Giáo trình Kế toán tài chính - Chương 1: Hình thức kế toán

29/06/2018 1 HÌNH THỨC KẾ TOÁN Trường Đại học Mở TPHCM – Khoa Kế toán Kiểm toán Mục tiêu Sau khi học xong chương này sinh viên có thể: • Giải thích và trình bày các quy định pháp lý về sổ kế toán và hình thức kế toán • Phân biệt các loại sổ kế toán tổng hợp và chi tiết • Phân biệt sự khác biệt về cách thức ghi chép giữa các loại sổ kế toán trong từng hình thức ghi sổ kế toán • Thực hiện ghi chép vào sổ kế toán theo hình thức nhật ký chung Nội dung  Tổng quan về sổ kế toán  Các hình thức ghi sổ kế toán  Thực hành ghi sổ kế toán theo hình thức Nhật ký chung Tổng quan về sổ kế toán  Khái niệm và vai trò  Phân loại  Hệ thống sổ kế toán Quy trình thực hiện • Mở sổ • Ghi sổ • Khóa sổ 29/06/2018 2 Khái niệm và vai trò  Sổ sách kế toán là nơi ghi chép và lưu giữ các nghiệp vụ.  Sổ sách kế toán là căn cứ để lập báo cáo tài chính Phân loại Phân loại theo phương pháp ghi chép vào sổ kế toán  Sổ ghi theo trình tự thời gian là loại sổ ghi chép các nghiệp vụ kinh tế phát sinh theo trình tự thời gian, giúp cho việc kiểm tra, tra cứu khi cần thiết. Thí dụ: Nhật ký.  Sổ ghi theo hệ thống là loại sổ ghi chép các nghiệp vụ kinh tế phát sinh phân loại theo tài khoản tổng hợp và chi tiết, giúp kế toán lưu trữ thông tin và phản ảnh kiểm tra từng đối tượng kế toán. Ví dụ: Sổ cái, Sổ chi tiết...  Sổ liên hợp: là loại sổ kết hợp vừa ghi theo trình tự thời gian, vừa ghi theo hệ thống trên cùng một trang sổ. 7 8 29/06/2018 3 Phân loại (tiếp) Phân loại theo mức độ phản ảnh  Sổ tổng hợp là sổ kế toán ghi chép các nghiệp vụ kinh tế phát sinh theo tài khoản. Thí dụ: Sổ cái.  Sổ chi tiết gồm các sổ, thẻ chi tiết được mở để phản ảnh một cách chi tiết hơn cho những số liệu đã được phản ảnh trên sổ tổng hợp. Thí dụ: Sổ chi tiết vật tư,...  Sổ kết hợp hạch toán tổng hợp với hạch toán chi tiết. Phân loại (tiếp) Phân loại theo cách tổ chức sổ  Sổ đóng thành quyển: Sổ cái, Nhật ký – Sổ cái ...  Sổ tờ rời: thẻ kho, thẻ TSCĐ, sổ chi tiết vật tư, sản phẩm, hàng hoá  Sổ điện tử trong hệ thống kế toán xử lý bằng máy vi tính, các sổ kế toán được thiết kế dưới dạng các tập tin lưu trữ trong các đĩa từ, kế toán ghi sổ bằng cách nhập dữ liệu. Hệ thống sổ kế toán  Mỗi doanh nghiệp chỉ có một hệ thống sổ kế toán cho một kỳ kế toán.  Doanh nghiệp được tự xây dựng biểu mẫu sổ kế toán cho riêng mình nhưng phải đảm bảo cung cấp thông tin về giao dịch kinh tế một cách minh bạch, đầy đủ, dễ kiểm tra, dễ kiểm soát và dễ đối chiếu  Doanh nghiệp được tự xây dựng hình thức ghi sổ kế toán cho riêng mình trên cơ sở đảm bảo thông tin về các giao dịch phải được phản ánh đầy đủ, kịp thời, dễ kiểm tra, kiểm soát và đối chiếu Quy trình thực hiện Mở sổ Ghi sổ Khóa sổ 29/06/2018 4 Mở sổ Sổ kế toán phải mở vào đầu kỳ kế toán năm. • Đối với doanh nghiệp mới thành lập, sổ kế toán phải mở từ ngày thành lập. • Người đại diện theo pháp luật và kế toán trưởng của doanh nghiệp có trách nhiệm ký duyệt các sổ kế toán. • Sổ kế toán có thể đóng thành quyển hoặc để tờ rời Ghi sổ Việc ghi sổ kế toán phải căn cứ vào chứng từ kế toán đã được kiểm tra bảo đảm các quy định về chứng từ kế toán. Mọi số liệu ghi trên sổ kế toán bắt buộc phải có chứng từ kế toán hợp pháp, hợp lý chứng minh. Khóa sổ Cuối kỳ kế toán phải khoá sổ kế toán trước khi lập báo cáo tài chính. Ngoài ra phải khoá sổ kế toán trong các trường hợp kiểm kê hoặc các trường hợp khác theo quy định của pháp luật. Bài tập thực hành 1 Hãy thực hiện mở- ghi và khóa sổ cái TK 112-Tiền gởi ngân hàng trong tháng 01/20x0 với những dữ liệu sau:  Số dư ngày 01/01/20x0: 2.700.000.000đ  Một số nghiệp vụ phát sinh liên quan đến tiền gởi ngân hàng trong tháng 01/20x0: 1. Ngày 5/1: Chuyển khoản để mua cổ phiếu thương mại công ty A, giá mua là 80 triệu đồng, chi phí mua là 0,2% giá mua. (GBN 1010) 2. Ngày 10/1: Khách hàng B thanh toán nợ mua hàng 200 triệu đồng bằng chuyển khoản. (GBC 2102) 3. Ngày 15/1: Rút tiền gởi ngân hàng nhập quỹ tiền mặt để tạm ứng lương cho nhân viên 360 triệu đồng. (GBN 1018) 4. Ngày 18/1: Bán hàng thu ngay bằng chuyển khoản, giá bán chưa có thuế GTGT 10% là 180 triệu đồng, giá vốn là 142 triệu đồng. (Hóa đơn 0014578; GBC 2121, PXK 004) 29/06/2018 5 Hình thức kế toán  Khái niệm  Các kiểu tổ chức sổ kế toán  Căn cứ lựa chọn hình thức kế toán  Trình tự ghi sổ theo từng hình thức kế toán Khái niệm Hình thức kế toán là việc tổ chức hệ thống sổ kế toán: • Số lượng sổ • Kết cấu sổ • Mối quan hệ giữa các loại sổ trong việc ghi chép, tổng hợp các số liệu từ chứng từ gốc để cung cấp thông tin cho chỉ tiêu cần lập trên các báo cáo kế toán. Các kiểu tổ chức sổ kế toán Hình thức kế toán NHẬT KÝ – SỔ CÁI Hình thức kế toán NHẬT KÝ CHUNG Hình thức kế toán CHỨNG TỪ GHI SỔ Hình thức kế toán NHẬT KÝ CHỨNG TỪ Hình thức kế toán trên máy vi tính Căn cứ lựa chọn hình thức kế toán  Đặc điểm hoạt động và yêu cầu quản lý nhằm: • Đảm bảo thông tin về các giao dịch phải được phản ánh đầy đủ, kịp thời; • Dễ kiểm tra, kiểm soát và đối chiếu. 29/06/2018 6 Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức Nhật ký- Sổ cái • Sổ tổng hợp: Nhật ký – sổ cái • Sổ chi tiết: Các sổ (thẻ) chi tiết Sổ kế toán sử dụng: • Quy mô nhỏ • Có ít nghiệp vụ kinh tế phát sinh • Sử dụng ít tài khoản Điều kiện vận dụng: 22 Chứng từ gốc Sổ quỹ Bảng tổng hợp Chứng từ gốc Sổ chi tiết Nhật ký – sổ cái Báo cáo kế toán Bảng tổng hợp chi tiết TRÌNH TỰ GHI SỔ KẾ TOÁN THEO HÌNH THỨC NHẬT KÝ- SỔ CÁI Ví dụ 1 Trích một số nghiệp vụ của công ty ABC trong tháng 01/20x1: 1. Ngày 2/1: Rút TGNH nhập quỹ tiền mặt 200.000.000đ. GBN111; PT444 2. Ngày 3/1: Mua hàng hóa PP với giá mua chưa có thuế GTGT 10% là 140.000.000đ, đã trả bằng TGNH. HĐ222; GBN112 3. Ngày 5/1: Chuyển khoản ứng lương cho nhân viên văn phòng là 10.000.000đ. PC333 4. Ngày 7/1: Bán hàng PP chưa thu tiền, giá bán chưa có thuế GTGT 10% là 48.000.000đ. HĐ888 5. Ngày 8/1: Chuyển khoản thanh toán tiền điện ở văn phòng là 8.000.000đ, chưa có thuế GTGT 10%. PC334 6. Ngày 10/1: Thu tiền nhượng bán TSCĐ là 3.000.000đ, chưa có thuế GTGT 10%, bằng tiền mặt. PT445 7. Ngày 10/1: Khách hàng trả nợ mua hàng bằng chuyển khoản là 80.000.000đ. GBC555 8. Yêu cầu: Hãy ghi sổ Nhật ký- Sổ cái Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức Nhật ký chung • Sổ tổng hợp: Nhật ký chung; Các Nhật ký chuyên dùng (Nhật ký đặc biệt); Sổ cái • Sổ chi tiết: Các sổ (thẻ) chi tiết Sổ kế toán sử dụng: • Mọi loại hình doanh nghiệp, nhất là trong điều kịên ứng dụng tin học. • Kết cấu sổ và ghi chép đơn giản, thuận lợi cho việc ứng dụng tin học • Trình tự xử lý nghiệp vụ nhanh Điều kiện vận dụng: 29/06/2018 7 25 Chứng từ kế toán Sổ, thẻ kế toán Chi tiết Nhật ký đặc biệt Nhật ký chung Sổ cái Bảng cân đối số phát sinh Bảng tổng hợp Chi tiết Báo cáo tài chính TRÌNH TỰ GHI SỔ KẾ TOÁN THEO HÌNH THỨC NHẬT KÝ CHUNG Ví dụ 2 Trích một số nghiệp vụ của công ty ABC trong tháng 01/20x1: 1. Ngày 2/1: Rút TGNH nhập quỹ tiền mặt 200.000.000đ. GBN111; PT444 2. Ngày 3/1: Mua hàng hóa PP với giá mua chưa có thuế GTGT 10% là 140.000.000đ, đã trả bằng TGNH. HĐ222; GBN112 3. Ngày 5/1: Chuyển khoản ứng lương cho nhân viên văn phòng là 10.000.000đ. GBN113 4. Ngày 7/1: Bán hàng PP chưa thu tiền, giá bán chưa có thuế GTGT 10% là 48.000.000đ. HĐ888 5. Ngày 8/1: Chuyển khoản thanh toán tiền điện ở văn phòng là 8.000.000đ, chưa có thuế GTGT 10%. GBN114, HD 1234 6. Ngày 10/1: Thu tiền nhượng bán TSCĐ là 3.000.000đ, chưa có thuế GTGT 10%, bằng tiền mặt. PT445, HĐ889 7. Ngày 10/1: Khách hàng trả nợ mua hàng bằng chuyển khoản là 80.000.000đ. GBC555 8. Yêu cầu: Hãy ghi sổ Nhật ký chung và sổ cái TK 112 Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức Chứng từ ghi sổ • Sổ tổng hợp: Sổ đăng ký chứng từ ghi sổ; Sổ cái • Sổ chi tiết: Các sổ (thẻ) chi tiết Sổ kế toán sử dụng: • Doanh nghiệp có nhiều nghiệp vụ kinh tế phát sinh, sử dụng nhiều tài khoản. • Mọi nghiệp vụ kinh tế phát sinh được định khoản trên các Chứng từ ghi sổ • Ghi chép thủ công, còn trùng lắp, không kịp thời Điều kiện vận dụng: 28 Chứng từ gốc/ Bảng tổng hợp chứng từ Sổ quỹ Sổ chi tiếtChứng từ ghi sổ Sổ cái Bảng cân đối số phát sinh Báo cáo tài chính Bảng tổng hợp Chi tiết Sổ đăng ký CTGS TRÌNH TỰ GHI SỔ KẾ TOÁN THEO HÌNH THỨC CHỨNG TỪ GHI SỔ 29/06/2018 8 29 BẢNG KÊ NHẬT KÝ CHỨNG TỪ SỔ CÁI BÁO CÁO TÀI CHÍNH BẢNG TỔNG HỢP CHI TIẾT CHỨNG TỪ KẾ TOÁN VÀ CÁC BẢNG PHÂN BỔ SỔ, THẺ KẾ TOÁN CHI TIẾT Quy trình ghi sổ Hình thức Nhật ký- chứng từ 30 SỔ KẾ TOÁN Sổ tổng hợp Sổ chi tiết CHỨNG TỪ KẾ TOÁN BẢNG TỔNG HỢP CHỨNG TỪ KẾ TOÁN CÙNG LOẠI - Báo cáo tài chính - Báo cáo kế toán quản trị PHẦN MỀM KẾ TOÁN MÁY VI TÍNH Ghi chú: Nhập số liệu hàng ngày In sổ, báo cáo cuối tháng, cuối năm Đối chiếu, kiểm tra TRÌNH TỰ GHI SỔ KẾ TOÁN THEO HÌNH THỨC KẾ TOÁN TRÊN MÁY VI TÍNH Quy trình ghi sổ Hình thức kế toán trên máy vi tính 31 Thực hành hình thức Nhật ký chung Một doanh nghiệp có tình hình họat động kinh doanh trong tháng 2/N như sau: 1. Ngày 2/2: Rút tiền gửi ngân hàng nhập quỹ 120.000.000đ theo phiếu thu số 201 2. Ngày 5/2: Mua hàng hóa theo hóa đơn GTGT số 02234 ngày 5/2 với giá chưa có thuế GTGT 75.000.000đ, thuế suất thuế GTGT 10% chưa trả tiền cho người bán. Doanh nghiệp đã nhập kho theo PNK số 201 3. Ngày 15/2: Trả lương cho người lao động trong doanh nghiệp bằng tiền mặt 80.000.000đ theo phiếu chi số 201 ngày 15/2. 4. Ngày 18/2: PXK số 201: Xuất kho 1 số hàng hóa trị giá 90.000.000đ bán thu bằng tiền gửi ngân hàng với giá chưa thuế 150.000.000đ, thuế suất thuế GTGT 10%. Ngân hàng gửi Giấy báo có (GBC) số 1123 ngày 18/2. 32 Thực hành hình thức Nhật ký chung 5. Ngày 20/2: Phiếu chi số 202: Chi tiền mặt trả cho công ty điện lực tiền điện tháng 2 với giá chưa thuế GTGT 4.000.000đ, thuế GTGT 400.000đ theo hóa đơn GTGT số 3452 ngày 19/2 6. Ngày 21/2: Phiếu chi số 203: Chi tạm ứng cho cán bộ đi công tác bằng tiền mặt 15.000.000đ theo Giấy đề nghị tạm ứng số 12/TU ngày 21/2. 7. Ngày 24/2: Giấy báo nợ số 2342 ngày 24/2: Dùng tiền gửi ngân hàng trả bớt nợ vay ngắn hạn: 100.000.000đ theo Hợp đồng vay số 22. 8. Ngày 25/2: Phiếu thu số 202: Khách hàng trả nợ cho doanh nghiệp 160.000.000đ bằng tiền mặt. 9. Ngày 27/2: Phiếu chi số 203: Nộp tiền mặt vào ngân hàng 100.000.000đ. Yêu cầu: Hãy phản ánh tình hình trên vào Sổ Nhật ký chung, Sổ cái TK “Tiền mặt”, Sổ cái TK “Tiền gửi ngân hàng”.