Hoàn thiện công tác quản lý lao động xuất khẩu tại Trung tâm đào tạo - Giới thiệu việc làm Tỉnh Thái Bình

µ. Hµn Quèc víi c¸c nghÒ c¬ khÝ gß hµn... Tuy nhiªn trung t©m còng ph©n tÝch ®Õn nh÷ng khã kh¨n vÒ th¸ch thøc vÒ cÇu lao ®éng. §· cã mét sè ®èi t¸c lµm viÖc kh«ng cã hiÖu qu¶ dÉn ®Õn th« lç vµ bÞ thu håi giÊy phÐp ho¹t ®éng XKL§ nh­ c«ng ty thanh niªn xung phong §µ N½ng, C«ng ty Du lÞch ViÖt Nam t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh. §©y lµ nh÷ng mÊt m¸t kh¸ lín ®èi víi trung t©m v× ®©y lµ nh÷ng ®¬n vÞ ho¹t ®éng rÊt cã hiÖu qu¶ trong nh÷ng n¨m tr­íc nh­ c«ng ty XNXD §µ N½m n¨m 2001 ®· ®­îc trªn 800 lao ®éng Th¸i B×nh ®i lµm t¹i n­íc ngoµi. C¬ së h¹ tÇng trang thiÕt bÞ cña trung t©m cßn cã thiÕu h¹n chÕ vÒ chç ¨n ë vµ häc, c¸ HiÖu gi¶ng d¹y cßn thiÕu. H¬n n÷a trung t©m l¹i s¾p söa chuyÓn ®Þa ®iÓm sÏ g©y ra nh÷ng khã kh¨n ban ®Çu. DÞch bÖnh vµ c¸c ngay c¬ vÒ kinh tÕ chÝnh trÞ còng ¶nh h­ëng kh«ng Ýt tíi nhu cÇu L§XK. DÞch bÖnh SARS ®· lµm ch÷ng l¹i c«ng t¸c XKL§ trong mét thêi gian dµi. Vµ míi ®©t lµ dÞch cóm H5N. * Ph©n tÝch cung lao ®éng. ThuËn lîi - VÒ sè l­îng : Th¸i B×nh lµ mét tØnh thuéc ®ång b»ng s«ng Hång, mét n¬i tËp trung dan c­ ®«ng ®óc nhÊt so víi c¶ n­íc. Víi d©n sè lµ h¬n 2,1 triÖu ng­êi. MËt ®é d©n sè lµ 1080 ng­êi/ Km2. §©y lµ mét nguån cung lao ®éng dåi dµo. - VÒ sè l­îng: Th¸i B×nh lµ mét trong nh÷ng tØnh ®Çu tiªn trong c¶ n­íc hoµn thµnh gi¸o dôc phæ cËp cho ng­êi d©n nªn mÆt b¨ng chi thøc lµ kh¸ cao. H¬n n÷a lµ mét vïng ®Êt cã lÞch sö ph¸t triÓn l©u dµi vµ æn ®Þnh nªn cã nh÷ng kinh nghiÖm, truyÒn thèng vÒ s¶n xuÊt vµ giÊ trÞ v¨n ho¸ v« cïng quý b¸u. Ng­êi d©n víi tinh thÇn tÝch cùc häc hëi nªn ®· ®óc rót cho m×nh nhiÒu kiÕn thøc s¶n xuÊt vµ gi¸ trÞ ®¹o ®øc. - VÒ ®é tuæi: Víi c¬ cÊu d©n sè mang nh÷ng nÐt ®Æc tr­ng cña d©n sè ViÖt Nam lµ d©n sè trÎ nªn sè l­îng ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng chiÕm tíi 60% d©n sè. §©y lµ mét lîi thÕ vÒ lao ®éng cña tØnh. Ng­êi lao ®éng cã søc khoÎ, cã kh¶ n¨ng tiÕp thu nh÷ng tiÕn bé khoa häc nhanh vµ ®Æc biÖt cã thÓ ®i lao ®éng xa gia ®×nh trong thêi gian dµi. - VÒ tr×nh ®é chuyªn m«n: §Æc tr­ng cña tØnh lµ mét tØnh cã nÒn n«ng nghiÖp ph¸t triÓn l©u ®êi nªn trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nã kÐo theo sù ph¸t triÓn cña nh÷ng ngµnh tiÓu thñ c«ng nghiÖp nªn rÊt thuËn lîi cho nguån cung lao ®éng ë c¸c ngµnh nghÒ : Gióp viÖc gia ®×nh, lµm v­ên, dÖt may, c¬ khÝ, ®¸nh b¾t c¸… §Êy lµ nh÷ng ngµnh nghÒ chiÕm tû träng lao ®éng xuÊt khÈu lín vµ ®ang ®­îc ­u tiªn. §Æc biÖt hiÖn nay tØnh ®ang cã c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn m¹ng l­íi ®µo t¹o nghÒ nªn trong t­¬ng lai gÇn sÏ cã nhiÒu lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt tham gia vµo qu¸ tr×nh xuÊt khÈu lao ®éng. - VÒ chÝnh s¸ch : HiÖn nay tØnh ®ang cã nh÷ng ­u ®·i trong c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng nh»m t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp. * Nh÷ng khã kh¨n: Tuy tØnh cã nguån cung lao ®éng rÊt lín vÒ mÆt sè l­îng nh­ng vÒ chÊt l­îng ch­a ph¶i cao nhÊt lµ tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt. Lµ mét tØnh n«ng nghiÖp mµ ®Æc tr­¬ng cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ theo mïa vô nªn xuÊt hiÖn kho¶ng thêi gian n«ng nhµn. §iÒu nµy ¶nh h­ëng rÊt lín t¸c phong lµm viÖc cña ng­êi lao ®éng. §©y lµ mét h¹n chÕ rÊt lín c¶u ng­êi lao ®éng ViÖt Nam nãi chung vµ cña tØnh nãi riªng khi ng­êi lao ®éng lµm viÖc t¹i n­íi ngoµi. Th¸i B×nh lµ mét tØnh cã d©n sè ®«ng nªn c¸c tÖ n¹n x· héi còng ë møc cao so víi c¶ n­íc : Lµ mét trong nh÷ng tØnh cã sè ng­êi nghiÖn ma tuý, tÖ n¹n m¹i d©m cao nhÊt trong c¶ n­íc. §iÒu nµy lµm ¶nh h­ëng ®Õn nguån cung lao ®éng nhÊt lµ lao ®éng cã tr×nh ®é v× phÇn lín lao ®éng xuÊt khÈu ®Òu lµ nh÷ng ng­êi ®· cã gia ®×nh vµ ®· cã con. Khi hä ®i lao ®éng xa nhµ trong mét thêi gian dµi th× con c¸i hä sÏ thiÕu ®i sù ch¨m sãc vµ dÔ dµng sa vµo c¸c tÖ n¹n x· héi. Kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn còng lµ yÕu tè h¹n chÕ nguån cung lao ®éng. Chi phÝ ®Ó ®i xuÊt khÈu lao ®éng lµ kh¸ lín so víi thu nhËp hµng n¨m cña hä nªn hä cã t©m lý rÊt lo l¾ng khi tham gia xuÊt khÈu v× khi cã rñi ro hä kh«ng nh÷ng mÊt tÊt c¶ mµ cßn bÞ ¶nh h­ëng trong t­¬ng lai. H¬n n÷a ®· xuÊt hiÖn nh÷ng c«ng ty gi¶ danh, c«ng ty lµm viÖc kh«ng cã hiÖu qu¶. * Ph©n tÝch nh÷ng chÝnh s¸ch vÒ xuÊt khÈu lao ®éng Ngµy 23 th¸ng 6 n¨m 1994, kú häp thø 5 quèc héi kho¸ IX ®· th«ng qua Bé LuËt lao ®éng, trong ®ã cã 6 quy ®Þnh c¬ b¶n sau: + Ng­êi lao ®éng lµ c«ng d©n ViÖt Nam ®­îc phÐp ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi theohîp ®ång lao ®éng mµ ng­êi ®ã chÞu sù ®iÒu hµnh cña tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi,th× ph¶i tu©n theo c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt lao ®éng n­íc së t¹i; nÕu theo hiÖp ®Þnh vÒ hîp t¸c lao ®éng ®­îc ký kÕt gi÷a chÝnh phñ ViÖt Nam víi chÝnh phñ n­íc së t¹i th× phaØ tu©n theo c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt lao ®éng n­íc së t¹i vµ hiÖp ®Þnh ®ã. + §èi víi ng­êi lao ®éng lµ c«ng nh©n ViÖt Nam ®­îc phÐp ®i lµm viÖc ë n­íc ngaßi theo h×nh thøc nhËn thÇu, kho¸n c«ng tr×nh do doanh nghiÖp ViÖt Nam ®iÒu hµnh vµ tr¶ l­¬ng, th× ¸p dông c¸c quy ®Þnh cña Bé luËt nµy, trõ tr­êng hîp ®iÒu ­íc quèc tÕ mµ céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ký kÕt hoÆc tham gia cã quy ®Þnh kh¸c. + Ng­êi lao ®éng ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi cã quyÒn ®­îc biÕt c¸c quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña m×nh, ®­îc c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn cña ViÖt Nam ë n­íc ngoµi b¶o hé vÒ mÆt l·nh sù vµ t­ ph¸p. §­îc quyÒn chuyÓn thu nhËp b»ng ngo¹i tÖ vµ tµi s¶n c¸ nh©n vÒ n­íc, ®­îc h­ëng chÕ ®é b¶o hiÓm x· héi vµ c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é kh¸c theo quy ®Þnh ph¸p luËt cña ViÖt Nam vµ cña c¸c n­íc së t¹i. + Ng­êi lao ®éng ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi cã nghÜa vô ®ãng gãp mét phÇn tiÒn l­¬ng cho quy b¶o hiÓm x· héi. + ViÖc ®­a c«ng d©n ViÖt Nam ra n­íc ngoµi lµm viÖc ph¶i cã giÊy phÐp cña Bé lao ®éng - Th­¬ng binh vµ x· héi vµ c¸c c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. + Nghiªm cÊm viÖc ®­a ng­êi ra n­íc ngoµi lµm viÖc tr¸i ph¸p luËt. Cô thÓ ho¸ quy ®Þnh cña Bé lao ®éng vÒ xuÊt khÈu lao ®éng, ngµy 20 th¸ng 1 n¨m 1995, ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 07/N§ - CP vÒ ®Þnh h­íng t­¬ng ®èi cô thÓ vµ phï hîp víi c¬ chÕ qu¶n lý mëi viÖc ®­a ng­êi lao ®éng ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi; tr¸ch nhiÖm cña c¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng trong viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ xuÊt khÈu lao ®éng vµ nh÷ng néi dung liªn quan ®Õn xuÊt khÈu lao ®éng. §Ó cô thÓ ho¸ NghÞ ®Þnh 07, ngµy 3 th¸ng 8 n¨m 1995, Bé lao ®éng - Th­¬ng binh vµ x· héi ban hµnh Th«ng t­ sè 20/ L§TBXH - TT.Th«ng t­ nµy quy ®Þnh ®èi t­îng ®­îc phÐp vµ kh«ng ®­îc phÐp ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi; c¸c nghÒ, khu vùc kh«ng ®­îc ®­a lao ®éng ®i; quy ®Þnh vÒ tuyÓn chän; thñ tôc cÊp c¸clo¹i giÊy phÐp; quy ®Þnh vÒ qu¶n lý lao ®éng tr­íc, trong vµ sau khi ®i. Ngµy 16 th¸ng 1 n¨m 1996, Liªn Bé Tµi chÝnh, Lao ®éng - Th­¬ng binh vµ x· héi ban hµnh Th«ng t­ liªn bé sè 05/ LB - TC - L§TBXH h­íng dÉn chÕ ®é tµi chÝnh vÒ ®­a ng­êi lao ®éng ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi theo NghÞ ®Þnh 07/ N§ - CP ngµy 20 th¸ng 1 n¨m 1995 cña ChÝnh phñ; quy ®Þnh møc vµ thÓ thøc ®Æt cäc; quy ®Þnh kho¶n phÝ dÞch vô Tæ chøc kinh tÕ ®­îc thu cña ng­êi lao ®éng; quy ®Þnh vÒ B¶o hiÓm x· héi, vÒ thuÕ thu nhËp cao; c¸c quy ®Þnh vÒ lÖ phÝ cÊp thÐp, tæ chøc viÖc thu b¶o hiÓm x· héi, chÕ ®é b¸o c¸o. Cã thÓ nãi, NghÞ ®Þnh 07/N§ - CP lµ mét b­íc tiÕn trong viÖc hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu theo nguyªn t¾c thÞ tr­êng, trong ®ã b·i bá quy ®Þnh vÒ thu nép ng©n s¸ch, b·i bá chÕ ®é thu b¶o hiÓm x· héi theo phÇn tr¨m l­¬ng cña NghÞ ®Þnh 370/H§BT. NghÞ ®Þnh 07/N§ - CP còng ®Ò ra c¸c quy ®Þnh phï hîp víi c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh kh¸c cña Nhµ n­íc; quy ®Þnh vÒ møc thu b¶o hiÓm x· héi cña lao ®éng ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi; vÒ nép thuÕ thu nhËp cao theo quy ®Þnh cña Ph¸p lÖnh thuÕ thu nhËp cao; quy ®Þnh vÒ møc thu tiÒn ®Æt cäc, viÖc qu¶n lý tiÒn ®Æt cäc.v.v.. Nh÷ng quy ®Þnh cã tÝnh ®æi míi ®ét ph¸ trong lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng trªn ®©y ®· cã t¸c ®éng tÝch cùc thóc ®Èy c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng ë n­íc ta. Tuy nhiªn, ®Ó ®Èy m¹nh h¬n n÷a viÖc xuÊt khÈu lao ®éng theo tinh thÇn chØ thÞ sè 41/ CT - TW ngµy 22 th¸ng 9 n¨m 1998 cña Bé tµi chÝnh trÞ, Ngµy 20 th¸ng 9 n¨m 1999, ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh 152/1999/N§ - CP quy ®Þnh viÖc ®­a ng­êi lao ®éng vµ chuyªn gia ViÖt Nam ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi. NghÞ ®Þnh 152/CP ra ®êi lµ mét b­íc tiÐn vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vµ cã t¸c dông tÝch cùc h¬n n÷a trong viÖc thóc ®Èy lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng ph¸t triÓn. VÒ c¬ chÕ, nghÞ ®Þnh cã mét sè quy ®Þnh míi nh­ sau: + VÒ c¸c h×nh htøc ®­a ng­êi lao ®éng ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi, NghÞ ®Þnh quy ®Þnh cô thÓ 3 h×nh thøc ®­a ng­êi lao ®éng ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi; gåm: Mét, th«ng qua doanh nghiÖp ViÖt Nam nhËn thÇu kho¸n x©y dùng c«ng tr×nh, liªn doanh, liªn kÕt chia s¶n phÈm ë n­íc ngoµi vµ ®Çu t­ ra n­íc ngoµi. Hai, th«ng qua doanh nghiÖp ViÖt Nam lµm dÞch vô cung øng lao ®éng. Ba, theo hîp ®ång lao ®éng do c¸ nh©n ng­êi lao ®éng trùc tiÕp ký víi ng­êi sö dông lao ®éng n­íc ngoµi. + VÒ giÊy phÐp: NghÞ ®Þnh ®· thay thÕ giÊy phÐp ho¹t ®éng b»ng giÊy phÐp ho¹t ®éng chuyªn doanh; b·i bá h×nh thøc giÊy phÐp thùc hiÖn hîp ®ång ( giÊy phÐp chuyÕn). Doanh nghiÖp khi cã hîp ®ång víi phÝa n­íc ngoµi chØ cÇn ®¨ng ký víi c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc tr­íc khi thùc hiÖn viÖc tuyÓn lao ®éng. + NghÞ ®Þnh quy ®Þnh chØ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, doanh nghiÖp thuéc toµn thÓ nh­: Trung ­¬ng §oµn thanh niªn céng s¶n Hå ChÝ Minh; Héi Liªn HiÖp phô n÷ ViÖt Nam, Tæng Liªn ®oµn Lao ®éng ViÖt Nam, Héi N«ng d©n ViÖt Nam, Phßng Th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam cã c¸c kh¶ n¨ng vÒ vèn, c¸n bé qu¶n lý vµ kh¶ n¨ng ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång víi phÝa n­íc ngoµi míi ®­îc xem xÐt cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng chuyªn doanh vÒ xuÊt khÈu lao ®éng. §©y lµ quy ®Þnh nh»m thùc hiÖn ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa trong lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng. §©y lµ quy ®Þnh nh»m thùc hiÖn ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa trong lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng. HiÖn nay, ë ViÖt Nam cã h¬n 80 ngµn doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. nÕu chØ quy ®Þnh vÒ kh¶ n¨ng vèn, kh¶ n¨ng qu¶n lý th× nhiÒu doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nh­ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ mét viÖc nh¹y c¶m, Nhµ n­íc cÇn qu¶n lý chÆt chÏ. C¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ nh÷ng ®¬n vÞ ngoµi nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô cßn cã nhiÖm vô chÝnh trÞ, ®­îc l·nh ®¹o bëi tæ chøc §¶ng trong doanh nghiÖp lµ nh©n tè ®¶m b¶o nh÷ng quy ®Þnh cña Nhµ n­íc ®èi víi ng­êi lao ®éng; ®¶m b¶o ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa xuÊt khÈu lao ®éng cña Nhµ n­íc ta. + NghÞ ®Þnh quy ®Þnh cô thÓ quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña ng­êi lao ®éng ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­ãc ngoµi; quyªn lîi vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp ho¹t ®éng chuyªn doanh xuÊt khÈu lao ®éng. C¸c quy ®Þnh vÒ quyÒn, nghÜa vô cña ng­êi lao ®éng, cña doanh nghiÖp ®Òu dùa trªn nguyªn t¾c thÞ tr­êng, lÊy lîi Ých cña ng­êi lao ®éng, cña doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng lµm ®iÓm ®¸nh gi¸ ; môc ®Ých cña Nhµ n­íc lµ ®Ó t¹o viÖc lµm , thùc hiÖn môc tiªu d©n giµu n­íc m¹nh. + NghÞ ®Þnh cô thÓ ho¸ tr¸ch nhiÖm cña c¸c Bé, Ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng trong viÖc ®­a ng­êi lao ®éng ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi; trong ®ã ngoµi c¸c c¬ quan cã chøc n¨ng vµ ®· ®­îc giao nhiÖm vô tr­íc ®©y nh­ Bé lao ®éng - Th­¬ng binh vµ x· héi, Bé tµi chÝnh, c¸c Bé, Ngµnh kh¸c còng ®­îc ChÝnh phñ giao nhiÖm vô cô thÓ h¬n s¬ víi c¸c quy ®Þnh tr­íc ®©y. NghÞ ®Þnh 152/CP ®· ®­a ra mét c¬ chÕ phï hîp h¬n so víi c¸c quy ®Þnh tr­íc ®©y vÒ xuÊt khÈu lao ®éng. Tuy nhiªn ®Ó hoµn thiÖn h¬n, ngµy 17/7/2003, ChÝnh phñ ®· ban hµnh nghÞ ®Þnh sè 81/N§-CP thay thÕ nghÞ ®Þnh sè 152/1999/N§-CP. Nh÷ng nÐt míi trong nghÞ ®Þnh 81 nãi vÒ nh÷ng vÊn ®Ò sau: Nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn giÊy phÐp ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng: §iÒu kiÖn ®­îc cÊp giÊy phÐp, ®×nh chØ thu håi giÊy phÐp vµ ®æi giÊy phÐp khi doanh nghiÖp chuyÓn ®æi h×nh thøc. VÒ tæ chøc bé m¸y doanh nghiÖp thùc hiÖn nhiÖm vô xuÊt khÈu lao ®éng. N§ 81 qui ®Þnh Gi¸m ®èc(TG§) chØ ®­îc “giao nhiÖm vô” xuÊt khÈu lao ®éng cho kh«ng qu¸ 2 ®¬n vÞ trùc thuéc trô së trªn ®Þa bµn tØnh(thµnh phè) kh¸c nhau vµ ph¶i b¸o c¸o víi Bé L§- Th­¬ng binh vµ X· héi. C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng ph¶i phèi hîp chÆt chÏ víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, c¬ së s¶n xuÊt, c¬ së ®µo t¹o ®Ó t¹o nguån lao ®éng xuÊt khÈu. ChÕ ®é tµi chÝnh ®èi víi ng­êi lao ®éng ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi vµ doanh nghiÖp ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng. NghÞ ®Þnh 81 qui ®Þnh kh«ng thu phÝ tuyÓn chän cña ng­êi lao ®éng mµ chØ thu phÝ dÞch vô lµ 01 th¸ng l­¬ng theo hîp ®ång cho mét n¨m lµm viÖc. Riªng ®èi víi thuyÒn viªn th× kh«ng qu¸ 1,5 th¸ng l­¬ng theo hîp ®ång Thµnh lËp quü hç trî xuÊt khÈu lao ®éng Qui ®Þnh râ vµ cô thÓ tr¸ch nhiÖm cña Bé, ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng vÒ xuÊt khÈu lao ®éng. Xö lÝ tranh chÊp, xö lÝ vi ph¹m trªn c¬ së th«ng t­ liªn tÞch Bé T­ ph¸p, Bé L§- Th­¬ng binh vµ X· héi, ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao vµ toµ ¸n nh©n d©n tèi cao . Thùc tr¹ng cña c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch t¹i trung t©m Lµ mét TT§TGTVL nªn trong lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng th× TT chñ yÕu lµm nhiÖm vô t­ vÊn giíi thiÖu lµ chÝnh. Hµng n¨m TT c¨n cø vµo thÞ tr­êng vµ nhu cÇu tuyÓn dông cña c¸c c«ng ty, ®¬n vÞ cã ®ñ thÈm quyÒn ®­a ng­êi lao ®éng ®i xuÊt khÈu ®Ó lËp kÕ ho¹ch . Trong nh÷ng n¨m võa qua ®· cã rÊt nhiÒu ®¬n xin lao ®éng ®i xuÊt khÈu cña c¸c c«ng ty, ®¬n vÞ cã uy tÝn ®Õn xin TT t­ vÊn vµ giíi thiÖu cho ng­êi lao ®éng nh­: Th¾ng hai n¨m 2004 c«ng ty Ch©u H­ng ký hîp ®ång tuyÓn 202 c«ng nh©n ®i Gioocdani, n¨m 2003 c«ng ty Solavico tuyÓn 1000 lao ®éng ®i Malaysia vµ §µi Loan, trung t©m ph¸t triÓn viÖc lµm phÝa nam (HITECO) tuyÓn 500 – 1000 lao ®éng ®i Malaysia vµ §µi Loan ë c¸c ngµnh nghÒ : C«ng nh©n x©y dùng, c«ng nh©n nhµ m¸y, xÝ nghiÖp, lao déng phæ th«ng, gióp viÖc gia ®×nh… ¦u ®iÓm: Ph­¬ng ph¸p lËp kÕ ho¹ch theo ®¬n ®Æt hµng cña c¸c ®¬n vÞ kh¸c gióp cho TT lËp kÕ ho¹ch lao ®éng xuÊt khÈu theo ®ßi hái cña thÞ tr­êng nªn gióp cho c«ng t¸c tuyÓn dông, ®µo t¹o lu«n ®Æt hiÖu qu¶, ng­êi lao ®éng ®i xuÊt khÈu kh«ng ph¶i cê ®îi ®­îc xuÊt c¶nh qu¸ l©u vµ cã viÖc lµm nhanh. Nh­îc ®iÓm: T¹o t­ thÕ bÞ ®éng v× phô thuéc vµo c¸c ®¬n vÞ kh¸c h¬n n÷a ®«i lóc l¹i kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu , së thÝch ®i lµm viÖc cña ng­êi lao ®éng VÝ dô vÒ mét b¶n hîp ®ång cung øng lao ®äng xuÊt khÈu gi÷a trung t©m vµ c«ng ty Cöu Long, ®¬n vÞ cã giÊy phÐp xuÊt khÈu lao ®«ng trùc tiÕp ( Xem phô lôc ) 2. C«ng t¸c tuyÓn mé tuyÓn chän ë trung t©m 2.1. TuyÓn mé + TuyÓn mé: - Trung t©m ®· tuyªn truyÒn s©u réng trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh­ ®µi ph¸t thanh truyÒn h×nh tØnh, c¸c ®µi ph¸t thanh huyÖn, x·, ¸p phÝch. tê r¬i, th«ng tin qua b¸o trÝ b»ng c¸c hîp ®ång víi c¸c ®µi ph¸t thanh huyÖn x·, qua b­u ®iÖn b»ng c«ng v¨n, tµi liÖu th«ng tin vÒ nh÷ng vÊn ®Ò, t×nh h×nh nhu cÇu lao ®éng , c¸c lÝnh vùc nghÒ mµ ®¬n vÞ tæ chøc liªn kÕt giíi thiÖu… tõ ®ã gióp ng­êi lao ®éng hiÓu ®Çy ®ñ vÒ quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm khi tham gia xuÊt khÈu lao ®éng . 2.2. C«ng t¸c tuyÓn chän a. Giai ®äan chuÈn bÞ: * ChuÈn bÞ nguån nh©n lùc ®Ó dù tuyÓn dùa vµo c¸c tiªu chÝ: §èi t­îng: Lao ®éng tuyÓn chñ yÕu lµ lao ®éng phæ th«ng vµ lµ n÷ gióp vÞªc gia ®×nh vµ kh¸n hé c«ng nªn chñ yÕu tuyÓn n÷ ®· cã gia ®×nh v× cã kinh nghÞªm ch¨m sãc con, ®©y lµ ®èi t­îng rÊt lín nh­ng l¹i rÊt h¹n chÕ khi tham gia tuyÓn do ®iÒu kiÖn c¶ kh¸ch quan lÉn chñ quan. Tiªu chuÈn: tuæi tõ 20-36, cao 1m52, ngÆng tõ 43 kg trëlªn, v¨n hãa häc Ýt nhÊt lµ hÕt líp 7 vµ ph¶I biÕt ®äc, biÕt viÕt, riªng hé lý trong bÖnh viÖn ph¶I cã b»ng trung cÊp y, lý lÞch râ rµng, søc kháe kh«ng m¸c c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm, c¸c bÖnh x· héi , kh«ng bÞ dÞ tËt bÈm sinh, chÞu khã lao ®éng,biÕt ch¨m sãc trÎ nhá ng­êi giµ c¸c c«ng viÖc néi trî… KÕt hîp víi ban chØ ®¹o xuÊt khÈu lao ®éng, chÝnh quyÒn c¸c x· ®Ó b¸o cho ng­êi lao ®éng kÕ häach tuyÓn chän: vÒ thêi gian tuyÓn chän, ®Þa ®iÓm, giÊy chøng nhËn s¸c kháe, sæ hé khÈu, b»ng cao nhÊt, chøng minh th­ nh©n d©n. Tr­íc ®ã c«ng ty t×m hiÓu, xem xÐt kh¶ n¨ng, chÝnh s¸ch t¹o nguån ë c¸c ®Þa ph­¬ng th«ng qua quen biÕt, ë c¸c vïng l©n cËn, qua c¸c tØnh l©n cËn, quª nhµ cña c¸n bé c«ng nh©n viªn, qua ng­êi lao ®éng ®i, ®Æc biÖt lµ ë c¸c ®Þa ph­¬ng cã ban chØ ®¹o vÒ xuÊt khÈu lao ®éng, cã chÝnh s¸ch t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi lao ®éng ®i xuÊt khÈu hç trî vÒ tµi chÝnh, ng©n hµng cho vay, thñ tôc lµm hé chiÕu, t­ ph¸p nhanh chãng do cã tÊt c¶ c¸c ban ngµnh trong tØnh tham gia ban chØ ®¹o do Bé lao ®éng h­íng dÉn. KÕt hîp vai trß cña tæ chøc §¶ng, chÝnh quyÒn, ®oµn, héi phô n÷… tham gia vËn ®éng ng­êi lao ®éng, t¹o niÒm tin lín cho hä còng nh­ cã chÝnh s¸ch cô thÓ hç trî vÒ tµi chÝnh ®èi víi c¸c hä nghÌo, gia ®×nh chÝnh s¸ch cã nguyÖn väng muèn ®i. Tuyªn truyÒn vai trß xuÊt khÈu lao ®éng ®Ó ng­êi lao ®éng nhËn thøc ®­îc thÊu ®¸o cã quan ®iÓm tÝch cùc kh«ng nghe mét chiÒu vÒ c«ng viªc nµy. NhËn thÊy râ tÇm quan träng cña c¸n bé x· ph­êng ®èi víi nh©n d©n , ChÝnh v× thÕ Gi¸m ®èc trung t©m, tr­íc tiªn cïng ban chØ ®¹o xuÊt khÈu tØnh thèng nhÊt chØ ®¹o xuèng mét sè x· cña huyÖn ®­íc giao, ®Ó mêi c¸c chñ tÞch UBND x·, Ban bÝ th­, Héi tr­ëng héi phô n÷, BÝ th­ ®oµn, c¸c tr­ëng th«n ®Ó phæ biÕn qua vÒ c«ng ty, vÒ c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng cña c«ng ty, vÒ vai trß cña c«ng t¸c nµy, ®Æc bÞªt lµ tiªu chuÈn ®Ó cã thÓ ®i, quyÒn lîi, nghÜa vô mçi bªn , ®Æc biÖt lµ ph¶i c«ng khai vÒ tµi chÝnh, vÒ c¸c thÝ dô ®iÓn h×nh, vÒ chÝnh s¸ch riªng cña c«ng ty ®èi víi lao ®éng ®i. Tõ ®ã t×m hiÓu nguyÖn väng, khã kh¨n chung cña lao ®éng tr­íc khi ®i, nh÷ng rµo c¶n vÒ t©m lý, nh÷ng ®Þnh kiÕn vÒ c«ng t¸c nµy ®Ó hai bªn cïng th¸o gì vµ lµm cho tÊt c¶ hiÓu râ vÒ c«ng ty víi uy tÝn lµ trªn hÕt vµ lu«n ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng. Nãi râ vÒ quy tr×nh xuÊt khÈu lao ®éng, vÒ n¬i lµm viÖc sau nµy, vÒ c«ng vÞªc hä lµm ®­îc x· héi c«ng nhËn, vµ ph¶i lµm nh÷ng g×, kh«ng ph¶i sang ®ã lµ mÊt vî,mÊt con. S¬ qua vÒ ph¸p luËt §µi loan víi chÝnh s¸ch b¶o vÖ quyÒn lîi phô n÷ vµ trÎ em, khi ®i ®­îc ®¹i diÖn c«ng ty qu¶n lý, ®­îc cho sè ®Þªn tho¹i cña c«ng ty. KÕt hîp ban l·nh ®¹o XuÊt khÈu cña tØnh giíi thiªô vµ ®¸nh gi¸ x¸c nhËn c«ng ty lµ doanh nghiÖp chuyªn doanh vÒ xuÊt khÈu lao ®éng nªn kh«ng cã hiÖn t­îng cß måi ë ®©y, ng­êi lao ®éng kh«ng lo bÞ lõa g¹t, bÞ b¸n ®i. Tr¶ lêi c¸c th¸c m¸c cñamlao®éng, vµ ®­îc ban chØ ®¹ x¸c thùc Tõ ®ã thèng nhÊt chØ ®¹o cña ban l·nh ®¹o xuÊt khÈu lao ®éng xuèng c¸n bé ®Þa ph­¬ng ph¸t tê r¬i vÒ yªu cÇu tuyÓn vµ h­íng dÉn c¸c b­íc, cïng víi tuyªn truyÒn cña b¶n th©n nh÷ng c¸n bé ®ã ®Ó ng­êi lao ®éng tin t­ëng, hiÓu vµ tham gia ®¨ng ký dù tuyÓn lµm c¸c thñ tôc theo yªu cÇu ®Õn ngµy tuyÓn, vËn ®éng ®Õn trong gia ®×nh, ng­êi nhµ ®Ó hä cho con, vî tham gia. Ng­êi lao ®éng muèn tham gia th× ®¨ng ký t¹i chÝnh quyÒn x·, ph­êng, héi tr­ëng héi phô n÷ tõ ®ã chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng xem xÐt nÕu ®ñ tiªu chuÈn th× tiÕp nhËn nªn lo¹i bá ®­¬c nh÷n lao ®éng cã tiÒn ¸n , tiÒn sù. H­íng dÉn vay tiÒn ng©n hµng chÝnh s¸ch cïng víi t¹o ®iÒu kiÖn ë ®Þa ph­¬ng, t¹o ®iÒu kÞªn vÒ ¨n ë ®i l¹i cho ng­êi lao ®éng ®Ó gi¶m tèi ®a chi phÝ cho hä. Ng­êi lao ®éng ®­îc c«ng ty t¹o ®iÒu kÞªn gióp ®ì vÒ thñ tôc ®Ó nhanh chãng vay ®­îc tiÌn ng©n hµng. Tæng chi phÝ lµ kho¶ng 13 triÖu. Ban ®Çu chØ cÇn chuÈn bÞ 3 triÖu gåm: häc ngo¹i ng÷, gi¸o dôc ®Þnh h­íng vµ lµm thñ tôc t­ ph¸p, hé chiÕu ë TØnh, tiÒn kh¸m søc khoÎ tr­íc khi häc ë c«ng ty vÒ viªm gan B, tiÒn ¨n, ë vµ chi phÝ ®i l¹i khi cÇn thiÕt. Sè tiÒn cßn l¹i khi chuÈn bÞ xuÊt c¶nh míi nép cho trung t©m. NÕu ng­êi lao ®éng qu¸ khã kh¨n th× cã thÓ trung t©m cho nî tiÒn häc phÝ cßn c¸c chi phÝ kh¸c ph¶i ®¶m b¶o ®Ó g¾n tr¸ch nhiÖm cña b¶n th©n vµ gia ®×nh khi tham gia, tr¸nh tr­êng hîp khi ®­a sang kh«ng ph¶i mÊt g× lªn tuú ý, tù tiÖn bá hîp ®ång vÒ n­íc khi kh«ng thÝch hoÆc bá trèn ra ngoµi vµ ®iÒu ®ã mét phÇn thÓ hiÖn quyÕt t©m ®i lµm giµu cña ng­êi lao ®éng. ChuÈn bÞ c¬ së vµ c¸c ®iÒu kÞªn cÇn thiÕt cho c«ng t¸c tuyÓn chän chÝnh thøc: phèi hîp víi c¸n bé trùc tiÕp víi c«ng ty ®Ó hä chuÈn bä vµ t¹o ®iÒu kiÖn nh­ ®· thèng nhÊt vµ b¸o cho tÊt c¶ ng­êi lao ®én tham gia víi gia ®×nh hä ®Ó hÑn ngµy Gi¸m ®èc trung t©m ®Õn tuyÓn. ChuÈn bÞ ®iÒu kiÖn ¨n, ë cho sè l­îng lao ®éng cÇn tuûªn vµ tuyÓn ®­îc còng nh­ gi¸o viªn, phßng häc vµ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕtkh¸c. b. TuyÓn chÝnh thøc: gåm bèn b­íc B­íc 1: TiÕp nhËn danh s¸ch ®¨ng ký ®i ë c¸c x· sau khi ®· ®­îc chän läc, c«ng ty xem xÐt vµ giíi thiÖu laÞ mét lÇn n÷a tr­íc khi s¬ tuûªn ®Ó nh÷ng ng­êi cßn ph©n v©n vµ ch­a hiÓu râ th× hiÓu râ h¬n vµ quyÕt ®Þnh tham gia ®¨ng ký trùc tiÕp. B­íc 2: S¬ tuyÓn: Sau khi ng­êi ®¨ng ký xong th× trªn c¬ së ®ã c«ng ty lÇn l­ît s¬ tuyÓn hä dùa vµo hå s¬ hä mang; sæ hé khÈu, chøng minh th­, b»ng cao nhÊt, giÊy chøng nhËn søc khoÎ. §ång thêi c¨n cø vµo c¸c tiªu chuÈn ®· quy ®Þnh ®Ó loai ra nh÷ng ng­êi kh«ng ®¸p øng ®­îc theo quy ®Þnh cña c«ng ty. B­íc 3: Pháng vÊn: Nh÷ng ng­êi ®­îc tuyÓn vµo vßng tr­íc sÏ ®­îc ng­êi cña trung t©m pháng vÊn trùc tiÕp ®Ó t×m hiÓu qua vÒ vÒ t×nh tr¹ng nghÒ nghiÖp, tuæi t¸c, h«n nh©n, vµ ®¹c biÖt lµ nguyÖn väng, lý do ®i xuÊt khÈu tõ ®ã ®Ó t×m ra ®­îc nh÷ng ng­êicã phÈm chÊt tèt, thùc sù cã quyÕt t©m cã quyÕt t©m ®i lµ ®Ó lµm giµu chø kh«ng ph¶i ®Ó thö, ®Ó cho biÕt(dÔ ch¸n, dÔ bá trèn, ý thøc kÐm) vµ ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c«ng ty ®­a ra. T×m hiÓu th¸o gì nh÷ng khã kh¨n, khóc m¾c ®Ó kh¾c phôc. Sau khi pháng vÊn c¸n bé pháng vÊn t×m ®­îc nh÷ng ng­êi tróng tuyÓn. B­íc 4: QuyÕt ®Þnh tuyÓn chän - Th«ng b¸o danh d¸ch tróng tuyÓn - H­íng dÉn kª khai, hoµn thµnh c¸c thñ tôc hå s¬ xuÊt nhËp c¶nh ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi. - Th«ng b¸o kÕ ho¹ch ®µo t¹o ngo¹i ng÷ vµ GDDH, ®Ço t¹o nghÒ, Ngoµi ra tr­íc khi tr­íc khi nhËp häc c«ng ty ®­a ng­êi lao ®éng ®i kh¸m l¹i søc khoÎ vµ kiÓm tra Viªm gan B ë trug bÖnh viÖn giao th«ng vËn t¶i Hµ Néi I do c«ng ty ký­ kÕt ®Ó tr¸nh g©y khã kh¨n, l·ng phÝ kh«ng ®¸ng cã cho ng­êi lao ®éng. Mét mÆt nÕu trong qu¸ tr×nh ®µo t¹o ®­îc 15-20 ngµy nÕu ng­êi nµo kh«ng cã kh¶ n¨ng häc ®­îc ngo¹i n÷ th× c«ng ty ®éng viªn cho vÒ vµ kh«ng mÊt tiÒn häc phÝ, ký tóc. NÕu sau khi ®· ®µo t¹o song trong s¸u thµng mµ ng­êi lao ®éng kh«ng cã chñ chän th× trung t©m sÏ hoµn l¹i tiÒn häc phÝ cho ng­êi lao ®éng ®· nép cho trung t©m. 2..3. §¸nh gi¸ c«ng t¸c tuyÓn chän lao ®éng ë c«ng ty Nh÷ng mÆt ®¹t ®­îc: c«ng ty ®· ®Èy m¹nh tuyÓn chän víi kÕ ho¹ch l©u dµi lµ kÕt hîp víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ®Ó tuyÓn chän lµ h×nh thøc tuyÓn chñ yÕu hiÖn nay cña c«ng ty. Do ®ã c«ng ty ®· tuyÓn ®­îc lao ®éng râ nguån gèc, sè l­îng mçi lÇn tuyÓn ®­îc nhiÒu vµ chñ ®éng trong kh©u ®µo t¹o, gi¸o dôc ng­êi lao ®éng. Nguån lao ®éng tuyÓn ®i lµ l©u dµi vµ kh«ng ®ßi hái tr×nh ®é cao nªn dÔ tuûªn. C«ng t¸c tuyÓn chän lao ®éng cña c«ng ty ®· cã bµi b¶n h¬n, chñ ®éng h¬n vÒ nguån, n¾m râ ®­îc xuÊt xø lao ®éng nªn dÔ qu¶n lý lao ®éng ë ngoµi n­íc. KÕt hîp víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng vµ gia ®×nh ng­êi lao ®éng cam kÕt b¶o l·nh cho ng­êi lao ®éng, t¨ng c­êng ý thøc tr¸ch nhiÖm cña lao ®éng trong qu¸ tr×nh lao ®éng trong qu¸ tr×nh lao ®éng . T×nh tr¹ng cß måi, m«i giíi vÉn cßn nh­ng ®· gi¶m nhiÒu so víi tr­íc kia. C«ng t¸c th«ng tin tuyªn truyÒn ®­îc ®Èy m¹nh vµ ®Õn ®­îc tËn ®Þa ph­¬ng. Ng­êi lao ®éng tr­íc khi ®i ®· ®­îc hiÓu râ vÒ c«ng ty, vÒ c¸c chÝnh s¸ch cña c«ng ty, vµ ®­îc ­u tiªn, ®­îc hiÓu vª quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña m×nh ®Æc biÖt lµ c«ng t¸c phÝ ®­îc quy ®Þnh râ rµng, c¸c tr­êng hîp lao ®éng khã kh¨n c¶ vÒ kho¶n phÝ ban ®Çu mµ cã nguyÖn väng ®i th× ®­îc c«ng ty t¹o ®iÒu kÞªn hç trî mét phÇn, mét sè chÝnh s¸ch cña tØnh cho vay víi l·i xuÊt thÊp ®Æc bÞªt ë c¸c tØnh cã ban chØ ®¹o vÒ xó©t khÈu lao ®éng th× chÝnh s¸ch cho ng­êi lao ®éng ®­îc vay vèn víi thñ tôc dÔ dµng h¬n nhiÒu, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi lao ®éng nghÌo ®­îc tham gia. TRung t©m mét mÆt kÕt hîp víi gia ®×nh ®Ó tuyªn truyÒn cho hä hiÓu vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho v¬, con trong gia ®×nh ®i lµm vÞªc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi. M¨t kh¸c do tuyÓn lao ®éng sang GVG§ vµn kh¸n hé c«ng lµ chñ yÕu nªn kh«ng ®ßi hái tr×nh ®é cao cña ng­êi lao déng v× thÕ cã thÓ khai th¸c nguån ë nhiÒu n¬i ®Æc biÖt lµ khu cùc n«ng th«n vµ miÒn nói, ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ë n«ng th«n. Lao ®éng lµ n÷ nªn ý thøc h¬n nam, tû lÖ bá trèn thÊp. Trong qu¸ tr×nh ®µo t¹o Ýt lao ®éng ph¶i bÞ chuyÓn vÒ v× kh«ng ®¹t ®­îc yªu c©u ®Æt ra. * Tån t¹i vµ nguyªn nh©n: Sè l­îng lao ®éng tuyÓn chän kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña thÞ tr­êng, tuy l­îng lao ®éng ®­a ®i hµng n¨m t¨ng vµ v­ît kÕ ho¹ch ®Æt ra. Do phô thuéc mét phÇn vµo kÕ ho¹ch ®Æt ra. Ngµnh nghÒ tuyÓn chän cña c«ng ty cßn Ýt, chñ yÕu lao ®éng ®­a ®i lµ lao ®éng phæ th«ng lµm nghÒ gióp viªc gia ®×nh, kh¸n hé c«ng, c«ng nh©n kü thuËt chiÕm rÊt Ýt vµ chØ tuyÓn hai n¨m tr­íc. Ch­a kÕt hîp c¸c h×nh thøc tuyÓn chän mét c¸ch nhuÇn nhuyÔn, vµ hiÖu qu¶. TuyÓn chän lao ®éng cßn å ¹t, bá sãt nh÷ng lao ®éng cã phÈm chÊt tèt. T×nh tr¹ng m«i giíi, cß måi, lõa ®¶o ng­êi lao ®éng vÉn cßn.C«ng t¸c khai th¸c nguån cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, thñ tôc vÉn cßn r­êm rµ khi tuyÓn trùc tiÕp t¹i ®Þa ph­¬ng, do ph¶i th«ng qua ban chØ ®¹o xuÊt khÈu lao ®éng ë tØnh, råi chØ ®¹o xuèng cÊp huyÖn sau ®ã míi ®Õn cÊp x· g©y tèn kÐm thêi gian vµ chi phÝ còng nh­ hiÖu qña cña tuyÓn chän. Mét mÆt t¹o ra kÏ hë trung gian kh¸c. ThiÕu c¸n bé chuyªn tr¸ch cã tr×nh ®é hiÓu biÕt vª XKL§. Sù c¹nh tranh cña c¸c c«ng ty kh¸c khi cïng tuyÓn ë mét thÞ tr­êng lµ kh«ng lµnh m¹nh . Kh«ng ph¶i th­êng xuyªn vÒ c¸c ®Þa ph­¬ng ®Þa ph­¬ng ®Ó tuûªn ®­îc. NhiÒu ®Þa ph­¬ng ch­a h×nh thµnh ban chØ ®¹o vª xuÊt khÈu lao ®éng, vµ ch­a ®Èy m¹nh vÒ cÊp x· ph­êng, ch­a chñ ®éng tham gia chØ ®¹o vÒ xuÊt khÈu lao ®éng, vµ tuyªn truyÒn cho ng­êi d©n. Mäi ng­êi th­êng cã nguyÖn väng ®i lµm c«ng nh©n nhiÒu h¬n. HiÖn nay c«ng t¸c t¹o nguån lao ®éng ®­a ®i ngµy cµng khã kh¨n do nhiÒu nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch quan. 3. C«ng t¸c ®µo t¹o gi¸o dôc ®Þnh h­íng 3.1.§éi ngò gi¸o viªn. §éi ngò gi¸o viªn phôc vô ®µo t¹o, gi¸o dôc ®Þnh h­íng cña trung t©m bao gåm c¸n bé trung t©m, gi¸o viªn hîp ®ång, gi¸o viªn cña c¸c tr­êng nghÒ, gi¸o viªn cña bªn A ®Õn trùc tiÕp gi¶ng dËy. C¸n bé qu¶n lý trung t©m tham gia gi¶ng d¹y gi¸o dôc ®Þnh h­íng lµ chñ yÕu, ®«i khi tham gia gi¶ng dËy ( do ®ång chÝ phã gi¸m ®èc trùc tiÕp gi¶ng dËy). C«ng viÖc ®µo t¹o ngo¹i ng÷ t¹i trung t©m chñ yÕu do gi¸o viªn hîp ®ång víi trung t©m gi¶ng dËy, bªn c¹nh ®ã hä cßn dËy nghÒ khc, vµ gvg® .§µo t¹o nghÒ chuyªn s©u do ®éi ngò gi¸o viªn ë c¸c tr­êng nghÒ mµ trung t©m göi häc viªn ®Õn häc ®¶m nhËn.Trung t©m cßn phèi hîp víi gi¸o viªn c¸c trung t©m dËy nghÒ ®µo t¹o t¹i ®Þa ph­¬ng gi¶ng dËy cho ng­êi lao ®éng. c. Qui chÕ qu¶n lý häc viªn vµ chi phÝ häc tËp. Häc viªn sau khi nhËp häc sÏ ®­îc häc tËp vµ ¨n, ë néi tró t¹i trung t©m ®µo t¹o . Chi phÝ cho viÖc häc thùc hiÖn ®óng theo qui ®Þnh cña Nhµ n­íc, ®ãng häc phÝ 350 ngµn ®ång mét th¸ng, ®ãng ®Çu th¸ng, tèi ®a häc 3 th¸ng. Chi phÝ cho ë néi tró lµ 100 ngh×n ®ång 1 th¸ng, mét b÷a ¨n 3 ngh×n. Tuú tõng tr­êng hîp cô thÓ mµ trung t©m cã nh÷ng ­u tiªn cho ®èi t­îng chÝnh s¸ch, ng­êi ®Æc biÖt khã kh¨n. Häc viªn sÏ bÞ buéc th«i kh«ng tham gia xkl® khi vi ph¹m lçi nghiªm träng hay vi ph¹m 3 lÇn néi qui häc tËp vµ sinh ho¹t. QuyÒn lîi häc viªn : Trong thêi gian häc, ng­êi lao ®éng sÏ ®­îc trung t©m hç trî giÊy tê liªn quan ®Ó hä cã thÓ vÒ ®Þa ph­¬ng hoµn thiÖn hå s¬ vµ vay tiÒn Ng©n hµng ®Ó ®i xkl®. Sau kho¸ häc, trong vßng 2-3 th¸ng, trung t©m cã tr¸ch nhiÖm t×m kiÕm hîp ®ång phï hîp cho häc viªn thi tuyÓn. Sau 6 th¸ng nÕu trung t©m kh«ng bè trÝ cho häc viªn tham gia tuyÓn dông hay tuyÓn dông nhiÒu lÇn kh«ng ®­îc, häc viªn cã quyÒn rót l¹i hå s¬ vµ c¸c kho¶n tiÒn ®Æt cäc ®Ó tham gia thi tuyÓn ë c«ng ty kh¸c. NÕu trong vßng 6 th¸ng mµ häc viªn tham gia thi tuyÓn qua c«ng ty kh¸c, häc viªn sÏ ph¶i båi th­êng toµn bé chi phÝ ®µo t¹o ban ®Çu. C¸c tr­êng hîp ®Æc biÖt sÏ ®­îc xem xÐt gi¶i quyÕt. Khi cã ®¬n hµng nhËn, häc viªn sÏ ®­îc cung cÊp ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ viÖc lµm vµ thu nhËp. Sau ®ã, c¸n bé trung t©m sÏ ®­a ng­êi lao ®éng ®i kh¸m søc khoÎ, lµm visa xuÊt c¶nh cho ng­êi lao ®éng, phèi hîp thùc hiÖn viÖc ®­a vµ lµm c¸c thñ tôc xuÊt c¶nh t¹i s©n bay cho ng­êi lao ®éng. 3.2. §µo t¹o lao ®éng xuÊt khÈu. a. §µo t¹o nghÒ. Ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o nghÒ cã sè tiÕt tõ 105 ®Õn 127 tiÕt. HiÖn nay t¹i trung t©m chñ yÕu ®µo t¹o nghÒ khc, gvg®; c¸c nghÒ kh¸c trung t©m göi häc viªn tíi c¸c c¬ së ®µo t¹o chuyªn nghiÖp ®Ó thùc hiÖn hoÆc do c¸n bé cña bªn A trùc tiÕp ®Õn gi¶ng dËy. HiÖn nay trung t©m ®ang göi häc viªn ®i ®µo t¹o mét sè nghÒ chÝnh sau: x©y dùng, ®iÖn tö viÔn th«ng, c¬ khÝ. §µo t¹o kh¸n hé c«ng, gióp viÖc gia ®×nh : §µo t¹o chñ yÕu sö dông bÕp ga, c¸c thiÕt bÞ ®iÖn nh­ nåi c¬m, Êm ®iÖn, m¸y vi sãng,lß n­íng, m¸y giÆt, bµn lµ, m¸y hót bôi..v.v. c«ng viÖc vÆt ch¨m sãc ng­êi bÖnh, trÎ em ®ã lµ c«ng viÖc kh«ng qu¸ phøc t¹p víi ng­êi phô n÷ ViÖt Nam cÇn cï. HiÖn nay trung t©m cã gi¸o tr×nh vµ b¨ng h×nh ®µo t¹o nghÒ nµy. C¸c kho¸ ®µo t¹o c¸c nghÒ ®Òu cã kiÓm tra ®¸nh gi¸ th­êng xuyªn vµ thi tay nghÒ cuèi kho¸ Nãi chung, c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ ®­îc trung t©m phèi hîp tèt, hiÖu qu¶ víi c¸c c¬ së kh¸c. Sau khi häc, c¸c häc viªn ®Òu n¾m ®­îc nghÒ vÒ c¬ b¶n. §iÒu tra 10 ng­êi ®· häc nghÒ t¹i trung t©m cã 9 ng­êi cho r»ng nghÒ ®µo t¹o ®· ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña ®¬n hµng. Tuy nhiªn, còng nh­ nhiÒu dn kh¸c thêi gian qua c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ cña trung t©m gÆp nhiÒu khã kh¨n, trong viÖc chñ ®éng ®µo t¹o, n¾m b¾t chÊt l­îng ®µo t¹o nghÒ, trong viÖc xÕp líp ®µo t¹o, nhiÒu khi ph¶i ghÐp líp ®µo t¹o v× thiÕu gi¸o viªn. Do tr×nh ®é cña ng­êi lao ®éng rÊt kh¸c nhau nªn ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn kÕt qu¶ ®µo t¹o vµ trung t©m thùc sù kh«ng kiÓm so¸t ®­îc chÆt chÏ chÊt l­îng lao ®éng göi ®µo t¹o. b. §µo t¹o tiÕng. HiÖn nay, trung t©m ®ang ®µo t¹o 2 thø tiÕng c¬ b¶n lµ Anh, Trung . Ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o 400 tiÕt liªn tôc kÐo dµi trong 2 th¸ng. Tr­íc khi häc, víi häc viªn cã s½n vèn ngo¹i ng÷ sÏ ®­îc kiÓm tra, ph©n líp t¹o ®iÒu kiÖn hoµn thµnh kho¸ häc trong thêi gian nhanh nhÊt nh­ng vÉn b¶o ®¶m chÊt l­îng. Häc viªn ®­îc häc tiÕng tËp trung, häc c¶ ngµy. §­îc giao tiÕp th­êng xuyªn. Gi¸o viªn cã nhiÒu h×nh thøc kiÓm tra c¶ nãi, viÕt, nghe víi lÇn l­ît tõng häc viªn. Gi¸o viªn hµng ngµy ghi nhËn xÐt ®¸nh gi¸ ý thøc häc tËp, kh¶ n¨ng häc tËp cña häc viªn b¸o c¸o lªn gi¸m ®èc trung t©m. §èi víi mét sè nghÒ cÇn cã tiÕng chuyªn ngµnh th× trung t©m phèi hîp víi ®èi t¸c vÒ tµi liÖu chuyªn ngµnh ®ã, ®µo t¹o trong thêi gian 70 tiÕt. Gi¸o tr×nh hiÖn ®ang sö dông t¹i trung t©m lµ gi¸o tr×nh do Côc qu¶n lý lao ®éng ngoµi n­íc ban hµnh vµ ®­îc phÝa A th«ng qua. Qua ®iÒu tra kh¶o s¸t 10 lao ®éng t¹i trung t©m th× cã tÊt c¶ tr­êng hîp cho r»ng tr×nh ®é ngo¹i ng÷ cu¶ hä tiÕn bé vµ cã thÓ giao tiÕp ®­îc. §µo t¹o ngo¹i ng÷ t¹i trung t©m cã bµi b¶n; trung t©m cã ®éi ngò gi¸o viªn nhiÒu n¨m kinh nghiÖm, nhiÖt t×nh trong gi¶ng dËy. HiÖu qu¶ ®µo t¹o cao, rÊt nhiÒu ng­êi lao ®éng c¶m thÊy thÝch thó trong häc ngo¹i ng÷ t¹i ®©y. Tuy nhiªn vÉn cßn vµi v­íng m¾c nhá nh­ nhiÒu khi kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng do thêi gian ®µo t¹o qu¸ ng¾n, gi¸o tr×nh l¹c hËu, kh«ng ®­îc cËp nhËt ®æi míi. 3.3. Gi¸o dôc ®Þnh h­íng . §©y lµ c«ng t¸c quan träng nh»m n©ng cao n¨ng lùc nhËn thøc cho ng­êi lao ®éng. C«ng viÖc nµy hoµn toµn do c¸n bé trung t©m ®¶m nhiÖm, kÓ c¶ ®µo t¹o ë c¸c ®Þa ph­¬ng. Néi dung bao gåm : LuËt ph¸p n­íc tiÕp nhËn; c¸c néi dung cña hîp ®ång lao ®éng cña quyÒn vµ nghÜa vô cña c«ng ty, cña b¶n th©n ng­êi lao ®éng , c¸c bµi häc thùc tÕ sinh ®éng vÒ vi ph¹m hîp ®ång, ph¹m ph¸p cña ng­êi lao ®éng, gi¶i ®¸p th¾c m¾c cña ng­êi lao ®éng .Cuèi kho¸ häc ng­êi lao ®éng ®­îc «n tËp vµ viÕt bµi thu ho¹ch. Víi thÞ tr­êng Malaysia, mét thÞ tr­êng kh¸ dÔ tÝnh ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc ®Þnh h­íng kho¶ng 15 tiÕt. Nh­ng víi thÞ tr­êng §µi Loan th× c«ng t¸c gi¸o dôc ®Þnh h­íng ®­îc tiÕn hµnh ®Òu ®Æn hµng tuÇn. Sù ®¸nh gi¸ ®óng ®Æc ®iÓm tõng thÞ tr­êng vµ sù ®Çu t­ gi¸o dôc ®Þnh h­íng cã träng ®iÓm lµm cho gi¸o dôc ®Þnh h­íng t¹i trung t©m ®¹t hiÖu qu¶ cÇn thiÕt. 4. C«ng t¸c thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch: HiÖn nay TT ®ang qu¶n lý hå s¬ , sæ lao ®éng , sæ BHXH cho h¬n 115 lao ®éng ®ang lµm viÖc ë MaLaiXiA. V× lµ mét TT cã nhiÖm vô giíi thiÖu, m«i giíi lao ®éng cho c¸c c«ng ty kh¸c nªn c«ng t¸c thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch cßn s¬ sµi. Tuy nhiªn hµng n¨m TT vÉn cö ng­êi ®i sang c¸c n­íc ®Ó kiÓm tra lao ®éng mµ TT ®· phèi hîp ®­a ®i. 5. Quan hÖ lao ®éng: TT phèi hîp cïng gi¶i quyÕt víi c¸c c«ng ty ®· liªn kÕt nÕu cã tranh chÊp lao ®éng x¶y ra. TÝnh ®Õn nay TT ®· phèi hîp gi¶i quyÕt h¬n 60 vô tranh chÊp lao ®éng gi÷a thî vµ ng­êi qu¶n lý lao ®éng n­íc b¹n hoÆc vi ph¹m hîp ®ång phÇn lín ®· thanh c«ng . 6. Kinh phÝ vµ nguån kinh phÝ. Kinh phÝ XKL§ ®­îc huy ®éng d­íi hai h×nh thøc : H×nh thøc 1: Ng­êi lao ®éng tù trang tr¶i tÊt c¶ c¸c kho¶n chi phÝ H×nh thøc 2: Ng­êi lao ®éng ®­îc vay mét phÇn vèn. Víi h×nh thøc 1 : lµ tr­ên hîp ng­êi lao ®éng ®i xuÊt khÈu vao c¸c thÞ tr­¬ng nh­ Anh Quèc ( ë tÊt c¶ c¸c ngµnh nghÒ ), Hµn Quèc, §µi Loan ( ë c¸c ngµnh nghÒ ®ßi hái tr×nh ®é ng­êi lao ®éng tõ CNKT trë lªn ). Víi h×nh thøc 2 : ng­êi lao ®éng ®i xuÊt khÈu ë d¹ng lao ®éng phæ th«ng, GVG§, C«ng nh©n x©y dùng, ThuyÒn viªn, Kh¸n hé c«ng, th× tõng thÞ tr­êng c«ng ty ®øng ra b¶o l·nh ®Ó ng­êi lao ®éng cã thÓ ®­îc ng©n hµng cho vay. Nh­ ng­êi lao ®éng ®i Gióp viÖc gia ®×nh, Lao ®éng phæ th«ng ë §µi Loan ®­îc ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n cho vay 80% chi phÝ, tøc lµ ng­êi lao ®éng chØ ®ãng tr­íc khi ®i lµ 3 triÖu ®ång trong tæng sè 13,6 triÖu ®ång. Trong ®ã : 1,5 triÖu lµ chi phÝ tiÒn häc phÝ, ¨n ë, gi¸o dôc ®Þnh h­íng cho c¶ kho¸ häc vµ 1,5 triÖu lµ tiÒn mua s¾m trang thiÕt bÞ ®å dung phôc vô thùc hµnh nÊu mãn ¨n §µi Loan, d¹y nghÒ … vµ tiÒn tr¶ cho chuyªn gia §µi Loan. III. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ qu¶n lý lao ®éng xuÊt khÈu t¹i TT§TGTVL Th¸i B×nh. 1. Qui m« vµ c¬ cÊu lao ®éng xuÊt khÈu trong thêi gian võa qua: - Trong thêi gian võa qua TTGTVKL tØnh ®· giíi thiÖu t­ vÊn vµ phèi hîp ®­a ®i hµng 1000 lao ®éng . Vµ n¨m ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao nhÊt lµ n¨m 2002 víi sè l­îng 437 ng­êi. t¨ng gÇn 36% so víi n¨m 2001. Tuy nhiªn con sè nµy kh«ng ®­îc gi÷ v÷ng ®Õn n¨m 2003. VÒ c¬ cÊu lao ®éng: Dùa vµo biÓu ta thÊy tû lÖ nam ®i chiÕm tû träng lín kho¶ng tõ 75 - 80 % , víi lao ®éng chñ yÕu lµ lao ®éng phæ th«ng. ngoµi ra cßn cã c¸c nghÒ kh¸c nh­ may mÆc, söa ch÷a, ®iÖn tö… n÷ chiÕm tû träng thÊp víi c«ng viÖc chñ yÕu lµ gióp viÖc gia ®×nh vµ lµm c«ng nh©n may. VÒ thÞ tr­êng: Malaysia lµ n¬i ®ãn nhËn lao ®éng víi tæng sè lµ 568 lao ®éng chiÕm kho¶ng 60% tæng sè lao ®éng vµ hµn Quèc lµ n¬i tiÕp nhËn Ýt nhÊt ( hiÖn t­îng nµy x¶y ra do chi phÝ ®i sang hµn quíc rÊt lín kho¶ng 80 triÖu ®ång/ng­êi, cßn sang Malaysia hoÆc ®µi Loan n¨m 2003 chi phÝ nµy chØ cã trªn d­íi 20 triÖu. §¬n vÞ: ng­êi Tiªu thøc N¨m 2001 N¨m 2002 N¨m 2003 Sè ng­êi % Sè ng­êi % Sè ng­êi % Tæng sè 322 100 437 100 281 100 Theo giíi tÝnh Nam 257 80 396 90,6 225 80 N÷ 65 20 41 9,4 56 20 Theo n­íc ®Õn Malaysia 175 53,3 230 52,6 115 41 Hµn Quèc 17 5,27 32 7,3 28 10 §µi Loan 109 33,85 138 31,5 92 32,7 N­íc kh¸c 21 6,52 37 8,4 46 16,3 Theo tr×nh ®é CMKT L§ G§ 235 73 327 74,8 187 66,5 CNKT 87 27 110 25,27 94 33,4 Theo nghÒ ®Õn n¬i lµm viÖc XD 172 53,4 218 50 98 34,8 ThuyÒn viªn 37 11,5 68 15,5 45 16 Gióp viÖc gia ®×nh 43 13,3 29 6,6 24 8,5 C«ng viÖc kh¸c 70 12,8 122 27,9 104 37 Nguån: TT§T vµ giíi thiÖu viÖc lµm tØnh Th¸i B×nh 2. Thu nhËp cña ng­êi lao ®éng khi ®i xuÊt khÈu. 2.1. Chi phÝ ®i XKL§ Tuú theo tõng thÞ tr­êng, tõng ngµnh nghÒ sÏ quy ®Þnh chi phÝ Chi phÝ theo ngµnh nghÒ §¬n vÞ : USD Tiªu thøc §µi Loan Malaysia Gioocdani 1. CNKT 486 1.150 - 2. May 600 1.200 1.750 3. §ãng gãi - - 1.750 4. CNXD 550 1.300 1.750 5. Gióp viÖc gia ®×nh 550 1.200 - 6. Lao ®éng phæ th«ng 550 1.200 - 7. §iÖn tö - 1.200 - 8. Th­ ký - - 2.100 9. §èc c«ng - - 3.000 Nguån trung t©m ®µo t¹o vµ giíi thiÖu viÖc lµm tØnh Th¸i B×nh Nh×n chung chi phÝ ®i lao ®éng xuÊt khÈu sÏ kh¸c nhau. §iÒu nµy tuú thuéc vµo thÞ tr­êng vµo c«ng ty chÞu tr¸ch nhiÖm ®­a L§XK. Nh­ §µi Loan chi phÝ lao ®éng tõ 486 ®Õn 600 USD/ng­êi, Malaysia tõ 1.100 ®Õn 4.200 USD/ng­êi. Chi phÝ khi lµm c¸c thñ tôc: §¬n vÞ : Ngh×n ®ång Tiªu thøc §µi Loan Malaysia 1. Chi phÝ ®µo tµo vµ gi¸o dôc ®Þnh h­íng 500 500 2. Kh¸m søc khoÎ 450 450 3. Viza 220 220 4. Thñ tôc 286 330 5. §Æt cäc 3.000 5.000 6. Quü hç trî rñi ro 1.500 1.500 Nguån trung t©m ®µo t¹o vµ giíi thiÖu viÖc lµm tØnh Th¸i B×nh 2.2. TiÒn l­¬ng thu nhËp cña L§XK theo hîp ®ång Tiªu thøc §µi Loan Malaysia Tæng thu nhËp TL b×nh qu©n/th¸ng 500 550 1. Gióp viÖc gia ®×nh 500 - 2. Lao ®éng phæ th«ng 500 550 3. CNXD 500 550 4.May 500 550 5. C¬ khÝ 500 550 6. §iÖn tö 600 550 7. §ãng gãi 500 550 Nguån trung t©m ®µo t¹o vµ giíi thiÖu viÖc lµm tØnh Th¸i B×nh TiÒn l­¬ng b×nh qu©n/th¸ng cña ng­êi lao ®éng tuú thuéc vµo ngµnh nghÒ, tõng n­íc cô thÓ. Tiªn l­¬ng b×nh qu©n/1 th¸ng/1 ng­êi t¹i §µi Loan theo hîp ®ång tèi thiÓu lµ 500 USD/1 th¸ng/1 ng­êi. Víi tiÒn l­¬ng nµy ng­êi lao ®éng lµm viÖc 3 n¨m th× tæng thu nhËp lµ 1.800 USD/1 ng­êi. Nh­ vËy sau khi trõ ®i c¸c kho¶n chi phÝ ng­êi lao ®éng cã thÓ ®em vÒ 1.700 USD t­¬ng ®­¬ng víi kho¶ng 250 triÖu. §©y lµ kho¶n thu nhËp lín víi ng­êi lao ®éng. Tuy nhiªn ®©y chØ lµ sè tiÒn cã ®­îc khi hîp ®ång ®­îc gi÷ ®óng. §· cã kh«ng Ýt lao ®éng bÞ ph¸ hîp ®ång nh­ ë Malaysia 3. N©ng cao tay nghÒ vµ tr×nh ®é hiÓu biÕt - Khi ng­êi lao ®éng ®i xuÊt khÈu, ®­îc tiÕp xóc tr­íc hÕt víi nÒn kho häc kü thuËt hiÖn ®¹i h¬n, nã ®ßi hái nh÷ng kü n¨ng kü s¶o ngµy cµng phøc t¹p do ®ã tr×nh ®é tay nghÒ vµ hiÓu biÕt lu«n ®­îc c¶i thiÖn vµ n©ng cao. - Ng­êi lao ®éng ®­îc giao l­u víi nhiÒu phong tôc, tËp qu¸n, kinh nghiÖm kh¸c nhau. Tõ ®ã ®óc kÕt nh÷ng c¸i hay, tiªn tiÕn vµo cho m×nh, lu«n lµm míi m×nh ®Ó trë nªn nhanh nhÑn, cã t¸c phong c«ng nghiÖp. - Ng­êi lao ®éng sau khi trë vÒ n­íc cã vèn, kinh ngiÖm, tay nghÒ cã thÓ ®øng ra kinh doanh më c¸c c¬ së s¶n xuÊt. Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng mÆt tÝch cùc cßn cã nh÷ng mÆt tiªu cùc : Ng­êi lao ®éng sau khi trë vÒ n­íc cã tiÒn dÔ sa vµo ¨n ch¬i h­ëng l¹c, bµi b¹c… 4. HiÖu qu¶ x· héi: HiÖu qu¶ x· héi lín nhÊt mµ xuÊt khÈu mang l¹i ®ã lµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Kh¶o s¸t 39 lao ®éng ®i t¹i c«ng ty kh«ng gia ®×nh nµo cã møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi trªn 300 ngh×n/th¸ng. Qua con sè ®iÒu tra cô thÓ em tÝnh ra ®­îc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi cña lao ®éng ®i xuÊt khÈu t¹i c«ng ty lµ 126 ngh×n/ th¸ng. Qua xkl® thu nhËp thÊp nh­ ë Malaysia thu nhËp bq cña ng­êi lao ®éng còng t¨ng 23 lÇn, víi thÞ tr­êng §µi Loan thu nhËp b×nh qu©n t¨ng 42 lÇn. Víi sè vèn ®ã ng­êi lao ®éng cã c¬ së tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng cña b¶n th©n vµ gia ®×nh, qua ®ã phÇn ®ãng gãp cña hä cho x· héi còng nhiÒu h¬n. Sè vèn ®ã t¹o ra sù ®ét ph¸, nã ph¸ vì c¸i vßng luÈn quÈn nghÌo ®ãi theo lý thuyÕt cña Samuelson ( NghÌo v¨n ho¸ thÊp kü n¨ng thÊp n¨ng suÊt thÊp thu nhËp thÊp NghÌo ®ãi ). Tõ ®ã ng­êi lao ®éng nghÌo cã c¬ héi cho con c¸i häc hµnh ®Õn n¬i ®Õn chèn, t¹o ®iÒu kiÖn cho xo¸ nghÌo bÒn v÷ng. Qua kh¶o s¸t t¹i c«ng ty 70 % nãi sÏ dµnh vèn kinh doanh, 20% tiÕp tôc ®i xkl® nÕu kho¶n thu ®­îc kh¸ lín, 10 % cã ý ®Þnh trë vÒ t×nh tr¹ng nh­ tr­íc. VÒ hiÖu qu¶ n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ cho ng­êi lao ®éng qua xkl® t¹i c«ng ty lµ kh«ng nhiÒu, ®ã lµ bèi c¶nh chung cña ngµnh xkl® n­íc ta khi mµ c«ng viÖc chñ yÕu lµ lao ®éng phæ th«ng. Qua xkl® thµnh c«ng niÒm tin cña nh©n d©n víi chÝnh quyÒn ®i¹ ph­¬ng ch¾c ch¾c còng t¨ng lªn.v.v. V. §¸nh gi¸ chung - Nh÷ng mÆt ®­îc + §· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ng­êi lao ®éng cã thÓ tham gia ch­¬ng tr×nh XKL§. + Th«ng tin vÒ thÞ tr­êng XKL§ ®­îc phæ biÕn réng r·i trong nh©n d©n. + §· phèi hîp xuÊt khÈu ®­îc víi sè l­îng lao ®éng ®¸ng kÓ, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm vµ cã thu nhËp cao. + Thùc hiÖn tèt theo h­íng dÉn vµ gãp phÇn gi¶i quyÕt bøc xóc vÒ vÊn ®Ò lao ®éng cña tØnh nhµ. + C«ng t¸c tæ chøc, phèi hîp chÆt chÏ gi÷a C«ng ty vµ ng­êi lao ®éng tham gia XKL§ ®¹t hiÖu qu¶. - Nh÷ng mÆt tån t¹i + Sè l­îng L§ XK ch­a lín + Thu nhËp cña ng­êi lao ®éng ch­a cao còng nh­ ch­a ®¸p øng ®­îc nguyÖn väng lµm ®óng nghÒ ®óng ngµnh. + Thêi gian chê suÊt c¶nh l©u - Nguyªn nh©n vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc + Nguyªn nh©n: Do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan nh­ng nguyªn nh©n chÝnh vÉn lµ: Sù hiÓu biÕt vµ chÊt l­îng lao ®éng. ThÞ tr­êng lao ®éng t¹i n­íc ngoµi hiÖn t¹i b·o hoµ kh«ng hÊp dÉn ®iÓm h×nh lµ Malaysia. Mét sè n­íc kh¸c th× chi phÝ qu¸ cao so víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ cña ng­êi lao ®éng. + BiÖn ph¸p kh¾c phôc TuyÓn chän lao ®éng mét c¸ch cã chän läc th«ng qua s¬ tuyÓn. X¸c ®Þnh cô thÓ, chi tiÕt vÒ t­ t­ëng lµm viÖc cho ng­êi lao ®éng. KÕt hîp, hîp t¸c víi nh÷ng C«ng ty cã truyÒn thèng, uy tÝn, cã tr¸ch nhiÖm ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c XKL§. Tæ chøc ®µo t¹o cã chÊt l­îng cho ng­êi lao ®éng. PhÇn III: Ph­¬ng h­íng, môc tiªu vµ nh÷ng gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh qu¶n lý lao ®éng xuÊt khÈu ë trung t©m ®µo t¹o giíi thiÖu viÖc lµm trong thêi gian tíi A. Ph­¬ng h­íng chÝnh Theo ®Þnh h­íng cña Bé L§TB - XH thÞ tr­êng xuÊt khÈu lao ®éng hiÖn nay gåm 6 khu vùc: Khu vùc §«ng B¾c ¸, Khu vùc §«ng Nam ¸, khu vùc vïng vÞnh, Liªn X« cò vµ B¾c Mü. Trung t©m tËp chung chñ yÕu vµo 2 khu vùc §«ng B¾c ¸ vµ §«ng Nam ¸ lµ 2 khu vùc cã quy m« nhËn lao ®éng n­íc ngoµi lín nh­ NhËt B¶n, §µi Loan, Hµn Quèc, Malaysia. Ngµnh nghÒ chñ yÕu yªu cÇu lao ®éng: CNKT trong XÝ nghiÖp c«ng nghiÖp, c¬ khÝ, ®iÖn tö, dÖt may, x©y dùng cÇu ®­êng, ®¸nh c¸, kh¸n hé c«ng, gióp viÖc gia ®×nh.... B. Môc tiªu chñ yÕu Tõ n¨m 2004 trë ®i sÏ t­ vÊn, phèi hîp xuÊt khÈu kho¶ng 3000 - 3500 lao ®éng chñ yÕu lµ lao ®éng khu vùc n«ng th«n trong ®ã n¨m 2004 phèi hîp xuÊt khÈu kho¶ng 1000 lao ®éng. C. C¸c gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh c«ng t¸c qu¶n lý L§XK t¹i trung t©m §T GTVL tØnh Th¸i B×nh. 1. Hoµn thiÖn c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch lao ®éng xuÊt khÈu Theo ®Æc ®iÓm riªng cña trung t©m, c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch còng cã nh÷ng nÐt riªng.Nã phô thuéc vµo 2 yÕu tè chñ quan vµ kh¸ch quan. YÕu tè chñ quan: trung t©m dùa vµo kÕt qu¶ n¨m tr­íc, t×nh h×nh thÞ tr­êng vµ cña trung t©m ®Ó ®­a ra môc tiªu cña n¨m ®ã, tõ ®ã trung t©m ®i t×m c¸c nguån cÇu lao ®éng ë c¸c ®¬n vÞ trùc tiÕp xuÊt khÈu lao ®éng. YÕu tè kh¸ch quan: chØ tiªu cã ®¹t ®­îc hay kh«ng phÇn lín phô thuéc vµo c¸c hîp ®ång mµ c«ng ty ký ®­îc víi bªn A. V× vËy ®Ó hoµn thiÖn c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch th× trung t©m ph¶i t¸c ®éng vµo c¶ hai yÕu tè nh­ng yÕu tè chñ quan lµ quan träng h¬n v× nã gi¶m bít sù t¸c ®éng kh«ng tèt cña yÕu tè kh¸ch quan. ë yÕu tè chñ quan: trung t©m nªn thµnh lËp Ban t¹o nguån cã nhiÖm vô chñ ®éng t×m kiÕm c¸c hîp ®ång tõ c¸c c«ng ty bªn A chø kh«ng ph¶i ®îi bªn A ®Õn ®Æt hîp ®ång.Ban t¹o nguån ®­îc thµnh lËp sÏ kh¾c phôc ®­îc tÝnh bÞ ®éng trong c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng tr­íc ®©y. ë yÕu tè kh¸ch quan: duy tr× mèi quan hÖ tèt ®Ñp víi c¸c c«ng ty bªn A truyÒn thèng ®ång thêi gi÷ uy tÝn ®Ó hä tin t­ëng tù t×m ®Õn m×nh. 2. §æi míi c«ng t¸c tuyÓn mé, tuyÓn chän lao ®éng. - Tuyªn truyÒn s©u réng trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng vÒ ý nghÜa tÇm quan träng, hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c lao ®éng xuÊt khÈu ®Ó cho mäi ng­êi hiÓu ®Çy ®ñ vÒ quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm khi tham gia xuÊt khÈu lao ®éng. - Th¸i B×nh lµ mét tØnh n«ng nghiÖp nªn cã ®Æc tr­ng lµ ng­êi d©n c­ tró theo lµng x·.Trong mçi lµng x· ®Òu cã nh÷ng ®Þa ®iÓm v¨n hãa tinh thÇn.Trung t©m nªn cã nh÷ng ¸p phÝch, tê r¬i ë nh÷ng ®Þa ®iÓm ®ã, nh­ vËy ng­êi d©n cã thÓ ®Õn ®Ó tù t×m hiÓu.MÆt kh¸c cã thÓ ®­a nh÷ng hîp ®ång tuyÓn mé vµo hÖ thèng truyÒn thanh cña th«n, x·. - Th«ng b¸o c«ng khai vÒ thÞ tr­êng lao ®éng, sè l­îng, tiªu chuÈn tuyÓn chän, chi phÝ ®ãng gãp cña ng­êi lao ®éng; c¸c c¬ quan chøc n¨ng gi¶i quyÕt tõng kh©u c«ng viÖc ®Ó ng­êi lao ®éng hiÓu biÕt ®Çy ®ñ, tù nguyÖn ®¨ng ký ®i lao ®éng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c«ng t¸c tuyÓn chän, ®¶m b¶o ®óng quy ®Þnh. - Tæ chøc ®iÒu tra thu thËp th«ng tin sè l­îng chÊt l­îng nguån lao ®éng cã nhu cÇu ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi ®Ó cã h­íng ®µo t¹o bæ sung c¬ cÊu nguån lao ®éng cho phï hîp theo yªu cÇu thÞ tr­êng lao ®éng. - Tranh thñ sù gióp ®ì cña Bé, Së lao ®éng TB - XH vµ c¸c c¬ quan cã liªn quan, c¸c doanh nghiÖp. Tæ chøc kh¸m tuyÓn, båi d­ìng häc tËp t¹i tØnh, kh«ng g©y phiÒn hµ vµ gi¶m bít tèi ®a chi phÝ cã thÓ gi¶m ®­îc cho ng­êi lao ®éng. - Trong qu¸ tr×nh ng­êi lao ®éng häc tËp t¹i trung t©m, trung t©m nªn bæ sung thªm néi quy ®Ó ®¶m b¶o cho ng­êi lao ®éng häc tËp vµ lµm viÖc theo nÕp sèng míi, t¸c phong c«ng nghiÖp. - Cã nh÷ng ®ît kiÓm tra th­êng xuyªn vµ bÊt th­êng ®Ó kiÓm tra vµ ®¸nh gi¸ ng­êi lao ®éng chuÈn bÞ ®i xuÊt khÈu lao ®éng nh»m lo¹i bá nh÷ng ng­êi ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ®i. - Phèi hîp c¸c h×nh thøc tuyÓn chän mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nh»m lîi dông nh÷ng ­u ®iÓm cña tõng h×nh thøc vµ gi¶m bít nh­îc ®iÓm cña nh÷ng h×nh thøc ®ã.Tõ ®ã cã thÓ cã ®­îc nguån cung lao ®éng phong phó vµ ®a d¹ng: tõ lao ®éng phæ th«ng ®Õn lao ®éng cã nghÒ.§©y sÏ lµ mét lîi thÕ ®Ó c¸c c«ng ty trùc tiÕp xuÊt khÈu lao ®éng t×m ®Õn trung t©m. 3. Tæ chøc ®µo t¹o phôc vô cho XKL§. §Ó cã nguån lao ®éng xuÊt khÈu cã chÊt l­îng, ®ßi hái c«ng t¸c ®µo t¹o ph¶i hoµn thiÖn h¬n n÷a. - Víi ®µo t¹o ngo¹i ng÷: + N©ng sè tiÕt dËy vµ thùc hµnh tõ 127 tiÕt nh­ hiÖn nay lªn kho¶ng 300 tiÕt, tæ chøc kiÓm tra ®¸nh gi¸ th­êng xuyªn h¬n nh»m ph©n lo¹i häc viªn ®Ó cã ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y thÝch hîp.Gi¸o viªn cÇn ®­a ra nh÷ng vÝ dô, t×nh huèng cô thÓ ®Ó minh häa cho kiÕn thøc ®­îc häc.§Çu t­ thªm thiÕt bÞ gi¶ng d¹y nh­ b¨ng h×nh, b¨ng tiÕng. + Bæ sung thªm gi¸o viªn nh»m ®a d¹ng ngµnh häc nh­ tiÕng Anh, Trung, NhËt.§©y còng lµ nguån thu ®¸ng kÓ khi ®¸p øng ®­îc nhu cÇu thuª ®µo t¹o cña bªn A víi trung t©m. - Víi c«ng t¸c gi¸o dôc ®Þnh h­íng: + HiÖn nay c«ng t¸c gi¸o dôc ®Þnh h­íng do ®ång chÝ phã gi¸m ®èc trùc tiÕp gi¶ng d¹y nªn cã thÓ ®¸p øng ®­îc vÒ mÆt chÊt l­îng.Tuy vËy ta còng kh«ng thÓ l­êng tr­íc ®­îc nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan vµ c¶ chñ quan t¸c ®éng vµo.khi ph¸t hiÖn vµ më réng sang thÞ tr­êng míi hoÆc mét lý do nµo ®ã ®ång chÝ phã gi¸m ®èc kh«ng thÓ tham gia gi¶ng d¹y, lóc ®ã c«ng t¸c gi¸o dôc ®Þnh h­íng sÏ gÆp khã kh¨n.Mét thÞ tr­êng míi ®­îc më kÐo theo néi dung cña c«ng t¸c gi¸o dôc ®Þnh h­íng sÏ ph¶i thay ®æi ®Ó phï hîp.V× vËy trung t©m nªn bæ sung thªm gi¸o viªn gi¶ng d¹y gi¸o dôc ®Þnh h­íng. + XÐt l¹i th× tr­êng Malaysia trong kho¶ng thêi gian gÇn ®©y, mét l­îng lín lao ®éng ®· ph¶i vÒ n­íc tr­íc thêi h¹n trong ®ã cã c¶ nh÷ng lao ®éng kh«ng tu©n thñ theo ®óng hîp ®ång, t¸c phong, kû luËt.....§©y lµ vÊn ®Ò thuéc c«ng t¸c gi¸o dôc ®Þnh h­íng. - §µo t¹o nghÒ: + HiÖn nay trung t©m ®ang gi¶ng d¹y c¸c nghÒ nh­: gióp viÖc gia ®×nh, c«ng nh©n x©y dùng, may c«ng nghiÖp vµ c¬ khÝ.§©y lµ nh÷ng nghÒ hiÖn nay ®ang cã nhu cÇu lín vÒ lao ®éng, trong t­¬ng lai thÞ tr­êng c¸c ngµnh nghÒ nµy sÏ b·o hßa, v× vËy h¬n lóc nµo hÕt trung t©m nªn ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ míi ®ßi hái chÊt x¸m nh­ ®iÖn tö, c«ng nghÖ th«ng tin, c«ng nghiÖp tù ®éng hãa. + §­a c«ng t¸c ®µo t¹o lao ®éng phôc vô xuÊt khÈu vµo kÕ ho¹ch cña tõng huyÖn, thÞ, c¸c tr­êng d¹y nghÒ, c¸c trung t©m d¹y nghÒ, c¸c ®¬n vÞ lµm dÞch vô trªn c¬ së c©n ®èi gi÷a nhu cÇu thÞ tr­êng vÒ sè l­îng, c¬ cÊu lao ®éng víi kÕ ho¹ch ®µo t¹o cña trung t©m. + Liªn doanh, liªn kÕt víi c¸c c¬ së d¹y nghÒ kh¸c trong vµ ngoµi tØnh ®Ó d¹y c¸c ngµnh nghÒ ®Æc biÖt vµ c¸c ngµnh nghÒ trung t©m kh«ng cã n¨ng lùc ®µo t¹o. 4. Huy ®éng c¸c nguån vèn cho XKL§. - Më réng mèi quan hÖ víi c¸c Ng©n hµng, c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong vµ ngoµi tØnh. §øng ra b¶o l·nh ®Ó ng­êi lao ®éng cã thÓ vay vèn. - Sö dông quü vèn vay gi¶i quyÕt viÖc lµm cña tØnh ®Ó hç trî mét phÇn cho sè lao ®éng tr­íc hÕt lµ nh÷ng gia ®×nh thuéc diÖn chÝnh s¸ch. 5. Më réng thÞ tr­êng. Ngoµi c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng nh­ Hµn Quèc, NhËt B¶n, §µi Loan, Malaysia cÇn më réng sang c¸c thÞ tr­êng kh¸c nh­ Trung §«ng vµ Ch©u Phi, c¸c n­íc B¾c ¢u vµ Mü. 6.T¨ng c­êng sè l­îng vµ n¨ng lùc ®éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp c¹nh tranh víi nhau rÊt gay g¾t vµ kÕt qu¶ lµ nh÷ng doanh nghiÖp nµo cã nguån nh©n lùc m¹nh th× doanh nghiÖp ®ã th¾ng.V× vËy vÊn ®Ò con ng­êi lµ rÊt quan träng vµ ®­îc c¸c doanh nghiÖp ®Æt lªn lµ “ChiÕn l­îc hµng ®Çu”.Víi thÞ tr­êng ngµy cµng më réng, c«ng t¸c xuÊt khÈu ®ang diÔn ra theo c¶ chiÒu réng vµ chiÒu s©u, ®ßi hái ®éi ngò lµm c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng còng ph¶i ph¸t triÓn theo.Lµ mét trung t©m ®µo t¹o vµ giíi thiÖu viÖc lµm cña tØnh ®ßi hái ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn lµm c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng chø kh«ng ph¶i chØ dõng l¹i ë ba ng­êi.Tuy vËy c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng cña trung t©m l¹i phô thuéc vµo c¸c c«ng ty kh¸c nªn cÇn bæ sung nh÷ng c¸n bé “®a n¨ng”, cã thÓ võa lµm c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng, võa am hiÓu nh÷ng c«ng t¸c kh¸c nh­ cung øng lao ®éng cho thÞ tr­êng trong vµ ngoµi tØnh, ®µo t¹o nghÒ.... Lµ mét trung t©m cung øng vµ ®µo t¹o nghÒ nªn hÕt søc nh¹y c¶m víi thÞ tr­êng, v× vËy ®ßi hái n¨ng lùc cña c¸n bé lu«n ph¶i ®­îc n©ng cao.Hµng n¨m trung t©m nªn cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®Ó ®­a c¸n bé cña m×nh ®i ®µo t¹o nh÷ng lÜnh vùc míi cã liªn quan hoÆc ®µo t¹o l¹i chuyªn m«n.C¸c ngµnh häc cÇn ®­îc n©ng cao nh­ c«ng t¸c dù b¸o, c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ, nhÊt lµ nh÷ng ngµnh nghÒ sÏ ph¸t triÓn trong t­¬ng lai gÇn nh­ vi tÝnh, ®iÖn tö... §Çu t­ trang thiÕt bÞ häc tËp vµ ¨n ë cho ng­êi lao ®éng ®Ó n©ng cao chÊt l­îng d¹y vµ häc. KÕt luËn Kinh tÕ x· héi ngµy cµng ph¸t triÓn, c¸c nghµnh kinh tÕ ®· më réng ra ngoµi ph¹m vi biªn giíi cña quèc gia.V× vËy viÖc di chuyÓn lao ®éng quèc tÕ trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ lµ tÊt yÕu kh¸ch quan. C«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng ë TØnh Th¸i B×nh tuy ®· ®¹t ®­îc nhøng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ nh­ng vÉn cßn nh÷ng tån t¹i, trong ®ã cã c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng xuÊt khÈu. B»ng ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu thùc tiÔn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y em xin ®ãng gãp mét sè ý kiÕn ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng xuÊt khÈu ë Trung t©m ®µo t¹o - Giíi thiÖu viÖc lµm TØnhTh¸i B×nh em mong ®ãng gãp mét phÇn bÐ nhá cho c«ng t¸c nµy. Mét lÇn n÷a em xin c¶m ¬n TS. TrÇn ThÞ Thu vµ TH.S. Ng« Quúnh An ®· gióp ®ì em rÊt tËn t×nh trong viÖc hoµn thiÖn chuyªn ®Ò nµy. Tµi liÖu tham kh¶o 1. C«ng b¸o Sè 107 (1762) ngµy 27/07/2003 2. Ch­¬ng tr×nh gi¶i quyÕt ViÖc lµm n¨m 2000 - 2005 cña tØnh Th¸i B×nh 3. §Ò ¸n vÒ xuÊt khÈu lao ®éng cña Trung t©m §T - GTVL tØnh Th¸i B×nh 4. Gi¸o tr×nh kinh tÕ lao ®éng - Tr­êng §HKTQD 5. Gi¸o tr×nh kinh tÕ Quèc tÕ - Tr­êng §HKTQD 6. C¸c hîp ®ång giíi thiÖu vµ cung øng lao ®éng cña Trung t©m 7. QuyÕt ®Þnh Sè 108 Q§UB tØnh Th¸i B×nh 8. NghÞ ®Þnh Sè 152/1999/N§ - CP 9. Th«ng t­ Sè Môc lôc Lêi nãi ®Çu Néi dung