Giải pháp phát triển thị trường xuất khẩu hàng nông sản của công ty xuất nhập khẩu Intimex

tế thế giới suy giảm, nhu cầu tiêu thụ hàng hóa và giá cả hầu hết của các mặt hàng cũng giảm. Lạm phát ở các quốc gia công nghiệp sẽ vào khoảng 1,5% năm 2009. Theo IMF, tại các nền kinh tế phát triển, lạm phát ngắn hạn sẽ giảm xuống dưới 1,5% vào năm 2009 (so với mức dự kiến 3,6% năm 2008). Giá cả tại các nước đang phát triển có thể ổn định hơn các nước giàu. Tuy nhiên, rủi ro vẫn là đặc điểm nổi bật nhất đối với các nước này do tỷ lệ thất nghiệp và lạm phát vẫn tăng trong năm 2009. - Nền kinh tế thế giới năm 2009 bất ổn ở mức cao nhất chưa từng có trong lịch sử Sức mua giảm gây ảnh hưởng nhiều tới nền kinh tế mà khởi đầu là tạo nên sự hoang mang, bất ổn cho người dân. Vì vậy, người dân thì hạn chế sức mua còn các nhà đầu tư thì trì hoãn việc thực hiện các dự án. Tình hình giảm sút của hệ thống tài chính toàn cầu vào thời điểm hiện nay sẽ gây ra những tác động tiêu cực hơn tới tiêu dùng và đầu tư do tiêu dùng và đầu tư ở các quốc gia không thể phục hổi nhanh thông qua các chương trình, các chính sách hỗ trợ của chính phủ. Việc triển khai những biện pháp hỗ trợ của ngân hàng thương mại và chính phủ trở nên phức tạp hơn so với những dự tính ban đầu. Những thay đổi và mập mờ trong chính sách càng làm cho tổng quan nền kinh tế thế giới năm 2009 thếm ảm đạm. - Tốc độ phục hồi của hầu hết các nền kinh tế lớn trên thế giới sẽ chậm Tình trạng phá sản, các công ty vỡ nợ…vẫn sẽ tiếp tục trong năm 2009. Đầu tư kinh doanh ở hầu hết các quốc gia đều suy giảm. Ở nhiều quốc gia, sự căng thẳng trên thị trường tín dụng sẽ bắt đầu giảm bớt vào giữa năm 2009 và ở thị trường nhà đất, tình trạng ảm đạm có thể thoát ra khỏi vực thẳm trước cuối năm 2009. Tuy nhiên, sự phục hồi cũng sẽ chỉ diễn ra chậm chạp, vì thị trường tiêu dùng dù có sôi động trở lại vẫn thiếu vắng những hộ gia định giàu có. 3.2. Phương hướng phát triển thị trường xuất khẩu nông sản của công ty 3.2.1. Đánh giá hoạt động xuất khẩu nông sản của Việt Nam 3.2.1.1. Cơ hội - Toàn cầu hóa đang trở thành xu hướng của thời đại ngày nay nhất là trong các lĩnh vực kinh tế và văn hóa xã hội. Điều này đã mở ra những cơ hội tham gia vào thị trường, hợp tác kinh doanh giữa các quốc gia trên toàn thế giới và Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế đó. Tuy nhiên, khi các quốc gia tham gia vào sân chơi chung này thì cũng phải đối mặt với mặt trái của nó là nếu không tự vươn lên để khẳng định chính bản thân mình thì sẽ bị thải loại khỏi cuộc chơi này. - Năm 2007, Việt Nam chính thức trở thành thành viên chính thức thứ 150 của tổ chức thương mại thế giới WTO. Sự kiện này đánh dấu cho việc hàng hóa của Việt Nam sẽ được đối xử một cách công bằng và tự do cạnh tranh với hàng hóa của các quốc gia khác khi tham gia vào thị trường quốc tế nhất là đối với mặt hàng may mặc và nông sản, vốn được xem là những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. - Nông sản là mặt hàng phục vụ cho nhu cầu thiết yếu của con người trong cuộc sống, đặc biệt nhu cầu về mặt hàng nông sản trong những năm gần đây có xu hướng tăng nhanh tại nhiều quốc gia trên thế giới. Điều này đã mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu mặt hàng nông sản nhất là trong giai đoạn hiện nay khi mà dân số thế giới đang tăng nhanh cùng với sự thất thường của thời tiết của một số quốc gia có thế mạnh trong việc xuất khẩu nông sản. Bên cạnh những mặt hàng nông sản truyền thống, lâu đời thì ngày nay cùng với sự phát triển bùng nổ của các nền kinh tế trên thế giới thì nhu cầu tiêu dùng những mặt hàng nông sản để nâng cao chất lượng cuộc sống như cao su, cà phê…cũng tăng lên nhanh chóng. - Nhu cầu về mặt hàng nông sản trên thế giới được dự báo là tiếp tục tăng nhanh trong những tiếp theo trong khi cung hàng nông sản ở một số quốc gia xuất khẩu giảm đi. Điều này có nghĩa là hàng nông sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như gạo, cà phê, cao su, hạt tiêu… sẽ gặp được những thuận lợi về thị trường xuất khẩu, sản lượng và giá cả khi tiến hành hoạt động xuất khẩu. Điển hình là mặt hàng gạo, nhu cầu đối với mặt hàng này là rất lớn nhưng lượng cung ở quốc gia xuất khẩu gạo giảm. Nguyên nhân là do Thái Lan là nước xuất khẩu gạo nhiều nhất thế giới giảm lượng gạo bán ra trong khi Ấn Độ là nước xuất khẩu gạo lớn nhất phải nhập khẩu do sự thiếu hụt về lương thực. Chính điều này đã làm cho, sản lượng xuất khẩu gạo của Việt Nam tăng cùng với lợi thế về mặt giá cả trên thị trường quốc tế đối với mặt hầng này. 3.2.1.2. Thách thức - Với việc trở thành thành viên của Tổ chức Thương mại thế giới WTO, nền kinh tế Việt Nam không chỉ được mở ra những cơ hội lớn mà còn phải đối mặt với những thách thức không nhỏ đến từ tất cả các quốc gia trên thế giới. Hàng hóa Việt Nam đặc biệt là những mặt hàng xuất khẩu chủ lực sẽ đương đầu với áp lực cạnh tranh rất lớn từ các quốc gia thành viên trong khi nền nông nghiệp của Việt Nam vẫn được đánh giá là còn yếu kém, lạc hậu, năng suất chất lượng sản phẩm thấp, chi phí sản xuất cao và chưa áp dụng được khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Một điều đáng chú ý là sau khi gia nhập WTO hàng nông sản của Việt Nam đòi hỏi phải có chứng chỉ an toàn chứng minh rằng hàng hóa luôn đảm bảo vệ sinh an toàn nếu muốn xuất ra các thị trường nước ngoài. Điều này đã trở thành một rào cản lớn đối với các nhà sản xuất, xuất khẩu hàng nông sản của Việt Nam. - Trong thời giai toàn cầu hóa hiện nay, giá cả hàng nông sản ngày càng phụ thuộc nhiều hơn vào các yếu tố kinh tế vĩ mô như chính sách tiền tệ, sự cân bằng ngân sách quốc gia, tỉ giá, các chính sách thương mại quốc tế và cả đầu tư nước ngoài. Khủng hoảng kinh tế toàn cầu sẽ khiến cho các quốc gia xem xét, điều chỉnh các chính sách kinh tế vi mô và điều này làm cho giá cả xuất khẩu trở nên khó lường. - Độ nhạy cảm thấp của nhu cầu hàng nông sản đối với giá của nó cũng chính là một thách thức của thị trường xuất khẩu nông sản. Điều này có nghĩa là một doanh nghiệp xuất khẩu chủ động giảm giá của một mặt hàng nông sản để kích thích nhu cầu của người tiêu dùng đối với mặt hàng nông sản cũng không tăng lên nhiều như mức độ giảm giá. - Chất lượng của hàng nông sản xuất khẩu của Việt Nam là chưa cao do sự yếu kém trong khâu bảo quản, dự trữ cũng như thói quen thu hoạch, phơi sấy của người nông dân. Trong khi đó, chất lượng của hàng nông sản xuất khẩu được yêu cầu ngày càng cao tại tất cả các thị trường đặc biệt tại các quốc gia có nền kinh tế phát triển. Hàng hóa xuất khẩu phải đạt được các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm. - Hàng nông sản của Việt Nam từ trước đến nay chủ yếu xuất khẩu dưới dạng thô, chưa qua chế biến và chưa có tạo được thương hiệu cho hàng nông sản xuất khẩu. Do vậy, người tiêu dùng không biết đến thương hiệu của hàng nông sản Việt Nam và trị giá xuất khẩu của hàng nông sản Việt Nam còn thấp dù số lượng xuất khẩu nhiều nhưng vẫn phải chấp nhận giá thế giới, đôi khi còn bị ép giá. - Hàng nông sản của Việt Nam chịu sự cạnh tranh lớn từ các quốc gia có truyền thống về xuất khẩu nông sản như Thái Lan, Ấn Độ, Trung Quốc…Thêm vào đó , đây là những quốc gia có thế mạnh trong công nghệ chế biến hàng nông sản. Do vậy hàng nông sản của họ thường có chất lượng cao hơn và được đánh giá cao hơn so với hàng nông sản của Việt Nam. - Các quốc gia nhập khẩu đặc biệt là những quốc gia phát triển áp dụng những biện pháp bảo hộ ngày càng tinh vi hơn đối với hàng nông sản nhập khẩu. Họ đòi hỏi hàng nông sản nếu muốn xuất khẩu vào thị trường phải đáp ứng những yêu cầu về chất lượng hàng hóa, vệ sinh an toàn thực phẩm…Điều này đã gây ra không ít khó khăn cho hàng nông sản xuất khẩu của Việt Nam khi mà trình độ kỹ thuật của nước ta nói chung mà của các doanh nghiệp xuất khẩu nói riêng nhìn chung là còn rất yếu kém, chưa thể bắt kịp với trình độ của các nước phát triển trên thế giới. - Trong thương mại, thông tin là yếu tố hàng đầu mang lại cho doanh nghiệp những cơ hội vàng trong kinh doanh. Doanh nghiệp nào có được nguồn thông tin chính xác thì doanh nghiệp đó sẽ có được lợi thế rất lớn trong kinh doanh so với các đối thủ cạnh tranh. Vì vây, thu nhập, nắm bắt, xử lý linh hoạt các nguồn thông tin về thị trường là chìa khóa giúp doanh nghiệp đạt được hiệu quả trong kinh doanh đặc biệt là đối với những doanh nghiệp xuất khẩu. Tuy nhiên, đây lại là điểm yếu kém của các doanh nghiệp Việt Nam. Sự kém nhạy bén trong việc nắm bắt thông tin của các doanh nghiệp Việt Nam thể hiện ở chỗ các doanh nghiệp chỉ dựa vào những mối quan hệ với những bạn hàng cũ hoặc thụ động theo sau các doanh nghiệp nước ngoài nên hoạt động kinh doanh chưa thật sự đạt được hiệu quả như tiềm năng vốn có của doanh nghiệp. - Đầu năm vừa qua, Chính phủ đã đưa ra gói hỗ trợ lãi suất mới hướng vào các khoản vay trung và dài hạn khiến cho các doanh nghiệp cũng như các ngân hàng mong đợi để thực thi. Điều này có nghĩa là vốn đang được dồn về các doanh nghiệp nhiều hơn bao giờ hết và công ty xuất nhập khẩu Intimex cũng không nằm ngoài trong số những doanh nghiệp được chính phủ hỗ trợ vốn bởi nguồn vốn của công ty cho việc kinh doanh đòi hỏi rất lớn. Việc chính phủ thực hiện gói kích cầu bằng chính sách hỗ trợ 4% đã góp phần tạo ra sự đồng bộ giữa chủ trương và giải pháp của chính phủ trong việc kích cầu đầu tư, tiêu dùng và duy trì sự tăng trưởng, giúp các doanh nghiệp yên tâm hơn trong việc hoạt động đầu tư và sản xuất. Tuy nhiên, với việc đưa ra gói kích cầu này thì một thách thức mới đã được đặt ra chính phủ đó là đầu ra cho các doanh nghiệp. Công ty Intimex là doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu mặt hàng nông sản, đặc biệt là cà phê và hạt tiêu tuy nhiên việc tìm đầu ra các mặt hàng này hiện nay gặp phải nhiều khó khăn do sự suy giảm của nền kinh tế. Kim ngạch xuất khẩu của cả nước nói chung và công ty nói riêng là giảm trước hết bởi sự giảm giá của nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực, đặc biệt là cà phê và hàng công nghiệp chế biến và sự thu hẹp thị trường do khủng hoảng của nền tế thế giới. Cụ thể là các thị trường xuất khẩu lớn của hàng nông sản Việt Nam như Mỹ, EU, ASEAN, Nhật Bản đều giảm trên 20%. Vì vậy, với gói kích cầu mà chính phủ đưa ra, Intimex cũng như nhiều doanh nghiệp khác băn khoăn rằng trong thời điểm hiện nay dù lãi suất bằng không mà hoạt động xuất khẩu nông sản của công ty không tìm được đầu ra thì họ có nên ôm thêm nợ vào không bởi hiện nay vấn đề không phải chỉ là lãi suất mà còn là thị trường. Lãi suất chỉ trở thành vấn đề khi đầu cơ hội bán hàng được tạo ra và vấn đề đầu ra cho sản phẩm kinh doanh được thực hiện tốt. Ngoài ra, việc chính phủ liên tiếp đưa ra các gói kích cầu có thể làm xuất hiện tâm lý ỷ lại và kéo tụt nền kinh tế Việt Nam quay về thời kỳ bao cấp va bảo hộ, dễ dẫn dến cơ chế xin cho. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp xuất khẩu đứng trước nguy cơ bị kiện phá giá khi hàng xuất khẩu sang các nước khác. Doanh nghiệp được sử dụng khoản vốn này dù là đầu tư cơ sơ hạ tầng, máy móc thiết bị hay sản xuất trực tiếp hàng xuất khẩu cũng đều bị coi là bằng chứng để các đối tác nước ngoài kiện lại 3.2.2. Phương hướng xuất khẩu của hàng nông sản Việt Nam trong những năm tới Với vị trị địa lý thuận lợi và một tiềm năng to lớn về đất đai, khí hậu cùng nguồn nhân lực dồi dào, triển vọng về sản xuất và xuất khẩu hàng nông sản Việt Nam trong những năm tới là rất sáng sủa. Nhà nước ta đã khẳng định sản xuất và xuất khẩu nông sản chính là một thế mạnh, là ngành xuất khẩu mũi nhọn của Việt Nam bởi hoạt động xuất khẩu nông sản chính hoạt động đã tạo ra cho nhà nước ta một nguồn thu ngoại tệ lớn để thực hiện công cuộc công nghiệp hóa,hiện đại hóa đất nước. Tuy nhiên, một vấn đề được đặt ra là làm sao để phát huy được thế mạnh này một cách có hiệu quả nhất sao cho vừa đáp ứng được nhu cầu về lương thực trong nước vừa tạo ra được khối lượng lớn hàng nông sản xuất khẩu ra các thị trường trên thế giới. Vì vậy, trong phương hướng xuất khẩu hàng nông sản Việt Nam trong những năm tới, nhà nước ta đã nhấn mạnh tầm quan trọng của nông nghiệp và hoạt động sản xuất nông sản xuất khẩu cụ thể như sau: - Nhà nước đưa ra các chủ trương khuyến khích các doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu nông sản có hàm lượng tinh chế và hàm lượng kỹ thuật cao, tức là giảm bớt việc xuất khẩu những sản phẩm thô mà thay vào đó là xuất khẩu những hàng hóa chế biến đạt tiêu chuẩn quốc tế để nâng cao giá trị của hàng nông sản. Điều này, đòi hỏi các doanh nghiệp phải không ngừng đổi mới trang thiết bị máy móc kỹ thuật hiện đại, kỹ thuật công nghệ tiên tiến để tạo ra những mặt hàng có chất lượng tốt, giá trị cao đáp ứng được các nhu cầu ngày càng về nông sản trên thế giới. - Về thị trường xuất khẩu hàng nông sản, nhà nước chủ trương đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu vào các thị trường truyền thống như EU, ASEAN, Trung Quốc, Ấn Độ, Mỹ, Nhật Bản…và tích cực tìm kiếm xâm nhập vào các thị trường tiềm năng khác như thị trường Nam Mỹ, thị trường Châu Phi, thị trường Trung Đông…Bên cạnh đó, nhà nước còn tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiến hành liên doanh với các doanh nghiệp nước ngoài để cùng sản xuất, chế biến hàng nông sản để hàng hóa có đạt được chất lượng cao đồng thời thông qua đó, các doanh nghiệp có thể học tập thêm được những kinh nghiệm kinh doanh, công nghệ tiên tiến từ các đối tác. - Nhà nước phối hợp với các doanh nghiệp để tìm kiếm thị trường nhằm nâng cao kim ngạch xuất khẩu những mặt hàng nông sản chủ lực, tăng nhanh cả về sản lượng và trị giá xuất khẩu, phấn đấu đến năm 2010 có kim ngạch từ 7-8 tỷ USD, nâng cao vị thế của hàng nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế. Bên cạnh đó, nhà nước còn khuyến khích các cá nhân, tổ chức tham gia vào hoạt động sản xuất chế biến nông sản. - Phát triển xuất khẩu với tốc độ tăng trưởng cao và bền vững thông qua hoạt động đầu tư phát triển sản xuất các mặt hàng xuất khẩu có lợi thế cạnh tranh, có khả năng chiếm lĩnh thị phần trên thị trường thế giới. Chuyển dịch cơ cấu sản xuất theo hướng đẩy mạnh những mặt hàng có giá trị gia tăng cao như các sản phẩm chế biến, sản phẩm có hàm lượng công nghệ và chất xám cao, giảm tỉ trọng hàng xuất khẩu thô. Từ những định hướng trên, mục tiêu của nhà nước cần đạt được: - Phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa bình quân 17,6%/năm và đến năm 2010 đạt khoảng 72,5 tỷ USD - Đến năm 2010, xuất khẩu các mặt hàng nông - lâm - thủy sản chiếm khoảng 13,7%; nhóm hàng nhiên liệu – khoáng sản chiếm khoảng 9,6%, nhóm hàng công nghiệp và công nghệ cao chiếm khoảng 54,0% và nhóm hàng hóa khác chiếm 22,7% trong tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa. Về cơ cấu thị trường, xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Châu Á chiếm khoảng 45,0%; thị trường Châu Mỹ chiếm khoảng 24%; thị trường Châu Âu chiếm khoảng 23%; thị trường Châu Đại Dương chiếm khoảng 5,0% và thị trường khác chiếm khoảng 3% trong tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của nhà nước. - Đối với một số mặt hàng nông sản chủ lực: Đối với cà phê, mặc dù đây là mặt hàng có sản lượng và giá cả phụ thuộc nhiều vào điều kiện thời tiết nhưng Việt Nam chủ trương phấn đấu đến năm 2010 sản lượng xuất khẩu đạt 420.000 tấn với kim ngạch xuất khẩu là 700 triệu USD và chiếm 8,2% tỷ trọng trong tổng kim ngạch xuất khẩu. Để đạt được mục tiêu này thì Việt Nam chú trọng đầu tư phát triển loại cà phê Abrica, đầu tư vào lĩnh vực chế biến cà phê rang, xay với cà phê hòa tan dựa trên nguồn lực của doanh nghiệp hoặc thông qua hình thức thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài. Đối với cao su, kim ngạch xuất khẩu đến năm 2010 có thể tăng lên 700 triệu USD, sản lượng đạt 300.000 tấn tuy nhu cầu đối với mặt hàng này được dự báo là tăng chậm và giá có xu hướng giảm. Về hạt điều, các thị trường tiềm năng đối với mặt hàng này là thị trường Mỹ, thị trường EU, Trung Quốc, Australia. Giá của mặt hàng này tương đối cao và có xu hướng ổn định. Dự kiến đến năm 2010, sản lượng điều xuất khẩu đạt 60.000 tấn đạt 300 triệu USD, chiếm 3,5% tổng kim ngạch xuất khẩu Về lạc nhân, xuất khẩu trên thị trường thế giới đạt 205.000 tấn vào năm 2010, đạt 150 triệu USD. Đây được coi là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam trong những năm tiếp theo Về hạt tiêu: Việt Nam trở thành nước xuất khẩu hạt tiêu lớn nhất trên thế giới với sản lượng xuất khẩu trên thị trường thế giới đến năm 2010là 40.000 tấn, đạt 150 triệu USD trong đó EU, Nhật Bản, Trung Quốc, Trung Đông là những thị trường truyền thống của mặt hàng này. 3.2.3. Phương hướng và mục tiêu phát triển thị trường xuất khảu hàng nông sản công ty 3.2.3.1. Mục tiêu hoạt động phát triển thị trường xuất khẩu hàng nông sản của công ty Sau khi cổ phần hóa trong vòng 3 năm đầu, công ty tập trung thực hiện mục tiêu chính, đó là: Duy trì sự phát triển ổn định đồng thời tiếp tục xử lý những tồn tại nhằm tạo lập môi trường kinh doanh lành mạnh, an toàn, nâng cao hiệu quả cho các hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty. Công ty sẽ tập trung phát triển theo những định hướng sau: kinh doanh thương mại xuất nhập khẩu, kinh doanh thương mại nội địa, hoạt động đầu tư sản xuất và các hoạt động kinh doanh dịch vụ. Tập trung ưu tiên đầu tư các dự án đang là lợi thế địa lý nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh bù đắp những khoản vốn Nhà nước giao trên giá trị lợi thế địa lý đất đai công ty đang quản lý. Trong giai đoạn khủng hoảng kinh tế như hiện nay, thị trường xuất khẩu hàng nông sản của công ty có xu hướng bị thu hẹp và kim ngạch xuất khẩu của công ty vì thế mà cũng có sự sụt giảm, tuy không không nhiều nhưng cũng ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động kinh doanh của công ty. Vì vậy, trong năm 2009, để tận dụng thế mạnh là một doanh nghiệp có thế mạnh trong hoạt động xuất khẩu nông sản,mục tiêu phát triển thị trường xuất khẩu nông sản được công ty ưu tiên thực hiện nhằm tạo được sự ổn định trong hoạt động kinh doanh của công ty trong những năm tới. Công ty chủ trương phát triển thị trường xuất khẩu nông sản cả về chiều rộng và về chiều sâu. - Phát triển thị trường về chiều rộng: Bên cạnh những thị trường xuất khẩu nông sản truyền thống luôn chiếm tỉ trọng cao trong kim ngạch xuất khẩu của công ty, khoảng trên 90% như Mỹ, EU, ASEAN, Nga – Đông Âu, Đông Á...thì trong những năm tới, công ty tiếp tục tiến hành hoạt động nghiên cứu thị trường, định vị và xâm nhập vào các thị trường tiềm năng khác đặc biệt là thị trường Châu Phi và Mỹ La Tinh, nơi mà các mặt hàng nông sản đến từ các doanh nghiệp Việt Nam chưa được biết đến nhiều. - Phát triển thị trường về chiều sâu: Những mặt hàng cà phê, hạt tiêu, tinh bột sắn, cơm dừa sẽ vẫn là những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của công ty trong những năm tới tại tất cả các thị trường. Tuy nhiên, công ty chủ trương trong những năm tới phát triển các sản phẩm truyền thống bằng cách nâng cao tỉ lệ chế biến, giảm tỉ lệ xuất thô đồng thời nâng cao hơn nữa chất lượng mặt hàng nông sản xuất khẩu nhằm đáp ứng được các tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm tại các thị trường xuất khẩu của công ty. Bên cạnh đó, công ty còn chú trọng cho hoạt động nghiên cứu và xây dựng các nhà máy chế biến để cho ra đời những mặt hàng xuất khẩu mới nhằm đa dạng hoá danh mục hàng nông sản xuất khẩu của công ty. 3.2.3.2. Phương hướng phát triển thị trường xuất khẩu hàng nông sản của công ty Phương hướng kinh doanh của công ty được xây dựng một cách cụ thể và tỉ mỉ dựa trên những mục tiêu mà công ty hướng đến trong tương lai. Một chiến lược kinh doanh muốn thành công thì phải phù hợp với điều kiện kinh doanh của công ty và khả năng mà công ty có thể thực hiện được dựa trên những điều kiện môi trường bên ngoài. Trong những năm tới, phát triển thị trường xuất khẩu hàng nông sản là mục tiêu mà công ty quan tâm hướng tới. Công ty chủ trương đa dạng hóa thị trường và mặt hàng nông sản xuất khẩu, tăng cường xuất khẩu những mặt hàng nông sản có hàng lượng giá trị gia tăng cao, đảm bảo cho sự phát triển ổn định của hoạt động kinh doanh xuất khẩu nông sản trong những năm tới khi mà nến kinh tế thế giới còn gặp nhiều khó khăn, chưa có dấu hiệu hồi phục vào cuối năm 2009. Để thực hiện được mục tiêu này, công ty đã đề ra kế hoạch xuất khẩu nông sản theo mặt hàng và theo thị trường năm 2006 và định hướng năm 2010 như sau: Bảng 9: Kế hoạch xuất khẩu nông sản của công ty xuất nhập khẩu Intimex theo mặt hàng năm 2008 và định hướng năm 2010 Mặt hàng KN năm 2008 (nghìn USD) Tỉ trọng năm 2008 (%) KN năm 2010 (nghìn USD) Tỷ trọng năm 2010 (%) Cà phê 29.802 79,5 181.235 81,1 Hạt tiêu 4.080 10,9 25.100 11,2 Lạc nhân 189 0,5 3.500 1,6 Hạt điều 2.479 6,6 4.270 1,9 Tinh bột sắn 133 0,4 3.200 1,4 Nông sản khác 789 2,1 1.400 2,8 Tổng cộng 37.472 100 21805 100 Nguồn: Kế hoạch xuất khẩu nông sản của công ty xuất nhập khẩu Intimex năm 2008. năm 2010 Bảng 10: Kế hoạch xuất khẩu nông sản của công ty xuất nhập khẩu Intimex theo thị trường năm 2008 và định hướng năm 2010 Thị trường KN năm 2008 (nghìn USD) Tỷ trọng năm 2008 (%) KN năm 2010 (nghìn USD) Tỷ trọng năm 2010 (%) Đông Bắc Á 428 1,1 79.791 35,7 Mỹ 4.029 10,8 38.442 17,2 Nga và Đông Âu 5.602 14,9 35.760 16,0 EU 23.727 63,4 36.654 16,4 ASEAN 2.560 6,8 26.021 10,3 Châu Phi 578 1,6 5.140 2,3 Thị trường khác 548 1,4 4.697 2,1 Tổng cộng 37.472 100 223.505 100 Nguồn: Kế hoạch xuất khẩu nông sản của công ty xuất nhập khẩu Intimex năm 2008 và định hướng năm 2010 3.3. Các giải pháp phát triển thị trường xuất khẩu nông sản của công ty xuất nhập khẩu Intimex 3.3.1. Giải pháp đối với hàng nông sản xuất khẩu 3.3.1.1. Hoàn thiện công tác tạo nguồn hàng xuất khẩu Nông sản là sản phẩm của nông nghiệp, vì vậy đây là mặt hàng chịu tác động trực tiếp của yếu tố tự nhiên và mang tính chất mùa vụ. Vì vậy, để bảo đảm cho hoạt động xuất khẩu được tiến hành một cách liên tục và thường xuyên vào tất cả các thời điểm trong năm thì nguồn hàng xuất khẩu phải luôn được duy trì ổn định, nhất là trong khoảng thời gian trái vụ. Do vậy, công tác tạo nguồn hàng xuất khẩu là khẩu quan trọng mà bất kỳ doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu nào trong đó có công ty xuất nhập khẩu Intmex cũng phải coi trọng đầu tiên nếu muốn đạt được hiệu quả trong kinh doanh. Công ty xuất nhập khẩu Intimex tuy đã có trên 20 năm kinh nghiệm kinh doanh trong lĩnh vực xuất khẩu hàng nông sản nhưng hoạt động tạo nguồn hàng của công ty hiện nay vẫn còn nhiều hạn chế dù ban lãnh đạo công ty đã ý thức được tầm quan trọng của hoạt động này và đã có những sự chú trọng đáng kể. Hoạt động thu mua của công ty phụ thuộc rất lớn vào đội ngũ cán bộ chuyên đi thu mua trực tiếp hoặc thông qua trung gian trong khi đó đội ngũ kiểm tra chất lượng hàng nông sản thu mua còn chưa đảm bảo kiểm tra chất lượng hàng theo đúng tiếu chuẩn. Do vậy, hàng nông sản thu mua được tuy có lớn về số lượng nhưng chất lượng lại chưa cao. Bên cạnh đó, hiện nay công ty cũng chưa thiết lập được kênh thu mua tại các địa phương do đó nguồn hàng của công ty còn chưa ổn định và nhiều khi rơi vào tình trạng khan hiếm khi trái vụ, công ty dễ bị ép giá và phải mua với giá trị cao hơn để đảm bảo được hợp đồng đã ký. Để giải quyết tình trạng này, công ty cần xây dựng mối quan hệ chặt chẽ, lâu dài và ổn định với các chủ vườn, các địa phương. Điều mà doanhg nghiệp cần là một nguồn hàng có chất lượng cao và ổn định, điều mà người nông dân cần là nguồn thu ổn định. Khi trái vụ hàng hóa có chất lượng không cao thì sản phẩm của nông dân vẫn đảm bảo được tiêu thụ, khi được mùa thì sản phẩm của họ không bị ép giá còn đối với doanh nghiệp thì doanh nghiệp cũng luôn bảo đảm được nguồn hàng ổn định và không bị ép giá khi hàng hóa khan hiếm. Vì vậy, mối quan hệ này phải được xây dựng dựa trên sự có lợi cho cả 2 bên: doanh nghiệp và địa phương. Một doanh nghiệp muốn đạt được hiệu quả trong kinh doanh thì cần phải làm tốt được điều này. Muốn vậy, điều đầu tiên doanh nghiệp cần nghiên cứu tình hình thực tế tại các địa phương cung ứng nguồn hàng, lựa chọn và ký kết những hợp đồng thu mua nông sản đối với các chủ vườn, trong đó ghi rõ trách nhiệm và quyền hạn của các bên tham gia, các điều khoản xử lý rõ ràng khi có những trường hợp phát sinh do biến động của thị trường cũng như mùa vụ bởi đây là đặc điểm của mặt hàng nông sản. Bên cạnh đó, khi đã xác định những địa phương để ký kết hợp đồng thu mua, để đảm bảo cho công tác thu mua được tiến hành một cách thuận lợi, tiết kiệm chi phí cho cả doanh nghiệp và người nông dân, doanh nghiệp có thể thuê có một số đại lý thu mua ngay tại địa phương đó, đầu tư cơ sở vật chất, khuyến khích họ gom hàng, thu mua hàng cho công ty, biến họ thành một kênh trung gian cung cấp hàng cho công ty. Ngoài ra, doanh nghiệp và người nông dân còn có thể hợp tác cùng sản xuất thông qua hoạt động như doanh nghiệp hỗ trợ vốn cho người nông dân để người nông dân mua giống tốt, phân bón…tiến hành gieo trồng, sau khi họ thu hoạch, doanh nghiệp lại tiến hành thu mua lại, tạo ra đầu ra ổn định cho sản phẩm mà người nông dân tạo ra. 3.3.1.2. Nâng cao chất lượng của khâu bảo quản, dự trữ hàng nông sản Chất lượng của hàng nông sản chịu ảnh hưởng rất lớn của điều kiện thời tiết, chỉ cần một thay đổi nhỏ của thời tiết cũng làm cho chất lượng của hàng nông sản bị giảm sút đáng kể do sự tấn công của nấm mốc, sâu bệnh. Vì vậy, hoạt động bảo quản, dự trữ là hoạt động quan trọng quyết định đến chất lượng của hàng nông sản. Để làm tốt được công tác này, công ty phải chú trọng đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, nhà xưởng, kho bãi theo đúng tiêu chuẩn quốc tế để đảm bảo cho công tác bảo quản được tiến hành một cách thuận lợi. Dự trữ, bảo quản tốt có nghĩa là nguồn hàng xuất khẩu của công ty được đảm bảo với chất lượng ổn định. Điều này mang lại hiệu quả cao trong kinh doanh xuất khẩu cho công ty khi mà công ty đáp ứng được những yêu cầu ngày càng cao của các thị trường trên thế giới trong đó có thị trường EU và thị trường Mỹ vốn là 2 thị trường xuất khẩu hàng nông sản chủ lực của công ty. 3.3.1.3. Nhanh chóng đáp ứng các tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm đối với mặt hàng nông sản ( HACCP) Mặt hàng nông sản muốn có được đầu ra ổn định, giá cao trên thị trường trong nước cũng như quốc tế đòi hỏi phải đạt được những tiêu chuẩn nghiêm ngặt về vệ sinh an toàn thực phẩm cũng như chất lượng, mẫu mã. Các tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm (HACCP) đã trở thành chìa khoá cho các doanh nghiệp xuất khẩu thâm nhập vào các thị trường nhất là khi Việt Nam đã trở thành thành viên chính thức của tổ chức thương mại thế giới WTO. Nắm bắt được xu thế này, công ty xuất nhập khẩu Intimex đã ý thức được rõ ràng vấn đề nâng cao chất lượng của các mặt hàng nông sản nhằm đáp ứng được các tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm tại các thị trường mà công ty tiến hành kinh doanh. Hiện nay, mỗi quốc gia trên thế giới tồn tại một tiêu chuẩn riêng về vệ sinh an toàn thực phẩm, các mặt hàng nông sản muốn phải đáp ứng được các tiêu chuẩn này mới có thể được tiêu thụ trên các thị trường này. Tuy nhiên, khi quá trình hội nhập kinh tế đã trở nên sâu rộng thì phần lớn các nước trên thế giới hiện nay đều công nhận tiêu chuẩn cao nhất về vệ sinh an toàn thực phẩm HACCP. Vì vậy, công ty xuất nhập khẩu Intimex phải nâng cao ý thức và chủ động trong việc áp dụng các tiêu chuẩn về an toàn vệ sinh tiên tiến nhất bằng cách: - Xây dựng và đào tạo một đội ngũ cán bộ chuyên môn hiểu rõ về các quy định vệ sinh an toàn thực phẩm để kiểm tra và giám sát đối với các mặt hàng nông sản mà công ty đang kinh doanh. - Chủ động đầu tư xây dựng các nhà máy chế biến áp dụng quy trình chế biến hàng nông sản theo tiêu chuẩn HACCP. - Đối với mỗi mặt hàng, xây dựng một chương trình kiểm tra an toàn thực phẩm xuyên suốt từ A – Z của dây chuyền sản xuất, bắt đầu từ khâu trồng trọt, canh tác, thu hoạch, thu mua, dự trữ và chế biến. 3.3.1.4. Xây dựng thương hiệu cho hàng nông sản xuất khẩu của Việt Nam cũng như của công ty Trong những năm qua, hàng nông sản của các doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu dưới dạng thô là chủ yếu, nếu có thì cũng chỉ qua sơ chế cơ bản, hàm lượng chế biến còn thấp. Bên cạnh đó, chất lượng của hàng nông sản Việt Nam thiếu sự ổn định theo thời gian, khi thì cao, khi thì lại rất thấp nên giá cả của hàng nông sản Việt Nam thường thấp, bị ép giá do kém chất lượng và không đáp ứng được với lượng cầu tăng thường xuyên và liên tục tại các thị trường nhập khẩu. Hơn nữa, hàng nông sản của Việt Nam khi tham gia vào thị trường nước ngoài thường đã được các công ty nhập khẩu chế biến và đổi tên thành thương hiệu của công ty đó. Do vậy, hàng nông sản của Việt Nam gần như không có thương hiệu và không được người tiêu dùng trên thế giới biết đến. Hiện nay, nông sản là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của công ty xuất nhập khẩu Intimex nói riêng và Việt nam nói chung. Hoạt động xuất khẩu nông sản đem lại nguồn thu lớn ngoại tệ cho các doanh nghiệp, góp phần giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả kinh doanh. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, thị trường nông sản thế giới đã diễn ra sự cạnh tranh khốc liệt giữa các quốc gia có thế mạnh về xuất khẩu nông sản. Thái Lan là đối thủ của Việt Nam về xuất khẩu gạo, Brazil là đối thủ về xuất khẩu cà phê, Ấn Độ là đối thủ về điều nhân còn trong xuất khẩu hạt tiêu Việt Nam không có đối thủ. Việc thiếu vắng một thương hiệu cho đã làm cho hàng nông sản của Việt Nam mất đi lợi thế so với đối thủ cạnh tranh trong việc quyết định sự lựa chọn mua hàng của người tiêu dùng cũng như giá cả của lô hàng xuất khẩu do chịu sự chi phối của giá cả trên thị trường thế giới. Vì vậy, xây dựng thương hiệu cho hàng nông sản của Việt Nam là một bước đi quan trọng đối với các doanh nghiệp Việt Nam nếu muốn đạt được hiệu quả kinh doanh tương xứng với tiềm năng của doanh nghiệp. Việc xây dựng thương hiệu cho hàng nông sản Việt Nam là một hoạt động mang tính quốc qua. Nó đòi hỏi một chiến lược cụ thể với các hoạt động đầu tư, quảng bá thương hiệu, giới thiệu và tuyên truyền thông qua các hội chợ hay các hoạt động thương mại giữa các quốc gia để thương hiệu hàng nông sản của Việt Nam đến được với người tiêu dùng, được người tiêu dùng quyết định lựa chọn trong vô vàn những thương hiệu hàng nông sản đến từ các quốc gia khác. Để thực hiện được chiến lược này, điều đầu tiên mà hàng nông sản Việt Nam cần đạt được là sự ổn định về chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm, vệ sinh môi trường…Do vậy, để xây dựng được thương hiệu cho hàng nông sản Việt Nam, các doanh nghiệp cần nắm vững được điều cơ bản trên và có sự phối hợp nhịp nhàng, ăn ý với nhà nước để tạo ra một thương hiệu hàng nông sản Việt Nam uy tín, chất lượng được nhiều người biết đến. 3.3.1.5. Đa dạng hóa sản phẩm xuất khẩu, từng bước chuyển từ xuất khẩu sản phẩm thô sang sản phẩm đã qua chế biến Trong những năm qua, Intimex là công ty xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam trong lĩnh vực cà phê và hạt tiêu. Những mặt hàng này được công ty xuất khẩu chủ yêu dưới dạng thô, chưa qua chế biến, do vậy giá trị xuất khẩu thường thấp. Hơn nữa trong thời gian gần đây, đã và đang có rất nhiều công ty trong nước và quốc tế tham gia vào lĩnh vực này tạo ra sự cạnh tranh quyết liệt giữa các doanh nghiệp. Vì vậy, trước tình hình đó, đa dạng hóa sản phẩm xuất khẩu, từng bước chuyển sản phẩm thô sang sản phẩm đã qua chế biến được coi là bước đi quan trọng của công ty. Trong giai đoạn đầu, công ty sẽ tiến hành đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật, xây dựng máy móc, nhà xưởng chế biến…để tiến hành từng bước chuyển các sản phẩm thô sang sản phẩm đã qua chế biến có chất lượng cao. Đối với mặt hàng cà phê, công ty có thể nghiên cứu dựa trên nguồn vốn hiện có để xây dựng nhà máy chế biến cà phê hòa tan, vốn được coi là sản phẩm được ưa chuộng nhất tại các thị trường trên thế giới hiện nay do nó đáp ứng được với yêu cầu tiện lợi và nhanh chóng của nhịp sống công nghiệp. Ngoài ra, công ty còn tiến hành nghiên cứu để tạo ra các sản phẩm xuất khẩu mới khác bên cạnh các mặt hàng truyền thống, từng bước cho xây dựng và nhanh chóng đi vào hoạt động các nhà máy chế biến những sản phẩm này để tạo ra được danh mục hàng nông sản xuất khẩu phong phú, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của thị trường quốc tế. Tuy trong giai đoạn đầu, Intimex sẽ gặp phải những khó khăn rất lớn nhưng công ty có thể xin sự hỗ trợ về vốn, các ưu đãi về tín dụng từ phía Nhà nước để giảm bớt những khó khăn về vốn, có thể gây ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của công ty. Khi công tác chế biến được coi trọng và các sản phẩm xuất khẩu chế biến có chất lượng cao chiếm một tỉ trọng lớn thì trong tương lai, xây dựng khu chế biến là một trong những biện pháp mà công ty nên và cần hướng tới. Vì vậy, thực hiện được giải pháp này đồng nghĩa với các mặt hàng xuất khẩu của công ty đã được nâng lên một tầm cao mới về chất lượng, giá trị xuất khẩu và hoạt động xuất khẩu của công ty sẽ đạt được hiệu quả tương xứng với tiềm năng thực sự của công ty. 3.3.2. Giải pháp đối với công tác nghiệp vụ 3.3.2.1. Đẩy mạnh công tác nghiên cứu và phát triển thị trường xuất khẩu Một doanh nghiệp muốn đạt được hiệu quả cao trong kinh doanh xuất khẩu thì công tác nghiên cứu thị trường đóng một vai trò vô cùng quan trọng. Lý do chính là bởi tập quán tiêu dùng, thị hiếu tiêu dùng, phong cách tiêu dùng ở mỗi quốc gia khác nhau là khác nhau, thậm chí tại một quốc gia nhưng ở những vùng miền khác nhau là cũng đã có sự khác biệt rất lớn. Vì vậy mới xảy ra hiện tượng có những sản phẩm được đón nhận nồng nhiệt ở quốc gia này nhưng lại thất bại thảm hại ở thị trường khác. Điều này cho thấy, công tác nghiên cứu thị trường quyết định đến sự sống còn của sản phẩm khi thâm nhập vào thị trường. Nắm rõ được điều này, các doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu cần tiến hành nghiên cứu các thị trường một cách kỹ lưỡng, sau đó lựa chọn các sản phẩm của doanh nghiệp đáp ứng được nhu cầu của thị trường và điều kiện của kinh doanh của doanh nghiệp. Công ty xuất nhập khẩu Intimex tuy là một doanh nghiệp có kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực xuất khẩu hàng nông sản nhưng công tác nghiên cứu thị trường ở công ty vẫn còn nhiều hạn chế. Nguồn thông tin mà công ty có được chủ yếu thông qua các báo cáo của Bộ Công Thương, của các tổ chức kinh tế có uy tín trên thế giới. Các báo cáo này thường mang tính chung chung, chưa cụ thể và thật sự phù hợp với điều kiện kinh doanh của doanh nghiệp. Do vậy, khi thị trường có những thay đổi bất thường thì công ty thường không có được những dự báo chính xác để điều chỉnh hoạt động kinh doanh một cách nhanh nhất nên đôi khi vẫn phải gánh chịu những thiệt hại do sự yếu kém trong khâu dự báo. Đây là điều mà công ty cần phải thay đổi ngay khi mà quá trình toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế thế giới đang trở thành xu hướng của thế giới, đồng nghĩa với việc công ty sẽ phải chịu áp lực cạnh tranh rất lớn đến từ tất cả các quốc gia trên thị trường. Vì vậy, để hoạt động kinh doanh của công ty đạt được hiệu quả cao, công ty cần phải chú trọng đầu tư cho công tác nghiên cứu thị trường, thu thập, xử lý thông tin tìm ra những thị trường tiềm năng trong tương lai và dự báo được những thay đổi của thị trường thông qua việc thành lập phòng Marketing riêng biệt với các chức năng chuyên biệt sau: - Nghiên cứu nhu cầu và xu hướng tiêu dùng của thị trường, xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp nhu cầu của thị trường và của doanh nghiệp để giúp doanh nghiệp thâm nhập vào các thị trường mới hiệu quả - Phân đoạn và lựa chọn các thị trường - Phối hợp nhịp nhàng với các phòng kinh doanh để thực hiện tốt các hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu - Thu thập, xử lý thông tin, đưa ra những dự báo để hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp tránh được những rủi ro do sự biến động phức tạp của thị trường nông sản thế giới đồng thời điều tra, phân tích những phản hồi từ phía các bạn hàng, đối tác kinh doanh. 3.3.2.2. Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu Thị trường là đích hướng đến của mọi doanh nghiệp, chiếm lĩnh thị trường cũng đồng nghĩa với việc doanh nghiệp có lợi thế trong kinh doanh về mặt hàng nào đó so với các doanh nghiệp cạnh tranh khác. Vì vậy, trong điều kiện cạnh tranh gay gắt như hiện nay, khi mà thị phần của doanh nghiệp ở các thị trường có xu hướng giảm do có sự tham gia của nhiều đối thủ cạnh tranh thì đa dạng hóa thị trường xuất khẩu chính là chiến lược được các doanh nghiệp quan tâm và hướng tới. Chiến lược này đảm bảo cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp tránh được rủi ro khi thị trường thay đổi, giúp cho doanh nghiệp thoát khỏi sự bị động khi phải phụ thuộc vào một lượng khách hàng nhất định tại một thị trường nhất định. Để thực hiện chiến lược này, công ty Intimex cần xác định rõ những thị trường mà công ty cho xuất khẩu nông sản vào thị trường này là có tiềm năng, giúp công ty mở rộng được thị trường kinh doanh và tăng được lợi nhuận. EU, Mỹ, ASEAN…là những thị trường xuất khẩu nông sản chủ lực của công ty. Đây là những thị trường có mối quan hệ hợp tác kinh doanh lâu năm với công ty, vì vậy duy trì mối quan hệ ổn định, bền chặt với các bạn hàng cùng các kênh phân phối tại các thị trường này là điều cần thiết đối với công ty. Thị trường Châu Phi và một số nước ở Châu Mỹ La Tinh như Braxin, Chilê, Achentina… là những thị trường tiềm năng hứa hẹn đối với mặt hàng nông sản xuất khẩu của công ty trong những năm tới. Vì vậy, nghiên cứu và xâm nhập vào những thị trường này là giải pháp mà công ty cần triển khai và tổ chức thực hiện một cách tốt nhất trong thời gian tới. 3.3.2.3. Hợp tác chặt chẽ với tham tán thương mại Việt Nam tại các quốc gia Tham tán thương mại là gì, chức năng, và nhiệm vụ của họ như thế nào là câu hỏi mà các doanh nghiệp cần hiểu rõ nếu muốn đạt sự hiệu quả khi hợp tác với họ. Vậy, với nước sở tại, tham tán thương mại là cán bộ ngoại giao làm kinh tếm đại diện cho lợi ích kinh tế của Việt Nam. Với Việt Nam, các tham tán thương mại là tình báo kinh tế, có nhiệm vụ nghiên cứu-nắm bắt tình hình về kinh tế, về thị trường ở nước sở tại để phát hiện và đề xuất cho chính phủ Việt Nam bổ sung điều chỉnh chính sách, nhằm phát triển kinh tế thương mại giữa hai nước. Ngoài ra học còn có thể là tình báo chiến thuật, cung cấp thông tin về các mặt hàng cụ thể để các doanh nghiệp trong nước xuất khẩu hoặc nhập khẩu. Hiểu rõ được điều này, cũng như các doanh nghiệp xuất khẩu khác trong nước, để thực hiện mục tiêu mở rộng thị trường xuất khẩu hàng nông sản, công ty xuất nhập khẩu Intimex nên chủ động phối hợp với tham tán thương mại của Việt Nam tại các quốc gia trên thế giới theo hướng sau: - Cùng với các doanh nghiệp khác tham gia các Hội nghị Tham tán thương mại được tổ chức thường niên trong năm để thông qua đó thu thập, tìm kiếm thông tin về thị trường, bạn hàng…cũng như đề xuất các kiến nghị cụ thể lên thương vụ của Việt Nam tại nước ngoài. - Thông qua các hoạt động xúc tiến thương mại của tham tán thưong mại Việt Nam tại nước ngoài để thiết lập, mở rộng mối quan hệ hợp tác kinh doanh với các bạn hàng. - Phối hợp với tham tán thương mại để thực hiện các thương vụ đấu tranh chống các rào cản thương mại. - Tận dụng mối quan hệ với giới truyền thông nước ngoài thông qua các tham tán thương mại để giới thiệu các sản phẩm, ngành hàng Việt Nam nói chung và công ty Intimex nói riêng. 3.3.3. Giải pháp về tổ chức quản lý 3.3.3.1. Nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ công nhân viên trong công ty Nguồn nhân lực là yếu tố quan trọng quyết định đến sự tồn tại và phát triển của một công ty đặc biệt là các công ty hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực xuất nhập khẩu. Nhận thức được rõ vấn đề này nên trong nhiều năm qua, công tác đào tạo chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ công nhân viên được công ty xuất nhập khẩu Intimex rất quan tâm và chú trọng đầu tư. Công ty Intimex đã xây dựng nhiều chương trình đào tạo nghiệp vụ kinh doanh cho các nhân viên trong công ty, đặc biệt là đạo tạo đội ngũ các cán bộ chuyên môn trong lĩnh vực kinh xuất khẩu. Nguyên nhân là do công ty Intimex là một doanh nghiệp có thế mạnh trong lĩnh vực xuất khẩu, trong đó hàng nông sản chiếm gần 70% tỉ trọng trong kim ngạch xuất khẩu và đem lại nguồn thu chủ yếu cho công ty. Hoạt động kinh doanh có thành công hay không, đạt được hiệu quả hay không là phụ thuộc rất lớn vào đội ngũ nhân viên chuyên môn này. Vì vậy, công ty có thể từng bước nâng cao trình độ nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ công nhân viên theo những hướng sau: - Tiến hành tổ chức tuyển dụng một cách chặt chẽ và nghiêm túc - Phân công, bố trí công việc phải dựa trên năng lực, trình độ, sự hiểu biết cũng như kinh nghiệm. - Khuyến khích, tạo điều kiện cho nhân viên tham gia các chương trình đào tạo nâng cao về chuyên môn trong các lĩnh vực thương mại, đặc biệt là các nghiệp vụ về xuất khẩu tại các trung tâm đào tạo cũng như ngay tại công ty. Sau mỗi lần đào tạo, tiến hành đánh giá rút ra những tồn tại yếu kém để nhanh chóng khắc phục trong lần đào tạo tiếp theo. - Khuyến khích cán bộ công nhân viên nâng cao trình độ ngoại ngữ nhất là tiếng anh vì đây là yếu tố quan trọng giúp cho việc thực hiện các hợp đồng xuất khẩu được tiến hành một cách thuận lợi, tránh xảy ra những sai sót do sự yếu kém về ngôn ngữ. - Tổ chức các cuộc thi nghiệp vụ để qua đó nhân viên trong công ty có được sự trao đổi về kinh nghiệm cũng như củng cố, tích lũy các kiến thức chuyên môn nghề nghiệp. 3.3.3.2. Nâng cao nghiệp vụ ký kết hợp đồng Hợp đồng là văn bản về mặt pháp lý thể hiện sự ràng buộc giữa doanh nghiệp và đối tác kinh doanh về các điều kiện mua bán. Hợp đồng được ký kết quy định quyền hạn, trách nhiệm giữa cả hai bên. Việc am hiểu về đối tác, lựa chọn đối tác đang tin cậy sẽ làm cho hoạt dộng đàm phán được thuận lợi và hoạt động kinh doanh của công ty được ổn định. Vì vậy, khi tiến hành ký kết các hợp đồng doanh nghiệp cần phải làm những công việc sau: - Nghiên cứu tìm hiểu về đối tác kinh doanh như nhu cầu của đối tác, tình hình hoạt động của đối tác, uy tín của đối tác trên thị trường, khả năng tài chính cũng như khả năng thanh toán của đối tác, điểm mạnh và điểm yếu của đối tác, mong muốn của đối tác. - Lựa chọn đối tác kinh doanh phù hợp, đàm phán, tiến hành soạn thảo và ký kết hợp đồng. Nghiệp vụ này được giao cho những cán bộ có chuyên môn nghiệp vụ, trình độ và kinh nghiệm trong lĩnh vực xuất khẩu bởi hợp đồng đầu tiên được ký kết thành công sẽ tạo điều kiện cho những lần hợp tác tiếp theo. - Tiến hành thực hiện công việc theo đúng thời gian hợp đồng thỏa thuận. - Nâng cao vai trò của thương mại điện tử trong việc ký kết hợp đồng giúp việc ký kết hợp đồng diễn ra nhanh chóng và thuận tiện giữa các đối tác có khoảng cách xa về địa lý. Có thể nói rằng, việc làm này giúp công ty tránh được những xáo trộn do trong một số trường hợp đối tác sau khi mua hàng lần đầu tiên với giá cao nhưng sau lần đó lại ép giá hoặc thôi không mua nữa. 3.3.3.3. Quản lý và sử dụng vốn hiệu quả Vốn kinh doanh quyết định đến quy mô hoạt động của doanh nghiệp. Vì vậy, sự dụng vốn có hiệu quả là vấn đề quyết định đến sự sống còn trong kinh doanh của doanh nghiệp. Công ty xuất nhập khẩu Intimex là một doanh nghiệp nhà nước, có thế mạnh trong lĩnh vực xuất khẩu và để thực hiện được những hợp đồng xuất khẩu lớn thì công ty cần phải có một số vốn tương đối lớn. Tuy nhiên, với hoạt động kinh doanh và đầu tư trên nhiều lĩnh vực thì nguồn vốn hiện có của công ty không thể đáp ứng được. Do vậy, lựa chọn của công ty là phải sử dụng nguồn vốn đi vay. Việc sử dụng nguồn vốn đi vay sao là có hiệu quả là vấn đề cần được công ty quan tâm nhất hiện nay.Vì vậy, để sử dụng và quản lý nguồn vốn có hiệu quả công ty cần: - Sử dụng vốn đúng mục đich, tránh xảy ra việc đầu tư nhiều mà không hiệu quả hay đầu tư không đúng chỗ nên phải bù lỗ - Thực hiện tốt công tác thu mua, bảo quản, dự trữ để đảm bảo chất lượng hàng nông sản, tránh xảy ra những tranh chấp để khách hàng tiến hành thanh toán theo đúng thời gian quy định, giúp cho vòng chu chuyển vốn của công ty diễn ra nhanh chóng, thuận lợi và tránh xảy ra tình trạng ứ đọng vốn. 3.4. Kiến nghị đối với nhà nước 3.4.1. Xây dựng chính sách về thị trường nông sản xuất khẩu - Trợ giúp cho các chủ thể sản xuất nông sản nâng cao được những hiểu biết về thị trường. Thị trường nông sản là một thị trường phức tạp, có sự biến động rất lớn, do vậy nó tiềm ẩn những rủi ro rất lớn đối với các chủ thể sản xuất. Vì vậy, nắm bắt được nguồn thông tin, hiểu biết và xử lý thông tin giúp cho chủ thế sản xuất có thể điều chỉnh được hướng kinh doanh phù hợp với yêu cầu của thị trường. - Lựa chọn các phương án marketing phù hợp để phối hợp với các chủ thể kinh doanh, chủ thể sản xuất từng bước xây dựng thương hiệu cho hàng nông sản của Việt Nam tạo điềuk kiện thuận lợi cho hàng nong sản thâm nhập vào thị trường quốc tế. - Nâng cao vai trò trung gian của nhà nước trong việc kết nối giữa các chủ thể sản xuất với các doanh nghiệp xuất khẩu trong nước, giữa các doanh nghiệp xuất khẩu trong nước với các đối tác nước ngoài thông qua các mối quan hệ tốt đẹp về chính trị và hợp tác thương mại. - Tạo điều kiện giúp các doanh nghiệp tổ chức các hội chợ triển lãm trong và ngoài nước. - Xây dựng môi trường pháp lý ổn định tạo điều kiện thuận lợi cho việc ký kết hợp đồng xuất khẩu được thuận lợi. 3.4.2. Hình thành và phát triển sản giao dịch nông sản Nông sản là mặt hàng mang tính chất thời vụ nên khâu thu mua nông sản phẩm thường gặp phải nhiều khó khăn khi vào lúc trái vụ. Vì vậy, sự ra đời của một sàn giao dịch nông sản là rất cần thiết để giúp cho hoạt động thu mua của các doanh nghiệp được diễn ra một cách tập trung. Tại đây, tập trung một số lượng lớn người bán và người mua có thể trực tiếp thỏa thuận những điều kiện mua bán về giá cả, chất lượng, thời gian giao hàng…và giá cả được hình thành thông qua sự thỏa thuận đồng ý giữa các bên. Tuy nhiên, đối với sàn giao dịch này nhà nước cũng sẽ quy định giá trần và giá sàn đối với các mặt hàng nông sản vào thời điểm vụ mùa cũng như trái vụ để đảm bảo quyền lợi cho cả người sản xuất và người kinh doanh. Người nông dân sẽ không còn phải bán hàng với giả rẻ khi trúng mùa và các doanh nghiệp sẽ không phải mua bị ép mua với giá cao khi hàng hóa khan hiếm. Do đó, hình thành một sàn giao dịch nông sản là biện pháp cần thiết trong giai đoạn hiện nay. 3.4.3. Xây dựng môi trường pháp lý tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp xuất khẩu phụ thuộc rất lớn vào môi trường pháp lý. Vì vậy, để khuyến khích cho các doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu hàng nông sản, nhà nước nên: - Cải cách và hiện đại hóa thủ tục hải quan, rút ngắn thời gian thông quan cho hàng hóa xuất khẩu vì hàng nông sản mang tính chất thời vụ, kéo dài thời gian thông quan sẽ làm cho chất lượng của hàng nông sản có nguy cơ giảm sút. - Mở cửa thị trường kinh doanh, khuyến khích sự hợp tác giữa các quốc gia thông qua các hoạt động xúc tiến thương mại, các hoạt động giao lưu văn hóa - Ký kết các thỏa thuận song phương và công nhận lẫn nhau về các tiêu chuẩn kiểm định chất lượng, tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm đối với các nước đối tác - Nhanh chóng hoàn thiện chính sách tín dụng theo cơ chế thị trường, mở rộng các hình thức tín dụng tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp vay vốn để thực hiện hoạt động kinh doanh - Điều chỉnh tỷ giá phù hợp đồng thời đưa ra chính sách gắn đồng Việt Nam với một số ngoại tệ để hạn chế rủi ro khi kinh doanh xuất khẩu - Xây dựng chương trình dự báo và các dự án đẩy mạnh xuất khẩu theo hàng KẾT LUẬN Năm 2007, Việt Nam chính thức trở thành thành viên chính thức của tổ chức thương mại thế giới WTO. Đây là một sự kiện quan trọng đánh dấu cho sự nỗ lực không ngừng của Việt Nam trong quá trình hội nhập kinh tế để bắt kịp xu hưóng phát triển của thời đại. Cũng chính sự kiến này đã tạo ra cho Việt Nam những cơ hội cũng như những thách thức không nhỏ đối với một nền kinh tế đang trên đà phát triển mạnh mẽ. Việt Nam cũng như các doanh nghiệp trong nước muồn tồn tại và phát triển thì phải nỗ lực không ngừng. Trong đó, phát triển và nâng cao hơn nữa hoạt động xuất khẩu là mục tiêu quan trọng nhằm thúc đẩy sự tăng trưởng của nền kinh tế và phát triển đất nước Việt Nam theo hướng Công nghiệp hoá - Hiện đại hóa. Việt Nam là một quốc gia được biết đến với lợi thế rất lớn trong lĩnh vực xuất khẩu nông sản. Công ty xuất nhập khẩu Intimex là một doanh nghiệp trực thuộc Bộ Thương Mại, có thế mạnh trong lĩnh vực xuất khẩu hàng nông sản từ nhiều năm nay đã tạo lập cho mình một vị trí tương đối vững vàng trên thị trường trong nước cũng như thế giới. Khi thị trường trên thế giới liên tục xảy ra những biến động không nhỏ và đặc biệt là những ảnh hưởng to lớn của cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu từ năm 2008, công ty xuất nhập khẩu Intimex phải đối mặt với những khó khăn trong lĩnh vực kinh doanh vốn là thế mạnh của mình. Việc đưa ra những giải pháp để giúp công ty vượt qua được giai đoạn khó khăn này đang trở thành một vấn đề cấp bách và cần thiết hơn bao giờ hết. Nhận thức được vấn đề đó, cùng với sự quan tâm và lòng mong muốn được đóng góp ý kiến vào sự nghiệp phát triển chung của công ty, em mạnh dạn đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển thị trường xuất khẩu nông sản của công ty. Do thời gian nghiên cứu, trình độ cũng như kinh nghiệm của bản thân còn hạn chế nên đề tài nghiên cứu của em còn nhiều thiếu sót. Em rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo và các bạn để đề tài nghiên cứu của em thêm hoàn chỉnh hơn. Em hy vọng với những giải pháp đã đề xuất ở trên có thể góp một phần nào đó giúp công ty Intimex đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu nông sản của công ty nếu được áp dụng vào thực tế. Cuối cùng, em xin chân thành cảm ơn cô giáo Th.S Đặng Thị Thuý Hồng đã tận tình giúp đỡ và hướng dẫn em hoàn thiện chuyên đề này. Em cũng xin gửi lời cảm ơn đến các cô chú, anh chị nhân viên trong công ty Intmex đã tận tình tạo điều kiện thuận lợi cho em trong suốt quá trình thực tập và viết chuyên dề tốt nghiệp này. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. PGS.PTS Nguyễn Duy Bột – Giáo trình Thương mại quốc tế và phát triển thị trường xuất khẩu – Nhà xuất bản Thống Kê – Năm 2003 2. PGS.PTS Nguyễn Duy Bột; T.S Nguyễn Quỳnh Chi; T.S Trần Hoè – Giáo trình Marketing Thương mại quốc tế - Nhà xuất bản Thống Kê – Năm 1997 3. GS.TS. Đặng Đình Đào; GS.TS. Hoàng Đức Thân – Giáo trình Kinh tế thương mại – Nhà xuất bản Thống Kê – Năm 2003 4. Tài liệu của Công ty xuất nhập khẩu Intimex: Điều lệ của Công ty Intimex Báo cáo kết quả kinh doanh của Công ty Intimex, giai đoạn 2004-2008 Báo cáo xuất nhập khẩu Công ty Intimex, giai đoạn 2004-2008 5. Các trang web: Intimexco.com Mof.gov.com Mot.gov.com Vicofa.org.vn Vinenet.com.vn Vnmart.com Thuonghieunongsan.org.vn