 km2
3. §Æc ®iÓm ®Þa lý tù nhiªn
§Æc trng ®Þa lý cña khu vùc nµy lµ vïng ®ång b»ng víi nhiÒu s«ng, r¹ch,
kªnh, m¬ng dµy ®Æc. §Þa h×nh t¬ng ®èi thuÇn nhÊt lµ ®ång b»ng b»ng ph¼ng,
hÖ thèng kªnh r¹ch ch»ng chÞt, chia c¾t ®Þa h×nh thµnh nhiÒu m¶nh riªng biÖt vµ
chÞu ¶nh hëng Ýt cña lò lôt hµng n¨m. HÖ thèng thñy v¨n trong khu vùc rÊt ph¸t
triÓn( mËt ®é kho¶ng 0,6 - 0,8 km/km2) víi mét m¹ng líi s«ng, kªnh, r¹ch
ch»ng chÞt nèi liÒn nhau ®· t¹o ra mét diÖn m¹o bÒ mÆt cña ®Þa h×nh bÞ c¾t sÎ
lín. ë ®©y cã hÖ thèng s«ng lín lµ s«ng TiÒn ®æ ra biÓn b»ng ba cöa chÝnh: cöa
§¹i, cöa TiÓu vµ cöa Hµm Lu«ng, chia c¾t ®Þa bµn tØnh BÕn Tre thµnh nhiÒu vïng
riªng biÖt. Do lîng phï sa lín cña s«ng TiÒn ®æ ra biÓn, nªn hµng n¨m c¸c vïng
b·i båi ven s«ng, ven biÓn ®îc båi tô réng lín h¬n. Líp phñ thùc vËt chñ yÕu lµ
lóa vµ c©y ¨n qu¶ chiÕm diÖn tÝch réng lín, ngoµi ra cßn rõng trµm tù nhiªn.
Rõng trång cã ë vïng chua phÌn vµ d¶i ven biÓn, ®Æc biÖt lµ ë c¸c vïng b·i ven
biÓn cã hÖ sinh th¸i rõng ngËp mÆn, víi lo¹i c©y chñ yÕu ®íc, n¾m... Khu thùc
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 47 - Tr¾c ®Þa B -K48
nghiÖm cã khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, nhiÖt ®é cao kh¸ ®Òu trong n¨m, trung
b×nh kho¶ng 27,40C. KhÝ hËu ph©n thµnh 2 mïa râ rÖt: mïa ma tõ th¸ng 5 ®Õn
th¸ng 10 vµ mïa kh« tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 4 n¨m sau. Lîng ma trung b×nh
hµng n¨m kho¶ng 1620mm/n¨m, ®é Èm kho¶ng 83%, mïa lò thêng kÐo dµi
trong th¸ng 7, 8, 9.
4. §Æc ®iÓm kinh tÕ - x· héi
Khu thùc nghiÖm n»m trong vïng cã rÊt nhiÒu tiÒm n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ
- x· héi cña ®ång b»ng Cöu Long. Tríc hÕt, ®©y lµ mét trong nh÷ng khu vùc cã
diÖn tÝch trång c©y ¨n qu¶ lín nhÊt Nam Bé; lµ vïng cã lîi thÕ ph¸t triÓn du lÞch
sinh th¸i nhÊt ë ViÖt Nam víi c¸c miÖt vên réng lín, nhiÒu lo¹i c©y ¨n tr¸i
ngon, khÝ hËu m¸t mÎ, c¶nh quan ®Ñp ë Long Thíi - BÕn Tre. Ngµnh nu«i trång
vµ chÕ biÕn thñy s¶n còng rÊt ph¸t triÓn víi m« h×nh nu«i t«m t¹i c¸c ®Çm ë ven
biÓn vµ vïng níc lî, nu«i c¸ trong c¸c bÌ th¶ ë trªn s«ng TiÒn, vïng biÓn van
c¸c cöa s«ng. Trong khu vùc cã nhiÒu ®iÓm d©n c ®« thÞ nh TX. BÕn Tre vµ
nhiÒu thÞ trÊn kh¸c. Do ®Æc ®iÓm ®Þa lý khu ®o cã hÖ thèng kªnh, r¹ch dµy ®Æc,
ch»ng chÞt nªn m¹ng líi giao th«ng ®êng thñy rÊt ph¸t triÓn lµ ®êng giao
th«ng chñ yÕu cho viÖc ®i l¹i gi÷a c¸c vïng; ë ®©y cã nhiÒu tuyÕn ®êng thñy
quan träng vËn t¶i hµnh kh¸ch vµ hµng hãa ®i l¹i gi÷a c¸c tØnh ®ång b»ng s«ng
Cöu Long. HÖ thèng giao th«ng ®êng bé Ýt vµ ph©n bè kh«ng ®Òu, ®êng « t«
cã tuyÕn ®êng quèc lé 1A vµ c¸c tuyÕn ®êng liªn tØnh, liªn huyÖn nèi víi c¸c
®iÓm d©n c lín, cßn l¹i lµ c¸c ®êng ®Êt chñ yÕu ch¹y däc theo c¸c bê kªnh
r¹ch, thêng bÞ ngËp níc trong mïa ma nªn ®i l¹i gÆp nhiÒu khã kh¨n.
III.1.2 HiÖn tr¹ng th«ng tin t liÖu
1. C¸c t liÖu täa ®é vµ ®é cao
a. §iÓm to¹ ®é
Trong khu thùc nghiÖm cã c¸c ®iÓm täa ®é Nhµ níc h¹ng II vµ hÖ thèng
®iÓm ®Þa chÝnh c¬ së (§CCS) dµy ®Æc. C¸c ®iÓm täa ®é h¹ng II ®· ®îc tu bæ l¹i
vµ x©y têng bao kiªn cè trong c¸c n¨m tõ 1999 ®Õn 2002. C¸c ®iÓm ®Þa chÝnh
c¬ së hÇu hÕt míi ®îc x©y dùng nªn chÊt lîng mèc cån tèt, nhng mét sè
®iÓm ®Õn nay ®· bÞ che khuÊt bëi c©y, do ®ã khi ®o GPS cÇn ph¶i chÆt c©y míi
®¶m b¶o yªu cÇu trong viÖc thu tÝn hiÖu
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 48 - Tr¾c ®Þa B -K48
- §iÓm täa ®é h¹ng II vµ §CCS: II-03; II-13; II-16; II-17; II-18; II-35; II-36; II-
37; II-29; II-31; II-32; II-43; II-50; II-51; II-49c; II-48; 682414; 670422;
b. Líi ®é cao
Trong khu thùc nghiÖm cã c¸c tuyÕn thñy chuÈn h¹ng I, II vµ h¹ng III
quèc gia. C¸c ®iÓm ®é cao h¹ng I, II ®îc tu bæ l¹i vµ x©y têng bao kiªn cè
trong c¸c n¨m tõ 1999 ®Õn 2002 nªn cßn rÊt tèt
Cßn m¹ng líi ®é cao h¹ng III trong khu ®o ®îc x©y dùng tõ sau gi¶i
phãng (n¨m 1976). Do m¹ng líi ®îc x©y dùng c¸ch ®©y ®· l©u (28 n¨m), l¹i
theo quy ph¹m 1973, mèc ch«n chÝm s©u c¸ch mÆt ®Êt tõ 30 ®Õn 50 cm, h¬n n÷a
®Þa h×nh, ®Þa vËt xung quanh vÞ trÝ mèc ®Õn nay thay ®æi rÊt nhiÒu. Ghi chó c¸c
mèc ®îc lËp s¬ sµi, thiÕu c¸c yÕu tè ®Þnh híng chÝnh x¸c. §Õn nay, qua mét
thêi gian dµi céng víi tèc ®é ph¸t triÓn cña kinh tÕ x· héi rÊt nhanh, nhiÒu khu
c«ng nghiÖp, khu d©n c ®îc x©y dùng vµ më réng, c¸c tuyÕn ®êng, kªnh
m¬ng ®îc tu bæ n©ng cÊp më réng thªm, v× vËy viÖc t×m mèc cò gÆp nhiÒu
khã kh¨n. NhiÒu mèc hiÖn nay kh«ng t×m thÊy hoÆc ®· bÞ mÊt.
- TuyÕn thñy chuÈn h¹ng II:
Trung L¬ng – Trµ Vinh cã 12 ®iÓm: II(TL-TV)1; II(TL-TV)1-1; II(TL-TV)1-2;
II(TL-TV) 1-3; II(TL-TV)2; II(TL-TV)3; II(TL-TV)4; II(TL-TV)4-1; II(TL-
TV)4-2; II(TL-TV)4-3; II(TL-TV)7; II(TL-TV)8.
- TuyÕn thñy chuÈn h¹ng III:
VÜnh Long – Má Cµy cã 8 ®iÓm: III(VL-MC)1; III(VL-MC)2; III(VL-MC)3;
III(VL-MC)4; III(VL-MC)5; III(VL-MC)6; III(VL-MC)7; III(VL-MC)8.
BÕn Tre – Hng Nhîng cã 6 ®iÓm: III(BT-HN)1; III(BT-HN)2; III(BT-HN)3;
III(BT-HN)4; III(BT-HN)5; III(BT-HN)6.
c. Líi täa ®é ®Þa chÝnh do ®Þa ph¬ng x©y dùng:
Trong nh÷ng n¨m qua ®Ó phôc vô cho viÖc thµnh lËp b¶n ®å ®Þa chÝnh c¸c
lo¹i tû lÖ, c¸c ®Þa ph¬ng ®· tiÕn hµnh ®o ®¹c mét sè m¹ng líi ®Þa chÝnh quy
®êng chuyÒn cÊp I,II. Líi nµy chØ dïng ®Ó tham kh¶o.
Víi c¸c ®iÓm täa ®é h¹ng III, hÖ thèng ®iÓm täa ®é ®Þa chÝnh c¬ së dµy
®Æc vµ c¸c tuyÕn thñy chuÈn Nhµ níc h¹ng I, II, III cã trong khu vùc cho thÊy
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 49 - Tr¾c ®Þa B -K48
®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕn hµnh ®o khèng chÕ ¶nh c¶ vÒ mÆt ph¼ng vµ ®é cao phôc vô
thµnh lËp b×nh ®å ¶nh vµ b¶n ®å ®Þa h×nh c¬ së 1: 5000.
2. T liÖu ¶nh
Khu thùc nghiÖm BÕn Tre ®îc phñ chïm ¶nh hµng kh«ng thuéc khu C9: gåm
cã ¶nh C9-05, C9-06;
C¸c th«ng tin c¬ b¶n vÒ t liÖu ¶nh hµng kh«ng cÇn sö dông khu C9
Ngµy chôp TuyÕn bay SL ¶nh Sè hiÖu ¶nh Tû lÖ ¶nh TB
08/3/2005 10 35 36-70 1/22 000
07/1/2006 11 11 533-543 1/22 000
22/2/2006 11 17 591-607 1/22 000
07/1/2006 12 28 514-487 1/22 000
07/1/2006 13 30 456-485 1/22 000
07/1/2006 14 27 455-429 1/22 000
07/1/2006 15 28 400-427 1/22 000
07/1/2006 16 24 376-399 1/22 000
07/1/2006 17 23 350-372 1/22 000
C¸c th«ng sè kü thuËt nh sau:
* M¸y chôp ¶nh, tiªu cù
- Khu C9-06 m¸y RMK - TOP15; tiªu cù 152,506 mm
- Khu C9- 23cm23cm
* §é cao bay chôp
- Khu C9-05, C9-06 lµ: 3365 m
* §é phñ däc p kho¶ng: 65 - 75 %
* §é phñ ngang q kho¶ng: 35 - 45 %
* Gãc xoay trung b×nh nhá h¬n 50
* §é cong tuyÕn bay ®¹t yªu cÇu
* Gãc nghiªng ®¹t yªu cÇu
* Tû lÖ ¶nh trung b×nh 1/ 22 000
ChÊt lîng phim ¶nh tèt, ®¹t yªu cÇu sö dông.
3. T liÖu b¶n ®å
B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 5 000 lo¹i Gauss
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 50 - Tr¾c ®Þa B -K48
Lo¹i b¶n ®å nµy ®îc thµnh lËp b»ng ph¬ng ph¸p ®o vÏ ¶nh lËp thÓ tõ n¨m
1991 ®Õn n¨m 1997, hÖ täa ®é HN - 72, mói 30, kinh tuyÕn trung ¬ng 1050 vµ
1080. C¸ch chia m¶nh vµ danh ph¸p b¶n ®å theo quy ®Þnh cña lo¹i b¶n ®å ®Þa
h×nh Gauss ë tû lÖ 1: 5 000. Kho¶ng cao ®Òu c¬ b¶n 1 m, lo¹i b¶n ®å nµy ®¶m
b¶o c¸c yªu cÇu cña quy ph¹m thµnh lËp ®o do Côc §o ®¹c vµ B¶n ®å Nhµ níc
tríc ®©y ban hµnh.
B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 10 000 lo¹i Gauss
§©y lµ lo¹i b¶n ®å ®îc thµnh lËp b»ng ph¬ng ph¸p ®o vÏ ¶nh lËp thÓ theo
¶nh m¸y bay hoÆc lµ ®îc biªn vÏ tõ b¶n ®å tû lÖ 1: 5000 chÝnh quy vÒ, do vËy
néi dung cña chóng vÒ c¬ b¶n lµ ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c vµ ®é tin cËy cÇn thiÕt.
Tuy nhiªn, do b¶n ®å ®îc thµnh lËp ®· kh¸ l©u (1991- 1999), nªn nhiÒu yÕu tè
kinh tÕ - x· héi ®· kh«ng cßn hoÆc Ýt cßn phï hîp víi thùc tÕ. Trong khu ®o lo¹i
b¶n ®å nµy chØ cã r¶i r¸c ë mét sè khu vùc nhá, b¶n ®å nµy chØ dïng lµm tµi liÖu
tham kh¶o.
B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 25 000, 1: 50 000 lo¹i VN 2000
B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 25 000, 1:50 000 phñ trïm toµn bé khu ®o ®· cã ë
d¹ng sè, do Trung t©m ViÔn th¸m hiÖn chØnh n¨m 2001 - 2003 theo ¶nh vÖ tinh
SPOT 4 (lo¹i Panchromatic) chôp n¨m 2001. Lo¹i b¶n ®å nµy ®îc sö dông ®Ó
tham kh¶o trong c«ng t¸c ®iÒu vÏ ¶nh, lËp s¬ ®å thiÕt kÕ ®o vÏ, líi khèng chÕ
¶nh.
B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 100 000 lo¹i VN 2000 vµ 1: 250 000
B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 100 000 lo¹i VN 2000 do Nhµ XuÊt b¶n B¶n ®å thµnh
lËp b»ng ph¬ng ph¸p biªn vÏ tõ b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 50 000 trong c¸c n¨m
2002 - 2005. ChÊt lîng b¶n ®å nµy hoµn toµn theo lo¹i b¶n ®å gèc lµ b¶n ®å tû
lÖ ®îc dïng ®Ó thµnh lËp. Do vËy cã nhiÒu khu vùc néi dung b¶n ®å th«ng tin
®· cò, Ýt hoÆc kh«ng phï hîp víi thùc tÕ. B¶n ®å ë tû lÖ 1: 250 000 ®ang ®îc
lu hµnh vµ sö dông ë d¹ng b¶n ®å nÒn trong hÖ HN - 72 do Nhµ XuÊt b¶n B¶n
®å biªn vÏ n¨m 1996- 1998 tõ b¶n ®å UTM cã chØnh lý mét sè yÕu tè kinh tÕ -
x· héi vµ ®· ®îc sè hãa. HiÖn nay Nhµ XuÊt b¶n B¶n ®å ®· vµ ®ang tiÕp tôc
biªn vÏ vµ sè hãa theo b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 100 000.
B¶n ®å ®Þa chÝnh chÝnh quy do ®Þa ph¬ng x©y dùng
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 51 - Tr¾c ®Þa B -K48
§©y lµ lo¹i b¶n ®å ®Þa chÝnh chÝnh quy do ®Þa ph¬ng x©y dùng víi nhiÒu lo¹i
tû lÖ tõ 1: 500 ®Õn 1: 5 000. C¸c vïng ®« thÞ, vïng ven ®« thÞ, vïng kinh tÕ träng
®iÓm thµnh lËp ë tû lÖ 1: 500, 1: 100, 1: 2 000, cßn l¹i thµnh lËp ë tû lÖ 1: 5000.
Néi dung cña b¶n ®å ®¹i chÝnh gåm ranh giíi c¸c thöa ®Êt, diÖn tÝch vµ lo¹i ®Êt.
§é chÝnh x¸c cña b¶n ®å ®Þa chÝnh ®¶m b¶o yªu cÇu trong quy ph¹m thµnh lËp
b¶n ®å ®Þa chÝnh theo tû lÖ t¬ng øng, tµi liÖu nµy sö dông ®Ó tham kh¶o phôc vô
c«ng viÖc ®iÒu vÏ ¶nh vµ bæ sung néi dung trong c«ng t¸c biªn tËp b¶n ®å ®¹i
h×nh c¬ së.
III.2 c¸c bíc xö lý sè liÖu
1. T¹o Project vµ ®Þnh nghÜa hÖ täa ®é
Tríc khi b¾t ®Çu xö lý sè liÖu mét m¹ng líi míi ta ph¶i t¹o mét Project
míi ®Ó chøa líi ®ã. C¸ch lµm nh sau:
- Khëi ®éng mudul xö lý sè liÖu (TGOffice), menu chÝnh cña ch¬ng tr×nh sÏ
hiÖn ra nh h×nh 3.1
H×nh 3.1
- Vµo menu File chän New Project cöa sæ New Project xuÊt hiÖn nh h×nh 3.2
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 52 - Tr¾c ®Þa B -K48
H×nh 3.2
- NhËp tªn Project(Name), chän ®¬n vÞ metric, sau ®ã chän nót OK cöa sæ
Project Properties nh h×nh 3.3
H×nh 3.3
- Chän Coordinate Sytem xuÊt hiÖn cöa sæ nh h×nh 3.4
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 53 - Tr¾c ®Þa B -K48
H×nh 3.4
- Chän Change trong phÇn Coordinate system settings cöa sæ Select Coordinate
System xuÊt hiÖn nh h×nh 3.5
H×nh 3.5
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 54 - Tr¾c ®Þa B -K48
- Chän New System Ên nót Next cöa sæ Select Coordinate System Type kÝch
chuét vµo Coordinate System And Zone.
H×nh 3.6
- Chän nót Next cöa sæ Select Coordinate System Zone xuÊt hiÖn nh h×nh 3.7
chän hÖ täa ®é VN2000 ë cöa sæ Coordinate System Group, chän kinh tuyÕn trôc
105m3 ë cöa sæ Zone.
H×nh 3.7
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 55 - Tr¾c ®Þa B -K48
- Chän nót Next cöa sæ Seclect Geoid Model xuÊt hiÖn, chän EGM96(Global)
sau ®ã chän nót Finish, cöa sæ Project Properties xuÊt hiÖn nh h×nh 3.3 chän
nót Apply ta sÏ cã mµnh h×nh cña ch¬ng tr×nh nh h×nh 3.9
H×nh 3.8
H×nh 3.9
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 56 - Tr¾c ®Þa B -K48
2. Trót sè liÖu tõ m¸y thu GPS
Tríc khi tÝnh to¸n ta ph¶i trót sè liÖu vµo Project ®Ó ë trong file Checkin,
sè liÖu vµo lµ file*.DAT cã trong m¸y thu, trong Project kh¸c hoÆc c¸c file*.ssf
lµ c¸c c¹nh ®· ®îc xö lý. Khi trót sè liÖu ta chän ®êng dÉn vµo Checkin ë
Project võa t¹o.
- Chän mudul Data Transfer xuÊt hiÖn cöa sæ nh h×nh 3.10
H×nh 3.10
3. NhËp tªn ®iÓm, chiÒu cao antenna vµ ®a ®iÓm ®o vµo ch¬ng tr×nh
Sau khi ®· trót sè liÖu tõ nh÷ng m¸y thu ta tiÕn hµnh nhËp tªn ®iÓm vµ
chiÒu cao antenna (víi nh÷ng m¸y cha nhËp khi ®o), c¸ch lµm nh sau:
- Tõ cöa sæ chÝnh cña ch¬ng tr×nh nh h×nh 3.9 vµo menu File chän Import cöa
sæ Import xuÊt hiÖn nh h×nh 3.10, chän GPS data file(*.dat)
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 57 - Tr¾c ®Þa B -K48
H×nh 3.11
- Chän nót OK cöa sæ Open xuÊt hiÖn nh h×nh 3.11
H×nh 3.12
- Chän Open cöa sæ Dat checkin xuÊt hiÖn nh h×nh 3.12, ta tiÕn hµnh nhËp tªn
®iÓm (Name) vµ chiÒu cao antenna (Antenna Height) nh h×nh 3.13
H×nh 3.13
4. Xö lý tÝn hiÖu vÖ tinh vµ tÝnh baseline
Sau khi nhËp tªn ®iÓm vµ chiÒu cao Antenna, ta tiÕn hµnh xö lý tÝn hiÖu vÖ
tinh. V× trong lóc ®o kh«ng ph¶i lóc nµo tÝn hiÖu còng æn ®Þnh do nhiÒu nguyªn
nh©n ®· nªu ë ch¬ng II. C¸ch xö lý nh sau:
- Vµo menu View chän Timeline ta cã cöa sæ chÝnh cña ch¬ng tr×nh nh h×nh
3.14. Ta tiÕn hµnh c¾t nh÷ng tÝn hiÖu vÖ tinh bÞ nhiÔu.
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 58 - Tr¾c ®Þa B -K48
H×nh 3.14
- Khi xö lý xong tÝn hiÖu vÖ tinh ta tiÕn hµnh tÝnh baseline nh sau:
Tõ menu Survey chän Process GPS Baselines cöa sæ GPS Processing nh
h×nh 3.15.
H×nh 3.15
Chän nót Save ®Ó lu kÕt qu¶ ta sÏ ®îc mµn h×nh chÝnh cña ch¬ng tr×nh
nh h×nh 3.16
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 59 - Tr¾c ®Þa B -K48
H×nh 3.16
5. Fix c¸c ®iÓm gèc täa ®é, ®é cao nhµ níc vµ b×nh sai
Sau khi ®· tÝnh xong c¸c baseline ta tiÕn hµnh Fix c¸c ®iÓm t¹o ®é vµ ®é
cao nhµ níc. C¸ch lµm nh sau:
- Tõ menu Adjustment chän Points cöa sæ Points xuÊt hiÖn ta tiÕn hµnh nhËp
®iÓm täa ®é vµ ®é cao nh h×nh 3.17.
H×nh 3.17
- Khi Fix xong c¸c ®iÓm täa ®é vµ ®é cao ta tiÕn hµnh b×nh sai, tõ menu
Adjustment chän Adjust( 23 lÇn) nh h×nh 3.18
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 60 - Tr¾c ®Þa B -K48
H×nh 3.18
§Ó xem kÕt qu¶, tõ menu Reports chän Network Adjustment Reports nh h×nh
3.19
H×nh 3.19
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 61 - Tr¾c ®Þa B -K48
III. §¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c vµ kÕt qu¶
Theo quy ph¹m thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 5 000, khi ®o nèi khèng
chÕ ¶nh c¸c yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cÇn ph¶i ®¹t lµ:
* Sai sè trung ph¬ng vÞ trÝ mÆt ph¼ng lµ:
m s = 0,1 mm Mb® = 500 mm = 0,5 m
* Sai sè trung ph¬ng ®é cao lµ:
m h = 1m 4
1 = 0.25 m
* C¸c chØ tiªu khi ®o nèi b»ng c«ng nghÖ GPS
- M¸y thu mét tÇn: RMS 0,04; Ratio 1,5: Reference variance 20
- M¸y thu hai tÇn: RMS 0,04; Ratio 1,5: Reference variance 10
Tõ kÕt qu¶ b×nh sai ë phÇn phô lôc so s¸nh víi yªu cÇu trªn ta cã thÓ kÕt
luËn: líi ®o ®¹t ®é chÝnh x¸c ®Ó thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 5 000.
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 62 - Tr¾c ®Þa B -K48
KÕt luËn
Qua mét thêi gian nghiªn cøu tµi liÖu vµ thùc hiÖn ®Ò tµi “§o nèi khèng
chÕ ¶nh ngo¹i nghiÖp b»ng c«ng nghÖ GPS” cïng víi sù híng dÉn cña thÇy
gi¸o ThS TrÇn Trung Anh vµ tËp thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn trong ViÖn Nghiªn
Cøu §Þa ChÝnh ®· gióp em hoµn thµnh ®å ¸n. Tõ kÕt qu¶ thùc hiÖn ®å ¸n, em rót
ra mét sè kÕt lu©n sau:
1. C«ng nghÖ GPS ra ®êi ®· lµm cho c«ng t¸c tr¾c ®Þa cã ®îc mét ph¬ng tiÖn
®o ®¹c hiÖn ®¹i víi nhiÒu tÝnh n¨ng u viÖt ®¸ng kÓ so víi c¸c ph¬ng ph¸p
truyÒn thèng, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc vÉn thêng gäi lµ c«ng t¸c khèng chÕ täa
®é.
2. Mét sè u ®iÓm cña hÖ thèng ®Þnh vÞ GPS
- Khi ®o nèi khèng chÕ ¶nh ngo¹i nghiÖp b»ng c«ng nghÖ GPS sÏ ®¶m b¶o kh¶
n¨ng liªn kÕt cña ®å h×nh, gi¶m thiÓu ®îc sè lîng ®iÓm khèng chÕ ngo¹i
nghiÖp vµ cho phÐp liªn kÕt khèi vµ m« h×nh lµ rÊt tèt.
- Khi dïng c«ng nghÖ GPS ®Ó ®o ta kh«ng cÇn quan t©m ®Õn viÖc c¸c ®iÓm cã
th«ng híng víi nhau kh«ng, kh«ng phô thuéc vµo ®å h×nh vµ kho¶ng c¸ch gi÷a
c¸c ®iÓm.
- Cho kÕt qu¶ nhanh vµ chÝnh x¸c tiÕt kiÖm ®îc rÊt nhiÒu thêi gian c«ng søc khi
thµnh lËp b¶n ®å so víi c¸c ph¬ng ph¸p truyÒn thèng.
MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng, song do thêi gian dµnh cho viÖc nghiªn cøu
trong khu«n khæ mét ®Ò tµi tèt nghiÖp qu¸ ng¾n vµ kinh nghiÖm thùc tÕ s¶n xuÊt
cha cã nªn kÕt qu¶ thu ®îc sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, em rÊt mong
®îc sù chØ dÉn cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ sù gãp ý cña c¸c b¹n ®ång nghiÖp.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
Hµ Néi, th¸ng 06 n¨m 2008
Sinh viªn
§ç M¹nh Hµ
Trêng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp
§ç M¹nh Hµ - 63 - Tr¾c ®Þa B -K48
Tµi liÖu tham kh¶o
[1] GS.TSKH. Tr¬ng Anh KiÖt, Tr¾c ®Þa ¶nh “PhÇn c«ng t¸c t¨ng dµy khèng
chÕ ¶nh”, Hµ Néi - 2004.
[2] §ç Ngäc §êng, §Æng Nam Chinh, “Bµi gi¶ng c«ng nghÖ GPS”, Hµ Néi
th¸ng 01 n¨m 2007
[3] Ph¹m Hoµng L©n, “C«ng nghÖ GPS(Dïng cho cao häc ngµnh tr¾c ®Þa)”
Hµ Néi 1997
[4] TrÇn B¹ch Giang, Phan Ngäc Mai. “øng dông c«ng nghÖ ®Þnh vÞ toµn cÇu
GPS trong ®o ®¹c - b¶n ®å”, Hµ Néi 2004
[5] Tæng côc §Þa ChÝnh, “ Th«ng t: Híng dÉn ¸p dông hÖ quy chiÕu vµ hÖ
täa ®é quèc gia VN - 2000”, Hµ Néi ngµy 20 th¸ng 6 n¨m 2006
[6] Bé x©y dùng, “ QuyÕt ®Þnh: vÒ viÖc ban hµnh TCXDVN 364:2006( Tiªu
chuÈn kü thuËt ®o vµ xö lý sè liÖu GPS trong tr¾c ®Þa c«ng tr×nh)”, Hµ Néi ngµy
28 th¸ng 2 n¨m 2006.
[7] Bé tµi nguyªn vµ m«i trêng, “ QuyÕt ®Þnh kü thuËt: thµnh lËp b¶n ®å ®Þa
h×nh tû lÖ 1: 2000 vµ 1: 5000 b»ng c«ng nghÖ ¶nh sè” Hµ Néi ngµy 21 th¸ng 12
n¨m 2005.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 1 20.pdf