Hiện trạng hoạt động và vấn đề xử lý chất thải tại Công ty Môi trường Đô thị Hà Nội

«ng nghiÖp ë Hµ Néi ch­a cao nh­ng ®· h×nh thµnh mét sè côm c«ng nghiÖp vµ t¹o nªn nh÷ng khu vùc « nhiÔm côc bé kh¸ nguy hiÓm. MÆt kh¸c, c¸c c¬ së s¶n xuÊt nhá (®Æc biÖt lµ nh÷ng lµng nghÒ) ë Hµ Néi víi c¸c ngµnh nghÒ nh­: luyÖn thiÕc, luyÖn kim lo¹i tõ c¸c linh kiÖn ®iÖn tö vµ c¸c phÕ phÈm kh¸c, nhuém, in tr¸ng ¶nh ®ang rÊt ph¸t triÓn vµ th¶i ra m«i tr­êng nhiÒu lo¹i chÊt th¶i c«ng nghiÖp, chÊt th¶i nguy h¹i, ®Æc biÖt lµ nh÷ng c¬ së nµy quy m« nhá vµ ho¹t ®éng ngay trong khu d©n c­ cã mËt ®é cao. * Nguån chÊt th¶i bÖnh viÖn: HiÖn nay, c¸c c¬ së y tÕ cña Hµ Néi cã 26 bÖnh viÖn vµ 288 tr¹m y tÕ víi 8.983 gi­êng bÖnh. §©y lµ nguån t¹o chÊt th¶i nguy h¹i ®Æc biÖt nguy hiÓm vµ vÊn ®Ò xö lý ®ang ®­îc x· héi quan t©m. * Nguån chÊt th¶i sinh ho¹t: HiÖn nay, ë Hµ Néi l­îng chÊt th¶i sinh ho¹t ph¸t sinh kho¶ng 2290 m3/ngµy. Sè l­îng chÊt th¶i nµy ®­îc C«ng ty M«i tr­êng §« thÞ Hµ Néi tiÕn hµnh thu gom nh­ sau: - VËn chuyÓn th¼ng tíi b·i ch«n lÊp: 78%. - Ng­êi nhÆt r¸c (®ång n¸t) thu gom ®Ó t¸i chÕ, t¸i sö dông: kho¶ng 16%. - ChÕ biÕn thµnh ph©n h÷u c¬: 1,6%. - Cßn l¹i 4,4% ë c¸c khu ngâ, xãm, ®­êng hÑp tæ chøc thu gom vµ ®­îc C«ng ty M«i tr­êng §« thÞ vËn chuyÓn ®Õn b·i ch«n lÊp. * Nguån chÊt th¶i n«ng nghiÖp: Ngoµi c¸c nguån th¶i trªn th× cßn sù « nhiÔm do ph©n t­¬i vµ hãa chÊt b¶o vÖ thùc vËt do c¸c hé n«ng d©n ngo¹i thµnh Hµ Néi (chñ yÕu lµ trång rau, hoa mÇu). Theo thèng kª ch­a ®Çy ®ñ, t¹i khu chuyªn canh rau ë Thanh Tr×, n¨m 1994 ®· sö dông kho¶ng 12.650 tÊn ph©n t­¬i, khu chuyªn canh rau x· Tø HiÖp ®· sö dông 26 tÊn ph©n t­¬i/ ha. L­îng ph©n bãn vµ hãa chÊt b¶o vÖ thùc vËt còng lµ mét nguån g©y « nhiÔm ®¸ng quan t©m cña thµnh phè trong ®iÒu kiÖn ngµy cµng më réng. 1.1.2. HiÖn tr¹ng vµ ®Æc ®iÓm chÊt th¶i r¾n cña Hµ Néi : Theo ®iÒu tra, b×nh qu©n tæng khèi l­îng chÊt th¶i r¾n ph¸t sinh hµng ngµy cña thµnh phè Hµ Néi lµ 4700 m3, trong ®ã: R¸c sinh ho¹t : 3.490 m3/ngµy R¸c c«ng nghiÖp : 345 m3/ngµy R¸c bÖnh viÖn : 45 m3/ngµy R¸c x©y dùng : 200 m3/ngµy Bïn th¶i vµ r¸c ®éc h¹i : 620 m3/ngµy Theo ­íc tÝnh tæng l­îng chÊt th¶i r¾n cña Hµ Néi (kh«ng kÓ ph©n bïn) lµ 742.402 tÊn/n¨m. Trong ®ã, l­îng r¸c th¶i c«ng nghiÖp kho¶ng 151.170 tÊn (thu gom ®­îc kho¶ng 48 %), r¸c bÖnh viÖn: 6298 tÊn (thu gom ®­îc kho¶ng 53 %). B¶ng 1: Sù gia t¨ng l­îng chÊt th¶i r¾n hµng n¨m (§¬n vÞ: tÊn/n¨m) Lo¹i chÊt th¶i r¾n 1995 1996 1997 1998 1999 2000 ChÊt th¶i sinh ho¹t 369.882 413.545 499.320 544.259 584.934 534.938 ChÊt th¶i r¾n c«ng nghiÖp 47.374 51.100 119.720 131.692 151.170 59.760 ChÊt th¶i r¾n bÖnh viÖn 3.493 4.015 4.380 5.432 6.298 147 Tæng l­îng chÊt th¶i r¾n (kh«ng kÓ l­îng ph©n bïn) 420.723 468.660 623.420 681.383 742.402 594.335 Nguån: B¸o c¸o hiÖn tr¹ng m«i tr­êng thµnh phè Hµ Néi n¨m 2000 Do ®Æc thï cña Hµ Néi lµ c¸c c¬ së s¶n xuÊt, c¸c xÝ nghiÖp, nhµ m¸y n»m xen lÉn víi c¸c khu d©n c­ nªn viÖc qu¶n lý, thu gom lµ rÊt khã kh¨n. L­îng chÊt th¶i ph¸t sinh còng tïy thuéc vµo c¬ cÊu nhµ ë, mËt ®é d©n c­. TÝnh trung b×nh l­îng chÊt th¶i sinh ho¹t tÝnh theo ®Çu ng­êi dao ®éng kho¶ng 0,4 - 0,5 kg/ng­êi/ ngµy. Tû träng r¸c kho¶ng 0,416 tÊn/m3, l­îng chÊt th¶i sinh ho¹t hiÖn nay ë Hµ Néi chiÕm kho¶ng tõ 60 - 70% tæng l­îng chÊt th¶i r¾n vµ ngµy cµng cã xu h­íng ra t¨ng theo tõng n¨m. * ChÊt th¶i nguy h¹i: L­îng chÊt th¶i nguy h¹i: Tæng l­îng chÊt th¶i ®éc h¹i c«ng nghiÖp, chÊt th¶i ®éc h¹i c¸c bÖnh viÖn (tÊn/n¨m) ë Hµ Néi ®­îc thÓ hiÖn ë b¶ng sau: B¶ng 2: Tæng l­îng chÊt th¶i nguy h¹i trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y (§¬n vÞ:tÊn/n¨m) Lo¹i chÊt th¶i ®éc h¹i 1995 1996 1997 1998 1999 2000 C«ng nghiÖp K 17.865 18.396 K 19.570 21.326 BÖnh viÖn 873,3 1.004 1.095 1.358 2.464 147 Tæng céng 18.869 19.491 22.034 21.473 Nguån: Quy ho¹ch tæng thÓ m«i tr­êng thµnh phè Hµ Néi giai ®o¹n 2001-2020 Sè l­îng r¸c th¶i nguy h¹i nªu ë b¶ng trªn ch­a ®Çy ®ñ so víi thùc tÕ v× mét sè c¬ së ch­a cã sè liÖu v× mét sè nguyªn nh©n sau: Sè c¬ së ký hîp ®ång víi C«ng ty M«i tr­êng §« thÞ Hµ Néi thu gom, xö lý chÊt th¶i nguy h¹i hoÆc cã ph­¬ng ph¸p xö lý an toµn cßn rÊt Ýt. DÉn ®Õn nhiÒu chÊt th¶i nguy h¹i cßn bÞ thÊt tho¸t ch­a kiÓm so¸t ®­îc, mÆt kh¸c th«ng tin vÒ chÊt th¶i nguy h¹i cßn ch­a ®ång bé.[7] * L­îng ph©n bïn bÓ phèt: Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra tÝnh to¸n cña C¬ quan hîp t¸c quèc tÕ NhËt B¶n (JICA) n¨m 2000 vµ cña C«ng ty M«i tr­êng §« thÞ Hµ Néi: HiÖn nay, trªn ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi mçi ngµy l­îng ph©n bïn bÓ phèt th¶i ra kho¶ng 350 tÊn/ngµy, trong khi ®ã th× l­îng thu gom cña URENCO chØ vµo kho¶ng 100 tÊn/ngµy, ngoµi ra cßn cã c¸c lùc l­îng t­ nh©n kh¸c cïng tham gia vµo c«ng t¸c vÖ sinh bÓ phèt. Ph­¬ng ph¸p xö lý ®èi víi ph©n bïn bÓ phèt ch­a ®­îc chó träng ®Çu t­ ®óng møc, míi chØ dõng ë møc b¬m hót vµ thu gom cßn viÖc xö lý th× ch­a ®­îc ®Çu t­ th­êng xuyªn: nu«i trång thñy s¶n, kÕt hîp lµm ph©n vi sinh, sö dông lµm ph©n bãn trùc tiÕp...nªn ë chõng mùc nµo ®ã còng lµ nguån g©y « nhiÔm thø cÊp. [5] 1.1.3.Thµnh phÇn, ®Æc tÝnh vµ khèi l­îng chÊt th¶i trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y vµ dù b¸o cho nh÷ng n¨m tíi: Thµnh phÇn r¸c th¶i ®« thÞ rÊt ®a d¹ng vµ tuú thuéc vµo ®é ph¸t triÕn kinh tÕ, v¨n ho¸ vµ tËp qu¸n sinh ho¹t cña ng­êi d©n ®« thÞ. ViÖc ph©n tÝch chÝnh x¸c vµ khoa häc thµnh phÇn chÊt th¶i sÏ gióp ng­êi qu¶n lý chän ra ®­îc c«ng nghÖ thu gom, vËn chuyÕn vµ xö lý chÊt th¶i mét c¸ch hîp lý, tiÕt kiÖm vµ cã hiÖu qu¶. D­íi ®©y lµ kÕt qu¶ cña thµnh phÇn chÊt th¶i ®« thÞ vµ chÊt th¶i sinh ho¹t tæng kÕt tõ nh÷ng n¨m qua vµ dù b¸o nh÷ng n¨m s¾p tíi. B¶ng 3: Thµnh phÇn chÊt th¶i sinh ho¹t trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y vµ nh÷ng dù b¸o TT Thµnh phÇn chÊt th¶i r¾n §¬n vÞ 1997 1998 2000 2002 2010 2020 1 ChÊt h÷u c¬ % 51,06 47,51 50,27 60,8 48 45 2 GiÊy % 4,6 7,28 2,72 2,7 6,8 8,2 3 ChÊt dÎo, cao su, ®å da % 5,79 7,47 0,71 8,9 6,4 7,8 4 Gç môc, giÎ r¸ch % 4,08 0,96 7,43 1,8 5,5 5 5 G¹ch vôn, sái ®¸ % 1,07 4,41 6,27 0,85 4,8 5,8 6 Thñy tinh % 7,09 0,77 0,31 0,3 2,5 3,0 7 X­¬ng, vá trai èc % 1,12 0,96 1,06 1,0 1,5 8 Kim lo¹i, vá ®å hép % 0,6 0,38 1,02 1,4 3,0 3,7 9 T¹p chÊt % 24,58 29,32 30,21 20,9 22,0 20,0 10 §é pH 6-7 6,5-7 6-7 6-7 6-7 6-7 11 §é Èm % 62 60 67 67 62 60 12 Tû träng TÊn/m3 0,42 0,416 0,46 0,43 0,42 0,4 Nguån: B¸o c¸o tãm t¾t c«ng t¸c qu¶n lý chÊt th¶i r¾n ®« thÞ Hµ Néi.Tµi liÖu Jica PhÇn nguyªn liÖu mµ toµn bé hay mét phÇn cã thÓ ®­îc thu gom chiÕm kho¶ng 20% nÕu nh­ ng­êi ta tÝnh ®Õn giÊy, thuû tinh, kim lo¹i, nhùa vµ lµ 25% nÕu nh­ tÝnh c¶ gç. B¶ng 4: Khèi l­îng chÊt th¶i ®« thÞ thµnh phè Hµ Néi vµ nh÷ng dù b¸o §¬n vÞ:m3/n¨m ChØ tiªu 1995 2000 2005 2010 2015 2020 Khèi l­îng chÊt th¶i sinh ho¹t 899.436 1.273.984 1.746.883 2.619.483 3.559.455 5.018.750 Khèi l­îng chÊt th¶i ®­êng phè 89.290 125.956 179.667 236.055 304.058 377.667 Tæng khèi l­îng chÊt th¶i (sh + ®p) 988.637 1.399.940 1.926.550 2.855.538 3.863.513 5.396.417 Khèi l­îng chÊt th¶i C«ng NghiÖp 100.000 107.202 113.486 122.116 131.886 142.436 Khèi l­îng chÊt th¶i BÖnh ViÖn 14.600 16.427 19.040 22.093 25.627 29.727 Khèi l­îng ph©n bïn bÓ phèt 110.000 122.000 150.000 180.000 216.000 259.200 Khèi l­îng chÊt th¶i X©y Dùng 54.000 72.264 96.705 129.413 140.000 Tæng céng: m3/n¨m tÊn/n¨m 1.267.237 566.417 1.717.833 697.842 2.305.160 849.626 3.309.160 1.083.003 4.237.025 1.307.335 5.967.780 1.604.097 Nguån: B¸o c¸o tãm t¾t c«ng t¸c qu¶n lý chÊt th¶i r¾n ®« thÞ Thµnh phè Hµ Néi. Tû träng trung b×nh : 0,3 tÊn/m3 Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸: Dùa vµo tæng kÕt c¸c n¨m vµ dùa vµo tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ GDP, c¬ cÊu kinh tÕ, tû lÖ t¨ng chÊt th¶i r¾n b»ng tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP nh©n víi hÖ sè tõng giai ®o¹n nh­ sau: Giai ®o¹n Tû lÖ t¨ng chÊt th¶i r¾n % n¨m Ghi chó 1998 - 2005 5,04 GDP cña Hµ Néi t¨ng 7,2% x 0,7 2006 - 2010 4.86 GDP cña Hµ Néi t¨ng 8,1% x 0,5 1.2.T×nh h×nh qu¶n lý chÊt th¶i r¾n thµnh phè Hµ Néi: 1.2.1. C«ng t¸c thu gom chÊt th¶i r¾n: HiÖn nay, c«ng t¸c thu gom lµ b»ng xe ®Èy. S¬ ®å chung cña qu¸ tr×nh thu gom r¸c th¶i sinh ho¹t : TÝch r¸c t¹i c¸c hé gia ®×nh TÝch r¸c t¹i c¸c thïng r¸c B·i ch«n lÊp r¸c cña thµnh phè Xe ®Èy tay do c«ng nh©n ®i thu gom ®­a ®Õn ®iÓm tËp kÕt r¸c Xe Ðp chë r¸c TÝch r¸c t¹i c¸c nhµ tËp thÓ L­îng chÊt th¶i sinh ho¹t ®· ®­îc thu gom vµ xö lý ®­îc tæng kÕt trong b¶ng d­íi ®©y. B¶ng 5: L­îng chÊt th¶i sinh ho¹t ®­îc thu gom, xö lý vµ t¸i chÕ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y (§¬n vÞ: tÊn/n¨m) Danh môc 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 % N¨m 2001 §­îc thu gom vµ ch«n lÊp 227.412 310.159 374.490 408.194 584.934 410.905 489.999 78 §­îc xö lý, chÕ biÕn thµnh ph©n compost 8.185 9.098 10.985 11.974 9.358 1,6 §­îc thu gom vµ t¸i chÕ 54.003 60.378 72.901 79.462 93.589 16 L­îng cßn l¹i 30.331 33.911 40.944 44.629 25.737 4,4 Tæng l­îng chÊt th¶i sinh ho¹t 369.883 413. 545 499.320 544.259 742.402 100% Nguån: B¸o c¸o hiÖn tr¹ng m«i tr­êng thµnh phè Hµ Néi n¨m 2000 L­îng chÊt th¶i sinh ho¹t cßn l¹i ch­a thu gom ®­îc hµng ngµy kho¶ng tõ 4,0 ®Õn 7 %, mét sè Ýt ®­îc ®æ xuèng ao hå, ngâ xãm vµ phÇn lín sè l­îng chÊt th¶i nµy ®­îc thu gom qua c¸c kú tæng vÖ sinh hµng tuÇn hoÆc hµng th¸ng. HiÖn nay, 5 XÝ nghiÖp m«i tr­êng ®« thÞ trùc thuéc c«ng ty MT§T Hµ Néi, chÞu tr¸ch nhiÖm thu gom chÊt th¶i ë 7 quËn néi thµnh Hµ Néi. ViÖc thu gom ®­îc thùc hiÖn chñ yÕu b»ng lao ®éng thñ c«ng vµ ph­¬ng tiÖn th« s¬ kÕt hîp víi c¬ giíi. C«ng viÖc quÐt dän ®­êng phè, thu gom chÊt th¶i thùc hiÖn mét phÇn vµo ban ngµy vµ chñ yÕu vµo ban ®ªm. HiÖn t¹i, C«ng ty MT§T Hµ Néi míi chØ phôc vô ®­îc kho¶ng h¬n 85% diÖn tÝch néi thµnh. Hµng ngµy, C«ng ty MT§T Hµ Néi thu gom ®­îc trung b×nh kho¶ng 1200-1500 tÊn chÊt th¶i (ch­a kÓ ®Õn chÊt th¶i x©y dùng) ®¹t kho¶ng 90% tæng l­îng chÊt th¶i ph¸t sinh cña thµnh phè. VÒ viÖc thu gom ph©n bïn bÓ phèt: hiÖn nay ë Hµ Néi cã kho¶ng 90% sè hé gia ®×nh dïng xÝ tù ho¹i, 8% dïng xÝ hai ng¨n vµ 2% dïng xÝ thïng, ngoµi ra cßn mét sè l­îng lín c¸c nhµ vÖ sinh c«ng céng. TÝnh trung b×nh mçi ngµy C«ng ty thu gom kho¶ng 200 tÊn ph©n bïn bÓ phèt trªn tæng khèi l­îng ph¸t sinh trªn toµn ®Þa bµn thµnh phè ­íc tÝnh lµ 350 tÊn, phÇn cßn l¹i d©n tù lµm ph©n bãn vµ mét sè th¶i ra hÖ thèng tho¸t n­íc thµnh phè. ChÊt th¶i c«ng nghiÖp: PhÇn lín chÊt th¶i c«ng nghiÖp cña Hµ néi do chÝnh c¸c nhµ m¸y thu gom, xö lý vµ vËn chuyÓn ra b·i ch«n lÊp chung cña thµnh phè. Mét phÇn chÊt th¶i c«ng nghiÖp ®éc h¹i ®· ®­îc hîp ®ång víi C«ng ty M«i tr­êng §« thÞ Hµ néi ®Ó thu gom vËn chuyÓn vµ xö lý theo ph­¬ng ph¸p xö lý trung gian l­u gi÷. a. C«ng nghÖ thu gom chÊt th¶i r¾n: [1] * Thu gom chÊt th¶i ®­êng phè: Kh«ng kÓ chÊt th¶i sinh ho¹t ®æ ra ®­êng phè, thµnh phÇn chÝnh cña chÊt th¶i ®­êng phè lµ: c¸c chÊt xãi mßn, l¸, cµnh c©y, giÊy, thuèc l¸. B¾t ®Çu tõ 18h c«ng nh©n cña C«ng ty M«i tr­êng §« thÞ Hµ Néi tíi c¸c khu vùc néi thµnh gâ kÎng thu chÊt th¶i sinh ho¹t tõ c¸c hé d©n. ChÊt th¶i sinh ho¹t ®­îc ng­êi d©n ®æ vµo c¸c xe ®Èy tay ®i theo c¸c tuyÕn phè vµ ngâ, c¸c xe nµy sau ®ã tËp trung ë mét ®iÓm cè ®Þnh trong tuyÕn thu gom chÊt th¶i sinh ho¹t. ¤ t« vËn chuyÓn chÊt th¶i ®i tõng tuyÕn theo lÞch tr×nh ®Õn nh÷ng ®iÓm thu gom tËp trung theo thêi gian quy ®Þnh vµ thu chÊt th¶i tõ c¸c xe ®Èy tay chë ®Õn b·i ch«n lÊp r¸c cña Thµnh phè. Thu gom chÊt th¶i tõ c¸c khu chung c­ vµ c¸c c¬ quan, v¨n phßng: ChÊt th¶i tõ nh÷ng khu nµy ®­îc thu gom trùc tiÕp b»ng nh÷ng container cã thÓ tÝch tõ 6-8 m3 . C¸c c¬ quan ph¸t sinh chÊt th¶i hîp ®ång víi c¸c XÝ nghiÖp m«i tr­êng vÒ thu gom chÊt th¶i, c¸c XÝ nghiÖp nµy tÝnh to¸n chi phÝ vµ n¬i ®Æt thïng chøa ®ång thêi lËp kÕ ho¹ch thu gom víi c¸c XÝ nghiÖp vËn t¶i gÇn nhÊt. C¸c xe chuyªn dïng cña C«ng ty M«i tr­êng §« thÞ Hµ Néi thu gom chÊt th¶i theo ®Þnh kú tõ c¸c c«ng ten n¬ theo hîp ®ång vµ vËn chuyÓn ®Õn b·i ch«n lÊp. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ c¸c thïng chøa th­êng bÞ qu¸ t¶i. * Thu gom r¸c bÖnh viÖn: PhÇn lín c¸c bÖnh viÖn trong Thµnh phè kh«ng ®­îc trang bÞ hÖ thèng xö lý chÊt th¶i nguy h¹i, chØ cã 12 bÖnh viÖn ®­îc trang bÞ lß ®èt nh­ng hÇu hÕt c¸c lß ®èt nµy ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ hoÆc kh«ng ho¹t ®éng. NhiÒu chÊt th¶i ®Æc biÖt nguy h¹i ch­a ®­îc ph©n lo¹i, thËm chÝ cßn th¶i bõa b·i ra khu vùc xung quanh vµ lÉn víi chÊt th¶i sinh ho¹t. HiÖn nay, hÇu hÕt c¸c bÖnh viÖn ®Òu lµm hîp ®ång víi XÝ nghiÖp xö lý chÊt th¶i bÖnh viÖn hoÆc c«ng ty nghÜa trang ®Ó xö lý chÊt th¶i nguy h¹i theo ph­¬ng ph¸p ®èt. * Thu gom chÊt th¶i c«ng nghiÖp: HiÖn nay chØ cã mét phÇn nhá chÊt th¶i tõ c¸c c¬ së c«ng nghiÖp lín ®­îc C«ng ty M«i tr­êng §« thÞ HN thu gom theo hîp ®ång vµ mét sè Ýt c¬ së còng cã x©y dùng hÖ thèng xö lý nh»m tËn dông l¹i chÊt th¶i. §èi víi c¸c c¬ së c«ng nghiÖp nhá trong thµnh phè th× hÇu hÕt chÊt th¶i c«ng nghiÖp ®æ cïng víi chÊt th¶i sinh ho¹t hoÆc xö lý ®¬n gi¶n ch­a cã kiÓm so¸t cô thÓ. * Thu gom ph©n bïn bÓ phèt: Ph©n bïn bÓ phèt ®­îc C«ng ty M«i tr­êng §« thÞ HN thu gom b»ng xe b¬m hót, mét phÇn nhá ®­îc sö dông lµm ph©n compost. Tuy nhiªn cßn mét sè bÓ phèt n»m ë c¸c ngâ nhá vµ qu¸ xa so víi ®é dµi cña èng b¬m lµm n¶y sinh khã kh¨n trong viÖc thu gom vµ ®ßi hái thùc hiÖn thñ c«ng g©y mÊt vÖ sinh m«i tr­êng. Ph­¬ng tiÖn thu gom: * HÖ thèng c«ng ten n¬ vµ thïng chøa: C«ng ty M«i tr­êng §« thÞ Hµ Néi ®· vµ ®ang cã nh÷ng cè g¾ng ®Çu t­ l¾p ®Æt c¸c thïng chøa chÊt th¶i sinh ho¹t víi kÝch cì kh¸c nhau t¹i nh÷ng n¬i c«ng céng, nh­ng do ý thøc cña ng­êi d©n cßn thÊp nªn trong mét sè tr­êng hîp chÊt th¶i vÉn cßn bÞ ®æ ra ngoµi thïng g©y trë ng¹i cho qu¸ tr×nh thu gom. Trang thiÕt bÞ thu gom chñ yÕu vÉn lµ c¸c thiÕt bÞ vÖ sinh nh­ chæi, xÎng, cuèc, xe ®Èy. * Xe thu gom r¸c: ChÊt th¶i sinh ho¹t: Xe thu gom r¸c ®Èy tay ChÊt th¶i c«ng nghiÖp vµ y tÕ: Thïng chøa, tói nilon, container. B¶ng 6: Sè l­îng c¸c xe thu gom r¸c ®Èy tay trªn ®Þa bµn Thµnh phè Hµ Néi do c¸c XÝ nghiÖp trùc thuéc qu¶n lý §¬n vÞ qu¶n lý Sè l­îng xe gom r¸c ®Èy tay XÝ nghiÖp 1 428 xe XÝ nghiÖp 2 166 xe XÝ nghiÖp 3 338 xe XÝ nghiÖp 4 138 xe XÝ nghiÖp 5 157 xe Tæng sè 1227 xe Nguån: Sè liÖu phßng kü thuËt B¶ng 7: Sè l­îng thïng chøa r¸c trªn ®Þa bµn Thµnh phè Hµ Néi do c¸c XÝ nghiÖp trùc thuéc qu¶n lý. §¬n vÞ qu¶n lý Chñng lo¹i thïng Tæng 50 lÝt 60 lÝt 120 lÝt T.b×nh Composit Ph¸p XÝ nghiÖp 1 149 41 5 0 0 0 195 XÝ nghiÖp 2 0 0 0 297 60 32 391 XÝ nghiÖp 3 122 29 0 0 0 0 151 XÝ nghiÖp 4 100 16 85 0 0 0 201 XÝ nghiÖp 5 30 12 15 0 0 0 57 Tæng sè 401 98 105 297 60 32 995 Nguån: Sè liÖu phßng kü thuËt 1.2.2. VËn chuyÓn r¸c th¶i: C«ng ty MT§T cã h¬n 200 xe chuyªn dïng vËn chuyÓn r¸c th¶i dung tÝch 6 –8 m3, c¸c xe nµy ®Òu cã hÖ thèng thuû lùc ®Ó n©ng c¸c xe gom r¸c ®Èy tay hoÆc c¸c thïng r¸c nhá vµ trong ®ã cã kho¶ng 70 xe cã bé phËn nÐn Ðp r¸c. PhÇn lín c¸c xe ®· qua sö dông tõ 8 – 11 n¨m. B¶ng 8: C¸c ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn cña C«ng ty M«i tr­êng §« thÞ Hµ Néi TcT Lo¹i xe Sè l­îng 1 Xe vËn chuyÓn r¸c 163 2 Xe vËn chuyÓn ®Êt 21 3 Xe t­íi n­íc röa ®­êng 42 4 Xe hót ph©n 15 5 Xe vËn chuyÓn r¸c BÖnh viÖn 02 6 M¸y ñi, m¸y xóc 22 7 Xe quÐt hót bôi 02 Tæng sè 267 Xe * §¸nh gi¸ chÊt l­îng xe: C¸c xe « t« cã chÊt l­îng tèt lµ rÊt Ýt vµ kh«ng ®¸ng kÓ, cßn l¹i hÇu hÕt lµ c¸c xe ®· qua sö dông tõ 8 – 11 n¨m, ®· ph¶i qua ®¹i tu mét hoÆc nhiÒu lÇn. Nh×n chung, sè xe hiÖn cã cña C«ng ty ®· cò, n¨ng lùc vËn chuyÓn kh«ng cßn tèt, ®ång thêi viÖc sö dông c¸c xe cã träng t¶i nhá ®Ó trë th¼ng chÊt th¶i tõ trung t©m thµnh phè ®Õn b·i ch«n lÊp lµm cho gi¸ thµnh vËn chuyÓn cao. Chi phÝ trung b×nh ®Ó vËn chuyÓn r¸c hiÖn nay lµ: 86.391 ®/tÊn (®¬n gi¸ do UBND Thµnh phè phª duyÖt t¹i quyÕt ®Þnh sè 2908/Q§-UB ngµy 22/7/1999). C«ng ty hiÖn ®ang ¸p dông quy tr×nh thu vµ vËn chuyÓn theo tuyÕn, mçi tuyÕn thu& vËn chuyÓn b×nh qu©n 10 tÊn r¸c, t­¬ng øng 2 chuyÕn / ca s¶n xuÊt. Quy tr×nh thu vµ vËn chuyÓn ®­îc thùc hiÖn theo tõng tuyÕn, mçi chuyÕn thu vµ vËn chuyÓn n¨ng lùc ®¹t kho¶ng 5 tÊn/xe, trung b×nh ®­îc 10 tÊn chÊt th¶i sinh ho¹t øng víi 2 chuyÕn/ca s¶n xuÊt. Thêi gian thu vµ vËn chuyÓn mçi chuyÕn trung b×nh kho¶ng 4h30phót, diÔn ra chñ yÕu vµo chiÒu tèi vµ ban ®ªm. C¸c xe nµy ®Òu cã hÖ thèng thuû lùc ®Ó n©ng c¸c xe gom r¸c ®Èy tay hoÆc c¸c thïng r¸c nhá, cã kho¶ng 70% l­îng xe cã bé phËn nÐn Ðp. TÊt c¶ c¸c xe ®Òu tiÕn hµnh phñ b¹t tr¸nh kh«ng cho r¸c r¬i v·i trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn. Nãi chung, c¸c xe cña C«ng ty sÏ kh«ng ®ñ ®Ó vËn chuyÓn hÕt l­îng chÊt th¶i thu gom ®­îc trong nh÷ng n¨m tiÕp theo nÕu kh«ng ®­îc ®Çu t­ bæ sung xe vËn t¶i hµng n¨m. Ph©n bïn vµ r¸c chî ®­îc vËn chuyÓn ®Õn nhµ m¸y ChÕ biÕn ph©n vi sinh CÇu DiÔn ®Ó ñ r¸c lµm ph©n compost hoÆc xö lý, khèi l­îng kho¶ng 700 tÊn / n¨m. R¸c x©y dùng ®­îc chë ®Õn b·i ch«n lÊp r¸c x©y dùng t¹i L©m Du, Gia L©m. R¸c th¶i y tÕ nguy h¹i cña c¸c bÖnh viÖn ®­îc thu gom riªng b»ng c¸c thïng r¸c nhùa, ®­îc thu b»ng c¸c xe chuyªn dïng vµ xö lý t¹i lß ®èt r¸c bÖnh viÖn, cßn hÇu hÕt r¸c th¶i ®­îc ch«n ®Õn b·i ch«n lÊp Nam S¬n, Sãc S¬n c¸ch Hµ Néi h¬n 50 km. 1.2.3.T×nh h×nh xö lý chÊt th¶i r¾n thµnh phè Hµ Néi: HiÖn nay, ë Hµ Néi 96% l­îng r¸c thu gom ®­îc xö lý b»ng c«ng nghÖ ch«n lÊp, kho¶ng trªn 3% ®­îc chÕ biÕn thµnh ph©n vi sinh vµ r¸c th¶i bÖnh viÖn ®­îc thu gom vµ xö lý b»ng ph­¬ng ph¸p ®èt. a. Ph­¬ng ph¸p ch«n lÊp: §Æc ®iÓm c¸c b·i ch«n lÊp r¸c th¶i tõ tr­íc ®Õn nay: B¶ng 8: S¬ l­îc vÒ c¸c b·i ch«n lÊp ®· ®­îc sö dông. TT VÞ trÝ Thêi gian sö dông DiÖn tÝch ¦íc tÝnh l­îng r¸c §Êt ®­îc sö dông tr­íc ®ã §Êt ®­îc sö dông sau ®ã 1 Thµnh C«ng Kh«ng cã sè liÖu Kh«ng cã sè liÖu Kh«ng cã sè liÖu Ao, hå, ®Êt tròng Dù kiÕn lµm c«ng viªn 2 Tam HiÖp 90 ®Õn cuèi 1997 3,5 ha Kh«ng cã sè liÖu Hè ®Êu khai th¸c ®Êt Bµn giao cho ®Þa ph­¬ng 3 MÔ Tr× Cuèi 92-7/97 8,08 2 triÖu m3 Ao hå vµ hè ®Êu C«ng tr×nh phôc vô VSMT 4 L©m Du 8/98 22,5 ha 1,422 triÖu m3 Ao hå vµ nghÜa trang C«ng tr×nh VSMT, bµn giao cho ®Þa ph­¬ng 5 T©y Mç 7/97-cuèi 98 4,9 ha 636.639 m3 Ao hå vµ hè g¹ch C«ng tr×nh phôc vô VSMT * B·i ch«n lÊp T©y Mç: - N»m t¹i vÞ trÝ x· T©y Mç, huyÖn Tõ Liªm víi diÖn tÝch lµ 5 ha. B·i ®­îc ®­a vµo chÝnh thøc ho¹t ®éng th¸ng 8/1998 gåm c¸c thiÕt bÞ vµ c¬ së chÝnh nh­ sau: C©n ®iÖn tö, v¨n phßng, xe ñi, thiÕt bÞ chiÕu s¸ng, ®Êt phñ b·i, c¸c « ch«n lÊp cã lãt v¶i chèng thÊm n­íc r¸c, èng tho¸t khÝ, hµng rµo, HÖ thèng r·nh thu vµ Tr¹m xö lý n­íc r¸c (ho¹t ®éng ch­a ®¹t hiÓu qu¶). Thêi gian ®ãng b·i vµo th¸ng 12/1999. - VÒ c¬ së xö lý n­íc r¸c cã thÓ tãm t¾t bao gåm hai phÇn chÝnh: HÖ thèng xö lý sinh häc (Sôc khÝ vµ bÓ UASB). Líp läc b»ng g¹ch vôn. Víi c«ng suÊt xö lý 200 m3/ngµy, chÊt l­îng n­íc r¸c sau xö lý theo thiÕt kÕ ®¹t BOD < 50 mg/l, COD < 100 mg/l. * B·i ch«n lÊp chÊt th¶i L©m Du Kho¶n môc Néi dung VÞ trÝ L©m Du - HuyÖn Gia L©m DiÖn tÝch 22,5 ha Thêi ®iÓm b¾t ®Çu sö dông 8/1996 Lo¹i chÊt th¶i ®­îc chÊp nhËn ChÊt th¶i x©y dùng vµ ®Êt ®¸ PhÝ sö dông Kh«ng Nguån: Tµi liÖu Jica * B·i ch«n lÊp chÊt th¶i Nam S¬n: B·i ®­îc ®­a vµo ho¹t ®éng tõ n¨m 1999, b·i cã diÖn tÝch sö dông lµ 83,5 ha. Trong ®ã khu ch«n lÊp hîp vÖ sinh cã diÖn tÝch lµ 54,07 ha, diÖn tÝch sö dông cña b·i bao gåm: Khu ch«n lÊp chÊt th¶i Khu s¶n xuÊt ph©n vi sinh Khu xö lý chÊt th¶i c«ng nghiÖp Khu vùc ®èt r¸c Khu hµnh chÝnh Khu vùc dù phßng B¶ng 9: Khèi l­îng r¸c ®­îc ®­a vµo xö lý t¹i b·i Nam S¬n N¨m 1999 2000 2001 §¬n vÞ (tÊn/n¨m) 94.500 438.000 518.750 L­îng chÊt th¶i r¾n hiÖn nay ®­a vµo b·i xÊp xØ 1300 tÊn/ngµy. B¶ng 10: Sè liÖu kh¶o s¸t sè l­îng r¸c vÒ b·i Nam S¬n (Th¸ng 9 n¨m 2002) Ngµy Sè chuyÕn xe chë r¸c (chuyÕn/ngµy) L­îng r¸c tiÕp nhËn (tÊn/ngµy) 1 224 1.429 2 238 1.507 3 244 1.535 4 206 1.310 5 219 1.388 6 217 1.371 7 202 1.238 8 206 1.310 9 209 1.307 10 219 1.374 11 229 1.460 12 233 1.433 13 219 1.343 14 227 1.404 15 231 1.495 16 224 1.358 17 223 1.430 18 204 1.263 19 225 1.414 20 224 1.390 21 233 1.434 22 236 1.520 23 230 1.491 24 244 1.568 25 231 1.510 26 230 1.461 27 231 1.541 28 233 1.571 29 231 1.536 30 213 1.348 Tæng 6.735 chuyÕn 42.752 C¸c biÖn ph¸p kü thuËt ¸p dông cho c¸c b·i ch«n lÊp chÊt th¶i r¾n: - CÊu tróc b·i ch«n lÊp tÝnh tõ d­íi lªn bao gåm: NÒn ®Êt sÐt cã hÖ sè thÊm nhá, ®¶m b¶o ®é dèc thu n­íc r¸c i = 1% . Líp v¶i ®Þa kü thuËt HDPE. Líp ®Êt sÐt phñ bÒ mÆt. ChÊt th¶i sinh ho¹t. Líp v¶i ®Þa kü thuËt. Líp ®Êt phñ b·i. - C¸c hÖ thèng phô trî: HÖ thèng thu gom n­íc r¸c. HÖ thèng ph¸t t¸n khÝ thô ®éng. Tr¹m xö lý n­íc r¸c. Quy tr×nh t¹m thêi vËn hµnh b·i ch«n lÊp chÊt th¶i Nam S¬n - Sãc S¬n: ¤ t« chë r¸c C©n ®iÖn tö §æ r¸c San ñi Phun d.dÞch E.M khö mïi R¾c Bokashi §Çm chÆt San phñ ®Êt hoÆc chÊt tr¬ B¬m n­íc r¸c Xö lý n­íc r¸c X¶ n­íc th¶i ®· xö lý §ãng b·i côc bé L¾p ®Æt hÖ thèng tho¸t t¸n khÝ ga §ãng b·i toµn bé Trång c©y xanh C¸c biÖn ph¸p ®¶m b¶o vÖ sinh m«i tr­êng: N­íc r¸c rØ ra tõ c¸c « ch«n lÊp ®­îc b¬m vµo hå chøa, sau ®ã qua Tr¹m xö lý n­íc th¶i ®Ó xö lý. N­íc sau khi xö lý ®¹t tiªu chuÈn n­íc th¶i lo¹i B vµ ®­îc th¶i ra hÖ thèng tho¸t n­íc. Qu¸ tr×nh ch«n lÊp ph¸t sinh mét l­îng khÝ sinh ra tõ chÊt th¶i ch«n lÊp, c¸c khÝ th¶i nµy chñ yÕu lµ Metan (CH4) ®­îc ph¸t t¸n ra ngoµi nhê hÖ thèng èng thu vµ ph¸t t¸n ®­îc ®Æt trªn « ch«n lÊp. Trong qu¸ tr×nh vËn hµnh b·i ch«n lÊp, dung dÞch EM & chÕ phÈm Bokasi ®­îc phun th­êng xuyªn ®Ó gi¶m thiÓu mïi vµ lµm t¨ng qu¸ tr×nh ph©n hñy cña chÊt th¶i. Ngoµi ra, c¸c B·i ch«n lÊp cßn tiÕn hµnh phun thuèc diÖt ruåi, muçi ®¶m b¶o vÖ sinh m«i tr­êng. C©y xanh ®­îc trång xung quanh b·i t¹o vµnh ®ai c¸ch ly nh»m gi÷ g×n vÖ sinh m«i tr­êng h¹n chÕ mïi vµ c¸c ¶nh h­ëng bÊt lîi tõ b·i r¸c. §Êt phñ b·i hµng ngµy ®­îc phñ theo ®óng quy tr×nh vËn hµnh b·i: 0,2m trªn mét líp r¸c dÇy 2m, ngoµi ra cßn cã ®ãng b·i côc bé vµ ®ãng b·i cuèi cïng b»ng ®Êt vµ cã thÓ c¶ c¸c líp chèng thÊm n­íc m­a trªn bÒ mÆt. b. ChÕ biÕn ph©n vi sinh: - §Þa ®iÓm: XÝ nghiÖp chÕ biÕn phÕ th¶i CÇu DiÔn - Hµ Néi - C«ng suÊt: Xö lý ®­îc 50.000 tÊn r¸c th¶i/n¨m - S¶n xuÊt ra 15.000 TÊn ph©n h÷u c¬ chÊt l­îng cao phôc vô s¶n xuÊt. - Thêi gian b¾t ®Çu ho¹t ®éng: 6/2002 - D©y chuyÒn c«ng nghÖ: ph­¬ng ph¸p ñ ®èng tÜnh cã thæi khÝ c­ìng bøc HiÖn nay c«ng ty ®ang khuyÕn khÝch c¸c nguån vèn ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc ®Ó x©y dùng nhµ m¸y chÕ biÕn ph©n vi sinh t¹i c¸c khu liªn hiÖp xö lý chÊt th¶i r¾n Nam S¬n- Sãc S¬n. c. Thiªu ®èt r¸c: §èi víi chÊt th¶i y tÕ vµ mét sè chÊt th¶i nguy h¹i kh¸c, dïng biÖn ph¸p ®èt. S¬ ®å c«ng nghÖ biÖn ph¸p ®èt chÊt th¶i: R¸c R¸c cång kÒnh Mµn ch¾n M¸y c¾t thuû lùc M¸y nghiÒn r¸c (bóa) HÇm chøa r¸c Qu¹t giã Thu håi kim lo¹i Lß ®èt r¸c Hun nãng kh«ng khÝ HÖ thèng lµm nguéi tro §un nãng B¨ng chuyÒn th¶i tro Thu håi kim lo¹i XØ lß chøa tro ThiÕt bÞ lµm m¸t (Phun n­íc) HÇm chøa tro Tuabin m¸y ph¸t vµ/hoÆc hÖ thèng cung cÊp nhiÖt C¸c yªu cÇu vËn chuyÓn tro KÕt tña tÜnh ®iÖn HÖ thèng sÊy ThiÕt bÞ ®ãng r¾n bôi §iÒu hoµ khèng chÕ bôi Trao ®æi nhiÖt l­îng Qu¹t xóc t¸c ChuyÓn ®i Lµm s¹ch khÝ ga láng ThiÕt bÞ xö lý n­íc th¶i èng khãi Cung cÊp n­íc nãng Êm ChuyÓn ®i Lµm m¸t Thµnh phè Hµ Néi cã kho¶ng 36 bÖnh viÖn chÝnh, trong ®ã cã 9 bÖnh viÖn chuyªn khoa, 21 bÖnh viÖn cÊp Trung ­¬ng vµ 6 bÖnh viÖn cÊp thµnh phè. L­îng chÊt th¶i bÖnh viÖn hiÖn nay chØ kho¶ng 70% ®­îc hîp ®ång víi C«ng ty MT§T Hµ Néi ®Ó thu gom vµ xö lý (bao gåm chÊt th¶i r¾n y tÕ th«ng th­êng ) sè cßn l¹i hîp ®ång víi c«ng ty nghÜa trang hoÆc xö lý t¹i chç. N¨m 1999, Thµnh phè ®· ®Çu t­ x©y dùng x­ëng ®èt r¸c bÖnh viÖn víi c«ng suÊt 3,2 tÊn/ ngµy, hiÖn ®¹ng ho¹t ®éng tèt vµ ®¶m b¶o c¸c tiªu chuÈn quy ®Þnh cña ViÖt Nam. - §Þa ®iÓm l¾p ®Æt: XÝ nghiÖp xö lý chÊt th¶i bÖnh viÖn T©y Mç, Tõ Liªm-HN. - Lo¹i lß: lß tÜnh. - Kh¶ n¨ng ®èt liªn tôc: 16 (giê/ngµy) . - C«ng suÊt ®èt: 120 ¸ 200(kg/giê). - Thêi gian b¾t ®Çu ho¹t ®éng: N¨m 1999 - D©y chuyÒn c«ng nghÖ: X¸c ®Þnh khèi l­îng L­u chøa N¹p vµo lß ®èt Buång ®èt s¬ cÊp Buång ®èt thø cÊp Buång ghi Buång ®èt sau Ch«n lÊp Lo¹i bá tro KhÝ th¶i Xö lý khÝ M«i tr­êng HiÖn nay, ®Çu t­ t¹i khu liªn hiÖp Sãc S¬n nhµ m¸y xö lý chÊt th¶i c«ng nghiÖp vµ chÊt th¶i ®éc haÞ do C«ng ty liªn doanh xö lý chÊt th¶i c«ng nghiÖp thùc hiÖn. C«ng suÊt dù kiÕn 50 tÊn r¸c c«ng nghiÖp ®éc h¹i ph¶i xö lý trung gian (trung hßa, ho¸ r¾n). Trong ®ã ®èt b»ng lß ®èt cã c«ng suÊt 8 tÊn/ ngµy. 1.2.3 . C¸c chÝnh s¸ch vÒ qu¶n lý chÊt th¶i r¾n dù kiÕn sÏ ¸p dông trong thêi gian tíi: - Thùc hiÖn c«ng t¸c x· héi hãa, chuyÓn tr¸ch nhiÖm qu¶n lý chÊt th¶i r¾n trªn ®Þa bµn cho UBND c¸c ®Þa ph­¬ng së t¹i. - T­ nh©n hãa c¸c dÞch vô qu¶n lý chÊt th¶i r¾n theo h×nh thøc "ký hîp ®ång". - T¨ng sè chi phÝ thu tõ nh÷ng ng­êi th¶i r¸c, tøc lµ tõ c¸c hé gia ®×nh vµ c¸c ngµnh s¶n xuÊt. - Bæ sung chøc n¨ng cho URENCO trë thµnh nhµ cung cÊp dÞch vô vÖ sinh. - Ban hµnh ®ång bé c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn luËt trong lÜnh vùc qu¶n lý chÊt th¶i r¾n, n©ng cao hiÖu lùc thi hµnh LuËt B¶o vÖ m«i tr­êng. - LËp quy ho¹ch m¹ng l­íi c¸c c¬ së xö lý chÊt th¶i r¾n y tÕ vµ chÊt th¶i r¾n nguy h¹i ph¸t sinh tõ c¸c khu c«ng nghiÖp, lµm c¬ së ®Ó lËp vµ phª duyÖt c¸c dù ¸n ®Çu t­ tr¸nh t×nh tr¹ng l·ng phÝ trong ®Çu t­. - Ban hµnh tiªu chuÈn thiÕt kÕ b·i ch«n lÊp chÊt th¶i r¾n hîp vÖ sinh, ®­a chØ tiªu sö dông ®Êt ®Ó xö lý chÊt th¶i r¾n vµo quy chuÈn quy ho¹ch ®« thÞ. - §­a ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc m«i tr­êng vµo c¸c tr­êng häc nh»m n©ng cao nhËn thøc cña ng­êi d©n vÒ ý thøc m«i tr­êng. - Nghiªn cøu ban hµnh khung thu phÝ vÖ sinh m«i tr­êng vµ khung gi¸ cho c¸c hîp ®ång thu gom, vËn chuyÓn, xö lý chÊt th¶i r¾n phï hîp víi tõng lo¹i ®« thÞ vµ khu c«ng nghiÖp. - Cã c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ thuÕ, tÝn dông vµ sö dông ®Êt ®Ó huy ®éng tiÒm lùc trong nh©n d©n, cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t­ vµo lÜnh vùc b¶o vÖ m«i tr­êng nãi chung vµ qu¶n lý chÊt th¶i r¾n nãi riªng. - Cã chÝnh s¸ch ­u tiªn vµ kÕ ho¹ch ph©n bè hîp lý nguån vèn ng©n s¸ch, vèn ODA, vèn vay dµi h¹n víi l·i suÊt ­u ®·i ®Ó ®Çu t­ vµo trang thiÕt bÞ vµ x©y dùng c¸c khu xö lý chÊt th¶i r¾n, hç trî cho vay ®Ó ®Çu t­ vµo c¸c dù ¸n qu¶n lý chÊt th¶i r¾n. - T¨ng c­êng hîp t¸c quan hÖ quèc tÕ - KhuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia qu¶n lý chÊt th¶i r¾n vµ ¸p dông c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¹ch, Ýt chÊt th¶i b»ng c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i theo quy ®Þnh cña LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc. - Cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c c¬ së s¶n xuÊt, ®Æc biÖt lµ c¸c c¬ së trong thµnh phè ®Çu t­ vµo nh÷ng nghiªn cøu nh»m gi¶m thiÓu chÊt th¶i sau khi sö dông hµng hãa. - Cñng cè, ph¸t huy nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®ang ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trong c«ng t¸c thu gom, vËn chuyÓn vµ xö lý chÊt th¶i r¾n. - KhuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ®Çu t­ trong lÜnh vùc qu¶n lý chÊt th¶i r¾n, tiÕn hµnh cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ trong lÜnh vùc nµy. Nghiªn cøu thµnh lËp c¸c c«ng ty theo m« h×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc c«ng Ých. - HiÖn ®¹i hãa c«ng nghÖ vµ s¶n xuÊt thiÕt bÞ vËt t­, nghiªn cøu ¸p dông c¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn phï hîp víi ViÖt Nam trong kh©u t¸i chÕ, t¸i sö dông chÊt th¶i r¾n. 1.2.4. NhËn xÐt chung vÒ t×nh h×nh qu¶n lý chÊt th¶i r¾n: - Nh×n chung, c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ thu gom hiÖn t¹i ®ang ¸p dông cßn l¹c hËu. - Ph­¬ng ph¸p xö lý r¸c th¶i b»ng ph­¬ng ph¸p ch«n lÊp. - Do r¸c th¶i ch­a ®­îc ph©n lo¹i nªn tû lÖ t¸i chÕ chÊt th¶i thÊp, trong ®ã chØ cã 1% r¸c th¶i hµng ngµy ®­îc chÕ biÕn thµnh ph©n bãn h÷u c¬ vµ mét sè kh¸c. - Do gi¸ thµnh ®Çu t­ cho lß ®èt rÊt cao nªn ch­a phï hîp víi ng©n s¸ch cña c«ng ty. V× vËy, hiÖn nay c«ng ty míi chØ ¸p dông ®èt cho c¸c chÊt th¶i y tÕ nguy h¹i. - C«ng ty ®ang triÓn khai x©y dùng b·i xö lý vµ ch«n lÊp chÊt th¶i c«ng nghiÖp t¹i khu liªn hiÖp xö lý chÊt th¶i r¾n Nam S¬n- Sãc S¬n- Hµ Néi. - Hµng n¨m kinh phÝ ®Çu t­ cña thµnh phè hç trî cho c«ng t¸c duy tr× vÖ sinh ë Hµ Néi vÉn cßn h¹n chÕ so víi nhu cÇu. - C«ng ty ®· cã kÕ ho¹ch triÓn khai thùc hiÖn x©y dùng vµ quy ho¹ch c¸c ®iÓm ch«n lÊp. Ch­¬ng 3: HiÖn tr¹ng qu¶n lý chÊt th¶i c«ng nghiÖp ë hµ Néi vµ dù b¸o trong t­¬ng lai. 2.1. HiÖn tr¹ng ho¹t ®éng vµ ph¸t sinh chÊt th¶i cña mét sè ngµnh CN ë HN: 2.1.1. Khèi l­îng chÊt th¶i c«ng nghiÖp ph¸t sinh hiÖn nay: Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra ®¸nh gi¸ cña c«ng ty M«i tr­êng §« thÞ vµ trung t©m kü thuËt m«i tr­êng §« thÞ vµ c«ng nghiÖp - §¹i häc X©y dùng Hµ Néi (n¨m 1998) cho thÊy, khèi l­îng chÊt th¶i c«ng nghiÖp ph¸t sinh hiÖn t¹i cña Hµ Néi vµo kho¶ng 51.170 tÊn/ n¨m. Nh­ vËy, theo dù ®o¸n cña URENCO sÏ cã kho¶ng 70% tæng l­îng chÊt th¶i c«ng nghiÖp n»m trong diÖn kiÓm so¸t ®Æc biÖt ®­îc thu gom. B¶ng 11: Sè liÖu l­îng chÊt th¶i c«ng nghiÖp trªn ®Þa bµn Tp Hµ Néi trong n¨m 2000. (§¬n vÞ: TÊn/n¨m) ThÞ tr­êng Ngµnh c«ng ngiÖp Sè nhµ m¸y ®­îc ®iÒu tra Tæng l­îng chÊt th¶i (tÊn/n¨m ) ChÊt th¶i ®éc h¹i (tÊn/n¨m ) 1 C¬ khÝ 36 12.788 6.701 2 Hãa chÊt 32 13.228 8.466 3 DÖt vµ nhuém 31 10.023 4.470 4 §iÖn vµ ®iÖn tö 9 2.400 1.956 5 ChÕ biÕn thùc phÈm 29 10.763 2.917 6 Thuèc l¸ 1 55 29 7 Gç vµ chÕ t¹o gç 4 2.150 590 8 D­îc phÈm 5 37 34 9 KÝnh 3 7.000 280 10 In vµ lµm phim 5 150 63 11 Thuéc da 7 2.373 820 12 Xµ phßng, c¸c chÊt tÈy röa 2 1.800 620 Tæng céng 168 62.767 26.946 Nguån: Tµi liÖu tham luËn héi nghÞ qu¶n lý chÊt th¶i nguy h¹i c¸c tØnh phÝa B¾c B¶ng 12: ­íc tÝnh l­îng r¸c th¶i c«ng nghiÖp ®Æc biÖt ®­îc kiÓm so¸t trong t­¬ng lai.(§¬n vÞ : tÊn/n¨m). TT Ngµnh C«ng nghiÖp N¨m 1997 N¨m 2000 N¨m 2005 N¨m 2010 Tû lÖ % (CTNH/CT) 1 C¬ khÝ luyÖn kim 8.632 (4.523) 12.788 (6.701) 47.407 (24.841) 175.735 (92.085) 52,4 % 2 §iÖn, ®iÖn tö 1.620 (1.320) 2.400 (1.956) 8.897 (7.251) 32.978 (26.877) 81,5% 3 Ho¸ chÊt 8.929 (5.715) 13.228 (8.466) 49.085 (31.414) 181.850 (116.384) 64,0% 4 L­¬ng thùc, thùc phÈm 7.264 (1.969) 10.763 (2.917) 39.902 (10.813) 147.912 (40.084) 27,1% 5 DÖt, da, nhuém 6.765 (3.017) 10.023 (4.470) 37.156 (16.572) 137.740 (61.432) 44,6% 6 C¸c ngµnh kh¸c 17.810 (2.974) 26.383 (4.406) 97.818 (16.336) 362.626 (60.559) 16,7% Tæng l­îng chÊt th¶i CN 51.020 75.588 280.221 1.038.841 Tæng l­îng chÊt th¶i Nguy h¹i (19.518) (28.916) (107.227) (397.420) Nguån: B¸o c¸o tãm t¾t c«ng t¸c qu¶n lý chÊt th¶i r¾n ®« thÞ Thµnh phè Hµ Néi. B¶ng 13: L­îng chÊt th¶i theo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ë Hµ Néi. Ngµnh c«ng nghiÖp Sè nhµ m¸y ®­îc ®iÒu tra Tæng l­îng chÊt th¶i(tÊn/n¨m) ChÊt th¶i ®éc h¹i(tÊn/n¨m) Tû lÖ % C¬ khÝ 36 8.632 4.524 52,4 Ho¸ chÊt 32 8.929 5.716 64,0 DÖt vµ nhuém 31 6.915 3.021 43,7 §iÖn vµ ®iÖn tö 9 1.620 1.320 81,5 ChÕ biÕn thùc phÈm 29 7.264 1.969 27,1 Thuèc l¸ 1 55 29 52,7 Gç vµ chÕ t¹o gç 4 2.150 590 27,4 D­îc phÈm 5 37 34 91,9 KÝnh 3 7.000 280 4,0 In vµ lµm phim 5 150 63 42,0 Thuéc da 7 2.373 820 34,6 Xµ phßng vµ c¸c chÊt tÈy röa 2 1.800 620 34,4 Tæng céng 168 51.170 19.570 38,2 Nguån: §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng qu¶n lý chÊt th¶i CN Hµ Néi- 1998 2.1.2.Thµnh phÇn c¸c lo¹i chÊt th¶i c«ng nghiÖp trªn chñ yÕu gåm (b¶ng 14a & 14b) d­íi ®©y: B¶ng 14a: Thµnh phÇn chÊt th¶i c«ng nghiÖp Hµ Néi.(§¬n vÞ tÊn/n¨m) TT Lo¹i chÊt th¶i §Æc tÝnh CN c¬ khÝ CN ho¸ chÊt DÖt nhuém §iÖn, ®iÖn tö ChÕ biÕn tphÈm Tæng 1 ChÊt th¶i cã PCB §éc h¹i 0,0 0,0 0,0 100,4 0,0 100,4 2 B· th¶i cã kim lo¹i nÆng 2511,9 348,2 744,2 296,5 0,0 3900,8 3 C¸c dung m«i chøa halogen §éc h¹i 0,0 0,0 865,9 0,0 0,0 865,9 4 C¸c dung m«i kh«ng chøa halogen §éc h¹i 0,0 1571,5 0,0 0,0 0,0 1571,5 5 ChÊt th¶i tõ thuèc BVTV §éc h¹i 0,0 1151,8 0,0 0,0 0,0 1151,8 6 B· th¶i cã hîp chÊt h÷u c¬ §éc h¹i 0,0 1812,6 0,0 0,0 0,0 1812,6 7 PhÈm mµu vµ h­¬ng liÖu §éc h¹i 0,0 0,0 0,0 0,0 14,5 14,5 8 S¬n vµ keo dÝnh §éc h¹i 0,0 696,5 0,0 0,0 0,0 696,5 9 Nhùa §éc h¹i 0,0 0,0 0,0 751,7 0,0 751,7 10 C¸c dung m«i vµ Ag §éc h¹i 0,0 0,0 0,0 14,6 0,0 14,6 Tæng 2511,9 5580,6 1610,1 1163,2 14,5 10880,3 11 Axit vµ kiÒm ¨n mßn 923,6 0,0 0,0 0,0 0,0 923,6 12 C¸c chÊt tÈy röa ¨n mßn 0,0 0,0 0,0 0,0 7,3 7,3 Tæng 0,0 0,0 0,0 0,0 7,3 930,9 13 ChÊt th¶i h÷u c¬ Sinh häc 0,0 0,0 0,0 0,0 1503,6 14 R¸c th¶i h÷u c¬ cã kh¶ n¨ng thèi r÷a Sinh häc 0,0 0,0 1332.7 0,0 0,0 1332.7 Tæng 0,0 0,0 1332.7 0,0 1503,6 2836,4 15 V¶i, ®å dÖt Ch¸y 362,5 0,0 0,0 0,0 0,0 362,5 16 L«ng Ch¸y 0,0 0,0 0,0 0,0 94,4 94,4 17 DÇu vµ dÇu mì Ch¸y 0,0 0,0 0,0 0,0 261,5 261,5 18 R¸c th¶i chøa dÇu Ch¸y 725,1 0,0 0,0 0,0 0,0 725,1 19 DÇu th¶i Ch¸y 0,0 133,9 74,4 149,0 87,2 444,6 Tæng 1087,6 133,9 74,4 149,0 87,2 1888,1 Tæng l­îng r¸c th¶i ®éc h¹i 4523,2 5714,6 3012,7 1312,2 1968,5 16535,7 20 Bôi vµ c¸t 0,0 0,0 0,0 0,0 2535,1 2535,1 21 Cao su 0,0 0,0 0,0 8,1 0,0 8,1 22 Tro 1812,7 0,0 2333,9 94,0 1670,7 5911,3 23 C¸c chÊt th¶i kh¸c 2296,1 3098,4 1413,9 205,7 1089,6 8103,7 Tæng 4108,8 3098,4 3747,8 3078 5295,5 16558,3 Tæng 8632,0 8812,9 6765,0 1620,0 7264,0 33093,9 Nguån: §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng qu¶n lý chÊt th¶i c«ng nghiÖp Tp Hµ Néi- CEETIA thùc hiÖn. B¶ng 14b: Thµnh phÇn chÊt th¶i c«ng nghiÖp Hµ Néi.(§¬n vÞ tÊn/n¨m) TT Lo¹i chÊt th¶i §Æc tÝnh ph©n lo¹i theo URENCO CN C¬ khÝ CN ho¸ chÊt DÖt nhuém §iÖn, ®iÖn tö ChÕ biÕn tphÈm Tæng 1 ChÊt th¶i cã PCB §éc h¹i 0,0 0,0 0,0 0,3 0,0 0,3 2 B· th¶i cã kim lo¹i nÆng §éc h¹i 6,9 1,0 2,0 0,8 0,0 10,7 3 C¸c dung m«i chøa halogen §éc h¹i 0,0 0,0 2,4 0,0 0,0 2,4 4 C¸c dung m«i kh«ng chøa halogen §éc h¹i 0,0 4,3 0,0 0,0 0,0 4,3 5 ChÊt th¶i tõ thuèc BVTV §éc h¹i 0,0 3,2 0,0 0,0 0,0 3,2 6 B· th¶i cã hîp chÊt h÷u c¬ §éc h¹i 0,0 5,0 0,0 0,0 0,0 5,0 7 PhÈm mµu vµ h­¬ng liÖu §éc h¹i 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 8 S¬n vµ keo dÝnh §éc h¹i 0,0 1,9 0,0 0,0 0,0 1,9 9 Nhùa §éc h¹i 0,0 0,0 0,0 2,1 0,0 2,1 10 C¸c dung m«i vµ Ag §éc h¹i 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Tæng 6,9 15,3 4,4 1163,2 14,5 29,8 11 Axit vµ kiÒm ¨n mßn 2,5 0,0 0,0 0,0 0,0 2,5 12 C¸c chÊt tÈy röa ¨n mßn 0,0 0,0 0,0 0,0 7,3 7,3 Tæng 2,5 0,0 0,0 0,0 0,0 2,6 13 ChÊt th¶i h÷u c¬ Sinh häc 0,0 0,0 0,0 0,0 4,1 4,1 14 R¸c th¶i h÷u c¬ cã kh¶ n¨ng thèi r÷a Sinh häc 0,0 0,0 3,7 0,0 0,0 3,7 Tæng 0,0 0,0 3,7 0,0 4,1 7,8 15 V¶i, ®å dÖt Ch¸y 1,0 0,0 0,0 0,0 0,0 1,0 16 L«ng Ch¸y 0,0 0,0 0,0 0,0 0,3 0,3 17 DÇu vµ dÇu mì Ch¸y 0,0 0,0 0,0 0,0 0,7 0,7 18 R¸c th¶i chøa dÇu Ch¸y 2,0 0,0 0,0 0,0 0,0 2,0 19 DÇu th¶i Ch¸y 0,0 0,4 0,2 0,4 0,2 1,2 Tæng 3,0 0,4 0,2 0,4 1,2 5,2 Tæng l­îng r¸c th¶i ®éc h¹i 12,4 15,7 8,3 3,6 5,4 45,3 20 Bôi vµ c¸t 0,0 0,0 0,0 0,0 6,9 6,9 21 Cao su 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 22 Tro 5,0 0,0 6,4 0,3 4,6 16,2 23 C¸c chÊt th¶i kh¸c 6,3 8,5 3,9 0,6 3,0 22,2 Tæng 11,3 8,5 10,3 0,8 14,5 45,4 Tæng 23,6 24,2 18,5 4,4 19,9 90,7 2.2. ¦íc tÝnh chÊt th¶i trong t­¬ng lai: L­îng chÊt th¶i c«ng nghiÖp cña thµnh phè Hµ Néi ph¸t sinh tõ nay ®Õn 2020 ®­îc thÓ hiÖn ë b¶ng 15a vµ 15b. B¶ng 15a:­íc tÝnh l­îng r¸c th¶i c«ng nghiÖp ®Æc biÖt ®­îc kiÓm so¸t trong t­¬ng lai.(tû lÖ t¨ng 14%) §¬n vÞ (tÊn/n¨m) TT Lo¹i chÊt th¶i §Æc tÝnh 1997 (Kh«ng kÓ ngµnh CN kh¸c) 1997 (70% ngµnh CN) 2000 2005 2010 2020 1 ChÊt th¶i cã PCB §éc h¹i 100 83 124 238 459 1697 2 ChÊt th¶i cã kim lo¹i nÆng §éc h¹i 3.901 3.238 4.797 9.236 17.782 65.923 3 Dung m«i lÉn halogen §éc h¹i 866 719 1.065 2.050 3.947 14.634 4 Dung m«i kh«ng chøa halogen §éc h¹i 1.572 1.304 1.932 3.721 7.164 26.559 5 ChÊt th¶i tõ thuèc BVTV §éc h¹i 1.152 956 1.146 2.727 5.251 3,2 6 B· th¶i cã hîp chÊt h÷u c¬ §éc h¹i 11.813 1.504 2.229 4.292 8.263 30.633 7 PhÈm mµu vµ h­¬ng liÖu §éc h¹i 15 12 18 34 66 246 8 S¬n vµ keo dÝnh §éc h¹i 696 579 856 1.649 3.175 11.770 9 Nhùa §éc h¹i 752 624 924 1.780 3.427 12.703 10 C¸c dung m«i vµ Ag §éc h¹i 15 12 18 35 66 246 Tæng 10880 9.031 13.379 25.761 49.600 183.878 11 Axit vµ kiÒm ¨n mßn 924 767 1.136 2.187 4.211 15.609 12 C¸c chÊt tÈy röa ¨n mßn 7 6 9 17 33 123 Tæng 931 773 1.145 2.204 4.244 15.732 13 ChÊt th¶i h÷u c¬ Sinh häc 1504 1.248 1.849 3.560 6.855 25.412 14 R¸c th¶i h÷u c¬ cã kh¶ n¨ng thèi r÷a Sinh häc 1333 1.106 1.639 3.155 6.705 22.523 Tæng 2836 2.354 3.488 6.715 12.930 47.935 15 V¶i, ®å dÖt Ch¸y 363 301 446 858 1.653 6.127 16 L«ng Ch¸y 94 78 116 224 430 1.596 17 DÇu vµ dÇu mì Ch¸y 262 217 322 619 1.192 4.419 18 R¸c th¶i chøa dÇu Ch¸y 725 602 892 1.717 3.305 12.254 19 DÇu th¶i Ch¸y 445 369 547 1.053 2.027 7.513 Tæng 1.888 1.567 2.322 4.470 8.607 31.910 Tæng l­îng chÊt th¶i ®éc h¹i 26.537 13.725 20.335 45.826 80.255 279.453 Nguån:§¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng qu¶n lý chÊt th¶i c«ng nghiÖp Tp Hµ Néi - CEETIA thùc hiÖn. B¶ng 15b: ­íc tÝnh l­îng r¸c th¶i c«ng nghiÖp ®Æc biÖt ®­îc kiÓm so¸t trong t­¬ng lai. (tû lÖ t¨ng 3,2%) §¬n vÞ (tÊn/ngµy) TT Lo¹i chÊt th¶i §Æc tÝnh 1997 (Kh«ng kÓ c¸c ngµnh CN kh¸c) 1997 (70% ngµnh CN) 2000 2005 2010 2015 2020 1 ChÊt th¶i cã PCB §éc h¹i 100 83 92 107 126 162 172 2 ChÊt th¶i cã kim lo¹i nÆng §éc h¹i 3.901 3.238 3.558 4.165 4.876 6.273 6.692 3 Dung m«i lÉn halogen §éc h¹i 866 719 790 925 1.082 1.393 1.483 4 Dung m«i kh«ng chøa halogen §éc h¹i 1.572 1.304 1.434 1.678 1.964 2.527 2.692 5 ChÊt th¶i tõ thuèc BVTV §éc h¹i 1.152 956 1.051 1.230 1.440 1.852 1.973 6 B· th¶i cã hîp chÊt h÷u c¬ §éc h¹i 1.813 1.504 1.654 1.936 2.266 2.915 3.105 7 PhÈm mµu vµ h­¬ng liÖu §éc h¹i 15 12 13 16 18 23 25 8 S¬n vµ keo dÝnh §éc h¹i 696 579 635 744 871 1.120 1.193 9 Nhùa §éc h¹i 752 624 686 803 940 1.209 1.287 10 C¸c dung m«i vµ Ag §éc h¹i 15 12 13 16 18 23 25 Tæng 10882 9.031 9956 11.619 13.600 17.498 18.647 11 Axit vµ kiÒm ¨n mßn 924 767 843 986 1.155 1.485 1.582 12 C¸c chÊt tÈy röa ¨n mßn 7 6 7 8 9 12 12 Tæng 931 773 849 994 1.164 1.497 1.594 13 ChÊt th¶i h÷u c¬ Sinh häc 1504 1.248 1.372 1.606 1.880 2.418 2.575 14 R¸c th¶i h÷u c¬ cã kh¶ n¨ng thèi r÷a Sinh häc 1333 1.106 1.216 1.423 1.666 2.413 228 Tæng 4699 2.354 2.567 3.029 3.546 4.562 4.858 15 V¶i, ®å dÖt Ch¸y 363 301 331 387 453 583 621 16 L«ng Ch¸y 94 78 86 101 118 152 162 17 DÇu vµ dÇu mì Ch¸y 262 217 239 279 327 421 448 18 R¸c th¶i chøa dÇu Ch¸y 725 602 661 774 906 1.166 1.242 19 Dçu th¶i Ch¸y 445 369 406 475 556 715 761 Tæng 1.888 1.567 1.722 2.016 2.360 3.037 3.234 Tæng l­îng chÊt th¶i ®éc h¹i 18.536 13.725 17.688 17.658 20.370 28.359 29.512 Nguån: §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng qu¶n lý chÊt th¶i c«ng nghiÖp Tp Hµ Néi - CEETIA thùc hiÖn. Ch­¬ng IV. T×m hiÓu vÒ xö lý chÊt th¶i r¾n c«ng nghiÖp ë thµnh phè Hµ Néi HiÖn nay. 3.1. C«ng t¸c qu¶n lý vµ tiªu huû chÊt th¶i c«ng nghiÖp: Nguån CTCN E Nguån CTCN D Nguån CTCN C Nguån CTCN B Nguån CTCN A G§ 1: Ph¸t sinh CT(sau khi ®· gi¶m thiÓu, t¸i sinh, t¸i chÕ vµ t¸i sö dông ) G§2: Thu gom vµ vËn chuyÓn Tæng l­îng ctcn tõ nguån CTCN phï hîp cho xö lý NhiÖt CTCN phï hîp cho ch«n lÊp trùc tiÕp CTCN phï hîp cho xö lý Ho¸/Lý G§ 3: Xö lý vµ chÕ biÕn CÆn tro vµ xØ nguy h¹i CÆn r¾n nguy h¹i Khu xö lý nhiÖt Khu xö lý Ho¸/Lý/Sinh häc B·i ch«n lÊp CTCN G§ 4: vËn chyÓn cÆn sau xö lý Th¶i bá CT kh«ng NH Th¶i bá CT kh«ng NH G§ 5: th¶i bá chÊt th¶i ViÖc qu¶n lý chÊt th¶i c«ng nghiÖp chung ®­îc thÓ hiÖn ë s¬ ®å trªn. 3.2. C«ng nghÖ xö lý vµ tiªu huû chÊt th¶i c«ng nghiÖp: Víi mét l­îng chÊt th¶i ph¸t sinh lín, trong khi ®ã hiÖn nay ë Hµ Néi nãi riªng vµ c¶ n­íc nãi chung ch­a cã mét c«ng tr×nh thu gom vµ xö lý chóng ®¶m b¶o an toµn. HÇu hÕt c¸c c«ng tr×nh nµy hoÆc ®­îc l­u gi÷ t¹i c¸c kho cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt hoÆc ®­îc ®æ trén lÉn ch«n lÊp cïng chÊt th¶i sinh ho¹t g©y t¸c ®éng xÊu tíi m«i tr­êng, søc khoÎ con ng­êi, ®ång thêi ¶nh h­ëng ®Õn søc ®Çu t­, ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp t¹i Hµ Néi. Nh­ vËy, viÖc xö lý chÊt th¶i c«ng nghiÖp lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch hiÖn nay. Do ®ã, b·i xö lý vµ ch«n lÊp chÊt th¶i c«ng nghiÖp n»m trong khu liªn hiÖp xö lý chÊt th¶i r¾n Nam S¬n – Sãc S¬n – Hµ Néi ®· ®­îc thiÕt kÕ vµ x©y dùng (sö dông ®Õn n¨m 2020). 3.2.1.Ph­¬ng ¸n quy ho¹ch mÆt b»ng: - VÞ trÝ: n»m vÒ phÝa B¾c trong khu Liªn hiÖp xö lý chÊt th¶i r¾n Nam S¬n – Sãc S¬n – Hµ Néi. - DiÖn tÝch xö lý vµ ch«n lÊp lµ: 5,15 ha. B·i ch«n lÊp: réng 1,0 ha, gåm c¸c « d¹ng hµo cã m¸i che. Dù kiÕn ch«n lÊp 120.000 m3 chÊt th¶i. Khu xö lý trung gian: 4992 m2 gåm: khu vùc giµnh lµm s©n l­u chøa chÊt th¶i ch­a ®­îc xö lý; khu vùc giµnh cho thiÕt bÞ tiÕp nhËn chÊt th¶i láng, chÊt th¶i r¾n, lß ®èt mini, thiÕt bÞ trung hoµ, thiÕt bÞ æn ®Þnh ho¸ r¾n, l­u chøa chÊt th¶i r¾n ®· ®­îc ho¸ r¾n. Khu l­u chøa t¹m thêi: 3.840 m2. ¤ ch«n lÊp chÊt th¶i ®Æc biÖt: 1.280m2. Khu hµnh chÝnh: 1.000 m2(nhµ hµnh chÝnh, phßng thÝ ngiÖm, khu t¾m vµ vÖ sinh cho nh©n viªn, phßng ¨n tr­a, nhµ kho, nhµ x­ëng b¶o d­ìng thiÕt bÞ, nhµ xe vµ c¸c thiÕt bÞ chuyªn dông). Kho l­u chøa chÊt th¶i ch­a ®­îc xö lý: 3.840 m2. Khu nhµ b¶o vÖ, tr¹m c©n xe: 49 m2. Tr¹m röa xe: 50 m2 Vïng ®Öm:7.530 m2bao gåm hµng rµo, d¶i c©y xanh, ®­êng bao, r·nh thu gom n­íc m­a vµ n­íc mÆt. HÖ thèng ®­êng néi bé : 5.100 m2. Khu vùc ph¸t triÓn trong t­¬ng lai: 17.656m2. Khu phô trî. 3.2.2. Ph­¬ng ¸n thiÕt kÕ xö lý chÊt th¶i c«ng nghiÖp: Ph­¬ng ¸n thu gom vµ vËn chuyÓn: HiÖn nay, cã nhiÒu ph­¬ng ¸n thu gom vµ vËn chuyÓn chÊt th¶i c«ng nghiÖp kh¸c nhau nh­: Thu gom vµ vËn chuyÓn b»ng c¸c xe chë r¸c. Thu gom vµ vËn chuyÓn b»ng c¸c xe cã cÈu xÕp dì. Thu gom vµ vËn chuyÓn b»ng hÖ thèng thïng rêi. Thu gom vµ vËn chuyÓn b»ng xe t¶i lín chë chÊt th¶i d¹ng láng. Thu gom vµ vËn chuyÓn b»ng c¸c ph­¬ng tiÖn kh¸c. Mçi c¸ch thu gom vµ vËn chuyÓn trªn ®Òu cã nh÷ng ­u nh­îc ®iÓm riªng cña nã. Tuy nhiªn, ®øng d­íi gãc ®é an toµn, ®¶m b¶o vÖ sinh m«i tr­êng, dïng ph­¬ng ¸n thu gom vµ vËn chuyÓn b»ng xe container ®Æc biÖt, xe b¬m hót ch©n kh«ng cã thÓ sÏ ph¶i cã cho mét sè kh¸ch hµng cã nhu cÇu vËn chuyÓn vµ xö lý chÊt th¶i d¹ng láng. C¸c ph­¬ng ¸n xö lý trung gian: HiÖn nay th­êng cã c¸c ph­¬ng ¸n xö lý nh­ sau: Xö lý c¬ häc. C¸c qu¸ tr×nh ho¸ lý. C¸c qu¸ tr×nh nhiÖt. Ch«n lÊp. C¸c ph­¬ng ¸n xö lý trªn nãi chung ®Òu ®­îc ¸p dông trong vÊn ®Ò xö lý chÊt th¶i c«ng nghiÖp. Tuy nhiªn, møc ®é vµ giai ®o¹n ¸p dông tõng ph­¬ng ph¸p lµ rÊt kh¸c nhau. §èi chiÕu víi t×nh h×nh cô thÓ vÒ l­îng vµ chÊt cña CTCN cña Hµ Néi th× ®· lùa chän ¸p dông thiÕt kÕ kiÓu mo®un cho lß ®èt mini vµ xö lý æn ®Þnh ho¸/lý lµm cøng chÊt th¶i theo c«ng thøc phèi trén hiÖn ®ang ¸p dông t¹i Trung t©m xö lý chÊt th¶i Kualiti Alam – Malaysia. ChÊt th¶i Tro lß ®èt V«i Xi m¨ng C¸t N­íc 100% 20% 10% 35% 100% 65% Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ kü thuËt hiÖn nay, xö lý l­îng chÊt th¶i b»ng c¸ch thªm phô gia ho¸ r¾n nh­ víi xi m¨ng ®Ó xö lý cè ®Þnh chÊt th¶i. Trong qu¸ tr×nh vËn hµnh sÏ nghiªn cøu tõng b­íc ®Ó cã thÓ dïng ph­¬ng ph¸p thªm ho¸ chÊt trong mét sè tr­êng hîp. Giai ®o¹n tr­¬c m¾t th× ¸p dông ph­¬ng ¸n lß ®èt mini d¹ng M«dul nh­ (h×nh 1). c. Lùa chän vµ thiÕt kÕ b·i ch«n lÊp chÊt th¶i c«ng nghiÖp: M« h×nh ch«n lÊp: HiÖn nay th­êng cã 3 m« h×nh ch«n lÊp chÝnh: Ch«n lÊp næi. Ch«n lÊp ch×m. Ch«n lÊp nöa næi nöa ch×m. Ph­¬ng ¸n thÝch hîp nhÊt ®èi víi khu vùc dù ¸n lµ m« h×nh ch«n lÊp nöa næi nöa ch×m. Ph­¬ng ¸n ch«n lÊp: HiÖn nay phæ biÕn 3 ph­¬ng ¸n ch«n lÊp : ¤ ch«n lÊp. Hµo ch«n lÊp. Khu ch«n lÊp. XÐt ®iÒu kiÖn thùc tÕ hiÖn nay cho thÊy b·i ch«n lÊp chÊt th¶i nguy h¹i ë Nam S¬n cã diÖn tÝch kh«ng lín 5,15 ha d¹ng ®Þa h×nh ®åi träc, l­îng m­a hµng n¨m lín, víi yªu cÇu ®Æc biÖt cña « ch«n lÊp CTCN thùc tÕ cña Hµ Néi hµng n¨m kh«ng nhiÒu nªn ®Ò xuÊt lùa chän ph­¬ng ¸n hµo ch«n lÊp cã m¸i che vµ sÏ ®­îc thi c«ng theo kiÓu cuèn chiÕu (h×nh 2). CÊu t¹o cña « ch«n lÊp: CÊu t¹o ®¸y vµ thµnh « ch«n lÊp gåm hai líp lãt kÐp b»ng v¶i ®Þa kü thuËt (d=1 mm): cÊu t¹o cña líp lãt kÐp (h×nh 3+4). HÖ thèng thu gom n­íc rß rØ (kiÓm so¸t n­íc rß rØ) (h×nh 5). Líp che phñ bÒ mÆt khu ch«n lÊp: ®¶m b¶o ®é dèc tho¸t n­íc m­a (h×nh 6) HÖ thèng thu gom n­íc m­a vµ n­íc mÆt HÖ thèng c©y xanh ®­îc trång ë vïng ®Öm (bao quanh toµn bé khu xö lý vµ ch«n lÊp CTCN) víi bÒ réng 15 m. C¸c hãa chÊt sö dông t¹i b·i ch«n lÊp: ChÕ phÈm EM: khö mïi, cung cÊp hÖ vi sinh vËt ph©n hñy c¸c chÊt h÷u c¬ trong chÊt th¶i. LiÒu l­îng phun 1m3 /ngµy trªn bÒ mÆt « ch«n lÊp ChÕ phÈm BOKASHI: thùc chÊt lµ mïn r¸c ®· ph©n hñy chøa hÖ vi sinh vËt phong phó (chñ yÕu lµ vi sinh vËt ph©n gi¶i xenluloza) r¾c víi mËt ®é 0,15 kg/ngµy nh»m lµm t¨ng l­îng vi sinh vËt trong chÊt th¶i gióp cho qu¸ tr×nh ph©n hñy chÊt th¶i h÷u c¬ diÔn ra nhanh h¬n. Dung dÞch thuèc diÖt ruåi muçi ®­îc phun nh»m vÖ sinh b·i. Nh÷ng vÉn ®Ò kü thuËt ®ang gÆp ph¶i trong qu¸ tr×nh vËn hµnh b·i ch«n lÊp: ViÖc xö lý n­íc r¸c ch­a ®¹t hiÖu qu¶ mong muèn, vÉn cßn tån t¹i mét l­îng lín n­íc r¸c ch­a ®­îc xö lý. Qu¸ tr×nh thu håi vµ xö lý khÝ ga ch­a ®­îc chñ ®éng thùc hiÖn ®ång bé nªn cßn t¹o ra nhiÒu l­îng khÝ CH4 g©y hiÖu øng nhµ kÝnh. Thµnh phÇn ®Êt phñ b·i rÊt dÝnh (chñ yÕu lµ ®Êt sÐt khai th¸c t¹i chç), g©y khã kh¨n cho c¸c ph­¬ng tiÖn ra vµo b·i ®Æt biÖt lµ vµo nh÷ng ngµy m­a. HÖ thèng ®­êng néi bé ch­a ®­îc n©ng cÊp bª t«ng ho¸, dÉn ®Õn lÇy léi vµ t¾c b·i. Ng­êi bíi nhÆt r¸c phÇn lín ch­a cã ý thøc gi÷ g×n trËt tù vµ vÖ sinh m«i tr­êng, dÉn ®Õn chÊt th¶i ®­îc ph¸t t¸n vµ g©y mÊt vÖ sinh mét c¸ch rÊt ®¸ng tiÕc. Phô lôc 1. D©y chuyÒn s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ cña nhµ m¸y ph©n CÇu DiÔn: Quy m«, c«ng suÊt cña nhµ m¸y: DiÖn tÝch nhµ m¸y: 3,9 ha. C«ng suÊt thiÕt kÕ: 210 tÊn r¸c/ngµy Thêi gian lµm viÖc: 2 ca Sè ngµy ho¹t ®éng: 300 ngµy/n¨m. Thµnh phÇn h÷u c¬ trong r¸c ®­a vµo xö lý: > 50% S¶n phÈm thu håi: 13.260 tÊn ph©n bãn/n¨m. ChÊt l­îng: - Hµm l­îng Nit¬: 1,15 ¸ 2,5% - Hµm l­îng C¸cbon: > 13% Quy c¸ch s¶n phÈm: - Lo¹i rêi - Lo¹i bao 2 kg - Lo¹i bao 10 kg. S¶n phÈm thu håi phôc vô t¸i chÕ: S¾t, Nylon, Nhùa, GiÊy vµ thuû tinh. S¬ ®å c«ng nghÖ: Nh­ trªn ®· nãi, ®©y lµ c«ng nghÖ lµm ph©n compost b»ng ph­¬ng ph¸p ñ lªn men thæi khÝ c­ìng bøc. C«ng nghÖ nµy cã nh÷ng ­u ®iÓm vµ nh­îc ®iÓm sau: VÒ ­u ®iÓm: §¬n gi¶n, dÔ vËn hµnh. M¸y mãc thiÕt bÞ dÔ chÕ t¹o, thay thÕ thuËn lîi. N¨ng l­îng tiªu hao nhá. §¶m b¶o hîp vÖ sinh trong vµ ngoµi nhµ m¸y. Ho¹t ®éng th­êng xuyªn quanh n¨m, cã m¸i che, thu håi n­íc r¸c phôc vô cho qu¸ tr×nh ñ lªn men, kh«ng g©y ¶nh h­ëng tíi n­íc ngÇm. Cã kh¶ n¨ng më réng ®Ó n©ng cao c«ng suÊt. Tuy nhiªn, c«ng nghÖ nµy còng cã nh÷ng nh­îc ®iÓm sau: Kh«ng cã quy tr×nh thu håi c¸c vËt liÖu t¸i chÕ. ChÊt l­îng ph©n bãn ch­a cao v× cã lÉn c¸c t¹p chÊt. Nguån r¸c cã lÉn nhiÒu t¹p chÊt, ch­a ®­îc c¬ giíi ho¸ trong kh©u ph©n lo¹i. D©y chuyÒn ®ãng bao cßn s¬ sµi vµ thñ c«ng. S¬ ®å khèi c«ng nghÖ nh­ sau: R¸c h÷u c¬ Ph©n lo¹i r¸c vµ nghiÒn nhá Phèi trén ñ hiÕu khÝ (BÓ ñ 21 ngµy) Thæi khÝ c­ìng bøc ñ chÝn (Nhµ ñ 28 ngµy) Ph©n lo¹i b»ng sµng Ph©n lo¹i b»ng qu¹t Trén phô gia N, P, K §ãng bao Tiªu thô C«ng nghÖ xö lý cña nhµ m¸y gåm 5 c«ng ®o¹n (4 c«ng ®o¹n chÝnh vµ 1 c«ng ®o¹n phô) nh­ sau: C«ng ®o¹n tuyÓn lùa. C«ng ®o¹n ñ lªn men. C«ng ®o¹n ñ chÝn. C«ng ®o¹n tinh chÕ. C«ng ®o¹n ®ãng bao. 2. S¬ ®å nguyªn t¾c chung xö lý chÊt th¶i y tÕ nguy h¹i t¹i Hµ Néi Thu gom kh«ng ph©n lo¹i VËn chuyÓn Xö lý Ch«n lÊp §èt T¸i chÕ TÈy uÕ TÈy uÕ : HiÖn t¹i ë Hµ néi chØ cã mét sè Ýt bÖnh viÖn xö lý b»ng ph­¬ng ph¸p tÈy uÕ, ®ã lµ c¸c bÖnh viÖn Lao, bÖnh viÖn ViÖt §øc, bÖnh viÖn Nhi Thuþ §iÓn. BiÖn ph¸p tÈy uÕ lµ sö dông ho¸ chÊt ®Ó tÈy uÕ mét sè lo¹i chÊt th¶i nh­ phÇn thõa c¬ thÓ, bÖnh phÈm mang bÖnh truyÒn nhiÔm ë c¸c khoa l©y nhiÔm. Ch«n lÊp : HÇu hÕt c¸c bÖnh viÖn ë Hµ Néi ®Òu cã kh©u xö lý b»ng ch«n lÊp. Tuy nhiªn, chÊt th¶i bÖnh viÖn vÉn ch«n chung víi lo¹i chÊt th¶i kh¸c cña thµnh phè. §èt ch¸y: HÇu hÕt c¸c bÖnh viÖn ®Òu kh«ng cã hÖ thèng ®Ó xö lý c¸c chÊt th¶i ®éc h¹i. Cã kho¶ng 10 bÖnh viÖn ®­îc trang bÞ lß ®èt t¹i chç nh­ng c¸c lß ®èt nµy kh«ng ho¹t ®éng ®­îc hoÆc ho¹t ®éng kh«ng th­êng xuyªn vµ kÐm hiÖu qu¶ nªn chóng cã kh¶ n¨ng g©y t¸c ®éng lín ®Õn m«i tr­êng. - Trong c¸c n¨m gÇn ®©y ®­îc sù ®Çu t­ cña Nhµ n­íc vµ sù hç trî cña n­íc ngoµi, bÖnh viÖn B¹ch Mai vµ bÖnh viÖn Lao Trung ­¬ng ®· ®­îc l¾p ®Æt 2 lß ®èt chÊt th¶i y tÕ lo¹i nhá cña Mü vµ ¸o. C¸c lß ®èt nµy ®· vµ ®ang ho¹t ®éng. Do kü thuËt l¾p ®Æt vµ qui tr×nh vËn hµnh ch­a thËt hoµn toµn hîp lý nªn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng vµ hiÖu qu¶ xö lý « nhiÔm ch­a ®¹t ®­îc tiªu chuÈn thiÕt kÕ cña c¸c lß. - Trong n¨m 1999, thµnh phè Hµ Néi ®· thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t­ x©y l¾p hÖ thèng lß ®èt phÕ th¶i bÖnh viÖn tËp trung c«ng suÊt lín. Lß ®· ®i vµo ho¹t ®éng nh­ng do kh©u thu gom phÕ th¶i bÖnh viÖn ch­a ph©n lo¹i kü, chÕ ®é vµ qui tr×nh vËn hµnh ch­a thËt hîp lý nªn chi phÝ vËn hµnh cao vµ hiÖu qu¶ xö lý ch­a ®¹t ®óng chØ tiªu thiÕt kÕ. Tµi liÖu tham kh¶o C«ng ty M«i tr­êng §« thÞ Hµ Néi. B¸o c¸o hiÖn tr¹ng m«i tr­êng thµnh phè Hµ Néi n¨m 2000 Gs.Ts.TrÇn HiÕu NhuÖ. 2001. Qu¶n lý chÊt th¶i r¾n. TËp 1 ViÖn t­ vÊn NhËt B¶n, th¸ng 3 n¨m 1998. Nghiªn cøu kh¶ thi nhµ m¸y t¸i chÕ r¸c thµnh n¨ng l­îng sö dông r¸c vµ than kÐm phÈm chÊt t¹i Hµ Néi nh»m b¶o vÖ m«i tr­êng. Bé XD. C«ng ty T­ vÊn XDCN vµ §T -VN, Th¸ng 4/2002. B¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi Dù ¸n tram trung chuyÓn r¸c th¶i §«ng Ng¹c. Jica. Nghiªn cøu c¶i thiÖn m«i tr­êng Thµnh phè Hµ Néi. QuyÓn 3 Jica. Nghiªn cøu c¶i thiÖn m«i tr­êng Thµnh phè Hµ Néi. QuyÓn 2 Quy ho¹ch tæng thÓ m«i tr­êng thµnh phè Hµ Néi giai ®o¹n 2001-2020 Jica. Nghiªn cøu c¶i thiÖn m«i tr­êng Thµnh phè Hµ Néi. QuyÓn 4 C«ng ty M«i tr­êng §« thÞ Hµ Néi. B¸o c¸o tãm t¾t c«ng t¸c qu¶n lý chÊt th¶i r¾n ®« thÞ Thµnh phè Hµ Néi. Th¸ng 8/2002. C¸c tµi liÖu b¸o c¸o, tæng kÕt kh¸c cña c¸c phßng nghiÖp vô C«ng ty.