Dự báo nhu cầu tiêu thụ xăng dầu trên địa bàn thành phố Hà Nội

Môc lôc Lêi më ®Çu 2 I/C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cña hiÖn t­îng dù b¸o 3 1. CÇu thÞ tr­êng vµ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng 3 1. 1Kh¸i niÖm cÇu thÞ tr­êng 3 1. 2C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi cÇu thÞ tr­êng 3 2. Ph©n tÝch mÆt hµng dù b¸o 4 2. 1§Æc ®iÓm, tÝnh chÊt mÆt hµng 4 2. 2Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng tíi cÇu mÆt hµng x¨ng trªn thÞ tr­êng Hµ Néi vµ biÕn ®éng cña nh÷ng nh©n tè nµy trong thêi gian qua 5 2. 3 Xu thÕ biÕn ®éng cÇu thÞ tr­êng x¨ng 10 II/Lùa chän m« h×nh dù b¸o vµ xö lý sè liÖu 12 1. Lùa chän ph­¬ng ph¸p dù b¸o 12 2. Thu thËp, xö lý s¬ bé th«ng tin d÷ liÖu cho m« h×nh dù b¸o 13 III/M« pháng vµ dù b¸o 21 1. KÕt qu¶ dù b¸o 21 2. §¸nh gi¸ ®é tin cËy cña dù b¸o 22 3. C¸c ph­¬ng ¸n dù b¸o kh¸c 23 KÕt luËn 25 Tµi liÖu tham kh¶o 26 Lêi Më §Çu Víi sù ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña khoa häc -c«ng nghÖ nh­ hiÖn nay, con ng­êi ®· t×m ra nhiÒu nguån nhiªn liÖu míi nh­ng ch­a cã lo¹i nhiªn liÖu nµo cã kh¶ n¨ng thay thÕ x¨ng dÇu do cã tr÷ l­îng lín vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao trong sö dông. Trong bÊt k× nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ë møc ®é nµo x¨ng lu«n ®­îc coi lµ mÆt hµng chiÕn l­îc. §èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung, kinh tÕ Hµ Néi nãi riªng, x¨ng dÇu lu«n ®­îc coi lµ mét mÆt hµng thiÕt yÕu. ViÖc ®¶m b¶o cung cÊp ®Çy ®ñ nhu cÇu cña s¶n xuÊt còng nh­ sinh häat kh«ng chØ cã ý nghÜa vÒ kinh tÕ mµ cã c¶ yÕu tè ®¶m b¶o sù æn ®Þnh vÒ mÆt chÝnh trÞ. Do thiÕu vèn vµ c«ng nghÖ, hiÖn nay ViÖt Nam ®ang xuÊt khÈu dÇu th« vµ toµn bé l­îng x¨ng tiªu thô trªn thÞ tr­êng ®Òu ph¶i nhËp khÈu, hµng n¨m nhµ n­íc thu ®­îc mét l­îng ngo¹i tÖ lín tõ xuÊt khÈu dÇu th« nh­ng còng ph¶i chi mét l­îng ngo¹i tÖ kh«ng nhá ®Ó nhËp khÈu l¹i x¨ng dÇu, trong ®ã x¨ng chiÕm h¬n mét nöa. Tr­íc nh÷ng biÕn ®éng liªn tôc cña gi¸ x¨ng trªn thÕ giíi, ho¹t ®éng s¶n xuÊt còng nh­ tiªu dïng ®Òu gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n ®· cho thÊy møc ®é quan träng cña nguån nhiªn liÖu nµy. V× vËy dù b¸o nhu cÇu x¨ng dÇu x¨ng dÇu t¹i Hµ Néi, mét thÞ tr­êng tiªu thô x¨ng lín thø hai c¶ n­íc kh«ng chØ cÇn thiÕt ®èi víi c¸c ®¬n vÞ kinh doanh x¨ng dÇu trªn ®Þa bµn thµnh phè mµ cßn cã ý nghÜa ®èi víi c¸c c«ng ty nhËp khÈu x¨ng dÇu ®Çu mèi ®Ó cã kÕ ho¹ch nhËp khÈu vµ dù tr÷ x¨ng, nh»m ®¶m b¶o hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ æn ®Þnh kinh tÕ chÝnh trÞ. Do ®ã em chän ®Ò tµi dù b¸o nhu cÇu tiªu thô x¨ng dÇu trªn ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi. Do viÖc nhËp khÈu x¨ng chiÕm mét l­îng ngo¹i tÖ lín cña nÒn kinh tÕ vµ c¬ së vËt chÊt cho viÖc dù tr÷ x¨ng cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn c¸c c«ng ty kinh doanh x¨ng dÇu, c«ng ty nhËp khÈu ®Çu mèi còng nh­ c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc chØ x©y dùng kÕ ho¹ch nhËp khÈu vµ kinh doanh cho tõng n¨m dùa trªn dù b¸o nhu cÇu tiªu thô cña thÞ tr­êng cho tõng n¨m, nªn ®Ò tµi chØ dù b¸o cÇu thÞ tr­êng cña mÆt hµng x¨ng cho n¨m 2005. I/C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cña hiÖn t­îng dù b¸o 1/CÇu thÞ tr­êng vµ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng 1. 1Kh¸i niÖm cÇu CÇu lµ sè l­îng hµng hãa hay dÞch vô mµ ng­êi mua cã kh¶ n¨ng vµ s½n sµng mua ë c¸c møc gi¸ kh¸c nhau trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Nh­ vËy khi ®Ò cËp tíi cÇu ph¶i chó ý r»ng ®ã chÝnh lµ c¸c nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n hay nãi c¸ch kh¸c kh¸ch hµng cã kh¶ n¨ng mua vµ s½n sµng mua hµng hãa hoÆc dÞch vô ®ã ®Ó tháa m·n nhu cÇu. CÇu chØ sè l­îng hµng hãa hoÆc dÞch vô mµ ng­êi tiªu dïng muèn cã ë møc gi¸ hiÖn hµnh. CÇu sinh ra do nguyÖn väng h­ëng thô vËt chÊt cña con ng­êi vµ bÞ h¹n chÕ bëi kh¶ n¨ng thanh to¸n, do ®ã cÇu lµ sù thèng nhÊt gi÷a kh¶ n¨ng vµ nguyÖn väng. CÇn ph©n biÖt c¸c kh¸i niÖm sau ®©y: -CÇu ®èi víi hµng hãa mµ ng­êi tiªu dïng mong muèn vµ cã kh¶ n¨ng tr¶ tiÒn mua gäi lµ cÇu h÷u hiÖu hay cÇu thùc sù. NÕu cÇu chØ lµ ý muèn cã hµng hãa hoÆc dÞch vô mµ kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ tiÒn gäi lµ cÇu mong ­íc (nhu cÇu). -CÇu ®èi víi hµng hãa mµ cã thÓ t¨ng lªn hay gi¶m xuèng theo sù thay ®æi gi¸ c¶ cña hµng hãa ®ã gäi lµ cÇu co gi·n. Ng­îc l¹i, cÇu ®èi víi mét hµng hãa kh«ng thÓ hoÆc rÊt khã t¨ng lªn hay gi¶m xuèng khi gi¸ c¶ hµng hãa h¹ xuèng hay t¨ng lªn gäi lµ cÇu kh«ng co gi·n. -CÇu ®èi víi mét hµng hãa kh«ng ph¶i v× trùc tiÕp cÇn nã mµ ®Ó qua nã cã ®­îc hµng hãa kh¸c mµ ng­êi ta cÇn gäi lµ cÇu gi¸n tiÕp. -CÇu ®èi víi hai hµng hãa cÇn sö dông liÒn víi nhau gäi lµ cÇu liªn kÕt. CÇu ®èi víi hai hay nhiÒu hµng hãa hoÆc ®èi víi nh÷ng yÕu tè s¶n xuÊt cã thÓ thay thÕ nhau ®­îc (nh­ chÌ, cµ phª, n­íc kho¸ng ®Ó uèng) gäi lµ cÇu thay thÕ. -CÇu ®éc lËp vµ cÇu phô thuéc. CÇu ®éc lËp lµ cÇu vÒ mét hµng hãa hay dÞch vô nµo ®ã mµ nã x¶y ra mét c¸ch riªng rÏ víi cÇu hµng hãa kh¸c. Ng­îc l¹i, cÇu vÒ hµng hãa hay dÞch vô nµo ®ã mµ cã liªn hÖ víi cÇu cña hµng hãa hoÆc dÞch vô kh¸c th× ®­îc gäi lµ cÇu phô thuéc. 1. 2C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi cÇu thÞ tr­êng. Qua ph©n tÝch cÇu còng nh­ trªn thùc tÕ l­îng hµng hãa mµ ng­êi tiªu dïng muèn mua vµ cã kh¶ n¨ng mua phô thuéc vµo rÊt nhiÒu yÕu tè, trong ®ã cã c¸c yÕu tè c¬ b¶n sau ®©y: -GÝa hµng hãa:®èi víi hÇu hÕt mäi hµng hãa th× ®©y lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh trùc tiÕp tíi l­îng tiªu dïng hµng hãa. Gi¸ c¶ cã quan hÖ tØ lÖ nghÞch víi l­îng hµng hãa ®­îc tiªu thô do giíi h¹n kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng­êi tiªu dïng. Khi gi¸ c¶ t¨ng lªn l­îng tiªu dïng mäi lo¹i hµng hãa ®Òu gi¶m vµ ng­îc l¹i khi gi¸ gi¶m ng­êi tiªu dïng ®Òu t¨ng møc tiªu dïng h¬n so víi tr­íc. -Thu nhËp cña ng­êi tiªu dïng:lµ yÕu tè quan träng x¸c ®Þnh cÇu do nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi kh¶ n¨ng mua cña ng­êi tiªu dïng. Khi thu nhËp t¨ng ng­êi tiªu dïng cÇu nhiÒu hµng hãa h¬n vµ ng­îc l¹i. -Gi¸ c¶ c¸c hµng hãa liªn quan: cÇu ®èi víi mét lo¹i hµng hãa kh«ng chØ phô thuéc vµo gi¸ cña b¶n th©n hµng hãa ®ã mµ cßn phô thuéc vµo gi¸ cña hµng hãa liªn quan gåm hµng hãa bæ sung vµ hµng hãa thay thÕ. §èi víi hµng hãa bæ sung:lµ hµng hãa sö dông ®ång thêi víi hµng hãa kh¸c. Khi gi¸ hµng hãa t¨ng lªn th× cÇu cña hµng hãa bæ sung gi©m. §èi víi hµng hãa thay thÕ: khi gi¸ cña mét lo¹i hµng hãa t¨ng th× cÇu ®èi víi lo¹i hµng hãa thay thÕ t¨ng. -D©n sè :®èi víi mÆt hµng mµ hÇu hÕt ng­êi d©n ph¶i sö dông th× quy m« d©n sè t¸c ®éng kh«ng nhá tíi cÇu thÞ tr­êng cña hµng hãa ®ã. Khi d©n sè t¨ng th× cÇu hµng hãa ®ã còng t¨ng. ngoµi c¸c yÕu tè trªn th× cã mét sè yÕu tè kh¸c còng t¸c ®éng tíi cÇu thÞ tr­êng cña mét sè lo¹i hµng hãa nhÊt ®Þnh nh­ thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng, c¸c k× väng cña ng­êi tiªu dïng vÒ thu nhËp, gi¸ c¶. . . 2. Ph©n tÝch mÆt hµng dù b¸o. 2. 1 §Æc ®iÓm, tÝnh chÊt mÆt hµng x¨ng. X¨ng lµ mÆt hµng chiÕn l­îc cã vai trß quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n, quèc phßng, an ninh vµ ®êi sèng d©n sinh. Cã thÓ nãi x¨ng nh­ m¹ch m¸u cña c¬ thÓ ®êi sèng x· héi do Nhµ n­íc thèng nhÊt qu¶n lý. HiÖn nay x¨ng n­íc ta ph¶i nhËp khÈu 100%, gi¸ x¨ng vµ nguån nhËp khÈu phô thuéc rÊt lín vµo gi¸ vµ nguån x¨ng dÇu trªn thÕ giíi do ®ã viÖc dù b¸o cÇu thÞ tr­êng cña mÆt hµng nµy ®Ó cã kÕ ho¹ch nhËp khÈu còng nh­ dù tr÷ lµ rÊt cÇn thiÕt. X¨ng hiÖn nay chñ yÕu ®­îc dïng lµm nhiªn liÖu cho hÇu hÕt c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng vËn t¶i nh­ xe m¸y, « t«, m¸y bay, tµu thuyÒn, ngoµi ra x¨ng cßn lµ nhiªn liÖu cho m¸y mãc thiÕt bÞ trong c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp. XÐt trªn ph¹m vi thÞ tr­êng Hµ Néi x¨ng ®­îc tiªu thô chñ yÕu cho c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng. Víi ®Æc ®iÓm Hµ Néi lµ trung t©m kinh tÕ, v¨n hãa, x· héi, chÝnh trÞ cña c¶ n­íc, d©n c­ cã møc thu nhËp t­¬ng ®èi cao, sè l­îng ph­¬ng tiÖn giao th«ng nhiÒu vµ cã m¹ng l­íi giao th«ng thuËn tiÖn néi vïng còng nh­ ®èi víi c¸c víi c¸c vïng l©n cËn do ®ã x¨ng ®­îc coi lµ mÆt hµng thiÕt yÕu rÊt quan träng trong ®êi sèng kinh tÕ-x· héi cña thñ ®«. 2. 2 Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng tíi cÇu mÆt hµng x¨ng trªn thÞ tr­êng Hµ Néi vµ biÕn ®éng cña nh÷ng nh©n tè nµy trong thêi gian qua. -Gi¸ x¨ng: §èi víi bÊt k× mÆt hµng nµo th× gi¸ c¶ lu«n lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña kh¸ch hµng. TÝnh trung b×nh mçi gia ®×nh ë Hµ Néi cã tõ 1-2 chiÕc xe m¸y víi møc chi tiªu cho tiÒn x¨ng tÝnh trung b×nh ë møc 150000-200000 ®ång/xe, kho¶n tiÒn nµy chiÕm mét tØ träng kh«ng nhá trong tæng chi tiªu cña ®¹i ®a sè c¸c gia ®×nh. MÆt kh¸c, gi¸ x¨ng trªn thÞ tr­êng mÆc dï ®­îc Nhµ n­íc ®iÒu tiÕt nh­ng vÉn t¨ng liªn tôc trong thêi gian qua do ®ã ®­îc ng­êi tiªu dïng quan t©m ®Æc biÖt, hä cã xu h­íng tiÕt kiÖm trong tiªu dïng vµ ®iÒu cã t¸c ®éng nhÊt ®Þnh tíi cÇu mÆt hµng x¨ng. ChØ trong vßng ba n¨m trë l¹i ®©y gi¸ x¨ng t¨ng liªn tôc tõ 4300 -> 5100 -> 5400 -> 5600 -> 6000 -> 7000 -> 7500®. §Æc biÖt chØ trong kho¶ng tõ ®Çu n¨m 2004 ®Õn nay gi¸ x¨ng t¨ng 3 lÇn. Ngµy 21/2 bé Tµi chÝnh ban hµnh quyÕt ®Þnh 20/04/Q§-BTC vÒ gi¸ ®Þnh h­íng x¨ng dÇu n¨m 2004 cho c¸c lo¹i x¨ng nh­ sau: MOGAS 83: 5600 ®/lÝt MOGAS 90: 5800®/lÝt MOGAS 92:6000®/lÝt So víi tr­íc gi¸ c¸c lo¹i x¨ng ®Òu t¨ng 200®/lÝt trong khi gi¸ x¨ng dÇu trªn thÕ giíi dao ®éng ë møc 39-40 USD /thïng. Gi¸ b¸n lÎ x¨ng trong n­íc míi t¨ng 7% trong khi gi¸ x¨ng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi t¨ng 18%. Nh­ vËy gi¸ x¨ng trªn thÞ tr­êng néi ®Þa míi t¨ng nhÑ do Nhµ n­íc sö dông c¸c biÖn ph¸p t¹m thêi nh­ gi¶m thuÕ nhËp khÈu x¨ng cßn 5%, bï lç nhËp khÈu x¨ng nh»m tr¸nh ph¶n øng d©y chuyÒn lµm t¨ng gi¸ c¸c mÆt hµng kh¸c. Ngµy 18/6 bé Tµi chÝnh ban hµnh quyÕt ®Þnh 56/04/Q§-BTC vÒ ®iÒu chØnh gi¸ b¸n x¨ng : MOGAS 90: 6800®/lÝt MOGAS 92 :7000®/lÝt Ngµy 1/11 bé tr­ëng bé Th­¬ng m¹i ®· quy ®Þnh cho phÐp c¸c doanh nghiÖp kinh doanh nhËp khÈu ®Çu mèi ®­îc +500®/lÝt ®èi víi mçi chñng lo¹i x¨ng theo ®ã : MOGAS 83:7100®/lÝt MOGAS 90: 7300®/lÝt MOGAS 92:7500®/lÝt Do gi¸ x¨ng dÇu trªn thÞ tr­êng thÕ giíi tiÕp tôc lªn cao, ®Ønh ®iÓm ®¹t 55 USD /thïng, ChÝnh phñ còng ®· gi¶m thuÕ nhËp khÈu x¨ng xuèng 0% vµ kh«ng thÓ tiÕp tôc bï lç cho mÆt hµng x¨ng ®ång thêi ®¶m b¶o møc lîi nhuËn hîp lý cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh x¨ng dÇu nªn ®· cho phÐp t¨ng gi¸ x¨ng nh­ quyÕt ®Þnh cña bé Th­¬ng m¹i. Nh­ vËy trong n¨m 2004 gi¸ x¨ng ®· t¨ng 1500®/lÝt, viÖc nµy cã ¶nh h­ëng tíi ®êi sèng nh©n d©n vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Ng­êi d©n th× ph¶i chi nhiÒu h¬n cho tiÒn x¨ng cßn c¸c doanh nghiÖp kinh doanh vËn t¶i ®Æc biÖt lµ c¸c h·ng taxi trªn ®Þa bµn Hµ Néi ®· ph¶i ®ång lo¹t t¨ng gi¸ c­íc 1000-1500®/km. Nh×n chung viÖc t¨ng gi¸ x¨ng cã ¶nh h­ëng rÊt lín tíi ®êi sèng kinh tÕ -x· héi trªn ®Þa bµn Hµ Néi nh­ng chñ yÕu lµm t¨ng chi tiªu cho tiÒn x¨ng vµ kÐo theo sù t¨ng gi¸ c¸c mÆt hµng kh¸c chø Ýt t¸c ®éng tíi cÇu mÆt hµng nµy. Nguyªn nh©n lµ do hÖ thèng cung cÊp c¸c nhiªn liÖu kh¸c cã kh¶ n¨ng thay thÕ x¨ng ch­a ph¸t triÓn, mÆt kh¸c ®©y lµ mÆt hµng thiÕt yÕu ®¸p øng nhu c©u ®i l¹i kh«ng thÓ thiÕu do ®ã viÖc t¨ng gi¸ chØ cã thÓ lµm cho ng­êi sö dông tiÕt kiÖm h¬n nªn kh«ng t¸c ®éng ®¸ng kÓ tíi cÇu. -tæng thu nhËp néi vïng GDP: Sau yÕu tè gi¸ c¶ th× yÕu tè thø hai quyÕt ®Þnh l­îng mua cña ng­êi tiªu dïng lµ thu nhËp, yÕu tè quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng­êi tiªu dïng. XÐt trªn c¶ thÞ tr­êng th× cã thÓ sö dông chØ tiªu tæng thu nhËp néi vïng GDP ®Ó ®¸nh gi¸ thu nhËp còng nh­ møc sèng cña d©n c­ cã ¶nh h­ëng nh­ thÕ nµo ®Õn cÇu thÞ tr­êng. Víi vai trß trung t©m chÝnh trÞ, v¨n hãa -x· héi còng nh­ kinh tÕ cña cña c¶ n­íc, thêi gian qua Hµ Néi ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu quan träng trªn nhiÒu lÜnh vùc, kinh tÕ t¨ng tr­ëng liªn tôc víi tèc ®é cao vµ æn ®Þnh, ®iÒu nµy cã thÓ thÊy qua b¶ng sè liÖu sau: Mét sè chØ tiªu kinh tÕ Hµ Néi thêi k× 1995-2003 GDP(tÝnh theo gi¸ cè ®Þnh) d©n sè d©n sè (1000 ng­êi ) thu nhËp /ng­êi (triÖu ®ång) 10619587 2193. 8 4840. 727 12021365 2230. 1 5390. 505 13581920 2285. 4 5942. 907 15291945 2356. 5 6489. 262 17128332 2553. 7 6707. 261 18287510 2688 6803. 389 19999181 2737. 3 7306. 171 22003990 2790. 8 7884. 474 24653815 2847. 1 8659. 273 27390900 3055. 3 8965. 044 (Nguån :Niªn gi¸m thèng kª Hµ Néi n¨m 1999, 2003) GDP Hµ Néi n¨m 2003 t¨ng gÊp 3. 3 lÇn so víi n¨m1995, c¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn dÞch theo h­íng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa. Nh×n chung ®êi sèng cña nh©n d©n ®Òu ®­îc n©ng cao thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi t¨ng 2. 4 lÇn so víi n¨m 1995. Thu nhËp thùc tÕ cña hÇu hÕt hé gia ®×nh ®Òu ®¶m b¶o c¸c nhu cÇu thiÕt yÕu vµ cã kh¶ n¨ng mua s¾m c¸c tµi s¶n l©u bÒn cã gi¸ trÞ lín nh­ xe m¸y, v× vËy thu nhËp t¨ng lµ nguyªn nh©n dÉn tíi tèc ®é tiªu thô xe m¸y cña d©n c­ Hµ Néi t¨ng. HiÖn nay theo thèng kª trung b×nh mçi hé gia ®×nh t¹i Hµ Néi cã tõ 1-2 chiÕc xe m¸y, mµ sè l­îng xe m¸y t¨ng lµ nguyªn nh©n dÉn tíi cÇu mÆt hµng x¨ng t¨ng v× ®©y lµ ®èi t­îng tiªu thô ®a sè l­îng x¨ng trªn ®Þa bµn. Nh­ vËy thu nhËp t¨ng cã t¸c ®éng trùc tiÕp c¶ trùc tiÕp lÉn gi¸n tiÕp tíi cÇu thÞ tr­êng do kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng­êi tiªu dïng t¨ng lªn chi phÝ tiÒn x¨ng tÝnh trung b×nh trªn mét xe còng cã xu h­íng t¨ng vµ t¸c ®éng chñ yÕu lµ do sè l­îng ph­¬ng tiÖn c¸ nh©n t¨ng sÏ lµm t¨ng cÇu thÞ tr­êng vÒ mÆt hµng x¨ng. Theo chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ -x· héi cña thµnh phè Hµ Néi, thµnh phè phÊn ®Êu vÒ kinh tÕ t¨ng tØ träng GDP cña Hµ Néi trong tæng GDP cña c¶ n­íc tõ 7. 3% n¨m 2000 lªn 8. 3% vµo n¨m 2005, GDP/ng­êi n¨m 2005 gÊp 1. 5 lÇn n¨m 2000. Nh­ vËy n¨m 2005 lµ n¨m phÊn ®Êu hoµn thµnh kÕ häach 2001-2005, cïng víi nhiÒu biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch m¹nh c¶i c¸ch vµ hç trî ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi, n¨m 2005 høa hÑn lµ mét n¨m kinh tÕ t¨ng tr­ëng cao. -Sè l­îng c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng sö dông x¨ng: §©y lµ yÕu tè quan träng nhÊt t¸c ®éng tíi cÇu mÆt hµng x¨ng trªn thÞ tr­êng Hµ Néi. Cïng víi sù gia t¨ng nhanh cña d©n sè còng nh­ sù n©ng cao møc sèng cña ng­êi d©n dÉn tíi sè l­îng c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng c¸ nh©n còng nh­ c«ng céng ph©i t¨ng theo víi tèc ®é nhanh nh»m ®¸p øng nhu cÇu ®i l¹i cña nh©n d©n. Theo thèng kª sè l­îng ph­¬ng tiÖn giao th«ng ®¨ng ký trªn ®Þa bµn Hµ Néi cña hai lo¹i ph­¬ng tiÖn giao th«ng chñ yÕu nh­ sau: Lo¹i ph­¬ng tiÖn Xe m¸y ¤ t« 1990 195447 34222 2000 785969 96697 2003 1180151 122818 Qua sè liÖu trªn cho thÊy c¶ hai lo¹i ph­¬ng tiÖn giao th«ng ®Òu t¨ng m¹nh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Trong vßng 10 n¨m tõ 1990 -> 2000 sè l­îng xe m¸y t¨ng 4 lÇn, tõ n¨m 2000 -> 2003 sè l­îng xe m¸y t¨ng 1, 5 lÇn. XÐt vÒ mÆt sè l­îng, xe m¸y vÉn lµ ph­¬ng tiÖn giao th«ng chñ yÕu ch­a cã ph­¬ng tiÖn thay thÕ do gi¸ c¶ phï hîp víi møc thu nhËp trung b×nh, thuËn tiÖn, nhanh vµ c¬ ®éng. Víi møc thu nhËp nh­ hiÖn nay ®a sè hé gia ®×nh ch­a cã kh¶ n¨ng mua « t« riªng, taxi lµ lo¹i ph­¬ng tiÖn ®­îc ­a dïng nh­ng tèn kÐm cßn xe ®¹p cã ­u thÕ chi phÝ rÎ nh­ng tèc ®é chËm, ngoµi ra cßn ph¶i kÓ tíi sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng xe buýt hiÖn ®¹i ®¨ thu hót ®­îc sù quan t©m vµ sö dông cña nhiÒu ng­êi ®Æc biÖt lµ nh÷ng ng­êi ch­a cã ph­¬ng tiÖn riªng nh­ng nã còng cã nh­îc ®iÓm mÊt thêi gian, kh«ng thuËn tiÖn cho nh÷ng ng­êi ph¶i di chuyÓn nhiÒu. Nªn cã thÓ nãi xe m¸y vÉn lµ ph­¬ng tÞªn chiÕm ­u thÕ trong vµi n¨m tíi vµ ®©y lµ ®èi t­îng tiªu thô x¨ng chñ yÕu. Tèc ®é t¨ng vÒ cÇu mÆt hµng x¨ng sÏ t¨ng tØ lÖ thuËn víi tèc ®é t¨ng cña lo¹i ph­¬ng tiÖn nµy. -Nhiªn liÖu thay thÕ x¨ng: Nhiªn liÖu thay thÕ x¨ng ngµy cµng ®­îc nh¾c tíi nhiÒu h¬n kh«ng chØ do gi¸ x¨ng ngµy cµng leo thang mµ cßn do møc ®é « nhiÔm cña c¸c ®éng c¬ sö dông x¨ng kh¸ cao. HiÖn nay cã hai lo¹i nhiªn liÖu thay thÕ x¨ng phæ biÕn trªn thÕ giíi lµ diezen vµ c¸c lo¹i nhiªn liÖu s¹ch. Diezen lµ lo¹i nhiªn liÖu hiÖn ®ang ®­îc sö dông phæ biÕn vµ cã m¹ng l­íi cung cÊp thuËn tiÖn nh­ x¨ng ngay kh¾p thµnh phè (ë cöa hµng x¨ng dÇu nµo còng cã hÖ thèng cung cÊp ®ång thêi c¶ hai s¶n phÈm nµy). Nh­ vËy chØ xÐt riªng vÒ tÝnh thuËn tiÖn th× hai lo¹i nhiªn liÖu nµy cã møc ®é c¹nh tranh nh­ nhau nh­ng diezen l¹i cã ­u thÕ vÒ gi¸ rÎ. §©y lµ yÕu tè hÕt søc quan träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô vËn t¶i, do ®ã sÏ t¸c ®éng tíi sù lùa chän c¸c lo¹i xe cã hÖ thèng nhiªn liÖu sö dông diezen. Ngoµi ra c¸c lo¹i nhiªn liÖu s¹ch Ýt g©y « nhiÔm m«i tr­êng ®ang ®­îc sù quan t©m cña c¸c c¬ quan qu¶n lý còng nh­ c¸c doanh nghiÖp cung øng nhiªn liÖu. Nhiªn liÖu s¹ch ®­îc sö dông phæ biÕn trªn thÕ giíi hiÖn nay cã khÝ tù nhiªn, khÝ hãa láng (LPG), metanol, etanol, diezen sinh häc. Trong c¸c lo¹i nhiªn liÖu nµy th× khÝ hãa láng (LPG) ®ang rÊt ®­îc quan t©m sö dông t¹i c¸c ®« thÞ lín t¹i ViÖt Nam nh­ Hµ Néi. KhÝ hãa láng (LPG) lµ nhiªn liÖu ®èt s¹ch, rÎ vµ s½n cã nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi. V× hÖ thèng nhiªn liÖu xe ch¹y b»ng khÝ nÐn nªn khÝ thÊt tho¸t khi b¬m nhiªn liÖu kh«ng ®¸ng kÓ. KhÝ th¶i cña LPG lµ hîp chÊt h÷u c¬ dÔ bay h¬i vµ CO còng gi¶m ®i. Víi hiÖu suÊt n¨ng l­îng t­¬ng ®­¬ng, khÝ th¶i hiÖu øng nhµ kÝnh th¶i ra tõ xe ch¹y LPG thÊp h¬n kho¶ng 15-20%. LPG lµ lo¹i nhiªn liÖu dïng cho ®éng c¬ ®¸nh löa, chi phÝ chuyÓn ®æi xe ch¹y x¨ng sang ch¹y LPG t­¬ng ®èi rÎ do gi¸ thµnh b×nh chøa thÊp vµ dÔ dµng mang trªn th©n xe. LPG ®ang ®­îc sö dông réng r·i lµm nhiªn liÖu cho xe ë MÜ, Canada, Hµ Lan, NhËt vµ mét sè n¬i kh¸c. ë NhËt, 260000 xe taxi chiÕm 94% ®éi xe taxi cña n­íc nµy ®ang dïng LPG. NhiÒu xe taxi ch¹y diezen ë HongKong, Trung Quèc còng ®· chuyÓn sang ch¹y b»ng LPG. Trong khi LPG ®· ®­îc sö dông réng r·i ë nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi th× nã míi chØ ®Æt nh÷ng b­íc ch©n ®Çu tiªn trªn thÞ tr­êng Hµ Néi. Tiªn phong trong viÖc sö dông phæ biÕn LPG lµ c«ng ty taxi Gas petrolimex, doanh nghiÖp ®Òu sö dông xe « t« cã hÖ thèng nhiªn liÖu ch¹y b»ng LPG vµ cã kh¶ n¨ng tù cung øng nhiªn liÖu do lµ c«ng ty thµnh viªn cña c«ng ty Gas Petrolimex. Trong t­¬ng lai kh«ng xa th× hÖ thèng xe buýt Hµ Néi còng sÏ chuyÓn sang sö dông lo¹i nhiªn liÖu nµy. C«ng ty dÇu khÝ S«ng Hång (S«ng Hång Gas) ®· phèi hîp víi c«ng ty VËn t¶i vµ dÞch vô hµnh kh¸ch c«ng céng Hµ Néi (Transerco) ®Ó ph¸t triÓn Autogas cho lùc l­îng xe buýt Hµ Néi sau ®ã sÏ tiÕp tôc cho c¸c kh¸ch hµng kh¸c. HiÖn nay hai bªn ®· hoµn chØnh phÇn nghiªn cøu ph©n tÝch, kh©u tiÕp theo lµ lùa chän thiÕt bÞ phï hîp ®Ó l¾p ®Æt trªn c¸c xe ®ang sö dông, kiÓm so¸t vÞ trÝ l¾p ®Æt vµ thùc hiÖn thiÕt kÕ c¸c tr¹m n¹p gas. C¸c c«ng tr×nh liªn quan ®ang thùc hiÖn ë møc ®Ò tµi nghiªn cøu, s¶n xuÊt thö nghiÖm vµ sö dông trªn ph¹m vi hÑp. Nh­ vËy chóng ta cã thÓ nh×n thÊy xu h­íng ph¸t triÓn cña LPG, LPG còng sÏ trë thµnh nhiªn liÖu chñ yÕu thay thÕ mét phÇn nhu cÇu vÒ x¨ng trong t­¬ng lai. H¹n chÕ hiÖn nay cña LPG lµ hÖ thèng cung cÊp nhiªn liÖu. C¸c doanh nghiÖp cung øng nhiªn liÖu trªn ®Þa bµn Hµ Néi míi ®ang thö nghiÖm vµ lªn kÕ ho¹ch x©y l¾p c¸c tr¹m b¸n LPG nªn trong n¨m 2005, sù xuÊt hiÖn cña LPG sÏ ch­a cã t¸c ®éng ®¸ng kÓ tíi nhu cÇu vÒ x¨ng. MÆt kh¸c lo¹i nhiªn liÖu nµy sÏ chØ t¸c ®éng tíi cÇu x¨ng cña nh÷ng c¸ nh©n, doanh nghiÖp, tæ chøc sö dông « t« cßn kh«ng t¸c ®éng tíi nh÷ng ng­êi sö dông xe m¸y do xe m¸y kh«ng cã cÊu t¹o sö dông phï hîp còng nh­ ch­a cã c¸c thiÕt bÞ chuyÓn ®æi. Do ®ã viÖc dù b¸o nhu cÇu x¨ng trªn ®Þa bµn thêi k× dµi h¹n sÏ ph¶i xem xÐt tíi møc ®é ­a thÝch vµ sö dông LPG cña nh÷ng ng­êi sö dông « t«. - C¸c yÕu tè kh¸c: + sù ph¸t triÓn cña m¹ng l­íi giao th«ng thµnh phè: X©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng vµ qu¶n lý ®« thÞ trªn ®Þa bµn thµnh phè cã mét sè mÆt tiÕn bé, bé mÆt thñ ®« nh÷ng n¨m gÇn ®©y cã nh÷ng thay ®æi khang trang, hiÖn ®¹i h¬n. Ph­¬ng ¸n ®iÒu chØnh quy ho¹ch kh«ng gian ®« thÞ ®· ®­îc phª duyÖt, b»ng nhiÒu nguån vèn thµnh phè ®· tËp trung ®Çu t­ x©y dùng n©ng cÊp kÕt cÊu h¹ tÇng ®« thÞ më réng nhiÒu tuyÕn ®­êng, nót giao th«ng quan träng. T×nh h×nh ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ®« thÞ §¬n vÞ N¨m 1995 N¨m 2000 N¨m 2001 N¨m 2002 N¨m 2003 §­êng x©y míi km 0. 5 10. 5 3. 6 1. 3 22 §­êng r¶i th¶m míi 1000m2 174 250 420 500 614 Bªn c¹nh c¬ së h¹ tÇng giao th«ng néi ®«, rÊt nhiÒu ®­êng cao tèc, ®­êng quèc lé h­íng tõ thµnh phè ®Õn c¸c tØnh ®· ®­îc x©y míi, c¶i t¹o n©ng cÊp t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nhu cÇu ®i l¹i cña nh©n d©n. Nh×n vµo mËt ®é giao th«ng cña Hµ Néi nh÷ng n¨m gÇn ®©y c¶ trong vµ ngoµi giê cao ®iÓm ®Òu thÊy sù t¨ng vät vÒ l­u l­îng c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng trong ®ã cã sù ®ãng gãp ®¸ng kÓ cña c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng cña c¸c tØnh l©n cËn. Víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ m¹ng l­íi giao th«ng kÐo theo sù gia t¨ng trong nhu cÇu tiªu thô nhiªn liÖu cña c¸c lo¹i ph­¬ng tiÖn ViÖc dù b¸o nhu cÇu tiªu thô nhiªn liÖu trªn ®Þa bµn Hµ Néi ph¶i tÝnh tíi c¶ tiªu thô nhiªn liÖu cña c¸c ph­¬ng tiÖn v·ng lai khi Hµ Néi ngµy cµng kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ trung t©m ®Çu n·o chÝnh trÞ, hµnh chÝnh quèc gia, v¨n hãa, x· héi, gi¸o dôc, kinh tÕ vµ giao dÞch quèc tÕ cña c¶ n­íc. +Sù ph¸t triÓn cña dÞch vô vËn t¶i hµnh kh¸ch c«ng céng. N¨m 1998, ChÝnh phñ ®· quyÕt ®Þnh ®Çu t­ cho vËn t¶i hµnh kh¸ch c«ng céng ë hai thµnh phè lín lµ Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh. §Çu n¨m 2001, Hµ Néi ®· t¹o mét b­íc ®ét ph¸ tr­íc c¶ n­íc trong viÖc tæ chøc s¾p xÕp l¹i ®éi ngò c¶i tiÕn t¸c phong lÒ lèi lµm viÖc, cã chÕ ®é tiÒn l­¬ng thÝch hîp vµ tõng b­íc trang bÞ mét sè l­îng lín xe buýt míi, hiÖn ®¹i ®­a vµo phôc vô. §Õn nay Hµ Néi ®· cã 40 tuyÕn xe tiªu chuÈn, chÊt l­îng phôc vô tèt nªn ngµy cµng thu hót nhiÒu hµnh kh¸ch ®Õn víi xe buýt. Khèi l­îng vËn chuyÓn còng ngµy cµng t¨ng. N¨m 2000 míi vËn chuyÓn ®­îc 3. 6% l­îng hµnh kh¸ch ®i l¹i nh­ng ®Õn n¨m 2002 t¨ng lªn 14% víi 48 triÖu l­ît kh¸ch, n¨m 2003 vËn chuyÓn 172 triÖu l­ît kh¸ch, t¨ng gÊp 4 lÇn n¨m 2002. Cã thÓ thÊy lo¹i ph­¬ng tiÖn v¨n minh nµy ®ang chiÕm ®­îc lßng tin cña kh¸ch hµng. Xe buýt ph¸t triÓn tèt sÏ dÉn tíi sù gi¶m bít tèc ®é t¨ng c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng c¸ nh©n , ®Æc biÖt t¸c ®éng tíi nhu cÇu mua xe cña nh÷ng ng­êi ch­a cã xe. HÖ thèng xe buýt hiÖn nay cña Hµ Néi chñ yÕu sö dông nhiªn liÖu diezen nªn kh«ng lµm t¨ng cÇu x¨ng trªn thÞ tr­êng nh­ng l¹i cã t¸c dông lµm l­îng l­u th«ng cña xe m¸y nªn sÏ lµm gi¶m tèc ®é t¨ng l­îng x¨ng tiªu thô trªn thÞ tr­êng. +Mét sè biÖn ph¸p chÝnh s¸ch cã ¶nh h­ëng cña ChÝnh phñ còng nh­ chÝnh quyÒn thµnh phè. Ngµy 18/6/2004 ChÝnh phñ ®· ban hµnh chØ thÞ vÒ viÖc tiÕp tôc ®Èy m¹nh c¸c biÖn ph¸p tiÕt kiÖm x¨ng dÇu. ChØ thÞ nµy yªu cÇu c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ sö dông ng©n s¸ch nhµ n­íc ph¶i cã biÖn ph¸p ®Ó tiÕt kiÖm x¨ng dÇu trong n¨m 2004 Ýt nhÊt ®¹t 10%. Trong n¨m 2004 thµnh phè Hµ Néi ®· ngõng cÊp ®¨ng kÝ xe m¸y trong mét sè quËn néi thµnh nh»m k×m h·m tèc ®é gia t¨ng qu¸ nhanh cña lo¹i ph­¬ng tiÖn nµy vµ trong n¨m 2005 nÕu giao th«ng Hµ Néi kh«ng ®­îc c¶i thiÖn, biÖn ph¸p nµy sÏ ®­îc më réng ph¹m vi sang c¸c quËn huyÖn kh¸c. Qua ph©n tÝch ë trªn cã thÓ cã rÊt nhiÒu nh©n tè cã t¸c ®éng tíi cÇu thÞ tr­êng cña mét mÆt hµng nãi chung, còng nh­ cÇu thÞ tr­êng cña mét mÆt hµng thiÕt yÕu nh­ x¨ng nãi riªng. Cã nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp ë c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau còng nh­ ë c¸c møc ®é kh¸c nhau. Tæng kÕt qu phÇn ph©n tÝch c¸c nh©n tè trªn cã thÓ thÊy c¸c nh©n tè cã ¶nh h­ëng lín tíi møc tiªu thô x¨ng thùc tÕ trªn thÞ tr­êng lµ :gi¸ x¨ng, thu nhËp ng­êi tiªu dïng mµ xÐt trªn ph¹m vi c¶ thÞ tr­êng Hµ Néi th× cã thÓ sö dông chØ tiªu tæng thu nhËp néi vïng GDP Hµ Néi vµ sè l­îng « t«, xe m¸y. 2. 3Xu thÕ biÕn ®éng cÇu thÞ tr­êng x¨ng. Cã thÓ nhËn thÊy xu thÕ vÉn t¨ng m¹nh vÒ cÇu thÞ tr­êng mÆt hµng x¨ng th«ng qua sè liÖu vÒ l­îng x¨ng tiªu thô trªn thÞ tr­êng Hµ Néi. L­îng tiªu thô x¨ng cña thµnh phè Hµ Néi tõ 1990 -2003 (®¬n vÞ : triÖu lÝt) n¨m l­îng tiªu thô n¨m l­îng tiªu thô n¨m l­îng tiªu thô 1990 113, 520 1995 135, 040 2000 172, 472 1991 114, 758 1996 144, 684 2001 187, 797 1992 119, 143 1997 159, 845 2002 212, 158 1993 124, 010 1998 151, 754 2003 226, 954 1994 124, 083 1999 144, 848 Nh×n chung h»ng n¨m l­îng tiªu thô x¨ng trªn ®Þa bµn ®Òu t¨ng (c¸ biÖt hai n¨m 1998, 1999 lµ l­îng tiªu thô gi¶m do nÒn kinh tÕ chÞu ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ trong khu vùc ) nh­ng tèc ®é t¨ng kh«ng ®Òu. Thêi kú 1990 -1997 tèc ®é t¨ng b×nh qu©n n¨m ®¹t 5, 08%, nh÷ng n¨m gÇn ®©y tõ 2000-2003 tèc ®é t¨ng b×nh qu©n lµ 9, 61 %, víi nÒn kinh tÕ æn ®Þnh, møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi t¨ng th× trong nh÷ng n¨m tíi cÇu x¨ng sÏ vÉn tiÕp tôc t¨ng. II. /Lùa chän vµ sö dông m« h×nh dù b¸o. 1. Lùa chän ph­¬ng ph¸p dù b¸o. C¸c nhµ kinh tÕ còng nh­ c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp lu«n lu«n quan t©m ®Õn cÇu vÒ hµng hãa vµ dÞch vô trong mét thêi k× nhÊt ®Þnh, bëi v× ®ã míi lµ nh÷ng nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh tãan hay nh÷ng c¸ nh©n nµy s½n sµng tiªu dïng ®Ó tháa m·n nhu cÇu. CÇu thÞ tr­êng chñ yÕu ®­îc tÝnh to¸n dùa trªn c¸c ph­¬ng ph¸p sau : -Kü thuËt ®Þnh tÝnh : th«ng th­êng ph­¬ng ph¸p ®Þnh tÝnh dùa vµo viÖc lÊy ý kiÕn cña c¸c chuyªn gia cã chuyªn m«n s©u trong lÜnh vùc dù b¸o vµ cã kiÕn thøc tæng hîp. Ng­êi tham gia dù b¸o sÏ xem xÐt sè liÖu s½n cã, thu thËp lêi khuyªn cña c¸c chuyªn gia vµ sau ®ã ph©n tÝch tæng hîp, ®¸nh gi¸ ®Ó ®­a ra ý kiÕn dù b¸o. Néi dung cña kü thuËt nµy gåm: thu thËp c¸c th«ng tin sè liÖu, ph©n tÝch sè liÖu ®· thu thËp ®­îc, sö dông lêi khuyªn cña c¸c chuyªn gia vÒ xu h­íng t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè tíi cÇu hµng hãa, tæng hîp vµ ®­a ra c¸c ®¸nh gi¸ dù b¸o. Nh×n chung ph­¬ng ph¸p nµy phøc t¹p, tèn kÐm cÇn kÕt hîp vµ bæ sung b»ng c¸c ph©n tÝch ®Þnh l­îng phï hîp ®èi víi c¸c vÊn ®Ò tæng hîp mang tÝnh chÊt liªn ngµnh h¬n. -Ph­¬ng ph¸p ®Þnh møc: C¸c ®Þnh møc vÒ tiªu dïng còng nh­ vÒ nhu cÇu cã thÓ ph¶n ¸nh chÝnh x¸c t×nh tr¹ng tiªu dïng cña d©n c­. C«ng thøc dù b¸o: Sè l­îng cÇu =®Þnh møc * sè l­îng ®èi t­îng tiªu dïng Theo c«ng thøc nµy ®Ó dù b¸o ®­îc l­îng cÇu cÇn dù b¸o ®Þnh møc tiªu dïng vµ sè l­îng ®èi t­îng tiªu dïng trong t­¬ng lai. Sè l­îng ®èi t­îng tiªu dïng cÇn dù b¸o lµ sè l­îng ph­¬ngtiÖn giao th«ng cã sö dông x¨ng lµm nhiªn liÖu gåm hai lo¹i chñ yÕu lµ xe m¸y vµ « t«. §èi t­îng nµy cã thÓ dù b¸o b»ng ph­¬ng ph¸p ngo¹i suy xu thÕ, cßn chØ tiªu ®Þnh møc tiªu dïng hiÖn nay ch­a cã sè liÖu thèng kª nªn ®Ó sö dông ph­¬ng ph¸p nµy cÇn tiÕn hµnh ®iÒu tra ®Þnh møc tiªu thô nhiªn liÖu cña hai lo¹i ph­¬ng tiÖn trªn. Do h¹n chÕ vÒ tµi chÝnh, nguån nh©n lùc vµ thêi gian nªn sö dông ph­¬ng ph¸p nµy lµ kh«ng thÝch hîp. -X©y dùng m« h×nh ®a nh©n tè b»ng ph­¬ng ph¸p håi quy: Ph©n tÝch håi quy lµ viÖc nghiªn cøu mèi quan hÖ gi÷a mét biÕn phô thuéc víi mét hay nhiÒu biÕn ®éc lËp. CÇu hµng hãa vµ dÞch vô phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè nh­ :gi¸ c¶ cña hµng hãa ®ã, thu nhËp cña ng­êi tiªu dïng, gi¸ cña hµng hãa liªn quan, gi¸ c¶ t­¬nglai, thÞ hiÕu tiªu dïng. . . §Ó m« t¶ hµm cÇu cã thÓ chän d¹ng tuyÕn tÝnh hoÆc phi tuyÕn tÝnh. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch håi quy cã thÓ ®­îc sö dông vµo ­íc l­îng hµm cÇu vÒ mét hµng hãa, dÞch vô nµo ®ã hay tæng cÇu cña nÒn kinh tÕ nãi chung. ViÖc ­íc l­îng hµm cÇu ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së c¸c sè liÖu thèng kª ®iÒu tra ®­îc tõ l­îng b¸n hµng theo thêi gian. -Ngoµi ra cã thÓ tiÕn hµnh dù b¸o b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c nh­ : dù b¸o b»ng hÖ sè co d·n, dù b¸o b»ng m« h×nh kinh tÕ l­îng, dù b¸o b»ng ngo¹i suy xu thÕ, m« h×nh san mò. . . Trªn c¬ së ph©n tÝch mÆt hµng nãi trªn vµ ®iÒu kiÖn thùc tÕ ®Ó tiÕn hµnh dù b¸o, ph­¬ng ph¸p x©y dùng m« h×nh ®a nh©n tè b»ng ph­¬ng ph¸p håi quy lµ phï hîp nhÊt ®Ó sö dông dù b¸o cÇu thÞ tr­êng mÆt hµng x¨ng. 2. Thu thËp, xö lý s¬ bé th«ng tin d÷ liÖu cho m« h×nh dù b¸o. -§Ó sö dông m« h×nh ®a nh©n tè vµo dù b¸o cÇn thùc hiÖn c¸c b­íc sau: +X¸c ®Þnh nh©n tè ¶nh h­ëng sÏ ®­a vµo m« h×nh dù b¸o. +x¸c ®Þnh d¹ng hµm m« t¶ mèi quan hÖ gi÷a ®èi t­îng dù b¸o víi c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng. +x©y dùng m« h×nh dù b¸o. C«ng t¸c ®Çu tiªn cña dù b¸o lµ ®¸nh gÝa, ph©n tÝch vµ x¸c ®Þnh nh©n tè ¶nh h­ëng sÏ ®­a vµo m« h×nh dù b¸o, tiÕn hµnh thu thËp xö lý s¬ bé d÷ liÖu thu ®­îc. Trong phÇn ph©n tÝch mÆt hµng ë trªn, cã thÓ thÊy ba nh©n tè t¸c ®éng chñ yÕu ®Õn cÇu thÞ tr­êng x¨ng t¹i Hµ Néi lµ :gi¸ x¨ng, GDP cña thµnh phè Hµ Néi, vµ sè l­îng « t«, xe m¸y. VÒ lý thuyÕt, gi¸ x¨ng sÏ cã ¶nh h­ëng tíi cÇu cña mÆt hµng, khi gi¸ t¨ng cÇu sÏ gi¶m nh­ng trªn thùc tÕ do ®©y lµ mÆt hµng thiÕt yÕu, ng­êi tiªu dïng l¹i ch­a t×m thÊy mét ph­¬ng tiÖn thay thÕ hoµn toµn ph­¬ng tiÖn giao th«ng c¸ nh©n hay mét lo¹i nhiªn liÖu rÎ tiÒn h¬n, nªn khi gi¸ x¨ng t¨ng hä chØ cã thÓ tiÕt kiÖm h¬n, yÕu tè nµy kh«ng t¸c ®éng ®¸ng kÓ tíi l­îng tiªu thô thùc tÕ trªn thÞ tr­êng. V× vËy cã thÓ nãi yÕu tè nµy Ýt t¸c ®éng tíi cÇu, mÆt kh¸c gi¸ x¨ng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi cßn nhiÒu diÔn biÕn phøc t¹p khã dù ®o¸n cßn gi¸ x¨ng trong thÞ tr­êng néi ®i¹ l¹i do ChÝnh phñ quy ®Þnh c¨n cø trªn nhiÒu yÕu tè nªn khã cã thÓ dù ®o¸n gi¸ x¨ng n¨m 2005. Do ®ã yÕu tè gi¸ kh«ng ®­îc ®­avµo m« h×nh dù b¸o. YÕu tè thø hai lµ GDP, yÕu tè nµy cã t¸c ®éng c¶ trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp tíi tæng cÇu x¨ng nh­ng møc ®é ¶nh h­ëng trùc tiÕp chØ chiÓm mét phÇn nhá, GDP chñ yÕu t¸c ®éng gi¸n tiÕp th«ng qua viÖc t¨ng thu nhËp cña d©n c­ qua ®ã lµm t¨ng sè l­îng « t«, xe m¸y trªn ®Þa bµn vµ cuèi cïng t¸c ®éng ®Õn cÇu mÆt hµng x¨ng, do ®ã ¶nh h­ëng cña GDP tíi cÇu thÞ tr­êng sÏ ®­îc dù b¸o th«ng qua sè l­îng t¨ng lªn cña hai lo¹i ph­¬ng tiÖn trªn thêi kú dù b¸o ®Ó tr¸nh hiÖn t­îng ®a céng tuyÕn trong m« h×nh dù b¸o, ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cña dù b¸o. M« h×nh dù b¸o ®­îc x©y dùng trªn sè liÖu thu thËp cña c¸c biÕn ®éc lËp gåm:sè l­îng xe m¸y vµ sè l­îng « t«, biÕn phô thuéc lµ l­îng x¨ng tiªu thô trªn thÞ tr­êng Hµ Néi. -TiÕn hµnh thu thËp sè liÖu: +sè l­îng « t«, xe m¸y trªn ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi: Thèng kª sè l­îng « t«. xe m¸y ®¨ng kÝ t¹i Hµ Néi tõ 1995-2003 n¨m xe m¸y « t« 1994 414510 67430 1995 472104 70670 1996 521760 75350 1997 588285 80460 1998 643657 84967 1999 701334 89011 2000 785969 96697 2001 938180 103050 2002 1083583 112858 2003 1180151 122818 (Nguån :së giao th«ng c«ng céng Hµ Néi) + L­îng x¨ng tiªu thô trªn ®Þa trong c¸c n¨m dùa trªn kÕt qu¶ tiªu thô mÆt hµng x¨ng cña c«ng ty x¨ng dÇu khu vùc I, ®©y lµ c«ng ty chiÕm thÞ phÇn lín nhÊt trªn thÞ tr­êng Hµ Néi hiÖn nay. C¨n cø vµo s¶n l­îng cung øng cho thÞ tr­êng vµ thÞ phÇn cña c«ng ty ®Ó x¸c ®Þnh tæng l­îng tiªu thô cña c¶ thÞ tr­êng tøc cÇu thÞ tr­êng c¸c n¨m qua theo c«ng thøc sau: L­îng x¨ng c«ng ty cung øng trªn thÞ tr­êng Hµ Néi Tæng l­îng x¨ng tiªu = thô toµn thÞ tr­êng thÞ phÇn cña c«ng ty L­îng x¨ng tiªu thô trªn thÞ tr­êng c¸c n¨m (®¬n vÞ:triÖu lÝt) N¨m L­îng tiªu thô cña c«ng ty thÞ phÇn chiÕmlÜnh tæng l­îng tiªu thô toµn thÞ tr­êng 1990 113. 52 100% 113. 520 1991 114. 758 100% 114. 758 1992 119. 143 100% 119. 143 1993 124. 010 100% 124. 010 1994 124. 083 100% 124. 083 1995 122. 886 91% 135. 040 1996 130. 216 90% 144. 684 1997 140. 664 88% 159. 845 1998 132. 025 87% 151. 753 1999 123. 121 85% 144. 848 2000 143. 152 83% 172. 472 2001 144. 604 77% 187. 797 2002 165. 483 78% 212. 158 2003 181. 563 80% 226. 954 Ngoµi sè liÖu thu thËp cña c¸c nh©n tè trong m« h×nh dù b¸o ngoµi ra cßn sö dông sè liÖu thèng kª cña mét sè yÕu tè kh¸c ®Ó dù b¸o cho c¸c nh©n tè trong m« h×nh. +kÕt qu¶ thu thËp sè liÖu GDP vµ d©n sè cña Hµ Néi ®­îc cho d­íi b¶ng sau: N¨m GDP(triÖu ®ång) D©n sè (1000 ng­êi) 1994 10619587 2193. 7 1995 12021365 2230. 1 1996 13581920 2285. 4 1997 15291945 2356. 5 1998 17128332 2553. 7 1999 18287510 2688. 0 2000 19999181 2737. 3 2001 22003990 2790. 8 2002 24653815 2847. 1 2003 27390900 3055. 3 (Nguån: niªn gi¸m thèng kª Hµ Néi n¨m 1999, 2003 ) -Xö lý s¬ bé sè liÖu: +tiÕn hµnh dù b¸o d©n sè thµnh phè Hµ Néi n¨m 2005 Do tÝnh chÊt dù b¸o ng¾n h¹n, d©n sè cã thÓ dù b¸o b»ng ph­¬ng ph¸p ngo¹i suy xu thÕ víi d¹ng hµm tuyÕn tÝnh. Ph­¬ng tr×nh dù b¸o cã d¹ng : X = a + b. t Trong ®ã: t :lµ thêi k× dù b¸o X: d©n sè Hµ Néi KÕt qu¶ dù b¸o d©n sè Hµ Néi (®¬n vÞ: 1000 ng­êi) n¨m t d©n sè (X) t2 X. t 1994 1 2193. 8 1 2193. 8 1995 2 2230. 1 4 4460. 2 1996 3 2285. 4 9 6856. 2 1997 4 2356. 5 16 9426. 0 1998 5 2553. 7 25 12768. 5 1999 6 2688. 0 36 16128. 0 2000 7 2737. 3 49 19161. 1 2001 8 2790. 8 64 22326. 4 2002 9 2847. 1 81 25623. 9 2003 10 3055. 3 100 30553. 0 tæng 55 25738. 0 385 149497. 1 C¸c hÖ sè a vµ b trong hµm dù b¸o ®­îc ­íc l­îng b»ng ph­¬ng ph¸p b×nh ph­¬ng nhá nhÊt víi hÖ ph­¬ng tr×nh chuÈn: n. a + b. ∑ t = ∑X a. ∑t + b. t2 = ∑ X. t Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh : 10a + 55 t = 25738 55a + 385 t =149497. 1 ta cã : a = 2044. 593 b = 96. 219 Hµm xu thÕ cã d¹ng: Xt = 2044. 593 + 96. 219. t D©n sè dù b¸o n¨m X2004 = 3101. 002 X 2005 =3199. 221 +dù b¸o GDP Hµ Néi n¨m 2005: qua sè liÖu GDP ®¹t ®­îc cña thµnh phè Hµ Néi tõ 1994-2003 cã thÓ thÊy GDP hµng n¨m ®Òu t¨ng nh­ng tèc ®é t¨ng mçi n¨m ®Òu biÕn ®éng, kh«ng thÓ hiÖn mét xu thÕ râ rÖt. Do ®ã tèc ®é t¨ng GDP sÏ ®­îc dù b¸o th«ng qua m« h×nh bÊt biÕn san mò. ¸p dông c«ng thøc dù b¸o san mò cho n¨m 2005 víi hÖ sè san α=0. 7 (nÒn kinh tÕ Hµ Néi còng nh­ c¶ n­íc chÞu t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc, n¨m 1999 tèc ®é t¨ng GDP gi¶m xuèng cßn 6. 77 %, chuçi thêi gian tèc ®é t¨ng tr­ëng cã sù thay ®æi c¬ b¶n. Do ®ã α cã gi¸ trÞ lín, tøc träng sè cña c¸c møc gi¶m nhanh vÒ qu¸ khø. ). Ngoµi sè liÖu GDP vµ tèc ®é t¨ng tr­ëng cña thµnh phè Hµ Néi tõ 1994-2003 thu thËp ®­îc qua niªn gi¸m thèng kª, b¶ng sè liÖu cßn sö dông tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP ­íc tÝnh cña n¨m 2004 lµ 11, 1 ( kÕt qu¶ kú häp thø 3 -H§ND TP Hµ Néi khãa III ) KÕt qu¶ dù b¸o tèc ®é t¨ng tr­ëng cña Hµ Néi N¨m GDP (triÖu ®ång) t g (%) g-bar e2 1994 10619587 1995 12021365 1 13. 1999 13. 1999 0 1996 13581920 2 12. 9815 13. 1999 0. 047706 1997 15291945 3 12. 5905 13. 0470 0. 208471 1998 17128332 4 12. 0089 12. 7274 0. 516351 1999 18287510 5 6. 7676 12. 2244 29. 77687 2000 19999181 6 9. 3598 8. 4047 0. 912274 2001 22003990 7 10. 0245 9. 0732 0. 904806 2002 24653815 8 12. 0425 9. 7391 5. 305575 2003 27390900 9 11. 1021 11. 3515 0. 062193 2004 30436768 10 11. 1200 11. 1769 0. 003237 2005 11. 1371 Tèc ®é t¨ng tr­ëng n¨m 2004 dù b¸o lµ :11. 14% Dù b¸o GDP n¨m 2005 lµ : 30436768 *1. 1114 = 33827424 +Dù b¸o sè l­îng « t« trªn ®Þa bµn Hµ Néi Do thu nhËp cña ng­êi d©n còng nh­ quy m« d©n sè Hµ Néi ngµy mét t¨ng ®· t¸c ®éng m¹nh tíi sè l­îng « t« ®­îc ®¨ng ký míi hµng n¨m. sè l­îng « t« cña c¸ nh©n còng nh­ cña c¸c c«ng ty vËn t¶i t¨ng lªn nhanh chãng, lµm t¨ng thªm nhu cÇu tiªu thô x¨ng mét l­îng lín, do ®ã viÖc dù b¸o sè l­îng « t« cã trªn ®Þa bµn Hµ Néi cã ý nghÜa quan träng tíi viÖc dù b¸o l­îng tiªu thô x¨ng dÇu trªn thÞ tr­êng Hµ Néi. ¸p dông m« h×nh ®a nh©n tè ta cã ph­¬ng tr×nh dù b¸o nh­ sau: Y= a + b. X1 + c. X2 Trong ®ã : Y :sè l­îng « t« (®¬n vÞ : 1000 chiÕc) X1 : GDP thµnh phè Hµ Néi (®¬n vÞ : 1000 tØ) X2 : d©n sè Hµ Néi (®¬n vÞ : 1000 ng­êi) n¨m « t« (Y) GDP (X1) d©n sè (X2) X12 X22 X1X2 X1Y X2Y 1994 67. 430 10. 620 2193. 8 112. 776 4812758 23297 716 147928 1995 70. 670 12. 021 2230. 1 144. 513 4973346 26809 850 157601 1996 75. 350 13. 582 2285. 4 184. 469 5223053 31040 1023 172205 1997 80. 460 15. 292 2356. 5 233. 844 5553092 36035 1230 189604 1998 84. 967 17. 128 2553. 7 293. 380 6521384 43741 1455 216980 1999 89. 011 18. 288 2688. 0 334. 433 7225344 49157 1628 239262 2000 96. 697 19. 999 2737. 3 399. 967 7492811 54744 1934 264689 2001 103. 050 22. 004 2790. 8 484. 176 7788565 61409 2268 287592 2002 112. 858 24. 654 2847. 1 607. 811 8105978 70192 2782 321318 2003 122. 818 27. 391 3055. 3 750. 261 9334858 83687 3364 375246 903. 311 180. 979 25738 3545. 629 67031190 480111 17250 2372424 C¸c tham sè trong ph­¬ng tr×nh dù b¸o ®­îc ­íc l­îng qua hÖ ph­¬ng tr×nh sau: 10 a +181 b +25738 c = 903 181 a +3546 b + 480111 c = 17250 25738 a +480111 b + 67031190 c = 2372424 Gi¶i hÖ ph­¬ngtr×nh ta ®­îc : a = 8, 839 ; b = 2, 652 ; c = 0, 013 Ph­¬ng tr×nh dù b¸o: Y = 8, 839 + 265, 2 X1 + 0. 013 X2 Theo kÕt qu¶ dù b¸o ë trªn : X12005 = 33, 827 X22005 = 3199, 221 Thay vµo ph­¬ng tr×nh dù b¸o, sè l­îng « t« dù b¸o n¨m 2005 : Y2005 = 8, 839 +2, 652 * 33, 827 + 0, 013 * 3199, 221 =140, 138 (ngh×n chiÕc) + Dù b¸o sè l­îng xe m¸y: HiÖn nay sè l­îng xe m¸y ®· ®¹t møc trªn 1 triÖu xe, víi tØ lÖ 38 xe/100 d©n, tèc ®é t¨ng hµng n¨m trªn 10%. Sù t¨ng nhanh qu¸ møc vÒ sè l­îng xe m¸y ®· lµm qu¸ t¶i kh¶ n¨ng phôc vô cña hÖ thèng giao th«ng ®« thÞ, tr­íc t×nh h×nh ®ã chÝnh quyÒn thµnh phè cïng víi c¸c c¬ quan qu¶n lý giao th«ng cña thµnh phè ®· ph¶i ra quyÕt ®Þnh yªu cÇu ngõng ®¨ng ký xe m¸y ë 4 quËn néi thµnh trong n¨m 2004, vµ sÏ tiÕp tôc ngõng ®¨ng ký xe m¸y ë 3 quËn kh¸c trong n¨m 2005 nh»m h¹n chÕ sù gia t¨ng nhanh chãng cña lo¹i ph­¬ng tiÖn nµy. Theo c¸c c¬ quan qu¶n lý th× biÖn ph¸p nµy ®· ph¸t huy hiÖu qu¶, gi¶m bít t×nh tr¹ng ¸ch t¾c giao th«ng do ®ã nã sÏ tiÕp tôc ®­îc duy tr× ®ång thêi víi kÕ ho¹ch ph¸t triÓn h¬n n÷a m¹ng l­íi xe buýt, tµu ®iÖn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®i l¹i cho ng­êi d©n thµnh phè. Do ®ã cã thÓ dù b¸o tØ lÖ xe m¸y /100 d©n sÏ ®¹t møc b·o hßa lµ 50 xe m¸y /100 d©n. M« h×nh dù b¸o dùa trªn m« h×nh t¨ng tr­ëng vµ b·o hßa, sö dông hµm Logistic víi møc b·o hßa S = 50. Hµm dù b¸o cã d¹ng nh­ sau : S x = 1+ e -ast-C c¸c møc biÕn x ®­îc tÝnh nh­ trong b¶ng sau: n¨m xe m¸y d©n sè tØ lÖ xe m¸y 1994 404511 21938 18, 4388 1995 472104 22301 21, 1696 1996 521760 22854 22, 8301 1997 588285 23565 24, 9644 1998 643657 25537 25, 2049 1999 701334 26880 26, 0913 2000 785969 27373 28, 7133 2001 938180 27908 33, 6169 2002 1083583 28471 38, 0592 2003 1180151 30553 38, 6264 C¸c tham sè as vµ C ®­îc ­íc l­îng b»ng ph­¬ng ph¸p OLS N¨m Xe m¸y (ChiÕc) D©n sè (100 ng­êi) tØ lÖ xe m¸y/100 ng­êi (Xt) t x/(S-x) ln x/(S-x) t*ln x/(S-x) t2 X^ e2 1994 404511 21938 18, 4388 1 0, 5842 -0, 5375 -0, 5375 1 17, 2081 1, 5147 1995 472104 22301 21, 1696 2 0, 7343 -0, 3089 -0, 6177 4 19, 3979 3, 1389 1996 521160 22854 22, 8039 3 0, 8385 -0, 1761 -0, 5284 9 21, 6822 1, 2582 1997 578285 23565 24, 5400 4 0, 9639 -0, 0368 -0, 1472 16 24, 0242 0, 2660 1998 613657 25537 24, 0301 5 0, 9253 -0, 0776 -0, 3881 25 26, 3836 5, 5388 1999 651334 26880 24, 2312 6 0, 9403 -0, 0615 -0, 3692 36 28, 7185 20, 1357 2000 735969 27373 26, 8867 7 1, 1633 0, 1512 1, 0586 49 30, 9888 16, 8277 2001 938180 27908 33, 6169 8 2, 0519 0, 7188 5, 7502 64 33, 1590 0, 2096 2002 1083583 28471 38, 0592 9 3, 1873 1, 1592 10, 4326 81 35, 1998 8, 1761 2003 1180151 30553 38, 6264 10 3, 3961 1, 2226 12, 2264 100 37, 0896 2, 3617 tæng 55 2, 0534 26, 8796 385 49, 9965 59, 4273 11 38, 8147 12 40, 3692 Theo kÕt qu¶ dù b¸o tØ lÖ xe m¸y /100 ng­êi sÏ lµ 40, 3692 kÕt hîp víi dù b¸o d©n sè n¨m 2005 lµ3199, 221 ngh×n ng­êi ta cã dù b¸o sè l­îng xe m¸y n¨m 2005 lµ 1291500 xe. +Xö lý s¬ bé sè liÖu s¶n l­îng x¨ng tiªu thô hµng n¨m : D·y sè liÖu ®­îc sö dông ®Ó dù b¸o trong m« h×nh ®a nh©n tè b¾t ®Çu tõ 1994 - 2003, trong d·y sè liÖu nµy hai sè liÖu ®ét biÕn lµ s¶n l­îng x¨ng tiªu thô cña hai n¨m 1998, 1999 gi¶m do chÞu ¶nh h­ëng cña khñng ho¶ng tµi chÝnh -kinh tÕ(kh¸c so víi xu h­íng chung lµ l­îng tiªu thô hµng n¨m ®Òu t¨ng). Do ®ã ®Ó ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cña dù b¸o sè liÖu cña hai n¨m nµy sÏ ®­îc thay thÕ b»ng sè liÖu t­¬ng øng trong dù b¸o s¶n l­îng b»ng hµm xu thÕ : X = a + b. t Trong ®ã : X :s¶n l­îng tiªu thô hµng n¨m t : thêi k× dù b¸o n¨m tiªu thô(X) t X*t t2 X dù b¸o 1990 113, 520 1 113, 52 1 107, 648 1991 114, 758 2 229, 516 4 113, 859 1992 119, 143 3 357, 429 9 120, 07 1993 124, 010 4 496, 04 16 126, 281 1994 124, 083 5 620, 415 25 132, 492 1995 135, 040 6 810, 2374 36 138, 703 1996 144, 684 7 1012, 791 49 144, 914 1997 159, 845 8 1278, 764 64 151, 125 1998 9 157, 336 1999 10 163, 547 III/ M« pháng vµ dù b¸o 1. KÕt qu¶ dù b¸o M« h×nh ®­îc sö dông ®Ó dù b¸o l­îng x¨ng tiªu thô trªn thÞ tr­êng Hµ Néi n¨m 2005 lµ m« h×nh ®a nh©n tè d¹ng tuyÕn tÝnh : Y = a + b. X1 + c. X2 Trong ®ã : Y : l­îng x¨ng tiªu thô trªn thÞ tr­êng (®¬n vÞ :triÖu lÝt) X1 : sè l­îng « t« (®¬n vÞ :triÖu chiÕc) X2 : sè l­îng xe m¸y (®¬n vÞ :triÖu chiÕc) C¸c tham sè trong ph­¬ng tr×nh ®­îc ­íc l­îng qua hÖ ph­¬ng tr×nh chuÈn N¨m Y X1 X2 X21 X22 1994 124, 083 0, 405 0, 067 0, 164 0, 005 1995 135, 040 0, 472 0, 071 0, 223 0, 005 1996 144, 684 0, 522 0, 075 0, 272 0, 006 1997 159, 845 0, 588 0, 080 0, 346 0, 006 1998 157, 336 0, 644 0, 085 0, 414 0, 007 1999 163, 547 0, 701 0, 089 0, 492 0, 008 2000 172, 472 0, 786 0, 097 0, 618 0, 009 2001 187, 797 0, 938 0, 103 0, 880 0, 011 2002 212, 158 1, 084 0, 113 1, 174 0, 013 2003 226, 954 1, 180 0, 123 1, 393 0, 015 ∑ 1683, 916 7, 320 0, 903 5, 976 0, 085 X1X2 X1Y X2Y Ydù b¸o 0, 027 50, 193 8, 367 127, 9361 0, 033 63, 753 9, 543 136, 0373 0, 039 75, 490 10, 902 142, 3751 0, 047 94, 034 12, 861 150, 6712 0, 055 101, 270 13, 368 157, 6191 0, 062 114, 701 14, 557 164, 7468 0, 076 135, 558 16, 678 175, 5004 0, 097 176, 187 19, 352 193, 5848 0, 122 229, 891 23, 944 211, 4887 0, 145 267, 840 27, 874 223, 9585 0, 704 1308, 918 157, 447 HÖ ph­¬ng tr×nh chuÈn: 10a + 7, 320 b + 0, 903 c =1683, 916 7, 032 a +5, 976 b +0, 704 c =1308, 918 0, 903 a +7, 04 b +0, 085 c = 157, 447 Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh ta ®­îc : a=71, 381 ; b=111, 797 ; c=168, 055 Ph­¬ng tr×nh dù b¸o :Y = 71, 381+ 111, 797*X1 + 168, 055*X2 Dù b¸o sè l­îng xe m¸y n¨m 2005 lµ : X1 (2005) = 1, 2915 (ngh×n xe) Dù b¸o sè l­îng « t« n¨m 2005 lµ : X2(2005) = 0, 1401 (ngh×n xe) Thay vµo ph­¬ng tr×nh dù b¸o Y(2005) = 239, 311 (triÖu lÝt) 2. §¸nh gi¸ ®é tin cËy cña dù b¸o Sai sè dù b¸o ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau : C¸c tÝnh to¸n ®Ó ­íc l­îng sai sè dù b¸o Ut U2 X1 -X1tb X2-X2tb (X1 -X1tb)2 (X2-X2tb)2 (X1 -X1tb) *(X2-X2tb) -3, 853 14, 8461 -0, 327 -0, 023 0, 107 0, 000524 0, 007499 -0, 997 0, 99452 -0, 260 -0, 020 0, 068 0, 000387 0, 005109 2, 309 5, 3308 -0, 210 -0, 015 0, 044 0, 000224 0, 003149 9, 174 84, 1585 -0, 144 -0, 010 0, 021 0, 000097 0, 001418 -0, 283 0, 08012 -0, 088 -0, 005 0, 008 0, 000029 0, 000474 -1, 200 1, 43947 -0, 031 -0, 001 0, 001 0, 000002 0, 000040 -3, 028 9, 17115 0, 054 0, 006 0, 003 0, 000041 0, 000344 -5, 788 33, 4984 0, 206 0, 013 0, 043 0, 000162 0, 002623 0, 669 0, 44799 0, 352 0, 023 0, 124 0, 000507 0, 007921 2, 995 8, 9729 0, 448 0, 032 0, 201 0, 001055 0, 014561 ∑ 158, 94 0, 000 0, 000 0, 618 0, 003029 0, 043137 C¸c chØ tiªu trong c«ng thøc sai sè : Su2 /(n-1) = 158, 94/ 9 = 17, 66 1 10 0, 618 l 11 = ∑ (X1j -X1tb) 2 = = 0, 0618 n j=1 10 1 10 0, 003 l 22 = ∑ (X2j -X2tb) 2= =0, 0003 n j=1 10 1 10 0, 043 l 12 = ∑ (X1j -X1tb) (X2j -X2tb) = = 0, 0043 n j=1 10 L =0, 0000005 (Xq(tp) - Xq)*(Xu(tp) - Xu) ∑ Lqu = q, u det L 0, 0618*(0, 1401 - 0, 0903)2 + 0, 0003 * (1, 2915 - 0, 732)2 +2*0, 0043*(1, 2915- 0, 372)*(0, 1401 - 0, 0903) = 0, 0000005 =1281, 964 Δ = 56, 87 Kho¶ng dù b¸o : 182, 44 <= Y <=296, 181 3. C¸c ph­¬ng ¸n dù b¸o kh¸c Ngoµi ph­¬ng ph¸p dù b¸o trªn, cã thÓ tiÕn hµnh dù b¸o cÇu thÞ tr­êng x¨ng b»ng m« h×nh san xu thÕ víi α = 0, 5 ta ®­îc kÕt qu¶ dù b¸o nh­ sau: N¨m Y s1 s2 a b Ydù b¸o e2 111, 044 109, 806 112, 282 1, 238 1990 113, 520 112, 282 111, 044 113, 520 1, 238 1991 114, 758 113, 520 112, 282 114, 758 1, 238 114, 758 0, 000 1992 119, 143 116, 332 114, 307 118, 356 2, 025 115, 996 3, 147 1993 124, 010 120, 171 117, 239 123, 103 2, 932 120, 381 3, 629 1994 124, 083 122, 127 119, 683 124, 571 2, 444 126, 035 -1, 952 1995 135, 040 128, 583 124, 133 133, 033 4, 450 127, 015 8, 025 1996 144, 684 136, 634 130, 383 142, 884 6, 250 137, 484 7, 201 1997 159, 845 148, 240 139, 312 157, 168 8, 928 149, 135 10, 711 1998 151, 753 149, 996 144, 654 155, 339 5, 342 166, 096 -14, 343 1999 144, 848 147, 422 146, 038 148, 806 1, 384 160, 681 -15, 833 2000 172, 472 159, 947 152, 993 166, 902 6, 955 150, 191 22, 282 2001 187, 797 173, 872 163, 433 184, 312 10, 440 173, 856 13, 941 2002 212, 158 193, 015 178, 224 207, 806 14, 791 194, 752 17, 406 2003 226, 954 209, 984 194, 104 225, 865 15, 880 222, 598 4, 356 2004 241, 745 225, 865 209, 984 241, 745 15, 880 241, 745 4, 184 2005 257, 625 MSE:2. 04 KÕt qu¶ dù b¸o theo hai ph­¬ng ph¸p cã sù chªnh lÖch, dù b¸o theo ph­¬ng ph¸p san mò cho kÕt qu¶ cÇu thÞ tr­êng cao h¬n. XÐt trªn t×nh h×nh thùc tÕ, do thµnh phè Hµ Néi ®· ban hµnh quy ®Þnh mãi vÒ ®¨ng kÝ xe m¸y nh»m h¹n chÕ tèc ®é t¨ng cña lo¹i ph­¬ng tiÖn nµy vµ sÏ ¸p dông réng r·i trªn ph¹m vi 7 quËn néi thµnh trong n¨m 2005 vµ tiÕn ®Õn ¸p cho tÊt c¶ c¸c quËn cßn l¹i. BiÖn ph¸p nµy sÏ cã t¸c ®éng ®¸ng kÓ ®Õn l­îng xe m¸y t¨ng thªm trong n¨m 2005. Dù b¸o cÇu thÞ tr­êng x¨ng trªn ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi cã thÓ sö dông kÕt qu¶ dù b¸o theo m« h×nh ®a nh©n tè. Mét lo¹i nhiªn liÖu ®ang cã nhiÒu triÓn väng sÏ thay thÕ mét phÇn l­îng x¨ng tiªu thô trªn thÞ tr­êng Hµ Néi vµo n¨m 2005 lµ khÝ hãa láng (LPG). C¸c doanh nghiÖp kinh doanh nhiªu liÖu cho ph­¬ng tiÖn giao th«ng t¹i Hµ Néi ®· cã kÕ ho¹ch x©y dùng c¸c tr¹m cung cÊp hoÆc x©y dùng bÓ chøa vµ l¾p ®Æt thiÕt bÞ ngay t¹i c¸c tr¹m cung cÊp x¨ng dÇu hiÖn cã, nÕu hÖ thèng nµy ®i vµo ho¹t ®éng trong n¨m 2005 th× ­íc tÝnh sÏ thay thÕ 5% l­îng x¨ng tiªu thô trªn thÞ tr­êng chñ yÕu phôc vô cho xe buýt vµ c¸c h·ng taxi, tøc cÇu thÞ tr­êng x¨ng cã kh¶ n¨ng gi¶m 5% so víi dù b¸o Trong vµi n¨m tíi khi hÖ thèng nµy ®­îc më réng vµ c¸c thiÕt bÞ chuyÓn ®æi s½n cã trªn thÞ tr­êng lo¹i nhiªn liÖu nµy sÏ thay thÕ mét l­îng ®¸ng kÓ cÇu thÞ tr­êng x¨ng KÕt luËn Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c«ng t¸c dù b¸o lµ v« cïng quan träng bëi lÏ nã cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt nh»m ph¸t hiÖn vµ bè trÝ sö dông c¸c nguån lùc trong t­¬ng lai mét c¸ch cã c¨n cø thùc tÕ. Dù b¸o kh«ng chØ cung cÊp th«ng tin cho c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vi m« mµ vai trß dù b¸o cµng ®­îc kh¼ng ®Þnh khi c¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ tån t¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nÕu kh«ng dùa trªn c¸c kÕt qu¶ dù b¸o ®Ó ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh cã c¨n cø thùc tÕ vµ khoa häc. Môc tiªu cña hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp lµ tèi ®a hãa lîi nhuËn còng cã nghÜa lµ ®¸p øng tèi ®a nhu cÇu thÞ tr­êng trªn c¬ së nguån lùc cña m×nh. Mét trong nh÷ng c«ng viÖc doanh nghiÖp cÇn ph¶i thùc hiÖn ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu lµ dù b¸o nhu cÇu thÞ tr­êng. §Ò tµi chän mÆt hµng x¨ng ®Ó dù b¸o xuÊt ph¸t tõ tÝnh chÊt thiÕt yÕu cña x¨ng ®èi víi nÒn kinh tÕ vµ khã kh¨n cña c¸c doanh nghiÖp kinh doanh x¨ng dÇu tr­íc nh÷ng biÕn ®éng bÊt lîi vÒ gi¸ x¨ng trªn thÞ tr­êng x¨ng dÇu thÕ gÝíi. ViÖt Nam hiÖn nay ph¶i nhËp khÈu 100% l­îng x¨ng theo gi¸ thÞ tr­êng thÕ giíi nh­ng do tÝnh thiÕt yÕu cña mÆt hµng, viÖc t¨ng gi¸ x¨ng ë møc cao sÏ g©y khã kh¨n cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ ®êi sèng, kÐo theo sù t¨ng gi¸ cña rÊt nhiÒu mÆt hµng kh¸c vµ cã thÓ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng l¹m ph¸t nªn gi¸ x¨ng tiªu thô trªn thÞ tr­êng néi ®Þa theo quy ®Þnh cña nhµ n­íc, chø kh«ng theo gi¸ thÞ tr­êng. C¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu ®Çu mèi ph¶i cã kÕ ho¹ch nhËp khÈu vµ dù tr÷ dùa trªn dù b¸o nhu cÇu thÞ tr­êng ®Ó tiÕt kiÖm ngo¹i tÖ vµ ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh doanh, cßn c¸c ®¬n vÞ kinh doanh x¨ng dÇu còng ph¶i c¨n cø vµo dù b¸o nhu cÇu thÞ tr­êng ®Ó cã kÕ ho¹ch mua l¹i x¨ng tõ c¸c doanh nghiÖp ®Çu mèi vµ cã chiÕn l­îc c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ trong viÖc chiÕm lÜnh thÞ tr­êng. XÐt riªng trªn thÞ tr­êng Hµ Néi, ®©y lµ thÞ tr­êng tiªu thô l­îng x¨ng lín thø hai cña c¶ n­íc, tèc ®é t¨ng tr­ëng cña cÇu thÞ tr­êng cao do ®ã c¸c doanh nghiÖp kinh doanh mÆt hµng nµy trªn ®Þa bµn Hµ Néi ph¶i tiÕn hµnh dù b¸o cÇu thÞ tr­êng hµng n¨m ®Ó ­íc l­îng l­îng tiªu thô trong n¨m tíi, cã kÕ ho¹ch kinh doanh hiÖu qu¶ ®ång thêi cã nh÷ng chiÕn l­îc chiÕm lÜnh thÞ phÇn, nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay kinh doanh x¨ng dÇu kh«ng cßn lµ ®éc quyÒn n÷a. Dù b¸o cÇu thÞ tr­êng mÆt hµng x¨ng trªn ®Þa bµn Hµ Néi cã ý nghÜa thiÕt thùc ®èi víi ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®Ó chuÈn bÞ nguån lùc cÇn thiÕt, ®Ó cã kÕ ho¹ch kinh doanh hiÖu qu¶ nh»m ®¸p øng tèt nhÊt nhu cÇu cña thÞ tr­êng vµ ®¹t môc tiªu tèi ®a hãa lîi nhuËn. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh dù b¸o ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi 2. T¹p chÝ con sè vµ sù kiÖn sè 1/2004 3. T¹p chÝ giao th«ng vËn t¶i sè 5, sè 9/2004 4. T¹p chÝ ®¨ng kiÓm 5. T¹p chÝ th­¬ng m¹i 6. Niªn gi¸m thèng kª Hµ Néi n¨m 1998, 2000, 2003 7. Toµn c¶nh kinh tÕ ViÖt Nam (tËp 1) 8. T­ liÖu kinh tÕ - x· héi ViÖt Nam 9. B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh c«ng ty x¨ng dÇu khu vùc I - Hµ Néi c¸c n¨m 1990 - 2003.