Hoàn thiện chế độ pháp lý về ký kết và thực hiện hợp đồng xuất khẩu ở công ty xuất nhập khẩu Hà Tây

Þ tr­êng NhËt tiªu thô c¸c s¶n phÈm m©y tre ®an. - ThÞ tr­êng Trung Quèc tiªu thô chñ yÕu lµ hoa qu¶ t­¬i vµ hµng n«ng s¶n. - C¸c thÞ tr­êng kh¸c nh­ Singapo, §µi Loan, Ba Lan, In®«nªxia, Hµn Quèc, Lµo ngµy ®ang ®­îc cñng cè vµ më réng. b) KÕt qu¶ kinh doanh xuÊt khÈu trong thêi gian qua (1993-1997) B¶ng c¬ cÊu tû träng thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y (§¬n vÞ: USD) STT N¨m MÆt hµng §¬n vÞ tÝnh 1993 1994 1995 1996 1997 A Hµng thñ c«ng mü nghÖ USD 857.990 831.020154.800 2.232.000 3.903.000 1 M©y tre ®an USD 197.350 267.150 500.000 800.000 1.500.000 2 Gç mü nghÖ USD 311.500 30.200 300.000 350.000 400.000 3 Th¶m len m2 9000 16.570 18.000 18.000 18.000 4 Thªu bé/chiÕc 19.780 5.290 50.000 60.000 65.000 5 Ren vª ri m2 - 1000 2000 2.200 2.500 B Hµng n«ng s¶n USD 753.000 761.500 1.550.000 1.730.000 237.000 1 L¹c nh©n tÊn 500 510 1000 1200 1500 2 ChÌ kh« tÊn 430 450 300 350 400 3 Hoa qu¶ t­¬i tÊn - - 3000 4000 5000 C Hµng ho¸ kh¸c USD 1.648.310 1.863.380 902.000 947.000 220.000 Tæng kim ng¹ch XK USD 3261 II. Ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu cña c«ng ty. 1) Nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ lËp ph­¬ng ¸n kinh doanh. §Ó tiÕn hµnh viÖc ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y ®· tiÕn hµnh viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng lËp ph­¬ng ¸n kinh doanh ®Ó nh»m b¶o ®¶m hiÖu qu¶ kinh tÕ. a) Nghiªn cøu tiÕp cËn thÞ tr­êng. ViÖc nghiªn cøu tiÕp cËn thÞ tr­êng ®­îc tiÕn hµnh qua mét sè vÊn ®Ò sau: - Nghiªn cøu hµng ho¸ xuÊt khÈu nh»m lùa chän nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu thÝch hîp nhÊt vµ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao cho doanh nghiÖp. C«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y kinh doanh rÊt nhiÒu mÆt hµng kÓ c¶ thu mua lÉn s¶n xuÊt. V× vËy c«ng ty lu«n lu«n nghiªn cøu kü l­ìng thÞ tr­êng cña m×nh quan t©m. Môc ®Ých ®Ó n¾m b¾t c¸c vÊn ®Ò nh­: ThÞ tr­êng ®ang cÇn mÆt hµng g×, t×nh h×nh tiªu thô ra sao! Chu kú sèng cña s¶n phÈm? t×nh h×nh s¶n xuÊt cña c«ng ty? - Nghiªn cøu thÞ tr­êng xuÊt khÈu. C«ng ty tiÕn hµnh viÖc tiªu thô hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng xuÊt khÈu b»ng c¸ch qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh­ s¸ch b¸o, ra®i«, tivi hoÆc cho ng­êi tiÕn hµnh thÞ s¸t thÞ tr­êng. Nh»m x¸c ®Þnh nhu cÇu cña thÞ tr­êng thùc tÕ, l­îng dù tr÷, xu h­íng biÕn ®éng cña tõng thêi kú khu vùc. MÆt kh¸c c«ng ty cßn sö dông c¸c ®¹i lý, m«i giíi ®Ó n¾m b¾t thÞ tr­êng. - Nghiªn cøu gi¸ c¶ hµng ho¸ xuÊt khÈu. Gi¸ c¶ hµng ho¸ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ hµng ho¸ ®ång thêi biÓu hiÖn mét c¸ch tæng hîp c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. ViÖc nghiªn cøu gi¸ c¶ hµng ho¸ xuÊt khÈu gåm nghiªn cøu møc gi¸, xu h­íng biÕn ®éng cña gi¸ c¶ thÞ tr­êng vµ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn nã. C«ng ty tiÕn hµnh tÝnh gi¸ hµng ho¸ xuÊt khÈu ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt, thu gom sao cho cã hiÖu qu¶ kinh tÕ. - Lùa chän ®èi t¸c. C«ng ty cã rÊt nhiÒu b¹n hµng ®Ó xuÊt khÈu nh­ng tÊt nhiªn ph¶i lùa chän b¹n hµng phï hîp nhÊt cã ®é tin cËy cao ®Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh doanh. V× thÕ c«ng ty ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu lùa chän b¹n hµng b»ng c¸ch dùa trªn: quan ®iÓm kinh doanh cña ®èi t¸c; lÜnh vùc kinh doanh cña hä, kh¶ n¨ng tµi chÝnh, uy tÝn vµ mèi quan hÖ kinh doanh, ng­êi ®¹i diÖn c«ng ty vµ ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña hä ®èi víi c«ng ty. b) LËp ph­¬ng ¸n kinh doanh. Trªn c¬ së kÕt qu¶ thu ®­îc cña viÖc nghiªn cøu tiÕp cËn thÞ tr­êng c«ng ty tiÕn hµnh lËp ph­¬ng ¸n kinh doanh. Phßng kinh doanh ®iÒu hµnh, dù to¸n tæng thu, tæng chi. NÕu cã hiÖu qu¶ kinh doanh tøc lµ mang l¹i lîi nhuËn cho c«ng ty th× lËp ph­¬ng ¸n kinh doanh: ph­¬ng ¸n ph¶i ®­îc gi¸m ®èc ký duyÖt. Phßng kÕ ho¹ch thÞ tr­êng tiÕn hµnh tæ chøc lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt giao chØ tiªu cho c¸c tr¹m, c¸c c¬ së s¶n xuÊt (®èi víi hµng m©y tre ®an, thªu len) tiÕn hµnh lËp kÕ ho¹ch thu gom hµng ho¸ ë c¸c huyÖn c¸c ®Þa ph­¬ng trong tØnh lËp thµnh l« hµng xuÊt khÈu (®èi víi mÆt hµng l¹c nh©n, hoa qu¶ t­¬i...) Phßng kÕ to¸n tµi vô c¨n cø vµo ph­¬ng ¸n kinh doanh ®· ®­îc gi¸m ®èc ký. Dùa vµo sè tiÒn cÇn thiÕt cña ph­¬ng ¸n phßng kÕ to¸n cÊp tiÒn tõ tµi kho¶n tiÒn mÆt hoÆc tiÒn göi cña ng©n hµng ®Ó thùc hiÖn ph­¬ng ¸n kinh doanh, nÕu thiÕu th× c«ng ty vay t¹i ng©n hµng. 2) Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ hîp ®ång xuÊt khÈu C«ng xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y khi tham gia ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu lµ hîp ph¸p, bëi v× c«ng ty hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y ®­îc UBND tØnh quyÕt ®Þnh thµnh lËp. Cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, lµ doanh nghiÖp nhµ n­íc h¹ch to¸n ®éc lËp, tù chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng tµi s¶n cña c«ng ty. Vèn l­u ®éng cña c«ng ty hiÖn nay lµ 3,82 tû ®ång. §­îc phÐp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu theo c¸c mÆt hµng ®­îc quy ®Þnh trong giÊy phÐp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu sè 2.06.1002 cña Bé Th­¬ng m¹i cÊp ngµy 23/3/1993. ViÖc tham gia ký kÕt c¸c hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu th­êng do gi¸m ®èc ®¹i diÖn ký kÕt. NÕu gi¸m ®èc kh«ng trùc tiÕp tham gia ký kÕt th× uû quyÒn cho ng­êi kh¸c ký kÕt. ViÖc uû quyÒn ký kÕt c¸c hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu ®­îc thùc hiÖn víi hîp ®ång uû quyÒn gi÷a gi¸m ®èc vµ ng­êi ®­îc uû quyÒn, ng­êi ®­îc uû quyÒn chØ ®­îc ký kÕt trong ph¹m vi thÈm quyÒn quy ®Þnh trong hîp ®ång uû quyÒn. Néi dung cña hîp ®ång xuÊt khÈu ®­îc ký kÕt gi÷a c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y vµ c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ®Òu tu©n thñ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c cña hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu. Hîp ®ång xuÊt khÈu bao gåm c¸c ®iÒu kho¶n chñ yÕu nh­: Tªn hµng, sè l­îng, chÊt l­îng, thêi h¹n vµ ®Þa ®iÓm giao hµng, gi¸ c¶ vµ ph­¬ng thøc thanh to¸n. Ngoµi nh÷ng ®iÒu kho¶n chñ yÕu trªn cßn cã c¸c ®iÒu kho¶n kh¸c nh­ ®ãng gãi, kÝ m· hiÖu, b¶o hiÓm... Cô thÓ nã ®­îc thÓ hiÖn ë hîp ®ång xuÊt khÈu m©y tre ®an ®­îc ký kÕt gi÷a c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y vµ Su Sung Trading Co.Lt® (Phô lôc). C«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y ký kÕt c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu ®Òu thùc hiÖn b»ng v¨n b¶n nh­ hîp ®ång ®èi víi mét sè kh¸ch hµng quen lµm ¨n l©u dµi th× cã thÓ ký kÕt b»ng Telex, Fax. VÊn ®Ò quan träng ®èi víi ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu lµ viÖc lùa chän luËt ¸p dông cho hîp ®ång. C«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y ký kÕt c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu nãi chung th«ng th­êng ¸p dông luËt ph¸p quèc tÕ vÒ ngo¹i th­¬ng nh­ UCP 500 Incoterms 1990, C«ng ­íc Viªn 1980 vµ mét sè v¨n b¶n ph¸p lý quèc tÕ vÒ ngo¹i th­¬ng kh¸c. Ng«n ng÷ cña hîp ®ång xuÊt khÈu th­êng sö dông b»ng tiÕng Anh. §©y còng lµ ng«n ng÷ th«ng dông trong bu«n b¸n quèc tÕ. Ph­¬ng thøc ký kÕt c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu gi÷a c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y víi c¸c c«ng ty ®èi t¸c lµ c¸c bªn trùc tiÕp gÆp gì tho¶ thuËn vµ ký kÕt hîp ®ång. Th«ng th­êng víi mÆt hµng m©y tre ®an kh¸ch hµng th­êng tíi c«ng ty giao dÞch vµ ký kÕt hîp ®ång. Ngoµi ra c«ng ty còng göi th­ chµo hµng cho c¸c c«ng ty ë n­íc ngoµi theo ph­¬ng thøc ký kÕt gi¸n tiÕp. 3) C¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång xuÊt khÈu Hîp ®ång xuÊt khÈu ®­îc ký kÕt gi÷a c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y vµ th­¬ng nh©n n­íc ngoµi ®Òu tho¶ thuËn c¸c ®iÒu kho¶n chñ yÕu mµ ph¸p luËt ®· quy ®Þnh vµ b¾t buéc ph¶i cã, nÕu thiÕu hoÆc kh«ng cã thÓ v« hiÖu. Theo ®iÒu 50 luËt th­¬ng m¹i ViÖt Nam c¸c ®iÒu kho¶n ®ã bao gåm: Tªn hµng sè l­îng; quy c¸ch ph©n chÊt; gi¸ c¶; ph­¬ng thøc thanh to¸n, ®Þa ®iÓm vµ thêi h¹n giao hµng. Mäi hîp ®ång xuÊt khÈu cña c«ng ty ®Òu tu©n thñ c¸c quy ®Þnh trªn. Cã thÓ vÝ dô mét hîp ®ång xuÊt khÈu m©y tre ®an cña c«ng ty. Hîp ®ång sè 11-98/HT-NVI ngµy 4.2.1998 nh­ sau: - VÒ tªn hµng: ®­îc biÓu hiÖn qua m· hµng nh­ B 1281/5-1; B 1372/5-2; B 1372/5-1... - VÒ sè l­îng, th× tho¶ thuËn theo dung sai ±10%. §¬n vÞ tÝnh theo bé, mçi bé cã thÓ lµ 3,5 hoÆc 7 chiÕc. - VÒ phÈm chÊt: ®­îc tho¶ thuËn x¸c ®Þnh theo mÉu hµng ®· tho¶ thuËn. KÝch cì cã thÓ ®­îc t¨ng hoÆc gi¶m 3%. - VÒ gi¸ c¶: tho¶ thuËn ®¬n vÞ tÝnh gi¸ theo bé, ®ång tiÒn tÝnh gi¸ lµ USD. §¬n gi¸ theo gi¸ FOB c¶ng H¶i Phßng, Incoterms 1990, bao gåm c¶ ®ãng gãi. - Ph­¬ng thøc thanh to¸n b»ng L/C kh«ng huû ngang tr¶ ngay (irrevocable and at sight L/C). Sau khi ký kÕt hîp ®ång 5 ngµy th× c«ng ty Su Sung Trading Co.Ltd cña Hµn Quèc ph¶i më L/C trªn cho c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y h­ëng lîi. - §Þa ®iÓm giao hµng t¹i c¶ng H¶i Phßng vµ thêi gian giao hµng ®­îc quy ®Þnh trong vßng 10.3.1998. Ngoµi nh÷ng ®iÒu kho¶n chñ yÕu trong hîp ®ång cßn cã c¸c ®iÒu kho¶n kh¸c nh»m t¹o sù hoµn chØnh cña hîp ®ång xuÊt khÈu. Tuú theo tõng lo¹i mÆt hµng mµ c¸c ®iÒu kho¶n th«ng th­êng nµo sÏ ®­îc ®­a vµo hîp ®ång. Còng theo vÝ dô vÒ hîp ®ång xuÊt khÈu m©y tre ®an cña c«ng ty th× nh÷ng ®iÒu kho¶n th«ng th­êng nµy bao gåm: - §ãng gãi ®­îc quy ®Þnh ph¶i phï hîp víi vËn t¶i biÓn. - B¶o hiÓm: do ng­êi mua thùc hiÖn. - Ngoµi ra cßn mét sè c¸c ®iÒu kho¶n kh¸c... III. Thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu 1) Xin giÊy phÐp xuÊt khÈu Sau khi kÝ kÕt hîp ®ång gi÷a c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y vµ kh¸ch hµng th× ®Ó thùc hiÖn hîp ®ång ®ã c«ng ty ph¶i xin phÐp xuÊt khÈu t¹i Bé th­¬ng m¹i. Víi tÊt c¶ c¸c hîp ®ång gia c«ng xuÊt khÈu vµ hîp ®ång mua b¸n th× phßng kinh doanh ph¶i mang hîp ®ång nµy lªn phßng cÊp giÊy phÐp cña Bé Th­¬ng m¹i ®Ó ®¨ng ký hîp ®ång. NÕu Bé th­¬ng m¹i xem xÐt hîp ®ång nµy cã phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ vµ ph¸p luËt xuÊt khÈu cña Nhµ n­íc, ®¸p øng trong ph¹m vi giÊy phÐp kinh doanh vµ c¸c ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång xuÊt khÈu. Phßng cÊp giÊy phÐp cña Bé Th­¬ng m¹i sÏ x¸c nhËn vµo b¶n hîp ®ång, khi ®ã hîp ®ång coi nh­ ®· ®­îc ®¨ng ký. Sau khi ®¨ng ký hîp ®ång xuÊt khÈu th× ®Ó hoµn thiÖn thñ tôc xin giÊy phÐp, phßng kinh doanh xem xÐt kh¸ch hµng ®· më L/C hay ch­a. NÕu ®· më råi th× phßng kinh doanh chuÈn bÞ hå s¬ xin giÊy phÐp xuÊt khÈu gåm: - Hîp ®ång ®· ®¨ng ký víi Bé Th­¬ng m¹i - GiÊy phÐp kinh doanh xuÊt khÈu trùc tiÕp - GiÊy phÐp xuÊt khÈu chuyÕn - Ho¸ ®¬n hµng - Ho¸ ®¬n th­¬ng m¹i - L/C Sau khi chuÈn bÞ ®Çy ®ñ bé hå s¬, phßng kinh doanh cã tr¸ch nhiÖm ®­a lªn phßng Th­¬ng m¹i ®Ó xin giÊy phÐp xuÊt khÈu chuyÕn. NÕu hå s¬ hîp lÖ ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c th× phßng cÊp giÊy phÐp sÏ ký x¸c nhËn cho phÐp xuÊt khÈu l« hµng. 2) ChuÈn bÞ hµng xuÊt khÈu Sau khi ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y tiÕn hµnh chuÈn bÞ hµng xuÊt khÈu. §èi víi hµng c«ng ty s¶n xuÊt nh­ th¶m len, m©y tre ®an v.v... phßng kÕ ho¹ch thÞ tr­êng giao chØ tiªu cho c¸c phßng s¶n xuÊt, vÒ sè l­îng, ngµy giao hµng, kÝch cì mµu, d¹ng mÇu ®ãng gãi. Sau khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt xong, c«ng ty cã tr¸ch nhiÖm thÈm tra chÊt l­îng vµ tiÕn hµnh kiÓm tra gi¸m s¸t viÖc ®ãng gãi hµng vµ ®­a hµng vµo kho chê xuÊt khÈu. §èi víi hµng c«ng ty ph¶i thu mua th«ng qua c¸c hîp ®ång kinh tÕ nh­ hµng n«ng s¶n, hµng m©y tre ®an. C«ng ty tiÕn hµnh ®Æt hµng t¹i c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n t¹i c¸c vïng nghÒ lµng nghÒ. §èi víi hµng m©y tre ®an, ®Õn thêi h¹n giao hµng c«ng ty tiÕn hµnh viÖc thu gom vµ nghiÖm thu hµng ho¸ ®ång thêi mêi kh¸ch hµng n­íc ngoµi hoÆc ®¹i diÖn kh¸ch hµng n­íc ngoµi cïng tiÕn hµnh nghiÖm thu. Sau khi hµng ho¸ ®¹t tiªu chuÈn hîp ®ång. Kh¸ch hµng, cÊp cho c«ng ty giÊy chøng nhËn phÈm chÊt ®Ó c«ng ty ®ãng gãi niªm phong vµ vËn chuyÓn tíi c¶ng ®· tho¶ thuËn. MÆt hµng m©y tre ®an lµ lo¹i hµng cÇn nhÑ nhµng b¶o qu¶n. C«ng ty th­êng ®ãng gãi b»ng bao b× coton vµ ®ãng vµo container t¹i ®Þa ®iÓm t¹i ®Þa ®iÓm thu ho¸ ë c«ng ty. 3) KiÓm tra chÊt l­îng Tr­íc khi giao hµng c«ng ty kiÓm tra chÊt l­îng hµng ho¸ vÒ phÈm chÊt, sè l­îng, träng l­îng, bao b× theo quy ®Þnh (Tu©n thñ theo quy ®Þnh cña (§iÒu 61, LuËt Th­¬ng m¹i ViÖt Nam). Th«ng th­êng viÖc kiÓm tra nµy do kh¸ch mua trùc tiÕp thùc hiÖn t¹i kho hµng cña c«ng ty hoÆc giao tho¶ thuËn uû quyÒn cho Vinacontrol thùc hiÖn. §Ó ®¶m b¶o uy tÝn víi kh¸ch hµng. C«ng ty ph¶i lu«n th­êng xuyªn xuèng c¸c n¬i s¶n xuÊt gi¸m s¸t, ®«n ®èc vÒ mÆt chÊt l­îng ngay tõ khi lùa chän nguyªn liÖu, nguån hµng, kü thuËt chÕ biÕn, s¶n xuÊt cho ®Õn khi giao hµng cho ng­êi mua. Khi ph¸t hiÖn sai sãt g× vÒ chÊt l­îng quy ®Þnh theo hîp ®ång. C«ng ty lo¹i bá ngay sè hµng ®ã ra khái l« hµng, gi÷ v÷ng nguyªn t¾c giao ®óng, giao ®ñ, c¶ vÒ sè l­îng, chÊt l­îng. Tuy nhiªn, ®èi víi hµng m©y tre ®an cÇn ph¶i l­u ý c¸c quy c¸ch phÈm chÊt vÒ ®é Èm, mèi mät dung sai, kÝch cì, dµi réng cao thÊp, dung sai vÒ sè l­îng. 4) Thuª tµu: C«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y xuÊt khÈu hµng ho¸ ®­îc thùc hiÖn theo hai h×nh thøc chñ yÕu lµ theo gi¸ FOB vµ CIF. Víi l« hµng b¸n gi¸ FOB. §©y lµ h×nh thøc b¸n chñ yÕu cña c«ng ty. B¸n theo ®iÒu kiÖn nµy th× c«ng ty kh«ng ph¶i thuª tµu vµ mua b¶o hiÓm. Víi nh÷ng l« hµng nµy th× c«ng ty ph¶i tæ chøc giao hµng vµ viÖc giao hµng nh­ thÕ nµo ®· ®­îc quy ®Þnh cô thÓ trong hîp ®ång hoÆc tõ nh÷ng th«ng tin cña ng­êi mua. Víi nh÷ng l« hµng b¸n theo ®iÒu kiÖn CIF. Theo ®iÒu kiÖn nµy th× c«ng ty ph¶i cã tr¸ch nhiÖm thuª tµu. C«ng ty tiÕn hµnh t×m, nghiªn cøu h·ng tµu nµo ®Ó cã thÓ gi¶m gi¸ c­íc, thêi gian vËn chuyÓn nhanh, an toµn. Sau khi t×m ®­îc h·ng tµu phï hîp th× c«ng ty tiÕn hµnh ®µm ph¸n vµ ký kÕt víi c¸c h·ng tµu ®ã. C¸c chøng tõ giao hµng th× h·ng tµu ký vµo BL vµ giao cho c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y. 5) Mua b¶o hiÓm Chuyªn chë b»ng ®­êng biÓn th­êng gÆp nh÷ng rñi ro tæn thÊt. Bëi vËy tÊt c¶ c¸c l« hµng b¸n theo ®iÒu kiÖn CIF Incoterms 1990 c«ng ty ®Òu tiÕn hµnh mua b¶o hiÓm. C«ng ty th­êng mua b¶o hiÓm theo tõng chuyÕn hµng vµ mua t¹i Tæng c«ng ty B¶o hiÓm ViÖt Nam. Gi¸ trÞ B¶o hiÓm c«ng ty mua tuú tõng chuyÕn hµng cã thÓ lµ 10%, 20%. 6) Lµm thñ tôc h¶i quan ViÖc hoµn thµnh thñ tôc h¶i quan ®èi víi mét l« hµng ®­îc kiÓm tra vµ kÑp tr× niªm phong h¹t kho cña c«ng ty, n¬i xÕp hµng lªn container. C«ng ty chuÈn bÞ mét bé hå s¬ ®Ó ®¨ng ký víi Côc H¶i quan Hµ T©y. Bé hå s¬ gåm c¸c giÊy tê sau: - Tê khai h¶i quan - Hîp ®ång xuÊt khÈu - L/C - Hîp ®ång uû th¸c vµ giÊy phÐp kinh doanh cña ®¬n vÞ (nÕu lµ xuÊt uû th¸c). - B¶ng kª chi tiÕt - Ho¸ ®¬n - GiÊy phÐp kinh doanh - GiÊy phÐp c«ng nhËn ®Þa ®iÓm kiÓm ho¸ - Mét sè giÊy tê kh¸c tuú theo ®Æc ®iÓm cña tõng l« hµng. Sau khi chuÈn bÞ song bé hå s¬, phßng kinh doanh ®­a hå s¬ lªn côc h¶i quan Hµ T©y ®Ó ®¨ng ký. NÕu hå s¬ ®Çy ®ñ vµ hîp lÖ vµ chÝnh x¸c th× n¬i tiÕp nhËn hå s¬ lµ Côc H¶i quan Hµ T©y ®ãng dÊu tiÕp nhËn tªn tê khai. Tê khai h¶i quan sÏ ®­îc chuyÓn tiÕp vµo phßng tÝnh thuÕ XNK ®Ó lµm thñ tôc. Trong vßng 2-3 ngµy kÓ tõ ngµy h¶i quan tiÕp nhËn tê khai, Côc H¶i quan tiÕn hµnh nghiªn cøu vµ lµm c¬ së ®Ó c¸n bé h¶i quan tiÕn hµnh kiÓm tra hµng ho¸ cña c«ng ty ®­îc xuÊt khÈu. Trong thêi gian qua chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc ®· cã tiÕn bé trong viÖc gi¶m nhÑ c¸c thñ tôc h¶i quan cïng víi viÖc thùc hiÖn nghiªm chØnh ph¸p luËt cña c«ng ty nªn viÖc xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña c«ng ty cã thuËn lîi h¬n. 7) Giao hµng víi tµu: Sau khi ®· hoµn thµnh c¸c thñ tôc vµ ®­îc phÐp xuÊt khÈu hµng ho¸. C«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y tiÕn hµnh chuÈn bÞ cho viÖc giao hµng. Hµng ho¸ cña c«ng ty chñ yÕu vËn chuyÓn b»ng ®­êng biÓn. C«ng ty tiÕn hµnh thuª sè l­îng container thÝch hîp ®Ó chuyªn chë hÕt hµng ho¸ ®· ghi trong tê khai xuÊt khÈu. Khi container ®· vÒ tíi c«ng ty vµ ®­îc phÐp cña H¶i quan giao hµng lªn container th× c«ng ty tiÕn hµnh tæ chøc bèc hµng. Sau khi hµng ®· ®­îc giao toµn bé lªn container th× h·ng vËn t¶i cã tr¸ch nhiÖm b¶o qu¶n hµng ho¸ cho tíi khi chñ hµng cña c«ng ty ®­îc dì t¹i c¶ng H¶i Phßng ®Ó bèc lªn tµu. Khi c«ng viÖc trªn hoµn tÊt th× phßng kinh doanh tæng hîp toµn bé c¸c sè liÖu nh­: Tªn hµng, tªn ng­êi nhËn, ng­êi göi, ký m· hiÖu cña l« hµng ®Ó cung cÊp cho h·ng tµu. Tõ ®ã lµm c¬ së cÊp B/L cho c«ng ty. NÕu B/L thèng nhÊt víi c¸c th«ng tin trªn L/C vµ trªn c¸c chøng tõ giao hµng th× h·ng tµu ký vµo B/L vµ giao cho c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y. ChØ khi giao hµng cho ng­êi vËn chuyÓn theo ®iÒu kiÖn giao hµng do hai bªn tho¶ thuËn th× c«ng ty míi hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng. 8) Thanh to¸n Thanh to¸n lµ kh©u cuèi cïng vµ quan träng nhÊt cña c«ng ty; nã lµ kÕt qu¶ cuèi cïng cña tÊt c¶ c¸c giao dÞch kinh doanh cña c«ng ty. Trong ®iÒu kiÖn thanh to¸n l« hµng xuÊt khÈu trªn phßng kÕ to¸n ®ãng vai trß chñ ®¹o. HiÖn nay ë c«ng ty thanh to¸n b»ng h×nh thøc L/C lµ chñ yÕu vµ chiÕm kho¶ng 90% c¸c l« hµng xuÊt khÈu cña c«ng ty. Sau khi kÝ kÕt hîp ®ång cïng víi viÖc chuÈn bÞ hµng ho¸ xuÊt khÈu c«ng ty yªu cÇu kh¸ch hµng n­íc ngoµi më L/C ®óng h¹n vµ ®iÒu kiÖn ghi trong hîp ®ång. NhËn ®­îc giÊy b¸o L/C c«ng ty kiÓm tra l¹i hiÖu lùc vµ kh¶ n¨ng thu tiÒn hµng xuÊt khÈu b»ng L/C ®ã. NÕu L/C kh«ng ®¸p øng ®­îc c«ng ty yªu cÇu ng­êi mua ph¶i ®iÒu chØnh, söa ®æi cho phï hîp råi míi tiÕn hµnh giao hµng. Sau khi giao hµng c«ng ty cö c¸n bé kÕ to¸n mang bé chøng tõ cña l« hµng tíi ng©n hµng thanh to¸n cña l« hµng trªn bao gåm: - Ho¸ ®¬n th­¬ng m¹i - PhiÕu ®ãng gãi - GiÊy chøng nhËn chÊt l­îng ë c«ng ty hoÆc mét tæ chøc chøng nhËn quèc tÕ nh­ SGS, Vinacontrol - GiÊy chøng nhËn xuÊt xø do phßng th­¬ng m¹i cÊp - Hèi phiÕu - VËn ®¬n ®­êng biÓn - GiÊy chøng nhËn b¶o hiÓm Sau khi tiÕn hµnh kiÓm tra ®Çy ®ñ bé hå s¬ th× c«ng ty tiÕn hµnh ®Õn ng©n hµng Vietcombank ®Ó thanh to¸n. IV. gi¶i quyÕt tranh chÊp ph¸t sinh 1) C¸c vÊn ®Ò tranh chÊp C«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y kinh doanh chñ yÕu c¸c mÆt hµng n«ng s¶n vµ c¸c mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ. Trong kinh doanh nãi chung vµ trong kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ nãi riªng th× tranh chÊp lµ ®iÒu còng khã tr¸nh khái trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh. Tõ tr­íc tíi nay c«ng ty còng gÆp mét sè tr­êng hîp tranh chÊp x¶y ra. a) VÒ chÊt l­îng hµng ho¸. §©y lµ tranh chÊp chñ yÕu th­êng x¶y ra ®èi víi c«ng ty. §èi víi hµng m©y tre ®an th× th­êng xuyªn vÊp ph¶i. NhiÒu b¹n hµng cña c«ng ty ®· khiÕu n¹i vÒ vÊn ®Ò nµy. S¶n phÈm nhiÒu khi bÞ kÐm phÈm chÊt còng mét phÇn do c«ng nghÖ hÊp sÊy kh«ng tèt. V× thÕ trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn vµ b¶o qu¶n khi vËn chuyÓn, nhÊt lµ vËn chuyÓn b»ng ®­êng biÓn gÆp ph¶i ®iÒu kiÖn thêi tiÕt kh«ng thuËn lîi nh­ m­a, b·o... th× hµng dÔ bÞ mèc, mät... gi¶m chÊt l­îng s¶n phÈm. C«ng ty Su Sung Trading Co.Ltd lµ b¹n hµng truyÒn thèng vÒ mÆt hµng m©y tre ®an cña c«ng ty nh­ng còng ®· nhiÒu lÇn khiÕu n¹i vÒ viÖc nµy vµ yªu cÇu c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y cã biÖn ph¸p gi¶i quyÕt. §èi víi mÆt hµng n«ng s¶n còng ®· mét sè lÇn c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y x¶y ra tranh chÊp. Bëi v× hµng n«ng s¶n nh­ l¹c, hoa qu¶ t­¬i v.v... Nh÷ng mÆt hµng nµy rÊt khã b¶o qu¶n. Mµ chØ cÇn mét s¬ xuÊt nhá trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n vµ vËn chuyÓn sÏ dÉn tíi chÊt l­îng hµng bÞ gi¶m sót. N¨m 1994 cã mét hîp ®ång xuÊt khÈu l¹c nh©n sang Singapo lµ mét thÝ dô ®iÓn h×nh. Hµng sau khi ®· ®­îc kiÓm tra chÊt l­îng vµ ®ãng vµo container göi ®i. Song bÞ phÝa Singapo khiÕu n¹i lµ ®· bÞ mèc kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng mÊt 1/4 sè l­îng hµng. Vµ ®Ò nghÞ c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y cã tr¸ch nhiÖm gi¶i quyÕt. TÊt c¶ c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y khi bÞ khiÕu n¹i vÒ mÆt hµng kÐm phÈm chÊt th× ®Òu nhËn ®­îc bé hå s¬ khiÕu n¹i tõ phÝa b¹n hµng. Trong ®ã gåm cã ®¬n khiÕu n¹i vµ c¸c chøng tõ kÌm theo nh­: hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th­¬ng, vËn ®¬n ®­êng biÓn, biªn b¶n gi¸m ®Þnh chÊt l­îng hµng ho¸. b) Tranh chÊp vÒ sè l­îng. Tr­êng hîp nµy c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y còng bÞ kh¸ch hµng khiÕu n¹i. MÆc dï trong xuÊt khÈu ®Òu cã sù quy ®Þnh lµ cã thÓ giao h¬n hoÆc kÐm 5-10% gi¸ trÞ hîp ®ång. Nh­ng do mÆt hµng kinh doanh cña c«ng ty lµ mÆt hµng theo thêi vô vµ rÊt phô thuéc vµo thêi vô. §èi víi mÆt hµng n«ng s¶n chØ phô thuéc vµo vô mïa vµ chØ cã mïa cña s¶n phÈm ®ã míi cã s¶n phÈm ®Ò xuÊt. Bëi v× c«ng ty còng kh«ng cã kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn ®Ó b¶o qu¶n vµ dù tr÷ s¶n phÈm. VÝ dô nh­ s¶n phÈm L¹c chØ tõ th¸ng 7-10 míi cã l¹c xuÊt khÈu. Nh­ng nÕu l¹c mÊt mïa th× cã khi hîp ®ång bÞ ph¸ vì hoÆc lµ kh«ng ®ñ sè l­îng ®Ó giao. §èi víi mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ nh­ m©y tre ®an nã kh«ng chØ phô thuéc vµo tr×nh ®é tay nghÒ cña c«ng nh©n mµ cßn phô thuéc vµo nguyªn liÖu khai th¸c ®­îc, mµ nguyªn liÖu cña mÆt hµng m©y tre ®an còng rÊt khã dù tr÷. Bëi thÕ s¶n xuÊt ®ñ l­îng hµng cho xuÊt khÈu còng lµ vÊn ®Ò cÇn kh¾c phôc lín cña c«ng ty. c) Tranh chÊp vÒ giao hµng chËm. VÊn ®Ò nµy tuy Ýt x¶y ra nh­ng cÇn ph¶i ®­îc nãi tíi. ViÖc giao hµng chËm nµy g©y ra nhiÒu vÊn ®Ò phøc t¹p theo sau nh­: tµu n»m t¹i c¶ng ph¶i chÞu c¸c chi phÝ, bá lì c¬ héi kinh doanh v. v... V× thÕ giao hµng chËm còng ®· bÞ kh¸ch hµng khiÕu n¹i vµ lËp hå s¬ khiÕu n¹i ®ßi nép ph¹t vµ båi th­êng. ViÖc giao hµng chËm cña c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y còng cã nhiÒu lÝ do, cã thÓ lµ giao hµng ch­a ®ñ ®Ó ®ãng vµo container, cã thÓ trôc trÆc vÒ thñ tôc hîp ®ång vÒ xe vËn t¶i. 2) Gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp Nãi chung tranh chÊp x¶y ra gi÷a c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y vµ phÝa kh¸ch hµng trong hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th­¬ng ®Òu ®­îc gi¶i quyÕt triÖt ®Ó. Trªn c¬ së gi÷ g×n mèi quan hÖ tèt ®Ñp trong kinh doanh, gi÷ g×n bÝ mËt kinh doanh, tiÕt kiÖm thêi gian chi phÝ, ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ. T«n träng nhau vµ hîp t¸c lµm ¨n l©u dµi. V× thÕ c«ng ty lu«n chñ ®éng trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp ph¸t sinh th«ng qua th­¬ng l­îng trùc tiÕp gi÷a c¸c bªn. Do ®ã, c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y ch­a ph¶i ®øng tr­íc Toµ ¸n hay Trung t©m Träng tµi víi t­ c¸ch lµ nguyªn ®¬n hay bÞ ®¬n trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp vÒ ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång. C¸c tranh chÊp x¶y ra ®Òu ®­îc gi¶i quyÕt th«ng qua th­¬ng l­îng. C¸ch gi¶i quyÕt tuú thuéc vµo lo¹i tranh chÊp cô thÓ * Tranh chÊp vÒ chÊt l­îng: NÕu do lçi cña c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y mµ dÉn tíi chÊt l­îng bÞ gi¶m sót th× cã thÓ cã c¸c h×nh thøc gi¶i quyÕt sau: - Lo¹i trõ khuyÕt tËt hµng: do c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y tù söa ch÷a khuyÕt tËt vµ chÞu chi phÝ hoÆc kh¸ch hµng söa ch÷a vµ c«ng ty hoµn l¹i phÝ. - Thay thÕ hµng khuyÕt b»ng hµng míi cã chÊt l­îng phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña hîp ®ång. - Gi¶m gi¸ hµng * Tranh chÊp vÒ sè l­îng, nÕu c«ng ty xuÊt nhËp khÈu nhËn thÊy m×nh cã lçi vµ tuú theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng mµ c«ng ty cã thÓ gi¶i quyÕt b»ng c¸ch giao ®ñ sè hµng thiÕu hoÆc tr¶ l¹i sè tiÒn hµng giao thiÕu. * Tranh chÊp vÒ giao hµng chËm còng tuú theo tr­êng hîp cô thÓ nÕu do lçi cña m×nh th× c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y cã thÓ gi¶i quyÕt b»ng c¸ch nép ph¹t hoÆc båi th­êng thiÖt h¹i. V. ®¸nh gi¸ vÒ ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu cña c«ng ty 1) NhËn xÐt vÒ ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu a) Nh÷ng mÆt ®· ®¹t ®­îc. Trong qu¸ tr×nh tham gia xuÊt khÈu c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y nãi chung vµ c¸n bé c«ng nh©n viªn nãi riªng ®· gÆt h¸i ®­îc nhiÒu kÕt qu¶ tèt ®Ñp nh­: - Tr×nh ®é c¸n bé lµm c«ng t¸c xuÊt khÈu ®· ®­îc n©ng cao, c¶ vÒ nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng lÉn hiÓu biÕt ph¸p luËt. §Æc biÖt lµ sù am hiÓu vÒ mÆt ph¸p lý ngµy cµng v÷ng vµng lín. KÓ c¶ ph¸p luËt trong n­íc vµ quèc tÕ vÒ ngo¹i th­¬ng. - Qu¸ tr×nh ®µm ph¸n, vµ ký kÕt diÔn ra nhanh chãng thuËn lîi. V× viÖc ®µm ph¸n ký kÕt c¸c hîp ®ång ®­îc dùa trªn c¬ së ®· tho¶ thuËn tõ c¸c hîp ®ång tr­íc (nÕu lµ b¹n hµng ®· quan hÖ lµm ¨n víi nhau råi, nÕu cã thay ®æi còng chØ lµ chót xÝu, cßn ®èi víi b¹n hµng míi lµm ¨n th× ®ã còng lµ c¬ së cho viÖc ®µm ph¸n vµ kÝ kÕt hîp ®ång. NÕu lµ b¹n hµng l©u n¨m cã uy tÝn th× cã thÓ ký kÕt th«ng qua Fax, kh«ng ph¶i tho¶ thuËn ®µm ph¸n võa tèn kÐm l¹i mÊt thêi gian. - N©ng cao sù hiÓu biÕt vÒ c¸c ®èi t¸c, vÒ thÞ tr­êng nh­: t×nh h×nh tµi chÝnh, t×nh h×nh kinh doanh cña ®èi t¸c; t×nh h×nh nhu cÇu cña thÞ tr­êng, vÒ gi¸ c¶ hµng xuÊt khÈu... Tõ ®ã mµ cã th«ng tin tèt cho viÖc ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu. b) Nh÷ng mÆt cßn h¹n chÕ Bªn c¹nh nh÷ng mÆt ®· ®¹t ®­îc trong viÖc ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu c«ng ty còng cã mét sè h¹n chÕ; - Ch­a nghiªn cøu ®¸nh gi¸ ®óng ®èi t¸c. Bëi v× trong nh÷ng kh¸ch hµng ®Õn víi c«ng ty th× hä rÊt nhiÒu môc ®Ých chø kh«ng chØ cã m×nh môc ®Ých lµ ký kÕt hîp ®ång. Nh­ng nhiÒu khi ®· kh«ng hiÓu biÕt ®­îc môc ®Ých cña ®èi t¸c. V× thÕ c«ng ty cã nh÷ng ph­¬ng s¸ch øng xö kh«ng khoa häc dÉn tíi nhiÒu khi kh«ng ®¹t ®­îc tho¶ thuËn g× c¶ vµ l¹i mÊt thêi gian vµ chi phÝ. - Tuy tr×nh ®é cña c¸n bé c«ng nh©n viªn c«ng ty ®· ®­îc n©ng cao song vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ ch­a ®¸p øng ®­îc t×nh h×nh thùc tÕ, ch­a n¾m b¾t ®­îc t×nh h×nh s¶n xuÊt cña ViÖt Nam, ThÕ giíi còng nh­ c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch, ph¸p luËt ®­îc ban hµnh. Mµ thùc tÕ trong kinh doanh ®ßi hái ph¶i cã tÝnh cËp nhËt. §éi ngò v¨n th­ cña c«ng ty cßn cã nhiÒu sai sãt trong viÖc so¹n th¶o hîp ®ång dÉn tíi c¸c hËu qu¶ ®¸ng tiÕc. Trong kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ ngo¹i ng÷ lµ rÊt quan träng, song sè l­îng c¸n bé thµnh th¹o ngo¹i ng÷ cña c«ng ty lµ rÊt Ýt chØ vµi ng­êi cã thÓ giao tiÕp ®­îc. - Qu¸ tr×nh ®µm ph¸n lµ b­íc chuÈn bÞ cho viÖc ký kÕt hîp ®ång, song nhiÒu khi kh«ng cã sù chuÈn bÞ kü cµng. V× thÕ dÉn tíi sù kh«ng thèng nhÊt trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n, hoÆc cã sù lóng tóng trong khi ®µm ph¸n. NhiÒu khi c«ng ty tiÕn hµnh ®µm ph¸n ®Ó ký kÕt hîp ®ång song l¹i kh«ng n¾m ®­îc t×nh h×nh thùc tÕ s¶n xuÊt ë ViÖt Nam, thêi gian thu ho¹ch. Ch­a nghiªn cøu kü vÒ thêi gian cã thÓ giao hµng cho kh¸ch hµng. DÉn tíi kh«ng thùc hiÖn ®óng thêi h¹n, vµ bÞ mÊt uy tÝn. - C«ng ty ®· ho¹t ®éng xuÊt khÈu mÊy chôc n¨m nay song ®Õn nay vÉn ch­a cã hîp ®ång mÉu ®Ó ¸p dông cho tõng mÆt hµng cña c«ng ty nªn nhiÒu khi kh«ng dù liÖu hÕt c¸c vÊn ®Ò, c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång, bá sãt nh÷ng chi tiÕt ®¸ng tiÕt. - MÆt hµng xuÊt khÈu cña c«ng ty chñ yÕu lµ hµng thñ c«ng mü nghÖ, hµng n«ng s¶n, chñ yÕu ®­îc s¶n xuÊt b»ng lao ®éng thuÇn tuý. Nh÷ng lo¹i mÆt hµng nµy kh«ng cã sù æn ®Þnh trªn thÞ tr­êng, biÕn ®éng thÊt th­êng theo mïa vô, t¨ng gi¶m gi¸ thÊt th­êng. V× thÕ khi gi¸ xuèng thÊp cã khi kh«ng xuÊt khÈu ®­îc nÕu xuÊt khÈu th× lç mµ kh«ng suÊt th× bÞ háng. H¬n n÷a mÆt hµng n«ng s¶n ViÖt Nam nhiÒu mÆt hµng cßn kÐm vÒ chÊt l­îng, c¹nh tranh rÊt kÐm trªn thÞ tr­êng. V× thÕ rÊt cÇn sù gióp ®ì tõ phÝa nhµ n­íc - C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt, d­íi luËt, c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc th­êng xuyªn thay ®æi, ¶nh h­ëng tíi t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty, t¹o t©m lý kh«ng an t©m trong kinh doanh. LuËt th­¬ng m¹i ra ®êi vµ cã hiÖu lùc song vÉn ch­a cã v¨n b¶n d­íi luËt nµy ®Ó h­íng dÉn cô thÓ vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i th­¬ng. MÆt kh¸c luËt ph¸p quèc tÕ vÒ ngo¹i th­¬ng nh­ c«ng ­íc viªn Liªn hiÖp quèc 1988 vÒ mua b¸n hµng ho¸ n­íc ta ch­a ký kÕt, thõa nhËn. Tuy ®· tham gia ký kÕt mét sè c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng, víi mét sè n­íc song vÉn cßn qu¸ Ýt so víi t×nh h×nh thùc tÕ cÇn thiÕt. - Ngµy nay ph­¬ng tiÖn khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i nh­ telex, fax, th­ ®iÖn tö vµ viÖc øng dông nã vµo viÖc ký kÕt hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu ®· lµm cho c«ng ty b­íc ®Çu cßn gÆp ph¶i nhiÒu khã kh¨n lóng tóng. - HiÖn nay ho¹t ®éng th«ng tin vÒ ph¸p luËt vÒ thÞ tr­êng cña c¸c n­íc ë ViÖt Nam cßn qu¸ rêi r¹c, ph©n t¸n vµ ch­a phong phó lµm cho c«ng ty ch­a n¾m b¾t ®­îc nh÷ng thay ®æi cña ph¸p luËt còng nh­ chÝnh s¸ch c¬ chÕ... vÒ hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu ë c¸c n­íc kh¸c còng nh­ c¸c mÆt hµng vµ thÞ tr­êng xuÊt nhËp khÈu. 2) NhËn xÐt vÒ t×nh h×nh thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu a) Nh÷ng mÆt ®¹t ®­îc - Tr¶i qua nh÷ng n¨m tham gia xuÊt khÈu víi n­íc ngoµi. N¨ng lùc c¸n bé c«ng t¸c xuÊt nhËp khÈu ®· tõng b­íc ®­îc n©ng cao. C«ng ty ®· chñ ®éng h¬n vÒ c¸c mÆt thñ tôc nh­: §¨ng ký H¶i quan, ®¨ng ký hîp ®ång, xin phÐp xuÊt khÈu, tiÕn ®é thùc hiÖn hîp ®ång nhanh h¬n. - Mèi quan hÖ gi÷a c«ng ty víi c¬ quan qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu ngµy cµng chÆt chÏ h¬n trªn c¬ së ngµy cµng hiÓu biÕt vµ t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì c«ng ty khi cÇn thiÕt nh­: hîp ®ång lµm viÖc ngoµi giê hµnh chÝnh v.v... - N¨m lÞch tµu, quan hÖ víi c¸c h·ng tµu ®­îc réng r·i h¬n thµnh thiÖn h¬n t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh giao hµng. - Thuª xe ®iÒu ®éng c¸c h·ng vËn t¶i vµ tÝnh to¸n sè container ®· phï hîp víi tiÕn ®é s¶n xuÊt thu gom hµng ho¸. - C«ng t¸c kiÓm ho¸ phÇn lín ®· ®­îc c«ng ty cïng H¶i Quan phèi hîp mét c¸ch khoa häc cô thÓ vÒ kÕ ho¹ch xuÊt hµng, l­îng hµng xuÊt, t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng t¸c kiÓm tra ®­îc nhanh chãng, chÝnh x¸c b¶o ®¶m ®óng hµng xuÊt khÈu. - Qu¸ tr×nh thu thËp th«ng tin ®Ó lµm chøng tõ thanh to¸n nh­ Invoice, packing list, giÊy chøng nhËn xuÊt xø, B/L... chÝnh x¸c, chÆt chÏ, kÞp thêi ®Ó lµm c¬ së thanh to¸n sau nµy. b) Nh÷ng mÆt cßn h¹n chÕ - ChuÈn bÞ hµng ho¸ Mét trong nh÷ng tån t¹i phæ biÕn nhÊt cña qu¸ tr×nh tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu lµ chuÈn bÞ hµng xuÊt khÈu dÉn tíi giao hµng chËm. Tõ viÖc chuÈn bÞ kh«ng ®óng, kh«ng kÞp thêi nh­ vËy dÉn ®Õn ph¸t sinh nhiÒu kho¶n chi phÝ g©y l·ng phÝ cho c«ng ty. Nguyªn nh©n chñ yÕu trong kh©u nµy lµ do + Tr×nh ®é c¸n bé qu¶n lý + Tr×nh ®é tay nghÒ c«ng nh©n, ý thøc + C¬ së s¶n xuÊt cßn yÕu kÐm l¹c hËu + NhiÒu mÆt hµng cßn phô thuéc vµo mïa vô + Mét sè nguyªn nh©n kh¸c - C«ng t¸c b¶o qu¶n hµng ho¸ vµ c«ng nghÖ hÊp sÊy ch­a ®­îc b¶o ®¶m dÉn ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm kh«ng ®ñ tiªu chuÈn xuÊt khÈu vµ cã nhiÒu khiÕu n¹i. HÖ thèng nhµ kho ®­îc x©y dùng tõ l©u kh«ng ®ñ nh÷ng tiªu chuÈn cÇn thiÕt cho nªn cã nhiÒu tr­êng hîp do m­a Èm dÉn ®Õn hµng bÞ mèc. Nguyªn nh©n + Do hÖ thèng nhµ kho xuèng cÊp + C«ng nghÖ sÊy hÊp l¹c hËu + Do qu¸ tr×nh vËn chuyÓn thu gom - MÆt hµng m©y tre ®an, thªu len ®Òu ®­îc s¶n xuÊt th«ng qua mÉu. Mµ chñ yÕu b»ng thñ c«ng nªn ®èi thñ cßn sai lÖch vÒ kÝch cì kiÓu d¸ng, dÉn tíi nhiÒu s¶n phÈm kh«ng ®¹t tiªu chuÈn. - Trong khi thùc hiÖn hîp ®ång gi÷a hai bªn th× qu¸ tr×nh cung cÊp cho kh¸ch hµng vÒ c¸c chi tiÕt ®Ó lËp vËn ®¬n ®­êng biÓn nhiÒu khi cßn chËm cho nªn th­êng xuyªn chøng tõ thanh to¸n bÞ chËm. Do ®ã kh«ng thÓ thanh to¸n ë ng©n hµng ®­îc. - Thñ tôc hµnh chÝnh cho viÖc xuÊt khÈu cßn phøc t¹p ¶nh h­ëng tíi t×nh h×nh thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu cña c«ng ty. §îi khi g©y hËu qu¶ nghiªm träng ®èi víi c«ng ty. G©y l·ng phÝ thêi gian vµ chi phÝ cho c«ng ty. Nguyªn nh©n + Ph¶i thùc hiÖn thñ tôc xuÊt khÈu qua nhiÒu cÊp nghiªn cøu + NhiÒu c¸n bé hµnh chÝnh trong XNK cßn x¸ch nhiÔu, g©y khã dÔ cho c«ng ty XNK, ch­a am hiÓu luËt ph¸p. + Chøc n¨ng nhiÖm vô qu¶n lý cña c¸c c¬ quan qu¶n lý kh«ng râ rµng. - Sù yÕu kÐm vÒ c¸c c«ng ty phôc vô cho ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng nh­: h·ng tµu, b¶o hiÓm... V× thÕ nhiÒu khi c«ng ty ph¶i ký kÕt víi h·ng n­íc ngoµi l·ng phÝ thêi gian chi phÝ cho viÖc nghiªn cøu xem xÐt vÒ c¸c h·ng ®ã ®Ó ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång. Cho nªn nhiÒu khi g©y khã kh¨n cho c«ng ty. Nguyªn nh©n: + N­íc ta ch­a cã c¸c c«ng ty chuyªn ngµnh ®ñ m¹nh nh­ h·ng tµu, b¶o hiÓm v.v... + Ch­a am hiÓu luËt ph¸p c¸c n­íc vÒ ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty. + Mét sè nguyªn nh©n kh¸c. PhÇn C H­íng hoµn thiÖn viÖc ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu t¹i c«ng ty I. Hoµn thiÖn ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu 1) Hoµn thiÖn hîp ®ång ph¸p luËt vÒ ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu Trong ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu nhµ n­íc ®ãng vai trß rÊt quan träng tíi sù thµnh c«ng cña c¸c c«ng ty. Nã t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu diÔn ra nhanh chãng dÔ dµng, tiÕt kiÖm thêi gian vµ chi phÝ dùa trªn nh÷ng c¬ së ph¸p lý mµ nhµ n­íc ban hµnh hay c«ng nhËn. Do ®ã Nhµ n­íc cÇn ph¶i thùc hiÖn nh÷ng vÊn ®Ò sau ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu tèt: a) Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu vÒ gi¸, thuÕ v.v... §Æc biÖt lµ ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp xuÊt khÈu s¶n phÈm tõ n«ng nghiÖp nh­ c¸c hµng n«ng s¶n, hµng thñ c«ng mü nghÖ, nh»m t¹o søc c¹nh tranh cña c¸c mÆt hµng nµy trªn thÞ tr­êng quèc tÕ mÆt kh¸c khai th¸c tiÒm n¨ng cña ®Êt n­íc (v× 80% d©n sè ®Êt n­íc lµm n«ng nghiÖp), t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. b) Nhµ n­íc cÇn ban hµnh nh÷ng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt nh­ bé luËt, luËt, nghÞ ®Þnh, th«ng t­, quyÕt ®Þnh vÒ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu vµ ®Æc biÖt lµ vÒ ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu mét c¸ch chi tiÕt vµ cô thÓ. Nh»m t¹o c¬ së ph¸p lý hµnh lang, m«i tr­êng an toµn cho c¸c doanh nghiÖp tù do ho¹t ®éng kinh doanh, s¶n xuÊt trong khu«n khæ ph¸p luËt cho phÐp. Ngµy nay ®· cã luËt th­¬ng m¹i ra ®êi vµ cã hiÖu lùc kÓ tõ ngµy 1.1.1998. Nh­ng ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu vµ ®Æc biÖt lµ ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu th× cÇn ph¶i cã nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt nh­ nghÞ ®Þnh th«ng t­ d­íi luËt nµy ®Ó quy ®Þnh chi tiÕt vµ h­íng dÉn cô thÓ ®Ó c¸c doanh nghiÖp hiÓu râ vµ thuËn tiÖn cho viÖc ¸p dông. Ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt võa t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi c¬ së ph¸p lý cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu trong vµ ngoµi n­íc ¸p dông võa t¹o t©m lý an t©m lµm ¨n cña c¸c doanh nghiÖp nµy. §ång thêi c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt ®­îc Nhµ n­íc ban hµnh nµy ph¶i phï hîp víi th«ng lÖ ho¹t ®éng kinh tÕ xuÊt nhËp khÈu quèc tÕ. Nh»m thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu ë c¸c n­íc kh¸c nhau mµ vÉn cã thÓ hiÓu mét c¸ch thèng nhÊt víi nhau dÉn ®Õn viÖc ký kÕt vµ thùc hiÖn ®­îc nhanh chãng vµ cã hiÖu qu¶ kinh tÕ. c) C¸c c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn vÒ xuÊt nhËp khÈu cÇn ph¶i nghiªn cøu xem xÐt ph¸p luËt quèc tÕ vÒ ngo¹i th­¬ng, vÒ t×nh h×nh thùc tÕ cña thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc, ®Ó tham gia ký kÕt hoÆc c«ng nhËn c¸c c«ng ­íc quèc tÕ, c¸c hiÖp ®Þnh nghÞ ®Þnh th­ song ph­¬ng hoÆc ®a ph­¬ng hoÆc chung vÒ ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng vµ nh÷ng ngµnh liªn quan. T¹o c¬ së ph¸p lý cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu khi tham gia vµo ký kÕt hîp ®ång th× ®ã lµ nguån luËt ®­¬ng nhiªn hoÆc lµ nguån luËt ®Ó dÉn chiÕu vµo hîp ®ång mµ kh«ng cÇn ph¶i tèn kÐm thêi gian, chi phÝ cho nh÷ng tho¶ thuËn vÒ c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång. 2) Hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu Hîp ®ång sau khi ®­îc ký kÕt cã gi¸ trÞ rµng buéc c¸c bªn ®­¬ng sù. V× vËy chóng ta cÇn coi träng viÖc ký kÕt hîp ®ång. CÇn tr¸nh t×nh tr¹ng ch­a n¾m v÷ng gi¸ c¶ thÞ tr­êng, th­¬ng nh©n, th­¬ng nh©n ®· véi ký kÕt hîp ®ång ®Ó råi l¹i xin huû, xin ®iÖu chÝnh, hoÆc kh«ng nghiªm chØnh thùc hiÖn. §©y võa lµ vÊn ®Ò ph¸p lý võa lµ lßng tin ®èi víi kh¸ch. V× thÕ ®Ó cho viÖc ký kÕt hîp ®ång ®­îc tèt ®èi víi c¸c c«ng ty nãi chung vµ c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y nãi riªng cÇn thùc hiÖn nh÷ng vÊn ®Ò sau: a) T×m hiÓu vµ lùa chän ®èi t¸c Thùc tÕ viÖc s¶n xuÊt vµ kinh doanh xuÊt khÈu cña c«ng ty ®­îc thùc hiÖn qua tõng mïa. Bëi chñ yÕu lµ hµng n«ng s¶n vµ thi c«ng nghÖ, trõ mÆt hµng thªu len, dÖt len vµo mïa vô cã hµng xuÊt khÈu kh¸ch hµng ®Õn giao dÞch trao ®æi mua b¸n rÊt nhiÒu. Tuy nhiªn kh¸ch hµng ®Õn kh«ng ph¶i chØ ®ßi ®Ó ký kÕt hîp ®ång mua b¸n mµ cßn cã khi kh¸ch hµng ®Õn ®Ó th¨m dß mÉu m·, gi¸ c¶ v.v. ChÝnh v× vËy mµ c«ng ty cÇn nghiªn cøu, t×m hiÓu kü l­ìng tõng ®èi t­îng ®Õn c«ng ty ®Ó cã ph­¬ng s¸ch øng xö hîp lý nhÊt. §èi víi c¸c kh¸ch hµng muèn ®Õn ®Æt quan hÖ mua b¸n nªn bè trÝ thêi gian lµm viÖc thËt khoa häc võa ®¶m b¶o ®­îc bÝ mËt võa ®¶m b¶o tr×nh ®é ®µm ph¸n tiÕn tíi ký kÕt hîp ®ång. b) B¶o d­ìng n©ng cao nghiÖp vô cho c¸n bé xuÊt nhËp khÈu. C«ng ty ph¶i ®µo t¹o n©ng cao chuyªn m«n cho c¸n bé lµm c«ng t¸c xuÊt nhËp khÈu. Ng­êi ®­îc quyÒn ký kÕt hîp ®ång cÇn ph¶i lµ ng­êi cã tr×nh ®é hiÓu biÕt vÒ c¸c mÆt nh­: kü thuËt s¶n xuÊt cña th­¬ng phÈm häc nghiÖp vô kinh doanh ®èi ngo¹i vµ ngo¹i ng÷. Bªn c¹nh nh÷ng hiÓu biÕt nµy hä cÇn ph¶i biÕt vÒ t×nh h×nh thùc tiÔn ViÖt Nam nh­ thÓ lÖ thanh to¸n cña ng©n hµng ViÖt Nam, n¾m v÷ng t×nh h×nh tËp qu¸n c¶ng cöa khÈu cña ViÖt Nam; vÒ thêi vô s¶n xuÊt vµ ®Æc ®iÓm cña hµng ViÖt Nam v.v... Ngoµi viÖc n©ng cao tr×nh ®é cho nh÷ng c¸n bé chñ chèt trong c«ng t¸c hîp ®ång th× nh÷ng ng­êi lµm viÖc v¨n th­, ®¸nh m¸y còng cÇn cã hiÓu biÕt chót Ýt vÒ hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu. Cã nh­ vËy míi tr¸nh ®­îc nh÷ng sai sãt ®¸ng buån c­êi nh­ quªn ghi ngµy ký hîp ®ång, ®ãng dÊu ng­îc, ®Æt ch÷ ký kh«ng ®óng chç, xÕp lén xén thø tù trang hîp ®ång. §Ó ®¹t ®­îc nh­ vËy c«ng ty cÇn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p sau: - Më líp nghiÖp vô ng¾n ngµy t¹i c«ng ty - Chän c¸n bé ®i häc c¸c líp do Bé Th­¬ng m¹i, Uû ban Nhµ n­íc vÒ hîp t¸c vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi tæ chøc vµ liªn hîp quèc tµi trî. - Cã chÝnh s¸ch cô thÓ vÒ sö dông vµ thu hót c¸n bé cã n¨ng lùc chuyªn m«n vµ nghiÖp vô cao. c) ChuÈn bÞ tèt c¸c c«ng viÖc cho qu¸ tr×nh ®µm ph¸n §Ó cho viÖc ký kÕt diÔn ra nhanh vµ thuËn lîi th× c«ng ty cÇn ph¶i chuÈn bÞ tèt c¸c c«ng viÖc ®Ó chuÈn bÞ cho ®µm ph¸n. - Tr­íc khi ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu cÇn ph¶i cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a gi¸m ®èc vµ c¸c phßng ban nh­: phßng kÕ ho¹ch thÞ tr­êng, phßng kinh doanh, ®Ó ®­a ®Õn mét ý kiÕn chung nhÊt vÒ tÊt c¶ c¸c ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång. Qua ®ã gi¸m ®èc cã thÓ quyÕt ®Þnh ®ång ý hay kh«ng ®ång ý khi ký kÕt hîp ®ång ®ã. - C¸c phßng ban nh­ phßng kinh doanh, phßng kÕ ho¹ch thÞ tr­êng ph¶i tÝnh chÝnh x¸c gi¸ thµnh s¶n phÈm ë mét møc nµo ®ã. Dùa trªn c¬ së trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n ®Ó ký kÕt hîp ®ång ta cã thÓ quyÕt ®Þnh ë mét møc gi¸ nµo ®ã lµ cã thÓ chÊp nhËn ®­îc ®Ó hai bªn cïng cã lîi. - C¸c phßng ban dùa trªn nh÷ng kÕ ho¹ch s½n cã, n¨ng lùc cña c«ng ty vµ thùc tiÔn ViÖt Nam ®Ó tÝnh to¸n thêi gian s¶n xuÊt, thu gom lµ bao nhiªu vµ ngµy nµo cã thÓ giao hµng ®­îc. Tr¸nh t×nh tr¹ng lµ cø ký kÕt hîp ®ång xuÊt nh­ng l¹i kh«ng thùc hiÖn ®óng thêi h¹n, dÉn ®Õn mÊt lßng tin cña kh¸ch hµng vµ g©y thiÖt h¹i vÒ kinh tÕ cho c«ng ty. d) C«ng ty nªn cã hîp ®ång mÉu Ho¹t ®éng mua b¸n ngo¹i th­¬ng lµ rÊt phøc t¹p vµ nhiÒu vÊn ®Ò ph¸t sinh mµ trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n ký kÕt chóng ta kh«ng l­êng hÕt ®­îc nh÷ng ®iÒu cÇn quy ®Þnh. V× thÕ doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã nh÷ng b¶n hîp ®ång hoÆc nh÷ng b¶n ®iÒu kiÖn chung cho tõng lo¹i mÆt hµng ®Ó gióp cho ng­êi ký khái bá sãt nh÷ng kho¶n nµy hoÆc ®iÒu kho¶n kh¸c. - Ký kÕt hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu ph¶i tu©n thñ nh÷ng qui ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ mÆt ph¸p lý vµ kü thuËt nghiÖp vô nh­ khi so¹n th¶o hîp ®ång cÇn ph¶i c©n nh¾c kü vµ cã ph­¬ng ¸n dù liÖu ®Ò phßng nh÷ng t×nh huèng bÊt lîi cã thÓ x¶y ra trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång; h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng tõ ng÷, lêi v¨n cã tÝnh chÊt mËp mê, khã gi¶i thÝch; kh«ng nªn cam kÕt nh÷ng ®iÒu mµ m×nh kh«ng biÕt vµ kh«ng ®ñ thÈm quyÒn gi¶i quyÕt. - C¸c c«ng ty ph¶i cã c¸n bé ®ñ n¨ng lùc vÒ mÆt ph¸p lý ®Ó t­ vÊn cho ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña c«ng ty nh»m ký kÕt hîp ®ång chÆt chÏ vÒ mÆt ph¸p lý vµ hiÖu qu¶ vÒ mÆt kinh tÕ. II. Hoµn thiÖn thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu 1) Hoµn thiÖn v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ thùc hiÖn hîp ®ång. §Ó viÖc thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu ®­îc nhanh chãng thuËn lîi kh«ng chØ riªng doanh nghiÖp xuÊt khÈu thùc hiÖn tèt nh÷ng yªu cÇu c¸c hîp ®ång lµ ®ñ mµ cÇn ph¶i cã sù trî gióp cña Nhµ n­íc. Nhµ n­íc cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu th«ng qua c¸c chøc n¨ng qu¶n lý cña m×nh. Muèn vËy Nhµ n­íc cÇn thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p sau: a) C¶i c¸ch vÒ mÆt hµnh chÝnh Nhµ n­íc Ngµy nay, víi c¬ chÕ míi doanh nghiÖp ®­îc tù do kinh doanh trong khu«n khæ ph¸p luËt. C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu còng ®­îc tù do s¶n xuÊt, kinh doanh trong ph¹m vi lÜnh vùc cho phÐp. V× thÕ Nhµ n­íc ph¶i t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu thùc hiÖn tèt b»ng c¸ch th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch chÕ ®é qu¶n lý, ®Æc biÖt lµ th«ng qua bé m¸y thñ tôc hµnh chÝnh cña Nhµ n­íc. Víi sù chuyÓn ®æi c¬ chÕ, Nhµ n­íc còng ph¶i c¶i c¸ch triÖt ®Ó vÒ mÆt hµnh chÝnh ®Ó c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn tèt c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu. Muèn vËy, Nhµ n­íc ph¶i: - §Èy m¹nh c«ng t¸c gi¸o dôc c¸n bé c«ng chøc hµnh chÝnh trong lÜnh vùc XNK vÒ mäi mÆt nh­ luËt ph¸p, qu¶n lý hµnh chÝnh, ®¹o ®øc, n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, trËt tù kû c­¬ng x· héi, chèng quan liªu, tham nhòng v.v... - C¶i c¸ch triÖt ®Ó vÒ mÆt thñ tôc hµnh chÝnh trong viÖc XNK nh­ xin phÐp kinh doanh xuÊt khÈu, xin giÊy phÐp xuÊt khÈu, thñ tôc h¶i quan, thuÕ v.v... ®Õn tíi chÕ ®é mét cöa ®¬n gi¶n ho¸ vÒ mÆt thñ tôc nh­ng vÉn hiÖu qu¶, tr¸nh phiÒn hµ, x¸ch nhiÔu, t¹o sù th«ng tho¸ng trong XNK, ®¶m b¶o thêi gian chi phÝ cho viÖc thùc hiÖn hîp ®ång. - Ph©n ®Þnh râ rµng thÈm quyÒn cña c¬ quan Nhµ n­íc qu¶n lý vÒ mÆt Nhµ n­íc tr¸nh hiÖn t­îng chøc n¨ng nhiÖm vô chång chÐo, quyÒn h¹n kh«ng ®­îc ph©n c«ng râ rµng. b) Thµnh lËp c¸c c«ng ty chuyªn ngµnh phôc vô xuÊt khÈu ®Êt n­íc ta hiÖn nay nãi chung nÒn kinh tÕ cßn nghÌo. V× thÕ sù cã mÆt cña c¸c c«ng ty lín ®ñ ®iÒu kiÖn phôc vô tèt cho ho¹t ®éng XNK Ýt hoÆc ch­a cã. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn hîp ®ång th× Nhµ n­íc nªn thµnh lËp c¸c c«ng ty hoÆc ®Çu t­ cho c¸c c«ng ty ®· cã s½n ®ñ søc phôc vô cho hîp ®ång XNK nh­: - §Çu t­ cho Tæng c«ng ty hµng h¶i ViÖt Nam, mua s¾m thªm thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn t¹o sù an toµn trong chuyªn chë. Mua s¾m tµu lín cã kh¶ n¨ng ®i biÓn tèt, vËn chuyÓn víi khèi l­îng lín, cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao. Cã nh­ thÕ võa t¹o sù thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu dÔ dµng trong thuª tµu, vµ hiÓu biÕt ®­îc nh÷ng quy ®Þnh cña h·ng tµu. Võa khai th¸c ®­îc tiÒm n¨ng trong n­íc, t¨ng thªm ngo¹i tÖ. - §Çu t­ x©y dùng c¸c c¶ng biÓn ®ñ søc cho c¸c tµu lín ra vµo c¶ng còng nh­ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña c¶ng nh­ bèc dì, vËn chuyÓn trong c¶ng. - §Çu t­ vµo c¸c c«ng ty b¶o hiÓm, ng©n hµng ®ñ søc m¹nh ®Ó tiÕp nhËn vµ chi tr¶ cho khèi l­îng xuÊt khÈu lín. - Nhµ n­íc cÇn ban hµnh c¸c qui ®Þnh vÒ qu¶n lý vèn vµ ngo¹i tÖ mét c¸ch chÆt chÏ ®Ó ®¶m b¶o c©n b»ng c¸n c©n thanh to¸n, æn ®Þnh tû gi¸, b¶o vÖ quyÒn lîi cho c¸c doanh nghiÖp. - Nhµ n­íc cÇn h¹n chÕ ban hµnh vµ ®i ®Õn lo¹i bá c¸c v¨n b¶n d­íi luËt kh«ng cÇn thiÕt ®Ó tr¸nh chång chÐo m©u thuÉn nhau lµm cho c¸c nhµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu kh«ng biÕt thùc hiÖn v¨n b¶n nµo. - Nhµ n­íc cÇn b¶o ®¶m sù æn ®Þnh, b×nh ®¼ng cña ph¸p luËt, kh«ng ph©n biÖt ®èi víi c¸c bªn kinh doanh xuÊt nhËp khÈu t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®­îc xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp kh«ng phô thuéc vµo vèn ph¸p ®Þnh, s¶n xuÊt hay l­u th«ng miÔn lµ ®ñ ®iÒu kiÖn thµnh lËp doanh nghiÖp. 2) Hoµn thiÖn c«ng t¸c thùc hiÖn hîp ®ång cña c«ng ty. Sau khi ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu th× c«ng ty ph¶i tiÕn hµnh thùc hiÖn c¸c nghÜa vô cña hîp ®ång. Thùc hiÖn hîp ®ång võa lµ lßng tin ®èi víi kh¸ch hµng võa lµ n©ng cao uy tÝn cña c«ng ty. MÆt kh¸c nã còng g¾n liÒn víi tr¸ch nhiÖm ph¸p lý mµ c«ng ty ph¶i thùc hiÖn. §Ó thùc hiÖn tèt hîp ®ång xuÊt khÈu c«ng ty cÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c vÊn ®Ò sau. a) ChuÈn bÞ giÊy tê vµ c¸c chøng tõ kh¸c tèt. ViÖc chuÈn bÞ giÊy tê vµ c¸c chøng tõ xuÊt khÈu ph¶i ®¶m b¶o c¸c thñ tôc ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c kÞp thêi tr¸nh nh÷ng tr­êng hîp lµm gÊp chång chÐo trong qu¸ tr×nh lµm chøng tõ. Muèn vËy. - C«ng ty ph¶i yªu cÇu kh¸ch hµng cung cÊp sím, kÞp thêi vµ ph¶i cã thêi gian ®ñ dµi tr­íc khi xuÊt hµng. - TiÕn hµnh theo dâi tõng mÆt hµng, xö lý c¸c th«ng tin ph¶i chÝnh x¸c nh­ ngµy giao hµng, c¶ng ®Õn, sè hiÖu tµu, ®iÒu kiÖn thanh to¸n. - Ghi chÐp râ rµng tiÕn tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång tr¸nh lµm viÖc chång chÐo. b) Tæ chøc s¶n xuÊt thu gom hµng ho¸ chuÈn bÞ cho xuÊt khÈu. C«ng ty XNK Hµ T©y võa s¶n xuÊt l¹i võa kinh doanh xuÊt khÈu. V× vËy: - §èi víi hµng tù s¶n xuÊt th× c«ng ty ph¶i tæ chøc s¶n xuÊt sao cho kÞp thêi vÒ sè l­îng, thêi gian vµ quy c¸ch phÈm chÊt. Muèn vËy ph¶i thùc hiÖn. + TriÓn khai c«ng t¸c chuÈn bÞ vËt t­ ®Çy ®ñ ®ång bé kÞp thêi. + Tæ chøc s¶n xuÊt hîp lý theo kÕ ho¹ch ®Æt ra. + TiÕn hµnh kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm - §èi víi kinh doanh xuÊt khÈu th× c«ng ty ph¶i tiÕn hµnh kÕ ho¹ch t×m nguån hµng, nghiªn cøu l¹i vÊn ®Ò vÒ thÞ tr­êng nh­ gi¸ c¶, nhu cÇu v. v... ®Ó tiÕn hµnh gom hµng cho xuÊt khÈu. MÆt hµng kinh doanh xuÊt khÈu cña c«ng ty chñ yÕu lµ hµng n«ng s¶n. V× thÕ ®Ó chuÈn bÞ hµng tèt c«ng ty cÇn thùc hiÖn: + Ph¶i liªn hÖ ®Æt hµng víi c¸c vïng s¶n xuÊt. + Giíi thiÖu gièng c©y trång, kü thuËt trång, vµ nÕu cÇn cung cÊp c¶ vèn. + Quan hÖ tèt víi l·nh ®¹o ®Þa ph­¬ng ®Ó cã kÕ ho¹ch trång theo vïng nh÷ng s¶n phÈm xuÊt khÈu c) C¬ cÊu tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh chÆt chÏ. C«ng ty cÇn ph¶i phèi hîp chÆt chÏ, h¬n n÷a c¸c phßng ban ®Ó ®¶m b¶o hµng cho xuÊt khÈu c¶ vÒ sè l­îng chÊt l­îng vµ thêi gian giao hµng. Nh»m t¹o ra sù thèng nhÊt gi÷a c¸c phßng ban trong viÖc thùc hiÖn xuÊt khÈu mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Muèn vËy yªu cÇu c«ng ty thùc hiÖn tèt c¸c vÊn ®Ò sau: - C¸c phßng ban ph¶i th­êng xuyªn b¸o c¸o chÝnh x¸c t×nh h×nh thùc hiÖn hîp ®ång cho gi¸m ®èc. Qua ®ã gi¸m ®èc trùc tiÕp chØ ®¹o thèng nhÊt cïng c¸c phßng ban ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p tèi ­u nhÊt ®Ó ®¶m b¶o hµng xuÊt khÈu. - Gi÷a c¸c phßng ban ph¶i th­êng xuyªn hµng ngµy trao ®æi th«ng tin cho nhau ®Ó cïng gi¶i quyÕt vµ kh¾c phôc nh÷ng n¶y sinh trong tiÕn tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång. d) Thanh to¸n tiÒn hµng §Ó qu¸ tr×nh thanh to¸n ®­îc nhanh chãng ®óng quy ®Þnh th× c«ng ty XNK Hµ T©y cÇn ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c biÖn ph¸p sau: - Xö lý c¸c th«ng tin trªn L/C ph¶i chÝnh x¸c nh­ sè l­îng, gi¸ c¶, phÈm chÊt, ký m· hiÖu, thêi h¹n cã hiÖu lùc, thêi h¹n tr¶ tiÒn, thêi h¹n giao hµng ®iÒu kiÖn giao hµng ®Ó cung cÊp cho h·ng vËn t¶i lËp chøng tõ thanh to¸n. - Th­êng xuyªn liªn l¹c yªu cÇu kh¸ch hµng tr¶ tiÒn, liªn l¹c víi ng©n hµng vÒ tiÕn ®é tr¶ tiÒn. KÕt luËn Trong xu thÕ quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ hiÖn nay th­¬ng m¹i quèc tÕ trë thµnh ®iÒu kiÖn tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ mçi quèc gia, cho phÐp më réng kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, tiªu dïng vµ ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. NhËn thøc râ tÇm quan träng cña nã §¶ng vµ Nhµ n­íc ta kh¼ng ®Þnh kh«ng ngõng më réng ph©n c«ng vµ hîp t¸c quèc tÕ trªn c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, khoa häc, kü thuËt ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng XNK ®ã lµ nh÷ng ®ßi hái kh¸ch quan cña thêi ®¹i". Thùc tÕ trong thêi gian qua nÒn kinh tÕ ®· tõng b­íc kh¾c phôc ®­îc nh÷ng khã kh¨n vµ ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn râ rÖt. C«ng ty XNK Hµ T©y còng nh­ nhiÒu c«ng ty s¶n xuÊt kinh doanh XNK kh¸c. Trong qu¸ tr×nh tham gia ho¹t ®éng kinh doanh víi n­íc ngoµi ®· tõng b­íc th¸o gì khã kh¨n vÒ vèn, ph­¬ng ph¸p qu¶n lý míi t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, quan hÖ lµm ¨n víi nhiÒu b¹n hµng. HiÖn nay s¶n phÈm cña c«ng ty ®ang cã mÆt trªn thÞ tr­êng nhiÒu n­íc. Uy tÝn cña c«ng ty ngµy cµng ®­îc n©ng cao do chÊt l­îng, s¶n phÈm ®­îc tÝn nhiÖm vµ lu«n lu«n thùc hiÖn tèt c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu. Víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt khÈu, th­¬ng l­îng ®µm ph¸n ký kÕt vµ tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu lµ c«ng viÖc cã vai trß cùc kú quan träng, cã quyÕt ®Þnh thµnh hay b¹i cña mét chuyÕn kinh doanh. Trong thêi gian qua tuy gÆp kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n vÒ kh¸ch quan còng nh­ chñ quan c«ng ty lu«n phÊn ®Êu v­ît qua mäi trë ng¹i thùc hiÖn tèt c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu vµ hoµn thµnh tèt nhiÖm vô kinh doanh xuÊt khÈu cña m×nh. C«ng ty tham gia vµo ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu cña n­íc ngoµi nªn viÖc ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu vÉn cßn mét sè h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. NÕu kh¾c phôc ®­îc nh÷ng h¹n chÕ nµy ph¸t huy h¬n n÷a nh÷ng ­u ®iÓm vèn cã th× c«ng ty sÏ cµng thùc hiÖn tèt h¬n n÷a hîp ®ång xuÊt khÈu cña m×nh. Muèn vËy ®iÒu v« cïng quan träng lµ c«ng ty tù trang bÞ cho m×nh ®Çy ®ñ nh÷ng kiÕn thøc t×m hiÓu vµ nghiªn cøu kü l­ìng nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan tíi ph¸p lý, nghiÖp vô kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. Chuyªn ®Ò ®· ®­îc hoµn thµnh víi sù h­íng dÉn tËn t×nh cña gi¸o viªn h­íng dÉn PTS. TrÇn ThÞ Hoµ B×nh vµ c¸c c¸n bé thuéc c«ng ty XNK Hµ T©y. Tµi liÖu tham kh¶o I. Ph¸p luËt quèc tÕ vÒ ngo¹i th­¬ng. 1. C«ng ­íc New York vÒ c«ng nhËn vµ thi hµnh ph¸n quyÕt träng tµi n­íc ngoµi 1958. 2. C«ng ­íc Lahaye 1964 vÒ mua b¸n ®éng s¶n h÷u h×nh. 3. C«ng ­íc viªn 1980 vÒ hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸ quèc tÕ 4. Quy t¾c vµ thùc hµnh thèng nhÊt vÒ tÝn dông chøng tõ n¨m 1983. 5. INCOTERMS 1990. II. Ph¸p luËt ViÖt nam vÒ ngo¹i th­¬ng 1. Ph¸p lÖnh hîp ®ång kinh tÕ ®­îc H§NN th«ng qua ngµy 25.9.1989. C«ng b¸o sè 20 n¨m 1989 2. Quy ®Þnh 296 TM-DL/XNK ngµy 9.4.1992 vÒ cÊp giÊy phÐp xuÊt khÈu nhËp khÈu hµng ho¸. C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ qu¶n lý kinh doanh XNK th­¬ng m¹i vµ du lÞch tËp 1. NXB Ph¸p lý n¨m 1992. 3. Quy ®Þnh 297 TM-DL/XNK ngµy 9.4.1992 vÒ giÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸. C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ qu¶n lý kinh doanh XNK th­¬ng m¹i vµ du lÞch tËp 1. NXB Ph¸p lý n¨m 1992. 4. NghÞ ®Þnh 33/CP ngµy 19.4.1994 cña ChÝnh phñ vÒ qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu, nhËp khÈu. C«ng b¸o sè 11 n¨m 1994 5. Bé luËt d©n sù ®­îc Quèc héi th«ng qua ngµy 28.10.1995. 6. LuËt th­¬ng m¹i ®­îc Quèc héi th«ng qua ngµy 10.5.1997. C«ng b¸o sè 13 n¨m 1997 7. QuyÕt ®Þnh sè 11/1998 QD-TTg ngµy 23.1.1998. VÒ c¬ chÕ ®iÒu hµnh XNK n¨m 1998. C«ng b¸o sè 7 n¨m 1998 8. Quy ®Þnh cña Tæng côc tr­ëng tæng côc h¶i quan ngµy 10.3.1998 vÒ tê h­íng dÉn thñ tôc h¶i quan ®èi víi h7µng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. III. Tµi liÖu kh¸c: 1. Gi¸o tr×nh ph¸p luËt trong ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i. PGS. PTS NguyÔn ThÞ M¬. Tr­êng §H Ngo¹i th­¬ng Hµ Néi - xuÊt b¶n 1994. 2. T¹p chÝ luËt häc n¨m 1996-1998. 3. T¹p chÝ th­¬ng m¹i n¨m 1995-1998 4. Tµi liÖu cña c«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y Môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu PhÇn A: ChÕ ®é ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu hiÖn nay I/ Kh¸i niÖm vÒ hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu 1. TÝnh tÊt yÕu cña hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu 2. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm cña hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu II/ Nguån luËt ¸p dông cho hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu 1. §iÒu ­íc quèc tÕ 2. NghÞ ®Þnh song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng 3. TËp qu¸n quèc tÕ 4. ¸n lÖ 5. LuËt quèc gia III/ Ký kÕt hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu 1. §iÒu kiÖn ®Ó hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu cã hiÖu lùc 2. Thñ tôc ký kÕt 3. C¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu IV/ Thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu 1. Nguyªn t¾c thùc hiÖn 2. Thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu V/ Tr¸ch nhiÖm do vi ph¹m hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu 1. CÊu thµnh tr¸ch nhiÖm 2. MiÔn tr¸ch nhiÖm cña ng­êi *** 3. ChÕ ®é tr¸ch nhiÖm do vi ph¹m VI/ Qi¶i quyÕt tranh chÊp trong th­¬ng m¹i quèc tÕ 1. Kh¸i niÖm vÒ tranh chÊp th­¬ng m¹i vµ gi¶i quyÕt tranh chÊp th­¬ng m¹i quèc tÕ. 2. C¸c ph­¬ng thøc gi¶i quyÕt tranh chÊp PhÇn B: Thùc tiÔn ký kÕt vµ thùc hiÖn Hîp ®ång xuÊt khÈu ë C«ng ty xuÊt nhËp khÈu Hµ T©y 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn 2. NhiÖm vô quuyÒn h¹n cña C«ng ty. 3. C¬ cÊu tæ chøc cña C«ng ty 4. T×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu cña C«ng ty trong thêi gian qua. II/ Ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu 1. Nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ lËp ph­¬ng ¸n kinh doanh 2. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ hîp ®ång xuÊt khÈu 3. C¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång xuÊt khÈu III/ Thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu 1. Xin phÐp xuÊt khÈu 2. ChuÈn bÞ hµng xuÊt khÈu 3. KiÓm tra chÊt l­îng 4. Thuª tµu 5. Mua b¶o hiÓm 6. Lµm thñ tôc h¶i quan 7. Giao hµng víi tµu 8. Thanh to¸n IV/ Gi¶i quyÕt tranh chÊp ph¸t sinh tõ hîp ®ång xuÊt khÈu 1. C¸c vÊn ®Ò tranh chÊp 2. Gi¶i quyÕt tranh chÊp V/ §¸nh gi¸ vÒ ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu cña C«ng ty 1. NhËn xÐt vÒ ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu 2. NhËn xÐt vÒ t×nh h×nh thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu PhÇn C: H­íng hoµn thiÖn viÖc ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu cña C«ng ty. I/ Hoµn thiÖn viÖc ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu 1. Hoµn thiÖn vÒ ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu 2. Hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu. II/ Hoµn thiÖn thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu 1. Hoµn thiÖn ph¸p lý vÒ thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu 2. Hoµn thiÖn c«ng t¸c thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu KÕt luËn Tµi liÖu tham kh¶o