Gian lận thương mại, biện pháp phòng chống gian lận thương mại

I.Më ®Çu Gian lËn th­¬ng m¹i lµ mÆt tr¸i cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng,nã ¶nh h­ëng tíi t×nh h×nh kinh tÕ ,chÝnh trÞ –x· héi cña ®Êt n­íc.HiÖn nay, n¹n gian lËn th­¬ng m¹i diÔn ra víi nhiÒu h×nh thøc thñ ®o¹n ngµy cµng tinh vi h¬n. ChÝnh ®iÒu nµy ®· lµm cho s¶n xuÊt kinh doanh trong n­íc gÆp nhiÒu khã kh¨n, lµm thÊt thu ng©n s¸ch Nhµ n­íc, mÊt kû c­¬ng trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i… ChÝnh v× vËy c¸c ngµnh c¸c cÊp, Nhµ n­íc vµ nh©n d©n cÇn ph¶i phèi hîp chÆt chÏ ®Ó ®­a ra nh÷ng biÖn ph¸p hiÖu qu¶ ®Ó phßng chèng gian lËn th­¬ng m¹i ë n­íc ta hiÖn nay. §­îc sù gióp ®ì cña thÇy c« vµ b¹n bÌ, em ®· quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi “gian lËn th­¬ng m¹i, biÖn ph¸p phßng chèng gian lËn th­¬ng m¹i” ®Ó ®­a ra nh÷ng biÖn ph¸p phßng chèng nã. Qua viÖc nghiªn søu ®Ò tµi nµy gióp em hiÓu râ h¬n vÒ nh÷ng t¸c h¹i cña gian lËn th­¬ng m¹i ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc.Nh÷ng kiÕn thøc qua viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi xÏ gióp em phôc vô cho viÖc häc cña m×nh còng nh­ sau nµy ra tr­êng c«ng t¸c sÏ tèt h¬n. Trong ®Ò ¸n nµy, em xin tr×nh bµy nh÷ng vÊn ®Ò sau: +Ch­¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ gian lËn th­¬ng m¹i. +Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng gian lËn th­¬ng m¹i ë n­íc ta hiÖn nay. +Ch­¬ng 3: BiÖn ph¸p phßng chèng gian lËn th­¬ng m¹i. II. néi dung Ch­¬ng I. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ gian lËn th­¬ng m¹i 1. Kh¸i qu¸t chung vÒ gian lËn th­¬ng m¹i vµ c¸c t¸c h¹i cña nã trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y thÞ tr­êng ho¹t ®éng th­¬ng m¹i n­íc ta ®· cã b­íc ph¸t triÓn tÝch cùc, hµng ho¸ ngµy cµng ®a d¹ng phong phó, chÊt l­îng ngµy cµng ®­îc n©ng cao, nhiÒu mÆt hµng cã thÓ c¹nh tranh ®­îc víi hµng ngo¹i, c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ vµ dÇn dÇn kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ tr­êng. Tuy nhiªn t×nh h×nh gian lËn th­¬ng m¹i ngµy cµng phøc t¹p. Trong v¨n kiÖn §ai h«i ®Ëi biÓu toµn quèc lÇn thø IX còng ®· chØ râ: “N¹n bu«n lËu, lµm hµng gi¶, gian lËn th­¬ng m¹i t¸c ®éng xÊu ®Õn t×nh h×nh kinh tÕ x· héi n­íc ta hiÖn nay”. T×nh tr¹ng gian lËn th­¬ng m¹i diÔn ra víi mäi thñ ®o¹n, h×nh thøc vµ ngµy cµng tinh vi h¬n. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy lµm ¶nh h­ëng ®Õn uy tÝn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c¸c c¬ së lµm ¨n ch©n chÝnh, trung thùc: lµm thÊt tho¸t ng©n s¸ch Nhµ n­íc hµng ngµn tû ®ång, lµm ¶nh h­ëng ®Õn chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t­, ®Õn lîi Ých cña ng­êi tiªu dïng, kÐo theo c¸c tÖ n¹n kinh tÕ x· héi, ¶nh h­ëng ®Õn sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Tr­íc t¸c h¹i cña gian lËn th­¬ng m¹i, §¶ng vµ Nhµ n­íc cã nhiÒu biÖn ph¸p vµ chñ tr­¬ng chØ ®¹o tÝch cùc trong viÖc ®Êu tranh, ng¨n chÆn, vµ tõng b­íc bµi trõ tÖ n¹n gian lËn th­¬ng m¹i. §©y lµ c«ng t¸c khã kh¨n, phøc t¹p, kh«ng thÓ sím gi¶i quyÕt ®­îc, cµng kh«ng thÓ cã ®­îc mét biÖn ph¸p ®¬n ®éc nµo, mét ngµnh , mét c¬ quan nµo cã thÓ gi¶i quyÕt ®­îc, mµ ph¶i phèi hîp nhiÒu biÖn ph¸p, ngµnh nghÒ, c¬ quan cïng gi¶i quyÕt. Tõ ®ã æn ®Þnh thÞ tr­êng, b¶o ®¶m cho nÒn kinh tÕ n­íc ta ph¸t triÓn nhanh, hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng.  1.1Kh¸i niÖm vÒ gi¹n lËn th­¬ng m¹i Mét thuËt ng÷ chóng ta th­êng gÆp ®ã lµ "gian lËn th­¬ng m¹i ". Gian lËn th­¬ng m¹i theo Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt lµ "dèi tr¸, lõa läc" trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i. Ng­êi cã hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i gäi lµ "gian th­¬ng" tøc lµ "ng­êi cã nhiÒu m­u m« lõa läc"'; "kÎ bu«n b¸n gian lËn vµ tr¸i phÐp". Gian lËn ®­îc coi lµ hµnh vi cña con ng­êi cô thÓ cã lêi nãi nãi hoÆc cö chØ, hµnh ®éng kh«ng ®óng víi b¶n chÊt cña sù vËt hiÖn t­îng nh»m môc ®Ých ®¸nh lõa ng­êi kh¸c. Trong d©n gian gian lËn th­¬ng m¹i g¾n liÒn víi thµnh ng÷ "Bu«n gian, b¸n lËn" vµ dïng ®Ó chØ nh÷ng thñ ®o¹n m¸nh khoÐ lõa läc kh¸ch hµng hoÆc ng­êi kh¸c ®Ó thu lêi bÊt chÝnh. Hµnh vi "bu«n gian, b¸n lËn" trong d©n gian ®­îc hiÓu bao gåm mét sè thñ ®o¹n ®¬n gi¶n nh­: hµng xÊu nãi tèt, Ýt nãi nhiÒu, rÎ nãi ®¾t, c©n ®o ®iªu, bu«n b¸n hµng cÊm, lÐn lót, giÊu giÕm, lËu thuÕ... Hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i tr­íc hÕt ph¶i lµ hµnh vi gian lËn nãi chung, nh­ng hµnh vi gian lËn nµy ph¶i ®­îc thÓ hiÖn trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i th«ng qua ®èi t­îng thÓ hiÖn lµ hµng ho¸, dÞch vô. Chñ thÓ cña hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i lµ c¸c chñ hµng, cã thÓ lµ ng­êi mua, ng­êi b¸n còng cã khi lµ c¶ ng­êi mua vµ ng­êi b¸n. Môc ®Ých cña hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i lµ nh»m thu lîi bÊt chÝnh do thùc hiÖn trãt lät hµnh vi lõa ®¶o, dèi tr¸. * Gian lËn th­¬ng m¹i trong lÜnh vùc H¶i Quan. Gian lËn th­¬ng m¹i trong lÜnh vùc H¶i quan lµ nh÷ng hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i cña chñ hµng x¶y ra trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®Ó trèn tr¸nh viÖc kiÓm so¸t vµ qu¶n lý cña H¶i Quan. §Þnh nghÜa vÒ gian lËn th­¬ng m¹i trong lÜnh vùc H¶i Quan ban ®Çu ®­îc nªu ra nh­ sau: "Gian lËn th­¬ng m¹i trong lÜnh vùc H¶i Quan lµ hµnh vi ph¹m ph¸p luËt. H¶i Quan trong ®ã 1 c¸ nh©n lõa dèi H¶i Quan ®Ó nh»m lÈn tr¸nh 1 phÇn hoÆc toµn bé viÖc nép thuÕ xuÊt nhËp khÈu, viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cÊm hoÆc h¹n chÕ do luËt ph¸p H¶i Quan quy ®Þnh, hoÆc thu ®­îc 1 kho¶n lîi nhuËn nµo ®ã qua viÖc vi ph¹m ph¸p luËt nµy". Trong ®Þnh nghÜa nµy, vÒ c¬ b¶n ®· kh¸i qu¸ ®­îc hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i trong lÜnh vùc H¶i Quan. Hµnh vi ®ã ®­îc thÓ hiÖn b»ng sù lõa dèi th«ng qua hµnh ®éng lÈn tr¸nh viÖc nép thuÕ vµ viÖc tu©n thñ ph¸p luËt H¶i Quan nh»m môc ®Ých thu ®­îc mét kho¶n lîi nµo ®ã. Tuy nhiªn ®Þnh nghÜa trªn ch­a nªu ®­îc mét c¸ch ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i trong lÜnh vùc H¶i Quan, khi bèi c¶nh ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ThÕ giíi ngµy nay ®· cã nh÷ng thay ®æi lín. V× vËy nã ®­îc ®Þnh nghÜa l¹i nh­ sau: "Gian lËn th­¬ng m¹i trong lÜnh vùc H¶i Quan lµ hµnh vi vi ph¹m c¸c ®iÒu kho¶n ph¸p quy hoÆc Ph¸p luËt H¶i quan nh»m: - Trèn tr¸nh hoÆc cè ý trèn tr¸nh viÖc nép thuÔ H¶i Quan, phÝ vµ c¸c kho¶n thu kh¸c ®èi víi viÖc di chuyÓn hµng ho¸ th­¬ng m¹i vµ /hoÆc: - NhËn vµ cã ý ®Þnh nhËn viÖc hoµn tr¶ trî cÊp hoÆc phô cÊp cho hµng ho¸ kh«ng thuéc ®èi t­îng ®ã vµ/hoÆc: - §¹t ®­îc hoÆc cè ý ®¹t ®­îc lîi thÕ th­¬ng m¹i bÊt hîp ph¸p g©y h¹i cho c¸c nguyªn t¾c vµ tËp tôc, c¹nh tranh th­¬ng m¹i ch©n chÝnh". 1.2T¸c h¹i cña gian lËn th­¬ng m¹i 1.2.1.T¸c h¹i ®Õn kinh tÕ Nh­ ta ®· biÕt: thuÕ quan lµ c¸c møc thuÕ ®¸nh trªn hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu nh»m môc ®Ých lµm t¨ng gi¸ cña hµng nhËp khÈu ®Ó lµm gi¶m sù c¹nh tranh víi c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc hoÆc kÝch thÝch s¶n xuÊt t¹i néi ®Þa. V× vËy hµnh vi trèn thuÕ xuÊt nhËp khÈu th«ng qua ho¹t ®éng gian lËn th­¬ng m¹i, c¹nh tranh tiªu cùc phi kinh tÕ nµy ®· x©m h¹i ®Õn chÕ ®é chÝnh s¸ch qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸. Gian lËn th­¬ng m¹i g©y nhiÒu thiÖt h¹i cho ng­êi s¶n xuÊt trong n­íc, lµm ®iªu ®øng c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt còng nh­ c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. §èi víi ng­êi s¶n xuÊt trong n­íc, viÖc hµng ngo¹i trµn ngËp thÞ tr­êng víi chÊt l­îng cao h¬n, gi¸ rÎ h¬n hµng néi, thùc sù lµ mèi ®e do¹ ®êi sèng cña hµng ngh×n c«ng nh©n trong c¸c xÝ nghiÖp s¶n xuÊt trong n­íc, nhÊt lµ nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp non trÎ, míi. Nguyªn nh©n lµ nh÷ng xÝ nghiÖp s¶n xuÊt trong n­íc vÉn ph¶i nhËp mét sè nguyªn phô liÖu, nhiªn liÖu... vµ ph¶i nép thuÕ nhËp khÈu sè hµng ho¸ nµy.Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®Ó ®em b¸n trªn thÞ tr­êng, hä cßn ph¶i nép thuÕ lîi tøc, thuÕ doanh thu. Trong khi hµng ngo¹i do trèn ®­îc thuÕ, gi¸ c¶ rÎ h¬n hµng néi, lµm cho hµng néi kh«ng b¸n ®­îc, dÉn ®Õn ®äng vèn, nî chång chÊt, ®i ®Õn ph¸ s¶n. §èi víi doanh nghiÖp th­¬ng m¹i do gi¸ c¶ hµng ho¸ mua vµo cao h¬n nªn kh«ng thÓ c¹nh tranh ®­îc víi hµng lËu trèn thuÕ. Nh÷ng doanh nghiÖp kinh doanh ®óng luËt, nép thuÕ ®Çy ®ñ bÞ nh÷ng doanh nghiÖp kinh doanh tr¸i phÐp, gian lËn trèn thuÕ c¹nh tranh chÌn Ðp kh«ng thÓ ph¸t triÓn ®­îc Gian lËn th­¬ng m¹i lµ h×nh thøc c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn m«i tr­êng kinh doanh. M«i tr­êng kinh doanh lµ nh©n tè t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nã cã t¸c ®éng tÝch cùc: kÝch thÝch ®Çu t­, ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh nÕu lµ m«i tr­êng trong s¹ch, b×nh ®¼ng nh­ng ng­îc l¹i nã t¸c ®éng tiªu cùc nÕu lµ m«i tr­êng kh«ng æn ®Þnh. Gian lËn th­¬ng m¹i ®· k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. Kh«ng nh÷ng ¶nh h­ëng ®Õn ®Çu t­ trong n­íc mµ gian lËn th­¬ng m¹i cßn ¶nh h­ëng ®Õn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Nã kh«ng chØ lµ nçi khæ cña doanh nghiÖp mµ cßn g©y t©m lý e ng¹i cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, nhiÒu nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi rÊt muèn ®Çu t­ vµo ViÖt Nam nh­ng do t¸c ®éng cña m«i tr­êng kinh doanh trong ®ã cã vÊn ®Ò gian lËn th­¬ng m¹i nªn ®· ngËp ngõng hoÆc rót lui. Víi ng­êi tiªu dïng, hµng ngo¹i trµn ngËp thÞ tr­êng víi gi¸ rÎ sÏ t¹o nªn thÞ hiÕu ­a dïng hµng ngo¹i tuy nhiªn nguån cung cÊp tiªu dïng cña hµng ngo¹i víi gi¸ rÎ h¬n gi¸ thµnh hµng néi do trèn thuÕ lµ rÊt bÊp bªnh, v× kh«ng ph¶i lóc nµo nhËp hµng còng trèn thuÕ ®­îc c¶. Do ®ã tõng thêi kú sÏ n¶y sinh c¸c c¬n sèt vÒ gi¸, vÒ hµng lµm ®¶o lén thÞ tr­êng lµm thÞ tr­êng mÊt æn ®Þnh mµ Nhµ n­íc kh«ng qu¶n lý ®­îc. Gian lËn th­¬ng m¹i ®· kÝch thÝch t©m lý vµ thÞ hiÕu tiªu dïng sa sØ, v­ît qu¸ n¨ng lùc s¶n xuÊt trong n­íc . Gian lËn th­¬ng m¹i còng lµm thÊt tho¸t nghiªm träng nguån thu ng©n s¸ch th«ng qua thuÕ xuÊt nhËp khÈu lµm ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh tÝch luü vèn cña Nhµ n­íc ®Ó tiÕn hµnh c©n ®èi thu chi ng©n s¸ch vµ c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ë n­íc ta hiÖn nay. Ngoµi ra nã cßn t¸c h¹i ®èi víi nÒn kinh tÕ ë chç: gian lËn th­¬ng m¹i ®· t¹o nªn mét nÒn kinh tÕ tiªu thô gi¶ t¹o trªn mét nÒn s¶n xuÊt ch­a c©n xøng. V× ®a sè tÇng líp gian th­¬ng vµ tham nhòng qua ho¹t ®«ng gian lËn th­¬ng m¹i kh«ng ®Çu t­ vèn vµo s¶n xuÊt mµ th­êng ¨n xµi xa xØ hoÆc ®Çu t­ vµo bÊt ®éng s¶n nh­ nhµ cöa, ®Êt ®ai, vµng b¹c, ngo¹i tÖ... Bªn c¹nh tÇng líp nµy x· héi sÏ h×nh thµnh mét khu vùc kinh tÕ chuyªn vÒ dÞch vô vµ tiªu thô. 1.2.2T¸c h¹i ®Õn v¨n ho¸- x· héi Gian lËn th­¬ng m¹i ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn ®êi sèng v¨n ho¸ x· héi. Môc ®Ých cña gian lËn th­¬ng m¹i lµ lµm thÕ nµo ®Ó thu ®­îc nhiÒu lîi nhuËn bÊt chÝnh mµ nÕu lµm ¨n chÝnh ®¸ng hä kh«ng thÓ cã ®­îc,®iÒu nµy lµm cho kho¶ng c¸ch chªnh lÖch gi÷a kÎ giµu vµ ng­êi nghÌo ngµy cµng lín. MÆt kh¸c tõ ®ång tiÒn bÊt chÝnh do gian lËn th­¬ng m¹i ®ã ®· lµm cho ®¹o ®øc cña nhiÒu kÎ bÞ tha ho¸. §ã lµ nguyªn nh©n chÝnh g©y ra nhiÒu tÖ n¹n x· héi, t¸c ®éng nghiªm träng ®Õn nh©n c¸ch v¨n ho¸ cña nhiÒu ng­êi trong mäi tÇng líp nh©n d©n.. Trong khi Nhµ n­íc ph¶i bá ra nhiÒu tiÒn ®Ó chèng l¹i v¨n ho¸ ngo¹i lai, ®åi truþ, ph¶n ®éng, chèng tÖ n¹n x· héi nh»m duy tr× mét nÒn v¨n ho¸ lµnh m¹nh ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc x©y dùng mét x· héi c«ng b»ng v¨n minh th× gian lËn th­¬ng m¹i l¹i ®i ng­îc l¹i víi nh÷ng cè g¾ng cu¶ Nhµ n­íc. 1.2.3 T¸c h¹i ®Õn chÝnh trÞ Gian lËn th­¬ng m¹i len lái vµo tõng nhµ d©n vïng biªn, ®ång thêi l«i kÐo, tÊn c«ng vµ lµm sa ng· mét bé phËn c¸n bé trong nhiÒu ho¹t ®éng tõ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®Õn vËn t¶i, tö h¶i quan, biªn phßng ®Õn c¸c ngµnh t­ ph¸p. Gian lËn th­¬ng m¹i ®· trë nªn tinh vi h¬n ,vµ ngµy cµng n¾m thñ ®o¹n h¬n HËu qugian lËn th­¬ng m¹i ®èi víi nÒn kinh tÕ vµ ®èi víi nÒn v¨n ho¸ x· héi, ®· lµm ¶nh h­ëng ®Õn uy tÝn cña §¶ng, vai trß qu¶n lý cña Nhµ n­íc. Mét hËu qu¶ kh¸c còng kh«ng kÐm phÇn nhøc nhèi hiÖn nay do gian lËn th­¬ng m¹i g©y ra ®ã lµ lµm cho c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc kh«ng kiÓm so¸t ®­îc t×nh h×nh ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu vµ liªn doanh ®Çu t­ víi n­íc ngoµi, c«ng t¸c ®iÒu hµnh cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶. 2.Nh÷ng hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i chñ yÕu 2.1Khai sai tªn hµng ,sè l­îng,chñng lo¹i 2.2 Ap sai m· sè ®Ó h­ëng thuÕ suÊt thÊp 2.3Kª khai gi¸ tÝnh thuÕ nhËp khÈu thÊp h¬n møc gi¸ tèi thiÓu ®èi hµng nhËp khÈu 2.4Kª khai kh«ng trung thùc gi¸ thùc tÕ mua b¸n 2.5Kª khai sai tªn gäi c¸c lo¹i h×nh thanh to¸n dÉn tíi sè thuÕkhai b¸o thÊp h¬n sè thuÕ ph¶i nép 2.6Gian lËn trong khÊu trõ, hoµn thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng 3.Nh­ng nh©n tè t¸c ®Õn gian lËn th­¬ng m¹i 3.1ChÝnh s¸ch më cöa cña chÝnh phñ Gian lËn th­¬ng m¹i lu«n lµ mèi quan t©m cña nhµ n­íc,hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i th­êng diÔn ra trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cã ®Þnh chÕ qu¶n lÝ cßn s¬ khai,ch­a chÆt chÏ. ChÝnh s¸ch më cöa hiÖn nay cña chÝnh phñ ®· vµ ®ang ®­îc kh«ng Ýt doanh nghiÓ trong vµ ngoµi n­íc h­ëng øng tÝch cùc,xem ®ã nh­ lµ sù khai th«ng ,mét c¬ héi ®Ó tiÕp thu c«ng nghÖ míi míi,më réng ho¹t ®éng kinh doanh n­íc ngoµi(®ãi víi doanh nghiÖp trong nuíc) vµ th©m nhËp thÞ tr­êng ®Ó cã h­íng ®Çu t­ l©u dµi(®èi víi doanh nghiÖp n­íc ngoµi).Tuy nhiªn hiªn nay kh«ng Ýt doanh nghiÖp, nh÷ng ng­êi kinh doanh theo kiÓu chíp thêi c¬, lîi dông së cña c«ng t¸c qu¶n lÝ vµ t×nh tr¹ng ch­a héi nhËp hoµn toµn cña n­íc ta v¬i c¸c n­íc vÒ ph¸p lÝ,tËp qu¸n kinh doanh mµ xóc tiÕn nh÷ng hµnh vi gian lËn g©y x¸o trén kinh tÕ ®Êt n­íc. 3.2 YÕu tè kinh tÕ thÞ tr­êng Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, th­¬ng m¹i ph¸t triÓn cã nh÷ng mÆt tÝch cùc nh­ng bªn c¹nh nã cã nh÷ng mÆt tiªu cùc. Trong kinh tÕ thÞ tr­êng, ®ång tiÒn trë thµnh ph­¬ng tiÖn cã gi¸ trÞ, lµm ph¸t sinh t­ t­ëng sïng b¸i ®ång tiÒn, ch¹y theo cuéc sèng giµu cã kh«ng b»ng kh¶ n¨ng cña m×nh, kh«ng t«n träng ph¸p luËt, lµm giµu bÊt chÝnh ®ã chÝnh lµ gian lËn th­¬ng m¹i. Lîi dông c¬ chÕ tù do bu«n b¸n l­u th«ng hµng ho¸ mét sè ng­êi ®· kinh doanh tr¸i ph¸p luËt, gian lËn ®Ó kiÕm lêi. Gian lËn th­¬ng m¹i lµ mét nh­îc ®iÓm rÊt lín trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Nã bãp mÐo vai trß cña th­¬ng m¹i ®i ng­îi l¹i víi b¶n chÊt cña th­¬ng m¹i. Vai trß cña th­¬ng m¹i t¸c ®éng tÝch cùc ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n, ng­îc l¹i gian lËn th­¬ng m¹i l¹i t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn nÒn kinh tÕ quèc d©n. 3.3ChÝnh s¸ch ph¸p luËt §©y lµ vÊn ®Ò hÕt søc quan träng.HiÖn nay chÝnh s¸ch ph¸p luËt cña ta ch­a râ rµng,ch­a nghiªm vµ thiÕu tÝnh ®ång bé chÝnh ®iÒu nµy ®· lµm c¸c doanh nghiÖp, c¸c c¸ nh©n lîi dông ®Ó tiÕn hµnh hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i Bªn c¹nh ®ã viÖc ¸p dông vµ thùc thi chÝnh s¸ch cßn thiÕu ®ång bé ,ch­a ngiªm lµm cho kÎ gian lîi dung….c¸c qui ®Þnh vÒ khiÕu kiÖn l¹i rÊt phøc t¹p ,lßng vßng. Trong khi hiÖn t­îng vi ph¹m trµn lan ®ßi hái sù ra tay cña c¸c c¬ quan b¶o vÖ ph¸p luËt th× còng gièng nhiÒu lÜnh vùc kh¸c :c¸c c¬ quan chøc n¨ng cã nhiÖm vô liªn quan tíi chèng gian lËn th­¬ng m¹i kh¸ nhiÒu ,tæ chøc ë nhiiªï cÊp song l¹i d­îc tæ chøc kh«ng chÆt chÏ.nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña c¸c c¬ quan nµy kh«ng râ rµng,võa ch«ng chÐo l¹i võa phô thuéc.V× thÕ hiÖu cña c¸c c¬ quan nay lµ rÊt thÊp. Ch­¬ng 2:Thùc trang gian lËn th­¬ng m¹i n­íc ta hiÖn nay 1.§Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi n­íc ta hiÖn nay vµ mèi quan hÖ víi vÊn ®Ò gian lËn th­îng m¹i 1.1 §Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi n­íc ta hiÖn nay NÒn kinh tÕ n­íc ta t¨ng tr­ëng kh¸,GNP ®¹t kho¶ng 9% n¨m.N«ng ,l©m ,ng­ nghiÖp ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ t­¬ng ®ãi toµn diÖn.Mét sè s¶n phÈm c«ng nghiÖp quan träng(®ien,dÇu khÝ ,than ,vËt liÖu x©y dùng..)t¨ng nhiÒu so víi tr­íc.NhËp siªu gi¶m.Gi¸ c¶ æn ®Þnh.Gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ x¸o ®ãi gi¶m nghÌo cã nhiÒu tiÕn bé.Sù nghiÖp giaã dôc vµ ytÕ vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch x· héi cã nhiÒu tiÕn bé.§êi sèng cña phÇn lín nh©n d©n cã nhiÒu tiÕn bé. Tuy vËy do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan,sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ cßn ch­a v÷ng ch¾c,hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh thÊp, cßn nhiÒu yÕu tè ch­a b¶o ®¶m t¨ng tr­ëng cao vµ bÒn v÷ng,trong s¶n xuÊt,x©y dùng vµ tiªu dïng cßn nhiÒu l·ng phi. Tû lÖ tÝch luü tõ néi bé thÊp,tèc ®é thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi thÊp. Ph­¬ng h­íng vµ c¬ cÊu ®Çu t­ ch­a hîp lý: ®Çu t­ dµn tr¶i, thÊt tho¸t lín; C«ng nghiÖp, nhÊt lµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn ch­a ph¸t triÓn. N¨ng suÊt lao ®éng thÊp, gi¸ thµnh cao, c«ng nghÖ l¹c hËu. C¬ cÊu kinh tÕ chËm thay ®æi. NhËp siªu vµ béi chi ng©n s¸ch lín, nî n­íc ngoµi cao, dù tr÷ quèc gia máng. §iÒu hµnh nÒn kinh tÕ cßn lóng tóng. Tr×nh ®é qu¶n lý thÊp. ph©n phèi x· héi cßn nhiÒu bÊt hîp lý, ch­a ng¨n chÆn ®­îc thñ ®o¹n lµm giµu bÊt chÝnh, tÖ quan liªu, tham nhòng, sö dông l·ng phÝ nhan s¸ch vµ tµi s¶n c«ng phæ biÕn vµ nghiªm träng. Chªnh lÖch vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn gi÷a c¸c vïng vµ thu nhËp gi÷a c¸c tÇng líp d©n c­ cã chiÒu h­íng ngµy cµng më réng; viÖc lµm vµ nhiÒu vÊn ®Ò x· héi ®Æt ra gay g¾t; Nh÷ng vÊn ®Ò ®ã ¶nh h­ëng xÊu tíi m«i tr­êng kinh tÕ, lµm gi¶m nhÞp ®é t¨ng tr­ëng, ®ång thêi tiÒm Èn nh÷ng nguy c¬ lµm mÊt æn ®Þnh kinh tÕ x· héi. 1.2Mèi quan hÖ gi÷a kinh tÕ nø¬c ta hiÖn víi gi¹n lËn th­¬ng m¹i Qua h¬n 15 n¨m ®æi míi kinh tÕ n­íc ta ®· cã sù ph¸t triÓn ®¸ng kÓ,®êi sèng nh©n d©n ®­îc n©ng cao,t¨ng tr­ëng kinh tÕ ®¹t møc kh¸.Tuy nhiªn n­íc ta vÉn cßn lµ n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu,vÉn lµ mét trong m­êi n­íc nghÌo nhÊt thÕ giíi.Hª thèng ph¸p luËt,qu¶n lÝ cßn nhiÒu yÕu kÐm vµ thiÕu sãt,c¸c doanh nghiÖp phÇn lín lµ võa vµ nhá chiÕm tíi 80% tæng sè doanh nghiÖp,lµm ¨n theo kiÓu “trép giËt”,hµng ho¸ c¹nh tranh kÐm,tr×nh ®é d©n trÝ cßn thÊp kÐm. Khi chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr­êng th× kh«ng thÓ tr¸nh khái gian lËn th­¬ng m¹i,thªm vµo ®ã lµ ®Æc ®iÓm t×nh h×nh kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay ®· lµm cho tÖ n¹n gian lËn th­¬ng m¹i ngµy cµng gia t¨ng,c¸c doanh nghiÖp lîi dông sù yÕu kÐm trong qu¶n lÝ, sù thiÕu sãt trong ph¸p luËt ®Ó thùc hiÖn hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i ®Ó thu lîi bÊt chÝnh.KiÓu lµm ¨n theo kiÓu “trép giËt “ còng lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn gian lËn th­¬ng m¹i.Gian lËn th­¬ng m¹i kh«ng nh÷ng ¶nh h­ëng tíi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc,kh«ng khuyÕn khÝch thu hót ®Çu t­ mµ cßn lµm cho kinh tÕ mÊt æn ®Þnh,¶nh h­ëng tíi chÝnh tri ,v¨n ho¸ x· héi n­íc ta 2. Thùc tr¹ng gian lËn th­¬ng m¹i ë n­íc ta hiÖn nay 2.1. Thùc tr¹ng gian lËn th­¬ng m¹i ë n­íc ta hiÖn nay. HiÖn nay ho¹t ®éng gian lËn th­¬ng m¹i diÔn ra ngµy cµng tinh vi, sè vô gian lËn th­¬ng m¹i diÔn ra ngµy cµng t¨ng, ®Æc biÖt lµ trong khÊu trõ vµ hoµn thuÕ GTGT. C¸c ®èi t­îng th­êng lîi dông danh nghÜa, t­ c¸ch ph¸p nh©n cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹c c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n ®Ó lµn thñ tôc nhËp khÈu, xuÊt khÈu, xuÊt khÈu khèng, khai b¸o sai tªn hµng, sè l­îng chñng lo¹i, xuÊt xø cña hµng ho¸ ®Ó h­ëng thuÕ suÊt thÊp hoÆc thuÕ suÊt b»ng 0 ®Ó trèn thuÕ nhËp khÈu, lîi dông thuÕ GTGT ®Ó chiÕm ®o¹t thuÕ, hoÆc cÊt giÊu nh÷ng hµng nhËp lËu, hµng cÊm nhËp trong l« hµng ®­îc nhËp khÈu, giÊu hµng cã gi¸ trÞ, thuÕ suÊt cao trong l« hµng cång kÒnh. §Æc biÖt hiÖn nay lµ hµnh vi gian lËn trong luËt hoµn thuÕ GTGT. Sau gÇn 4 n¨m thùc hiªn luËt thuÕ GTGT, t×nh h×nh vi ph¹m trong lÜnh vùc hoµn thuÕ liªn tôc x¶y ra víi chiÒu h­íng ngµy cµng gia t¨ng vµ ®Õn møc b¸o ®éng. Lîi dông sù th«ng tho¸ng cña luËt doanh nghiÖp hµng lo¹t c¸c c«ng ty “ma” ®· ra ®êi chñ yÕu ®Ó mua b¸n ho¸ ®¬n tµi chÝnh råi ®em b¸n l¹i, tiÕp göi chu nh÷ng ®èi t­îng ho¹t ®éng kinh doanh chèn thuÕ hoÆc lËp hå s¬ xin hoµn thuÕ GTGT rót tiÒn Nhµ n­íc víi trÞ gi¸ hµng tr¨m tû ®ång. N¨m 1999, ngµnh thuÕ kiÓm tra 451 ®¬n vÞ ®­îc hoµn thuÕ thu vÒ 679 triÖu ®ång tiÒn hoµn thuÕ kh«ng ®óng, chiÕm 0,038% tæng sè thuÕ hoµn. N¨m 2000, kiÓm tra 902 ®¬n vÞ thu håi 8,532 tû ®ång, chiÕm 0,2% tæng sè tiÒn hoµn trong n¨m. N¨m 2002, ngµnh thuÕ kiÓm tra 32,1% sè ®¬n vÞ ®­îc hoµn thuÕ, ph¸t hiÖn sè thuÕ hoµn kh«ng ®óng lµ 39,908 tû ®ång, chiÕm 0,87% tæng sè thuÕ hoµn trong n¨m. KÕt qu¶ kiÓm tra hoµn thuÕ ë 1302 doanh nghiÖp trong n¨m 2001 cña ngµnh thuÕ cho thÊy cø hoµn 14 tû ®ång thuÕ GTGT Nhµ n­íc bÞ doanh nghiÖp “¨n khèng” 400 triÖu ®ång . Trong 3 n¨m tõ 1999-2001, sè doanh nghiÖp sai ph¹m trong hoµn thuÕ GTGT chiÕm 38% tæng sè doanh nghiÖp ®­îc kiÓm tra hoµn thuÕ. Theo thèng kª ch­a ®Çy ®ñ, ®Õn hÕt th¸ng 4/2002, lùc l­îng c¶nh s¸t kinh tÕ ®· ph¸t hiÖn 203 vô vi ph¹m hoµn thuÕ GTGT víi tæng sè tiÒn chiÕm ®o¹t trªn 300 tû ®ång. Trong 8 th¸ng ®Çu n¨m 2002, c¸c c¬ quan chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i chØ trªn ®Þa bµn tØnh An Giang ®· ph¸t hiÖn 3683 vô vi ph¹m víi tæng trÞ gi¸ hµng ho¸ h¬n 14 tû ®ång, thu vÒ cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc trªn 8 tû ®ång…Theo thèng kª cña ngµnh thuÕ, tÝnh ®Õn nay trong c¶ n­íc cã 1354 c¬ së kinh doanh (gåm 179 doanh nghiÖp Nhµ n­íc, 758 c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn, 417 hé kinh doanh) ®· bá trèn, mang theo 89478 sè h¸o ®¬n GTGT, 13710 sè h¸o ®¬n hµng b¸n vµ 2708 sè ho¸ ®¬n theo mÉu ®· hÕt gi¸ trÞ sö dông. §iÒu nµy chøng tá t×nh tr¹ng gian lËn th­¬ng m¹i nhÊt lµ trong hoµn thuÕ GTGT ®· ®Õn møc b¸o ®éng. Do ®ã cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p ng¨n chÆn kÞp thêi. 2.2 Nh÷ng mÆt ch­a lµm ®­îc Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu trong c«ng t¸c chèng gian lËn th­¬ng m¹i th× vÉn cßn tån t¹i nhiÒu h¹n chÕ ®ã lµ: - LuËt ph¸p cña n­íc ta cßn nhiªu kÏ hë ®iÒu nµy ®· ®­îc chøng minh qua viÖc ngµy cµng cã nhiÒu nh÷ng vô gian lËn th­¬ng m¹i. ChÝnh s¸ch ph¸p luËt cßn nhiÒu s¬ hë, kh«ng chÆt chÏ kû c­¬ng Ph¸p luËt trong qu¶n lý Nhµ n­íc cßn bÞ bu«ng láng, viÖc thÓ chÕ ho¸ ®­êng lèi chÝnh s¸ch chËm ch¹p, Ph¸p luËt ch­a thùc sù tu©n theo vµ chÊp hµnh nghiªm chØnh thËm chÝ cßn cã lóc m©u thuÉn nhau nªn cßn ®Ó gian th­¬ng lîi dông xö lý c¸c hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i cã tr­êng hîp cßn tuú tiÖn, chñ quan do ch­a cã nh÷ng ®iÒu luËt chÆt chÏ nªn cßn bá sãt nhiÒu vô gian lËn th­¬ng m¹i. §¬n cö nh­ tr­êng hîp c¸c v¨n b¶n ph¸p quy ch­a cã v¨n b¶n nµo quy ®Þnh râ rµng ®Çy ®ñ lo¹i hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i mµ chñ yÕu míi ®Ò cËp chung chung trong téi danh bu«n lËu nh­ t¹i ®iÒu 97 Bé luËt h×nh sù n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. HoÆc cho gian lËn th­¬ng m¹i lµ mét lo¹i hµnh vi vi ph¹m hµnh chÝnh nªn viÖc b¾t gi÷ vµ xö lý c¸c hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i cßn phô thuéc vµo sù vËn dông ®iÒu 97 Bé luËt h×nh sù vµ c¸c quy ®Þnh vÒ viÖc xö ph¹t hµnh chÝnh. - Lùc l­îng chèng gian lËn th­¬ng m¹i ch­a ®ñ m¹nh. Trªn tÊt cña c¸c tuyÕn, c¸c cöa khÈu: biªn giíi ®Êt liÒn, trªn biÓn, s©n bay lùc l­îng chèng cßn rÊt h¹n chÕ, trang thiÕt bÞ phôc vô cho c«ng t¸c nµy cßn rÊt Ýt vµ l¹c hËu. Ho¹t ®éng cña c¸c tr¹m kiÓm soat ch­a hiÖu qu¶.C«ng t¸c phèi hîp cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng ch­a tèt,ch­a to¹ ®­¬c sù thèng nhÊt rong ®iÒu hµnh mét c¸ch quyÕt liÖt. -C«ng t¸c phæ biÕn ,h­íng dÉn vµ tuªyn tuyÒn ph¸p luËt phôc vô viÖc phßng ngõa vµ ®Êu tranh chèng gian lËn th­¬ng m¹i cßn nhiÒu han chÕ. -Tr¸ch nhiÖm trong tæ chøc,chØ ®¹o chèng gian lËn th­¬ng m¹i ë mét vµi ®Þa ph­¬ng vµ bé nghµnh ch­a kiªn quyÕt, cßn vÒ quyÒn lîi côc bé,v× t¨ng nguån thu cho ng©n s¸ch cho ®Þa ph­¬ng .Ch­a thùc hiªn chñ ,biÖn ph¸p chèng gian lËn th­¬ng m¹i do chÝnh phñ ®Ò ra -N¹n tham nhòng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng nu«i d­ìng n¹n gian lËn th­¬ng m¹i.C«ng t¸c chèng tiªu cùc trong c¸c nghµnh ch­a kiªn quyÕt,l¹n sèng chung víi tieu cùc ®· cã tõ l©u nh­ng ch­a ®­îc ng¨n chÆn kÞp th¬× Trong c«ng t¸c chèng gian lËn th­¬ng m¹i cßn tån t¹i nhiÒu tiªu cùc nh­: + ViÖc xö lý c¸c hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i, ch­a nghiªm, ch­a ®ñ t¸c dông r¨n ®e, cã tr­êng hîp cßn ®­îc bá qua. + ViÖc d¸n tem c¸c mÆt hµng nhËp khÈu cã hiÖu qu¶ tÝch cùc nh­ng ch­a thËt triÖt ®Ó, thiÕu liªn tôc, mang tÝnh chÊt phong trµo lóc nh¸t nªn sau khi ®ît ®Çu µo ®i th× ®©u l¹i vµo ®Êy. Trong khi ®ã, ng­êi tiªu dïng kh«ng cã ý thøc vÒ viÖc sö dông nh÷ng hµng buéc ph¶i cã tem, tr¸i l¹i s½n sµng mua hµng kh«ng d¸n tem miÔn lµ gi¸ rÎ h¬n chót Ýt. Bªn c¹nh ®ã viÖc qu¶n lý tem cña c¬ quan chøc n¨ng ch­a chÆt chÏ hiÖn t­îng quay vßng tem, lµm tem gi¶ kh¸ phæ biÕn lµm gi¶m ý nghÜa cña viÖc d¸n tem. +H¹n chÕ n÷a lµ c«ng t¸c chèng gian lËn th­¬ng m¹i nhiÒu khi cßn ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc, ch­a thÊy hÕt hiÖu qu¶ nghiªm träng cña nã nªn trong c¸c ho¹t ®éng chèng gian lËn th­¬ng m¹i vÒ quan ®iÓm gi÷a c¸c cÊp, c¸c ngµnh vµ Nhµ n­íc còng ch­a thùc sù thèng nhÊt. ChÊt l­îng hµng néi cßn h¹n chÕ khã c¹nh tranh víi hµng ngo¹i. §ång thêi chÊt l­îng hµng néi kh«ng ®­îc kiÓm tra thÊu ®¸o, cßn ®Ó lät l­íi ra thÞ tr­êng nhiÒu lo¹i hµng ho¸ chÊt l­îng kÐm, thËm chÝ hµng gi¶ trong néi ®Þa s¶n xuÊt còng kh«ng Ýt, do ®ã cµng lµm cho c«ng t¸c chèng gian lËn th­¬ng m¹i gÆp nhiÒu khã kh¨n. 3. Nh÷ng kÕt luËn rót ra qua viÖc nghiªn cøu gian lËn th­¬ng m¹i 3.1 Nh÷ng nguyªn nh©n xuÊt hiÖn gian lËn th­¬ng m¹i. Thø nhÊt, sù yÕu kÐm vÒ kü thuËt s¶n xuÊt. Do kü thuËt s¶n xuÊt cña ta cßn thÊp, chóng ta ch­a ®ñ tr×nh ®é s¶n xuÊt s¶n phÈm víi chÊt l­îng ngang b»ng khu vùc vµ thÕ giíi nªn cã kho¶ng c¸ch kh¸ xa vÒ hµng ngo¹i vµ hµng néi, gi÷a hµng cña mét sè doanh nghiÖp cã c«ng nghÖ hiÖn ®¹i víi hµng cña phæ biÕn c¸c c¬ së s¶n xuÊt cßn l¹i trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. §©y chÝnh lµ mÇm mèng ®Ó g©y ra n¹n gian lËn th­¬ng m¹i. Thø hai, nhËn thøc vµ ý thøc cña con ng­êi ®èi víi viÖc thùc hiªn ph¸p luËt cßn ë tr×nh ®é thÊp. V× míi tõ bá c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, quan liªu, bao cÊp ch­a l©u nªn nhËn thøc vµ ý thøc chÊp hµnh theo chØ ®¹o cña cÊp trªn nh­ nÕp cò vÉn cßn in ®Ëm kh¸ s©u trong mçi ng­êi. Trong khi ®ã viÖc x©y dùng Nhµ n­íc ph¸p quyÒn ë n­íc ta cßn ®ang ë giai ®o¹n ®Çu tiªn trong ®iÒu kiÖn tr×nh ®é d©n trÝ cßn thÊp nªn nhËn thøc cña mçi ng­êi d©n vÒ ph¸p luËt vµ thùc hiªn ph¸p luËt cßn rÊt h¹n chÕ. Thø ba, cã dÊu hiÖu vÒ sù b¨ng ho¹i vÒ ®¹o ®øc x· héi. C¸c tiªu chuÈn ®iÒu chØnh hµnh vi cña con ng­êi ®­îc x· héi thõa nhËn vµ duy tr× tr­íc ®©y bÞ coi nhÑ dÇn do chóng ta cã nhËn thøc rÊt m¬ hå vÒ c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng ngay tõ khi chuyÓ sang x©y dùng c¬ chÕ kinh tÕ nµy. Ngay tõ ®Çu, nhiÒu ng­êi ®· hiÕu mét c¸ch ®¬n thuÇn vµ sai lÇm r»ng kinh doanh trong kinh tÕ thÞ tr­êng tÊt ph¶i kÌm theo hµnh vi gian lËn. RÊt ®¸ng tiÕc lµ kiÓu nhËn thøc nµy ®· tù ph¸t triÓn trong x· héi nh­ mét vÊn ®Ò kh«ng tr¸nh khoØ trong nhËn thøc vµ hµnh vi x· héi. Thø t­, sù chi phèi cña quy luËt lîi Ých. Cïng nh­ mäi nhu cÇu kh¸c, nhu cÇu vÒ lîi Ých cña con ng­êi nh­ lµ mét ph¹m trï kh«ng cã giíi h¹n. Lîi Ých biÓu hiÖn cña ng­êi tiªu dïng lµ mua ®­îc hµng víi gi¸ rÎ nhÊt vµ lîi Ých cña ng­êi kinh doanh biÓu hiÖn ë thu ®­îc l·i nhiÒu nhÊt. Trong khi mong muèn ë lîi Ých cao th× ®êi sèng kinh tÕ cña ®a sè ng­êi lao ®éng cßn ë møc rÊt thÊp kÐm, ®Æc biÖt lµ ë vïng xa, vïng s©u; lùc l­îng lao ®éng Ýt hoÆc kh«ng cã viÖc lµm cßn kh¸ ®«ng. Nhu cÇu cã lîi Ých cao trong ®iÒu kiÖn nhËn thøc kh«ng chÝnh x¸c vÒ c¬ cÊu kinh tÕ thÞ tr­êng, ý thøc chÊp hµnh ph¸p luËt thÊp kÐm, sù b¨ng ho¹i vÒ ®¹o ®øc x· héi cµng lµm t¨ng thªm ®éng c¬ vµ hµnh ®éng gian lËn th­¬ng m¹i. Thø n¨m, sù yÕu kÐm trong lÜnh vùc ph¸p luËt. MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng song cho ®Õn nay viÖc ban hµnh vµ thùc hiªn ph¸p luËt ë n­íc ta vÉn lµ lÜnh vùc cßn nhiÒu biÓu hiÖn yÕu kÐm. ViÖc ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt võa chËm võa thiÕu ®ång bé l¹i võa chång chÐo: c¸c quy ph¸p ë c¸c v¨n b¶n kh¸c nhau quy ®Þnh kh«nng gièng nhau lµm cho ng­êi ch©n chÝnh khã thùc hiÖn, kÎ gian dÔ lîi dông…C¸c quy ®Þnh vÒ khiÕu kiÖn l¹i rÊt phøc t¹p, lßng vßng. Trong khi hiÖn t­îng vi ph¹m lµ trµn lan ®ßi hái sù ra tay cña c¸c c¬ quan b¶o vÖ ph¸p luËt th× còng gièng nh­ nhiÒu lÜnh vùc kh¸c: c¸c c¬ quan chøc n¨ng cã nhiÖm vô liªn quan ®Õn chèng gian lËn th­¬ng m¹i: tæ chøc ë nhiÒu cÊp song l¹i ®­îc tæ chøc kh«ng chÆt chÏ. NhiÖm vô, quye4Ìn h¹n cña c¸c c¬ quan nµo kh«ng râ rµng; võa chång chÐo nhau; l¹i võa rµng buéc, h¹n chÕ quyÒn lùc trong viÖc xö lý c¸c hµnh vi vi ph¹m. V× thÕ, hiÖu lùc cña chèng gian lËn th­¬ng m¹i cña c¸c c¬ quan nµy lµ rÊt h¹n chÕ. Thø s¸u, lµ sù yÕu kÐm trong qu¶n lý ë cÊp ®é vÜ m«. Sù yÕu kÐm trong qu¶n lý cÜ m« ë lÜnh vùc nµy thÓ hiÖn trics hÕt ë lÜnh vùc b¶o hé b¶n quyÒn vµ së h÷u c«ng nghiÖp. ViÖc cÊp giÊy chøng nhËn së h÷u c«ng nghiÖp, võa cÊp “nhÇm” nhiÒu giÊy chøng nhËn quyÒn së h÷u cho c¸c s¶n phÈm gièng nhau hoÆc rÊt gÇn gièng nhau. Sù yÕu kÐm trong qu¶n lý vÜ m« cßn thÓ hiÖn ë viÖc ®¨ng ký vµ qu¶n lý c¸c ®¬n vÞ ®¨ng ký kinh doanh ®· ®¬ùc cÊp giÊy phÐp ®¨ng ký kinh doanh võa lén xén võa láng lÎo. Sù r­êm rµ vÒ thñ tôc trong lÜnh vùc nµy g©y khã kh¨n cho c¸c ®¬n vÞ ®¨ng ký hoÆc chuyÓn ®¨ng ký kinh doanh dÉn ®Õn sù tån t¹i trªn thùc tÕ c¶ ®¬n vÞ kinh doanh ch©n chÝnh vµ kh«ng ch©n chÝnh kh«ng cã giÊy phÐp kinh doanh, t¹o ra t×nh tr¹ng “thËt gi¶, lÉn lén”. Gian lËn th­¬ng m¹i ®Ô bÒ luån l¸ch. Ch­¬ng 3:BiÖn ph¸p phßng chèng gian lËn th­¬ng m¹i 1.Ph­íng h­íng ph¸t triÓn nghµnh th­¬ng m¹i vµ sù cÇn thiÕt ph¶i phßng chèng gian lËn th­¬ng maÞ 1.1Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn nghµnh th­¬ng m¹i Trong h¬n 10 n¨m tíi(2001-2010)ph­ong h­íng vµ nh÷ng môc tiªu ph¸t triÓn nghµnh th­¬ng m¹i n­íc ta lµ”nç lùc gia t¨ng tèc ®ä l­u chuyÓn hµng ho¸ vµ ho¹t ®éng th­¬ng m¹i,dÞch vô trong n­íc. Còng nh­ th­¬ng m¹i quèc tÕ b¶o ®¶m nhu cÇu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng trong n­íc víi møc ®é ph¸t triÓn ngµy cµng cao: chuyÓn dÞch c¬ cÊu hµng ho¸ l­u th«ng néi ®Þa vµ xuÊt khÈu theo h­íng t¨ng tû träng hµng ho¸ chÕ biÕn, hµng ho¸ cã hµm l­îng c«ng nghÖ vµ chÊt x¸m cao: ®a d¹ng ho¸, da ph­¬ng ho¸ trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i. §æi míi ph­¬ng thøc kinh doanh theo h­íng v¨n minh hiÖn ®¹i: hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý th­¬ng m¹i phï hîp víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN; gãp phÇn ®¾c lùc vµo sù nghiÖp CNH_H§H ®Êt n­íc vµ thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ. Tõ môc tiªu trªn, ph­¬ng h­íng vµ mét sè néi dung cô thÓ cña chiÕn l­îc th­¬ng m¹i n­íc ta giai ®o¹n 2001-2010 nh­ sau: §èi víi th­¬ng m¹i néi ®Þa: ph¸t triÓn m¹nh mÏ th­¬ng m¹i néi ®Þa b¶o ®¶m l­u th«ng hµng ho¸ th«ng suèt. Chó träng c«ng t¸c tiÕp thÞ vµ më réng thÞ tr­êng n«ng th«n, thÞ tr­êng miÒn nói; t¹o liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a c¸c vïng trong n­íc. Cñng cè th­¬ng m¹i Nhµ n­íc, t¨ng c­êng vai trß ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc. Tæng l­u chuyÓn hµng ho¸ b¸n lÎ trªn thÞ tr­êng t¨ng kho¶ng 11-14%/n¨m. §èi víi xuÊt khÈu, t¨ng nhanh kim ngh¹ch xuÊt khÈu: b¶o ®¶m nhËp khÈu nh÷ng vËt t­, thiÕt bÞ chñ yÕu cã t¸c ®éng tÝch cùc tíi s¶n xuÊt kinh doanh. T¹o thÞ tr­êng æn ®Þnh cho mét sè mÆt hµng n«ng s¶n, thùc phÈm vµ hµng c«ng nghiÖp cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh; t×m kiÕm c¸c thÞ tr­êng cho mÆt hµng xuÊt khÈu míi. XuÊt khÈu hµng ho¸ t¨ng tr­ëng b×nh qu©n 15%/n¨m. Trong thêi kú 2001-2005 xuÊt khÈu t¨ng 16%/n¨m. Thêi kú 2006-2010 xuÊt khÈu t¨ng b×nh qu©n 14%/n¨m VÒ gi¸ trÞ xuÊt khÈu t¨ng kho¶ng 15,5 tû USD n¨m 2000 lªn 62,7 tû USD n¨m 2010, tøc lµ gÊp 4 lÇn. NhËp khÈu hµng ho¸ t¨ng tr­áng b×nh qu©n 14%/n¨m, trong ®ã t¨ng 15% trong thêi kú 2001-2005 vµ t¨ng kho¶ng 13%/n¨m thêi kú 2006-2010. Gi¶m dÇn nhËp siªu. §èi víi th­¬ng m¹i dÞch vô: §a d¹ng ho¸ c¸c ngµnh dÞch vô, më réng thÞ tr­êng tiªu dïng cña c¸c s¶n phÈm dÞch vô, ®¸p øng tèt nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ®êi sèng x· héi. XuÊt khÈu dÞch vô t¨ng tr­ëng b×nh qu©n 15%/n¨m vµ gi¸ trÞ ®¹t kho¶ng 8,1USD n¨m 2010. §Ó ®¹t ®­îc ph­¬ng h­íng chiÕn l­îc nªu trªn ®ßi hái ph¶i cã sù thèng nhÊt gi¶i ph¸p ®ång bé vµ cã sù cè g¾ng cña toµn ngµnh 1.2 Sù cÇn thiÕt ph¶i chèng gian lËn th­¬ng m¹i Qua h¬n 15 n¨m ®æi míi thùc hiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ngµnh Th­¬ng m¹i ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu rÊt ®¸ng kÓ. Ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ®· gãp phÇn b¶o ®¶m c¸c nhu cÇu vÒ vËt t­ hµng ho¸ cho nÒn kinh tÕ quèc d©n, quèc phßng vµ ®êi sèng nh©n d©n. Hµng ho¸ trong n­íc phong phó, gi¸ c¶ t­¬ng ®èi æn ®Þnh, l¹m ph¸t ®­îc kiÒm chÕ, ngµy cnµg thªm nhiÒu lo¹i hµng ho¸ ViÖt Nam cã mÆt trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Th­¬ng m¹i ®· gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ph©n c«ng lao ®éng x· héi, thóc ®Èy c¸c ngµnh ®æi míi c«ng nghÖ, c¶i tiÕn c¬ cÊu s¶n xuÊt , n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, lµm cho s¶n xuÊt tõng b­íc g¾n víi nhu cÇu thÞ tr­êng, b­íc ®Çu ®· ph¸t huy ®­îc lîi thÕ so sµnh gi÷a c¸c vïng, c¸c miÒn, gi÷a thÞ tr­êng n­íc ta víi thÞ tr­êng thÕ giíi, t¹o ra gi¸ trÞ gia t¨ng cho nÒn kinh tÕ, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n. Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu vµ kÕt qu¶ trªn th× trong ho¹t ®éng Th­¬ng m¹i còng xuÊt hiÖn nhiÒu tiªu cùc ¶nh h­ëng tíi sù ph¸t triÓn cña ngµnh Th­¬ng m¹i. §ã chÝnh lµ n¹n gian lËn th­¬ng m¹i, hiÖn nay tÖ n¹n nµy cã xu h­íng ngµy cµng gia t¨ng víi nh÷ng h×nh thøc vµ thñ ®o¹n ngµy cµng tinh vi. Tuy møc ®é ch­a ph¶i lµ rÊt lín nhung nÕu kh«ng cã biÖn ph¸p phßng chèng kÞp thêi th× nã ¶nh h­ëmg rÊt xÊu tíi sù ph¸t triÓn kinh tÕ n­íc ta. 2.Ph­¬ng h­íng vµ biÖn ph¸p phßng chèng gian lËn th­¬ng m¹i 2.1BiÖn ph¸p d­íi gãc ®é nhµ n­íc CÇn ®­a vÊn ®Ò chèng gian lËn th­¬ng m¹i thµnh c«ng t¸c träng t©m th­êng xuyªn cña toµn §¶ng, toµn d©n, c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc. §Ó cã kÕt qu¶ tèt Nhµ n­íc cÇn cã gi¶i ph¸p phï hîp. 2.1.1Nhµ n­íc cÇn ph¶i hoµn chØnh h¬n n÷a hÖ thèng luËt ph¸p. §Ó chèng gian lËn th­¬ng m¹i cÇn ph¶i cã nh÷ng ®iÒu luËt cô thÓ chÝnh s¸ch nghiªm minh cho tõng hµnh vi gian lËn, bÞt kÝn c¸c kÏ hë cña c¬ chÕ chÝnh s¸ch, thu hÑp m«i tr­êng, t­íc bá c¸c ®iÒu kiÖn mµ gian lËn cã thÓ khai th¸c lîi dông ®Ó lµm ¨n bÊt chÝnh. HÖ thèng ph¸p luËt cña n­íc ta hiÖn nay cßn thiÕu vµ kh«ng ®Çy ®ñ râ rang nªn trong thùc hiÖn thiÕu c¬ së ph¸p lý dÔ dµng dÉn ®Õn tuú tiÖn kh«ng thèng nhÊt. NhiÒu chÕ ®Þnh, quy ®Þnh ®­îc ban hµnh ®· l©u nay kh«ng cßn phï hîp, vÉn ch­a söa ®æi, bæ sung kÞp thêi c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan ®Õn c«ng t¸c chèng gian lËn th­¬ng m¹i do c¸c c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn ban hµnh còng ch­a cô thÓ ho¸ ®­îc nh÷ng quy ®Þnh cña luËt mét c¸ch thèng nhÊt. Nªn trong c¸c v¨n b¶n cßn m©u thuÉn, g©y khã kh¨n cho h÷ng ng­êi thõa hµnh. LuËt ph¸p kh«ng ®ång bé hoµn chØnh sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng tuú tiÖn, chñ quan trong kiÓm tra, gi¸m s¸t vµ xö lý. V× vËy Nhµ n­íc cÇn ph¶i nghiªn cøu x©y dùng ban hµnh ph¸p luËt míi vµ c¶ ®iÒu chØnh söa ®æi bæ sung nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt cò kh«ng phï hîp. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch vÜ m« nh­ chÝnh s¸ch thuÕ, qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu, chÝnh s¸ch h¶i quan, nhanh chãng ban hµnh luËt H¶i Quan. Nªn tËp trung nghiªn cøu, x©y dùng mét chÝnh s¸ch thuÕ hîp lÝ, dÔ hiÓu, kh«ng qu¸ cao, khuyÕn khÝch ®­îc nhµ s¶n xuÊt kinh doanh tù gi¸c nép thuÕ cho Nhµ n­íc. 2.1.2 G¾n viÖc chèng gian lËn th­¬ng m¹i víi c«ng cuéc c¶i c¸ch hµnh chÝnh. §©y lµ mét yªu cÇu ®Æt ra cho c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc, chèng gian lËn th­¬ng m¹i ph¶i g¾n víi viÖc thùc hiÖn NghÞ quyÕt 38/CP cña ChÝnh phñ vÒ c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh Nhµ n­íc. §èi víi H¶i Quan cÇn nghiªn cøu ®Ó x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p tèi ­u nh»m môc tiªu b¶o ®¶m sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc vÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®­îc chÆt chÏ, gian lËn th­¬ng m¹i cã hiÖu qu¶, thu ®óng, thu ®ñ thuÕ xuÊt nhËp khÈu ®¶m b¶o nguån thu ng©n s¸ch Nhµ n­íc, nh­ng vÉn t¹o ®­îc thuËn lîi cho th­¬ng m¹i ch©n chÝnh ho¹t ®éng ph¸t triÓn, khuyÕn khÝch ®­îc xuÊt nhËp khÈu, b¶o hé ®­îc s¶n xuÊt trong n­íc, b¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña ng­êi s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, héi nhËp víi th­¬ng m¹i khu vùc thÕ giíi. Trªn c¬ së c¶i c¸ch hµnh chÝnh s©u réng, gi¶m c¸c thñ tôc r­êm rµ, g©y phiÒn hµ ¸ch t¾c cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp c¶nh. TiÕp tôc ®æi mí c¸c quy tr×nh nghiÖp vô, rµ so¸t c¸c v¨n b¶n, c¸c quy ®Þnh vµ hÖ thèng l¹i theo h­íng ®¬n gi¶n, hµi hoµ vµ thèng nhÊt dÔ hiÓu, dÔ thùc hiÖn. Kiªn quyÕt lo¹i bá c¸c quy ®Þnh kh«ng râ rµng kh«ng cã tÝnh kh¶ thi, g©y ¸ch t¾c, phiÒn hµ, tiªu cùc, ®Ó gian lËn th­¬ng m¹i vµ c¸c phÇn tö tiªu cùc, c¬ héi cã thÓ luån l¸ch lîi dông. 2.1.3 T¨ng c­êng lùc l­îng, n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô trang bÞ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho c¸c lùc l­îng phßng chèng gian lËn th­¬ng m¹i. §Ó ®èi phã víi lùc l­îng gian lËn th­¬ng m¹i cÇn ph¶i cã lùc l­îng lín m¹nh chèng l¹i. X©y dùng lùc l­îng chèng gian lËn th­¬ng m¹i trong s¹ch v÷ng m¹nh c¶ vÒ sè l­îng lÉn chÊt l­îng. Gian lËn th­¬ng m¹i ngµy cµng tinh vi phøc t¹p, ®ßi hái c¸n bé ngµnh chøc n¨ng ph¶i cã sù hiÓu biÕt toµn diÖn vµ tæ chøc lùc l­îng t¹i c¸c ®Þa bµn, c¸c bé phËn nghiÖp vô ph¶i thËt hîp lý, khoa häc, hiÖu qu¶. Qua c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t vµ thu thuÕ H¶i quan, ho¹t ®éng H¶i Quan ph¶i ®¶m b¶o nguån thu cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc, ng¨n chÆn cã hiÖu qu¶ c¸c hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i, ®ång thêi võa ph¶i gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ -x· héi, tõng b­íc hoµ nhËp víi kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. N©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ chuyªn m«n nghiÖp vô cña c¸n bé H¶i Quan, Biªn phßng, C¶nh s¸t kinh tÕ ... Tõng b­íc tiªu chuÈn ho¸ c¸c chøc danh nghÒ nghiÖp, nghiÖp vô. Sè c«ng chøc ch­a ®­îc ®µo tao hoÆc ®· ®­îc ®µo t¹o nh­ng tr¸i ngµnh ph¶i ®­îc ®µo t¹o hoÆc ®µo t¹o l¹i theo yªu cÇu cña c«ng t¸c cô thÓ. 2.1.4. Nhµ n­íc cÇn tuyªn truyÒn gi¸o dôc, n©ng cao gi¸c ngé c¸n bé vµnh©n d©n vÒ viÖc chèng gian lËn th­¬ng m¹i. Nhµ n­íc cÇn ph¶i tuyªn truyÒn, gi¸o dôc cho nh©n d©n thÊy ®­îc t¸c h¹i to lín cña gian lËn th­¬ng m¹i ®èi víi kinh tÕ -x· héi. Tuyªn truyÒn gi¸o dôc th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh­ b¸o chÝ, ph¸t thanh, truyÒn h×nh. §©y còng lµ mét biÖn ph¸p gãp phÇn mang l¹i hiÖu qu¶ trong c«ng t¸c chèng gian lËn th­¬ng m¹i. N©ng cao gi¸c ngé vµ ®Êu tranh chèg l¹i gian lËn th­¬ng m¹i cho c¸n bé vµ nh©n d©n lµ mét viÖc lµm cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch v× nã cã vai trß trùc tiÕp trong viÖc n©ng cao hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ xuÊt nhËp khÈu, vÒ ho¹t ®éng h¶i quan qua viÖc t¨ng c­êng ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa trong ®Êu tranh chèng gian lËn th­¬ng m¹i. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y Nhµ n­íc ta ®· tõng b­íc ®æi míi hÖ thèng ph¸p luËt víi t­ duy ph¸p lý míi. C¬ së ph¸p lý míi cña qu¶n lý Nhµ n­íc, qu¶n lý kinh tÕ, qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®· b¾t ®Çu h×nh thµnh. §iÒu ®ã ®ßi hái ph¶i n©ng cao gi¸c ngé ph¸p luËt nh»m h×nh thµnh mét c¬ chÕ kiÓm tra viÖc tu©n theo nh÷ng c¬ së ph¸p lý míi nµy. C¨n cø vµo ®­êng lèi ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta, xuÊt ph¸t tõ ®¨c ®iÓm c«ng t¸c ®Êu tranh chèng gian lËn th­¬ng m¹i ë n­íc ta thêi gian qua vµ tr¹ng th¸i ý thøc ph¸p luËt cña c¸n bé vµ nh©n d©n lao ®éng n­íc ta. C«ng t¸c gi¸c ngé vÒ luËt th­¬ng m¹i, vÒ c«ng t¸c h¶i quan, vÒ c¸c quy ®Þh liªn quan ®Õn chèng gian lËn th­¬ng m¹i trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, cÇn tiÕn hµnh kh¾c phôc t×nh tr¹ng kÐm hiÓu biÕt ph¸p luËt liªn quan ®Õn ho¹t ®éng bu«n b¸n xuÊt nhËp khÈu, h¶i quan. Gi¸o dôc t×nh c¶m t«n träng ph¸p luËt, tõng b­íc më réng tri thøc ph¸p luËt n©ng cho c¸n bé vµ nh©n d©n. §Ó trang bÞ tri thøc ph¸p luËt n©ng cao gi¸c ngé cho c¸n bé vµ nh©n d©n cÇn ph¶i sö dông tæng hîp nhiÒu h×nh thøc vµ ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau nh»m l«i cuèn nh©n d©n tham gia tÝch cùc vµo x©y dùng, b¶o vÖ vµ ¸p dông luËt ph¸p. Th«ng qua viÖc tham gia tÝch cùc, trùc tiÕp cña c¸n bé vµ nh©n d©n nh­ th¶o luËn, gãp ý cña quÇn chóng nh©n d©n sÏ gióp n©ng cao tÝnh tÝch cùc c«ng d©n trong c«ng viÖc Nhµ n­íc mµ cô thÓ ë ®©y lµ viÖc chèng gian lËn th­¬ng m¹i. §èi víi c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc, n©ng cao gi¸c ngé ph¸p luËt cho c¸n bé lµ mét nhu cÇu cÊp b¸ch v× trong gi¶i quyÕt c¸c vô viÖc cô thÓ phÇn lín phô thuéc vµo nhËn thøc chñ quan cña ng­êi ®­îc giao quyÒn thay mÆt c¬ quan qu¶n lý gi¶i quyÕt. H¬n n÷a ph¶i gi¸c ngé lßng tin ph¸p luËt c¸n bé trong qu¸ tr×nh ¸p dông ph¸p luËt ®ã lµ t×nh c¶m c«ng b»ng tr¸ch nhiÖm, t×nh c¶m ph¸p chÕ, kh«ng khoan nh­îng víi nh÷ng vi ph¹m ph¸p luËt vµ téi ph¹m, h×nh thµnh thãi quen xö sù tÝch cùc theo c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt, kh«ng bÞ ngo¹i c¶nh chi phèi. Ngoµi ra gi¸o dôc cho c¸n bé cña c¸c c¬ quan qu¶n lý t×m ra nguyªn nh©n vµ ®iÒu kiÖn dÉn ®Õn vi ph¹m ph¸p luËt cña c¸c nhµ xuÊt nhËp khÈu, xuÊt nhËp c¶nh víi tõng tr­êng hîp cô thÓ nh»m bÞt kÝn nh÷ng kÏ hë ph¸p luË. Trong qu¸ tr×nh Êy ph¶i lµm cho mäi ng­êi thÊy ®­îc hËu qu¶ nghiªm träng cña gian lËn th­¬ng m¹i ®èi víi kinh tÕ, x· héi vµ ®¹o ®øc v¨n ho¸, ®èi víi ®Êt n­íc còng nh­ ®èi víi quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña mäi ng­êi d©n lao ®éng. 2.1.4 Ph¶i xö lý nhanh, nghiªm minh vµ thÝch ®¸ng nh÷ng kÎ gian lËn th­¬ng m¹i vµ nh÷ng ng­êi liªn quan ®Õn gian lËn th­¬ng m¹i. §©y lµ biÖn ph¸p nh»m b¶o ®¶m cho ph¸p luËt ®­îc thùc hiÖn nghiªm minh ®¶m b¶o quyÒn mäi ng­êi ®Òu b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt. Khi ph¸t hiÖn c¸ hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i th× nhÊt ®Þnh ph¶i ¸p dông nh÷ng h×nh ph¹t thÝch ®¸ng. V× b¶n th©n c¸c h×nh ph¹t ®óng còng cã t¸c dông phßng ngõa hµnh vi vi ph¹m cña nh÷ng ng­êi kh¸c. Trong thêi gian qua, chóng ta ch­a quan t©m ®óng møc ®Õn viÖc ®Êu tranh kiªn quyÕt vµ kÞp thêi víi nh÷ng hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i. Mét sè c¸ nh©n, mét sè ®¬n vÞ cã hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i ®­îc ph¸t hiÖn nh­ng kh«n ®­îc xö lý kÞp thêi hoÆc thËm chÝ cã xö lý nh­ng chØ qua loa, kh«ng ®óng møc. Mét hiÖn t­îng hÕt søc nguy hiÓm cho c«ng viÖc cñng cè, t¨ng c­êng ph¸p chÕ lÜnh vùc th­¬ng m¹i. Tõ nh÷ng vi ph¹m nhá mµ kh«ng xö lý nghiªm minh sÏ tiÕp lèi cho nh÷ng vi ph¹m lín.. Ng­êi trùc tiÕp vi ph¹m ph¸p luËt ®· lµ nguy hiÓm nh­ng ng­êi gi¸n tiÕp tiÕp tay cho viÖc vi ph¹m ph¸p luËt ®ã cßn nguy hiÓm h¬n. Xö lý thÝch ®¸ng nh÷ng kÎ gian lËn th­¬ng m¹i nh­ng ®ång thêi còng cÇn nghiªm minh ®èi víi nh÷ng kÎ tiÕp tay cho gian lËn th­¬ng m¹i. Thùc tÕ ë n­íc ta thêi gian qua trong lùc l­îng chèng gian lËn th­¬ng m¹i cßn tån t¹i tiªu cùc ®ã lµ mét sè c¸n bé trong ngµnh bÞ bän gian lËn th­¬ng m¹i mua chuéc lam tho¸i ho¸ biÕn chÊt tiÕp tay cho chóng. §iÒu nµy rÊt nguy hiÓm v× trong khi c¸c ngµnh, c¸c cÊp gia søc chèng tÖ n¹n nµy th× mét sè ng­êi trong ®ã l¹i tiÕp tay cho nã. Nh÷ng viÖc nµy chøng minh r»ng hä rÊt coi th­êng ph¸p luËt, coi th­êng ®¹o ®øc.. V× vËy cÇn ph¶i xö lý thÝch ®¸ng nh÷ng kÎ nµy ®ång thêi gi¸o dôc ®¹o ®øc trong lùc l­îng chèng gian lËn th­¬ng m¹i. 2.2BiÖn ph¸p d­íi gãc ®é doanh nghiÖp M«i tr­êng kinh doanh lµ tËp hîp c¸c ®iÒu kiÖn, c¸c yÕu tè t¸c ®éng ®Õ ho¹t ®éng kinh doanh, nh­ng ho¹t ®éng kinh tÕ cña doanh nghiÖp ®Òu cã ¶nh h­ëng tíi c¸c yÕu tè cña m«i tr­êng kinh doanh ë møc ®é nhiÒu Ýt. Mét doanh nghiÖp kh«ng thÓ ®øng v÷ng l©u dµi trong mét m«i tr­êng kinh doanh kh«ng æn ®Þnh, kh«ng thuËn lîi, h¬n n÷a ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ngµy nay ®· ®­îc xem xÐt ®¸nh gi¸ d­íi nh·n quan quÇn chóng vµ cã ¶nh h­ëng ®Õn uy tÝn cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp kh«ng nªn v× lîi Ých c¸ nh©n mµ cã nh÷ng viÖc lµm tiÕp tay cho gian lËn th­¬ng m¹i nh­ cho m­în t­ c¸ch ph¸p nh©n, giÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu vµ trùc tiÕp gian lËn th­¬ng m¹i, gian dèi trong kinh doanh. Doanh nghiÖp ph¶i gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc h×nh thµnh m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi mµ trong ®ã cã viÖc tÝch cùc tham gia chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. 2.3BiÖn ph¸p d­íi gãc ®é quÇn chóng nh©n d©n §Ó c«ng t¸c chèng vµ gian lËn th­¬ng m¹i cã hiÖu qu¶ th× cÇn cã sù tham gia cña quÇn chóng nh©n d©n. Nh©n d©n cÇn ph¶i thÊy hÕt ®­îc nghÜa vô, quyÒn lîi, vÒ t¸c h¹i nhiÒu mÆt cña gian lËn th­¬ng m¹i ®èi víi lîi Ých chung cña x· héi. Nh©n d©n cÇn thÊy ®­îc quyÒn lîi cña m×nh trong c«ng t¸c chèng gian lËn th­¬ng m¹i, qua ®ã n©ng cao ý thøc lµm chñ vµ n¨ng lùc lµm chñ. §ång thêi nh©n d©n còng cÇn ph¶i hiÓu râ c¸c quan ®iÓm chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, n¾m v÷ng môc tiªu nhiÖm vô, biÖn ph¸p chèng gian lËn th­¬ng m¹i cã tr¸ch nhiÖm trong c«ng viÖc chung cña ®Êt n­íc. Kh«ng nªn tiÕp tay cho gian lËn th­¬ng m¹i Nh©n d©n ph¶i thÊy r»ng x· héi cã æn ®Þnh, kinh tÕ cã ph¸t triÓn th× ®êi sèng cña chÝnh m×nh míi ®­îc n©ng cao. 3. §iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn. * Gian lËn th­¬ng m¹i lµ mÆt tr¸i cña kinh tÕ thÞ tr­êng. Môc ®Ých cña gian lËn th­¬ng m¹i lµ thu lîi bÊt chÝnh, v× môc ®Ých ®ã c¸c c¸ nh©n doanh nghiÖp bÊt chÊp mäi thñ ®o¹n ®Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých ®ã ngay c¶ khi biÕt r»ng ph¸p luËt trõng trÞ nghiªm kh¾c. HiÖn nay ë n­íc ta tuy ch­a ë møc nghiªm träng nh­ng cã xu h­íng ngµy cµng ph¸t triÓnvíi nhiÒu thñ ®o¹n rÊt tinh vi. Bªn c¹nh ®ã chóng cßn ®­îc sù hç trî bao che cña mét sè tÇng líp c¸n bé cã nhiÖm vô phßng chèng gian lËn th­¬ng m¹i; hÖ thèng ph¸p luËt cña chóng ta cßn nhiÒu thiÕu sãt, qu¶n lý láng lÎo, nhËn thøc cña ng­êi d©n cßn h¹n chÕ. ChÝnh v× vËy cuéc ®Êu tranh chèng gian lËn th­¬ng m¹i sÏ rÊt khã kh¨n vµ l©u dµi cÇn cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a nhµ n­íc vµ nh©n d©n vµ c¸c doanh nghiÖp ®Ó cïng thùc hiÖn. Trong thêi gian tíi chÝnh phñ chØ ®¹o c¸c bé c¸c ngµnh, cÊp uû §¶ng, chÝnh quyÒn c¸c cÊp thùc hiÖn nghiªm tóc ®Êy ®ñ chñ tr­¬ng cña ®¶ng vµ c¸c gi¶i ph¸p cña chÝnh phñ vÒ chèng gian lËn th­¬ng m¹i, ®Ò caco chÕ ®é tr¸ch nhiÖm, chèng t­ t­ëng côc bé, lµm ng¬ cho gian lËn th­¬ng m¹i v× lîi Ých côc bé.TriÓn khai, phèi hîp cã hiÖu qu¶ c¸c lùc chøc n¨ng tõ TW tíi ®Þa ph­¬ng,gi÷a c¸c tØnh. C¸c bé, ngµnh chøc n¨ng khÈn tr­¬ng söa ®æi, bæ xung c¸c quy ®Þnh vÒ chøng tõ, ho¸ ®¬n cho hµng ho¸ l­u th«ng trªn thÞ tr­êng, theo h­íng võa thuËn lîi cho ho¹t ®éng cña t­ nh©n võa thuËn lîi cho ho¹t ®éng cña th­¬ng nh©n võa g¾n víi ®Êu tranh chèng gian lËn th­¬ng m¹i. G¾n tr¸ch nhiÖm gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n, kh«ng ®Ó c¸c ®èi t­îng lµm ¨n phi ph¸p. *§¶ng vµ Nhµ n­íc ph¶i nhËn thøc râ ®­îc t¸c h¹i cña gian lËn th­¬ng m¹i, th­êng xuyªn quan t©m tíi c«ng t¸c ®Êu tranh chèng gian lËn th­¬ng m¹i ,cã chÝnh s¸ch hîp lÝ ®ãi víi ng­êi lµm c«ng t¸c ®Êu tranh chèng gian lËn th­¬ng m¹i,tuyÒn truyÒn cho ng­êi d©n hiÓu d­îc t¸c h¹i cña gian lËn th­¬ng m¹i,hiÓu ®­îc quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ n­íc vÒ vÊn ®Ò chèng gian lËn th­¬ng m¹i III. KÕt luËn. Qua viÖc nghiªn cøu vÊn ®Ò gian lan th­¬ng m¹i em thÊy viÖc ®Êu tranh chèng gian lËn th­¬ng m¹i cã hiÖu qu¶ sÏ gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho s¶n xuÊt trong n­íc, khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi…Ngoµi ra cßn gãp phÇn vµo viÖc ch«ng chèn thuÕ b¶o ®¶m nguån thu cho ng©n s¸ch Nhµ N­íc Nh­ng thùc tÕ ë n­íc ta hiÖn nay cuéc ®Êu tranh chèng gian l©n th­¬ng m¹i cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n.Tr­íc hÕt lµ ë hÖ thèng ph¸p luËt cña chóng ta cßn nhiÒu kÏ hë,hÖ thèng qu¶n lÝ cßn láng lÎo.ChÝnh ®iÒu nµy ®· lµm cho c¸c c¸ nh©n,doanh nghiÖp lµm ¨n phi ph¸p.Bªn c¹nh ®ã do lùc l­îng chèng gian lËn th­¬ng m¹i n­íc ta cßn máng,tr×nh ®é cßn kÐm,sù nh©n thøc cña ng­êi d©n cßn ch­a cao.Kh«ng nh÷ng thÕ bän chóng cßn ®­¬c sù hç chî cña mét sè c¸n bé tho¸i ho¸ biÕn chÊt trong ngµnh dÉn tíi cuéc ®Êu tranh cña chóng ta hiÖu qu¶ thÊp §Ó cho cuéc ®¸u tranh cña chóng ta chèng gian l©n th­¬ng m¹i cã hiÖu qu¶ kh«ng nh÷ng cÇn sù quan t©m cña §¶ng vµ nhµ n­íc mµ cßn cÇn sù quan t©m, phèi hîp cña c¸c ngµnh ,c¸c cÊp vµ sù quan t©m cña toµn x· héi. Môc lôc I.Më ®Çu II.Néi dung Ch­¬ng1: Nh­ng vÊn ®Ò chung vÒ gian lËn th­¬ng mai 1.Kh¸i qu¸t vÒ gian lËn th­¬ng mai vµ c¸c t¸c h¹i cña nã trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng 1.1Kh¸i niÖm vÒ gian lËn th­¬ng mai 1.2T¸c h¹i cña gian lËn th­¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ quèc d©n 2.Nh÷ng hµnh vi gian lËn th­¬ng mai chñ yÕu 3.Nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng tíi gian lËn th­¬ng m¹i Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng gian lËn th­¬ng m¹i ë n­íc ta hiÖn nay 1.§Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi n­íc ta hiªn nay vµ mèi quan hÖ cña nã víi gian lËn th­¬ng m¹i 1.1§Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi n­íc ta hiÖn nay 1.2Mèi quan hÖ gi÷a kinh tÕ nuíc ta hiªn nay víi gian lËn th­¬ng m¹i 2.Thùc trang gian lËn th­¬ng m¹i n­íc ta hiÖn nay 2.1 Thùc trang gian lËn th­¬ng m¹i n­íc ta hiÖn nay 2.2Nh÷ng mÆt ch­a lµm ®ùoc 3.Nh­ìng kÕt luËn rót ra qua viÖc nghiªn cøu gian lËn th­¬ng mai Ch­¬ng3:BiÖn ph¸p phßng chèng gian lËn th­¬ng m¹i 1.Ph­íng h­íng ph¸t triÓn ngµnh th­¬ng m¹i vµ sù cÇn thiÕt ph¶i chèng gian lËn th­¬ng m¹i 1.1Ph­íng h­íng ph¸t triÓn ngµnh th­¬ng m¹i 1.2Sù cÇn thiÕt ph¶i chèng gian lËn th­¬ng m¹i 2.Ph­íng h­¬ng vµ biÖn ph¸p phßng chèng gian l©n th­¬ng m¹i 2.1BiÖn ph¸p d­íi gãc ®é nhµ n­íc 2.2BiÖn ph¸p d­íi gãc ®é doanh nghiÖp 2.3BiÖn ph¸p d­íi gãc ®é doanh nghiÖp 3.§iÒu kiÖn thùc hiÖn III.KÕt luËn