Đo nối khống chế ảnh ngoại nghiệp bằng công nghệ GPS

Ngày nay khoa học kỹ thuật đã đem lại nhiều bước tiến nhảy vọt trong sự phát triển kinh tế. Con người đã từng bước đưa những thiết bị kỹ thuật hiện đại vào ứng dụng trong cuộc sống để giải phóng dần sức lao động của mình. Một trong những ứng dụng của con người là đưa hệ thống định vị toàn cầu GPS vào ứng dụng trong nhiều ngành như: Hàng hải, hàng không, an ninh quốc phòng và nhất là trong công tác trắc địa và bản đồ . Hệ thống định vị toàn cầu GPS (Global Positioning System) là hệ thống định vị, dẫn đường sử dụng các vệ tinh nhân tạo do Bộ Quốc Phòng Mỹ triển khai từ năm 1970. Ban đầu hệ thống này được sử dụng chủ yếu cho mục đích quân sự, nhưng do tính ưu việt của hệ thống này mà nó đã và đang được ứng dụng rộng rãi trong nhiều hoạt động kinh tế, xã hội. Trắc địa và bản đồ cũng là một trong những ngành ứng dụng công nghệ này có hiệu quả những tính năng ưu việt đó. ở nước ta đã đưa kỹ thật định vị toàn cầu GPS vào sử dụng một cách có hiệu quả trong công tác trắc địa và bản đồ từ đầu những năm 1990. Thực tế cho thấy ngành trắc địa nước ta đã làm chủ công nghệ này và đã giải quyết được nhiều nhiệm vụ quan trọng trong công tác trắc địa. Vì thế để tìm hiểu và chứng minh tính ứng dụng thực tiễn cao của công nghệ GPS trong lĩnh vực trắc địa và bản đồ nói chung và trong ngành trắc địa ảnh nói riêng em đã chọn đề tài: “ Đo nối khống chế ảnh ngoại nghiệp bằng công nghệ GPS”. Nhằm mục đích nêu rõ những khả năng ứng dụng công nghệ GPS trong việc xác định toạ độ điểm khống chế ảnh ngoại nghiệp phục vụ công tác tăng dày khống chế ảnh. Nội dung đồ án gồm: Chương I : Những vấn đề cơ bản về điểm khống chế ngoại nghiệp và công nghệ dùng để đo nối Chương II : Công nghệ GPS trong công tác đo nối điểm khống chế ngoại nghiệp Chương III: Thực nghiệm đo nối khống chế ảnh khu đo Bến Tre Kết luận Tài liệu tham khảo

pdf63 trang | Chia sẻ: banmai | Lượt xem: 2074 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đo nối khống chế ảnh ngoại nghiệp bằng công nghệ GPS, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
WADGPS), trong ®ã ng­êi ta tæ chøc mét sè ®iÓm cøng (®Æt m¸y cè ®Þnh) bao quanh mét khu vùc lín (®­êng kÝnh kh«ng qu¸ 500 km). T¹i ®ã th­êng xuyªn thu d÷ kiÖn ®Ó tÝnh vµ truyÒn sè c¶i chÝnh cho c¸c m¸y di ®éng trong khu vùc. Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 26 - Tr¾c ®Þa B -K48 II.1.4. C¸c nguån sai sè ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ ®o GPS C¸c nguån sai sè ¶nh h­ëng tíi ®é chÝnh x¸c ®Þnh vÞ vÖ tinh GPS bao gåm c¸c nguån sai sè chÝnh sau: II.1.4.1. Sai sè hÖ thèng 1. Sai sè cña ®ång hå trªn vÖ tinh vµ trong ®ång hå m¸y thu §é chÝnh x¸c ®ång hå vµ ®ång bé thêi gian gi÷a ®ång hå m¸y thu vµ ®ång hå vÖ tinh cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc n©ng cao ®é chÝnh x¸c vµ kÕt qu¶ ®o GPS. TÊt nhiªn c¶i tiÕn ®ång hå m¸y thu lµ viÖc cã thÓ lµm ngay ®­îc, nh­ l¾p ®Æt ®ång hå nguyªn tö nh­ trªn vÖ tinh, tuy nhiªn gi¸ thµnh m¸y thu sÏ rÊt cao. Do vËy, ng­êi ta chØ cã thÓ c¶i tiÕn ®ång hå th¹ch anh trong m¸y thu ®Ó kh¶ n¨ng æn ®Þnh h¬n trong giai ®o¹n ®ång bé víi ®ång hå vÖ tinh. 2. Sai sè quü ®¹o vÖ tinh §©y lµ nguån sai sè kh¸ lín nh­ng t¸c ®éng chñ yÕu vµo täa ®é tuyÖt ®èi trong hÖ WGS-84 chØ cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc víi ®é chÝnh x¸c kho¶ng 10 m ®Õn 100m. Täa ®é nµy cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc tÝnh to¸n gia sè täa ®é X, Y, Z cña c¸c Baseline. NÕu ®é chÝnh x¸c täa ®é tuyÖt ®èi cña mét ®Çu Baseline t¨ng ®­îc tõ 1m ®Õn 2m th× ®é chÝnh x¸c cña X, Y, Z cè thÓ t¨ng thªm ®­îc 1 dm. ChÝnh v× vËy ng­êi ta cÇn cã täa ®é trong hÖ WGS-84 tíi cì 2m ®Ó cã ®­îc Baseline cã ®é chÝnh x¸c cao. §Ó kh¾c phôc sai sè nµy ng­êi ta sö dông c¸c biÖn ph¸p sau: - Sö dông lÞch vÖ tinh chÝnh x¸c t¹i thêi ®iÓm ®o:LÞch vÖ tinh chÝnh x¸c cã thÓ cã ®­îc nÕu yªu cÇu NASA hoÆc IGS cung cÊp, nh­ng c¸ch nµy kh«ng tiÖn dông v× ph¶i chê ®îi mét kho¶ng thêi gian kh«ng ng¾n. - Quan tr¾c liªn tôc trong 24 giê: tøc lµ 2 vßng quü ®¹o cña vÖ tinh cã thÓ hiÖu chØnh ®­îc lÞch vÖ tinh th«ng qua c¸c phÇn mÒm xö lý míi, ®é chÝnh x¸c ®¹t tíi 1m. §é chÝnh x¸c nµy ®· ®­îc thö nghiÖm t¹i ViÖt Nam vµ ®· so s¸nh kÕt qu¶ ®o täa ®é tuyÖt ®èi víi kÕt qu¶ lan truyÒn täa ®é theo c¸c Baseline tõ mét ®iÓm gèc täa ®é tuyÖt ®èi còng nh­ víi täa ®é ®o nèi víi l­íi IGS quèc tÕ. - Sö dông hÖ thèng DGPS toµn cÇu do OMNISTAR cung cÊp theo c«ng nghÖ RTCM víi c¸c sè hiÖu chØnh täa ®é ®­îc cung cÊp tõ hÖ thèng c¸c tr¹m cè ®Þnh Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 27 - Tr¾c ®Þa B -K48 toµn cÇu. C«ng nghÖ nµy còng ®· ®­îc thö nghiÖm t¹i ViÖt Nam vµ cho ®é chÝnh x¸c ®¹t tíi 1m nh­ lý thuyÕt ®· dù b¸o. II.1.4.2. Sai sè do m«i tr­êng 1. Sai sè do tÇng ®iÖn ly vµ tÇng ®èi l­u Sai sè do tÇng ®iÖn ly: §©y lµ sai sè do hiÖn t­îng khóc x¹ tia sãng ®i tõ kho¶ng kh«ng vò trô vµo tÇng ®Çu tiªn cña khÝ quyÓn. Sai sè nµy kh«ng g©y ¶nh h­ëng lín ®Õn kÕt qu¶ ®o trong kho¶ng c¸ch ng¾n mµ chØ cã ý nghÜa trªn kho¶ng c¸ch dµi. §Ó kh¾c phôc sai sè nµy ng­êi ta sö dông tÇn sè thø hai ®Ó chØnh vµo c¸c trÞ ®o trªn kho¶ng c¸ch dµi. Sai sè do tÇng ®èi l­u: §©y lµ hiÖn t­îng khóc x¹ tia sèng ®i tõ líp khÝ quyÓn gÇn mÆt ®Êt. TÇng ®èi l­u ph©n bè trong ph¹m vi tõ mÆt ®Êt tíi ®é cao gÇn 50 km. Khi qua tÇng ®èi l­u tèc ®é truyÒn sãng biÕn ®éng phøc t¹p h¬n, tïy thuéc vµo t×nh h×nh mÆt ®Êt (nh­ s«ng, hå, sa m¹c...) vµ thêi tiÕt. Sai sè nµy cã t¸c ®éng chñ yÕu vµo c¸c trÞ ®o trªn kho¶ng c¸ch ng¾n mµ kh«ng phô thuéc nhiÒu vµo kho¶ng c¸ch dµi. Tr­íc ®©y ng­êi ta yªu cÇu ®o nhiÖt ®é, ¸p suÊt, ®é Èm ®Ó tÝnh sè hiÖu chØnh do ¶nh h­ëng cña tÇng ®èi l­u. §Õn nay c¸c phÇn mÒm ®· sö dông sè hiÖu chØnh theo m« h×nh tÇng ®èi l­u t¹o ®é chÝnh x¸c cao h¬n sè hiÖu chØnh theo nhiÖt ®é, ¸p suÊt, ®é Èm. 2. Sai sè do hiÖn t­îng ®­êng dÉn Sai sè nµy do hai nguån g©y ra, mét lµ do c¸c nguån ph¸t sãng ng¾n quanh m¸y thu t¹o nªn (nh­ c¸c ®µi truyÒn h×nh, truyÒn thanh), hai lµ do song GPS ph¶n x¹ tõ c¸c vËt thÓ ®Æt quanh antenna. §Ó kh¾c phôc c¸c sai sè nµy ng­êi ta c¶i tiÕn c¸c antenna cã ®é nh¹y cao h¬n nh»m t¹o kh¶ n¨ng tù läc nhiÔu vµ ®Æt thªm c¸c bé läc trong phÇn mÒm, bªn c¹nh ®ã ng­êi ta quy ®Þnh chØ quan s¸t vÖ tinh ë ®é cao tõ 15o trë nªn so víi mÆt ph¼ng ch©n trêi. 3. Sai sè do hiÖn t­îng tr­ît chu kú §iÓm quan träng nhÊt khi ®o GPS lµ ph¶i thu ®­îc tÝn hiÖu Ýt nhÊt tõ 4 vÖ tinh tøc lµ ph¶i cã tÇm nh×n th«ng tíi c¸c vª tinh ®ã. TÝn hiÖu vÖ tinh lµ sãng cùc ng¾n trong phæ ®iÖn tö, nã cã thÓ xuyªn qua m©y mï, song kh«ng thÓ truyÒn qua ®­îc t¸n c©y hoÆc c¸c vËt che ch¾n. Do vËy Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 28 - Tr¾c ®Þa B -K48 tÇm nh×n vÖ tinh th«ng tho¸ng lªn bÇu trêi cã tÇm quan träng ®Æc biÖt ®èi víi c«ng t¸c ®o ®¹c. Khi sö dông trÞ ®o pha cÇn ph¶i b¶o ®¶m thu tÝn hiÖu vÖ tinh trùc tiÕp, liªn tôc nh»m x¸c ®Þnh s« nguyªn lÇn b­íc sãng khëi ®Çu, tuy nhiªn cã nh÷ng tr­êng hîp ngay c¶ khi vÖ tinh nh×n thÊy nh­ng m¸y thu vÉn bÞ gi¸n ®o¹n thu tÝn hiÖu, tr­êng hîp ®ã cã mét chu kú kh«ng x¸c ®Þnh ®· tr«i qua mµ m¸y thu kh«ng ®Õm ®­îc khiÕn cho sè nguyªn lÇn b­íc sãng thay ®æi lµm sai kÕt qu¶ ®Þnh vÞ. Do ®ã ph¶i ph¸t hiÖn vµ x¸c ®Þnh sù tr­ît chu kú trong tÝn hiÖu GPS. Mét sè m¸y thu cã thÓ nhËn biÕt ®­îc sù tr­ît chu kú vµ thªm vµo sè hiÖu chØnh t­¬ng øng khi sö lý sè liÖu. MÆt kh¸c khi tÝnh to¸n xö lý sè liÖu ®o GPS cã thÓ dïng sai ph©n bËc ba ®Î nhËn biÕt vµ xö lý hiÖn t­îng tr­ît chu kú. II.1.4.3. Sai sè do ®å h×nh vÖ tinh Ta biÕt r»ng viÖc ®Þnh vÞ GPS lµ viÖc gi¶i bµi to¸n giao héi nghÞch kh«ng gian dùa vµo ®iÓm gèc lµ c¸c vÖ tinh vµ kho¶ng c¸ch ®Õn c¸c m¸y thu. Trong tr­êng hîp tèi ­u khi tÝn hiÖu vÖ tinh GPS lµ vÖ tinh ph¶i cã sù ph©n bè h×nh häc c©n ®èi trªn bÇu trêi xung quanh ®iÓm ®o. ChØ sè m« t¶ ®å h×nh vÖ tinh gäi lµ hÖ sè ph©n t¸n ®é chÝnh x¸c- hÖ sè DOP (Delution of Precision). ChØ sè DOP lµ nghÞch ®¶o thÓ tÝch cña khèi tû diÖn t¹o thµnh gi÷a c¸c vÖ tinh vµ m¸y thu. δ = DOPδo ChØ sè DOP chia ra c¸c lo¹i: VDOP : lµ ®é suy gi¶m chÝnh x¸c trong cao ®é. HDOP : lµ ®é suy gi¶m chÝnh x¸c trong mÆt ph¼ng 2D. PDOP : lµ ®é suy gi¶m chÝnh x¸c vÞ trÝ kh«ng gian 3D. TDOP : lµ ®é suy gi¶m chÝnh x¸c trong thêi gian. GDOP : lµ ®é suy gi¶m chÝnh x¸c kh«ng gian 3D vµ thêi gian. II.1.4.4. Sai sè do ng­êi ®o Khi ®o GPS, t©m h×nh häc cña antenna may thu cÇn ®Æt chÝnh x¸c trªn t©m mèc ®iÓm ®o theo ®­êng d©y däi. antenna ph¶ ®Æt c©n b»ng, chiªu cao tõ t©m h×nh häc cña antenna cÇn ®o vµ ghi chÝnh x¸c. §o chiÒu cao kh«ng chÝnh x¸c lµ lçi hay m¾c ph¶i cña ng­êi ®o GPS. Ngay c¶ khi x¸c ®Þnh täa ®é mÆt ph¼ng ®o Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 29 - Tr¾c ®Þa B -K48 chiÒu cao còng rÊt quan träng v× GPS lµ hÖ thèng ®Þnh vÞ ba chiÒu, sai sè chiÒu cao sÏ lan truyÒn sang vÞ trÝ mÆt ph¼ng vµ ng­îc l¹i. II.1.5. Mét sè hÖ thèng ®Þnh vÞ toµn cÇu kh¸c Song hµnh víi hÖ thèng NAVSTAR GPS, cßn cã hai hÖ thèng ®Þnh vÞ toµn cÇu t­¬ng tù lµ hÖ thèng GLONASS – Global Navigation Satellite System (cña Nga) vµ hÖ thèng GALILEO (cña liªn minh Ch©u ¢u). 1.HÖ thèng ®Þnh vÞ toµn cÇu GLONASS §©y lµ hÖ thèng ®Þnh vÞ toµn cÇu do Liªn X« chÕ t¹o còng ®· ®­îc ®­a vµo sö dông tõ n¨m 1982. HÖ thèng còng bao gåm 24 vÖ tinh nh­ng quay trong 3 mÆt ph¼ng quü ®¹o cã b¸n kÝnh tõ 18840 km ®Õn 19940 km, trªn mçi quü ®¹o c¸c vÖ tinh cã ®é gi·n c¸ch lµ 45o, chu kú quay cì 676 phót. HiÖn nay hÖ thèng GLONASS còng ®ang trong giai ®o¹n ®Çu ho¹t ®éng víi 14 vÖ tinh. Ngµy 25 th¸ng 12 n¨m 2005, ROSKOSMOS (C¬ quan Kh«ng gian Nga) ®· phãng bæ xung 3 vÖ tinh míi n»m trong kÕ ho¹ch triÓn khai cho hoµn chØnh m¹ng l­íi 24 vÖ tinh ®­îc triÓn khai thµnh 3 quü ®¹o bao quanh Tr¸i ®Êt. Toµn hÖ thèng sÏ ho¹t ®éng vµo n¨m 2010. H×nh 2.6 Mét sè vÖ tinh cña hÖ thèng GLONASS 2. HÖ thèng ®Þnh vÞ toµn cÇu GALILEO Vµo 5h GMT s¸ng ngµy 28 th¸ng 12 n¨m 2005, th«ng qua tªn löa Soyouz tõ s©n bay vò trô Baikonour t¹i Kazakhstan c¬ quan kh«ng gian Ch©u ¢u (ESA) ®· phãng vÖ tinh GIOVE-A lªn quü ®¹o ®Þa tÜnh, b¾t ®Çu b­íc thö nghiÖm cho ch­¬ng tr×nh “HÖ thèng ®Þnh vÞ toµn cÇu GALILEO”. Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 30 - Tr¾c ®Þa B -K48 NhiÖm vô ®Çu tiªn cña vÖ tinh GIOVE-A (nÆng 600 kg, sÏ ho¹t ®éng ë ®é cao 23222 km) lµ b¶o ®¶m viÖc sö dông tÇn sè sãng v« tuyÕn ®­îc Liªn ®oµn ViÔn th«ng quèc tÕ (ITU) ph©n bæ cho hÖ thèng GALIELO. §ång thêi thö nghiÖm hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hai ®ång hå nguyªn tö (cèt lâi sèng cßn cña hÖ thèng ®Þnh vÞ toµn cÇu), cïng c¸c th«ng sè kü thuËt kh¸c phôc vô cho viÖc triÓn khai c¸c vÖ tinh trong ch­¬ng tr×nh GALILEO, mµ theo kÕ ho¹ch sÏ b¾t ®Çu phãng lªn n¨m 2006. Theo ESA, hÖ thèng GALILEO cã tæng céng 30 vÖ tinh, dù kiÕn b¾t ®Çu ho¹t ®éng vµo n¨m 2008 vµ hoµn chØnh toµn bé hÖ thèng vµo n¨m 2010. HÖ thèng thö nghiÖm nhiÒu c«ng nghÖ míi, ch¼ng h¹n nh­ ®ång hå nguyªn tö, m¸y t¹o tÝn hiÖu vµ thiÕt bÞ thu tÝn hiÖu cña ng­êi sö dông. Khi ®i vµo ho¹t ®éng hÖ thèng GALILEO sÏ x¸c ®Þnh vÞ trÝ b»ng c«ng nghÖ real-time, tøc lµ dùa vµo thêi gian truyÒn tÝn hiÖu ®Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ cÇn t×m. Víi tèc ®é truyÒn tÝn hiÖu cùc nhanh, gÇn nh­ tøc thêi, hÖ thèng GALILEO ®­îc tr«ng ®îi cã thÓ x¸c ®Þnh mét vËt thÓ trªn mÆt ®Êt víi sai sè trong kho¶ng 1m. V× lµ hÖ thèng ®Þnh vÞ ®Çu tiªn phôc vô cho môc ®Ých d©n sù, hÖ thèng GALILEO cßn høa hÑn rÊt nhiÒu lîi Ých vÒ mÆt kinh tÕ, x· héi vµ khoa häc kü thuËt. Cô thÓ, nhê ®é chÝnh x¸c cao cña hÖ thèng GALILEO mµ hÖ thèng qu¶n lý giao th«ng ®« thÞ cña nhiÒu n­íc cã thÓ ®­îc tù ®éng hãa hoµn toµn, gióp c¬ quan chøc tr¸ch theo dâi chÆt chÏ vµ chÝnh x¸c mäi ho¹t ®éng ®ang l­u th«ng trªn c¸c tuyÕn xa lé, gi¸m s¸t hiÖu qu¶ c¸c ®iÓm kÑt xe, tai n¹n. H¬n n÷a hÖ thèng GALILEO cßn cã kh¶ n¨ng tÝch hîp víi c¸c chÝp ®Æc biÖt g¾n trong ®iÖn tho¹i di ®éng, biÕn nã thµnh mét thiÕt bÞ ®Þnh vÞ v« tuyÕn v« cïng tiÖn lîi. H×nh 2.7 M« h×nh hÖ thèng GALILEO khi hoµn thµnh Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 31 - Tr¾c ®Þa B -K48 H×nh 2.8 H×nh ¶nh mét sè vÖ tinh cña hÖ thèng GALILEO II.2. øng dông c«ng nghÖ GPS trong ®o nèi khèng ChÕ ¶nh II.2.1. ¦u ®iÓm khi dïng c«ng nghÖ GPS ®Ó ®o nèi khèng chÕ ¶nh Víi sù ra ®êi cña hÖ thèng ®Þnh vÞ toµn cÇu GPS nh÷ng ng­êi lµm c«ng t¸c tr¾c ®Þa cã ®­îc mét ph­¬ng tiÖn ®o ®¹c hiÖn ®¹i chøa ®ùng nhiÒu tÝnh n¨ng ­u viÖt ®¸ng kÓ so víi c¸c ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng, mµ tr­íc hÕt lµ trong lÜnh vùc vÉn th­êng gäi lµ c¸c c«ng t¸c khèng chÕ täa ®é. HÖ thèng nµy cho phÐp ®¹t ®é chÝnh x¸c cao vÒ vÞ trÝ t­¬ng ®èi gi÷a c¸c ®iÓm xÐt hÇu nh­ rÊt Ýt phô thuéc vµo kho¶ng c¸ch gi÷a chóng vµ kh«ng cÇn th«ng h­íng, do vËy viÖc ph©n cÊp c¸c m¹ng l­íi tr¾c ®Þa vµ x©y dùng chóng theo s¬ ®å ®i tõ tæng qu¸t ®Õn chi tiÕt trë nªn kh«ng cßn lµ vÊn ®Ò nguyªn t¸c n÷a. Bªn c¹nh ®ã hÖ thèng kh«ng ®ßi hái th«ng h­íng gi÷a c¸c ®iÓm ®o, hÇu nh­ kh«ng ®ßi hái vÒ ®iÒu kiÖn thêi tiÕt vµ thêi ®iÓm ®o, cßn kho¶ng thêi gian ®o t¹i mçi ®iÓm th­êng kh«ng qu¸ 2 - 3 giê ®ång hå, thËm chÝ chØ cÇn 2 - 3 ba phót tïy thuéc vµo c¸ch ®o vµ yªu cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c. Cã thÓ nãi, c«ng nghÖ GPS ®· t¹o ra mét cuéc c¸ch m¹ng thùc sù trong lÜnh vùc tr¾c ®Þa, vµ nã cßn hµm chøa nhiÒu kh¶ n¨ng vµ ­u thÕ tiÒm Èn ®ang ®­îc khai th¸c. Tõ nh÷ng ­u ®iÓm khi dïng hÖ thèng GPS cho phÐp ta lùa chän c¸c ®iÓm khèng chÕ ngo¹i nghiÖp ë nh÷ng vÞ trÝ tèi ­u cho c¸c khèi t¨ng dµy theo c¸c ph­¬ng ¸n bè trÝ ®iÓm khèng chÕ ngo¹i nghiÖp cho phï hîp víi tõng ph­¬ng ph¸p vµ yªu cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c. II.2.2. Quy ®Þnh kü thuËt ®o vµ xö lý tÝnh to¸n b×nh sai kÕt qu¶ ®o GPS Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 32 - Tr¾c ®Þa B -K48 1. Quy ®Þnh chung 1.1 ViÖc ®o GPS trong Tr¾c ®Þa cÇn ®­îc tiÕn hµnh theo mét ph­¬ng ¸n kü thuËt ®· ®­îc phª duyÖt nh»m x¸c ®Þnh chÝnh x¸c c¸c gi¸ trÞ täa ®é ®iÓm GPS phôc vô cho c«ng viÖc thµnh lËp l­íi tr¾c ®Þa trong thêi gian ng¾n nhÊt vµ ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.. 1.2 §o GPS trong tr¾c ®Þa ®­îc tiÕn hµnh theo c¸c tr×nh tù nh­ sau - Thu thËp tµi liÖu gèc vµ sè liÖu gèc. - Chän hÖ thèng täa ®é vµ thêi gian. - LËp ph­¬ng ¸n kü thuËt vµ tr×nh duyÖt. - Chän ®iÓm vµ ch«n mèc. - Lùa chän m¸y mãc vµ thiÕt bÞ. - §o ng¾m. - Ghi sæ ®o ngo¹i nghiÖp. - Xö lý sè liÖu. - B¸o c¸o tæng kÕt vµ nép thµnh qu¶. 1.3 C¸c cÊp ®o vµ ph­¬ng ph¸p GPS nªu trong ph­¬ng ¸n kü thuËt ®­îc chän tïy thuéc vµo yªu cÇu ®é chÝnh x¸c x¸c ®Þnh ®¹i l­îng cÇn bè trÝ, ®¹i l­îng dÞch chuyÓn vµ ®Æc ®iÓm cña tõng ®èi t­îng c«ng tr×nh. 2. HÖ thèng täa ®é vµ thêi gian 2.1 HÖ thèng täa ®é 2.1.1 §o GPS sö dông hÖ thèng täa ®é toµn cÇu WGS - 84 (HÖ täa ®é tr¾c ®Þa quèc tÕ) khi cã yªu cÇu sö dông hÖ täa ®é HN 72 hoÆc hÖ täa ®é nµo kh¸c th× ph¶i tÝnh chuyÓn täa ®é. C¸c tham sè h×nh häc c¬ b¶n cña Elipxoid toµn cÇu vµ Elipxoid tham kh¶o cña c¸c hÖ täa ®é ph¶i phï hîp víi quy ®Þnh ë b¶ng 1. HÖ täa ®é VN – 2000 cã c¸c tham sè h×nh häc c¬ b¶n cña Elipxoid hoµn toµn gièng víi hÖ täa ®é tr¾c ®Þa Quèc tÕ WGS – 84. 2.1.2 Khi ®o GPS c¸c yªu cÇu sö dông hÖ täa ®é ®Þa ph­¬ng hoÆc hÖ täa ®é ®éc lËp th× ph¶i tÝnh chuyÓn ®æi täa ®é vµ cÇn ph¶i cã c¸c tham sè kü thuËt sau: - Tham sè h×nh häc cña Elipxoid tham kh¶o. - §é kinh cña kinh tuyÕn trôc gi÷a mói chiÕu. - H»ng sè céng vµo tung ®é, hoµnh ®é. Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 33 - Tr¾c ®Þa B -K48 - §é cao th­êng cña mÆt chiÕu. - Täa ®é ®iÓm khëi tÝnh vµ ph­¬ng vÞ khëi tÝnh. 2.1.3 Khi tÝnh chuyÓn tõ hÖ täa ®é tr¾c ®Þa Quèc tÕ cña l­íi GPS sang hÖ täa ®é khu vùc, cÇn ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu. B×nh sai l­íi GPS trong hÖ täa ®é vu«ng gãc ph¼ng theo phÐp chiÕu Gauus ( Ko = 1), kinh tuyÕn trôc Lo c¸ch khu ®o kh«ng qu¸ 20 km. NÕu sö dông phÐp chiÕu UTM 6o ( Ko= 0.9996) th× kinh tuyÕn trôc c¸ch khu ®o trong giíi h¹n 160 km ®Õn 200 km. NÕu sö dông phÐp chiÕu UTM 3o ( Ko = 0.9999) th× kinh tuyÕn trôc c¸ch khu ®o trong giíi h¹n 70 km ®Õn 110 km. Khi chän phÐp chiÕu Gauus ph¶i sö dông Elipxoid Krasovxky, cßn nÕu dïng phÐp chiÕu UTM th× sö dông Elipxoid WGS – 84. B¶ng 1. Tham sè h×nh häc c¬ b¶n Elipxoid toµn cÇu Elipxoid tham kh¶o HÖ täa ®é tham sè WGS - 84 HN - 72 B¸n trôc lín a (m) 6378137 6378245 B¸n trôc nhá b (m) 6356752.3142 6356863.019 §é dÑt α 1/298.257223563 1/298.3 B×nh ph­¬ng ®é lÖch t©m thø nhÊt e2 0.00669437999013 0.0066934216 B×nh ph­¬ng ®é lÖch t©m thø nhÊt e’2 0.006739496742227 0.0067385254 2.1.4 Khi tÝnh chuyÓn ®æi ®é cao GPS thµnh ®é cao th­êng th× cÇn sö dông hÖ ®é cao nhµ n­íc víi ®iÓm gèc ®é cao quèc gia. 2.2 HÖ thèng thêi gian Thêi gian trong ®o GPS ®­îc sö dông lµ thêi gian quèc tÕ UTC. Khi muèn dïng giê ViÖt Nam th× ph¶i tiÕn hµnh chuyÓn ®æi ( giê Hµ Néi = giê GPS + 7). 3. ThiÕt kÕ kü thuËt l­íi GPS 3.1 Ph©n cÊp h¹ng l­íi Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 34 - Tr¾c ®Þa B -K48 3.1.1 Dùa vµo chiÒu dµi trung b×nh gi÷a 2 ®iÓm l©n cËn vµ ®é chÝnh x¸c cña nã, l­íi GPS ®­îc chia thµnh c¸c h¹ng II, III, IV vµ c¸c cÊp 1. Khi thµnh lËp l­íi cã thÓ thùc hiÖn theo ph­¬ng ¸n tuÇn tù bao gåm tÊt c¶ c¸c cÊp, h¹ng hoÆc l­íi v­ît cÊp, l­íi cung mét cÊp, h¹ng 3.1.2 §é chÝnh x¸c chiÒu dµi gi÷a hai ®iÓm l©n cËn cña c¸c cÊp l­íi GPS ®­îc tÝnh theo c«ng thøc  262 ).10.( Dba  §é chÝnh x¸c ph­¬ng vÞ cña c¹nh ®­îc tÝnh theo c«ng thøc 2 2 2 D qpm  Trong ®ã: a - sai sè cè ®Þnh (mm) b - hÖ sè sai sè tû lÖ D - chiÒu dµi c¹nh ®o (km) Víi m¸y thu 4600 LS : a= 5 mm; b=1; p”=1; q”=5 HoÆc   D m m D 3.1.3 C¸c yªu cÇu kü thuËt chñ yÕu cña c¸c cÊp l­íi GPS ph¶i phï hîp víi quy ®Þnh nªu ë b¶ng 2. ChiÒu dµi c¹nh ng¾n nhÊt gi÷a 2 ®iÓm l©n cËn b»ng 1/2 ®Õn 1/3 chiÒu dµi c¹nh trung b×nh, chiÒu dµi c¹nh lín nhÊt b»ng 2 3 lÇn chiÒu dµi c¹nh trung b×nh. Khi chiÒu dµi c¹nh nhá h¬n 200 m, sai sè trung ph­¬ng chiÒu dµi c¹nh ph¶i nhá h¬n 20 mm Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 35 - Tr¾c ®Þa B -K48 B¶ng 2. Yªu cÇu kü thuËt chñ yÕu cña l­íi GPS ®­îc thµnh lËp ®Ó phôc vô ®o vÏ b¶n ®å CÊp h¹ng ChiÒu dµi c¹nh trung b×nh (km) a (mm) b (110-6) Sai sè trung ph­¬ng t­¬ng®èi c¹nh yÕu nhÊt II 9  10  2 1/120 000 III 5  10  5 1/80 000 IV 2  10  10 1/45 000 1 1  10  10 1/20 000 2 < 1  15  20 1/10 000 3.1.4 §èi víi l­íi GPS thiÕt lËp ®Ó khèng chÕ thi c«ng vµ quan tr¾c chuyÓn dÞch biÕn d¹ng c«ng tr×nh th× ph¶i dùa vµo yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cña tõng c«ng tr×nh mµ thiÕt kÕ l­íi sao cho tháa m·n yªu cÇu ®ã. 3.2. Nguyªn t¾c thµnh lËp vµ thiÕt kÕ l­íi 3.2.1 Tr­íc khi thiÕt kÕ m¹ng l­íi GPS cÇn ph¶i thu thËp tµi liÖu sau - B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín nhÊt ®· cã trong khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh - Tµi liÖu vÒ l­íi khèng chÕ mÆt b»ng vµ ®é cao ®· cã trong khu ®o, kÌm theo b¸o c¸o tæng kÕt kü thuËt thµnh lËp l­íi. - C¸c tµi liÖu vÒ ®Þa chÊt c«ng tr×nh, ®Þa chÊt thñy v¨n, giao th«ng, thñy hÖ vµ c¸c tµi liÖu liªn quan ®Õn qui ho¹ch ph¸t triÓn khu ®o. 3.2.2 ViÖc thiÕt kÕ l­íi GPS ph¶i c¨n cø vµo yªu cÇu thùc tÕ vµ trªn c¬ së ®iÒu tra nghiªn cøu kü c¸c tµi liÖu gèc, sè liÖu gèc hiÖn cã t¹i khu vùc cÇn ®o. Trong l­íi GPS gi÷a c¸c ®iÓm kh«ng cÇn nh×n thÊy nhau, nh­ng ®Ó cã thÓ t¨ng dµy l­íi b»ng ph­¬ng ph¸p ®o truyÒn thèng, mçi ®iÓm GPS cÇn ph¶i nh×n th«ng ®Õn Ýt nhÊt mét ®iÓm kh¸c. 3.2.3 Khi thiÕt kÕ l­íi, ®Ó tËn dông c¸c t­ liÖu tr¾c ®Þa, b¶n ®å ®· cã, nªn sö dông hÖ täa ®é ®· cã cña khu ®o. C¸c ®iÓm khèng chÕ ®· cã nÕu phï hîp víi yªu cÇu cña ®iÓm l­íi GPS th× tËn dông c¸c mèc cña chóng. 3.2.4 L­íi GPS ph¶i ®­îc t¹o thµnh 1 hoÆc nhiÒu vång ®o ®éc lËp, tuyÕn phï hîp. Sè l­îng c¹nh trong vång ®o ®éc lËp, tuyÕn phï hîp trong c¸c cÊp l­íi GPS ph¶i tu©n theo qui ®Þnh nªu trong b¶ng 3. Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 36 - Tr¾c ®Þa B -K48 B¶ng 3. Quy ®Þnh vÒ sè l­îng c¹nh trong vßng ®o ®éc lËp hoÆc tuyÕn phï hîp ®èi víi c¸c cÊp l­íi GPS CÊp h¹ng II III IV 1 2 Sè c¹nh trong vßng ®o ®éc lËp hoÆc tuyÕn phï hîp  6  8  10  10  10 3.2.5 §Ó tÝnh täa ®é c¸c ®iÓm GPS trong hÖ täa ®é mÆt ®Êt cÇn ph¶i cã sè liÖu khëi tÝnh trong hÖ täa ®é mÆt ®Êt vµ ®o nèi víi mét sè ®iÓm khèng chÕ ®Þa ph­¬ng. §èi víi c«ng tr×nh lín, sè ®iÓm ®o nèi cÇn ph¶i lín h¬n 3, ®èi víi c¸c c«ng tr×nh nhá, sè ®iÓm ®o nèi tõ 23. 3.2.6 §Ó tÝnh ®é cao th­êng cña c¸c ®iÓm GPS cÇn dÉn ®é cao tíi c¸c ®iÓm GPS theo qui ®Þnh sau - §Ó ®o nèi ®é cao cÇn ph¶i dïng ph­¬ng ph¸p thñy chuÈn h×nh häc cã ®é cao chÝnh x¸c tõ h¹ng IV trë lªn hoÆc dïng ph­¬ng ph¸p ®o cao kh¸c cã ®é chÝnh x¸c t­¬ng ®­¬ng. - §é cao th­êng cña c¸c ®iÓm GPS, sau khi tÝnh to¸n vµ ph©n tÝch, nÕu phï hîp víi yªu cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c cã thÓ dïng ®Ó ®o vÏ b¶n ®å. 4. Chän ®iÓm vµ ch«n mèc 4.1 §iÓm ®o b»ng c«ng nghÖ GPS ph¶i chän ë vÞ trÝ tháa m·n c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y: - §¶m b¶o gãc nh×n xung quanh ®iÓm vÒ phÝa thiªn ®Ønh ( thÞ tr­êng tõ t©m ¨ng ten cña m¸y nh×n lªn bÇu trêi) kh«ng bÞ che khuÊt lµ 150o. Tr­êng hîp cã h­¬ng bÞ che khuÊt khi lËp lÞch ®o ph¶i chän ®ñ sè vÖ tinh tèi thiÓu chung cho c¸c tr¹m ®o ®ång thêi cã quü ®¹o kh«ng ®i qua h­íng bÞ che khuÊt. - C¸ch ®µi ph¸t sãng ®iÖn lín kh«ng d­íi 500 m. - ThuËn tiÖn cho viÖc ph¸t triÓn c¸c ®­êng chuyÒn, l­íi gi¶i tÝch cÊp 1,2. NÕu ®iÓm GPS dù kiÕn lµ ®iÓm khëi tÝnh cña l­íi cÊp 1, 2 th× ph¶i l­u ý tíi viÖc th«ng h­íng cho viÖc ®o nèi ph­¬ng vÞ sau nµy. 4.2 Sau khi chän ®iÓm ph¶i ghi chó ®iÓm. 4.3 Mèc cña c¸c ®iÓm GPS lµ mèc hai tÇng cã dÊu sø ë t©m cña c¶ hai tÇng, Mèc ch«n ch×m víi ®é s©u cña mÆt mèc lµ 0,2 m. Xung quanh mèc ph¶i ®æ t­êng bª t«ng b¶o vÖ. Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 37 - Tr¾c ®Þa B -K48 4.4 C¸c ®iÓm GPS ®­îc ®¸nh dÊu nh­ sau: sè hiÖu ®iÓm gåm 6 ch÷ sè: 3 ch÷ sè ®Çu lµ sè thø tù tê b¶n ®å tØ lÖ 1: 100 000, sè thø t­ lµ sè 4. Hai sè sau cïng lµ sè thø tù cña ®iÓm n»m trong tê b¶n ®å 1: 100 000 b¾t ®Çu tõ 0,1,2... ®Õn hÕt ( vÝ dô 104401). 4.5 Sau khi ch«n mèc ph¶i tiÕn hµnh bµn giao mèc cho chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng víi sù cã mÆt cña c¸n bé ®Þa chÝnh cña ®Þa ph­¬ng. 5. C«ng t¸c ®o GPS 5.1 C¸c yªu cÇu kü thuËt c¬ b¶n - Yªu cÇu kü thuËt c¬ b¶n khi ®o GPS c¸c cÊp ph¶i phï hîp víi quy ®Þnh ®­îc nªu trong b¶ng 4. - Khi quan tr¾c GPS ë c¸c cÊp hÖ sè suy gi¶m ®é chÝnh x¸c vÞ trÝ kh«ng gian 3 chiÒu PDOP cña c¸c cÊp h¹ng l­íi GPS ph¶i < 6, ( quy ®Þnh sè vÖ tinh  6). 5.2 LËp kÕ ho¹ch ®o - Tr­íc khi tiÕn hµnh ®o cÇn sö dông phÇn mÒm PLAN hoÆc QUICK PLAN ®Ó lËp lÞch ®o vµ cÇn lËp b¶ng dù b¸o c¸c vÖ tinh cã thÓ quan s¸t ®­îc. Trong b¶ng cã: Sè hiÖu vÖ tinh, ®é cao vÖ tinh vµ gãc ph­¬ng vÞ, thêi gian quan s¸t tèt nhÊt ®Ó quan s¸t nhãm vÖ tinh tèt nhÊt, hÖ sè suy gi¶m ®é chÝnh x¸c vÞ trÝ kh«ng gian 3 chiÒu SV  6. Khi xung quanh ®iÓm ®o cã nhiÒu ®Þa vËt che ch¾n ph¶i lËp lÞch ®o theo ®iÒu kiÖn chr ch¾n thùc tÕ t¹i c¸c ®iÓm ®o. - Täa ®é dïng ®Ó lËp b¶ng dù b¸o cho c¸c vÖ tinh lµ ®é kinh, ®é vÜ trung b×nh cña khu ®o. Thêi gian dù b¸o nªn dïng thêi gian trung b×nh khi ®o ng¾m. Khi khu ®o lín thêi gian ®o kÐo dµi th× cÇn lËp b¶ng dù b¸o cho tõng ph©n khu víi thêi gian ®o kh¸c nhau vµ dïng lÞch vÖ tinh qu¶ng b¸ cã tuæi kh«ng qu¸ 20 ngµy. - C¨n cø vµo sè l­îng vÖ tinh m¸y thu, ®å h×nh l­íi GPS ®· thiÕt kÕ vµ b¶ng dù b¸o vÖ tinh. LËp b¶ng ®iÒu ®é ®o ng¾m víi néi dung: Thêi gian ®o, sè liÖu tr¹m ®o, tªn tr¹m ®o, sè liÖu m¸y thu ... - §é dµi ca ®o kh«ng Ýt h¬n 30 phót, víi ®iÒu kiÖn sè vÖ tinh quan s¸t kh«ng Ýt h¬n 6 vµ PDOP kh«ng lín h¬n 5. Thêi gian ®o cã thÓ kÐo dµi thªm ®èi víi c¹nh dµi hoÆc ®iÒu kiÖn thu tÝn hiÖu t¹i ®iÓm ®o kh«ng tèt. Thêi gian tèi thiÓu cña ca ®o nªn tham kh¶o sè liÖu ë b¶ng 5. 5.3 Yªu cÇu ®o ng¾m Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 38 - Tr¾c ®Þa B -K48 - C«ng t¸c do ng¾m trong l­íi GPS bao gåm c¸c thao t¸c: Khëi tÝnh m¸y thu GPS t¹i tr¹m ®o vµ quy tr×nh thu tÝn hiÖu ghi vµo bé nhí cña m¸y. - NÕu sö dông Ýt nhÊt ba m¸y thu GPS mét tÇn sè hoÆc hai tÇn sè cã tham sè ®é chÝnh x¸c a  5 mm, b  2ppm vµ cã ®Þnh t©m quang häc ®Ó ®o l­íi GPS. - §Þnh t©m quang häc cña m¸y thu GPS cÇn ®­îc kiÓm nghiÖm tr­íc khi sö dông, b¶o ®¶m sai sè ®Þnh t©m   1 mm. - C¸c d©y dÉn nèi tõ antenna ®Õn m¸y thu vµ c¸c thiÕt bÞ phô trî ®­îc kiÓm tra kh«ng cã sai sãt, míi ®­îc tiÕn hµnh thu tÝn hiÖu. - Tr­íc khi më m¸y cho mét ca ®o ph¶i ®o chiÒu cao antenna b»ng th­íc chuyªn dïng ®äc sè ®Õn 1mm, ghi tªn m¸y, ®o l¹i chiÒu cao antenna ®Ó kiÓm tra, chªnh lÖch chiÒu cao antenna. Sau khi t¾t m¸y, ®o l¹i chiÒu cao antenna ®Ó kiÓm tra, chªnh lÖch chiÒu cao antenna gi÷a 2 lÇn ®o kh«ng v­ît qu¸  2 mm vµ lÊy gi¸ trÞ trung b×nh ghi vµo sæ ®o. NÕu nh­ chªnh lÖch v­ît qu¸ h¹n sai cho phÐp, th× ph¶i t×m hiÓu nguyªn nh©n, ®Ò xuÊt ý kiÕn xö lý vµ ghi vµo cét ghi chó trong sæ ®o. - Sau khi m¸y thu b¾t ®Çu ghi nhËn sè liÖu, ng­êi ®o cã thÓ sö dông c¸c chøc n¨ng cña bµn phÝm, chän menu, t×m th«ng tin tr¹m ®o, sè vÖ tinh thu ®­îc tÝn hiÖu, sè hiÖu vÖ tinh, tû sè nhiÔu tÝn hiÖu, kÕt qu¶ ®Þnh vÞ tøc thêi, t×nh tr¹ng ghi, gi÷ sè liÖu ( ®èi víi m¸y thu cã bµn phÝm ®iÒu khiÓn). - Trong qu¸ tr×nh đo cña một ca đo kh«ng ®­îc tiÕn hành c¸c thao t¸c sau: tắt m¸y thu và khëi động l¹i; tiÕn hành tự đo thử (trừ khi ph¸t hiÖn cã sự cố; thay ®æi gãc cao cña vệ tinh; thay ®æi tần xuÊt thu tÝn hiÖu; thay ®æi vị trÝ antenna; ấn phÝm ho·n và xo¸ th«ng tin. - Trong thêi gian đo người đo kh«ng ®­îc rêi m¸y, th­êng xuyªn theo dâi t×nh trạng làm viÖc cña m¸y thu, theo dâi nguån ®iÖn, t×nh h×nh vệ tinh và ghi số liÖu; đồng thêi đề phßng m¸y bị chấn động làm chuyÓn dịch, đề phßng người và vật thể kh¸c gần antenna che chắn tÝn hiÖu vệ tinh. - Trong khi m¸y thu đang làm viÖc kh«ng ®­îc dïng bộ đàm hoÆc ®iÖn tho¹i di động ở gần m¸y thu. Khi cã sấm chớp, mưa to ph¶i tắt m¸y, ngừng đo và thu cất antenna đề phßng sÐt ®¸nh. Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 39 - Tr¾c ®Þa B -K48 - Trong khi đo ph¶i b¶o đảm m¸y thu ho¹t động b×nh th­êng, ghi số liÖu chÝnh x¸c. Sau mçi ngµy đo nªn kịp thêi trót số liÖu vµo ®Üa cứng, ®Üa mÒm cña m¸y tÝnh để tr¸nh mất số liÖu. B¶ng 4. Yªu cÇu kü thuËt c¬ b¶n khi ®o c¸c cÊp H¹ng môc CÊp h¹ng Ph­¬ng ph¸p ®o H¹ng II H¹ng III H¹ng IV CÊp 1 CÊp 2 Gãc cao cña vÖ tinh(o) §o tÜnh tÜnh nhanh  15  15  15  15  15 Sè l­îng vÖ tinh quan tr¾c dïng ®­îc §o tÜnh tÜnh nhanh  4  4  5  4  5  4  5  4  5 Sè lÇn ®o lÆp trung b×nh t¹i tr¹m §o tÜnh tÜnh nhanh  2  2  2  1.6  1.6  1.6  1.6  1.6  1.6 Thêi gian quan tr¾c: §é dµi thêi gian thu tÝn hiÖu ng¾n nhÊt (phót) §o tÜnh tÜnh nhanh  90  60  20  45  15  45  15  45  15 TÇn suÊt thu tÝn hiÖu (s) §o tÜnh tÜnh nhanh 10 60 10 60 10 60 10 60 10 60 B¶ng 5. Thêi gian tèi thiÓu ca ®o §é dµi c¹nh ®o [km] §é dµi thêi gian ca ®o [phót] 0-1 20-30 1-5 30-60 5-10 60-90 10-20 90-120 Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 40 - Tr¾c ®Þa B -K48 6. TÝnh to¸n kh¸i l­îc vµ b×nh sai 6.1 Tr­íc khi tÝnh c¹nh ph¶i tÝnh chiÒu cao th¼ng ®øng cña antenna theo c«ng thøc phï hîp víi tõng lo¹i antenna. ChiÒu cao antenna tÝnh ®Õn 1mm vµ ph¶i nhËp vµo cho tõng tr¹m ®o ®Ó tÝnh c¹nh. Ph¶i kiÓm tra c¸c gi¸ trÞ nhiÖt ®é, ¸p suÊt vµ ®é Èm khi nhËp sè liÖu vµo ®Ó tÝnh c¹nh. 6.2 C¸c ®iÓm ®o GPS ®ång thêi ph¶i tÝnh thµnh c¸c c¹nh ®éc lËp theo phÇn mÒm xö lý sau ®ã ( POST PROCESSING) t­¬ng øng vµ chän lêi gi¶i tèi ­u (OPTIMUM) hoÆc cè ®Þnh (FIXED). 6.3 Tªn file kÕt qu¶ gåm 8 sè vµ phÇn më réng: 4 sè ®Çu lµ 4 sè cuèi cña sè hiÖu ®iÓm ®Çu, 4 sè cuèi lµ 4 sè cuèi sè hiÖu ®iÓm cuèi cïng, phÇn më réng lµ OPT, FIX, FLT ho¨cTRP. Khi xö lý b»ng phÇn mÒm TRIMVEC – PLUS ph¶i lÊy c¶ file nhÞ ph©n cã phÇn më réng lµ SSF. 6.4 C¸c chØ tiªu khi xö lý c¹nh ph¶i ®¹t ®­îc nh­ sau: STT ChiÒu dµi c¹nh(km) RMS RDOP RATIO 1 1 - 10 0.02 + 0.004D (km) < 0.1  3.0 2 10 - 20 0.03 + 0.003D < 0.1  2.8 Tr­êng hîp mét trong c¸c chØ tiªu v­ît gi¸ trÞ cho phÐp nh­ng kh«ng qu¸ 1.5 lÇn th× xem xÐt kÕt qu¶ tÝnh sai sè khÐp h×nh vµ b×nh sai s¬ bé ®Ó chÊp nhËn lêi gi¶i hay ph¶i ®o l¹i. 6.5 Sau khi tÝnh c¹nh trong toµn l­íi ph¶i tiÕn hµnh tÝnh sai sè khÐp h×nh theo s¬ ®å ®o. 6.6 B×nh sai l­íi GPS ph¶i tiÕn hµnh theo ch­¬ng tr×nh ®­îc tæng côc §Þa chÝnh cho phÐp sö dông. 6.7 Qu¸ tr×nh tÝnh to¸n b×nh sai tiÕn hµnh theo c¸c b­íc sau ®©y: - B×nh sai trong hÖ WGS - 84. - TÝnh ®é cao Goeid trªn elipxoid WGS - 84 cña tÊt c¶ c¸c ®iÓm. - TÝnh ®é cao Geoid trÏn elipxoid qui chiÕu quèc gia cña tÊt c¶ c¸c ®iÓm. - TÝnh täa ®é vu«ng gãc kh«ng gian theo elipxoid qui chiÕu quèc gia cña c¸c ®iÓm khëi tÝnh täa ®é vµ ®é cao. Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 41 - Tr¾c ®Þa B -K48 - B×nh sai l­íi trong hÖ täa ®é vu«ng gãc kh«ng gian theo elipxoid qui chiÕu quèc gia vµ tÝnh chuyÓn täa ®é vÒ täa ®é quèc gia. - §¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c - Biªn tËp thµnh qu¶. 6.8 C¸c chØ tiªu sai sè ph¶i ®¹t ®­îc sau b×nh sai nh­ sau: - Sai sè trung ph­¬ng ph­¬ng vÞ trÝ ®iÓm  0.07 m. - Sai sè gãc ph­¬ng vÞ   2” . - Sai sè t­¬ng ®èi c¹nh nh­ b¶ng sau ®©y ChiÒu dµi c¹nh Sai sè t­¬ng hç 5 -15 km D­íi 1/200 000 3- 5 km D­íi 1/100 000 D­íi 3 km Sai sè tuyÖt ®èi kh«ng qu¸ 0.012 m II.2.3 Quy tr×nh ®o nèi khèng chÕ ¶nh b»ng c«ng nghÖ GPS 1. Khèi ¶nh §Ó cã thÓ tiÕn hµnh ®o nèi khèng chÕ ¶nh ngo¹i nghiÖp th× tr­íc hÕt ta ph¶i cã t­ liÖu ¶nh. ë ®©y lµ c¸c ¶nh hµng kh«ng, tõ nh÷ng tÊm ¶nh t¹o thµnh khèi ¶nh sau ®ã chän c¸c ®iÓm khèng chÕ ¶nh vµ ch©m chÝch nªn ®ã ®Ó sau ®ã ta bè trÝ ngoµi thùc ®Þa. ViÖc chän vµ bè trÝ ®iÓm tiÕn hµnh theo yªu cÇu kü thuËt nh­ ®· nªu ë ch­¬ng I. 2. §iÓm gèc täa ®é vµ ®é cao nhµ n­íc C«ng t¸c ®o nèi khèng chÕ ¶nh cã nhiÖm vô lµ ®­a täa ®é ¶nh vÒ hÖ täa ®é quèc gia. Do ®ã c«ng viÖc tiÕp theo cña quy tr×nh c«ng nghÖ ®o nèi lµ ph¶i t×m ®­îc ®iÓm gèc nhµ n­íc. Nh÷ng ®iÓm nµy ®· cã täa ®é hoÆc ®é cao, tõ nh÷ng ®iÓm nµy ta sÏ tiÕn hµnh ®o nèi vµo c¸c ®iÓm khèng chÕ ¶nh. Khi ®o nèi ta nªn t×m tèi thiÓu tõ 23 ®iÓm gèc nhµ n­íc trong ®ã cã mét ®iÓm ®é cao. 3. ThiÕt kÕ ®iÓm khèng chÕ ¶nh ngo¹i nghiÖp Kü thËt ®Þnh vÞ GPS kh«ng yªu cÇu ®iÒu kiÖn th«ng h­íng gi÷a c¸c ®iÓm, nªn ®iÓm khèng chÕ ¶nh ngo¹i nghiÖp cÇn ®­îc chän lµ c¸c ®Þa vËt râ nÐt hoÆc ®· ®­îc ®¸nh dÊu t¹i c¸c vÞ trÝ chuÈn trong l­íi tam gi¸c ¶nh kh«ng gian. §ång thêi chó ý b¶o ®¶m ®iÒu kiÖn tèt cho viÖc b¾t tÝn hiÖu cña vÖ tinh, tr¸nh c¸c lo¹i ®Þa vËt sau: Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 42 - Tr¾c ®Þa B -K48 - C¸c ®Þa vËt ë vïng ®Þa h×nh cã sù ph¶n x¹ lín nh­: §iÓm gÇn mÆt n­íc, ®iÓm ®Þa vËt ë vïng ®åi träc, ®iÓm ®Þa vËt ë vïng cã hµm l­îng mèi cao hoÆc cã kho¸ng s¶n kim lo¹i... - C¸c ®Þa vËt ë vïng cã kh¶ n¨ng ph¶n x¹ nhiÒu chiÒu, nh­ c¸c thung lòng, c¸c s­ên nói vµ t¹i c¸c vïng cã nhiÒu ®Þa vËt kiÕn tróc th­îng tÇng. - C¸c ®iÓm ®Þa vËt t¹i c¸c khu vùc cã nguån ph¸t sãng ®iÖn tõ m¹nh, nh­ c¸c tr¹m rada, c¸c ®­êng ®iÖn cao thÕ vµ c¸c tr¹m biÕn thÕ... - B¶o ®¶m gãc nh×n lªn bÇu trêi xung quanh ®iÓm kh«ng nhá h¬n 15o. 4. ThiÕt kÕ ®å h×nh ®o GPS vµ x¸c ®Þnh thêi gian ®o Th«ng th­êng trong c«ng t¸c ®o nèi khèng chÕ ¶nh ngo¹i nghiÖp sö dông ph­¬ng ph¸p ®Þnh vÞ t­¬ng ®èi. V× vËy cÇn thiÕt kÕ mét tr¹m ®o GPS cè ®Þnh trong l­íi ®o nèi khèng chÕ ¶nh ngo¹i nghiÖp sao cho b¶o ®¶m ®é chÝnh x¸c ®ång ®Òu trong l­íi, ®ång thêi cã kh¶ n¨ng t¹o thµnh nh÷ng ®å h×nh tèi ­u cho c«ng t¸c ®o ®¹c vµ xö lý sè liÖu. H×nh 2.9 lµ mét vÝ dô vÒ thiÕt kÕ mét l­íi ®o nèi khèng chÕ ¶nh ngo¹i nghiÖp b»ng kü thuËt ®Þnh vÞ vÖ tinh GPS vµ h×nh 2.10 m« t¶ mét vµi ®å h×nh quan tr¾c ®­îc t¹o thµnh tõ 3 hay 4 m¸y thu GPS khi tiÕn hµnh c«ng t¸c ®o nèi ngo¹i nghiÖp. - §iÓm khèng chÕ ¶nh ngo¹i nghiÖp ®o b»ng GPS - §iÓm khèng chÕ c¬ së H×nh 2.9 S¬ ®å thiÕt kÕ l­íi ®o nèi khèng chÕ ¶nh b»ng GPS Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 43 - Tr¾c ®Þa B -K48 1 1 1 2 2 2 3 3 4 3 4 a. §å h×nh ®o víi 3 m¸y b. §å h×nh ®o víi 4 m¸y H×nh 2.10 S¬ ®å bè trÝ ®å h×nh ®o 3 hoÆc 4 m¸y thu GPS HiÖn nay trªn quü ®¹o lu«n cã ®ñ 24 vÖ tinh GPS, nªn t¹i mçi ®iÓm tr¹m ®o chØ cÇn quan tr¾c 10 phót vµ kh«ng phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn thêi tiÕt. §é chÝnh x¸c cña kÕt qu¶ ®o ®­îc xö lý b»ng phÇn mÒm chuyªn dông cña m¸y cã thÓ ®¹t ®Õn cì cm. trong tr­êng hîp ®å h×nh tèt cã thÓ ®¹t 1cm/10 km. 5. §o GPS ngo¹i nghiÖp 5.1 Tr­íc khi ®o ph¶i lËp lÞch ®o GPS vµ cÇn l­u ý - Chän kho¶ng thêi gian ®o cã Ýt nhÊt 4 vÖ tinh. - Chän PDOP (®é chÝnh x¸c vÞ trÝ vÖ tinh) kh«ng lín h¬n 5.0. - Gãc cao cña vÖ tinh ph¶i lín h¬n 15o. - Ph©n bè h×nh chiÕu cña vÖ tinh trªn mÆt ph¼ng ngang ®i qua ®iÓm ®o ph¶i r¶i ®Òu quanh ®iÓm ®o. - Nªn chän c¸c vÖ tinh cã ph­¬ng vÞ c¾t ngang ®­êng nèi c¸c ®iÓm ®o ®ång thêi. - LÞch ®o cã thÓ lËp mét lÇn cho toµn bé khu ®o nh­ng hµng ngµy ph¶i trõ ®i thêi gian mäc sím cña vÖ tinh (4 phót). 5.2 M¸y thu tÝn hiÖu vÖ tinh lµ c¸c lo¹i m¸y TRIMBLE NAVIGATION SURVEYOR seri 4000, 5000, ... Khi dïng c¸c l¹i m¸y kh¸c ph¶i tiÕn hµnh thö nghiÖm. 5.3 Thêi gian ®o GPS trªn c¸c ®iÓm theo quy ph¹m ®· ®o ë trªn. 5.4 ChiÒu cao antenna ®o 2 lÇn: tr­íc vµ sau khi ®o ®Ó kiÓm tra, ®äc sè ®Õn 1 mm vµ ph¶i n¹p vµo m¸y Ph¶i ghi ®Çy ®ñ vµo sæ ®o: sè hiÖu ®iÓm, tªn ®iÓm, thêi tiÕt, ng­êi ®o, ng­êi ghi sæ, sè hiÖu tr¹m ®o/lÇn ®o, ¸p suÊt, nhiÖt ®é, tæng trÞ ®o cña tõng vÖ tinh, tæng trÞ ®o liªn tôc, vÏ s¬ ®å ®o nèi vµ c¸c ghi chó ®iÓm. Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 44 - Tr¾c ®Þa B -K48 5.5 Tïy thuéc vµo bé nhí trong m¸y thu vµ kÕ ho¹ch tæ chøc thi c«ng, sau khi kÕt thóc mét hoÆc mét sè tr¹m ®o, sè liÖu trót vµo m¸y vi tinh ®Ó tÝnh to¸n vµ ghi vµo ®Üa mÒm ®Ó l­u. Khi trót sè liÖu vµo m¸y vi tÝnh ph¶i kiÓm tra tªn file sè liÖu, tªn ®iÓm, c¸c sè liÖu vÒ khÝ t­îng vµ chiÒu cao antenna n¹p vµo m¸y cã ®óng kh«ng, nÕu sai sãt ph¶i chØnh söa ngay. 6. Xö lý sè liÖu ®o GPS vµ b×nh sai 6.1 TÝnh to¸n kh¸i l­îc b»ng phÇn mÒm Trimble Geomatices Office 1.63 TÝnh to¸n kh¸i l­îc lµ t×m c¸c gi¸ trÞ x¸c suÊt nhÊt cña c¸c vÐct¬ nèi 2 ®iÓm ®o ®ång thêi, ®ã lµ DX, DY, DZ trong hÖ WGS-84. 6.2 B×nh sai l­íi ViÖc b×nh sai l­íi ®­îc tiÕn hµnh theo phÇn mÒm Trimble Geomatices Office 1.63 cña h·ng TRIMBLE NAVAGATION. Qu¸ tr×nh b×nh sai nh­ sau: - LËp l­íi GPS tõ c¸c kÕt qu¶ tÝnh kh¸i l­îc. - Biªn tËp l¹i sè hiÖu ®iÓm theo ®óng s¬ ®å thiÕt kÕ. - Fix c¸c ®iÓm gèc täa ®é vµ ®é cao Nhµ n­íc trong hÖ täa ®é VN- 2000, lÊy kinh tuyÕn trôc cña khu ®o. - B×nh sai m¹ng l­íi. 7. §¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ Sau khi tÝnh to¸n b×nh sai ta tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c nÕu ®¹t chØ tiªu kü thuËt ta tiÕn hµnh viÖc b¸o c¸o kÕt qu¶. KÕt qu¶ bao gåm b¶ng täa ®é vµ ®é cao theo hÖ täa ®é, ®é cao Nhµ n­íc vµ c¸c sai sè mx, my, mh. Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 45 - Tr¾c ®Þa B -K48 H×nh 2.11 S¬ ®å quy tr×nh ®o nèi khèng chÕ ¶nh b»ng c«ng nghÖ GPS. Khèi ¶nh ThiÕt kÕ ®iÓm KCANN ThiÕt kÕ ®å h×nh ®o GPS vµ x¸c ®Þnh thêi gian ®o §o GPS ngo¹i nghiÖp Xö lý sè liÖu ®o GPS vµ b×nh sai §¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ §iÓm gèc täa ®é vµ ®é cao nhµ n­íc Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 46 - Tr¾c ®Þa B -K48 Ch­¬ng III Thùc nghiÖm ®o nèi khèng chÕ ¶nh khu ®o bÕn tre iii.1 Kh¸i qu¸t vÒ khu vùc thùc nghiÖm III.1.1. T×nh h×nh vµ ®Æc ®iÓm khu thùc nghiÖm 1. §èi t­îng thùc nghiÖm Thùc nghiÖm t¹i ®Þa bµn thuéc tØnh BÕn Tre víi môc tiªu cã ®­îc b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 5000 vµ m« h×nh sè ®é cao (DEM) ®Ó x©y dùng c¬ së d÷ liÖu GIS phôc vô phßng chèng lò lôt vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long. C«ng tr×nh ®­îc phèi hîp thùc hiÖn bëi Trung t©m ViÔn th¸m kÕt hîp víi ViÖn Nghiªn cøu §Þa chÝnh. 2. VÞ trÝ khu vùc thùc nghiÖm Khu vùc thùc nghiÖm tØnh BÕn Tre n»m trong ph¹m vi tõ 10000’00” ®Õn 11007’05” vÜ ®é B¾c vµ tõ 105026’30” ®Õn 108048’45” kinh ®é §«ng. DiÖn tÝch khu vùc ®o vÏ b¶n ®å kho¶ng 1364 km2 3. §Æc ®iÓm ®Þa lý tù nhiªn §Æc tr­ng ®Þa lý cña khu vùc nµy lµ vïng ®ång b»ng víi nhiÒu s«ng, r¹ch, kªnh, m­¬ng dµy ®Æc. §Þa h×nh t­¬ng ®èi thuÇn nhÊt lµ ®ång b»ng b»ng ph¼ng, hÖ thèng kªnh r¹ch ch»ng chÞt, chia c¾t ®Þa h×nh thµnh nhiÒu m¶nh riªng biÖt vµ chÞu ¶nh h­ëng Ýt cña lò lôt hµng n¨m. HÖ thèng thñy v¨n trong khu vùc rÊt ph¸t triÓn( mËt ®é kho¶ng 0,6 - 0,8 km/km2) víi mét m¹ng l­íi s«ng, kªnh, r¹ch ch»ng chÞt nèi liÒn nhau ®· t¹o ra mét diÖn m¹o bÒ mÆt cña ®Þa h×nh bÞ c¾t sÎ lín. ë ®©y cã hÖ thèng s«ng lín lµ s«ng TiÒn ®æ ra biÓn b»ng ba cöa chÝnh: cöa §¹i, cöa TiÓu vµ cöa Hµm Lu«ng, chia c¾t ®Þa bµn tØnh BÕn Tre thµnh nhiÒu vïng riªng biÖt. Do l­îng phï sa lín cña s«ng TiÒn ®æ ra biÓn, nªn hµng n¨m c¸c vïng b·i båi ven s«ng, ven biÓn ®­îc båi tô réng lín h¬n. Líp phñ thùc vËt chñ yÕu lµ lóa vµ c©y ¨n qu¶ chiÕm diÖn tÝch réng lín, ngoµi ra cßn rõng trµm tù nhiªn. Rõng trång cã ë vïng chua phÌn vµ d¶i ven biÓn, ®Æc biÖt lµ ë c¸c vïng b·i ven biÓn cã hÖ sinh th¸i rõng ngËp mÆn, víi lo¹i c©y chñ yÕu ®­íc, n¾m... Khu thùc Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 47 - Tr¾c ®Þa B -K48 nghiÖm cã khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, nhiÖt ®é cao kh¸ ®Òu trong n¨m, trung b×nh kho¶ng 27,40C. KhÝ hËu ph©n thµnh 2 mïa râ rÖt: mïa m­a tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 10 vµ mïa kh« tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 4 n¨m sau. L­îng m­a trung b×nh hµng n¨m kho¶ng 1620mm/n¨m, ®é Èm kho¶ng 83%, mïa lò th­êng kÐo dµi trong th¸ng 7, 8, 9. 4. §Æc ®iÓm kinh tÕ - x· héi Khu thùc nghiÖm n»m trong vïng cã rÊt nhiÒu tiÒm n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®ång b»ng Cöu Long. Tr­íc hÕt, ®©y lµ mét trong nh÷ng khu vùc cã diÖn tÝch trång c©y ¨n qu¶ lín nhÊt Nam Bé; lµ vïng cã lîi thÕ ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i nhÊt ë ViÖt Nam víi c¸c miÖt v­ên réng lín, nhiÒu lo¹i c©y ¨n tr¸i ngon, khÝ hËu m¸t mÎ, c¶nh quan ®Ñp ë Long Thíi - BÕn Tre. Ngµnh nu«i trång vµ chÕ biÕn thñy s¶n còng rÊt ph¸t triÓn víi m« h×nh nu«i t«m t¹i c¸c ®Çm ë ven biÓn vµ vïng n­íc lî, nu«i c¸ trong c¸c bÌ th¶ ë trªn s«ng TiÒn, vïng biÓn van c¸c cöa s«ng. Trong khu vùc cã nhiÒu ®iÓm d©n c­ ®« thÞ nh­ TX. BÕn Tre vµ nhiÒu thÞ trÊn kh¸c. Do ®Æc ®iÓm ®Þa lý khu ®o cã hÖ thèng kªnh, r¹ch dµy ®Æc, ch»ng chÞt nªn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng thñy rÊt ph¸t triÓn lµ ®­êng giao th«ng chñ yÕu cho viÖc ®i l¹i gi÷a c¸c vïng; ë ®©y cã nhiÒu tuyÕn ®­êng thñy quan träng vËn t¶i hµnh kh¸ch vµ hµng hãa ®i l¹i gi÷a c¸c tØnh ®ång b»ng s«ng Cöu Long. HÖ thèng giao th«ng ®­êng bé Ýt vµ ph©n bè kh«ng ®Òu, ®­êng « t« cã tuyÕn ®­êng quèc lé 1A vµ c¸c tuyÕn ®­êng liªn tØnh, liªn huyÖn nèi víi c¸c ®iÓm d©n c­ lín, cßn l¹i lµ c¸c ®­êng ®Êt chñ yÕu ch¹y däc theo c¸c bê kªnh r¹ch, th­êng bÞ ngËp n­íc trong mïa m­a nªn ®i l¹i gÆp nhiÒu khã kh¨n. III.1.2 HiÖn tr¹ng th«ng tin t­ liÖu 1. C¸c t­ liÖu täa ®é vµ ®é cao a. §iÓm to¹ ®é Trong khu thùc nghiÖm cã c¸c ®iÓm täa ®é Nhµ n­íc h¹ng II vµ hÖ thèng ®iÓm ®Þa chÝnh c¬ së (§CCS) dµy ®Æc. C¸c ®iÓm täa ®é h¹ng II ®· ®­îc tu bæ l¹i vµ x©y t­êng bao kiªn cè trong c¸c n¨m tõ 1999 ®Õn 2002. C¸c ®iÓm ®Þa chÝnh c¬ së hÇu hÕt míi ®­îc x©y dùng nªn chÊt l­îng mèc cån tèt, nh­ng mét sè ®iÓm ®Õn nay ®· bÞ che khuÊt bëi c©y, do ®ã khi ®o GPS cÇn ph¶i chÆt c©y míi ®¶m b¶o yªu cÇu trong viÖc thu tÝn hiÖu Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 48 - Tr¾c ®Þa B -K48 - §iÓm täa ®é h¹ng II vµ §CCS: II-03; II-13; II-16; II-17; II-18; II-35; II-36; II- 37; II-29; II-31; II-32; II-43; II-50; II-51; II-49c; II-48; 682414; 670422; b. L­íi ®é cao Trong khu thùc nghiÖm cã c¸c tuyÕn thñy chuÈn h¹ng I, II vµ h¹ng III quèc gia. C¸c ®iÓm ®é cao h¹ng I, II ®­îc tu bæ l¹i vµ x©y t­êng bao kiªn cè trong c¸c n¨m tõ 1999 ®Õn 2002 nªn cßn rÊt tèt Cßn m¹ng l­íi ®é cao h¹ng III trong khu ®o ®­îc x©y dùng tõ sau gi¶i phãng (n¨m 1976). Do m¹ng l­íi ®­îc x©y dùng c¸ch ®©y ®· l©u (28 n¨m), l¹i theo quy ph¹m 1973, mèc ch«n chÝm s©u c¸ch mÆt ®Êt tõ 30 ®Õn 50 cm, h¬n n÷a ®Þa h×nh, ®Þa vËt xung quanh vÞ trÝ mèc ®Õn nay thay ®æi rÊt nhiÒu. Ghi chó c¸c mèc ®­îc lËp s¬ sµi, thiÕu c¸c yÕu tè ®Þnh h­íng chÝnh x¸c. §Õn nay, qua mét thêi gian dµi céng víi tèc ®é ph¸t triÓn cña kinh tÕ x· héi rÊt nhanh, nhiÒu khu c«ng nghiÖp, khu d©n c­ ®­îc x©y dùng vµ më réng, c¸c tuyÕn ®­êng, kªnh m­¬ng ®­îc tu bæ n©ng cÊp më réng thªm, v× vËy viÖc t×m mèc cò gÆp nhiÒu khã kh¨n. NhiÒu mèc hiÖn nay kh«ng t×m thÊy hoÆc ®· bÞ mÊt. - TuyÕn thñy chuÈn h¹ng II: Trung L­¬ng – Trµ Vinh cã 12 ®iÓm: II(TL-TV)1; II(TL-TV)1-1; II(TL-TV)1-2; II(TL-TV) 1-3; II(TL-TV)2; II(TL-TV)3; II(TL-TV)4; II(TL-TV)4-1; II(TL- TV)4-2; II(TL-TV)4-3; II(TL-TV)7; II(TL-TV)8. - TuyÕn thñy chuÈn h¹ng III: VÜnh Long – Má Cµy cã 8 ®iÓm: III(VL-MC)1; III(VL-MC)2; III(VL-MC)3; III(VL-MC)4; III(VL-MC)5; III(VL-MC)6; III(VL-MC)7; III(VL-MC)8. BÕn Tre – H­ng Nh­îng cã 6 ®iÓm: III(BT-HN)1; III(BT-HN)2; III(BT-HN)3; III(BT-HN)4; III(BT-HN)5; III(BT-HN)6. c. L­íi täa ®é ®Þa chÝnh do ®Þa ph­¬ng x©y dùng: Trong nh÷ng n¨m qua ®Ó phôc vô cho viÖc thµnh lËp b¶n ®å ®Þa chÝnh c¸c lo¹i tû lÖ, c¸c ®Þa ph­¬ng ®· tiÕn hµnh ®o ®¹c mét sè m¹ng l­íi ®Þa chÝnh quy ®­êng chuyÒn cÊp I,II. L­íi nµy chØ dïng ®Ó tham kh¶o. Víi c¸c ®iÓm täa ®é h¹ng III, hÖ thèng ®iÓm täa ®é ®Þa chÝnh c¬ së dµy ®Æc vµ c¸c tuyÕn thñy chuÈn Nhµ n­íc h¹ng I, II, III cã trong khu vùc cho thÊy Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 49 - Tr¾c ®Þa B -K48 ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕn hµnh ®o khèng chÕ ¶nh c¶ vÒ mÆt ph¼ng vµ ®é cao phôc vô thµnh lËp b×nh ®å ¶nh vµ b¶n ®å ®Þa h×nh c¬ së 1: 5000. 2. T­ liÖu ¶nh Khu thùc nghiÖm BÕn Tre ®­îc phñ chïm ¶nh hµng kh«ng thuéc khu C9: gåm cã ¶nh C9-05, C9-06; C¸c th«ng tin c¬ b¶n vÒ t­ liÖu ¶nh hµng kh«ng cÇn sö dông khu C9 Ngµy chôp TuyÕn bay SL ¶nh Sè hiÖu ¶nh Tû lÖ ¶nh TB 08/3/2005 10 35 36-70 1/22 000 07/1/2006 11 11 533-543 1/22 000 22/2/2006 11 17 591-607 1/22 000 07/1/2006 12 28 514-487 1/22 000 07/1/2006 13 30 456-485 1/22 000 07/1/2006 14 27 455-429 1/22 000 07/1/2006 15 28 400-427 1/22 000 07/1/2006 16 24 376-399 1/22 000 07/1/2006 17 23 350-372 1/22 000 C¸c th«ng sè kü thuËt nh­ sau: * M¸y chôp ¶nh, tiªu cù - Khu C9-06 m¸y RMK - TOP15; tiªu cù 152,506 mm - Khu C9- 23cm23cm * §é cao bay chôp - Khu C9-05, C9-06 lµ: 3365 m * §é phñ däc p kho¶ng: 65 - 75 % * §é phñ ngang q kho¶ng: 35 - 45 % * Gãc xoay trung b×nh nhá h¬n 50 * §é cong tuyÕn bay ®¹t yªu cÇu * Gãc nghiªng ®¹t yªu cÇu * Tû lÖ ¶nh trung b×nh 1/ 22 000 ChÊt l­îng phim ¶nh tèt, ®¹t yªu cÇu sö dông. 3. T­ liÖu b¶n ®å  B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 5 000 lo¹i Gauss Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 50 - Tr¾c ®Þa B -K48 Lo¹i b¶n ®å nµy ®­îc thµnh lËp b»ng ph­¬ng ph¸p ®o vÏ ¶nh lËp thÓ tõ n¨m 1991 ®Õn n¨m 1997, hÖ täa ®é HN - 72, mói 30, kinh tuyÕn trung ­¬ng 1050 vµ 1080. C¸ch chia m¶nh vµ danh ph¸p b¶n ®å theo quy ®Þnh cña lo¹i b¶n ®å ®Þa h×nh Gauss ë tû lÖ 1: 5 000. Kho¶ng cao ®Òu c¬ b¶n 1 m, lo¹i b¶n ®å nµy ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu cña quy ph¹m thµnh lËp ®o do Côc §o ®¹c vµ B¶n ®å Nhµ n­íc tr­íc ®©y ban hµnh.  B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 10 000 lo¹i Gauss §©y lµ lo¹i b¶n ®å ®­îc thµnh lËp b»ng ph­¬ng ph¸p ®o vÏ ¶nh lËp thÓ theo ¶nh m¸y bay hoÆc lµ ®­îc biªn vÏ tõ b¶n ®å tû lÖ 1: 5000 chÝnh quy vÒ, do vËy néi dung cña chóng vÒ c¬ b¶n lµ ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c vµ ®é tin cËy cÇn thiÕt. Tuy nhiªn, do b¶n ®å ®­îc thµnh lËp ®· kh¸ l©u (1991- 1999), nªn nhiÒu yÕu tè kinh tÕ - x· héi ®· kh«ng cßn hoÆc Ýt cßn phï hîp víi thùc tÕ. Trong khu ®o lo¹i b¶n ®å nµy chØ cã r¶i r¸c ë mét sè khu vùc nhá, b¶n ®å nµy chØ dïng lµm tµi liÖu tham kh¶o.  B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 25 000, 1: 50 000 lo¹i VN 2000 B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 25 000, 1:50 000 phñ trïm toµn bé khu ®o ®· cã ë d¹ng sè, do Trung t©m ViÔn th¸m hiÖn chØnh n¨m 2001 - 2003 theo ¶nh vÖ tinh SPOT 4 (lo¹i Panchromatic) chôp n¨m 2001. Lo¹i b¶n ®å nµy ®­îc sö dông ®Ó tham kh¶o trong c«ng t¸c ®iÒu vÏ ¶nh, lËp s¬ ®å thiÕt kÕ ®o vÏ, l­íi khèng chÕ ¶nh.  B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 100 000 lo¹i VN 2000 vµ 1: 250 000 B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 100 000 lo¹i VN 2000 do Nhµ XuÊt b¶n B¶n ®å thµnh lËp b»ng ph­¬ng ph¸p biªn vÏ tõ b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 50 000 trong c¸c n¨m 2002 - 2005. ChÊt l­îng b¶n ®å nµy hoµn toµn theo lo¹i b¶n ®å gèc lµ b¶n ®å tû lÖ ®­îc dïng ®Ó thµnh lËp. Do vËy cã nhiÒu khu vùc néi dung b¶n ®å th«ng tin ®· cò, Ýt hoÆc kh«ng phï hîp víi thùc tÕ. B¶n ®å ë tû lÖ 1: 250 000 ®ang ®­îc l­u hµnh vµ sö dông ë d¹ng b¶n ®å nÒn trong hÖ HN - 72 do Nhµ XuÊt b¶n B¶n ®å biªn vÏ n¨m 1996- 1998 tõ b¶n ®å UTM cã chØnh lý mét sè yÕu tè kinh tÕ - x· héi vµ ®· ®­îc sè hãa. HiÖn nay Nhµ XuÊt b¶n B¶n ®å ®· vµ ®ang tiÕp tôc biªn vÏ vµ sè hãa theo b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 100 000.  B¶n ®å ®Þa chÝnh chÝnh quy do ®Þa ph­¬ng x©y dùng Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 51 - Tr¾c ®Þa B -K48 §©y lµ lo¹i b¶n ®å ®Þa chÝnh chÝnh quy do ®Þa ph­¬ng x©y dùng víi nhiÒu lo¹i tû lÖ tõ 1: 500 ®Õn 1: 5 000. C¸c vïng ®« thÞ, vïng ven ®« thÞ, vïng kinh tÕ träng ®iÓm thµnh lËp ë tû lÖ 1: 500, 1: 100, 1: 2 000, cßn l¹i thµnh lËp ë tû lÖ 1: 5000. Néi dung cña b¶n ®å ®¹i chÝnh gåm ranh giíi c¸c thöa ®Êt, diÖn tÝch vµ lo¹i ®Êt. §é chÝnh x¸c cña b¶n ®å ®Þa chÝnh ®¶m b¶o yªu cÇu trong quy ph¹m thµnh lËp b¶n ®å ®Þa chÝnh theo tû lÖ t­¬ng øng, tµi liÖu nµy sö dông ®Ó tham kh¶o phôc vô c«ng viÖc ®iÒu vÏ ¶nh vµ bæ sung néi dung trong c«ng t¸c biªn tËp b¶n ®å ®¹i h×nh c¬ së. III.2 c¸c b­íc xö lý sè liÖu 1. T¹o Project vµ ®Þnh nghÜa hÖ täa ®é Tr­íc khi b¾t ®Çu xö lý sè liÖu mét m¹ng l­íi míi ta ph¶i t¹o mét Project míi ®Ó chøa l­íi ®ã. C¸ch lµm nh­ sau: - Khëi ®éng mudul xö lý sè liÖu (TGOffice), menu chÝnh cña ch­¬ng tr×nh sÏ hiÖn ra nh­ h×nh 3.1 H×nh 3.1 - Vµo menu File chän New Project cöa sæ New Project xuÊt hiÖn nh­ h×nh 3.2 Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 52 - Tr¾c ®Þa B -K48 H×nh 3.2 - NhËp tªn Project(Name), chän ®¬n vÞ metric, sau ®ã chän nót OK cöa sæ Project Properties nh­ h×nh 3.3 H×nh 3.3 - Chän Coordinate Sytem xuÊt hiÖn cöa sæ nh­ h×nh 3.4 Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 53 - Tr¾c ®Þa B -K48 H×nh 3.4 - Chän Change trong phÇn Coordinate system settings cöa sæ Select Coordinate System xuÊt hiÖn nh­ h×nh 3.5 H×nh 3.5 Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 54 - Tr¾c ®Þa B -K48 - Chän New System Ên nót Next cöa sæ Select Coordinate System Type kÝch chuét vµo Coordinate System And Zone. H×nh 3.6 - Chän nót Next cöa sæ Select Coordinate System Zone xuÊt hiÖn nh­ h×nh 3.7 chän hÖ täa ®é VN2000 ë cöa sæ Coordinate System Group, chän kinh tuyÕn trôc 105m3 ë cöa sæ Zone. H×nh 3.7 Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 55 - Tr¾c ®Þa B -K48 - Chän nót Next cöa sæ Seclect Geoid Model xuÊt hiÖn, chän EGM96(Global) sau ®ã chän nót Finish, cöa sæ Project Properties xuÊt hiÖn nh­ h×nh 3.3 chän nót Apply ta sÏ cã mµnh h×nh cña ch­¬ng tr×nh nh­ h×nh 3.9 H×nh 3.8 H×nh 3.9 Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 56 - Tr¾c ®Þa B -K48 2. Trót sè liÖu tõ m¸y thu GPS Tr­íc khi tÝnh to¸n ta ph¶i trót sè liÖu vµo Project ®Ó ë trong file Checkin, sè liÖu vµo lµ file*.DAT cã trong m¸y thu, trong Project kh¸c hoÆc c¸c file*.ssf lµ c¸c c¹nh ®· ®­îc xö lý. Khi trót sè liÖu ta chän ®­êng dÉn vµo Checkin ë Project võa t¹o. - Chän mudul Data Transfer xuÊt hiÖn cöa sæ nh­ h×nh 3.10 H×nh 3.10 3. NhËp tªn ®iÓm, chiÒu cao antenna vµ ®­a ®iÓm ®o vµo ch­¬ng tr×nh Sau khi ®· trót sè liÖu tõ nh÷ng m¸y thu ta tiÕn hµnh nhËp tªn ®iÓm vµ chiÒu cao antenna (víi nh÷ng m¸y ch­a nhËp khi ®o), c¸ch lµm nh­ sau: - Tõ cöa sæ chÝnh cña ch­¬ng tr×nh nh­ h×nh 3.9 vµo menu File chän Import cöa sæ Import xuÊt hiÖn nh­ h×nh 3.10, chän GPS data file(*.dat) Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 57 - Tr¾c ®Þa B -K48 H×nh 3.11 - Chän nót OK cöa sæ Open xuÊt hiÖn nh­ h×nh 3.11 H×nh 3.12 - Chän Open cöa sæ Dat checkin xuÊt hiÖn nh­ h×nh 3.12, ta tiÕn hµnh nhËp tªn ®iÓm (Name) vµ chiÒu cao antenna (Antenna Height) nh­ h×nh 3.13 H×nh 3.13 4. Xö lý tÝn hiÖu vÖ tinh vµ tÝnh baseline Sau khi nhËp tªn ®iÓm vµ chiÒu cao Antenna, ta tiÕn hµnh xö lý tÝn hiÖu vÖ tinh. V× trong lóc ®o kh«ng ph¶i lóc nµo tÝn hiÖu còng æn ®Þnh do nhiÒu nguyªn nh©n ®· nªu ë ch­¬ng II. C¸ch xö lý nh­ sau: - Vµo menu View chän Timeline ta cã cöa sæ chÝnh cña ch­¬ng tr×nh nh­ h×nh 3.14. Ta tiÕn hµnh c¾t nh÷ng tÝn hiÖu vÖ tinh bÞ nhiÔu. Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 58 - Tr¾c ®Þa B -K48 H×nh 3.14 - Khi xö lý xong tÝn hiÖu vÖ tinh ta tiÕn hµnh tÝnh baseline nh­ sau: Tõ menu Survey chän Process GPS Baselines cöa sæ GPS Processing nh­ h×nh 3.15. H×nh 3.15 Chän nót Save ®Ó l­u kÕt qu¶ ta sÏ ®­îc mµn h×nh chÝnh cña ch­¬ng tr×nh nh­ h×nh 3.16 Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 59 - Tr¾c ®Þa B -K48 H×nh 3.16 5. Fix c¸c ®iÓm gèc täa ®é, ®é cao nhµ n­íc vµ b×nh sai Sau khi ®· tÝnh xong c¸c baseline ta tiÕn hµnh Fix c¸c ®iÓm t¹o ®é vµ ®é cao nhµ n­íc. C¸ch lµm nh­ sau: - Tõ menu Adjustment chän Points cöa sæ Points xuÊt hiÖn ta tiÕn hµnh nhËp ®iÓm täa ®é vµ ®é cao nh­ h×nh 3.17. H×nh 3.17 - Khi Fix xong c¸c ®iÓm täa ®é vµ ®é cao ta tiÕn hµnh b×nh sai, tõ menu Adjustment chän Adjust( 23 lÇn) nh­ h×nh 3.18 Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 60 - Tr¾c ®Þa B -K48 H×nh 3.18 §Ó xem kÕt qu¶, tõ menu Reports chän Network Adjustment Reports nh­ h×nh 3.19 H×nh 3.19 Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 61 - Tr¾c ®Þa B -K48 III. §¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c vµ kÕt qu¶ Theo quy ph¹m thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 5 000, khi ®o nèi khèng chÕ ¶nh c¸c yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cÇn ph¶i ®¹t lµ: * Sai sè trung ph­¬ng vÞ trÝ mÆt ph¼ng lµ: m s = 0,1 mm Mb® = 500 mm = 0,5 m * Sai sè trung ph­¬ng ®é cao lµ: m h = 1m 4 1 = 0.25 m * C¸c chØ tiªu khi ®o nèi b»ng c«ng nghÖ GPS - M¸y thu mét tÇn: RMS  0,04; Ratio  1,5: Reference variance  20 - M¸y thu hai tÇn: RMS  0,04; Ratio  1,5: Reference variance  10 Tõ kÕt qu¶ b×nh sai ë phÇn phô lôc so s¸nh víi yªu cÇu trªn ta cã thÓ kÕt luËn: l­íi ®o ®¹t ®é chÝnh x¸c ®Ó thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 5 000. Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 62 - Tr¾c ®Þa B -K48 KÕt luËn Qua mét thêi gian nghiªn cøu tµi liÖu vµ thùc hiÖn ®Ò tµi “§o nèi khèng chÕ ¶nh ngo¹i nghiÖp b»ng c«ng nghÖ GPS” cïng víi sù h­íng dÉn cña thÇy gi¸o ThS TrÇn Trung Anh vµ tËp thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn trong ViÖn Nghiªn Cøu §Þa ChÝnh ®· gióp em hoµn thµnh ®å ¸n. Tõ kÕt qu¶ thùc hiÖn ®å ¸n, em rót ra mét sè kÕt lu©n sau: 1. C«ng nghÖ GPS ra ®êi ®· lµm cho c«ng t¸c tr¾c ®Þa cã ®­îc mét ph­¬ng tiÖn ®o ®¹c hiÖn ®¹i víi nhiÒu tÝnh n¨ng ­u viÖt ®¸ng kÓ so víi c¸c ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc vÉn th­êng gäi lµ c«ng t¸c khèng chÕ täa ®é. 2. Mét sè ­u ®iÓm cña hÖ thèng ®Þnh vÞ GPS - Khi ®o nèi khèng chÕ ¶nh ngo¹i nghiÖp b»ng c«ng nghÖ GPS sÏ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng liªn kÕt cña ®å h×nh, gi¶m thiÓu ®­îc sè l­îng ®iÓm khèng chÕ ngo¹i nghiÖp vµ cho phÐp liªn kÕt khèi vµ m« h×nh lµ rÊt tèt. - Khi dïng c«ng nghÖ GPS ®Ó ®o ta kh«ng cÇn quan t©m ®Õn viÖc c¸c ®iÓm cã th«ng h­íng víi nhau kh«ng, kh«ng phô thuéc vµo ®å h×nh vµ kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c ®iÓm. - Cho kÕt qu¶ nhanh vµ chÝnh x¸c tiÕt kiÖm ®­îc rÊt nhiÒu thêi gian c«ng søc khi thµnh lËp b¶n ®å so víi c¸c ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng. MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng, song do thêi gian dµnh cho viÖc nghiªn cøu trong khu«n khæ mét ®Ò tµi tèt nghiÖp qu¸ ng¾n vµ kinh nghiÖm thùc tÕ s¶n xuÊt ch­a cã nªn kÕt qu¶ thu ®­îc sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, em rÊt mong ®­îc sù chØ dÉn cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ sù gãp ý cña c¸c b¹n ®ång nghiÖp. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Hµ Néi, th¸ng 06 n¨m 2008 Sinh viªn §ç M¹nh Hµ Tr­êng §H Má - §Þa ChÊt §å ¸n tèt nghiÖp §ç M¹nh Hµ - 63 - Tr¾c ®Þa B -K48 Tµi liÖu tham kh¶o [1] GS.TSKH. Tr­¬ng Anh KiÖt, Tr¾c ®Þa ¶nh “PhÇn c«ng t¸c t¨ng dµy khèng chÕ ¶nh”, Hµ Néi - 2004. [2] §ç Ngäc §­êng, §Æng Nam Chinh, “Bµi gi¶ng c«ng nghÖ GPS”, Hµ Néi th¸ng 01 n¨m 2007 [3] Ph¹m Hoµng L©n, “C«ng nghÖ GPS(Dïng cho cao häc ngµnh tr¾c ®Þa)” Hµ Néi 1997 [4] TrÇn B¹ch Giang, Phan Ngäc Mai. “øng dông c«ng nghÖ ®Þnh vÞ toµn cÇu GPS trong ®o ®¹c - b¶n ®å”, Hµ Néi 2004 [5] Tæng côc §Þa ChÝnh, “ Th«ng t­: H­íng dÉn ¸p dông hÖ quy chiÕu vµ hÖ täa ®é quèc gia VN - 2000”, Hµ Néi ngµy 20 th¸ng 6 n¨m 2006 [6] Bé x©y dùng, “ QuyÕt ®Þnh: vÒ viÖc ban hµnh TCXDVN 364:2006( Tiªu chuÈn kü thuËt ®o vµ xö lý sè liÖu GPS trong tr¾c ®Þa c«ng tr×nh)”, Hµ Néi ngµy 28 th¸ng 2 n¨m 2006. [7] Bé tµi nguyªn vµ m«i tr­êng, “ QuyÕt ®Þnh kü thuËt: thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 2000 vµ 1: 5000 b»ng c«ng nghÖ ¶nh sè” Hµ Néi ngµy 21 th¸ng 12 n¨m 2005.

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • pdf1 20.pdf
Tài liệu liên quan