Hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu của Trạm nhập khẩu Từ Sơn

b×nh qu©n 1. V¨n phßng 12 95 013 169 542 083 2. Cöa hµng kinh doanh 5 27 819 170 445 167 3. Tæ vËn chuyÓn 12 64 482 049 429 583 4. Tæ gia c«ng 15 63 914 127 359 066 Tæng 44 251 228 515 462 021 Sè tiÒn c«ng cña 41 lao ®éng thuª ngoµi lµ 41 957 300 ®ång. VËy ta thÊy tiÒn l­¬ng b×nh qu©n trung b×nh cña toµn Tr¹m tõ 448 730® n¨m 2000 th× n¨m 2001 t¨ng lªn lµ 462 021 ®ång t¨ng t­¬ng øng lµ 2,96% vµ tiÒn l­¬ng c¸c bé phËn ®Òu t¨ng 2. Ph©n tÝch t×nh h×nh vèn vµ nguån vèn. A. Lý luËn chung. A1.Ph©n tÝch t×nh h×nh vèn. §©y lµ viÖc ®¸nh gi¸ sù biÕn ®éng cña c¸c bé phËn cÊu thµnh tæng thÓ sè vèn cña doanh nghiÖp ®Ó biÕt ®­îc tr×nh ®é sö dông vèn, viÖc ph©n bæ, bè trÝ gi÷a c¸c lo¹i vèn trong c¸c giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cã hîp lý hay kh«ng, ®Ó t×m ra biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn a. §èi víi tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh th× TSC§ vµ ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n ph¶i cã xu h­íng t¨ng lªn, sù gia t¨ng ®ã thÓ hiÖn c¶ vÒ quy m« s¶n xuÊt, c¬ së vËt chÊt kü thuËt t¨ng lªn vµ tr×nh ®é qu¶n lý s¶n xuÊt còng cao h¬n. Cã thÓ nãi TSC§ vµ ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n t¨ng lªn ch­a ph¶i lµ biÓu hiÖn tèt bëi v× doanh nghiÖp ®· ®Çu t­ vµo x©y dùng nhµ x­ëng, m¸y mãc thiÕt bÞ qu¸ lín nh­ng l¹i thiÕu nguyªn vËt liÖu hay sö dông kh«ng hÕt c«ng suÊt thiÕt kÕ. Tõ ®ã lµm d­ thõa vèn cè ®Þnh - g©y l·ng phÝ vèn ®Çu t­. Do vËy ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý cña nã ta ph¶i xem xÐt tû träng cña TSC§ ®èi víi vèn l­u ®éng so víi nh÷ng lÜnh vùc kinh doanh cô thÓ cã thÓ hîp lý hay kh«ng. NÕu xÐt tû träng cña TSC§ trong tæng gi¸ trÞ tµi s¶n. Th× TSC§ dïng trong s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i t¨ng c¶ vÒ sè l­îng vµ tû träng. Cßn TSC§ kh«ng cÇn dïng hoÆc chê xö lý chiÕm tû träng nhá nhÊt th× cã thÓ ®Þnh gi¸ ®Çu t­ TSC§ trong doanh nghiÖp lµ hîp lý. b. §èi víi TSC§ l­u ®éng. TSL§ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã xu h­íng t¨ng vÒ tuyÖt ®èi nh­ng l¹i gi¶m vÒ tû träng trong tæng sè gi¸ trÞ tµi s¶n. §iÒu nµy thÓ hiÖn TSL§ ®­îc tæ chøc tèt, tæ chøc dù tr÷ vËt t­ hîp lý, tiÕt kiÖm ®­îc vèn l­u ®éng t¹o ®iÒu kiÖn quay vßng vèn nhanh. Tuy nhiªn ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý cña sù biÕn ®éng TSL§ ta ph¶i kÕt hîp viÖc so s¸nh tû träng gi÷ TSL§ vµ TSC§ kÕt hîp víi ph©n tÝch c¸c bé phËn cÊu thµnh TSL§ vµ tèc ®é lu©n chuyÓn cña nã. NÕu tµi s¶n dù tr÷ t¨ng lªn do quy m« s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc më réng nhiÖm vô s¶n xuÊt t¨ng trong tr­êng hîp x¸c ®Þnh tèt møc dù tr÷ th× ®­îc ®¸nh gi¸ lµ hîp lý. Ng­îc l¹i nÕu tµi s¶n dù tr÷ t¨ng lªn do dù tr÷ vËt t­ qu¸ møc s¶n phÈm dë dang, hµng tån kho nhiÒu th× bÞ ®¸nh gi¸ lµ kh«ng tèt. - Tµi s¶n dù tr÷ gi¶m do thiÕu vèn ®­îc ®¸nh gi¸ lµ kh«ng tèt. Vèn vay b»ng tiÒn: NÕu vèn vay b»ng tiÒn gi¶m th× ®­îc ®¸nh gi¸ lµ tÝch cùc v× kh«ng dù tr÷ tiÒn qu¸ nhiÒu. Sè tiÒn cÇn ®­îc s¶n xuÊt ®Ó sinh lêi vµ t¨ng tèc ®é vßng quay. §èi víi tµi s¶n trong thanh to¸n. Tµi s¶n trong thanh to¸n thÓ hiÖn vèn doanh nghiÖp tham gia ho¹t ®éng liªn doanh vµ bÞ c¸c ®¬n vÞ kh¸c chiÕm dông tµi s¶n trong thanh to¸n ®­îc ®¸nh gi¸ lµ tèt khi doanh nghiÖp më réng liªn doanh liªn kÕt mµ sè tµi s¶n trong thanh to¸n kh«ng t¨ng hoÆc t¨ng víi tèc ®é nhá h¬n. Nã thÓ hiÖn sè vèn cña doanh nghiÖp bÞ chiÕm dông thÊp. V× vËy kh«ng ph¶i lóc nµo doanh nghiÖp më réng liªn doanh liªn kÕt còng ®­îc ®¸nh gi¸ lµ tèt. Mµ ta cÇn ph¶i so s¸nh gi÷a c¸c møc ®é gia t¨ng, møc ®é chiÕm dông ®Ó ®¸nh gi¸ vµ còng kh«ng ph¶i vèn bÞ chiÕm dông t¨ng lªn lµ xÊu v× cã tr­êng hîp doanh nghiÖp më réng quy m« t¨ng doanh thu, th× kho¶n t¨ng lªn ®ã lµ ®iÒu tÊt yÕu. NÕu vÊn ®Ò ®Æt ra lµ xem xÐt sè vèn bÞ chiÕm dông cã hîp lý hay ch­a. A2. Ph©n tÝch tÝnh h×nh nguån vèn. Néi dung: a. Nguån vèn tù cã cña doanh nghiÖp. §©y lµ nguån vèn c¬ b¶n, chiÕm tû träng lín thay ®æi nguån vèn doanh nghiÖp, nÕu nguån vèn nµy t¨ng lªn c¶ vÒ tû träng vµ tuyÖt ®èi th× ®­îc ®¸nh gi¸ lµ tÝch cùc nã cho thÊy t×nh h×nh biÕn ®éng cña doanh nghiÖp theo chiÒu h­íng tèt, biÓu hiÖn s¶n xuÊt t¨ng, tÝch luü t¨ng. Th«ng qua viÖc bæ sung vèn tõ lîi nhuËn vµ quü khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt, biÓu hiÖn quy m« s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp t¨ng cô thÓ lµ: - NÕu nguån vèn t¨ng do bæ sung tõ lîi nhuËn vµ vèn liªn daonh th× ®©y lµ biÓu hiÖn tèt, cho thÊy møc phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. - NÕu nguån vèn t¨ng lªn vÒ tuyÖt ®èi nh­ng l¹i gi¶m vÒ tû träng ®iÒu nµy ta thÊy cã thÓ nguån vèn cña doanh nghiÖp t¨ng lªn víi tèc ®é lín hoÆc sè vèn mµ doanh nghiÖp bÞ chiÕm dông lín. Ta cÇn ph©n tÝch nguån vèn tÝn dông vµ nguån vèn thanh to¸n ®Ó ®­a ra kÕt luËn chÝnh x¸c: - NÕu nguån vèn t¨ng do x©y dùng c¬ b¶n, quü doanh nghiÖp vµ thu nhËp ch­a ph©n phèi ®©y lµ biÓu hiÖn tÝch cùc do c¸c kho¶n tÝch luü néi bé t¨ng lªn. - NÕu nguån vèn gi¶m, vèn ph¸p ®Þnh gi¶m ®©y lµ biÓu hiÖn kh«ng tèt. b. Nguån vèn tÝn dông: NÕu nguån vèn tÝn dông t¨ng do doanh nghiÖp më réng quy m« vµ nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh t¨ng trong khi nguån vèn kh¸c kh«ng ®ñ ®¸p øng th× ®­îc ®¸nh gi¸ lµ tèt. Ng­îc l¹i nguån vèn tÝn dông t¨ng do dù tr÷ qu¸ nhiÒu vËt t­ hµng ho¸ do kh«ng tiªu thô ®­îc do doanh nghiÖp bÞ chiÕm dông vèn qu¸ nhiÒu, ®©y lµ biÓu hiÖn kh«ng tèt, cho thÊy t×nh h×nh tµi chÝnh cã khã kh¨n. NÕu nguån vèn tÝn dông do gi¶m quy m« vµ nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh bÞ thu hÑp th× ®­îc ®¸nh gi¸ lµ kh«ng tÝch cùc. Ng­îc l¹i do nguån vèn tù cã cña doanh nghiÖp vµ nguån vèn ®i chiÕm dông hîp lý th× ®­îc ®¸nh gi¸ lµ tÝch cùc. c. Nguån vèn trong thanh to¸n. §­îc ®¸nh gi¸ lµ tÝch cùc khi gi¶m vÒ sè t­¬ng ®èi vµ t¨ng vÒ sè tuyÖt ®èi. §èi víi c¸c kho¶n nép ng©n s¸ch Nhµ n­íc cÇn ph¶i ph©n tÝch nguyªn nh©n nép ng©n s¸ch chËm trÔ khi x¶y ra vµ tõ ®ã ®¸nh gi¸ t×nh h×nh nép ng©n s¸ch. §èi víi c¸c kho¶n thanh to¸n víi c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ b¶o hiÓm x· héi th× doanh nghiÖp cÇn ph¶i xem xÐt viÖc thanh to¸n cã ®óng kú h¹n hay kh«ng. Tãm l¹i: Khi ph©n tÝch nguån vèn trong thanh to¸n kh«ng chØ nh×n vµo sè liÖu ®Çu kú vµ cuèi kú mµ ph¶i c¨n cø vµo tõng tr­êng hîp theo tõng chñ nî, khi ph¸t sinh cho ®Õn khi thanh to¸n ®Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c thùc tr¹ng cña vÊn ®Ò. A3. Ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn s¶n xuÊt. HÖ sè hiÖu qu¶ sö dông vèn s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc ®¸nh gi¸ nh­ sau: HiÖu qu¶ sö dông vèn = Doanh thu (®· trõ thuÕ) Sè d­ b×nh qu©n vèn s¶n xuÊt ChØ tiªu nµy cho biÕt cø bá ra mét ®ång vèn th× thu ®­îc bao nhiªu ®ång doanh thu, chØ tiªu nµy tû lÖ thuËn víi doanh thu vµ tû lÖ nghÞch víi vèn kinh doanh trong kú. §Ó n©ng cao chØ tiªu nµy ta cÇn ph¶i n©ng cao doanh thu vµ tiÕt kiÖm vèn s¶n xuÊt kinh doanh tíi møc tèt nhÊt cho phÐp. HÖ sè sinh lêi trªn vèn kinh doanh = Lîi nhuËn Vèn s¶n xuÊt HÖ sè nµy cho biÕt cø mét ®ång vèn kinh doanh bá ra th× thu ®­îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. §Ó thÊy râ kh¶ n¨ng cña tõng lo¹i vèn, ta ph©n tÝch c¸c hÖ sè sau: a. HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh. HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh. Hvc® = Doanh thu Vèn cè dÞnh HÖ sè sinh lêi trªn vèn cè ®Þnh = Tæng sè (trõ thuÕ lîi tøc) Vèn cè ®Þnh b×nh qu©n Søc sinh lêi cña vèn cè ®Þnh = Doanh thu Vèn cè ®Þnh b×nh qu©n C¸c chØ tiªu trªn cho ta thÊy cø mét ®ång vèn cè ®Þnh t¹o ra ®­îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn, bao nhiªu ®ång doanh thu. Vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp ®­îc sö dông cã hiÖu qu¶ khi c¸c chØ tiªu nµy cao. b. HiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. §Ó tÝnh sè vßng lu©n chuyÓn VL§ ta cã hÖ sè sau: Sè vßng lu©n chuyÓn VL§ = Doanh thu Vèn l­u ®éng b×nh qu©n HÖ sè nµy cho biÕt chu kú kinh doanh cña vèn l­u ®éng trong mét n¨m. NÕu hÖ sè vßng lu©n chuyÓn cµng lín th× doanh nghiÖp sö dông vèn l­u ®éng cµng cã hiÖu qu¶. Vµ hÖ sè nµy còng cho biÕt cø mét ®ång VL§ th× thu ®­îc bao nhiªu ®ång doanh thu. Kú lu©n chuyÓn vèn = 360 Sè vßng lu©n chuyÓn Kú lu©n chuyÓn VL§ cµng ng¾n cã nghÜa lµ VL§ ®­îc sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n. Do tæng møc lu©n chuyÓn ®­îc céng dÇn c¶ kú ph©n tÝch nªn vßng quay chÞu ¶nh h­ëng bëi ®é dµi kú ph©n tÝch do dã ®Ó lo¹i trõ ¶nh h­ëng cña kú ph©n tÝch nªn sö dông chØ tiªu sè ngµy mét vßng lu©n chuyÓn. Muèn ®Èy m¹nh tèc ®é lu©n chuyÓn cña VL§ cÇn ph¶i t¨ng thu vµ gi¶m nhu cÇu vèn. Nh÷ng nguyªn nh©n ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. - T×nh h×nh cung cÊp nguyªn liÖu (sè l­îng, chÊt l­îng, thêi gian) t×nh h×nh dù tr÷ nguyªn liÖu dïng cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. - TiÕn ®é s¶n xuÊt kh«ng ®¶m b¶o, kü thuËt s¶n xuÊt l¹c hËu, trang thiÕt bÞ kh«ng ®ång bé, dÉn ®Õn ø ®äng s¶n phÈm dë dang, kÐo dµi chu kú s¶n xuÊt kinh doanh. - C«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm, chÊt l­îng s¶n phÈm vµ møc ®é phï hîp cña s¶n phÈm. - T×nh h×nh ph­¬ng thøc thanh to¸n, kh¶ n¨ng thu nî. c. C¸c chØ sè tµi chÝnh. C1.T×nh h×nh thanh to¸n: Khi ®i vµo ph©n tÝch t×nh h×nh thanh to¸n cña doanh nghiÖp, ta ph¶i x¸c ®Þnh c¸c kho¶n thu chi ®Ó thÊy ®­îc sù thùc vÒ mÆt tµi chÝnh. Khi ph©n tÝch t×nh h×nh thanh to¸n cña doanh nghiÖp ta ph¶i ®¸nh gi¸ ®­îc tÝnh hîp lý cña sù biÕn ®éng c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶, t×m nguyªn nh©n dÉn ®Õn bÊt lîi trong thanh to¸n nh»m gióp tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ngµy cµng v÷ng m¹nh. C2. Ph©n tÝch c¸c kho¶n ph¶i thu. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch lµ so s¸nh tû lÖ gi÷a tæng sã ph¶i thu vµ nguån vèn l­u ®éng tù cã ë ®Çu n¨m vµ cuèi n¨m, nÕu cuèi n¨m t¨ng so víi ®Çu n¨m th× cã ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Õn tµi chÝnh cña doanh nghiÖp vµ ng­îc l¹i. Tû lÖ gi÷a tæng sè ph¶i thu vµ VL§ tù cã = Tæng sè nî ph¶i thu x 100% Tæng sè vèn l­u ®éng tù cã C3. Ph©n tÝch c¸c kho¶n ph¶i tr¶: Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch còng gièng nh­ ph©n tÝch c¸c kho¶n ph¶i thu. NÕu thÊy tû lÖ ®ã t¨ng th× chøng tá t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ®ang gÆp khã kh¨n ¶nh h­ëng xÊu ®Õn kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp. Tû lÖ gi÷a tæng sè nî ph¶i tr¶ vµ VL§ tù cã = Tæng sè nî ph¶i tr¶ x 100% Tæng sè vèn l­u ®éng tù cã Ta ph¶i t×m ra ®­îc nh÷ng nguyªn nh©n ¶nh h­ëng ®Õn t×nh h×nh chi tr¶ ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý, ®Æc biÖt ®èi víi c¸c kho¶n nî ®· ®Õn h¹n hay qu¸ h¹n. C4. Ph©n tÝch kh¶ n¨ng thanh to¸n. Doanh nghiÖp cã thÓ dïng toµn bé tiÒn mÆt, tiÒn göi ng©n hµng vµ c¸c kho¶n ph¶i thu ®Ó tr¶ nî. Trong tr­êng hîp tÊt c¶ c¸c kho¶n trªn kh«ng ®ñ thanh to¸n th× doanh nghiÖp ph¶i b¸n vËt t­ hµng ho¸ thËm chÝ c¶ TSC§ ®Ó thanh to¸n nî. §Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thanh to¸n ta dïng c¸c chØ tiªu sau: HÖ sè thanh to¸n = Sè tiÒn cã thÓ dïng trong thanh to¸n Sè tiÒn ph¶i thanh to¸n NÕu hÖ sè thanh to¸n >1 chøng tá doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng thanh to¸n. NÕu hÖ sè thanh to¸n <1 doanh nghiÖp kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî t×nh h×nh tµi chÝnh kh«ng tèt. §Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn thêi cña doanh nghiÖp ta dïng hÖ sè: HÖ sè thanh to¸n hiÖn thêi = Tµi s¶n l­u ®éng Tæng nî ®Õn h¹n Trong mét sè tr­êng hîp hÖ sè nµy cao, song ch­a ph¶n ¸nh ®óng n¨ng lùc thanh to¸n cña doanh nghiÖp do vËt t­ hµng ho¸ ø ®äng, kh«ng ph¶i lóc nµo còng chuyÓn thµnh tiÒn ®­îc HÖ sè thanh to¸n cÊp thêi = Tæng sè TSC§ - TS dù tr÷ Tæng nî ®Õn h¹n b. Ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông vèn vµ tµi s¶n t¹i Tr¹m vèn vµ qu¶n lý vèn, tµi s¶n. Theo b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña Tr¹m ta sÏ ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®éng vÒ vèn vµ tµi s¶n cña Tr¹m nh­ sau: - Gi¸ trÞ TSL§ cuèi n¨m 2001 lµ 1912450274 ®ång so víi ®Çu n¨m lµ 1763054100 ®ång t¨ng 149396 174 ®ång vµ t­¬ng øng t¨ng 8,5%. Trong ®ã: - TiÒn mÆt tån quý t¨ng 29754205 ®ång Nh­ vËy kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp t¨ng lªn. - Tµi s¶n dù tr÷ (hµng tån) t¨ng 53057125 ®ång ®©y lµ ®iÒu bÊt lîi cho doanh nghiÖp, nã lµm t¨ng chi phÝ b¶o qu¶n hµng ho¸ vµ t¨ng l­îng vèn bÞ ø ®äng lªn. - C¸c kho¶n ph¶i thu t¨ng 66584844 ®ång ®©y lµ mét dÊu hiÖu kh«ng tèt cho doanh nghiÖp vµ l­îng vèn cña doanh nghiÖp bÞ ®¬n vÞ kh¸c chiÕm dông. §Ó hiÓu thªm vÒ t×nh h×nh VL§ cña Tr¹m ta xÐt b¶ng so s¸nh sau: §VT: VN§ N¨m 2000 2001 Sè d­ ®Çu kú 1625724284 1763054100 Sè d­ cuèi kú 1763054100 1912450274 Chªn lÖch + 137328816 + 149396174 Qua t×nh h×nh trªn ta thÊy doanh nghiÖp ph¶i t×m gi¶i ph¸p ®Ó thu håi vèn nhanh h¬n ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng bÞ chiÕm dông vèn kinh doanh. MÆt kh¸c doanh nghiÖp cÇn ®Èy m¹nh kh©u tiªu thô ®Ó gi¶m l­îng hµng tån kho, t¹o ®iÒu kiÖn cho vèn ®­îc quay vßng nhanh ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. - C¸c chØ tiªu vÒ vèn l­u ®éng + Tèc ®é lu©n chuyÓn VL§ n¨m 2000 = Doanh thu = 18904965240 = 11,2 vßng VL§ b×nh qu©n 1694389192 + Tèc ®é lu©n chuyÓn VL§ n¨m 2001 = 21.900.054.000 = 11,2 vßng 1837752187 Qua ®©y ta cã thÓ nhËn xÐt r»ng tèc ®é lu©n chuyÓn cña VL§ n¨m 2001 ®· t¨ng so víi n¨m 2000 (cô thÓ t¨ng 0,7 vßng). §iÒu nµy cho ta thÊy r»ng t¨ng VL§ n¨m 2000 lµ chÊp nhËn ®­îc, v× tèc ®é t¨ng ¶u nã nhá h¬n so víi tèc ®é t¨ng cña doanh thu. Vµ còng chÝnh v× ®iÒu nµy mµ kú lu©n chuyÓn cña VL§ n¨m 2001, ®· rót ng¾n h¬n so víi n¨m 2000. 360 - 360 = 1,89 11,2 11,9 - ChØ tiªu lîi nhuËn trªn vèn l­u ®éng. N¨m 2000 = 312536820 = 0,18 1694389192 N¨m 2001 = 352735015 = 0,19 1837752187 Ta thÊy cø mét ®ång vèn bá ra kinh doanh trong n¨m th× thu ®­îc 0,19 ®ång lîi nhuËn vµ ta cã thÓ kÕt luËn r»ng vèn l­u ®éng cña n¨m 2000 khi bá ra kinh doanh cã hiÖu qu¶ cao h¬n n¨m 1999, vµ cô thÓ t¨ng 0,01 ®ång lîi nhuËn. C. Tµi s¶n cè ®Þnh vµ vèn cè ®Þnh. C1. Mét sè kh¸i niÖm: TSC§ lµ nh÷ng t­ liÖu lao ®éng chñ yÕu tham gia trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp mµ nã cã ®ñ 2 ®iÒu kiÖn sau: - Cã gi¸ trÞ tõ 5.000.000 ®ång trë lªn. - Cã thêi gian sö dông trªn mét n¨m. Nh÷ng ®Æc ®iÓm cña TSC§ - Tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt. - Gi÷ nguyªn h×nh thøc vËt chÊt vµ ®Æc tÝnh sö dông. - Gi¸ trÞ ®­îc chuyÓn dÇn vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nh÷ng ®Æc ®iÓm cña VC§. Trong qu¸ tr×nh sö dông VC§ tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt vµ lu©n chuyÓn dÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm - Vèn cè ®Þnh hoµn thµnh 1 vßng tuÇn hoµn khi TSC§ hÕt thêi h¹n sö dông. Quy m« cña vèn cè ®Þnh vµ tr×nh ®é qu¶n lý VC§ lµ nh©n tè ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn trang bÞ kü thuËt do ®ã viÖc qu¶n lý VC§ ®ßi hái hÕt søc chÆt chÏ vµ hîp lý. C2. Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh. Ph©n lo¹i gióp cho viÖc qu¶n lý vµ sö dông ®­îc dÔ dµng nªn ng­êi ta dùa vµo nh÷ng tiªu chuÈn nhÊt ®Þnh ®Ó ph©n chia TSC§ thµnh c¸c lo¹i. Cã rÊt nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i kh¸c nhau. - C¨n cø vµo h×nh th¸i biÓu hiÖn gåm 2 lo¹i. 1. TSC§ h÷u h×nh: Lµ nh÷ng tµi s¶n kh«ng thÓ biÓu hiÖn b»ng hiÖn vËt cô thÓ mµ thÓ hiÖn b»ng nh÷ng kho¶n gi¸ trÞ ®Çu t­ tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh­ chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp, uy tÝn, nh·n hiÖu, b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ. T¸c dông cña c¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho ng­êi qu¶n lý thÊy ®­îc mét c¸ch tæng thÓ vÒ c¬ cÊu TSC§ tõ ®ã lµm c¨n cø quan träng ®Ó ra c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t­ vµ biÖn ph¸p qu¶n lý sö dông cho phï hîp. - C¨n cø vµo t×nh h×nh sö dông gåm 3 lo¹i. - TSC§ ®ang dïng: §©y lµ nh÷ng tµi s¶n ®ang trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh t¹o ra s¶n phÈm trong doanh nghiÖp tû träng TSC§ ®ang dïng cµng lín th× hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n cµng cao. - TSC§ kh«ng cÇn dïng: §©y lµ nh÷ng tµi s¶n h­ háng kh«ng sö dông ®­îc hoÆc sö dông ®­îc th× l¹i l¹c hËu vÒ mÆt kü thuËt. - TSC§ ch­a cÇn dïng: Lµ lo¹i tµi s¶n do nguyªn nh©n chñ quan, kh¸ch quan ch­a kÓ ®­a vµo sö dông ®­îc nh­ tµi s¶n dù tr÷, tµi s¶n mua s¾m t¸c dông cña c¸c ph©n lo¹i nµy gióp cho ng­êi qu¶n lý thÊy ®­îc kh¸i qu¸t t×nh h×nh huy ®éng vµ sö dông TSC§ còng nh­ chÊt l­îng hiÖu qu¶ cña TSC§, tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ph©n tÝch kiÓm tra ®¸nh gi¸ tiÒm lùc cÇn khai th¸c. Còng nh­ viÖc gióp cho c¬ quan cÊp trªn cã kÕ ho¹ch ®iÒu chuyÓn thanh lý nh÷ng TSC§ mµ ®¬n vÞ kh«ng cÇn ®Õn ®¬n vÞ kh¸c cã nhu cÇu. - C¨n cø vµo c«ng dông kinh tÕ gåm 2 lo¹i. + TSC§ dïng trong s¶n xuÊt kinh doanh: Lµ nh÷ng TSC§ trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, nh­ nhµ, m¸y mãc thiÕt bÞ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i. - TSC§ dïng ngoµi s¶n xuÊt kinh doanh lµ TSC§ dïng vµo c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh phô trî cña doanh nghiÖp vµ c¸c tµi s¶n kh«ng mang tÝnh chÊt s¶n xuÊt, nh­ nhµ cöa, m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô cho s¶n xuÊt kinh doanh phô trî, c¸c c«ng tr×nh phóc lîi vµ tµi s¶n cho thuª. - C¨n cø vµo quyÒn së h÷u gåm 2 lo¹i: + TSC§ tù cã: Lµ nh÷ng tµi s¶n ®­îc x©y dùng mua s¾m b»ng nguån vèn tù cã, do Nhµ n­íc cÊp, nguån vèn liªn doanh. + TSC§ ®i thuª ngoµi: Lµ nh÷ng tµi s¶n mµ doanh nghiÖp ®i thuª ngoµi c¸c ®¬n vÞ kh¸c. T¸c dông cña c¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho doanh nghiÖp cã ph­¬ng h­íng ®Çu t­ hîp lý. Nh÷ng tµi s¶n nµo cÇn mua s¾m nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh nµo cÇn thuª ngoµi ®Ó cã hiÖu qu¶ cao. C3. T×nh h×nh tµi s¶n cè ®Þnh, t¹i Tr¹m. Tr¹m kinh doanh- xuÊt nhËp khÈu Tõ S¬n víi chøc n¨ng lµ thu mua c¸c hµng n«ng l©m s¶n tõ c¸c nguån cung øng vÒ, råi thùc hiÖn c«ng viÖc gia c«ng t¸i chÕ vµ tiªu thô. Do tÝnh chÊt ho¹t ®éng lµ mua vÒ råi b¸n lµ chñ yÕu nªn sè l­îng TSC§ cña Tr¹m kh«ng lín. Vµ nã ®­îc chia thµnh c¸c nhãm sau: - Kho chøa, b¶o qu¶n. - Nhµ ph©n x­ëng, v¨n phßng lµm viÖc. - Nhµ kh¸c. - Hai c©y x¨ng, dÇu. - ThiÕt bÞ v¨n phßng vµ ph­¬ng tiÖn sö dông kh¸c. T×nh h×nh sö dông tµi s¶n cè ®Þnh cña Tr¹m n¨m 2001 Tªn tµi s¶n Nguyªn gi¸ (®ång) 1. Kho chøa b¶o qu¶n 21 056 366 2. Ph©n x­ëng v¨n phßng 132 489 209 3. Nhµ kh¸c 108 111 000 4. Hai c©y x¨ng, dÇu 154 880 000 5. ThiÕt bÞ v¨n phßng 169 800 000 Ph­¬ng tiÖn sö dông kh¸c Tæng 576 536 575 Tr¹m ®· ®­a ra quyÕt ®Þnh khÊu hao TSC§ nh­ sau: - §èi víi TSC§ mua s¾m ë th¸ng nµy th× th¸ng sau míi tÝnh khÊu hao. TÊt c¶ mäi TSC§ hiÖn cã ®Òu ph¶i trÝch khÊu hao. Vµ Tr¹m thùc hiÖn kÕ to¸n vµo cuèi c¸c n¨m. Ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao cña Tr¹m lµ tÝnh khÊu hao theo ®­êng th¼ng. C«ng thøc Sè tiÒn khÊu hao = Nguyªn gi¸ TSC§ x Tû lÖ khÊu hao c¬ b¶n x HÖ sè thay ®æi (nÕu cã) T×nh h×nh khÊu hao TSC§ t¹i Tr¹m n¨m 2001 ChØ tiªu Sè tiÒn khÊu hao Tû träng % 1. Kho 1782418 3,4 2. Nhµ x­ëng v¨n phßng 8 832 613 16,7 3. Nhµ kh¸c 7 737 367 14,6 4. Hai c©y x¨ng, dÇu 17 208 889 32,5 5. Tµi s¶n kh¸c 17 387 096 32,8 Tæng 52 948 283 100 Qua b¶ng ta thÊy tæng sè tiÒn khÊu hao TSC§ trong n¨m 2000 cña Tr¹m lµ 52948283 ®ång. Trong ®ã: TSC§ dïng cho kho lµ 1 782 418 ® chiÕm 3,4% tæng sè tiÒn khÊu hao. KhÊu hao tµi s¶n dïng cho nhµ x­ëng vµ v¨n phßng lµm viÖc lµ 8 832 613 ®ång chiÕm 16,7%. - KhÊu hao cho nhµ kh¸c lµ : 7 737 267 chiÕm 14,6% - KhÊu hao cho c¸c tµi s¶n kh¸c lµ 17 387 096 chiÕm 32,8%. Ph©n phèi khÊu hao c¬ b¶n cña Tr¹m theo nguån h×nh thµnh. Tµi s¶n cè ®Þnh cña Tr¹m ®­îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån chñ yÕu sau: - Nguån do ng©n s¸ch cÊp. - Nguån do tù bæ sung (do c«ng ty XNK B¾c Ninh cÊp) - Nguån vay kh¸c. HiÖn nay TSC§ cña Tr¹m do ng©n s¸ch cÊp lµ t­¬ng ®èi lín, chiÕm 34,7% cßn 45% do c«ng ty XNK B¾c Ninh cÊp, sè cßn l¹i ®­îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån kh¸c. Do vËy nÕu Tr¹m kh«ng ®­îc tù chñ trong viÖc mua s¾m, ®Çu tõ ®æi míi trang thiÕt bÞ mµ ®Òu ph¶i phô thuéc vµo c«ng ty. d. T×nh h×nh qu¶n lý VC§ vµ TSC§ t¹i Tr¹m kinh doanh- xuÊt nhËp khÈu Tõ S¬n. Do ®Æc ®iÓm cña lÜnh vùc ho¹t ®éng nªn VC§ cña Tr¹m chiÕm tû träng kh«ng lín trong tæng vèn kinh doanh. Song nã gi÷ vai trß quan träng trong viÖc b¶o ®¶m ho¹t ®éng cña Tr¹m ®¹t hiÖu qu¶ cao. D1. Qu¶n lý TSC§ vµ VC§ qu¶n lý vÒ mÆt hiÖn vËt: Tr¹m dïng chÕ ®é cÊp tµi s¶n. Tr¹m ®· giao quyÒn qu¶n lý vµ sö dông cho tõng bé phËn cô thÓ. Qu¶n lý vÒ mÆt gi¸ trÞ: Bé phËn kÕ to¸n sö dông hÖ thèng hîp lý, ®Çy ®ñ ®Ó theo dâi sù biÕn ®éng cña tõng lo¹i tµi s¶n. Tr¹m tiÕn hµnh kiÓm tra, kiÓm kª toµn bé tµi s¶n theo ®Þnh kú, gióp cho viÖc qu¶n lý TSC§ ®¹t hiÖu qu¶ tèt. D2. Qu¶n lý quü khÊu hao. Qua viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh khÊu hao TSC§ ë trªn ta thÊy doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn t­¬ng ®èi chÆt chÏ trong viÖc khÊu hao TSC§ vµ doanh nghiÖp ®· ¸p dông tû lÖ khÊu hao theo quyÕt ®Þnh 507TC/DTXD cña Bé Tµi chÝnh mét c¸ch linh ho¹t vµ theo s¸t ®Æc ®iÓm thùc tÕ cña ®¬n vÞ nh»m thu håi vèn mét c¸ch ®Çy ®ñ, ®¶m b¶o viÖc t¸i s¶n xuÊt TSC§ theo ®Þnh kú phßng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp tiÕn hµnh thanh to¸n mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c sè khÊu hao c¬ b¶n. - Toµn bé sè khÊu hao c¬ b¶n do nguån vèn ng©n s¸ch cÊp th× tr¹m tiÕn hµnh nép ®Çy ®ñ. - Sè tiÒn khÊu hao tõ nguån vèn tù cã ®­îc quyÒn ®Ó l¹i bæ sung vµo vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n. d3. Qu¶n lý nguån vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n. Nguån vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n cña Tr¹m ®­îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån sau: - Quü khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt . - Quü khÊu hao c¬ b¶n. - Tõ lîi nhuËn - CÊp ph¸t cña ng©n s¸ch. Nguån vèn nµy ®­îc sö dông cho c¸c tr­êng hîp sau: - Dïng mua s¾m TSC§. - Bæ sung quü xÝ nghiÖp. - Nép khÊu hao cã b¶n cho Nhµ n­íc. - Tr¶ nî vay. §Ó thÊy râ t×nh h×nh qu¶n lý vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n cña Tr¹m ta ®i vµo ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®éng nguån vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n qua b¶ng sau: T×nh h×nh biÕn ®éng nguån vèn ®Çu t­ XDCB t¹i Tr¹m qua 2 n¨m ChØ tiªu N¨m 2000 N¨m 2001 Sè d­ ®Çu kú 231 057 200 218 851 725 T¨ng trong kú 124 039 875 127 075 320 Gi¶m trong kú 136 245 350 112 137 400 Sè d­ cuèi kú 218 851 725 234 789 645 Nh×n vµo b¶ng ta thÊy sè d­ ®Çu kú vµ cuèi kú cña nguån vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n cã sù biÕn ®éng kh«ng lín l¾m cô thÓ: Sè d­ ®Çu kú n¨m 2001 lµ 218 851 725 so víi n¨m 2000 lµ 231 057 200 ®· gi¶m 12 205 475. Nh­ng cuèi n¨m 2001 l¹i t¨ng lµ 234 789 645 t¨ng thªm lµ 15 937 920 so víi ®Çu n¨m. - Nguån vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n t¨ng do khÊu hao ®Ó l¹i vµ do ng©n s¸ch cÊp. Nguån vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n gi¶m do dïng ®Ó tr¶ nî vay vµ bæ sung vµo quü xÝ nghiÖp. Tãm l¹i: Ta cã thÓ kÕt luËn r»ng nguån vèn x©y dùng c¬ b¶n cña Tr¹m ®· ®­îc tÝch luü, bæ sung ®Ó ®¸p øng kÕ ho¹ch mua s¾m TSC§. Nh×n chung viÖc qu¶n lý sö dông nguån vèn x©y dùng c¬ b¶n cña Tr¹m lµ tèt nªn cÇn ph¶i gi÷ v÷ng vµ ph¸t huy h¬n n÷a ®Ó gãp phÇn t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ë nh÷ng n¨m tiÕp theo. 3. Ho¹t ®éng thu mua qu¶n lý nguyªn vËt liÖu hµng ho¸ cña Tr¹m. Tr¹m cã m« h×nh ho¹t ®éng khÐp kÝn tõ kh©u thu mua - vËn chuyÓn gia c«ng chÕ t¸c - b¶o qu¶n xuÊt khÈu. Tr¹m tù lo liÖu c¸c yÕu tè mua vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh - xuÊt nhËp khÈu cña m×nh, do Tr¹m cã ho¹t ®éng chñ yÕu lµ xuÊt khÈu hµng n«ng l©m s¶n nªn cã rÊt nhiÒu lîi thÕ nh­ lµ nguån nguyªn liÖu dåi daß da d¹ng vµ t­¬ng ®èi æn ®Þnh. MÆt kh¸c do kh«ng ph¶i bá ngo¹i tÖ ®Ó mua c¸c nguyªn liÖu cho viÖc gia c«ng t¸c chÕ xuÊt khÈu nªn Tr¹m còng thuËn lîi trong thñ tôc mua. ViÖc thu mua nguyªn liÖu tõ thÞ tr­êng trong n­íc th­êng cã Ýt biÕn ®éng ®Õn vÒ cung cÇu, gi¸ c¶, nhê ®ã mµ Tr¹m cã thÓ chñ ®éng thu mua c¸c hµng n«ng l©m s¶n. Do nguyªn liÖu lµ n«ng l©m s¶n: QuÕ, Håi, h¹t sen, l¹c nh©n…. chóng cã tÝnh mïa vô râ rÖt nguån hµng vµ gi¸ c¶ cã sù biÕn ®éng theo. V× vËy trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh Tr¹m ph¶i tuú theo tõng mïa vô mµ cã c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu phï hîp. Tuy nhiªn trong nÒn kinh tÕ n­íc ta ®ang cã sù chuyÓn dÞch tõ c¬ chÕ quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr­êng. §Æc biÖt tõ n¨m 1993 trë l¹i ®©y th× nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng b¾t ®Çu chiÕm lÜnh x©m nhËp vµo toµn bé mäi lÜnh vùc kinh doanh. Do vËy trong lÜnh vùc thu mua, tiªu thô hµng n«ng l©m s¶n cña Tr¹m nãi riªng vµ cña c«ng ty nãi chung ®· ph¶i chÞu sù c¹nh tranh gay g¾t cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c. Nªn ho¹t ®éng thu mua hµng n«ng s¶n cña Tr¹m còng cã khi gÆp nh÷ng khã kh¨n vµ bÊt lîi. ChÝnh v× vËy mµ Tr¹m ®· x¸c ®Þnh kh©u thu mua nguyªn liÖu hµng n«ng l©m s¶n lµ mét kh©u quan träng cña Tr¹m. §Ó thùc hiÖn tèt kh©u thu mua hµng n«ng l©m s¶n th× Tr¹m ph¶i b¶o ®¶m ®­îc c¸c ®iÒu kiÖn sau: - Tr¹m ph¶i cã mét l­îng VL§ hîp lý, tuú theo ®iÒu kiÖn thùc tÕ. Nh­ khi ®Õn vô thu ho¹ch th× l­îng vèn cÇn nhiÒu h¬n th× cã kh¶ n¨ng thu mua lín, v× th­êng lóc nµy lµ gi¸ rÎ nhÊt. - Tr¹m ph¶i x©y dùng ®­îc mét kªnh thu mua réng khÆp ®Ó thùc hiÖn chiÕn l­îc ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm vµ n¾m b¾t ®­îc sù biÕn ®éng trong thÞ tr­êng ®Ó cã gi¶i ph¸p kÞp thêi. - Tr¹m ph¶i cã mét hÖ thèng kho b¶o qu¶n hµng ho¸ tèt. - Ph¶i linh ho¹t trong lÜnh vùc giao dÞch vµ h×nh thøc thanh to¸n ®Ó gi÷ uy tÝn ®èi víi b¹n hµng. - Nh­ sau khi ®· thùc hiÖn ®­îc kh©u thu mua tèt. V× cÇn ®ßi hái Tr¹m ph¶i tæ chøc kh©u qu¶n lý kh«ng tèt ®Ó g©y thÊt tho¸t vÒ sè l­îng, xuèng cÊp vÒ chÊt l­îng th× nã sÏ xo¸ bá hoµn toµn kÕt qu¶ tèt cña kh©u thu mua. NhËn thøc ®­îc vÊn ®Ò nµy Tr¹m ®· rÊt chó träng trong viÖc qu¶n lý hµng n«ng l©m s¶n thu mua vÒ. §Ó qu¶n lý vÒ mÆt sè l­îng. Tr¹m ®· thùc hiÖn c«ng t¸c nghiÖp vô giao nhËn xuÊt nhËp theo ®óng nguyªn t¾c, râ rµng vµ døt kho¸t. VÒ mÆt chÊt l­îng Tr¹m ®· tu©n thñ thùc hiÖn ®Çy ®ñ mäi ®iÒu kiÖn ®èi víi tõng mÆt hµng. Mäi kh©u nh­ vËn chuyÓn, bèc xÕp thùc hiÖn theo ®óng nguyªn t¾c "nhanh vµ nhÑ" kh«ng ®Ó hµng ho¸ n«ng l©m s¶n bÞ dËp, n¸t. Nªn ho¹t ®éng thu mua hµng n«ng s¶n cña Tr¹m còng cã khi gÆp nh÷ng khã kh¨n vµ bÊt lîi. ChÝnh v× vËy mµ Tr¹m ®· x¸c ®Þnh kh©u thu mua nguyªn liÖu hµng n«ng l©m s¶n lµ mét kh©u quan träng cña Tr¹m. §Ó thùc hiÖn tèt kh©u thu mua hµng n«ng l©m s¶n th× Tr¹m ph¶i b¶o ®¶m ®­îc c¸c ®iÒu kiÖn sau: - Tr¹m ph¶i cã mét l­îng VL§ hîp lý, tuú theo ®iÒu kiÖn thùc tÕ. Nh­ khi ®Õn vô thu ho¹ch th× l­îng vèn cÇn nhiÒu h¬n th× cã kh¶ n¨ng thu mua lín, v× th­êng lóc nµy lµ gi¸ rÎ nhÊt. - Tr¹m ph¶i x©y dùng ®­îc mét kªnh thu mua réng khÆp ®Ó thùc hiÖn chiÕn l­îc ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm vµ n¾m b¾t ®­îc sù biÕn ®éng trong thÞ tr­êng ®Ó cã gi¶i ph¸p kÞp thêi. - Tr¹m ph¶i cã mét hÖ thèng kho b¶o qu¶n hµng ho¸ tèt. - Ph¶i linh ho¹t trong lÜnh vùc giao dÞch vµ h×nh thøc thanh to¸n ®Ó gi÷ uy tÝn ®èi víi b¹n hµng. - Nh­ sau khi ®· thùc hiÖn ®­îc kh©u thu mua tèt. V× cÇn ®ßi hái Tr¹m ph¶i tæ chøc kh©u qu¶n lý kh«ng tèt ®Ó g©y thÊt tho¸t vÒ sè l­îng, xuèng cÊp vÒ chÊt l­îng th× nã sÏ xo¸ bá hoµn toµn kÕt qu¶ tèt cña kh©u thu mua. NhËn thøc ®­îc vÊn ®Ò nµy Tr¹m ®· rÊt chó träng trong viÖc qu¶n lý hµng n«ng l©m s¶n thu mua vÒ. §Ó qu¶n lý vÒ mÆt sè l­îng. Tr¹m ®· thùc hiÖn c«ng t¸c nghiÖp vô giao nhËn xuÊt nhËp theo ®óng nguyªn t¾c, râ rµng vµ døt kho¸t. VÒ mÆt chÊt l­îng Tr¹m ®· tu©n thñ thùc hiÖn ®Çy ®ñ mäi ®iÒu kiÖn ®èi víi tõng mÆt hµng. Mäi kh©u nh­ vËn chuyÓn, bèc xÕp thùc hiÖn theo ®óng nguyªn t¾c "nhanh vµ nhÑ" kh«ng ®Ó hµng ho¸ n«ng l©m s¶n bÞ dËp, n¸t. Tãm l¹i:. Nªn ho¹t ®éng thu mua hµng n«ng s¶n cña Tr¹m còng cã khi gÆp nh÷ng khã kh¨n vµ bÊt lîi. ChÝnh v× vËy mµ Tr¹m ®· x¸c ®Þnh kh©u thu mua nguyªn liÖu hµng n«ng l©m s¶n lµ mét kh©u quan träng cña Tr¹m. §Ó thùc hiÖn tèt kh©u thu mua hµng n«ng l©m s¶n th× Tr¹m ph¶i b¶o ®¶m ®­îc c¸c ®iÒu kiÖn sau: - Tr¹m ph¶i cã mét l­îng VL§ hîp lý, tuú theo ®iÒu kiÖn thùc tÕ. Nh­ khi ®Õn vô thu ho¹ch th× l­îng vèn cÇn nhiÒu h¬n th× cã kh¶ n¨ng thu mua lín, v× th­êng lóc nµy lµ gi¸ rÎ nhÊt. - Tr¹m ph¶i x©y dùng ®­îc mét kªnh thu mua réng khÆp ®Ó thùc hiÖn chiÕn l­îc ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm vµ n¾m b¾t ®­îc sù biÕn ®éng trong thÞ tr­êng ®Ó cã gi¶i ph¸p kÞp thêi. - Tr¹m ph¶i cã mét hÖ thèng kho b¶o qu¶n hµng ho¸ tèt. - Ph¶i linh ho¹t trong lÜnh vùc giao dÞch vµ h×nh thøc thanh to¸n ®Ó gi÷ uy tÝn ®èi víi b¹n hµng. - Nh­ sau khi ®· thùc hiÖn ®­îc kh©u thu mua tèt. V× cÇn ®ßi hái Tr¹m ph¶i tæ chøc kh©u qu¶n lý kh«ng tèt ®Ó g©y thÊt tho¸t vÒ sè l­îng, xuèng cÊp vÒ chÊt l­îng th× nã sÏ xo¸ bá hoµn toµn kÕt qu¶ tèt cña kh©u thu mua. NhËn thøc ®­îc vÊn ®Ò nµy Tr¹m ®· rÊt chó träng trong viÖc qu¶n lý hµng n«ng l©m s¶n thu mua vÒ. §Ó qu¶n lý vÒ mÆt sè l­îng. Tr¹m ®· thùc hiÖn c«ng t¸c nghiÖp vô giao nhËn xuÊt nhËp theo ®óng nguyªn t¾c, râ rµng vµ døt kho¸t. VÒ mÆt chÊt l­îng Tr¹m ®· tu©n thñ thùc hiÖn ®Çy ®ñ mäi ®iÒu kiÖn ®èi víi tõng mÆt hµng. Mäi kh©u nh­ vËn chuyÓn, bèc xÕp thùc hiÖn theo ®óng nguyªn t¾c "nhanh vµ nhÑ" kh«ng ®Ó hµng ho¸ n«ng l©m s¶n bÞ dËp, n¸t. Tãm l¹i: Kh©u thu mua, qu¶n lý hµng n«ng l©m s¶n cña Tr¹m ®­îc thùc hiÖn t­¬ng ®èi tèt nã ®· gãp phÇn kh«ng nhá vµo hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña Tr¹m. Viii. tæ chøc h¹ch to¸n (kÕ to¸n thèng kª nghiÖp vô) cña tr¹m kinh doanh - xuÊt nhËp khÈu tõ s¬n. 1. Bé m¸y kÕ to¸n. a. H×nh thøc tæ chøc c«ng t¸c. Tr¹m ®· vµ ®ang vËn dông h×nh thøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp trung, toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n cña Tr¹m, toµn bé c¸c nghiÖp vô tõ lËp chøng tõ, sæ s¸ch kÕ to¸n, chi tiÕt tæng hîp, lËp b¸o c¸o ®­îc thùc hiÖn t¹i Phßng kÕ to¸n. b. Bé m¸y kÕ to¸n cña Tr¹m. Phßng kÕ to¸n, tµi vô ®­îc bè trÝ nh­ sau: - KÕ to¸n tr­ëng cã nhiÖm vô tæ chøc ®iÒu hµnh toµn bé hÖ thèng kÕ to¸n cña Tr¹m. Lµm tham m­u cho ban l·nh ®¹o vÒ ho¹t ®éng kinh doanh, tæ chøc kiÓm tra kÕ to¸n trong néi bé Tr¹m. Khi quyÕt to¸n ®· ®­îc lËp xong kÕ to¸n tr­ëng cã nhiÖm vô thuyÕt minh, ph©n tÝch, gi¶i thÝch kÕt qu¶ kinh doanh vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm mäi sè liÖu trong b¶ng quyÕt to¸n. Ngoµi ra kÕ to¸n tr­ëng ph¶i lu«n gi¸m s¸t, ®«n ®èc viÖc nép c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh kÕ to¸n theo ®óng quy ®Þnh cña Tr¹m. - KÕ to¸n vËt t­: Cã nhiÖm vô gi¸m s¸t viÖc thu mua vËt t­, hµng ho¸, b¶o qu¶n kho, t×nh h×nh sö dông vµ cung cÊp sè liÖu phôc vô cho viÖc kiÓm kª ®Þnh kú theo chÕ ®é kû luËt tµi chÝnh quy ®Þnh ®èi víi ®¬n vÞ cung cÊp sè liÖu cho viÖc kÕ to¸n chi phÝ. - KÕ to¸n c«ng nî theo dâi viÖc thanh to¸n trong c¸c ®èi t¸c cã quan hÖ mua b¸n víi Tr¹m (kÕ to¸n c«ng nî bªn ngoµi) vµ cßn theo dâi viÖc t¹m øng, thanh to¸n t¹m øng, c¸c kho¶n thu chi mang tÝnh chÊt néi bé trong c«ng nh©n viªn vµ Tr¹m trong Tr¹m víi c«ng ty (kÕ to¸n c«ng nî néi bé). - KÕ to¸n tiÒn mÆt: Víi nhiÖm vô ghi phiÕu thu, chi theo ®óng môc ®Ých vµ theo dâi tiÒn göi ng©n hµng. - KÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô: Cã nhiÖm vô ph¶n ¸nh vµ kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng cña hµng ho¸ xuÊt khÈu, ph¶n ¸nh kiÓm tra t×nh h×nh tiªu thô hµng ho¸, x¸c ®Þnh ®óng doanh sè vµ kÕt qu¶ tiªu thô. - KÕ to¸n tæng hîp: Cã c¸c nhiÖm vô nh­: KÕ to¸n tiÒn l­¬ng, kinh tÕ chi phÝ, kÕ to¸n kho, ®ång thêi kiªm lu«n nhiÖm vô cña kÕ to¸n c«ng nî, kÕ to¸n XNK, kÕ to¸n TSC§ nh­ viÖc ph¶n ¸nh mua s¾m trang thiÕt bÞ, b¶o qu¶n sö dông c¸c TSC§. Ngoµi ra cßn ph¶i tæng hîp c¸c kho¶n h¹ch to¸n cña c¸c bé phËn kÕ to¸n l¹i víi nhau ®Ó lËp c¸c biÓu kÕ to¸n nh­ B¶ng tæng kÕt tµi s¶n, b¸o c¸o quyÕt to¸n. - Thñ quü: Cã nhiÖm vô cÊt gi­, thu chi c¸c kho¶n tiÒn mÆt liªn hÖ trùc tiÕp víi ng©n hµng trong viÖc göi hoÆc rót tiÒn mÆt, chÞu tr¸ch nhiÖm víi kÕ to¸n tr­ëng, ban l·nh ®¹o, ph¸p luËt, vÒ sù mÊt m¸t tiÒn khi x¶y ra S¬ ®å kÕ to¸n t¹i Tr¹m kinh doanh - xuÊt nhËp khÈu Tõ S¬n KÕ to¸n tr­ëng KÕ to¸n tæng hîp KÕ to¸n tiÒn mÆt KÕ to¸n c«ng nî KÕ to¸n thµnh phÈm, tiªu thô KÕ to¸n vËt t­ Thñ quü 2. C«ng t¸c kÕ to¸n. H×nh thøc kÕ to¸n mµ Tr¹m ®ang ¸p dông lµ h×nh thøc chøng tõ ghi sæ víi: - Chøng tõ gèc gåm: C¸c ho¸ ®¬n thuª xe, gi¸ nhËp vËt t­, phiÕu xuÊt vËt t­. - Chøng tõ gåm: PhiÕu thu, phiÕu chi tiÒn mÆt, phiÕu t¹m øng, phiÕu thanh to¸n t¹m øng. - Sæ s¸ch: Sæ quü, sæ chi tiÕt theo dâi c«ng nî, b¶ng kª khai chøng tõ ghi sæ, Sæ c¸i, b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, sæ chi tiÕt TSC§, vËt t­,…. ®ãng vµ tæng hîp chi tiÕt. S¬ ®å h×nh thøc Chøng tõ ghi sæ Sæ chi tiÕt B¶ng tæng hîp chi tiÕt Chøng tõ gèc. Chøng tõ ghi sæ Sæ quü Sæ c¸i B¸o biÓu kÕ to¸n B¶ng c©n ®èi ph¸t sinh Chó gi¶i: Ghi hµng ngµy Cuèi th¸ng hoÆc ®Þnh kú Quan hÖ ®èi chiÕu Nhê ¸p dông trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i nªn mäi c«ng t¸c kÕ to¸n cña Tr¹m ®Òu sö dông m¸y vi tÝnh. Mäi sè liÖu trªn c¸c chøng tõ kÕ to¸n ban ®Çu ®Òu ®­îc nhËp vµo m¸y vµ ®­îc tiÕn hµnh xö lý. Nhê viÖc sö dông m¸y vi tÝnh sÏ ®¶m b¶o cung cÊp kÞp thêi chÝnh x¸c c¸c th«ng tin kinh tÕ ®· xö lý cña kÕ to¸n cho l·nh ®¹o c¸c bé phËn liªn quan kh¸c vµ cã biÖn ph¸p chØ ®¹o kÞp thêi. Qua ®©y ta thÊy r»ng Tr¹m ®· sö dông h×nh thøc kÕ to¸n chøng tõ ghi sæ lµ hîp lý. ix. gi¸ thµnh vµ gi¸ c¶ s¶n phÈm cña tr¹m kinh doanh - xuÊt nhËp khÈu tõ s¬n. 1. Gi¸ thµnh. Gi¸ thµnh lµ mét chØ tiªu kinh tÕ quan träng trong ho¹t ®éng kinh tÕ cña doanh nghiÖp. Nã cã tÝnh tæng hîp, ph¶n ¸nh chÊt l­îng c«ng t¸c lµ th­íc ®o tr×nh ®é sö dông chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp,nã lµ c¨n cø ®Ó tÝnh lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. NÕu nã lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu kh¸c cña doanh nghiÖp vµ ®Ó tÝnh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Thùc ra gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ bao gåm tÊt c¶ c¸c kho¶n chi phÝ ®· tiªu hao trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh­ t­ liÖu s¶n xuÊt, tiÒn tr¶ l­¬ng, phô cÊp ngoµi l­¬ng vµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c phôc vô cho s¶n xuÊt. Trong thùc tÕ c¸c chi phÝ nµy ®­îc tÝnh theo th¸ng, quý, n¨m, vµ ®Òu ®­îc tÝnh b»ng tiÒn. Vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn lµ mét c¬ së quan träng ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ b¸n, nã lµ gi¸ b¸n thÊp nhÊt, th­êng th× bao giê gi¸ b¸n còng lín h¬n gi¸ thµnh. Song cã nh÷ng tr­êng hîp doanh nghiÖp ph¶i chÊp nhËn gi¸ b¸n b»ng gi¸ thµnh, thËm chÝ cßn thÊp h¬n gi¸ thµnh. §èi víi c¸c chi phÝ nµy th× ng­êi ta ®· c¨n cø vµo c«ng dông cña nã, trong s¶n xuÊt ng­êi ta chia chi phÝ thµnh nh÷ng kho¶n môc nhÊt ®Þnh. C¸c kho¶n nµy ®­îc dïng trong viÖc x¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®èi víi s¶n phÈm còng nh­ s¶n l­îng hµng ho¸. C¨n cø vµo kÕt cÊu c¸c kho¶n môc chi phÝ ®Ó x¸c ®Þnh h­íng vµ biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó thuËn lîi ®èi chiÕu gi÷a nh÷ng yÕu tè cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ c¸c kho¶n môc tÝnh gi¸ thµnh chung, cã thÓ s¾p xÕp nã theo b¶ng sau: YÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt C¸c kho¶n môc tÝnh gi¸ thµnh 1. Nguyªn liÖu mua ngoµi 1. Nguyªn vËt liÖu chÝnh 2. Nguyªn liÖu phô mua ngoµi 2. Nguyªn vËt liÖu phô 3. Nhiªn liÖu mua ngoµi 3. Nhiªn liÖu dïng vµo s¶n xuÊt 4. N¨ng l­îng mua ngoµi 4. N¨ng l­îng dïng vµo s¶n xuÊt 5. TiÒn l­¬ng c«ng nh©n viªn 5. TiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n SX 6. B¶o hiÓm x· héi cña CNV 6. BHXH cña c«ng nh©n viªn 7. KhÊu hao TSC§ 7. KhÊu hao TSC§ dïng vµo SX 8. C¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn 8. Chi phÝ qu¶n lý 9. ThiÖt h¹i vÒ ngõng SX vµ s¶n phÈm háng 10. Chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt §Ó ph©n bæ chi phÝ vµo gi¸ thµnh ng­êi ta chia ra chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp. Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ cã quan hÖ trùc tiÕp víi gi¸ thµnh s¶n xuÊt t¹o ra tõng lo¹i s¶n phÈm vµ ®­îc tÝnh trùc tiÕp vµo gi¸ thµnh cña ®¬n vÞ s¶n phÈm, chi phÝ trùc tiÕp bao gåm: + TiÒn l­¬ng vµ BHXH cña c«ng nh©n s¶n xuÊt. + Nguyªn vËt liÖu chÝnh, NVL phô dïng vµo s¶n xuÊt. + C«ng cô lao ®éng nhá dïng vµo s¶n xuÊt. + Nhiªn liÖu, ®éng lùc dïng vµo s¶n xuÊt. - Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ chi phÝ cã quan hÖ ®Õn ho¹t ®éng chung cña ph©n x­ëng, cña doanh nghiÖp vµ ®­îc tÝnh vµo gi¸ thµnh mét c¸ch gi¸n tiÕp b»ng ph­¬ng ph¸p ph©n bæ. Gi¸ thµnh s¶n phÈm: S¶n phÈm do c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra do xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña thÞ tr­êng, th«ng th­êng th× gi¸ c¶ do quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh nÕu cÇu lín h¬n cung th× gi¸ sÏ t¨ng vµ ng­îc l¹i, gi¸ c¶ chØ æn ®Þnh khi cung b»ng cÇu. Gi¸ c¶ cña s¶n phÈm lµ c¬ së ®Ó tÝnh thu nhËp do ho¹t ®éng tiªu thô cña s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Gi¸ c¶ cao th× thu nhËp tiªu thô cao vµ doanh nghiÖp ®¹t ®­îc môc ®Ých tèi ®a ho¸ lîi nhuËn cña m×nh nÕu c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng ®æi. VÒ nguyªn t¾c th× tr­íc hÕt gi¸ c¶ tiªu thô ph¶i ®¹t ®­îc nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt vµ chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm, ph¶i tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ gi¸ ®Çu vµo, gi¸ ®Çu ra ®Ó lµm c¬ së ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ h¬n toµn bé hao phÝ lao ®éng x· héi cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh. Tãm l¹i: Ta cã thÓ nãi gi¸ c¶ tiªu thô hµng ho¸ cã quan hÖ chÆt chÏ víi quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr­êng, cã quan hÖ chÆt chÏ víi gi¸ thµnh vµ lîi nhuËn. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh. C¨n cø vµo c¸c sè liÖu kho¶n môc ng­êi ta chia gi¸ thµnh nh­ sau: - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: §­îc x¸c ®Þnh khi b­íc vµo kinh doanh, nã ®­îc x¸c ®Þnh dùa vµo gi¸ thµnh thùc tÕ n¨m tr­íc vµ c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt cña ngµnh vµ xu h­íng míi cña yÕu tè ®Çu vµo ®­îc lËp trªn c¬ së hao phÝ vËt t­ vµ gi¸ kÕ ho¹ch trong kú .. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Nã mang tÝnh ®Æc tr­ng cña gi¸ thµnh kÕ ho¹ch nh­ng nã kh«ng ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së møc kÕ ho¹ch cña c¸c kú ®iÒu kiÖn mµ trªn c¬ së møc hiÖn hµnh cho tõng giai ®o¹n cña kú kinh doanh (th¸ng, quý), th«ng qua gi¸ thµnh ®Þnh møc mµ c¸c nhµ qu¶n lý x¸c ®Þnh kÞp thêi nh÷ng chªnh lÖch so víi ®Þnh møc ®Ó t×m ra biÖn ph¸p thÝch hîp nh»m gi¶m gi¸ thµnh. - Gi¸ thµnh thùc tÕ: Th­êng ®­îc x¸c ®Þnh vµo cuèi kú kinh doanh. Nã gåm toµn bé chi phÝ g¾n liÒn víi s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm nh­ng ®­îc lËp ra trªn c¬ së quy m« vµ gi¸ c¶ thùc tÕ cña c¸c chi phÝ ®· ph¸t sinh do mäi nguyªn nh©n. Theo ph¹m vi ta cã thÓ chia gi¸ thµnh ra c¸c lo¹i sau: Gi¸ thµnh ph©n x­ëng = Chi phÝ thùc tiÕp + KhÊu hao + Chi phÝ qu¶n lý ph©n x­ëng Trong ®ã chi phÝ trùc tiÕp gåm: Nguyªn vËt liÖu, nguyªn liÖu, ®éng lùc, tiÒn l­¬ng. - Chi phÝ khÊu hao gåm: KhÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ chuyªn dïng. - Chi phÝ qu¶n lý ph©n x­ëng: KhÊu hao ®å dïng phôc vô cho viÖc qu¶n lý, nhµ cöa, thiÕt bÞ thuéc ph¹m vi ph©n x­ëng gi¸ thµnh c«ng x­ëng: Zcx. Zcx = Zpx + Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp gåm: KhÊu hao hÖ thèng nhµ cöa, ph­¬ng tiÖn thiÕt bÞ phôc vô cho viÖc qu¶n lý, tiÒn l­¬ng cho c«ng nh©n viªn, qu¶n lý xÝ nghiÖp, ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é c«ng nh©n viªn. Gi¸ thµnh toµn bé: Ztb Ztb = Zcx + Chi phÝ tiªu thô Trong ®ã: Chi phÝ tiªu thô lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt nh­ tiÒn c«ng vËn chuyÓn hµng ho¸, khÊu hao ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, chi phÝ qu¶ng c¸o b¸n hµng. 2. C¸ch x¸c ®Þnh gi¸ thµnh cña Tr¹m kinh doanh - xuÊt nhËp khÈu Tõ S¬n. Do lÜnh vùc ho¹t ®éng cña Tr¹m lµ kinh doanh - xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ nªn ta cã thÓ kÕt luËn ngay ®­îc lµ ho¹t ®éng cña Tr¹m mang tÝnh chÊt th­¬ng m¹i lµ chÝnh, tøc lµ mua vÒ råi b¸n lµ chñ yÕu chø kh«ng cã kh©u s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. ChÝnh v× ®Æc ®iÓm nµy nªn c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cña Tr¹m còng rÊt ®¬n gi¶n, ®Æc biÖt lµ c¸c hµng n«ng l©m s¶n kh«ng ph¶i qua kh©u gia c«ng t¸c chÕ. Song ë ®©y còng xin giíi thiÖu s¬ l­îc vÒ c¸ch tÝnh gi¸ thµnh hµng ho¸ cña ®¬n vÞ. - Gi¸ mua hµng ho¸, hµng n«ng l©m s¶n vÒ tíi Tr¹m. - Chi phÝ b¶o qu¶n, bèc dì, vËn chuyÓn. - Chi phÝ gia c«ng t¸i chÕ (nÕu cã) - Chi phÝ nguyªn liÖu phô (nÕu cã) - Chi phÝ bao gãi. -Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. TÝnh b×nh qu©n cho tÊn nguyªn liÖu. - Chi phÝ khÊu hao tÝnh b×nh qu©n cho tÊn. + Cã thÓ ®­a ra vÝ dô ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cho tÊn h¹t sen xuÊt khÈu ®­îc gia c«ng tõ h¹t sen nguyªn vá qua 2 n¨m 2000 vµ 2001. ChØ tiªu 2000 2001 1. Gi¸ mua hµng vÒ ®Õn kho 15 320 741 15 582 643 2. Chi phÝ thuª gia c«ng 1 024 012 1 140 228 3. KhÊu hao 318 243 314 052 4. Chi phÝ qu¶n lý 20 428 20 132 5. Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c (chi phÝ vËn chuyÓn bèc xÕp, chi phÝ b¸n hµng…..) 67 037 66 283 Tæng céng 16 750 461 17 123 337 Gi¸ thµnh n¨m 2001 cao h¬n gi¸ thµnh n¨m 2000 do nguyªn nh©n kh¸ch quan, t¨ng do gi¸ mua hµng cao h¬n s¬ víi n¨m tr­íc. §©y lµ kÕt qu¶ cña viÖc c¹nh tranh c¶ua c¸c doanh nghiÖp trong kh©u thu mua hµng, ®©y lµ mét ®iÒu bÊt lîi cho doanh nghiÖp. 3. Gi¸ c¶ mét sè mÆt hµng chñ cña Tr¹m. Gi¸ c¶ cña c¸c lo¹i hµng ho¸ cña Tr¹m phô thuéc vµo thÞ tr­êng tiªu thô, thÞ tr­êng gi¸ c¶ quyÕt ®Þnh vµ th«ng th­êng ®­îc x¸c ®Þnh trong tõng hîp ®ång. Gi¸ hµng nhËp khÈu. MÆt hµng §VT Gi¸ b×nh qu©n 2000 Gi¸ b×nh qu©n 2001 Ph©n bãn USD/tÊn 190 191 §å tiªu dïng USD/tÊn 1,8 1,8 Gi¸ c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu n¨m 2000 MÆt hµng/n­íc §¬n vÞ tÝnh Gi¸ b×nh qu©n 1. H¹t sen: Trung Quèc USD/tÊn 1676,5 2. Tái: Ên §é - 2021,6 3. Håi: Ên §é - 1097,9 Singapore - 1102,0 §µi Loan - 1002,4 Hµn Quèc - 1032 4. L¹c nh©n Singapore - 714 §µi Loan - 702 Hµn Quèc - 704 5. QuÕ Trung Quèc - 2107 Ên §é - 2154 Singapore - 2224 §µi Loan - 2213 Gi¸ c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu n¨m 2001 MÆt hµng/n­íc §¬n vÞ tÝnh Gi¸ b×nh qu©n 1. H¹t sen USD/tÊn Trung Quèc - 1795 §µi Loan - 1801 2. Tái Ên §é - 2196 3. Håi Ên §é - 1182 Singapore - 1248 §µi Loan - 1174 Hµn Quèc - 1185 4. L¹c nh©n Trung Quèc - 784 Singapore - 802 §µi Loan - 795 5. QuÕ Trung Quèc - 2283 Ên §é - 2316 Singapore - 2400 §µi Loan - 2329 x. qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm hµng ho¸ t¹i Tr¹m kinh doanh - xuÊt nhËp khÈu tõ s¬n. 1. Kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh chÊt l­îng vµ qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm N«ng l©m s¶n xuÊt khÈu ë ViÖt Nam. a. ChÊt l­îng. ViÖc xuÊt khÈu c¸c lo¹i hµng ho¸ n«ng l©m s¶n ë n­íc ta cã thÓ nãi lµ lo¹i mÆt hµng chiÕm tû träng lín trong tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña c¶ n­íc. Vµ sè l­îng c¸c doanh nghiÖp tham gia vµo xuÊt khÈu hµng n«ng l©m s¶n nhiÒu, vµ thuéc nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, kh¶ n¨ng thu mua vµ tiªu thô lín. Song nãi chung c¸c mÆt hµng n«ng l©m s¶n ®­îc xuÊt ®i c¸c n­íc chñ yÕu lµ ë d¹ng th«, cã gi¸ trÞ kinh tÕ thÊp. Céng víi chÊt l­îng kh«ng ®­îc æn ®Þnh nªn uy tÝn trªn thÞ tr­êng thÕ giíi kÐm nªn th­êng bÞ Ðp gi¸ trong mua b¸n gi¸ b¸n bao giê còng thÊp h¬n c¸c n­íc kh¸c khi cã cïng mÆt hµng vµ chÊt l­îng ngang nhau. Nh­ng hiÖn t­îng nµy ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn ngµnh n«ng l©m nghiÖp n­íc ta. Mét sè nguyªn nh©n sau g©y ra sù bÊt lîi cho chÊt l­îng hµng n«ng l©m s¶n thÊp vµ kh«ng æn ®Þnh. Mét sè doanh nghiÖp cã tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý kÐm, kh«ng cã kh¶ n¨ng chÕ biÕn hµng n«ng l©m s¶n nªn khi tham gia vµo lÜnh vùc kinh doanh hµng n«ng l©m s¶n kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c ngoµi viÖc giao cho c¸c t­ nh©n tù chÕ biÕn gia c«ng hoÆc thuª c¸c doanh nghiÖp kh¸c chÕ biÕn sau ®ã thu mua l¹i ®Ó xuÊt khÈu. Do kh«ng trùc tiÕp qu¶n lý trong qu¸ tr×nh gia c«ng vµ chÕ biÕn nªn kh«ng gi¸m s¸t chÆt chÏ vÒ chÊt l­îng do ®ã chÊt l­îng hµng ho¸ kh«ng æn ®Þnh. Mét sè doanh nghiÖp cho t­ nh©n thuª nhµ m¸y hay cho m­în nguyªn liÖu, m¸c hµng ho¸ ®Ó xuÊt khÈu, hay viÖc hîp thøc ho¸ viÖc xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n cho c¸c t­ nh©n khi hä kh«ng cã ®ñ kh¶ n¨ng nªn s¶n phÈm cu¶ hä th­êng cã rÊt nhiÒu lçi vÒ chÊt l­îng. MÆt kh¸c mét sè doanh nghiÖp ®­îc Tæng côc tiªu chuÈn ®o l­êng chÊt l­îng giao quyÒn kiÓm tra, chøng nhËn chÊt l­îng ®· thùc hiÖn sai quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vµ tõ ®ã viÖc kiÓm tra chÊt l­îng chØ mang tÝnh thñ tôc vµ ®èi phã lµ chÝnh. b. Qu¶n lý chÊt l­îng hµng n«ng l©m s¶n xuÊt khÈu. Cã thÓ nãi hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm n«ng l©m s¶n cña n­íc ta vÉn cßn mang tÝnh bÞ ®éng ¸p ®Æt, c¸c tiªu chuÈn vÒ chÊt l­îng ®èi víi c¸c hµng ho¸ n«ng l©m s¶n cho c¸c doanh nghiÖp còng nh­ toµn ngµnh ®­îc x©y dùng mét c¸ch b¾t buéc vµ cøng nh¾c. C¸c ho¹t ®éng vÒ qu¶n lý chÊt l­îng chñ yÕu tËp trung vµo kh©u kiÓm tra thµnh phÈm xuÊt x­ëng. Nªn khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, th× hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng nh­ trªn ®· tá ra kh«ng cßn hiÖu qu¶ vµ kh«ng ph¸t huy ®­îc t¸c dông. MÆt kh¸c c¸c doanh nghiÖp ®Òu tá ra miÔn c­ìng trong viÖc tu©n thñ vÒ chÊt l­îng tr­íc c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn. Do vËy yªu cÇu bøc thiÕt ®Æt ra lµ cÇn ph¶i ®æi míi ph­¬ng thøc qu¶n lý chÊt l­îng. 2. C«ng t¸c qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm hµng ho¸ t¹i Tr¹m kinh tÕ - xuÊt nhËp khÈu Tõ S¬n. §èi víi s¶n phÈm hµng ho¸ xuÊt khÈu nãi chung, hµng ho¸ n«ng l©m s¶n nãi riªng th× yªu cÇu chÊt l­îng lµ mét tiªu chuÈ quan träng. S¶n phÈm hµng n«ng l©m s¶n rÊt ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i vµ hµm l­îng. Do ®ã vÊn ®Ò ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm còng rÊt ®a d¹ng vµ phøc t¹p khã kh¨n. V× hµng ho¸ cña Tr¹m ®a d¹ng nªn ®èi víi tõng lo¹i hµng ho¸ l¹i cã yªu cÇu vÒ tiªu chuÈn chÊt l­îng kh¸c nhau. Doanh nghiÖp muèn cã uy tÝn, lîi thÕ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, muèn ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng kinh doanh th× chÊt l­îng s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ®¹t ®­îc nh÷ng ®iÒu ®ã. NÕu qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm lµ mét nh©n tè quan träng quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp. §Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm th× b¾t ®Çu tõ khi mua nguyªn liÖu hµng ho¸ cho ®Õn viÖc gia c«ng t¸c chÕ, b¶o qu¶n vµ tiªu thô th× Tr¹m ph¶i thùc hiÖn tèt vÊn ®Ò chÊt l­îng, ®Ó gi÷ v÷ng uy tÝn cña Tr¹m trªn thÞ tr­êng. CÇn t×m ph­¬ng ph¸p kh¾c phôc khi hµng ho¸ kh«ng ®¹t tiªu chuÈn sao cho hîp lý nh»m gi÷ uy tÝn víi b¹n hµng vµ ®¶m b¶o tho¶ m·n tèi ®a lîi Ých cña ng­êi tiªu dïng. Xi. hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé doanh nghiÖp. B¶ng kÕt qu¶ kinh doanh cña Tr¹m qua 3 n¨m gÇn ®©y §¬n vÞ tÝnh: VN§ ChØ tiªu 1999 2000 2001 Doanh thu 16 838 420 300 18 904 965 240 21 900 054 000 Chi phÝ thuÕ 16 481 623 096 18 632 428 420 21 547 318 985 KÕt qu¶ 190 257 204 272 536 820 352 735 015 Qua 3 n¨m tõ n¨m 1999 ®Õn n¨m 2001 doanh thu cña Tr¹m kh«ng ngõng t¨ng lªn, cô thÓ n¨m 1999 doanh thu ®¹t 16 838 420 300 vµ ®Õn n¨m 2001 ®· ®¹t tíi 21 900 054 000 ®©y lµ mét b­íc nh¶y kh¸ dµi cña ®¬n vÞ. §Ó hiÓu s©u vÒ vÊn ®Ò ta ®i vµo chi tiÕt tõng bé phËn theo b¶ng sau: KÕt qu¶ kinh doanh 2001 Néi dung kinh doanh Doanh thu Chi phÝ + thuÕ KÕt qu¶ Kinh doanh xuÊt khÈu 17946 192 105 17 673 840 349 27 2351 756 Kinh doanh nhËp khÈu 3356 507 320 3296 289 286 60248 034 Kinh doanh kh¸c 597 354 675 577 189 450 20 165 225 Tæng 21 900 054 000 21 547 318 985 352 735 015 Qua b¶ng ta thÊy mäi lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh cña Tr¹m ®Òu cã l·i ®©y lµ mét kÕt qu¶ kh¸ tèt. - C¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ kinh doanh cña Tr¹m Lîi nhuËn = 352 735 015 = 0,132 Vèn kinh doanh b×nh qu©n 2 670 155 687 VËy doanh nghiÖp bá 1 ®ång vèn kinh doanh th× thu ®­îc 0,132 ®ång lîi nhuËn Lîi nhuËn = 352 735 015 = 0,423 Vèn cè ®Þnh b×nh qu©n 832 403 500 Lîi nhuËn = 352 735 015 = 0,19 Vèn l­u ®éng b×nh qu©n 18 377 2187 VËy cø mét ®ång vèn l­u ®éng th× thu ®­îc 0,19®ång lîi nhuËn. Vßng lu©n chuyÓn VL§ lµ: Doanh thu = 21 900 054 000 = 11,9 Vèn l­u ®éng b×nh qu©n 1837 725 187 Kú lu©n chuyÓn VL§ = 360 = 30,25 ngµy 11,9 HÖ sè ®¶m nhiÖm vèn l­u ®éng. VL§ b×nh qu©n = 18 377 52187 = 0,09 Doanh thu 21 900 054 000 VËy ®Ó ®¹t ®­îc mét ®ång doanh thu thuÇn cÇn cã 0,09 ®ång vèn l­u ®éng. HiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi ho¹t ®éng cña Tr¹m. Trong thêi gian qua ho¹t ®éng cña Tr¹m ®· t¹o mét l­îng c«ng ¨n viÖc lµm kh¸ lín, ®ãng gãp vµo c«ng cuéc gi¶i quyÕt n¹n thÊt nghiÖp cña ®Þa ph­¬ng vµ æn ®Þnh kinh tÕ x· héi t¹i ®Þa ph­¬ng t¹o m«i tr­êng v¨n ho¸ x· héi v¨n minh lµnh m¹nh, gãp phÇn c¶i thiÖn ®êi sèng ng­êi lao ®éng. T×nh h×nh lao ®éng qua 3 n¨m. Lao ®éng 1999 2000 2001 1. Trong danh s¸ch 51 50 44 Biªn chÕ c«ng ty 20 18 17 Hîp ®ång 31 32 27 2. Thuª mïa vô 49 48 41 Tæng 100 98 85 §êi sèng ng­êi lao ®éng cã møc l­¬ng b×nh qu©n lµ 462021 ®ång/th¸ng. T×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi Nhµ n­íc. ChØ tiªu 2000 2001 1. ThuÕ xuÊt khÈu 921 471 240 986 771 000 2. ThuÕ nhËp khÈu 97 214 027 137 736 025 3. ThuÕ ®Êt 4 387 625 5 014 342 4. ThuÕ 190 496 524 219 000 540 Tæng céng 1213 568 416 1348 521 190 Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp tiÕp tôc hoµn thiÖn kªnh thu mua hµng, hoµn thiÖn hîp lý h¬n. TÝch cùc nghiªn cøu thÞ tr­êng tiªu thô nh»m gi÷ v÷ng ph¸t huy nh÷ng thÞ tr­êng ®· cã vµ th©m nhËp thÞ tr­êng míi t¨ng tû träng hµng xuÊt khÈu cã gi¸ trÞ kü thuËt cao. §Çu t­ n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng nh»m n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. Ph¸t huy søc m¹nh tËp thÓ c«ng nh©n viªn, ®éng viªn c¸n bé c«ng nh©n viªn häc hái kinh nghiÖm, ®µo t¹o båi d­ìng nghiÖp vô nh»m ®¸p øng nhu cÇu trong thêi gian tíi. PhÇn c KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ ---o0o--- Qua t×m hiÓu vµ ph©n tÝch ta thÊy Tr¹m kinh doanh - xuÊt nhËp khÈu Tõ S¬n lµ mét ®¬n vÞ cã nhiÒu triÓn väng. MÆc dï thêi gian ho¹t ®éng ®éc lËp cña Tr¹m còng kh«ng ph¶i lµ dµi. Song ta còng cã thÓ thÊy râ nh÷ng g× mµ ®¬n vÞ ®· ®¹t ®­îc. Tuy kÕt qu¶ ®¹t ®­îc ch­a cao nh­ng l¹i b¸o hiÖu cho ta thÊy ®¬n vÞ ®· tån t¹i vµ ®øng v÷ng ®ång thêi ®ang cã ®µ ph¸t triÓn vµ ®i lªn trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. Tr¹m ®· x¸c ®Þnh cho m×nh mét h­íng ®i ®óng, phï hîp víi ®iÒu kiÖn, ®Æc ®iÓm vµ hoµn c¶nh cña Tr¹m. Thµnh qu¶ mµ Tr¹m ®¹t ®­îc kh«ng ph¶i chØ lµ viÖc sö dông ®ång vèn cã hiÖu qu¶, t¨ng thu nhËp, t¨ng doanh thu, t¨ng lîi nhuËn. Mµ nã cßn t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi t¹i ®Þa ph­¬ng nãi riªng vµ c¶ ®Êt n­íc nãi chung Bªn c¹nh ®ã Tr¹m cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n nh­: Nhµ kho dông cô ph­¬ng tiÖn ®· qua sö dông nhiÒu n¨m nªn cã phÇn nµo ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña Tr¹m. Do vËy trong thêi gian tíi Tr¹m ph¶i t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p kh«i phôc cÇn n©ng cÊp nhµ kho, mua s¾m dông cô, ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh cña Tr¹m trong thêi gian tíi. Cã thÓ nãi r»ng quy m« cña Tr¹m tuy ch­a lín, nh­ng ta còng cã thÓ ®¸nh gi¸ lµ ho¹t ®éng kinh doanh cña Tr¹m lµ tèt. Tr¹m ®· biÕt kÕt hîp gi÷a lîi Ých kinh tÕ víi lîi Ých x· héi. Lîi Ých cña ®¬n vÞ víi lîi Ých cña Nhµ n­íc còng nh­ cña ng­êi lao ®éng. §©y chÝnh lµ nÒn mãng v÷ng ch¾c t¹o tiÒn ®Ò, ®éng lùc ®­a Tr¹m ph¸t triÓn vµ ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cña m×nh trong t­¬ng l¹i gãp phÇn c«ng søc vµo c«ng cuéc hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña Tr¹m lµ kinh doanh th­¬ng m¹i xuÊt khÈu nªn ho¹t ®éng thu mua chÕ biÕn lµ vÊn ®Ò quan träng hµng ®Çu. C«ng ty cÇn cã chÝnh s¸ch ®·i ngé ®èi víi bé phËn thu mua ®ång thêi ph¸t triÓn h¬n n÷a bä phËn marketing g¾n liÒn víi bé phËn thu mua, hç trî cho c«ng t¸c thu mua ®­îc nhanh nh¹y kÞp thêi vµ gi¶m thiÓu ®­îc chi phÝ thu mua. Bé phËn thu mua cÇn cã sù chØ ®¹o thèng nhÊt, l­u ý c¸c cöa hµng ®¹i lý ë xa t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó kiÓm tra viÖc thu mua hµng ho¸ cã tÝnh thêi vô ®¹t ®­îc chÊt l­îng vµ gi¸ c¶ hîp lý gi÷ uy tÝn víi kh¸ch cña Tr¹m. Cñng cè thÞ tr­êng hiÖn cã, më réng thÞ tr­êng míi cã m¹ng l­íi tiªu thô t¹i c¸c n­íc ph¸t triÓn. Tr¹m cÇn t¨ng c­êng marketing trªn thÞ tr­êng môc tiªu. Tr¹m cÇn thµnh lËp bé phËn marketing chuyªn nghiÖp cã tr×nh ®é chuyªn m«n vÒ c«ng t¸c nµy t¨ng c­êng c«ng t¸c b¸n hµng, cã chÝnh s¸ch tµi trî nµo ®ã t¹o uy tÝn cña Tr¹m kinh doanh víi kh¸ch hµng ®Ó kh«ng ngõng t¨ng lªn tµi s¶n v« h×nh vèn cã cña Tr¹m lµ gi÷ ch÷ tÝn víi kh¸ch hµng trong vµ ngoµi n­íc. Tr¹m kinh doanh cÇn th­êng xuyªn ®Þnh kú thùc hiÖn ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ nh­ ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh, hiÖu qu¶ sö dông vèn th«ng qua ®ã t×m ra nguyªn nh©n dÉn ®Õn thµnh tÝch, tån t¹i sót kÐm ®Ó cã biÖn ph¸p ph¸t huy vµ kh¾c phôc kÞp thêi…. Qua thêi gian thùc tËp gi¸ tr×nh t¹i Tr¹m kinh doanh - xuÊt nhËp khÈu Tõ S¬n ®­îc sù h­íng dÉn tËn t×nh cña c¸c anh, chÞ, chó b¸c trong Tr¹m em ®· hoµn thµnh nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña ®ît thùc tËp nµy. Cuèi cïng em xin c¶m ën thÇy, c« khoa kinh tÕ tr­êng §¹i häc Thuû s¶n vµ Trung häc Thuû s¶n 4, c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc Tr¹m kinh doanh - xuÊt nhËp khÈu Tõ S¬n ®· tËn t×nh h­íng dÉn gióp ®ì t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó em hoµn thµnh b¸o c¸o nµy./. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh Qu¶n trÞ doanh nghiÖp II - NguyÔn ThÞ Kim Anh 2. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ vµ C«ng nghiÖp - D­¬ng TrÝ Th¶o 3. Gi¸o tr×nh Marketing DÞch vô - L­u V¨n Nghiªm. 4. Gi¸o tr×nh kÕ to¸n Doanh nghiÖp - §inh TuÊn Dòng. 5. Bµi Gi¶ng nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng - §HKTQD. 6. Bµi gi¶ng cña c¸c thÇy c« khoa kinh tÕ, tr­êng §ai häc kinh tÕ Quèc d©n. 7. Tµi liÖu tham kh¶o: Tr¹m kinh doanh - xuÊt nhËp khÈu Tõ S¬n