ĐỀ CƯƠNG
I. Khái quát chung về thị trường liên ngân hàng
1. Khái niệm
2. Chủ thể tham gia
3. Phân loại
4. Đặc điểm
5. Vai trò của thị trường liên ngân hàng
II. Giá trên thị trường liên ngân hàng
1. Khái niệm
2. Cơ sở hình thành
3. Ý nghĩa
III. Các phương thức hoạt động trên thị trường liên ngân hàng
1. Nghiệp vụ tín dụng
2. Nghiệp vụ bảo lãnh
3. Nghiệp vụ thanh toán
IV. Hoạt động của thị trường liên ngân hàng ở Việt Nam
1. Sự cần thiết của thị trường liên ngân hàng
2. Hoạt động của thị trường liên ngân hàng
3. Giải pháp nâng cao hiệu quả của hoạt động thị trường liên ngân hàng
I. Khái quát chung về thị trường Liên Ngân Hàng
Hiểu theo nghĩa rộng, thị trường nội tệ liên ngân hàng (Interbank Market) là nơi thực hiện các giao dịch vốn cơ bản (Money Base-MB) giữa các ngân hàng, thông thường các giao dịch này được thực hiện thông qua tài khoản tiền gửi của các ngân hàng tại Ngân hàng trung ương. Đây là thị trường thực hiện các giao dịch vốn ngắn hạn dưới nhiều hình thức giữa các ngân hàng và các tổ chức trung gian tài chính khác. Hiểu theo nghĩa hẹp, thị trường liên ngân hàng là nơi thực hiện việc cho vay và đi vay lẫn nhau giữa các ngân hàng nhằm bù đắp nhu cầu ngân quỹ của mình.
1.Những vấn đề cơ bản về thị trường liên ngân hàng.
Thị trường liên ngân hàng là thị trường giao dịch mà chủ thể tham gia là các ngân hàng tw, ngân hàng thương mại, và các công ty môi giới ,công ty kinh doanh trên thị trường tiền tệ
Theo khái niệm truyền thống, thị trường liên ngân hàng đồng nghĩa với thị trường tiền tệ (Money Market) thể hiện việc cho vay và đi vay giữa các ngân hàng với nhau. Thị trường tiền tệ hiện đại được hiểu là thị trường tài chính ngắn hạn với các giao dịch vốn có khối lượng lớn và thời hạn phổ biến dưới 1 năm. Có thể nói, nòng cốt cuả thị trường tiền tệ là thị trường liên ngân hàng, thị trường của riêng các ngân hàng với nhau, trong đó, NHTW là người quản lý điều tiết các hoạt động của thị trường và đóng vai trò là người cho vay cuối cùng. Các ngân hàng thừa vốn cho các ngân hàng thiếu vốn vay theo lãi suất và thời hạn nhất định. Quan hệ tín dụng này được thể hiện dưới dạng hợp đồng hoặc thoả thuận cam kết. Các ngân hàng thương mại được tự do hoạt động theo nghề nghiệp chuyên môn, vay mượn các khoản tiền vốn tạm thời thừa và thiếu thông qua điện thoại, telex hay hệ thống computer.
Khi thị trường phát triển thì việc chuyển dịch vốn từ ngân hàng này sang ngân hàng khác được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, với nhiều thời hạn khác nhau và nhiều phương thức khác nhau. Đặc biệt trong điều kiện khoa học kỹ thuật phát triển như hiện nay thì hoạt động liên ngân hàng ngày càng phát triển đa dạng, nhanh chóng, thuận tiện và vượt ra khỏi phạm vi không gian của một quốc gia, một khu vực mà phát triển mạnh mẽ trên toàn thế giới.
Trên thị trường liên ngân hàng, điều kiện tham gia vào thị trường không do Ngân hàng trung ương đưa ra mà do các Ngân hàng thương mại tự đề ra tuỳ thuộc vào tình hình tài chính của các ngân hàng đó.
Thời hạn cho vay trên thị trường liên ngân hàng thường là qua đêm cho tới 1 năm, tuy nhiên vẫn có thể lùi ngày thanh toán cho đến khi trả được nợ.
Lãi suất liên ngân hàng được các ngân hàng lớn thông báo cho nhau vào lúc 11 giờ và thông báo cho khách hàng vay. Còn ở Liên minh châu Âu thì thực hiện lãi suất Euroibor, thông qua hệ thống Telerate, các ngân hàng thông báo cho nhau về lãi suất trung bình trên thị trường tiền tệ quốc tế. Không có cơ quan hành chính nào xác định rõ ràng về lãi suất và không can thiệp vào việc xác định lãi suất trên thị trường.
45 trang |
Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 11233 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Giáo trình Thị trường liên ngân hàng, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
á hoặc cho vay qua đêm… cũng như phối hợp linh hoạt các công cụ đó nhằm thực hiện các mục tiêu của mình.
Về lý thuyết, ngân hàng TW không tham gia vào thị trường liên ngân hàng của các ngân hàng, nhưng nó có vai trò hết sức quan trọng trong hoạt động của thị trường này nhằm cung cấp vốn khả dụng cho các ngân hàng bằng cách cho các ngân hàng vay tiền với lãi suất nhỏ hơn lãi suất thị trường.
Lãi suất hình thành trên thị trường liên ngân hàng cũng có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với ngân hàng TW trong việc thực hiện chính sách tiền tệ của mình vì thị trường tiền tệ được đặt dưới sự kiểm tra giám sát của ngân hàng TW. Ngân hàng TW thường là người đưa ra các thiết chế, điều luật cho thị trường tiền tệ nhằm đảm bảo một thị trường tiền tệ hoạt động trôi chảy, có hiệu quả.
2.4.Các tổ chức nhận tiền gửi khác
Các tổ chức tiền gửi này tham gia thị trường LNH với vai trò chủ yếu là người cho vay trên thị trường.Các tổ chức tiền gửi này thường là các công ty bảo hiểm ,bảo hiểm tiền gửi,các quỹ đầu tư…..
3. Phân loại thị trường liên ngân hàng
Thị trường liên ngân hàng không bị chi phối bởi các đạo luật của Nhà nước, nhưng trong một chừng mực nào đó nó cũng chịu sự giám sát của Ngân hàng trung ương quốc gia. Dựa vào đó ta có các tiêu thức phân chia thị trường liên ngân hàng.
- Phân theo loại đồng tiền giao dịch:
Theo cách phân chia này sẽ có 2 loại thị trường chủ yếu sau đây:
+ Thị trường liên ngân hàng đồng bản tệ: thực hiện các giao dịch ngắn hạn bằng đồng bản tệ.
+ Thị trường liên ngân hàng đồng ngoại tệ: Trong thị trường liên ngân hàng đồng ngoại tệ này có thể chia theo các đồng tiền mạnh trên thế giới như đồng đôla Mỹ, đồng Bảng Anh, đồng mark Đức (hoặc hiện nay là đồng EURO).
Trọng tâm của thị trường ngoại tệ liên ngân hàng ( thị trường hối đoái) là thị trường liên ngân hàng. Có hai hệ thống tổ chức thị trường hối đoái:
* Hệ thống Anh- Mỹ: Thị trường hối đoái là thị trường OTC, không có địa điểm cụ thể mà là một mạng lưới thông tin liên lạc liên ngân hàng nối mạng điện tử với nhau và với người môi giới.
* Hệ thống châu Âu lục địa , không gồm nước Anh: Thị trường có địa điểm nhất định, chủ yếu là qua telex, fax, Reuter hoặc tại Sở giao dịch ngoại hối.
Nếu xét theo nghiệp vụ thì thị trường ngoại hối liên ngân hàng gồm có:
* Thị trường liên ngân hàng giao ngay: là thị trường lớn nhất thế giới, trung bình có khoảng 1000 tỷ USD / ngày giao dịch. Đây là thị trường phi tập trung gồm các ngân hàng thương mại lớn và người môi giới ngoại hối liên hệ với nhau. Trên thị trường này có 2 cấp là:
Thị trường liên ngân hàng trực tiếp giữa các ngân hàng: Các ngân hàng giao dịch trực tiếp với nhau không qua trung gian , tất cả các ngân hàng tham gia thị trường đều là nhà tạo thị trường. Các ngân hàng yết giá mua và bán trực tiếp cho nhau theo phương thức đấu giá mở hai chiều( Open bid double Auction). Đây là thị trường phi tập trung, liên tục, đấu giá mở và giao dịch hai chiều.
Thị trường liên ngân hàng gián tiếp thông qua môi giới: Mọi giao dịch được tiến hành qua người môi giới, họ giao dịch duy nhất cho khách hàng và thu hoa hồng từ ngân hàng mua và ngân hàng bán. Đây là thị trường bán tập trung, liên tục, đặt lệnh có giới hạn, đấu giá một chiều .
Tỷ giá được hình thành giữa các ngân hàng trên thị trường liên ngân hàng ( tỷ giá bán buôn) là cơ sở hình thành nên tỷ giá bán lẻ giữa các ngân hàng và khách hàng.
* Thị trường liên ngân hàng có kỳ hạn: các giao dịch kỳ hạn trên thị trường liên ngân hàng được thực hiện trên cơ sở giao dịch hoán đổi tiền tệ. Trên thị trường liên ngân hàng, các giao dịch hoán đổi là rất phổ biến, còn giao dịch mua đứt bán đứt thì ít hơn.
Trên thị trường ngoại hối liên ngân hàng, các ngân hàng luôn đóng vai trò chủ đạo với tư cách nhà tạo thị trường, nhà môi giới, nhà chấp nhận giá, nhà đầu cơ, nhà bảo lãnh rủi ro ngoại hối...
- Phân loại theo các loại giao dịch: Thị trường liên ngân hàng bao gồm:
+ Thị trường liên ngân hàng truyền thống: gồm thị trường tiền gửi và tiền vay liên ngân hàng.
+ Thị trường liên ngân hàng phái sinh: Repo, SWAPS...
- Phân theo thời hạn của các giao dịch trên thị trường
+ Cho vay qua đêm (overnight borrowings)
+ Cho vay có kỳ hạn cố định: Thông thường các khoản vay trên thị trường liên ngân hàng có kỳ hạn dưới 1 năm
+ Cho vay qua đêm liên tục: Là loại cho vay qua đêm nhưng nó được tự động gia hạn khoản vay, trừ khi nó được chấm dứt theo ý chí bởi bên cho vay hoặc đi vay.
- Phân loại theo công cụ giao dịch trên thị trường
+ Thị trường trái phiếu chính phủ trung ương và trái phiếu chính quyền địa phương
+ Thị trường tín phiếu ngân hàng trung ương
+ Thị trường thương phiếu và các chấp phiếu của ngân hàng (Bankers acceptances).
4. Đặc điểm của thị trường liên ngân hàng:
Thị trường LNH là 1 bộ phận trong thị trường tiền tệ.Có những đặc điểm cơ bản sau:
Là thị trường vô hình, liên kết toàn cầu:
Thông qua hệ thống giao dịch hiện đại, các doanh vụ mua bán trên thị trường liên ngân hàng được thực hiện trên cơ sở liên kết toàn cầu giữa các ngân hàng, các nhà kinh doanh phi ngân hàng và người môi giới tiền tệ. Thị trường liên ngân hàng hoạt động 24/24 giờ trong 1 ngày trên phạm vi quốc tế. Thông qua hệ thống giao dịch điện tử nối mạng quốc tế (Reuter hoặc Down Jones Teletate), một ngân hàng ở một quốc gia có thể giao dịch với hầu hết các ngân hàng khác ở trên thế giới.
Ví dụ: Tại cùng thời điểm, một ngân hàng ở Singapore có thể thực hiện giao dịch vay vốn tại NewYork và sau đó gửi tại London nếu như giao dịch đó mang lại lợi ích cho ngân hàng. Tương tự, ngân hàng cũng có thể bán ngoại tệ, bán các chứng khoán ngắn hạn tại thị trường này và lập tức đầu tư vào một thị trường khác nhằm kiếm được lợi nhuận.
Sự biến động của một thị trường (đặc biệt là những thị trường lớn) sẽ có ảnh hưởng sâu sắc đến các thị trường khác, thậm chí cả thế giới.
Ví dụ: Cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ ở châu Á năm 1997-1998 được bắt đầu ở Thái Lan và ngay lập tức phản ứng dây chuyền đến các nước châu Á khác mà mức độ khủng hoảng của từng nước là khác nhau và phụ thuộc vào mức độ mở cửa của thị trường đó với bên ngoài
- Thị trường liên ngân hàng là thị trường cực kỳ nhạy cảm và là thị trường thông tin:
Thị trường liên ngân hàng là một mạng lưới các quan hệ ngân hàng đại lý, trong đó ngân hàng thương mại này mở tài khoản tiền gửi thanh toán tại ngân hàng thương mại khác. Hệ thống tài khoản giữa các ngân hàng đại lý giúp cho thị trường liên ngân hàng hoạt động hiệu quả.
Phần lớn các giao dịch mua bán tiền tệ được luân chuyển qua thị trường liên ngân hàng toàn cầu- một thị trường bán buôn giữa các ngân hàng thông qua điện thoại, telex, máy tính, fax
Mặt khác, mức độ nhanh nhạy của thị trường còn phụ thuộc vào trình độ hiện đại của hệ thống thanh toán liên ngân hàng, vì đặc điểm của các khoản ngân quỹ là rất ngắn hạn và đòi hỏi mức độ kịp thời trong luân chuyển ngân quỹ.
-Thị trường liên ngân hàng chủ yếu là thị trường bán buôn:
Hàng hoá giao dịch ở thị trường liên ngân hàng là mua bán tiền gửi ngân hàng, tức là khoản dự trữ dư thừa tạm thời với những giao dịch lớn trị giá hơn 1 triệu USD ở Mỹ ( tức là bán buôn). Những giao dịch lẻ được thực hiện ở thị trường bán lẻ của những người kinh doanh nhỏ hay các ngân hàng nhỏ. Ngoài ra, các loại giấy tờ có giá ngắn hạn là hàng hóa được mua bán thường xuyên và với khối lượng lớn trên thị trường này.
-Thị trường liên ngân hàng là thị trường có độ tin cậy rất cao:
Thành viên của thị trường chủ yếu là các ngân hàng và các tổ chức trung gian tài chính đáp ứng được các yêu cầu về vốn, ký quỹ, chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp và có giấy phép hành nghề. Các giao dịch ở đây hầu như không có tài sản đảm bảo, các thủ tục pháp lý cực kỳ đơn giản.
- Thị trường liên ngân hàng là thị trường vốn ngắn hạn:
Tuy các quốc gia không quy định thị trường liên ngân hàng là thị trường vốn ngắn hạn nhưng trong thực tế các giao dịch trên thị trường liên ngân hàng chủ yếu là các giao dịch ngắn hạn.
- Thị trường liên ngân hàng thực hiện giao dịch thông qua các công cụ hiện đại:
Thị trường liên ngân hàng là thị trường giao dịch mà chủ thể tham gia là các ngân hàng, các nhà kinh doanh (Dealers) và nhà môi giới (brokers). Trên thị trường liên ngân hàng, người môi giới( đa số là ngân hàng) mua bán tiền gửi qua điện thoại, máy tính...bằng các công cụ phái sinh như quyền lựa chọn, hợp đồng tương lai...
5.Vai trò của thị trường liên ngân hàng
Vai trß cña thÞ trêng liªn ng©n hµng ®èi víi thÞ trêng tµi chÝnh
ThÞ trêng liªn ng©n hµng cã mét vai trß v« cïng quan träng ®èi víi ho¹t ®éng tµi chÝnh, ng©n hµng nãi chung vµ víi thÞ trêng tiÒn tÖ nãi riªng. ThÞ trêng tµi chÝnh ra ®êi lµ ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn cung cÇu vÒ vèn trong nÒn kinh tÕ. Nhê cã thÞ trêng nµy mµ tèc ®é lu©n chuyÓn vèn trªn thÞ trêng tµi chÝnh ®îc ®Èy m¹nh
§èi víi thÞ trêng tµi chÝnh nãi chung, thÞ trêng liªn ng©n hµng còng cã ý nghÜa lµ mét trong nh÷ng thÞ trêng c¬ së vµ quan träng. ThÞ trêng hèi ®o¸i liªn ng©n hµng lµ thÞ trêng tµi chÝnh lín nhÊt thÕ giíi hiÖn nay xÐt c¶ vÒ doanh sè, tû träng vµ kh¶ n¨ng sinh lîi nhuËn. ViÖc lu©n chuyÓn vèn trªn thÞ trêng tiÒn tÖ quèc tÕ chñ yÕu ®îc h×nh thµnh tõ viÖc di chuyÓn ngo¹i tÖ thuéc dù tr÷ lu ®éng do c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i trùc tiÕp n¾m gi÷ vµ ®iÒu hµnh kinh doanh
§èi víi thÞ trêng chøng kho¸n, thÞ trêng liªn ng©n hµng lµ thÞ trêng nÒn t¶ng, v× c¸c giao dÞch chøng kho¸n ph¶i ®îc thanh to¸n th«ng qua hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö liªn ng©n hµng, qua trung t©m thanh to¸n bï trõ , qua c¸c ng©n hµng chØ ®Þnh thanh to¸n.... Ngoµi ra, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i thùc hiÖn nghiÖp vô cÇm cè chøng kho¸n trung vµ dµi h¹n, mua b¸n ®øt chøng kho¸n hoÆc thùc hiÖn c¸c hîp ®ång Repo ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, còng nh cho vay tiÒn ®Ó mua chøng kho¸n, cho vay chøng kho¸n... .
§èi víi viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng cña thÞ trêng tµi chÝnh: C¸c thÞ trêng tµi chÝnh nãi chung ®Òu cã 3 chøc n¨ng sau:
- Chøc n¨ng íc ®Þnh gi¸ c¸c c«ng cô tµi .ThÞ trêng thêng xuyªn ph¶i ®¬ng ®Çu víi c¸c cuéc khñng ho¶ng íc ®Þnh gi¸, thÞ trêng liªn ng©n hµng rÊt nh¹y c¶m víi l·i suÊt vµ tû gi¸ vµ víi nh÷ng biÕn ®éng cã liªn quan ®Õn gi¸ trÞ danh môc ®Çu t. Do ®ã nã cung cÊp nh÷ng d÷ liÖu cho nh÷ng ngêi quan t©m mét c¸ch kÞp thêi.
- Chøc n¨ng ph©n chia rñi ro cã liªn quan ®Õn vÞªc n¾m gi÷ c¸c c«ng cô tµi chÝnh : ViÖc ph©n bæ tèt rñi ro lµ mét trong nh÷ng chøc n¨ng chñ yÕu cña nÒn tµi chÝnh hiÖn ®¹i. Cã nhiÒu c¸ch trî gióp cho viÖc ph©n chia rñi ro trªn thÞ trêng tµi chÝnh, trong ®ã thÞ trêng liªn ng©n hµng lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc tµi chÝnh ho¸ c¸c lo¹i h×nh rñi ro bëi tÝnh ng¾n h¹n, b¸n bu«n vµ n¨ng ®éng cña m×nh.
- Chøc n¨ng kiÓm so¸t vµ b¶o ®¶m tÝnh hiÖu qu¶ cña ph©n bæ vèn:
ThÞ trêng gi÷a c¸c ng©n hµng ho¹t ®éng h÷u hiÖu sÏ gãp phÇn kiÓm so¸t ng©n hµng tèt h¬n, kiÓm so¸t ban l·nh ®¹o tèt h¬n, gãp phÇn t¹o ra khung thÓ chÕ tho¶ ®¸ng cho ho¹t ®éng ph©n bæ vèn.
5.2. §èi víi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ:
ThÞ trêng liªn ng©n hµng lµ ®Æc biÖt quan träng ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ v× nã ph¶n ¸nh thùc tr¹ng vèn kh¶ dông cña c¸c tæ chøc tÝn dông, chuyÓn t¶i c¸c tÝn hiÖu cña ng©n hµng trung ¬ng tíi nÒn kinh tÕ mét c¸ch dÔ dµng h¬n, nãi c¸ch kh¸c, thÞ trêng tiÒn tÖ lµ m«i trêng ®Ó Ng©n hµng trung ¬ng sö dông c¸c c«ng cô cña m×nh.
- VÒ th«ng tin: ThÞ trêng liªn ng©n hµng lµ n¬i ®a ra c¸c tÝn hiÖu cho viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña ng©n hµng trung ¬ng mét c¸ch nh¹y c¶m vµ kÞp thêi( vÒ møc ®é mÊt gi¸ cña ®ång tiÒn, tû gi¸, l·i suÊt, nhu cÇu vèn kh¶ dông cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i...). C¸c d÷ liÖu vÒ tÝn dông ng©n hµng lµ rÊt quan träng trong thùc hiÖn nh÷ng thay ®æi chÝnh s¸ch, tríc hÕt lµ sè liÖu vÒ cung cÇu dù tr÷ cña ng©n hµng.
- VÒ l·i suÊt: ThÞ trêng liªn ng©n hµng ph¶n ¸nh sù thay ®æi lîng dù tr÷ d thõa ë mét ng©n hµng , qua ®ã mµ t¸c ®éng ®Õn dù tr÷ cña c¸c ng©n hµng kh¸c vµ toµn hÖ thèng. Møc cung tiÒn trung ¬ng trªn thÞ trêng liªn ng©n hµng t¨ng trong khi c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng ®æi sÏ lµm gi¶m l·i suÊt qua ®ªm, ¶nh hëng ®Õn c¸c møc l·i suÊt kh¸c cña nÒn kinh tÕ
ThÞ trêng liªn ng©n hµng chÝnh lµ n¬i mµ ng©n hµng trung ¬ng sö dông ®Ó t¸c ®éng vµo nÒn kinh tÕ th«ng qua c¸c biÕn ®éng vÒ l·i suÊt liªn ng©n hµng, viÖc lùa chän sö dông c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Tõ thÞ trêng tiÒn tÖ ng¾n h¹n mµ c¸c t¸c ®éng nµy sÏ ®îc chuyÓn tíi c¸c thÞ trêng tµi chÝnh kh¸c nh thÞ trêng chøng kho¸n, thÞ trêng ngo¹i hèi vµ c¸c thÞ trêng tµi s¶n kh¸c.
5.3. §èi víi nÒn kinh tÕ:
Th«ng qua ho¹t ®éng cña thÞ trêng liªn ng©n hµng, c¸c tæ chøc tÝn dông sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn cña m×nh vµ suy réng ra lµ toµn bé nguån lùc cña x· héi ®îc sö dông cã hiÖu qu¶. §øng trªn quan ®iÓm lîi Ých cña hÖ thèng ng©n hµng vµ cña toµn bé nÒn kinh tÕ th× ho¹t ®éng cña thÞ trêng liªn ng©n hµng gãp phÇn lµm cho nguån vèn ng©n hµng ®îc sö dông hiÖu qu¶ nhÊt, kh«ng g©y l·ng phÝ; tøc lµ c¸c nguån lùc cña x· héi ®îc sö dông liªn tôc vµ hiÖu qña nhÊt.
5.4. §èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông:
ThÞ trêng liªn ng©n hµng t¹o ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o an toµn cho hÖ thèng ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông:
Khi møc dù tr÷ cña tæ chøc tÝn dông kh«ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu thanh to¸n cña kh¸ch hµng (tæ chøc tÝn dông gÆp khã kh¨n trong thanh to¸n) th× tæ chøc tÝn dông cã thÓ gi¶i quyÕt ®îc th«ng qua giao dÞch trªn thÞ trêng liªn ng©n hµng. Do tÝnh nh¹y c¶m cña c¸c tµi s¶n tµi chÝnh nªn ho¹t ®éng tµi chÝnh, ng©n hµng dÔ dÉn ®Õn ph¶n øng d©y chuyÒn khi x¶y ra khñng ho¶ng (khi mét tæ chøc tÝn dông mÊt kh¶ n¨ng chi tr¶ th× ngay sau ®ã ngêi d©n sÏ ®æ x« ®Õn tÊt c¶ c¸c tæ chøc tÝn dông n¬i göi tiÒn ®Ó rót tiÒn), t¹o ra sù mÊt chi tr¶ cña c¶ hÖ thèng. Ho¹t ®éng thÞ trêng liªn ng©n hµng th«ng suèt, linh ho¹t sÏ lµ kªnh truyÒn t¶i vèn nhanh chãng cho c¸c tæ chøc tÝn dông gÆp khã kh¨n vµ gãp phÇn b¶o ®¶m an toµn cña toµn bé hÖ thèng ng©n hµng.
§èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông, viÖc duy tr× thêng xuyªn kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ thu ®îc lîi nhuËn tèi ®a lµ hai môc tiªu ho¹t ®éng nhng chóng thêng ®èi ngîc nhau. §iÒu nµy g©y khã kh¨n cho c¸c tæ chøc tÝn dông khi cÇn quyÕt ®Þnh vÒ kho¶n tiÒn dù tr÷. ChÝnh thÞ trêng tiÒn tÖ vµ thÞ trêng liªn ng©n hµng lµ n¬i gióp cho c¸c tæ chøc tÝn dông nhanh chãng t×m kiÕm c¸c nguån tiÒn mÆt, t¨ng c¬ héi thu l·i b»ng c¸ch h¹n chÕ c¸c kho¶n dù tr÷ ë møc thÊp nhÊt ®Ó ph©n chia ng©n quü cho c¸c tµi s¶n sinh lêi, ®ång thêi ®iÒu chØnh kÞp thêi c¸c ph¬ng tiÖn chi tr¶.
II. Giá của thị trường liên ngân hàng
Giá của thị trường liên ngân hàng chủ yếu là lãi suất liên ngân hàng
1.Khái niệm
Lãi suất hình thành trên thị trường tiền tệ là giá cả của quyền sử dụng vốn mà người cho vay đòi hỏi người đi vay phải trả sau một thời gian nhất định, thường là ngắn hạn.
Lãi suất liên ngân hàng là mức lãi suất các ngân hàng áp dụng cho nhau vay, được ấn định hàng ngày,dựa trên quan hệ cung cầu tiền của các tổ chức tín dụng và chịu sự chi phối bởi lãi suất tái cấp vốn của ngân hàng nhà nước.
Lãi suất áp dụng ở mức bán buôn thấp hơn nhiều so với cho các tổ chức kinh tế vay.
Thường thì các ngân hàng cho nhau vay chỉ với thời hạn ngắn. Về dài hạn các ngân hàng thương mại không bị thiếu tiền. Có thiếu thì cũng là trên tầm vĩ mô, chuyện hụt tiền trong ngày chỉ là do cho vay hơi nhiều qúa trong ngày
Các ngân hàng nhỏ thị phần kém không huy động được nhiều vốn từ dân cư, tổ chức kinh tế thì phải vay lại các ngân hàng lớn hơn nơi có thừa nguồn vốn cho mục đích kinh doanh cúa mình: cho các tổ chức kinh tế vay lại, mua cổ phần trái phiếu....
2.Cơ sở hình thành
L·i suÊt trªn thÞ trêng liªn ng©n hµng ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së cung cÇu vµ gåm hai bé phËn:
+ L·i suÊt cña nguån vèn cho vay theo tõng kú h¹n. §©y lµ l·i suÊt mµ ng©n hµng vay ph¶i tr¶ cho ng©n hµng cho vay vÒ viÖc sö dông nguån vèn cña ng©n hµng cho vay trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Ngoµi viÖc phô thuéc vµo cung cÇu tiÒn tÖ trªn thÞ trêng, l·i suÊt nµy cßn phô thuéc rÊt nhiÒu vµo l·i suÊt cña nguån huy ®éng cña ng©n hµng cho vay.
+ X¸c lËp mét biªn ®é xung quanh l·i suÊt cho vay theo tõng kú h¹n trªn thÞ trêng. Biªn ®é nµy lín hay nhá phô thuéc rÊt nhiÒu vµo rñi ro cña thÞ trêng vµ rñi ro tÝn dông.
Ng©n hµng trung ¬ng kh«ng tham gia vµ kh«ng can thiÖp trùc tiÕp vµo thÞ trêng liªn ng©n hµng, nhng nã cã vai trß v« cïng quan träng trong viÖc h×nh thµnh lªn l·i suÊt cña thÞ trêng th«ng qua c¸c can thiÖp gi¸n tiÕp. Can thiÖp gi¸n tiÕp cña ng©n hµng trung ¬ng ®îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c h×nh thøc sau:
- Th«ng qua c¸c c«ng cô cña m×nh (®Æc biÖt lµ c«ng cô thÞ trêng më), Ng©n hµng trung ¬ng thùc hiÖn viÖc b¬m, hót tiÒn ra khái lu th«ng, tõ ®ã t¸c ®éng tíi cung- cÇu tiÒn tÖ trªn thÞ trêng theo mong muèn cña ng©n hµng trung ¬ng vµ h×nh thµnh nªn l·i suÊt thÞ trêng phï hîp víi môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ.
- Th«ng qua c¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt cña ng©n hµng trung ¬ng: Th«ng qua viÖc c«ng bè l·i suÊt chiÕt khÊu, l·i suÊt Lombard, l·i suÊt trªn thÞ trêng më... Ng©n hµng trung ¬ng cã thÓ kiÓm so¸t ®îc nh÷ng biÕn ®éng cña l·i suÊt thÞ trêng tiÒn tÖ vµ thÞ trêng liªn ng©n hµng. Gi¶ sö l·i suÊt thÞ trêng ®ang cã chiÒu híng t¨ng cao, ng©n hµng trung ¬ng muèn ®iÒu chØnh gi¶m l·i suÊt thÞ trêng th× cã thÓ c¾t gi¶m l·i suÊt chiÕt khÊu vµ më réng ®èi tîng còng nh h¹n møc chiÕt khÊu ®èi víi c¸c ng©n hµng.
- PhÝ m«i giíi trong giao dÞch liªn ng©n hµng:c¸c giao dÞch liªn ng©n hµng thùc hiÖn liªn tôc bªn c¹nh ho¹t ®éng thanh to¸n cña c¸c ng©n hµng. V× vËy thÞ trêng liªn ng©n hµng ®ãng vai trß quan träng ®èi víi mçi ng©n hµng trong viÖc ®iÒu chØnh kh¶ n¨ng b¶o ®¶m thanh to¸n cña m×nh. C¨n cø vµo dù b¸o vèn kh¶ dông cña m×nh, c¸c ng©n hµng chµo l·i suÊt cho vay/®i vay theo c¸c lo¹i thêi h¹n kh¸c nhau lªn mµn h×nh giao dÞch. C¸c ng©n hµng, ngêi kinh doanh (Dealers) tho¶ thuËn víi nhau th«ng qua ®iÖn tho¹i (mét nöa sè giao dÞch liªn ng©n hµng ®îc thùc hiÖn th«ng qua giao dÞch trùc tiÕp c¸c ng©n hµng, nöa cßn l¹i ®îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c nhµ m«i giíi (Brokers).
Møc phÝ m«i giíi trªn thÞ trêng liªn ng©n hµng lµ hoµn toµn tù do theo cung cÇu cña thÞ trêng, nhng nh×n chung lµ thÊp.
ThÞ trêng liªn ng©n hµng kh«ng ®îc ®iÒu chØnh bëi bÊt kú mét bé luËt cô thÓ nhng c¸c thµnh viªn tham gia thÞ trêng nµy chÞu sù gi¸m s¸t theo quy ®Þnh cña LuËt ng©n hµng, LuËt Tµi chÝnh hay cña hiÖp héi c¸c ng©n hµng. Thªm vµo ®ã, c¸c thµnh viªn ®Òu cam kÕt thùc hiÖn theo mét néi quy cña thÞ trêng mµ néi quy nµy quy ®Þnh cô thÓ vÒ thuËt ng÷, ph¬ng ph¸p tÝnh l·i suÊt, x¸c ®Þnh tiªu chuÈn hå s¬, gi¶i quyÕt nh÷ng víng m¾c.....
3. ý nghÜa cña l·i suÊt trªn thÞ trêng liªn ng©n hµng:
- L·i suÊt trªn thÞ trêng liªn ng©n hµng ph¶n ¸nh chÝnh x¸c quan hÖ cung cÇu vèn trong nÒn kinh tÕ vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian. Th«ng qua ho¹t ®éng huy ®éng vµ sö dông vèn gi÷a c¸c ng©n hµng , c¸c ng©n hµng cã thÓ chµo b¸n vèn hoÆc xin vay ®èi víi c¸c kh¸ch hµng cña m×nh. V× vËy, l·i suÊt liªn ng©n hµng ph¶n ¸nh quan ®iÓm vµ tÝn hiÖu cña ng©n hµng trung ¬ng ®èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông còng nh tr¹ng th¸i cung cÇu vÒ vèn kh¶ dông cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i.
- L·i suÊt cña thÞ trêng liªn ng©n hµng ®îc coi lµ c¬ së x¸c ®Þnh l·i suÊt thÞ trêng. L·i suÊt liªn ng©n hµng thêng ph¶n ¸nh xu híng l·i suÊt cña ng©n hµng trung ¬ng. L·i suÊt trªn thÞ trêng liªn ng©n hµng lµ mét trong nh÷ng c¨n cø ®Ó c¸c thµnh viªn tham gia thÞ trêng x¸c ®Þnh ®óng híng l·i suÊt tiÒn göi, l·i suÊt tiÒn vay ®èi víi kh¸ch hµng cña m×nh. L·i suÊt nµy t¨ng, gi¶m cã thÓ cho thÊy møc t¨ng gi¶m t¬ng øng cña l·i suÊt thÞ trêng trong thêi gian tríc m¾t. L·i suÊt liªn ng©n hµng ng¾n h¹n còng lµ c¬ së ®Ó gãp phÇn h×nh thµnh l·i suÊt tÝn dông trung vµ dµi h¹n trªn thÞ trêng.
VÝ dô: Khi ng©n hµng trung ¬ng n©ng l·i suÊt chiÕt khÊu th× c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i còng n©ng l·i suÊt chiÕt khÊu ®èi víi c¸c chøng kho¸n ng¾n h¹n. L·i suÊt cña th¬ng phiÕu, tÝn phiÕu kho b¹c... sÏ t¨ng lªn, dÉn ®Õn viÖc cung vèn cho thÞ trêng tiÒn tÖ thø cÊp sÏ ®îc thùc hiÖn víi l·i suÊt cao h¬n tríc. Khi ®ã, l·i suÊt ë thÞ trêng sÏ t¨ng lªn v× c¸c ng©n hµng sÏ n©ng l·i suÊt c¬ b¶n ®Ó duy tr× chªnh lÖch chi phÝ vèn vµ l·i.
III. Phương thức hoạt động trên thị trường liên ngân hàng
1. Nghiệp vụ tín dụng
1.1 Nguyên tắc tín dụng của ngân hàng trung ương
An toàn và bảo toàn vốn trong nghiệp vụ tín dụng
Các khoản tín dụng cung ứng luôn gắn với mục tiêu chính sách tiền tệ trong thời kỳ
Ngân hàng trung ương kiểm soát mọi nghiệp vụ tín dụng về số lượng cũng như xu hướng phát triển để thực hiện chính sách tiền tệ có hiệu quả nhất
1.2 Nghiệp vụ tín dụng ở ngân hàng trung ương
Ngân hàng trung ương cho các tổ chức tín dụng vay vốn theo các hình thức sau
Tái cấp vốn
Cho vay đáp ứng nhu cầu thanh toán
Cho vay khắc phục tình trạng mất khả năng chi trả
Cụ thể như sau:
Thứ nhất: tái cấp vốn
Tái cấp vốn là hình thức cấp tín dụng có bảo đảm của ngân hàng nhà nước nhằm cung ứng vốn ngắn hạn và phương tiện thanh toán cho các ngân hàng.
Nghiệp vụ này gồm:
Nghiệp vụ thấu chi (Overdraft facility):Cung cấp vốn qua đêm cho các TCTD do thiếu hụt khả năng thanh toán khi tham gia hệ thống thanh toán của NHTW. Nghiệp vụ này quy định thời hạn cho vay qua đêm với lãi suất cao hơn lãi suất thị trường. Khoản vay này phát sinh theo đề nghị của các TCTD mà không có sự thoả thuận trước của NHTW.
Nghiệp vụ lombar: là nghiệp vụ cung cấp vốn không liên tục theo yêu cầu của TCTD tại một lãi suất cụ thể biết trước. Tỷ lệ lãi suất áp dụng trong cho vay lombar thường là tỷ lệ lãi suất phạt cao hơn lãi suất thị trường. Nghiệp vụ này được thực hiện do phát sinh nhu cầu thiếu hụt khả năng thanh toán ngoài dự kiến và không phải là phương tiện cung cấp nguồn vốn lâu dài cho các TCTD, thời hạn cho vay qua đêm hoặc vài ngày. Chúng thường phát sinh vào cuối ngày.
Chiết khấu,tái chiết khấu chứng từ có giá: là việc NHTW mua các chứng từ có giá chưa đến thời hạn thanh toán của các TCTD. Trong đó chiết khấu là việc NHTW mua các chứng từ có giá chưa đến thời hạn thanh toán, các chứng từ có giá này các TCTD mua trên thị trường sơ cấp, còn tái chiết khấu là việc NHTW mua các chứng từ có giá chưa đến hạn thanh toán mà các chứng từ có giá này các TCTD đã mua lại trên thị trường thứ cấp.
Đối tượng chiết khấu, tái chiết khấu:là các chứng từ có giá bao gồm tín phiếu, trái phiếu Chính phủ, tín phiếu NHTW, kỳ phiếu, trái phiếu NHTW, thương phiếu…được thống đốc NHTW quy định trong từng thời kỳ.
Cho vay có đảm bảo bằng cầm cố các chứng từ có giá: NHTW cho các tổ chức tín dụng vay vốn có đảm bảo bằng cầm cố chứng từ có giá nhằm cung ứng vốn ngắn hạn và phương tiện thanh toán
Thứ hai: cho vay đáp ứng nhu cầu thanh toán
Trong quá trình cung ứng dịch vụ cho khách hàng,các tổ chức tín dụng có thể xảy ra tình trạng tạm thời thiếu hụt vốn trong thanh toán. Để đảm bảo khả năng thanh toán cho các tổ chức tín dụng, NHTW có thể xem xét để cho vay dưới các hình thức sau:
Cho vay bù đắp thiếu hụt trong thanh toán bù trừ:
Tổ chức tín dụng khi tham gia thanh toán bù trừ qua ngân hàng trung ương có thể xảy ra tình trạng trong một phiên giao dịch số phải trả lớn hơn số phải thu nhưng số dư trên tài khoản tại NHTW của tổ chức tín dụng đó không đủ để thanh toán. Khi đó NHTW cho tổ chức tín dụng vay để chi trả. Thời hạn cho vay này thường ngắn
Thấu chi và cho vay qua đêm trong thanh toán liên ngân hàng
Thấu chi trong thanh toán liên ngân hàng là việc các ngân hàng được cho vượt số dư có trên tài khoản thanh toán của mình tại NHTW trong ngày thanh toán. NHTW cho các tổ chức tín dụng thấu chi nhằm mục đích bù đắp thiếu hụt tạm thời vốn thanh toán trong ngày
Cho vay qua đêm trong thanh toán liên ngân hàng là hình thuwcstais cấp vốn của NHTW đối với các tổ chức tín dụng nhằm tất toán khoản thấu chi tại thời điểm cuối ngày làm việc
Thứ ba: cho vay khắc phục tình trạng tạm thời mất khả năng chi trả
Trong những trường hợp đặc biệt, khi được chính phủ chấp thuận, NHTW cho vay đối với các tố chức tín dụng tạm thời mất khả năng chi trả, có nguy cơ gây mất an toàn cho hệ thống các tổ chức tín dụng.
Số tiền cho vay, thời hạn cho vay được xác định tùy theo từng trường hợp cụ thể, NHTW sẽ tăng cường các biện pháp kiểm soát đặc biệt đối với tổ chức tín dụng để hạn chế rủi ro, đảm bảo an toàn cho tổ chức tín dụng và đảm bảo khả năng chi trả cho NHTW
2.Nghiệp vụ bảo lãnh
2.1 Khái niệm
Bảo lãnh của NHTW là việc NHTW đứng ra cam kết với bên nhận bảo lãnh về việc thực hiện các nghĩa vụ tài chính thay cho bên được bảo lãnh trong trường hợp bên được bảo lãnh không thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ đã cam kết với bên nhận bảo lãnh
2.2 Đối tượng và loại hình bảo lãnh
Đối tượng được bảo lãnh của NHTW là các tổ chức tín dụng được phép trực tiếp vay vốn nước ngoài theo phương thức tự vay tự trả.
Loại bảo lãnh: Bảo lãnh của NHTW chủ yếu là bảo lãnh cho các tổ chức tín dụng vay vốn nước ngoài
2.3 Điều kiện cấp bảo lãnh
NHTW cấp bảo lãnh cho các tổ chức tín dụng vay vốn nước ngoài khi có đủ các điều kiện sau:
Hoạt động kinh doanh và tình hình tài chính trong trạng thái bình thường
Có dự án sử dụng khoản vay để đầu tư tín dụng hoặc bổ sung nguồn vốn tín dụng khả thi có khả năng thu hồi vốn
Có hợp đồng vay nước ngoài được ký kết và được các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt
2.4 Thủ tục cấp bảo lãnh
Tổ chức tín dụng lập hồ sơ đề nghị cấp bảo lãnh gửi đến NHTW
NHTW thẩm định hồ sơ và gia quyết định cấp bảo lãnh
NHTW kí hợp đồng bảo lãnh với tổ chức tín dụng và phát hành thư bảo lãnh
Tổ chức tín dụng thanh toán phí bảo lãnh và các khoản phí khác cho NHTW
Tất toán bảo lãnh :Hết thời hạn bảo lãnh hoặc khi có xác nhận của bên nhận bảo lãnh về việc hoàn thành nghĩa vụ trả nợ của bên được bảo lãnh,NHTW tiến hành tất toán bảo lãnh
3. Nghiệp vụ thanh toán
3.1 Thanh toán qua tài khoản tiền gửi tại NHTW
Thanh toán qua tiền gửi tại NHTW được áp dụng trong thanh toán qua lại giữa hai ngân hàng hoặc đơn vị ngân hàng khác hệ thống có tài khoản tiền gửi tại NHTW.
Điều kiện để các ngân hàng thực hiện thanh toán qua tài khoản tiền gửi tai NHTW:
Các ngân hàng phải mở tài khoản tiền gửi tại sở giao dịch hoặc chi nhánh NHTW và phải đăng ký mẫu dấu, chữ ký trong giao dịch thanh toán với NHTW nơi mở tài khoản
Dấu và chữ ký trên chứng từ thanh toán và bảng kê chứng từ thanh toán qua NHTW phải đúng với mẫu đã đăng ký với NHTW nơi mở tài khoản
Tài khoản tiền gửi tại NHTW của ngân hàng trả tiền phải có đủ số dư để bảo đảm thanh toán kịp thời
Quy trình thanh toán giữa các ngân hàng:
Tại ngân hàng bên trả tiền
Ngân hàng phải lập và gửi NHTW nơi mình mở tài khoản các chứng từ thanh toán hoặc bảng kê để thực hiện thanh toán theo đúng quy định
Tại NHTW
Khi tiếp nhận các chứng từ thanh toándo ngân hàng bên trả tiền chuyển đến sẽ xử lý:
Nếu hai ngân hàng đều mở tài khoản tiền gửi tại cùng một đơn vị NHTW thì sở giao dịch hoặc chi nhánh NHTW sẽ căn cứ các chứng từ gốc do ngân hàng bên trả tiền gửi đến để tiến hành hạch toán vào các tài khoản thích hợp và báo nợ báo có cho các ngân hàng liên quan.
Nếu hai ngân hàng mở tài khoản tiền gửi tại hai đơn vị NHTW khác nhau thì NHTW phục vụ ngân hàng bên trả tiền phải căn cứ chứng từ gốc để lập lệnh chuyển tiền đi đơn vị NHTW nơi ngân hàng bên thụ hưởng mở tài khoản tiền gửi. Khi nhận được lệnh chuyển tiền đến, đơn vị NHTW phục vụ ngân hàng bên thụ hưởng sẽ ghi có và gửi chứng từ báo có cho ngân hàng bên thụ hưởng.
Tại ngân hàng bên thụ hưởng
Sau khi tiếp nhận và kiểm soát chứng từ thanh toán do NHTW chuyển sang, nếu không có sai sót, ngân hàng bên thụ hưởng sẽ ghi nợ tài khoản tiền gửi tại NHTW và ghi có vào tài khoản tiền gửi của khách hàng hoặc tài khoản nội bộ thích hợp
Thanh toán bù trừ giữa các ngân hàng (TTBT)
TTBT là hệ thống chiếm tỉ trọng lớn nhất trong hệ thống thanh toán liên ngân hàng, góp phần đáng kể trong việc đẩy nhanh tốc độ thanh toán trên địa bàn các tỉnh, thành phố, tiết kiệm vốn trong thanh toán
TTBT giữa các ngân hàng là phương thức thanh toán vốn giữa các ngân hàng được thực hiện bằng cách bù trừ tổng số phải thu, phả trả để thanh toán số chênh lệch
Nghiệp vụ thanh toán bù trừ truyền thống (TTBT giấy)
Khi thực hiện TTBT các ngân hàng tham gia phải tuân thủ các nguyên tắc sau:
Phải có văn bản đề nghị tham gia TTBT và cam kết chấp hành đúng các quy định trong TTBT
Có văn bản giới thiệu các nhân viên có trách nhiệm đến trực tiếp giao, nhận chứng từ và làm thủ tục thanh toán
Phải thực hiện đúng giờ giao và nhận chứng từ theo quy định chung của ngân hàng chủ trì
Phải lập đúng, đầy đủ, kịp thời các giấy tờ trước và trong khi giao dịch TTBT
Nguyên tắc số chênh lệch trong thanh toán bù trừ giấy:
Ngân hàng chủ trì được chủ động trích tài khoản tiền gửi của các thành viên phải trả để thanh toán cho ngân hàng thành viên được thu
Nếu tài khoản tiền gửi của ngân hàng thành viên phải trả hết số dư hoặc không đủ số dư để thanh toán thì vay ngân hàng chủ trì hoặc vay ngân hàng thành niên khác để thanh toán
Chứng từ sử dụng:
Chứng từ gốc: uỷ nhiệm chi, uỷ nhiệm thu, séc và bảng kê hộp séc
Các loại bảng kê dùng làm căn cứ để hạch toán vào tài khoản TTBT: bảng kê chứng từ TTBT vế nợ và vế có, bảng kết quả thanh toán bù trừ
Bảng kê tổng hợp kết quả TTBT
Bảng kiểm tra kết quả TTBT
Thanh toán bù trừ điện tử liên ngân hàng
Là hệ thống thanh toán tổng thể bao gồm hệ thống bù trừ liên ngân hàng, hệ thống xử lý tài khoản tiền gửi thanh toán và cổng giao diện với hệ thống chuyển tiền điện tử của ngân hàng trung ương.
Các chủ thể tham gia
Thành viên trực tiếp là các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán có đủ điều kiện và được chấp nhận tham gia hệ thống thanh toán liên ngân hàng. Các thành viên này phải có tài khoản tiền gửi thanh toán tại sở giao dịch ngân hàng trung ương và phải đăng ký danh sách cá chi nhánh trực thuộc của mình tham gia thanh toán điện tử liên ngân hàng để được kết nối trực tiếp vào hệ thống.
Thành viên gián tiếp là các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán được tham gia hệ thống thanh toán liên ngân hàng thông qua thành viên trực tiếp.
Kỹ thuật nghiệp vụ xử lý thanh, quyết toán:
Hệ thống thanh toán liên ngân hàng xử lý các lệnh thanh toán giá trị cao hoặc khẩn thông qua tài khoản thanh toán của ngân hàng thành viên mở tại sở giao dịch NHTW theo phương thức quyết toán tổng tức thời.
Mã khoá bảo mật: áp dụng chữ ký điện tử trong việc chuyển, nhận các lệnh thanh toán và các giao dịch có liên quan trong hệ thống.
Phòng ngừa và xử lý rủi ro:
Trong hệ thống thanh toán điện tử LNH phải đối mặt với các rủi ro tiềm tàng như rủi ro vận hành và rủi ro có tính hệ thống, do vậy cần phải có các biện pháp hữu hiệu và phù hợp để giảm thiểu rủi ro thấp nhất có thể xảy ra, bao gồm các biện pháp sau:
Thiết lập và duy trì hoạt động của hệ thống dự phòng
Xử lý và quyết toán các khoản thanh toán chuyển tiền giá trị cao và khẩn theo phương thức tổng tức thời. Trong trường hợp tài khoản tiền gửi thanh toán của các thành viên không có đủ số dư thì lệnh thanh toán sẽ được chuyển vào hàng đợi, khi đủ tiền mới được xử lý.
Áp dụng hạn mức nợ ròng: hạn mức nợ ròng là mức giá trị tối đa quy định cho các giao dịch thanh toán giá trị thấp được tham gia quyết toán bù trừ.
Chuyển nhượng cho nhau giấy tờ có giá ký quỹ: là một biện pháp được áp dụng trong trường hợp một thành viên bất kỳ thiếu vốn thanh toán thì sở giao dịch NHTW sẽ thực hiện chuyển nhượng các giấy tờ có giá ký quỹ của thành viên này tại phiên giao dịch gần nhất của thị trường tiện tệ hoặc thị trường chứng khoán,
Chia sẻ khoản thiếu hụt trong quyết toán bù trừ: khi một thành viên thiếu vốn thanh toán NHTW có thể xem xét phân bổ khoản tiềm thiếu này cho các thành viên đối tác tham gia quyết toán cùng gánh chịu như là một khoản cho vay tạm thời.
Chuyển tiền điện tử.
Là phương thức thanh toán vốn giữa các đơn vị liên ngân hàng trong cùng một hệ thống bằng chương trình phần mềm chuyển tiền với sự trợ giúp của hệ thống máy tính và hệ thống mạng truyền tin nội bộ.
Chuyển tiền điện tử được áp dụng cho các khoản chuyển tiền giữa các đơn vị NHTW với nhau hoặc hoạt động thanh toán , điều chuyển vốn của các ngân hàng ,tổ chức tín dụng và kho bạc nhà nước qua tài khoản tiền gửi tại NHTW
Tham gia vào quy trình chuyển tiền điện tử gồm:
Người khởi tạo :là người phát lệnh thanh toán đầu tiên của một tài khoản thanh toán liên ngân hàng điện tử
Người nhận:Là người thụ hưởng khoản chuyển tiền trong trường hợp chuyển “có”, hoặc người thanh toán cuối cùng trong trường hợp chuyển “nợ”
Ngân hàng khởi tạo:Là đơn vị NHTW phát sinh chuyển tiền đi(NH A)
Ngân hàng nhận lệnh :Là đơn vị NHTW nhận chuyển tiền đến (NHB)
Trung tâm thanh toán:Là vụ kế toán tài chính ngân hàng chịu tránh nhiệm tổ chức thanh toán ,kiểm toán nghiệp vụ thanh toán và thực hiện hạch toán quyết toán các khoản thanh toán điện tử của cả hệ thống
Lệnh chuyển “có”, chuyển “nợ”:là lệnh của ngân hàng khởi tạo gửi ngân hàng nhận để thanh toán tiền với người nhận theo lệnh của ngân hàng khởi tạo
Chữ ký điện tử: Là loại khoá bảo mật tham gia hệ thống thanh toán điện tử được xác định duy nhất trong mỗi cá nhân khi thực hiện chức năng,nhiệm vụ của mình và đã dăng kí với TTTTệ
Chương trình phần mềm chuyển tiền điện tử, máy vi tính, modem truyền tin, đường truyền nội bộ
Chứng từ sử dụng: Ngoài các loại chứng từ giấy trong CTĐT phải sử dụng chứng từ điện tử. Chứng từ điện tử được tạo trên hệ thống máy vi tính thông qua việc chuyển hoá chứng từ giấy thành chứng từ điện tử và ngược lại
Thanh toán bù trừ điện tử (TTBTĐT)
Là hệ thống thanh toán ròng xử lý các khoản thanh toán chuyển tiền LNH giá trị thấp
Chủ thể tham gia:
Các thành viên trực tiếp :là các ngân hàng và tổ chức được làm dịch vụ thanh toán có mở tài khoản tại ngân hàng chủ trì TTBTĐT
Ngân hàng chủ trì TT BTĐT LNH là đơn vị chịu trách nhiệm nhận kiểm tra các lệnh thanh toán của các ngân hàng thành viên gử lệnh ,xử lý bù trừ và gửi bảng kết quả bù trừ cùng với các lệnh thanh toán cho các ngân hàng thành viên liên quan ,xử lý việc đối chiếu doanh số TTBTĐT với các ngân hàng thành viên,quyết toán và hạch toán kết quả TTBTĐT
Nguyên tắc thanh toán:
Đối với các lệnh thanh toán giữa các ngân hàng trong phạm vi 1 địa bàn tỉnh, thành phố thì không giới hạn mức tiền.
Đối với các lệnh TTBTĐT để chuyển đi ngân hàng khác địa bàn tỉnh, thành phố thì mức tiền tối đa là mức giá trị thấp do thống đốc NHTW quy định cho từng thời kỳ.
Tất cả các khoản chuyển tiền nợ trong TTBTĐT đều phải có uỷ quyền trước
Các ngân hàng thành viên có văn bản giới thiệu các cán bộ tham gia vào quy trình kỹ thuật nghiệp vụ TTBTĐT. Tuỳ theo chức năng, nhiệm vụ, mỗi cán bộ sẽ được ngân hàng chủ trì quy định chữ ký điện tử và mã khoá bảo mật.
IV. Hoạt động của thị trường liên ngân hàng ở Việt Nam
1. Sự cần thiết của thị trường liên ngân hàng
ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ sang c¬ chÕ thÞ trêng, chñ ®éng héi nhËp víi nÒn kinh tÕ trong khu vùc vµ thÕ giíi, v× vËy, viÖc sím ®a c¸c c«ng cô cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµo vËn hµnh cã mét ý nghÜa v« cïng quan träng, ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc tµi chÝnh, ng©n hµng. Vai trß cña thÞ trêng liªn ng©n hµng trong qu¸ tr×nh ®æi míi nÒn kinh tÕ ë ViÖt Nam ®îc thÓ hiÖn ë mét sè néi dung c¬ b¶n sau ®©y:
1.1 Đáp ứng nhu nhu cầu vốn cho đất nước
Trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam hiÖn nay th× vÊn ®Ò sö dông c¸c nguån vèn cã hiÖu qu¶, ph¸t huy tèi ®a néi lùc cña ®Êt níc lµ v« cïng quan träng. ThÞ trêng liªn ng©n hµng chÝnh lµ mét kªnh huy ®éng vµ lu©n chuyÓn vèn ng¾n h¹n cã hiÖu qu¶, t¹o kh¶ n¨ng sö dông vèn triÖt ®Ó th«ng qua c¸c ho¹t ®éng mua b¸n giÊy tê cã gi¸, cho vay vµ ®i vay víi doanh sè lín. Ho¹t ®éng cña thÞ trêng liªn ng©n hµng gãp phÇn lµm cho nguån vèn cña ng©n hµng dîc sö dông cã hiÖu qu¶, kh«ng g©y l·ng phÝ. MÆt kh¸c, qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ cña ®Êt níc còng ®ßi hái chóng ta ph¶i t×m tßi vµ ¸p dông c¸c thÞ trêng tµi chÝnh phæ biÕn trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thu hót vµ lu©n chuyÓn vèn linh ho¹t ë trong vµ ngoµi níc. ChÝnh sù ¸p dông nhiÒu lo¹i h×nh thÞ trêng tµi chÝnh míi t¹o ®×ªu kiÖn lu©n chuyÓn vèn th«ng tho¸ng, chuyÓn t¶i c¸c tÝn hiÖu cña Ng©n hµng nhµ níc ®Õn c¸c tæ chøc tÝn dông mét c¸ch nhanh chãng, qua ®ã mµ kh¬i nguån vèn nhanh vµ rÎ. §©y còng chÝnh lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng nh»m t¹o ra m«i trêng kinh doanh th«ng tho¸ng ë ViÖt Nam mµ chóng ta ®ang híng tíi.
1.2 §èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông:
+ Ho¹t ®éng cña thÞ trêng liªn ng©n hµng gãp phÇn b¶o ®¶m an toµn trong ho¹t ®éng kinh doanh cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam.
+ Gãp phÇn thùc hiÖn l·i suÊt thÞ trêng:
1.3 Vai trß cña thÞ trêng liªn ng©n hµng ®èi víi Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam trong viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia.
Ổn ®Þnh tiÒn tÖ lµ môc tiªu mµ Ng©n hµng trung ¬ng cña bÊt kú quèc gia nµo còng ph¶i theo ®uæi. Trong giai ®o¹n 2000-2010, Ng©n hµng nhµ níc tiÕp tôc theo ®uæi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ thËn träng nh»m æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång tiÒn, kiÓm so¸t ®îc l¹m ph¸t, cñng cè v÷ng ch¾c hÖ thèng ng©n hµng. Víi t c¸ch lµ gi¸ vèn trªn thÞ trêng tiÒn tÖ, l·i suÊt lµ mét trong nh÷ng ph¬ng ph¸p ®×ªu hµnh vµ kiÓm so¸t MS, khi mµ biÕn sè l·i suÊt ®îc Ng©n hµng trung ¬ng ®a vµo ®Ó tÝnh hµm cÇu tiÒn. C¸c giao dÞch vèn trªn thÞ trêng liªn ng©n hµng cho phÐp ng©n hµng nhµ níc cã nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ cung cÇu vèn kh¶ dông, qua ®ã mµ cã c¬ së ®a ra c¸c biÖn ph¸p vµ c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ phï hîp víi tõng thêi kú. §iÒu nµy ®Æc biÖt cÇn thiÕt khi mµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña ViÖt Nam sÏ sö dông réng r·i vµ phæ biÕn c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp trong thêi gian tíi.
2. Ho¹t ®éng cña thÞ trêng liªn ng©n hµng t¹i ViÖt Nam
2.1 Thanh toán điện tử liên ngân hàng
Hệ thống thanh toán điện tử liên Ngân hàng (TTLNH) do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quản lý, vận hành, là hệ thống thanh toán điện tử trực tuyến Online hiện đại, được xây dựng theo tiêu chuẩn quốc tế. Việc đưa hệ thống TTLNH vào vận hành đã đáp ứng được yêu cầu tự động hoá, tập trung vốn trong thanh toán, tạo điều kiện để NHNN kiểm soát các khoản vốn dự trữ; giảm lượng vốn trôi nổi; tăng tốc độ vòng quay của các nguồn vốn, đáp ứng được nhu cầu của nền kinh tế đang chuyển đổi và tăng trưởng; cải tiến và tăng cường công tác kế toán và các thủ tục kiểm soát của NHNN và các NHTM; góp phần điều hành hiệu quả chính sách tiền tệ của NHNN thông qua việc cung cấp thông tin kịp thời và chính xác về các luồng chu chuyển vốn; tạo môi trường để mở rộng các dịch vụ trong tương lai
Việc đưa Hệ thống TTĐTLNH giai đoạn II góp phần đắc lực cho sự phát triển kinh tế đất nước, mang lại lợi ích cho nền kinh tế phát triển nhanh và giao thương quốc tế; giúp cho các tổ chức tín dụng sử dụng hiệu quả cao nhất vốn khả dụng của mình thông qua hệ thống tài khoản tập trung tại NHNN; nâng cao chất lượng thông tin, chính xác, kịp thời cho quản lý, điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước; và cơ hội mở rộng các dịch vụ ngân hàng hiện đại.
Đến nay, Hệ thống TTĐTLNH giai đoạn II có thể kết nối được với chi nhánh NHNN ở 63 tỉnh, thành phố với công suất thiết kế xử lý 2 triệu giao dịch/ngày và 472 đơn vị tham gia thanh toán là các ngân hàng, chi nhánh của các tổ chức tín dung (TCTD) trong cả nước giao dịch đạt khoảng 74 ngàn giao dịch/ngày và doanh số lên xấp xỉ 70 ngàn tỷ đồng/ngày. Thời gian thực hiện một lệnh thanh toán chỉ trong vòng 10 giây, đảm bảo an toàn, chính xác
2.2 Thời hạn giao dịch của liên ngân hàng
Thêi h¹n cña c¸c giao dÞch liªn ng©n hµng còng phong phó vµ ®a d¹ng h¬n, phï hîp víi chuÈn mùc quèc tÕ. Thêi h¹n giao dÞch b×nh qu©n trªn thÞ trêng phô thuéc nhiÒu vµo kh¶ n¨ng qu¶n lý ng©n quü vµ m¹ng líi ho¹t ®éng cña c¸c TCTD. NÕu nh tríc ®©y, c¸c tæ chøc tÝn dông cã nhu cÇu vµ chØ thùc hiÖn c¸c giao dÞch cã thêi h¹n dµi lµ chñ yÕu (thêng kho¶ng 3 ®Õn 6 th¸ng) th× ®Õn giai ®o¹n nµy, thêi h¹n giao dÞch ®· ®a d¹ng vµ phï hîp víi chuÈn mùc quèc tÕ h¬n. Thêi h¹n giao dÞch cã thÓ lµ qua ®ªm, 3 ngµy, 1 tuÇn, 1th¸ng, 3 th¸ng, 6 th¸ng, 12 th¸ng.....
THÔNG TIN VỀ HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG
TRONG TUẦN ( Từ 09/4-15/4/2009)
Cụ thể các mức lãi suất huy động đến ngày 16/04/2009 như sau:
Lãi suất huy động bình quân
Loại tiền
Không kỳ hạn (%/năm)
3 tháng
(%/năm)
6 tháng (%/năm)
12 tháng (%/năm)
Nhóm NHTMNN
VND
2,76
7,10
7,30
7,74
USD
0,46
1,64
1,98
2,43
Nhóm NHTMCP
VND
2,91
7,51
7,67
7,95
USD
0,67
2,00
2,20
2,52
.
Lãi suất bình quân thị trường liên ngân hàng tuần qua cụ thể như sau:
Đơn vị: %/năm
Kỳ hạn
Qua đêm
1 tuần
2 tuần
1 tháng
3 tháng
6 tháng
12 tháng
VND
6,53
7,20
7,40
7,42
8,16
8,35
8,00
USD
0,43
0,81
0,62
1,04
1,75
-
-
2.3 ThÞ trêng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng
HiÖn nay hÇu hÕt c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ®Òu ho¹t ®éng theo m« h×nh ng©n hµng ®a n¨ng, v× thÕ nhu cÇu ngo¹i tÖ cña c¸c tæ chøc tÝn dông rÊt lín. Bªn c¹nh viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng nguån vèn ngo¹i tÖ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cho vay vµ b¸n cho c¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu th× c¸c ng©n hµng còng h×nh thµnh thÞ trêng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng ®Ó hç trî nguån vèn ngo¹i tÖ cho nhau th«ng qua h×nh thøc mua, b¸n. C¸c chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi vµ ng©n hµng ngo¹i th¬ng lµ nh÷ng ng©n hµng cã tiÒm n¨ng vÒ nguån vèn ngo¹i tÖ, c¸c ng©n hµng kh¸c th× nguån ngo¹i tÖ cã h¹n chÕ h¬n.
Ví dụ:
Thông báo tỷ giá
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố tỷ giá giao dịch bình quân trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng của Đồng Việt Nam với Đô la Mỹ, áp dụng cho ngày 24/04/2009 như sau:
1 Đô la Mỹ =
16.935,00 Đồng Việt Nam
Bằng chữ
Mười sáu nghìn chín trăm ba mươi nhăm Đồng Việt Nam
Số văn bản
130/TB-NHNN
Ngày ban hành
23/04/2009
Tỷ giá ngoại tệ
Tỷ giá bình quân liên NH
Ngày 24/04/2009
1 USD=16.935,00 VNĐ
Tỷ giá tham khảo tại Sở Giao dịch NHNN
Ngày 23/04/2009
Mua
Bán
USD
17.650
17.774
EUR
20.921
23.123
JPY
164,24
181,53
GBP
23.306
25.759
CHF
13.820
15.274
Tỷ giá giao dịch của NHTM
Ngày 23/04/2009
EUR
Mua
23.322,42
Bán
23.865,51
JPY
Mua
183,46
Bán
187,73
USD
Mua
17.784,00
Bán
17.784,00
2.3 Những tồn tại trên thị trường liên ngân hàng ở Việt Nam
- Do Bé Tµi chÝnh cßn duy tr× l·i suÊt chØ ®¹o trªn thÞ trêng nªn khèi lîng tróng thÇu vµ l·i suÊt tróng thÇu cha ph¶n ¸nh ®îc cung cÇu vèn trªn thÞ trêng. L·i suÊt tróng thÇu thêng thÊp h¬n l·i suÊt trªn thÞ trêng liªn ng©n hµng cïng thêi kú.
- Do khèi lîng vµ kú h¹n tÝn phiÕu kho b¹c còng nh c¸c c«ng cô nî kh¸c cha ®a d¹ng (chñ yÕu lµ kú h¹n 364 ngµy) nªn ho¹t ®éng cña c¸c c«ng cô nµy trªn thÞ trêng tiÒn tÖ, ®Æc biÖt lµ nghiÖp vô thÞ trêng më, cßn bÞ h¹n chÕ. MÆt kh¸c, kªnh dÉn truyÒn c¸c t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ( chñ yÕu lµ thÞ trêng më) th«ng qua thÞ trêng liªn ng©n hµng cßn h¹n chÕ.
- Ho¹t ®éng cña thÞ trêng liªn ng©n hµng cha cã sù g¾n kÕt víi c¸c thÞ trêng kh¸c, v× vËy, thiÕu sù hç trî lÉn nhau gi÷a c¸c thÞ trêng
- C«ng t¸c thu thËp, ph©n tÝch vµ xö lý c¸c th«ng tin trªn thÞ trêng cña c¸c tæ chøc tÝn dông vµ cña Ng©n hµng Nhµ níc cßn nhiÒu bÊt cËp. - VÒ c¬ chÕ ®¶m b¶o an toµn: C¸c giao dÞch liªn ng©n hµng hiÖn nay chñ yªu dùa trªn c¬ së tÝn chÊp hoÆc b»ng nguån tiÒn göi ®èi øng t¹i ng©n hµng cho vay, thØnh tho¶ng míi cã sù ®¶m b¶o b»ng tÝn phiÕu kho b¹c
- Vai trß qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt vèn kh¶ dông cña thÞ trêng cßn rÊt h¹n chÕ. ViÖc lu©n chuyÓn vèn thêng diÔn ra mét c¸ch xu«i chiÒu tõ mét nhãm ng©n hµng chuyªn thõa vèn sang mét nhãm ng©n hµng chuyªn thiÕu vèn. C¸c giao dÞch kh«ng kú h¹n v× môc ®Ých qu¶n lý ng©n quü cha phæ biÕn do sù h¹n chÕ trong qu¶n lý vèn kh¶ dông cña toµn hÖ thèng vµ kh¶ n¨ng dù b¸o biÕn ®éng vèn kh¶ dông. C¸c NHTM còng cha thùc sù quan t©m tíi viÖc qu¶n lý vèn kh¶ dông; PhÇn lín c¸c NHTM cha cã bé phËn qu¶n lý vèn kh¶ dông theo ®óng nghÜa cña nã lµ dù b¸o cung cÇu vèn kh¶ dông, dù b¸o xu híng cña l·i suÊt liªn ng©n hµng, cËp nhËt th«ng tin vÒ vèn kh¶ dông cña toµn hÖ thèng, quyÕt ®Þnh mua b¸n vèn nh»m c©n ®èi vèn ng¾n h¹n. NH Nhµ níc còng cha thÓ n¾m ®îc nhu cÇu vèn kh¶ dông cña tÊt c¶ c¸c tæ chøc tÝn dông.
2.4. Nguyªn nh©n cña nh÷ng tån t¹i trªn
-ThÞ trêng liªn ng©n hµng lµ nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ mét nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng x· héi chñ nghÜa. V× vËy, nÒn kinh tÕ thÞ trêng nãi chung vµ thÞ trêng tµi chÝnh -tiÒn tÖ ë ViÖt Nam nãi riªng ®ang cßn ë tr×nh ®é ph¸t triÓn thÊp
- §ång tiÒn ViÖt Nam cha ph¶i lµ ®ång tiÒn cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi v× vËy còng g©y khã kh¨n nhÊt ®Þnh cho ho¹t ®éng thÞ trêng khi ViÖt Nam héi nhËp víi thÞ trêng tµi chÝnh-tiÒn tÖ khu vùc, ®Æc biÖt lµ thÞ trêng ngo¹i hèi. - HÖ thèng ph¸p luËt ®Ó ®iÒu chØnh ho¹t ®éng cña thÞ trêng tiÒn tÖ cßn bÊt cËp, v× thÕ cha thóc ®Èy ho¹t ®éng cña thÞ trêng tiÒn tÖ, thÞ trêng liªn ng©n hµng. NhiÒu v¨n b¶n chång chÐo nhau vµ chËm ra ®êi, g©y trë ng¹i cho thÞ trêng.
+ Cha x©y dùng ®îc c¬ chÕ thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc m«i giíi tiÒn tÖ vµ c¸c nhµ kinh doanh tiÒn tÖ chuyªn nghiÖp trªn thÞ trêng.
+ Cha x©y dùng ®îc ®Þnh híng chiÕn lîc cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam trong viÖc héi nhËp víi thÞ trêng tµi chÝnh - tiÒn tÖ khu vùc vµ thÕ giíi ®Ó c¸c tæ chøc tÝn dông ViÖt Nam cã thÓ c¹nh tranh thùc sù trªn thÞ trêng tµi chÝnh -tiÒn tÖ khu vùc, thÕ giíi.
- Cha cã sù phèi hîp ®ång bé h¬n gi÷a c¸c ngµnh, c¸c cÊp trong viÖc thóc ®Èy ho¹t ®éng cña thÞ trêng liªn ng©n hµng vµ thÞ trêng tiÒn tÖ, ®Æc biÖt lµ t¹o ra m«i trêng ph¸p lý cÇn thiÕt cho thÞ trêng, t¹o thªm c«ng cô cho thÞ trêng vµ phèi hîp chÆt chÏ h¬n gi÷a c¸c m¶ng thÞ trêng.
- C«ng nghÖ thanh to¸n liªn ng©n hµng hiÖn ®¹i cßn nhiÒu h¹n chÕ víi 6 trung t©m thanh to¸n ®iÖn tö liªn ng©n hµng.
- Chưa có market leader để đảm bảo tính thanh khoản giữa thị trường tiền tệ
- Việc quản lý vốn khả dụng của NHTW chưa cao. Kênh truyền dẫn chưa có đường truyền dẫn từ NHTW tới NHTM
3.Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña thÞ trêng liªn ng©n hµng ë ViÖt nam
Môc ®Ých cña thÞ trêng liªn ng©n hµng lµ gi¶i quyÕt nhu cÇu vèn kh¶ dông cho c¸c tæ chøc tÝn dông, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho Ng©n hµng nhµ níc thùc hiÖn vai trß lµ ngêi cho vay cuèi cïng. Tuy nhiªn, thÞ trêng nµy vÉn cha ph¸t triÓn nh mong muèn cÇn phải có nhiÒu gi¶i ph¸p cã tÝnh kh¶ thi vµ toµn diÖn h¬n cụ thể
3.1. Hoµn thiÖn khu«n khæ ph¸p lý vÒ thÞ trêng liªn ng©n hµng:
Trªn c¬ së m« h×nh thÞ trêng liªn ng©n hµng míi cÇn híng tíi x©y dùng ë trªn, c¸c cÊp cã thÈm quyÒn cÇn ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p quy cÇn thiÕt ®Ó sím ®a thÞ trêng nµy vµo ho¹t ®éng
- Më réng c¸c thµnh viªn tham gia thÞ trêng theo híng níi láng vÒ tiªu chuÈn thµnh viªn, c¸c lo¹i tæ chøc tÝn dông ®îc tham gia thÞ trêng. Ngoµi Ng©n hµng Nhµ níc, tÊt c¶ c¸c tæ chøc tÝn dông ®îc kinh doanh vèn ng¾n h¹n ®Òu ®îc tham gia thÞ trêng.
- Thµnh lËp c«ng ty m«i giíi tiÒn tÖ: C«ng ty nµy cÇn cã nh÷ng v¨n b¶n ®iÒu chØnh riªng do kh¶ n¨ng tham gia vµo chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ tÝnh chÊt nh¹y c¶m cña nã. Trong quy chÕ sÏ quy ®Þnh vÒ:
3.2 Hîp t¸c kü thuËt gi· Ng©n hµng Nhµ níc vµ c¸c Ng©n hµng trung ¬ng kh¸c vÒ x©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ trêng liªn ng©n hµng:
+ ViÖc hîp t¸c quèc tÕ nµy nªn ®îc tiÕn hµnh tríc hÕt lµ gi÷a Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam vµ NHTW c¸c níc trong khu vùc §«ng nam ¸ vÒ x©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ trêng liªn ng©n hµng. Trong ®ã, c¸c ho¹t ®éng cÇn chó träng hîp t¸c lµ ®µo t¹o c¸n bé vÒ tr×nh ®é qu¶n lý vèn kh¶ dông t¹i Ng©n hµng Nhµ níc vµ c¸c NHTM; c¸c kü thuËt vËn hµnh hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö liªn ng©n hµng trong c¸c bíc vËn hµnh cña nã; kinh nghiÖm tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c¸c nhµ m«i giíi tiÒn tÖ.
+ KÕt hîp thÞ trêng néi tÖ vµ ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng thµnh thÞ trêng liªn ng©n hµng thèng nhÊt:
Cho ®Õn nay, chóng ta vÉn duy tr× hai trêng liªn ng©n hµng riªng biÖt, ®iÒu nµy ®· t¹o ra nh÷ng bÊt cËp vÒ dßng lu©n chuyÓn vèn kh«ng thèng nhÊt gi÷a néi tÖ vµ ngo¹i tÖ, th«ng tin kh«ng thèng nhÊt. Sù chuyÓn t¶i c¸c tÝn hiÖu cña ng©n hµng nhµ níc ®Õn nÒn kinh tÕ kh«ng kÞp thêi vµ chÝnh x¸c. §iÒu nµy cã thÓ chÊp nhËn ®îc trong ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng kinh tÕ cha s«i ®éng. Nhng trong giai ®o¹n s¾p tíi chóng ta cÇn ph¶i xem xÐt l¹i vÊn ®Ò nµy trong tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ, khi mµ cÇn cã sù di chuyÓn dÔ dµng vµ thèng nhÊt gi÷a néi tÖ vµ ngo¹i tÖ, gi÷a c¸c biÕn sè vÜ m« nh tû gi¸ vµ l·i suÊt, còng nh qu¶n lý thèng nhÊt c¸c luång vèn trong níc vµ ngoµi níc. V× vËy, theo kinh nghiÖm ë c¸c níc cã thÞ trêng tiÒn tÖ ph¸t triÓn th× nªn x©y dùng thÞ trêng liªn ng©n hµng thèng nhÊt mµ ë ®ã kh«ng ph©n biÖt kinh doanh VND hay ngo¹i tÖ.
3.3 H×nh thµnh tæ chøc xÕp h¹ng tÝn nhiÖm( Rating)
Tæ chøc xÕp h¹ng tÝn nhiÖm lµ mét c«ng ty ®éc lËp, cã chøc n¨ng thu thËp ph©n tÝch vµ xÕp h¹ng tÝn dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc tÝn dông theo c¸c chØ tiªu tµi chÝnh cña m×nh. Tæ chøc nµy gióp Ng©n hµng Nhµ níc ®¸nh gi¸, ph©n lo¹i c¸c tæ chøc tÝn dông ®Ó ph©n tÝch t c¸ch thµnh viªn, uy tÝn tÝn dông trong c¸c ho¹t ®éng thÕ chÊp tµi s¶n b»ng giÊy tê cã gi¸ trªn thÞ trêng tiÒn tÖ. Ng©n hµng Nhµ níc cã thÓ phèi hîp víi c¸c c¬ quan kh¸c cã liªn quan cïng ®øng ra thµnh lËp tæ chøc nµy.
Kết luận:
Qua nghiên cứu lý thuyết và thực tế về hoạt động của thị trường liên ngân hàng ở Việt Nam, có thể rút ra một số kết luân sau:
Thị trường liên ngân hàng ở Việt Nam đã và đang phát triển ngày càng mạnh mẽ. Thông qua hoạt động của thị trường liên ngân hàng đáp ứng tốt hơn nhu cầu vốn cho xã hội, giúp các tổ chức tín dụng sử dụng có hiệu quả nhất nguồn vốn của mình
Tuy nhiên ở Việt Nam, hoạt động của thị trường liên ngân hàng vẫn còn đang hạn chế cả về quy mô và chất lượng, hệ thống thanh toán điện tử và kênh truyền dẫn chưa đáp ứng được nhu cầu thanh toán của toàn hệ thống, vẫn còn nhiều yếu kém so với thị trường liên ngân hàng ở các nước phát triển.
Trước thực trạng đó đòi hỏi các nhà quản lý ngân hàng nói riêng và các nhà hoạch định chính sách tiền tệ nói chung cần phải cố gắng hết mình để đưa ra các giải pháp nhằm phát triển hơn nữa hoạt động của thị trường liên ngân hàng, tạo điều kiện cho các ngân hàng phát triển tốt hơn, tạo vị thế cạnh tranh cho các ngân hàng Việt Nam trên trường quốc tế
Tài liệu tham khảo
Giáo trình: Nghiệp vụ ngân hàng trung ương – PGS.TS Nguyễn Thị Mùi
www.Saga.vn
www.sbv.gov.vn
www.taifile.vn
www.thuvienphapluat.com.vn
www.vietbao.com.vn
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Lin ngn hng.doc