Kế hoạch lao động – Việc làm và các pháp giải quyết việc làm trong thời kì kế hoạch 2001-2005 ở Việt Nam

lùc l­îng lao ®éng cã bao hµm c¸c chØ tiªu môc tiªu mang tÝnh h­íng ®¹o cña nÒn kinh tÕ. Tõ hai ý nghÜa trªn cã thÓ rót ra mét ®iÒu nh­ sau: Khi x©y dùng kÕ ho¹ch ho¸ lùc l­îng lao ®éng th× nã võa ph¶i mang tÝnh bÞ ®éng v× nã lµ kÕ ho¹ch biÖn ph¸p phô thuéc vµo kÕ ho¹ch kh¸c, võa mang tÝnh chñ ®éng v× nã lµ kÕ ho¹ch môc tiªu nªn tù nã ph¶i ®Æt ra c¸c môc tiªu cho c¸c kÕ ho¹ch biÖn ph¸p thùc hiÖn. KÕ ho¹ch ho¸ lao ®éng ®­îc ®Æc tr­ng bëi sù lång ghÐp cña c¸c kÕ ho¹ch lao ®éng víi kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc trªn tÇm vÜ m«, vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp ë tÇm vi m«. Trong tr­êng hîp nµy chiÕn l­îc lao ®éng ®­îc coi lµ mét bé phËn cÊu thµnh cña chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cña c¸c chiÕn l­îc ph¸t triÓn. ch­¬ng ii thùc tr¹ng vÒ sö dông lao ®éng cña n­íc ta thêi gian qua (t­ 2001 – 2003) i.kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn lùc l­îng lao ®éng thêi gian tõ 2001 - 2003 PhÇn 1 kÕ ho¹ch lao ®éng vµ viÖc lµm trong thêi k× tõ 2001 – 2005 KÕ ho¹ch lao ®éng vµ viÖc lµm trong thêi k× 01- 05 : v¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng 9 cã x¸c ®Þnh nh÷ng nhiÖm vô ph¸t triÓn nguån nh©n lùc n­íc ta thêi k× 2001 –2005 nh­ sau: - ChiÕn l­îc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc nø¬c ta trong thêi k× tõ 2001 – 2010 ( trÝch V¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng 9 ) 1.Môc tiªu tæng qu¸t KÕ ho¹ch 5 n¨m (2001-2005) thÓ hiÖn c¸c quan ®iÓm ph¸t triÓn vµ môc tiªu chiÕn l­îc trong m­êi n¨m tíi. Theo ®ã, môc tiªu cña kÕ ho¹ch nµy lµ: “T¨ng tr­ëng kinh tÕ víi nhÞp ®é cao vµ bÒn v÷ng. ChuyÓn dÞch nhanh c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu lao ®éng theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. N©ng cao râ rÖt chÊt l­îng, søc c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ ph¸t triÓn kinh tÕ. X©y dùng mét b­íc quan träng thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. T¹o chuyÓn biÕn m¹nh vÒ ph¸t huy nh©n tè con ng­êi, gi¸o dôc, ®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghÖ. Gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò bøc xóc vÒ viÖc lµm, c¬ b¶n xo¸ ®ãi vµ gi¶m m¹nh sè hé nghÌo, ng¨n chÆn vµ ®Èy lïi c¸c tÖ n¹n x· héi, æn ®Þnh vµ c¶i thiÖn h¬n ®êi sèng nh©n d©n. TiÕp tôc t¨ng c­êng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ, x· héi, t¹o tiÒn ®Ò cho giai ®o¹n ph¸t triÓn tiÕp theo ,gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ vµ an toµn x· héi, b¶o vÖ v÷ng ch¾c ®éc lËp, chñ quyÒn, toµn vÑn l·nh thæ vµ an ninh quèc gia”. 2. C¸c chØ tiªu ®Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi chñ yÕu 2.1 C¸c môc tiªu kinh tÕ -Tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP b×nh qu©n hµnh n¨m Ýt nhÊt lµ 7%. Tæng GDP n¨m 2005 gÇn gÊp 2 lÇn so víi n¨m 1995. -Gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng­ nghiÖp t¨ng trªn 4% /n¨m. -Gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp t¨ng trªn 11,2%/n¨m. -Gi¸ trÞ dÞch vô t¨ng trªn 7%/n¨m. -Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng tõ 12-14.5%/n¨m. -L¹m ph¸t dù kiÕn 5-6% /n¨m. C¬ cÊu ngµnh kinh tÕ trong GDP ®Õn n¨m 2005 dù kiÕn -Tû träng n«ng l©m ng­ nghiÖp lµ 20-21%. -Tû träng c«ng nghiÖp vµ x©y dùng kho¶ng 38-39%. -Tû träng c¸c ngµnh dÞch vô 41-42%. Dù kiÕn c¬ cÊu lao ®éng trong tæng sè lao ®éng cã viÖc lµm ®Õn n¨m 2005 -Lao ®éng trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp 56-57%. -Lao ®éng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng 20-21%. -Lao ®«ng trong lÜnh vùc dÞch vô 23-24%. 2.2.C¸c môc tiªu x· héi Tû lÖ häc sinh trung häc c¬ së ®i häc trong ®é tuæi ®¹t 80%, tû lÖ häc sinh phæ th«ng trung häc ®i häc trong ®é tuæi ®¹t 40% vµo n¨m 2005, thùc hiªn ch­¬ng tr×nh phæ cËp gi¸o dôc trung häc c¬ së Gi¶m tû lÖ sinh trung b×nh hµng n¨m 0,5-0,5%; tèc ®é ph¸t triÓn d©n sè vµo n¨m 2005 kho¶ng 1,23%. T¹o viÖc lµm, gi¶i quyÕt thªm viÖc lµm cho 7,5-8,0 triÖu ng­êi lao ®éng, b×nh qu©n 1,5-1,6 triÖu lao ®éng/n¨m; n©ng tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o lªn 30% vµo n¨m 2005. C¬ b¶n xo¸ hé ®ãi, gi¶m tû lÖ nghÌo (theo tiªu chuÈn hiÖn nay cña ViÖt Nam ) xuèng cßn 5% vµo n¨m 2005. §¸p øng 40% nhu cÇu thuèc ch÷a bÖnh trong n­íc; gi¶m tû lÖ trÎ em suy dinh d­ìng xu«ng cßn 20-25% vµo n¨m 2005. N©ng tuæi thä b×nh qu©n vµo n¨m 2005 lªn 70 tuæi, cung cÊp n­íc s¹ch cho 80% d©n sè n«ng th«n. 3.KÕ ho¹ch lao ®éng vµ viÖc lµm giai ®o¹n 2001-2005 3.1.Sè lao ®éng trong ®é tuæi cã kh¶ n¨ng tham gia lao ®éng Vµo n¨m 2000, sè lao ®éng trong ®é tuæi cã kh¶ n¨ng tham gia lao ®éng lµ 43,8 triÖu ng­êi, dù kiÕn vµ n¨m 2005 kho¶ng 50,8 triÖu ng­êi, b×nh qu©n mçi n¨m t¨ng 1,4 triÖu ng­êi. Sè lao ®éng cÇn cã viÖc lµm vµo n¨m 2005 kho¶ng 47 triÖu ng­êi, trong ®ã sè lao ®éng n«ng th«n kho¶ng 34,8 triÖu ng­êi, chiÕm 74%, lao ®éng ë thµng thÞ kho¶ng 12,2 triÖu ng­êi, chiÕm 26%. Ngoµi sè lao ®éng ®· cã viÖc lµm æn ®Þnh trong nÒn kinh tÕ, sè lao ®éng cÇn gi¶i quyÕt thªm viÖc lµm trong 5 n¨m trªn 15 triÖu ng­êi, bao gåm t¨ng tù nhiªn 7 triÖu ng­êi, c«ng víi sè ch­a cã viÖc lµm cò chuyÓn qua kho¶ng 8 triÖu ng­êi; trong ®ã ë n«ng th«n trªn 12 triÖu ng­êi (tÝnh theo ngµy c«ng quy ®æi), chiÕm 79%, thµnh thÞ kho¶ng 3 triÖu ng­êi, chiÕm 21% 3.2.Dù kiÕn thu hót nguån lao ®éng míi t¨ng thªm vµo c¸c khu vùc T¹i khu vùc n«ng th«n, dù kiÕn cã thÓ thu hót thªm trong 5 n¨m kho¶ng 6,3 triÖu ng­êi, trong ®ã 3,7 triÖu ng­êi cho s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng­ nghiÖp (tÝnh theo ngµy c«ng quy ®æi), 2,6 triÖu ng­êi cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. TÝnh ®Õn n¨m 2005, tæng sè lao ®éng cã viÖc lµm ë khu vùc n«ng th«n lµ 28-29 triieô ng­êi, trong ®ã 22-23 triÖu ng­êi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp (tÝnh theo ngµy c«ng quy ®æi); 6-7 triÖu ng­êi s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ dÞch vô; sè lao ®«ng ch­a cã viÖc lµm (tÝnh theo ngµy c«ng quy ®æi) kho¶ng 5,8-6,8 triÖu ng­êi, chiÕm 12-15% sè lao ®éng trong ®é tuæi vµ kho¶ng 17-20% sè lao ®éng cÇn cã viÖc lµm ë n«ng th«n. T¹i khu vùc thµnh thÞ, dù kiÕn trong 5 n¨m cã thÓ thu hót thªm kho¶ng 1,8 triÖu ng­êi, trong ®ã 80 v¹n ng­êi vµo s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ x©y dùng, 1 triÖu ng­êi vµo c¸c ngµnh dÞch vô. TÝnh ®Õn n¨m 2005, tæng sè lao ®éng cã viÖc lµm ë thµnh thÞ lµ 11,4-11,6 triÖu ng­êi, trong ®ã 5,2-5,5 triÖu ng­êi s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ x©y dùng, 6,1-6,2 triÖu ng­êi vÇo c¸c ngµnh dÞch vô; sè lao ®éng ch­a cã viÖc lµm kho¶ng 0,6-0,8 triÖu ng­êi, chiÕm 4,3-4,5% sè lao ®éng trong ®é tuæi vµ kho¶ng 5-6% sè lao ®éng ch­a cã viÖc lµm ë thµnh thÞ 3.3.§Þnh h­íng ph¸t triÓn viÖc lµm Gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ æn dÞnh viÖc lµm, gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp lµ nhiÖm vô c¬ b¶n, bøc xóc mµ c¸c ngµnh, c¸c cÊp ph¶i ®Æc biÖt quan t©m. PhÊn ®Êu gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ æn ®Þnh viÖc lµm cho 7,5-8 triÖu ng­êi trong 5 n¨m, b×nh qu©n 1,4-1,5 triÖu ng­êi/n¨m; phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2005 gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ xuèng kho¶ng 5-6% vµ n©ng quü sö dông thêi gian lao ®éng ë khu vùc n«ng th«n lªn 80%. XuÊt khÈu lao ®éng ®­îc xem lµ mét kh©u quan träng trong gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng theo h­íng t¨ng lao ®éng cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, x©y dùng tõ 16,7% (n¨m 2000) lªn 20-21% (n¨m 2005), lao ®éng trong c¸c ngµnh dÞch vô t¨ng tõ 22% (n¨m 2000) lªn 23-24% (n¨m 2005).Gi¶m lao ®éng n«ng, l©m, ng­ nghiÖp c¶ vÒ sè tuyÖt ®èi vµ tû träng tõ 61,3% (n¨m 2000) xuèng cßn 56-57% (n¨m 2005).T¨ng nhanh lao ®éng kü thuËt tõ 18-20% n¨m 2000 lªn 30% n¨m 2005. “N©ng lªn ®¸ng kÓ chØ sè ph¸t triÓn con ng­êi HDI cña n­íc ta, tèc ®é t¨ng d©n sè ®Õn n¨m 2010 cßn 1,1%… Gi¶i quyÕt viÖc lµm cho c¶ ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n ( thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ d­íi 5%, quü thêi gian lao ®éng ®­îc sö dông ë n«ng th«n kho¶ng 80- 85%); n©ng tØ lÖ ng­êi lao ®éng ®­îc ®µo t¹o nghÒ lªn kho¶ng 40%” phÇn2 T×nh h×nh thùc hiÖn trong nh÷ng n¨m tõ 2001-2003 A).Thµnh tùu 1.N¨m 2001 T×nh h×nh d©n sè n¨m 2001 Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra d©n sè ngµy 1/7/2001 th× n­íc ta cã kho¶ng18,7 triÖu ng­êi, t¨ng 1 triÖu so víi n¨m 2000, trong ®ã, d©n c­ ë thµnh thÞ kho¶ng 19,2 triÖu, chiÕm 24,4%, n«ng th«n kho¶ng 59.5 triÖu ng­êi, chiÕm 75,6%. NÕu so s¸nh vÒ ®é tuæi lao ®éng th× d©n c­ ë n«ng th«n cã xu h­íng trÎ h¬n d©n c­ ë thµnh thÞ. TØ lÖ nh©n khÈu d­íi tuæi lao ®éng ë khu vùc thµnh thÞ chØ chiÕm 24,4% trong tæng d©nsè, trong khi ®ã, tØ lÖ nµy ë n«ng th«n lµ 32,06%. Còng t¹i thêi ®iÓm ®iÒu tra, c¶ n­íc hiÖn cã 39,489 ngh×n ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng, vµ cã kho¶ng 37,617 ngµn ng­êi ®ang ho¹t ®éng kinh tÕ. NÕu ph©n theo 2 khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n th× khu vùc thµnh thÞ cã 9,182 ngh×n ng­êi chiÕm 23,3%, khu vùc n«ng th«n cã30.307 ngh×n ng­êi, chiÕm 76,7% tæng lao ®éng toµn x· héi. C¬ cÊu lao ®éng n¨m 2001: + Lao ®éng trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp cã kho¶ng 22.812 ngh×n ng­êi lao ®éng, chiÕm kho¶ng 60,54% tæng sè nguån lao ®éng. + Lao ®éng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng kho¶ng 5,248 ngh×n ng­êi, chiÕm kho¶ng 14,41%. Lao ®éng trong kÜnh vùc dÞch vô chiÕm 25,05%, tøc lµ cã kho¶ng 9.436,5ngh×n ng­êi. + TØ lÖ thÊt nghiÖp trong khu vùc thµnh thÞ n¨m 2001 lµ kho¶ng 6,28, tØ lÖ sö dông thêi gian lao ®éng trong khu vùc n«ng th«n kho¶ng 74,37% 2. N¨m 2002 T×nh h×nh d©n sè n¨m 2002 T¹i thêi ®iÓm ®iÒu tra ngµy 1/7/2003, d©n sè ViÖt Nan cã kho¶ng 79,930 ngh×n ng­êi, trong ®ã thµnh thÞ cã 19,880 ngh×n ng­êi, chiÕm 24,78% tæng d©n sè. Khu vùc n«ng th«n cã kho¶ng 60,05 nghµn ng­êi, chiÕm 75,13% d©n sè. Sè ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng vµ ®ang lao ®éng lµ kho¶ng 39.286 ngh×n ng­êi, t¨ng 1,612 triÖu ng­êi T×nh h×nh thùc hiÖn chung trong n¨m ®· t¹o viÖc lµm míi vµ t¨ng thªm viÖc lµm cho 1,42 triÖu lao ®éng ( trong b¸o c¸o Quèc Héi kho¸ 10 lµ 1,4 triÖu lao ®éng), ®¹t 101,4% kÕ ho¹ch vµ t¨ng 1,4% so víi thùc hiÖn n¨m 2001; trong ®ã thu hót vµo c¸c nganh n«ng , l©m ng­ nghiÖp kho¶ng 87 van ng­êi; c«ng nghiÖp vµ x©y dùng c¬ b¶n kho¶ng 30 v¹n ng­êi, dÞch vô, th­¬ng m¹i 25 v¹n ng­êi. Ngoµi ra trong n¨m ®· xuÊt khÈu ®­îc kho¶ng 46 ngh×n lao ®éng, v­ît 15,3% kÕ ho¹ch. Riªng quü quèc gia hç trî viÖc lµm ®· gi¶i quyÕt ®­îc viÖc lµm cho kho¶ng 32 v¹n ®éng, ®¹t 106,6% kÕ ho¹ch, chiÕm kho¶ng 3,5% tæng sè lao ®éng ®uîc t¹o lµm míi C¬ c©ó lao ®éng ®· cã b­íc chuyÓn biÕn tÝch cùc, theo h­íng gi¶m dÇn lao ®éng ë khu vùc n«ng nghiÖp, t¨ng lao ®éng ho¹t ®éng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. Cô thÓ, cã kho¶ng 60,95% lao ®éng ho¹t ®éng trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, gi¶m 1,8% so víi n¨m 2001, khu vùc c«ng nghiÖp cã kho¶ng 15,08%, t¨ng 07%, khu vùc dÞch vô kho¶ng 23,96%, t¨ng 1,16% so víi n¨m 2001 Sè lao ®éng míi ®­îc gi¶i quyÕt tËp trung chñ yÕu trong c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn trang tr¹i vµ kinh tÕ v­ên, kho¶ng 10 v¹n ng­êi, ph¸t triÓn lµng nghÒ vµ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, 27 v¹n ng­êi, khai hoang vµ bè trÝ l¹i d©n c­, 15 v¹n ng­êi, c¸c khu c«ng nghiÖp vµ chÕ xuÊt chØ thu hót ®­îc 4,5 v¹n ng­êi. Trong c¸c h×nh thóc tæ chøc s¶n xuÊt th× c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n thu hót ®­îc nhiÒu lao ®éng míi nhÊt, kho¶ng 18 v¹n lao ®éng TØ lÖ thÊt nghiÖp cña lao ®éng trong ®é tuæi lao ®éng ë khu vùc thµnh thÞ kho¶ng 6,01%, gi¶m 0,27% so víi n¨m 2001, tØ lÖ sö dông thêi gian lao ®éng ë khu vùc n«ng th«n kho¶ng 75,3%, t¨ng 0,9% so víi n¨m 2001 VÒ c«ng t¸c hç trî ph¸t triÓn nguån nh©n lùc KÓ tõ n¨m 2000 cho ®Õn hÕt n¨m 2002, c¶ n­íc ®· tæ chøc kho¶ng 20 héi ch¬ viÖc lµm ë t¹i 14 tØnh thµnh, thu hót kho¶ng 722 v¹n ®¬n vÞ kinh tÕ tham gia, víi kho¶ng 20 v¹n ng­êi ®¨ng kÝ tham gia, ®· tuyÓn dông kho¶ng 1677 ng­êi vµ d¨ng kÝ häc nghÒ 2363 l­ît ng­êi. C¸c h×nh thøc dù ¸n quèc tÕ nh­ Dù ¸n trung t©m dÞch vô viÖc lµm, dù ¸n c¶i thiÖn c¬ héi viÖc lµm cho ng­êi tµn tËt, cho lao ®éng trÎ vµ më réng c¬ héi lµm viÖc cho lao ®éng n÷, ch­¬ng tr×nh quèc gia vÒ phßng ngõa vµ xo¸ bá viÖc sö dông lao ®éng trÎ em… VÒ c«ng t¸c d¹y nghÒ n¨m 2002, c¸c ho¹t ®éng d¹y nghÒ ®· cã nh÷ng kÕt qu¶ quan träng, nèi bËt lµ ®· tuyÓn míi kho¶ng 1.005.000 häc sinh, ®¹t 100,5% kÕ ho¹ch ®Ò ra, t¨ng kho¶ng 13,4% so víi n¨m 2001. 3. N¨m 2003 T¹o viÖc lµm vµ bæ sung viÖc lµm míi cho 1,5 triÖu ng­êi, §µo t¹o nghÒ cho trªn 1 triÖu ng­êi Tû träng lao ®éng trong ngµnh c«ng nghiÖp vµ x©y dùng lµ 15,9% tû träng lao ®éng trong ngµnh n«ng, l©m, ng­ nghiÖp lµ 59,8%; tû träng lao ®éng ngµnh dÞch vô t¨ng lµ 24,3%. Gi¶m tØ lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ cßn 5,81%, t¨ng thêi gian sö dông lao ®éng ë n«ng th«n lªn kho¶ng 77% §µo t¹o nghÒ cho 1090 ngh×n ng­êi. B).BÊt cËp cßn tån t¹i 1)Tèc ®é t¨ng d©n sè vµ t¨ng nguån lao ®éng nhanh H»ng n¨m d©n sè n­íc ta t¨ng kho¶ng 1,2 triÖu ng­êi . viÖc t¨ng d©n sè nh­ vËy lµ t­¬ng ®èi nhanh nÕu so víi c¸c n­íc kh¸c.HiÖn t­îng nµy võa cã mÆt tÝch cùc võa cã nh÷ng ¶nh h­ëng kh«ng hay ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ. Theo c¸c chuyªn gia d©n sè dù b¸o tõ nay ®Õn n¨m 2019 t×nh h×nh d©n sè vµ lùc l­îng lao ®éng n­íc ta cã sù chuyÓn biÕn nh­ sau: Nhãm tuæi 1994 1999 2004 2009 2014 2019 0 – 9 17381,4 16592,5 15780,5 15320,0 15424,8 15056,7 10 – 14 8542,5 8853,3 8270,1 8112,5 7506,4 7680,6 D©n sè trong tuæi lao ®éng 38462,0 44470,2 50656,3 55606,0 59253,1 61264,5 60-64 1814,4 1704,9 1678,3 1868,1 2756,8 3914,3 Trªn 65 3559,4 4168,0 4537,2 4752,7 5060,6 6105,0 D©n sè c¶ n­íc 70777,9 76787,1 82004,2 87218,1 92216,5 96706,2 Tû lÖ % so víid©n sè 54,34 57,91 61,77 63,76 64,25 63,75 §¬n vÞ : Ngh×n ng­êi (Nguån: Tæng côc thèng kª) Nh­ vËy , nh×n vµo b¶ng trªn ta cã thÓ thÊy giai ®o¹n 2001-2005 , hay cô thÓ h¬n vµo n¨m 2004, d©n sè n­íc ta lµ 82004,5 ngh×n ng­êi, trong ®ã d©n sè ë ®é tuæi lao ®éng lµ 50656,3 ngh×n ng­êi, chiÕm 61,77% so víi d©n sè. B­íc sang n¨m 2005, theo dù b¸o cña b¶ng trªn sÏ cã kho¶ng 8853,3 ngh×n ng­êi b­íc vµo ®é tuæi lao ®éng vµ ®©y lµ mét thuËn lîi lín cña n­íc ta vÒ kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu lao ®éng cña x· héi. Nh×n vµo b¶ng trªn ta còng thÊy d©n sè trong ®é tuæi lao ®éng liªn tôc t¨ng qua c¸c n¨m . Cô thÓ , n¨m 1994 chiÕm 53,34% so víi d©n sè, n¨m 1999 chiÕm 57,91% vµ n¨m 2004 sÏ chiÕm kho¶ng 61,77%. Con sè nµy cho chóng ta biÕt tû lÖ t¨ng tr­ëng d©n sè tuy ®· h¹ xuèng nh­ng vÉn ë møc cao, ¸p lùc c«ng viÖc nÆng nÒ, nÕu kh«ng cã nh÷ng ph­¬ng ph¸p gi¶i quyÕt thÝch hîp sÏ dÉn tíi tû lÖ thÊt nghiÖp cao. Tû lÖ d©n sè trong ®é tuæi lao ®éng cao còng cho chóng ta thÊy mét kh¶ n¨ng dåi dµo vÒ lao ®éng, cã ®ñ kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt mäi c«ng viÖc. Trªn thùc tÕ, n¨m 1998, c¶ n­íc cã kho¶ng 45,2 triÖu lao ®éng, so víi n¨m 1995 t¨ng 3,91 triÖu ng­êi, trung b×nh t¨ng 1,3 triÖu ng­êi hµng n¨m. §©y lµ kÕt qu¶ cña tèc ®é t¨ng d©n sè t­¬ng ®èi cao vµ æn ®Þnh cña nh÷ng n¨m tr­íc. Trong ®ã sè lao ®éng cã kh¶ n¨ng lao ®éng còng t¨ng tõ 83,7% n¨m 1995 lªn 84,4% n¨m 1998. N¨m 1996, lùc l­îng lao ®éng n­íc ta lµ 35,9 triÖu ng­êi. Tèc ®é t¨ng b×nh qu©n 2,95%/n¨m.Víi sè lao ®éng míi t¨ng thªm, 4 triÖu ng­êi, sè lao ®éng thÊt nghiÖp hoµn toµn ch­a ®­îc gi¶i quyÕt viÖc lµm n¨m 1996 lµ 0,7 triÖu ng­êi, n¨m 1997 lµ 1,05 triÖu ng­êi; sè lao ®éng d«i ra do chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ d­íi t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp ph¶i t×m viÖc lµm míi cho kho¶ng 3 triÖu ng­êi; yªu cÇu cña viÖc n©ng quü thêi gian lao ®éng trong n«ng th«n ®· ®­îc sö dông 72,11% n¨m 1996 lªn 75% n¨m 2000. Trong 4 n¨m (1996-2000) ®· cã 8 triÖu ng­êi cÇn ®­îc gi¶i quyÕt viÖc lµm. Céng víi ®ã, trong thêi k× kÕ ho¹ch 2001 –2005, sè lao ®éng h»ng n¨m t¨ng thªm kho¶ng 1,2 triÖu ng­êi mèi n¨m. Con sè nµy còng kh«ng ph¶i lµ nhá. Nh­ng trong nh÷ng n¨m ®Çu tiªn cña k× kÕ ho¹ch nµy, t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp cã nh÷ng chuyÓn biÕn kh¸ tÝch cùc. ë khu vùc thµnh thÞ, n¨m 2000, tØ lÖ thÊt nghiÖp lµ 6.44%, n¨m 2001 lµ 6,28% vµ n¨m 2002 lµ 6,01%. Thêi gian lao ®éng ë khu vùc n«ng th«n còng t¨ng lªn d¸ng kÓ. N¨m 2000, thêi gian lao ®éng lµ 73,86%, n¨m 2001 lµ 74,37%vµ 75,41% vµo n¨m 2002. con sè nµy vµo n¨m 2003 lµ 77%. 2.§Æc tÝnh nguån lao ®éng cã nhiÒu ®iÓm ch­a phï hîp víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ Sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ (CNH, H§H) ®Êt n­íc kh«ng chØ ®ßi hái ®éi ngò lao ®éng cã tr×nh ®é cao vÒ tay nghÒ vµ trÝ tuÖ mµ cßn ph¶i cã c¬ cÊu hîp lý. ChÊt l­îng nguån lao ®éng n­íc ta hiÖn nay nh×n chung thÊp, ®iÒu ®ã kh«ng chØ thÓ hiÖn ë t×nh tr¹ng søc khoÎ vµ tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt yÕu mµ cßn thÓ hiÖn ë nh÷ng bÊt cËp trong c¬ cÊu nguån lao ®éng. VÒ søc khoÎ, mÆc dï ®· cã nh÷ng tiÕn bé trong c«ng t¸c ch¨m sãc søc kháe cho ng­êi d©n nh­ng do xuÊt ph¸t ®iÓm lµ mét n­íc nghÌo, ®«ng d©n nªn phÇn lín d©n sè n­íc ta ch­a ®¶m b¶o vÒ søc khoÎ, ®Æc biÖt lµ trÎ em vµ bé phËn d©n sè ë khu vùc n«ng th«n, vïng s©u, vïng xa. VÒ lÒ lèi, t¸c phong lµm viÖc, do ¶nh h­ëng cña c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung nªn cßn chËm ch¹p, thiÕu ®éng lùc s¸ng t¹o trong lao ®éng. N¨ng xuÊt lao ®éng ngh×n chung cßn thÊp, cho nªn thu nhËp cña ng­êi lao ®éng vÉn ch­a cao, tÝnh trong n¨m 2001 –2002, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi chØ ®¹t 357ngh×n ®«ng/ng­êi/th¸ng, trong ®ã ë n«ng th«n chØ cã 276 ngh×n ®ång/ng­êi/th¸ng.Thµnh thÞ kho¶ng 626 ngh×n ®ång/ng­êi/th¸ng 3. C¬ cÊu lao ®éng cña n­íc ta cßn nhiÒu ®iÒu ph¶i bµn Thø nhÊt, vÉn tån t¹i mét c¸ch qu¸ cao t×nh tr¹ng thõa lao ®éng phæ th«ng, thiÕu lao ®éng kü thuËt. Thùc hiÖn CNH, H§H lµ chuyÓn ®æi c¨n b¶n toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ x· héi tõ sö dông lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh sang sö dông mét c¸ch phæ biÕn lao ®éng cïng víi c«ng nghÖ cao, ph­¬ng tiÖn vµ ph­¬ng ph¸p tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i, t¹o ra n¨ng suÊt lao déng x· héi cao. Thùc chÊt ®©y lµ qu¸ tr×nh chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp sang nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp. B­íc chuyÓn nµy sÏ v« cïng khã kh¨n nÕu kh«ng ®i tr­íc mét b­íc trong viÖc chuÈn bÞ lùc l­îng lao ®éng (LLL§) cã tr×nh ®é häc vÊn, tay nghÒ cao, cã c¬ cÊu hîp lý vµ ®ång bé. N­íc ta ®ang b­íc vµo giai ®o¹n ®Èy m¹nh CNH, H§H song tû lÖ lao ®éng gi¶n ®¬n cßn qu¸ cao (kho¶ng trªn d­íi 85%), c¬ cÊu nguån lao ®éng cßn qu¸ l¹c hËu so víi nhiÒu n­íc, nhÊt lµ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn thÓ hiÖn ë th¸p sau: Th¸p lao ®éng cña ViÖt Nam c¸c n­íc c«ng nghiÖp 0,5%5 0,3% C¸c nhµ khoa häc 5% 2,7% Kü s­ 24,5% 33,5% Chuyªn viªn kü thuËt 35% 5,5% Lao ®éng lµnh nghÒ 35% 88% Lao ®éng kh«ng lµnh nghÒ Nh×n vµo hai h×nh trªn cho thÊy tr×nh ®é nguån lao ®éng n­íc ta chñ yÕu lµ LLL§ kh«ng lµnh nghÒ. Trong khi LLL§ lµnh nghÒ ë c¸c n­íc c«ng nghiÖp chiÕm tíi 35% trong tæng sè LLL§ x· héi th× n­íc ta chØ cã 5,5%. LLL§ cã tr×nh ®é chuyªn viªn kü thuËt, kü s­, vµ c¸c nhµ khoa häc cña hä chiÕm tíi 30% cßn n­íc ta míi cã 6,5%. Chóng ta ®ang rÊt thiÕu ®éi ngò lao ®éng kü thuËt (tÝnh ®Õn gi÷a n¨m1999 sè nµy míi cã kho¶ng 14%, ). Trong mét sè ngµnh kinh tÕ quan träng cÇn nhiÒu lao ®éng kü thuËt nh­ng hiÖn cã rÊt Ýt. Ch¼ng h¹n, ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng tiªu dïng 1,6%, ngµnh n«ng l©m ng­ nghiÖp 7%(hiÖn nay LLL§ cña ngµnh nµy chiÕm tíi 3/4 tæng lao ®éng x· héi). Vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long - mét trong nh÷ng vïng s¶n xuÊt l­¬ng thùc lín nhÊt - nh­ng LLL§ ®· qua ®µo t¹o chØ ®¹t 3,68%, trong ®ã c«ng nh©n kü thuËt cã b»ng 0,6%, trung cÊp 1,55% vµ ®¹i häc 0,74%. C¸i thiÕu cña ta lµ lao déng kü thuËt trong khi l¹i d­ thõa lao ®éng phæ th«ng. Bëi vËy, c¬ cÊu nguån lao ®éng kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu thÞ tr­êng trong n­íc, ch­a nãi ®Õn yªu cÇu tham gia c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Thø hai, thiÕu c©n ®èi trong c¬ cÊu lao ®éng theo vïng l·nh thæ. HiÖn nay, tû träng lao ®éng ë hai vïng ®ång b»ng S«ng Hång vµ ®ång b»ng S«ng Cöu Long cao nhÊt n­íc (kho¶ng 20,5% vµ 21,7% tæng LLL§ x· héi). Trong khi ®ã vïng T©y Nguyªn réng lín, LLL§ chØ cã kho¶ng 4%, vïng duyªn h¶i MiÒn Trung kho¶ng 10,4% vµ §«ng Nam Bé 12,7%. Sù mÊt c©n ®èi nµy kh«ng chØ g©y nªn khã kh¨n cho vÊn ®Ò c«ng ¨n viÖc lµm mµ cßn ¶nh h­ëng xÊu ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi còng nh­ an ninh quèc phßng cña quèc gia. 2.Nguyªn nh©n g©y ra nh÷ng bÊt cËp. Thø nhÊt T×nh h×nh t¨ng tr­ëng d©n sè nhanh dÉn tíi t¨ng nhanh vÒ LLL§. §©y võa lµ mét vµ thuËn lîi còng lµ mét khã kh¨n. ThuËn lîi nÕu chóng ta biÕt c¸ch ®µo t¹o vµ sö dông ®óng nguån lao ®éng dåi dµo nµy, nh­ng khã kh¨n lín nhÊt lµ nã t¹o ¸p lùc lín vÒ gi¶i quyÕt viÖc lµm. NÕu kh«ng gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò nµy sÏ dÉn tíi nh÷ng tÖ n¹n x· héi g©y nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng cho x· héi. Thø hai, do cã sù suy gi¶m ®¸ng kÓ ®µo t¹o nghÒ (§TN) dµi h¹n, mÊt c©n ®èi víi ®µo t¹o nghÒ ng¾n h¹n. §iÒu nµy cã nguån gèc tõ nh÷ng nç lùc ch­a ®ñ møc cña chÝnh ngµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. Cïng víi t©m lÝ cña ng­êi d©n, hä ch­a coi träng viÖc häc nghÒ, chØ coi ®ã lµ b­íc ®i cuèi cïng cña m×nh, khi kh«ng cßn sù lùa chän nµo kh¸c. V× thÕ c¸c c¬ së ®µo t¹o nghÒ th­êng kh«ng hÊp dÉn ®èi víi häc sinh khi lùa chän c«ng viÖccho b¶n th©n Thø ba, do quy m« ®µo t¹o ë c¸c tr­êng trung häc, d¹y nghÒ th­êng nhá, trªn 50% c¸c tr­êng cã quy m« ®µo t¹o d­íi 500 häc sinh/n¨m. Quy m« nhá lµ lý do chÝnh lµm cho chi phÝ ®µo t¹o trªn mét ®¬n vÞ ®µo t¹o cao. Tr­íc søc Ðp cña nhu cÇu ®µo t¹o thùc tÕ, nhiÒu tr­êng r¬i vµo t×nh tr¹ng qu¸ t¶i. Cïng víi ®ã lµ viÖc ®Çu cña x· héi cho ®µo t¹o nghÒ cßn kh¸ khiªm tèn. Nguån vèn ®Çu t­ cho gi¸o dôc ®µo t¹o chñ yÕu ®­îc ®­a vµo c¸c tr­êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng , phæ th«ng trung häc..chø Ýt ®­îc ®­a vµo c¸c tr­êng d¹y nghÒ. V× thÕ chÊt l­îng cña viÖc d¹y vµ häc ch­a thùc sù cao Thø t­, chÊt l­îng ®éi ngò gi¸o viªn cßn bÊt cËp. T×nh tr¹ng qu¸ t¶i ®· g©y thiÕu gi¸o viªn c¶ vÒ t­¬ng ®èi vµ tuyÖt ®èi. §iÒu nµy lµm cho kh«ng Ýt n¬i gi¸o viªn kh«ng cã thêi gian ®Ó nghiªn cøu, bæ sung kiÕn thøc th­êng xuyªn vµ t×nh tr¹ng “ch¹y s«” kh¸ phæ biÕn.Nh­ng theo mét ®¸nh gi¸ cña Bé Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o th× ®éi ngò gi¸o viªn ®· cã chÊt l­îng tèt h¬n tr­íc ®©y. ChØ sè cña sù ®¸nh gi¸ chÊt l­îng cao h¬n nµy gåm cã: th©m niªn gi¶ng d¹y trung b×nh cao h¬n, vµ sè cã b»ng ®¹i häc vµ sau ®¹i häc nhiÒu h¬n tr­íc ®©y. Song thùc chÊt, chØ sè nµy ch­a ®ñ ®Ó ph¶n ¸nh toµn diÖn chÊt l­îng gi¸o viªn. Sè n¨m th©m niªn trung b×nh cao cã thÓ c¶nh b¸o mét xu h­íng giµ ho¸, líp trÎ Ýt quan t©m ®Õn viÖc trë thµnh gi¸o viªn ë c¸c tr­êng §TN. §ång thêi c¸c chØ sè vÒ chuyªn m«n cô thÓ cho c¸c m«n häc ngµnh nghÒ hiÖn nay ®ang thÊp h¬n nhiÒu so víi c¸c bé m«n c¬ b¶n. Nh­ vËy, ®iÓm yÕu vÉn ®ang tËp trung ë c¸c tr­êng kü thuËt ngµnh nghÒ. ViÖc lao ®éng ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu ngoµi c¸c nguyªn nh©n kh¸ch quan cãn ph¶i kÓ ®Õn mét nghuyªn nh©n,®ã lµ hÖ thèng ®·i ngé vµ viÖc lµm hiÖn nay ch­a khuyÕn khÝch lao ®éng lµm viÖc t¹i n«ng th«n. NhiÒu con em vèn tõ n«ng th«n, ®· qua ®µo t¹o, dï khong cã viÖc lµm còng cè ë l¹i thµnh thÞ chê c¬ héi. Thùc tÕ nµy kh«ng chØ lµm gia t¨ng tØ lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ mµ cßn t¹o xu thÕ kÐm ph¸t triÓn l©u dµi ë c¸c vïng n«ng th«n réng lín t×nh tr¹ng chËm ph¸t triÓn ë khu vùc nµy, cµng lµm t¨ng kho¶ng c¸ch vÒ ph¸t triÓn còng nh­ thu nhËp gi÷a n«ng th«n vµ thµnh thÞ. §ång thêi cßn lµm xãi mßn c¸c kiÕn thøc ®· ®­îc ®µo t¹o vµ l·ng phÝ nguån lùc PhÇn 3 kÕ ho¹ch lao ®éng vµ viÖc lµm n¨m 2004 I) ph­¬ng h­íng vµ nhiÖm vô, gi¶i ph¸p vÒ lao ®éng viÖc lµm thêi k× 2004 - 2005 1. Dù b¸o kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña nguån nh©n lùc trong thêi gian tíi Tèc ®é t¨ng cña lùc l­îng lao ®éng kho¶ng 2,9%. Theo ®¸nh gi¸ chung, sè lao ®éng cã thÓ gi¶i quyÕt trong thêi gian tíi kho¶ng 3,8 – 4,1 triÖu ng­êi. Trong ®ã, gi¶i quyÕt cho kho¶ng 2,4 – 2,6 triÖu viÖc lµm míi, gi¶i quyÕt thÊt nghiÖp kho¶ng 0,5 triÖu lao ®éng. ViÖc n©ng tØ lÖ lao ®éng trong n«ng nghiÖp lªn 80% vµo n¨m 2005 ®ång nghÜa víi viÖc t¹o ra kho¶ng 0,7 triÖu lao ®éng. VÊn ®Ò tiªu thÞ n«ng s¶n th« trong n­íc vµ thÕ giíi cã thÓ bÞ chËm l¹i. Do ®ã, nÕu kh«ng cã chiÕn l­îc n©ng cao chÊt l­îng n«ng s¶n, chuyÓn dÞch c¬ cÊu trong n«ng nghiÖp th× kh¶ n¨ng thu hót lao ®éng trong khu vùc nµy trong thêi gian tíi cã thÓ gÆp khã kh¨n VÊn ®Ò thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ còng lµ khã kh¨n trong thêi gian tíi, theo nhËn ®Þng trong thêi gian tíi, lao ®éng trong khu vùc nµy cã thÕ tiÕp tôc gia t¨ng, vµ nÕu kh«ng gi¶i quyÕt tèt cho l­îng lao ®éng t¨ng thªm nµy th× kh¶ n¨ng tØ lÖ thÊt nghiÖp trong khu vùc thµnh thÞ còng kho¶ng trªn d­íi 6% II. Môc tiªu vµ nhiÖm vô cña kÕ ho¹ch n¨m 2004 N¨m 2004 lµ n¨m thø 4 triÓn khai thùc hiÖn NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng lÇn thø IX vµ NghÞ quyÕt sè 55/2001/QH10 cña Quèc héi vÒ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi 5 n¨m 2001-2005. §©y lµ n¨m cã ý nghÜa rÊt quan träng gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc hoµn thµnh c¸c môc tiªu cña kÕ ho¹ch 5 n¨m. C¨n cø vµo môc tiªu vµ nhiÖm vô cña kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi 5 n¨m 2001-2005, trªn c¬ së kÕt qu¶ thùc hiÖn 3 n¨m qua, n¨m 2004 ph¶i ®¹t ®­îc nh÷ng b­íc chuyÓn biÕn c¨n b¶n cña nÒn kinh tÕ-x· héi n­íc ta, tËp trung thùc hiÖn c¸c träng t©m sau ®©y: TËp trung n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghÖ. N©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc víi c¬ cÊu hîp lý; ®Èy m¹nh ph¸t triÓn nguån nh©n lùc vµ øng dông khoa häc vµ c«ng nghÖ, coi ®©y lµ kh©u then chèt ®Ó ph¸t triÓn nhanh vµ v÷ng ch¾c. Sè häc sinh trung häc c¬ së t¨ng 1,8%, häc sinh trung häc phæ th«ng t¨ng 5,7%. TiÕp tôc thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh phæ cËp gi¸o dôc trung häc c¬ së. Sè häc sinh tuyÓn míi häc nghÒ t¨ng 6-7%, tuyÓn míi ®¹i häc t¨ng 5%. Gi¶m tû lÖ sinh b×nh qu©n trong n¨m 0,4‰; quy m« d©n sè 81,75 triÖu ng­êi, t¨ng 1,28%. T¹o viÖc lµm cho kho¶ng 1,5 triÖu lao ®éng, trong ®ã xuÊt khÈu lao ®éng 6 v¹n ng­êi. Tû lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ kho¶ng 5,7%; tû lÖ sö dông thêi gian lao ®éng ë n«ng th«n 77,5%. Ch­¬ng III nh÷ng chÝnh s¸ch ,biÖn ph¸p c¬ b¶n ®Ó thùc hiÖn tèt c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ lao ®éng vµ viÖc lµm n¨m 2004 vµ trong k× kÕ ho¹ch 2001-2005 I)nh÷ng chÝnh s¸ch chñ yÕu §Ó n©ng cao chÊt l­îng lao ®éng vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, vÊn ®Ò quan träng nhÊt lµ Nhµ n­íc ph¶i t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn vµ m«i tr­êng thuËn lîi ®Ó cho ng­êi lao ®éng cã ®iÒu kiÖn hoµn thiÖn n¨ng lùc, tù t¹o viÖc lµm trong c¬ chÕ thÞ tr­êng th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch cô thÓ. Cã thÓ cã rÊt nhiÒu chÝnh s¸ch t¸c ®éng trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp, hîp thµnh mét hÖ thèng chÝnh s¸ch hoµn chØnh cã quan hÖ qua l¹i, bæ sung cho nhau, h­íng vµo ph¸t triÓn c¶ cung vµ cÇu lao ®éng, ®ång thêi lµm cho cung vµ cÇu lao ®éng phï hîp víi nhau. Thùc chÊt lµ t¹o ra sù phï hîp gi÷a c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬ cÊu lao ®éng. Cã thÓ ®­a ra mét sè chÝnh s¸ch chñ yÕu cã tÝnh chÊt ®Þnh h­íng nh­ sau nh»m thùc hiÖn tèt h¬n kÕ ho¹ch vÒ lao ®éng vµ viÖc lµm giai ®o¹n 2001-2005: 1.ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ ®·i ngé ng­êi cã tr×nh ®é Môc tiªu cña ng­êi lao ®éng lµ cã thu nhËp t­¬ng øng kh¶ n¨ng cña m×nh, ®¶m b¶o cuéc sèng æn ®Þnh cho gia ®×nh. V× vËy, cµng cã nh÷ng yÕu tè vËt chÊt vµ tinh thÇn ®Ó khuyÕn kÝch vµ ®·i ngé th× ng­êi lao ®éng cµng n©ng cao tr×nh ®é cña m×nh, ®¸p øng nhu cÇu lao ®éng cña x· héi. CÇn tËp trung vèn cho gi¸o dôc vµ ®µo t¹o nh»m khuyÕn khÝch mäi ng­êi tù n©ng cao vµ ®­îc n©ng cao tr×nh ®é häc vÊn, tay nghÒ cña m×nh ®ång thêi ph¶i cã nh÷ng h×nh thøc ®·i ngé riªng cho nh÷ng ng­êi cã tr×nh ®é cao h¬n ng­êi kh¸c, x· héi ®ang khan hiÕm tõ ®ã cã ®éng lùc h¬n cho mäi lao ®éng phÊn ®Êu. 2.N©ng cao chÊt l­îng nguån lao ®éng Thø nhÊt, khÈn tr­¬ng ®iÒu chØnh l¹i c¬ cÊu ®µo t¹o nguån nh©n lùc. TËp trung vµo ba h­íng sau: -Víi ®µo t¹o ®¹i häc, cao ®¼ng: T¨ng chØ tiªu tuyÓn sinh ë nh÷ng tr­êng s­ ph¹m, kü thuËt, n«ng nghiÖp nhÊt lµ c¸c tr­êng n»m ngay ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long vµ trung du miÒn nói phÝa B¾c. §Ó lµm tèt ®iÒu nµy, cÇn rµ so¸t l¹i chiÕn l­îc ®µo t¹o nguån nh©n lùc ®Ó ®iÒu chØnh kÞp thêi chØ tiªu tuyÓn sinh hµng n¨m cho c¸c tr­êng, c¸c ngµnh häc. C¸c c¬ së ®µo t¹o, mét mÆt, ph¶i thùc hiÖn ®óng chØ tiªu tuyÓn sinh, kh¾c phôc t×nh tr¹ng tuú tiÖn t¨ng chØ tiªu, mÆt kh¸c ph¶i tiÕn hµnh kh©u tuyÓn sinh chÆt chÏ, nghiªm tóc, ®¶m b¶o chÊt l­îng ®Çu vµo cho c¸c tr­êng vµ ngµnh häc. -Nhanh chãng më réng quy m« ®µo t¹o trung häc chuyªn nghiÖp vµ c«ng nh©n kü thuËt. Trong mÊy n¨m qua, quy m« ®µo t¹o tuy ®· t¨ng, nh­ng vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu. CÇn dÊy lªn phong trµo häc nghÒ trong toµn x· héi, ph¶i quy ho¹ch l¹i hÖ thèng d¹y nghÒ theo h­íng ®ång bé c¶ vÒ c¬ cÊu ngµnh nghÒ, c¬ cÊu vïng kinh tÕ vµ ë tõng ®Þa ph­¬ng. §æi míi ph­¬ng ph¸p, néi dung vµ gi¸o viªn d¹y nghÒ cho phï hîp víi thùc tÕ. Thø hai, x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nguån nh©n lùc trong ®ã cÇn ®Æc biÖt coi träng c¸c chÝnh s¸ch sau: tËp trung ®Çu t­ tho¶ ®¸ng vµo ®µo t¹o lao ®éng cho khu vùc c«ng nghÖ cao; khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp, gi¸o viªn vµ ng­êi häc trong lÜnh vùc ®µo t¹o nghÒ; khuyÕn khÝch ng­êi häc nghÒ ph¸t triÓn tµi n¨ng vµ më ®­êng cho hä ph¸t triÓn kh«ng h¹n chÕ tµi n¨ng; khuyÕn khÝch vËt chÊt vµ ®·i ngé tµi n¨ng tho¶ ®¸ng (tiÒn l­¬ng, phô cÊp, båi d­ìng vËt chÊt) cho c¸c nghÖ nh©n d¹y nghÒ vµ truyÒn nghÒ ... Thø ba, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ trong viÖc sö dông quü quèc gia hç trî viÖc lµm vµo viÖc ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i tay nghÒ cho ng­êi lao ®éng, còng nh­ nhu cÇu vay vèn dµi h¹n víi l·i xuÊt ­u ®·i cho kinh tÕ hé n«ng th«n nh»m gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm ë khu vùc nµy, gi¶i to¶ søc Ðp di d©n ®Õn ®« thÞ. 3.Bæ sung vµ hoµn thiÖn mét sè chÝnh s¸ch vÜ m« 3.1.ChÝnh s¸ch t¹o vèn YÕu tè c¬ b¶n tr­íc tiªn cña gi¶i quyÕt viÖc lµm lµ ph¶i cã vèn. ChÝnh s¸ch t¹o vèn ph¶i chó ý hai h­íng: Mét lµ, tËp trung nguån lùc vèn cho më réng viÖc lµm th«ng qua c¸c ch­¬ng tr×nh tæng thÓ, nhÊt lµ c¸c ch­¬ng tr×nh phñ xanh ®Êt trèng ®åi träc, ch­¬ng tr×nh khai th¸c tiÒm n¨ng c¸c vïng ®ång b»ng s«ng Hång, §«ng Nam Bé... Hai lµ, huy ®éng ®Õn møc cao nhÊt nguån vèn trong nh©n d©n b»ng c¸c chÝnh s¸ch thÝch hîp ®Ó khuyÕn khÝch ph¸t triÓn viÖc lµm nh­ chÝnh s¸ch cho thuª, m­în ®Êt ®Ò ng­êi cã vèn ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt, kinh doanh... Trong chÝnh s¸ch t¹o vèn, quan träng nhÊt lµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch vÒ hÖ thèng tÝn dông. CÇn ph¶i h×nh thµnh hÖ thèng tÝn dông víi cÊu tróc nh­ sau: -HÖ thèng tÝn dông th­¬ng m¹i. HÖ thèng nµy chñ yÕu phôc vô c¸c ®èi t­îng lµ chñ thÓ s¶n xuÊt, kinh doanh ®óng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. Ng­êi vay ®­îc ¸p dông theo chÝnh s¸ch l·i suÊt ®óng thÞ tr­êng. -HÖ thèng tÝn dông cã tÝnh chÊt tµi trî cña Nhµ n­íc cho c¸c ch­¬ng tr×nh x· héi. Thùc chÊt lµ Nhµ n­íc trî gióp t¹o më viÖc lµm th«ng qua chÝnh s¸ch tÝn dông víi l·i suÊt n©ng ®ì. -HÖ thèng tÝn dông nh©n d©n. Lµ h×nh thøc tÝn dông trong céng ®ång, gióp nhau t¹o vèn ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh. 3.2.ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai CÇn tiÕp tôc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ®Êt ®ai theo h­íng khuyÕn khÝch nh©n d©n ®Çu t­ khai ph¸ vµ sö dông cã hiÖu qu¶ ruéng ®Êt, t¹o ra nhiÒu viÖc lµm cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch ®Êt canh t¸c. 3.3.ChÝnh s¸ch thuÕ MÆc dï n­íc ta ®· cã luËt thuÕ, ChÝnh phñ còng lu«n thay ®ái møc thuÕ cô thÓ cho phï hîp víi thùc tÕ, song ®Ó khuyÕn khÝch c¸c chñ kinh tÕ ph¸t triÓn, gi¶i quyÕt viÖc lµm cho nhiÒu ng­êi trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, Nhµ n­íc cÇn bæ sung, hoµn chØnh mét sè vÊn ®Ò trong chÝnh s¸ch thuÕ theo h­íng: Thø nhÊt, cÇn ¸p dông chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch doanh nghiÖp ®­a c«ng nghÖ thÝch hîp vµo s¶n xuÊt, trong ®ã võa ®¶m b¶o yªu cÇu n©ng cao søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm, võa t¹o thªm viÖc lµm míi cho ng­êi lao ®éng, ®Æc biÖt lµ t¹o ra c¸c tÇng kh¸c nhau ®Ó sö dông ®­îc nhiÒu lao ®éng. Thø hai, thùc hiÖn chÝnh s¸ch miÔn, gi¶m thuÕ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, c¸c hé gia ®×nh míi ra ®¨ng kÝ kinh doanh lÇn ®Çu (2-3 n¨m ®Çu) thu hót ®­îc thªm lao ®éng. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch nµy ph¶i cã sù ph©n biÖt ®èi t­îng ®Ó cã sù ­u tiªn ®øng møc, tr­íc hÕt lµ: -C¸c doanh nghiÖp, c¸c hé gia ®×nh s¶n xuÊt tiÓu thñ c«ng nghiÖp ë n«ng th«n (lµng nghÒ). -C¸c hé gia ®×nh, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng sö dông nguyªn liÖu trong n­íc hoÆc c¸c c¬ së s¶n xuÊt cã vÖ tinh ë n«ng th«n sö dông lao ®éng nhµn rçi. -C¸c c¬ së s¶n xuÊt cña ng­êi tµn tËt, th­¬ng binh, c¸c ®èi t­îng tÖ n¹n x· héi, ng­êi th«i viÖc trong khu vùc Nhµ n­íc, lao ®éng hîp t¸c n­íc ngoµi trë vÒ, ng­êi m·n h¹n tï... Thø ba, cã c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch thóc ®Èy sù ra ®êi vµ tr­ëng thµnh cña thÞ tr­êng lao ®éng, th«ng qua viÖc hè trî vµ qu¶n lÝ ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty m«i giíi viÖc lµm, c¸c trung t©m hç trî viÖc lµm... 4.H×nh thµnh hÖ thèng ®ång bé c¸c chÝnh s¸ch chñ yÕu khuyÕn khÝch c¸c h×nh thøc vµ lÜnh vùc thu hót ®­îc nhiÒu lao ®éng 4.1.ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn m¹nh mÏ kinh tÕ hé gia ®×nh ®Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm cho lao ®éng n«ng th«n §Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm cho lao déng n«ng th«nth«ng qua h×nh thøc kinh tÕ hé gia ®×nh, Nhµ n­íc cÇn bæ sung mét sè chÝnh s¸ch cô thÓ sau: -T¨ng tû lÖ ®Çu t­ vµo khu vùc n«ng th«n tõ ng©n s¸ch th«ng qua c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn chuyÓn c¸c hé gia ®×nh sang s¶n xuÊt n«ng nghiÖp hµng ho¸. -LËp quü tÝn dông cho c¸c hé gia ®×nh vay theo mãn nhá víi l·i suÊt hîp lý vµ theo chu kú s¶n xuÊt. T¨ng dÇn tû lÖ cho vay trung h¹n ®Ó mäi ng­êi cã ®iÒu kiÖn tËp trung ®Çu t­ theo chiÒu s©u. §Æc biÖt khuyÕn khÝch c¸c hé gia ®×ng vay vèn ®Ó ph¸t triÓn tiÓu thñ c«ng nghiÖpvµ dÞch vô, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh theo kiÓu n«ng tr¹i... -ThiÕt lËp hÖ thèng chuyÓn giao kü thuËt vµ c«ng nghÖ, nhÊt lµ c«ng nghÖ sinh häc, vµ c¸c hé gia ®×nh ®Ó s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng n«ng s¶n g¾n víi xuÊt khÈu cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. -Cã chÝnh s¸ch trî gi¸ cho n«ng nghiÖp hoÆc nghiªn cøu lËp quü b¶o hiÓm n«ng nghiÖp cho c¸c hé gia ®×nh, x¸c lËp mèi quan hÖ gi¸ c¸nh kÐo hîp lý trong tõng thêi kú. 4.2.§æi míi chÝnh s¸ch di d©n x©y dùng c¸c vïng kinh tÕ, x· héi d©n c­ míi ®Ó g¾n lao ®éng víi ®Êt ®ai vµ tµi nguyªn ®Êt n­íc Nh÷ng ®Þnh h­íng c¬ b¶n ®æi míi chÝnh s¸ch nµy cãthÓ kh¸i qu¸t nh­ sau: -Thay ®æi chÝnh s¸ch ®Çu t­ khai th¸c c¸c vïng trªn c¬ së ®ã thùc hiÖn ph©n bè l¹i lao ®éng, d©n c­ vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm. -TiÕp tôc ®æi míi c¸c h×nh thøc di d©n x©y dùng c¸c vïng kinh tÕ míi theo ch­¬ng tr×nh, dù ¸n quèc gia, vïng vµ ®Þa ph­¬ng. Nhµ n­íc tËp trung vµo mét sè vïng träng ®iÓm theo dù ¸n quèc gia, cßn l¹i cÇn quy ho¹ch ®Ó d©n tù ®Õn khai th¸c, trong dã cÇn chó ý luång di d©n tù do tõ c¸c tØnh phÝa B¾c vµo T©y Nguyªn, §«ng Nam Bé. -Söa ®æi, bæ sung mét sè chÝnh s¸ch cô thÓ liªn quan ®Õn di d©n x©y dùng c¸c vïng kinh tÕ míi nh­: thùc hiÖn viÖc ®¸nh thuÕ ®Êt ®ai ®Ó sö dông tiÕt kiÖm ®Êt, trao quyÒn sö dông ®Êt l©u dµi cho d©n, t¹o vèn cho c¸c hé gia ®×nh ®i x©y dùng vïng kinh tÕ míi... 4.3.ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ quy m« nhá vµ linh ho¹t trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ dÞch vô ë thµnh thÞ ®Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm §©y lµ lo¹i chÝnh s¸ch t¸c ®éng vµo ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, khu vùc phi kÕt cÊu ë thµnh thÞ phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng. §Ó khuyÕn khÝch khu vùc nµy ph¸t triÓn, chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc cÇn tËp trung vµo c¸c h­íng sau: -Cô thÓ ho¸ h¬n n÷a LuËt Doanh nghiÖp t­ nh©n, LuËt C«ng ty, LuËt KhuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc cho s¸t víi thùc tÕ ®Ó t¹o hµnh lang ph¸p luËt cho d©n tù do kinh doanh. Trong ®ã, ®Æc biÖt lµ cÇn ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc vµ gi¶m lÖ phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp vµ ®¨ng ký kinh doanh. -Sím ban hµnh mét sè chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ trî gióp c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, c¸c hé gia ®×nh cã c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh nh­ miÔn, gi¶m thuÕ cho hä trong 2-3 n¨m ®Çu, cho vay vèn víi l·i suÊt ­u ®·i... -Quy ho¹ch, tæ chøc l¹i phè ph­êng, vØa hÌ, chî ë c¸c thµnh phè ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c khu vùc phi kÕt cÊu ph¸t triÓn song kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn vÖ sinh ®« thÞ vµ mü quan thµnh phè. -Ph¸t triÓn sù nghiÖp ®µo t¹o c¸c chñ doanh nghiÖp võa vµ nhá, c¸c chñ hé kinh doanh vÒ kiÕn thøc qu¶n lý doanh nghiÖp theo c¬ chÕ thÞ tr­êng nh­ marketing, h¹ch to¸n doanh nghiÖp. 4.4.ChÝnh s¸ch kh«i phôc vµ ph¸t triÓn nghÒ truyÒn thèng ®Ó t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng NghÒ truyÒn thèng cã kh¶ n¨ng thu hót ®­îc nhiÒu lao ®éng, gi¶i quyÕt viÖc lµm cho nhiÒu ng­êi, kÓ c¶ n«ng th«n vµ thµnh thÞ. §Ó kh«i phôc vµ ph¸t triÓn nghÒ truyÒn thèng, Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã mét chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ trî gióp, cô thÓ lµ: -T¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt, c¸c hé gia ®×nh lµm nghÒ truyÒn thèng nh­ cho vay vèn víi l·i suÊt thÊp tõ Quü quèc gia gi¶i quyÕt viÖc lµm, gi¶m ®Õn møc tèi ®a c¸c lÖ phÝ, cho m­în hoÆc thuª mÆt b»ng ®Ó s¶n xuÊt... -Tæ chøc l¹i c¸c c¬ së lµm nghÒ truyÒn thèng trªn c¬ së lÊy hé gia ®×nh lµm ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ, ®ång thêi ph¸t triÓn m¹nh mÏ h×nh thøc hîp t¸c kiªn gia ®×nh, c¸c lµng nghÒ, doanh nghiÖp võa vµ nhá... 4.5.ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch tù do di chuyÓn lao ®éng vµ hµnh nghÒ theo ph¸p luËt D­íi gãc ®é viÖc lµm, tù do di chuyÓn vµ hµnh nghÒ lµ hiÖn t­îng tÊt yÕu kh¸ch quan vµ ngµy cµng ph¸t triÓn cïng víi sô ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng lao ®éng ë n­íc ta nh»m ®iÒu chØnh quan hÖ cung-cÇu lao ®éng, gi¶m thÊt nghiÖp kÕt cÊu. Bëi vËy, viÖc øng xö cña Nhµ n­íc kh«ng ph¶i lµ cÊm nã ph¸t triÓn, mµ tr¸i l¹i ph¶i cã c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch ®Ó qu¶n lý vµ kiÓm so¸t nã, khuyÕn khÝch nã ph¸t triÓn ®óng h­íng. C¸c chÝnh s¸ch quan träng nhÊt lµ: -Ban hµnh ®ång bé c¸c thÓ chÕ, biÖn ph¸p qu¶n lý vµ kiÓm so¸t vÒ mÆt Nhµ n­íc ®èi víi thÞ tr­êng lao ®éng, ®¶m b¶o ng­êi lao ®éng ®­îc di chuyÓn vµ hµnh nghÒ mét c¸ch tù do theo ph¸p luËt vµ sù h­íng dÉn cña Nhµ n­íc. Tr­íc hÕt ®ã lµ c¸c chÝnh s¸ch vÒ tiÒn l­¬ng tèi thiÓu, an toµn vÖ sinh lao ®éng, hîp ®ång lao ®éng... -Tæ chøc hÖ thèng v¨n phßng dÞch vô giíi thiÖu viÖc lµm vµ cung øng lao ®éng, th«ng tin vÒ thÞ tr­êng lao ®éng ë c¸c ®Þa ph­¬ng vµ c¸c vïng. -Trong c¸c thµnh phè, ë c¸c ®Þa ph­¬ng cÇn cã ch­¬ng tr×nh phèi hîp ®Ó qu¶n lý ®­îc tèt ®èi t­îng hµnh nghÒ tù do phï hîp víi chÝnh s¸ch qu¶n lý hé khÈu, chÝnh s¸ch nhµ ë... theo h­íng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ng­êi lao ®éng ®­îc tù do hµnh nghÒ theo ph¸p luËt. 4.6.ChÝnh s¸ch ®èi víi h×nh thøc thanh niªn xung phong lµm kinh tÕ vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho thanh niªn Thanh niªn xung phong lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc quan träng thu hót lùc l­îng trÎ tuæi cña thanh niªn ta. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ®ßi hái ph¶i ®æi míi tæ chøc nµy theo h­íng võa g¾n víi nghÜa vô cña thanh niªn trong giai ®o¹n c¸ch m¹ng míi, tham gia g¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm vô khã kh¨n trong ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, gi¶i quyÕt viÖc lµm cho thanh niªn, võa ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng cña lùc l­îng thanh niªn xung phong. VÒ mÆt chÝnh s¸ch, Nhµ n­íc cÇn tËp trung vµo mét sè ®Þnh h­íng sau: -Nhµ n­íc cÇn ®Þnh h­íng ho¹t ®éng chñ yÕu cña lùc l­îng thanh niªn xung phong lµ lùc l­îng xung kÝch trong viÖc thùc hiÖn nh÷ng c«ng tr×nh träng ®iÓm cña quèc gia. Nhµ n­íc ­u tiªn dµnh cho nh÷ng ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi theo kÕ ho¹ch ng¾n h¹n vµ dµi h¹n cho lùc l­îng thanh niªn xung phong ®¶m nhËn d­íi h×nh thøc nhËn thÇu hoÆc giao cho thanh niªn xung phong ®øng ra lËp luËn chøng kinh tÕ x· héi c¸c dù ¸n lín cã sù ®Çu t­ theo kÕ ho¹ch cña Nhµ n­íc. -KhuyÕn khÝch tæ chøc thanh niªn xung phong ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ dÞch vô ho¹t ®éngtheo c¬ chÕ thÞ tr­êng vµ b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tr­íc ph¸p luËt. -Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch tiÒn c«ng hîp lý, chÝnh s¸ch b¶o hiÓm x· héi ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña thanh niªn vµ cã nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·i thÝch hîp nh­ ®µo t¹o, d¹y nghÒ... sau khi hÕt h¹n phôc vô trong thanh niªn xung phong ®Ó thanh niªn yªn t©m cèng hiÕn. -Ph¸t triÓn c¸c trung t©m d¹y nghÒ vµ giíi thiÖu viÖc lµm, trung t©m dÞch vô cung øng lao ®éng cho thanh niªn xung phong, cã sù ®Çu t­ trî gióp ban ®Çu cña Nhµ n­íc. 4.7.ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch lùc l­îng vò trang tham gia ph¸t triÓn kinh tÕ vµ t¹o viÖc lµm Lùc l­îng vò trang cã mét ®éi ngò khoa häc, kü thuËt, lao ®éng vµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt ®¸ng kÓ. V× vËy, lao ®éng s¶n xuÊt vµ tham gia ho¹t ®éng kinh tÕ lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô chiÕn l­îc cña lùc lu­îng vò trang, thÓ hiÖn quan ®iÓm nhÊt qu¸n kÕt hîp kinh tÕ víi quèc phßng, an ninh cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. §Þnh h­íng c¬ b¶n cña chÝnh s¸ch nµy nh­ sau: -Ho¹t ®éng kinh tÕ cña lùc l­îng vò trang chñ yÕu lµ kÕt hîp vµ tËn dông n¨ng lùc s¶n xuÊt hiÖn cã ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ tiªu dïng, gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp cho c«ng nh©n viªn quèc phßng, an ninh. -CÇn h×nh thµnh c¸c ®¬n vÞ vò trang lµm kinh tÕ kÕt hîp víi an ninh, quèc phßng ®Ó thùc hiÖn x©y dùng h¹ tÇng c¬ së, lµ nh÷ng c«ng tr×nh cã tÝnh chÊt t¹o më vµ ph¸t triÓn viÖc lµm ®Ó thu hót lao ®éng x· héi ë c¸c ddÞa bµn chiÕn l­îc kinh tÕ-quèc phßng, nh­ng còng ph¶i trªn c¬ së ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ®Çu t­ cña Nhµ n­íc. -Nhµ n­íc cÇn cã c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch riªng ®èi víi m« h×nh lùc l­îng vò trang lµm kinh tÕ kÕt hîp víi an ninh, quèc phßng nh­ c¸c chÝnh s¸ch tÝn dông cho vay víi víi l·i suÊt ­u ®·i tõ Quü quèc gia gi¶i quyÕt viÖc lµm... -Ph¸t triÓn c¸c trung t©m xóc tiÕn viÖc lµm trong hÖ thèng quèc phßng ®Ó d¹y nghÒ vµ t¹o viÖc lµm cho bé ®éi tr­íc khi xuÊt ngò. C¸c trung t©m nµy n»m trong hÖ thèng Trung t©m xóc tiÕn viÖc lµm quèc gia vµ ®­îc ®Çu t­ trî gióp mét phÇn ban ®Çu tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Iv.nh÷ng biÖn ph¸p c¬ b¶n ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ ho¹ch lao ®éng vµ viÖc lµm giai ®o¹n 2001-2005 1.TiÕp tôc thùc hiÖn tèt c«ng t¸c d©n sè-kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh Trong giai ®o¹n tíi sÏ gi¶m møc sinh b×nh qu©n hµng n¨m 0,04-0,05%, tèc ®é t¨ng d©n sè vµo n¨m 2005 lµ 1,23%, quy m« d©n sè kho¶ng 83 triÖu ng­êi, trong ®ã ë n«ng th«nkho¶ng 60 triÖu ng­êi, thµnh thÞ kho¶ng 23 triÖu ng­êi, tõng b­íc n©ng cao chÊt l­îng d©n sè, chÊt l­îng cuéc sèng cña c¸c tÇng líp d©n c­ nh»m h¹n chÕ viÖc më réng chªnh lÖch møc sèng gi÷a c¸c tÇng líp d©n c­ vµ c¸c nhãm x· héi kh¸c nhau, ®­a c¸c yÕu tè tÝch cùc cña d©n sè vµo c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn. 2. §Èy m¹nh viÖc xuÊt khÈu lao ®éng ra n­íc ngoµi thùc hiÖn môc tiªu ®­a sè lao ®éng ra n­íc ngoµi h»ng n¨m kho¶ng trªn d­íi 0,7 triÖu ng­êi. Muèn vËy, cÇn thùc hiÖn tèt mét sè biÖn ph¸p sau: -N©ng cao chÊt l­îng, ý thøc kØ luËt cña ng­êi lao ®éng xuÊt khÈu -TÝch cùc khai th¸c thÞ tr­êng míi, gi÷ v÷ng c¸c thÞ tr­êng mµ ta ®· khai th¸c ®­îc nh­ Hµn Quèc, Malaixia ..... -KhuyÕn khÝch mäi tæ chøc, c¸ nh©n thùc hiÖn dÞch vô giíi thiÖu vµ m«i giíi viÖc lµm, khuyÕn khÝch thµnh lËp c¸c trung t©m th«ng tin vÒ viÖc lµm ®ång thêi x©y dùng c¬ chÕ gi¸m s¸t ®Ó ng¨n ngõa c¸c hµnh vi lõa ®¶o. T¨ng c­êng c«ng t¸c d¹y nghÒ, t¹o viÖc lµm t¹i chç ®i ®«i víi xuÊt khÈu lao ®éng, ­u tiªn vïng nghÌo, vïng s©u, vïng xa - Nhµ n­íc sím ban hµnh quy chÕ hoÆc ph¸p lÖnh ®­a lao ®éng ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi, khÈn tr­¬ng tæ chøc hÖ thèng d¹y nghÒ cho ng­êi lao ®éng ®Ó chuÈn bÞ lùc l­îng lao ®éng cã tr×nh ®é tay nghÒ vµ ngo¹i ng÷ ®p¸ øng yªu cÇu cña n­íc sö dung lao ®éng, dÇn dÇn h×nh thµnh ®éi qu©n chuyªn nghiÖp ®i lao ®éng ë n­íc ngoµi, tõng b­íc hoµ nhËp vµo thÞ tr­êng lao ®éng quèc tÕ. 3.BiÖn ph¸p t¨ng cÇu lao ®éng trong thêi gian tíi. Thø nhÊt, ®èi víi n­íc nghÌo vµ nhiÒu lao ®éng nh­ ViÖt Nam th× t¨ng cÇu lao ®éng lµ mét môc tiªu quan träng nh­ng ph¶i ®¶m b¶o hai nguyªn t¾c: chi phÝ thÊp vµ t¹o ®­îc cµng nhiÒu viÖc lµm cµng tèt th«ng qua biÖn ph¸p kinh tÕ lµ chÝnh. C¸c kiÕn nghÞ lµ: -CÇn nhanh chãng c¶i thiÖn m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m« vµ m«i tr­êng ®Çu t­ th«ng tho¸ng ®Ó thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi, khuyÕn khÝch ®Çu t­ t­ nh©n trong mäi lÜnh vùc. -CÇn cã chÝnh s¸ch râ rµng trong viÖc hç trî doanh nghiÖp võa vµ nhá t¹o ®­îc nhiÒu viÖc lµm. KhuyÕn khÝch liªn kÕt gi÷a doanh nghiÖp lín-võa-nhá, qua ®ã cã thÓ tuyÓn dông lao ®éng cã tr×nh ®é kh¸c nhau tõ gi¶n ®¬n ®Õn kü thuËt cao, võa thùc hiÖn chuyÓn giao kü thuËt gi÷a doanh nghiÖp lín cho doanh nghiÖp võa vµ nhá, thùc hiÖn ®µo t¹o theo ph­¬ng thøc võa häc võa lµm. Thø hai, khuyÕn khÝch c¸c ho¹t ®éng phi n«ng nghiÖp ë n«ng th«n, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ hé gia ®×nh ®Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm t¹i chç. C¸c cÊp chÝnh quyÒn cã vai trß quan träng trong cung cÊp th«ng tin, giíi thiÖu s¶n phÈm, t×m thÞ tr­êng tiªu thô vµ t¹o cÇu nèi gi÷a n«ng d©n vµ c¬ quan h­íng dÉn kü thuËt cho n«ng d©n. Thø ba, n©ng cao hiÖu qu¶ c¸c ch­¬ng tr×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm b»ng c¸ch x©y dùng hÖ thèng h­íng dÉn, gi¸m s¸t, kiÓm tra, ®iÒu chØnh chÆt chÏ tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng. CÇn n©ng cao vai trß cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng trong gi¶i quyÕt viÖc lµm, bao gåm tr¸ch nhiÖm vÒ ®ãng gãp tµi chÝnh, h­íng dÉn thùc hiÖn, h­íng dÉn kü thuËt, gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh khi kh«ng ®¹t ®­îc môc tiªu. Kh«ng nªn thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm mét c¸ch dµn tr¶i, nªn ­u tiªn cho c¸c vïng c¨ng th¼ng vÒ gi¶i quyÕt lao ®éng vµ cÇn sù gióp ®ì cña nhµ n­¬c trung ­¬ng. Tuy nhiªn, ch­¬ng tr×nh còng chØ nªn triÓn khai t¹i mét sè n¬i ®· cã ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ ®éi ngò c¸n bé ®Þa ph­¬ng am hiÓu thùc tÕ vµ cã kh¶ n¨ng gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c biÖn ph¸p gi¶i quyÕt viÖc lµm, ë n¬i ng­êi lao ®éng cã ®ñ kh¶ n¨ng vay vèn ®Ó tù t¹o c«ng ¨n viÖc lµm. Thø t­, do thÞ tr­êng lao ®éng míi ®­îc h×nh thµnh, nªn viÖc tiÕp tôc hoµn thiÖn khung khæ luËt ph¸p cho nã vËn hµnh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ rÊt cÇn thiÕt. Cô thÓ lµ cÇn hoµn thiÖn khung khæ luËt ph¸p vÒ lao ®éng, nh­ quy ®Þnh vÒ tiÒn c«ng, tiÒn l­¬ng, c¸c chÕ ®é ®èi víi ng­êi lao ®éng khi chuyÓn viÖc, th«i viÖc, mÊt viÖc ..... 4.Gi¶i quyÕt viÖc lµm cho c¸c khu vùc. 4.1.Khu vùc thµnh thÞ. Thµnh thÞ mÆc dï cã tû träng vÒ d©n sè vµ lao ®éng kh«ng lín h¬n so víi khu vùc n«ng th«n, nh­ng l¹i lµ ®Þa bµn tËp trung mËt ®é d©n c­, lao ®éng cao, còng lµ n¬i chÞu t¸c ®éng m¹nh cña c¬ chÕ thÞ tr­êng, dÔ n¶y sinh nh÷ng ®iÓm nãng vÒ c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi, nhÊt lµ vÊn ®Ò viÖc lµm. Ph­¬ng h­íng rÊt quan träng ®Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm cho lao ®éng ë thµnh thÞ lµ ph¶i g¾n víi ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn doanh nghiÖp cã quy m« lín, nhÊt lµ ë ®Þa bµn cã ®iÒu kiÖn lËp c¸c khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp tËp trung, ph¸t triÓn m¹nh c¸c tËp ®oµn s¶n xuÊt m¹nh cña nhµ n­íc ë c¸c vïng hoÆc trªn ph¹m vi c¶ n­íc, c¸c c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n .... Ph¸t triÓn h×nh thøc gia c«ng s¶n xuÊt hµng ho¸ tiªu dïng cho xuÊt khÈu còng lµ h­íng rÊt lín ®Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm cho lao ®éng thµnh thÞ. Ph¶i coi träng gia c«ng xuÊt khÈu lµ mét quèc s¸ch vµ lîi dông tèi ®a ­u thÕ cña n­íc ta cã nhiÒu lao ®éng víi gi¸ rÎ, dÔ tiÕp thu kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi l¹i cã nguån nguyªn liÖu trong n­íc t¹i chç dåi dµo Ph¸t triÓn c¸c c¬ së dÞch vô c«ng céng vµ sù nghiÖp nhµ ë trong c¸c thµnh phè, thÞ x· sÏ t¹o ra rÊt nhiÒu viÖc lµm cho thanh niªn thµnh thÞ, ®Æc biÖt lµ ë mét sè thµnh phè lín, c¸c khu c«ng nghiÖp tËp trung. Khai th¸c tiÒm n¨ng kinh tÕ vïng ven thµnh phè, thÞ x·, trong mèi quan hÖ vµ liªn kÕt kinh tÕ gi÷a néi-ngo¹i thµnh lµ h­íng quan träng ®Ó t¹o viÖc lµm cho lao ®éng thµnh thÞ. 4.2.Khu vùc n«ng th«n. ë n«ng th«n vÊn ®Ò c¬ b¶n nhÊt cÇn ph¶i gi¶i quyÕt lµ n¹n thiÕu viÖc lµm cßn rÊt phæ biÕn vµ nghiªm träng, viÖc lµm kÐm hiÖu qu¶ vµ thu nhËp thÊp dÊn ®Õn ®êi sèng thÊp, mét bé phËn lín d©n c­ cßn ë trong t×nh tr¹ng nghÌo khæ. §Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm cho lao ®éng n«ng th«n, ph¶i lµm thay ®æi vµ chuyÓn dÞch c¬ b¶n c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬ cÊu lao ®éng n«ng th«n theo h­íng gi¶m dÇn vÒ sè hé thuÇn n«ng ®Ó gi¶i phãng ®Êt ®ai, kh¾c phôc t×nh tr¹ng b×nh qu©n ®Çu ng­êi diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp qu¸ thÊp nh­ hiÖn nay. §a d¹ng ho¸ ngµnh nghÒ, thùc hiÖn ng­êi nµo giái viÖc g× th× lµm viÖc Êy, trªn c¬ së giao ®Êt æn ®Þnh l©u dµi cho c¸c hé gia ®×nh, ®ång thêi b»ng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vµ luËt ph¸p tËp trung dÇn ruéng ®Êt cã ®iÒu kiÖn cho c¸c hé gia ®×nh cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, kinh doanh n«ng nghiÖp hµng ho¸. Ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp, sö dông nhiÒu lao ®éng ë n«ng th«n nh­ng cÇn Ýt vèn vµ h­íng vµo xuÊt khÈu nh­ xÝ nghiÖp nhá ë n«ng th«n vµ c«ng nghiÖp gia ®×nh, kh«i phôc vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao... 4.phÊn ®Êu ®¹t møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao Hai n¨m cuèi 2004 –2005 cña k× kÕ ho¹ch, chóng ta phÊn ®Êu møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ GDP vµo kho¶ng trªn d­íi 8% nh»m gi¶i quyÕt nhiÒu h¬n n÷a nguån lao ®éng cña quèc gia Ch­¬ng iV KÕt luËn Ba n¨m qua, t¹o viÖc lµm míi cho kho¶ng 4,3 triÖu lao ®éng ( kÕ ho¹ch 5 n¨m lµ 7,5 triÖu lao ®éng); trong ®ã, kho¶ng 2,6 triÖu ng­êi lµm viÖc trong ngµnh n«ng, l©m, ng­ nghiÖp; 90 v¹n ng­êi lµm viÖc trong ngµnh c«ng nghiÖp, x©y dùng vµ 76 v¹n ng­êi lµm th­¬ng m¹i, dÞch vô. §· ®­a 13,7 v¹n ng­êi ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi. C¬ cÊu lao ®éng tiÕp tôc cã sù dÞch chuyÓn theo h­íng tÝch cùc. Nh×n chung trong 3 n¨m qua xu h­íng chung cña lao ®éng n­íc ta lµ t¨ng dÇn tØ träng lao ®éng trong ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, gi¶m dÇn tØ träng lao ®éng trong khu vùc n«ng nghiÖp. Trong vßng 3 n¨m, sù dÞch chuyÓn nµy diÔn ra kh¸ liªn tôc nh­ng nÕu so s¸nh víi môc tiªu ®Æt ra th× chóng ta cßn ph¶i cè g¾ng nhiÒu h¬n n÷a trong nh÷ng n¨m tiÕp theo. Tû träng lao ®éng trong ngµnh c«ng nghiÖp vµ x©y dùng ®· t¨ng tõ 14,4% trong tæng sè lao ®éng n¨m 2001 lªn 15,9% n¨m 2003; tû träng lao ®éng trong ngµnh n«ng, l©m, ng­ nghiÖp tõ 62,8% gi¶m xuèng cßn 59,8%; tû träng lao ®éng ngµnh dÞch vô t¨ng tõ 22,8% lªn 24,3%. Xu h­íng nµy lµ hoµn toµn phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn chung TØ lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ vµ thêi gian nhµn rçi ë n«ng th«n cã xu h­íng gi¶m dÇn, ®ã còng lµ mét tÝn hiÖu kh¸ ®¸ng mõng ViÖc xuÊt khÈu lao ®éng sang c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc nh×n chung cã t¨ng lªn h»ng n¨m nh­ng chÊt l­îng lao ®éng ch­a ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ. Qua nh÷ng ph©n tÝch ë trªn cã thÓ thÊy lao ®éng vµ viÖc lµm ®ang lµ mét vÊn ®Ò x· héi hÕt søc réng lín, muèn gi¶i quyÕt th× nã ®ßi hái ph¶i cã sù quan t©m cña toµn x· héi bªn c¹nh sù quyÕt t©m cao nhÊt cña Nhµ n­íc. Tuy nhiªn, ®©y còng lµ mét c¬ héi ®Ó chóng ta cã thÓ thÓ hiÖn ®­îc sù khÐo lÐo trong viÖc qu¶n lý x· héi, t¹o ®µ cho sù ph¸t triÓn míi trong t­¬ng lai. Trong giai ®o¹n 2001-2005, gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò lao ®éng vµ viÖc lµm sÏ lµ mét thµnh c«ng lín ®Ó t¹o c¬ së cho viÖc hoµn thµnh chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi giai ®o¹n 2001-2005. Danh môc Tµi liÖu tham kh¶o 1) V¨n kiÖn tr×nh ®¹i héi IX cña §¶ng 2) T¹p chÝ “thÞ tr­êng lao ®éng” sè 1,2,3 n¨m 2000 3) T¹p chÝ “nghiªn cøu lý luËn” 6/2000 4) T¹p chÝ “lao ®éng vµ x· héi” 5,6/1998, 11/1999, 9/2000, 206+207+208/2003 5) T¹p chÝ “nghiªn cøu kinh tÕ” 12/1999, 1/2000 6) T¹p chÝ Kinh tÕ vµ Dù b¸o 7/2003 7) T¹p chÝ Lao ®éng vµ X· héi sè 1+3+7 /2003 8) gi¸o tr×nh kinh tÕ ph¸t triÓn – khoa KH & PT- tr­êng §H KTQD 9) Gi¸o tr×nh KÕ ho¹ch ho¸– khoa KH & PT- tr­êng §H KTQD Môc lôc Ch­¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn lùc l­îng lao ®éng 1 I C¸c kh¸i niÖm cã liªn quan ®Õn lao ®éng viÖc lµm 1 II Kh¸i niÖm vµ ý nghÜa cña kÕ ho¹ch ho¸ ph¸t triÓn lùc l­îng lao ®éng 3 Ch­¬ng II thùc tr¹ng sö dông lao ®éng cña n­íc ta trong thêi gian qua tõ 2001 –2003) 5 I .Kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn cña lùc l­îng lao ®éng thêi gian tõ 2001 – 2003 5 PhÇn 1 KÕ ho¹ch lao ®éng vµ viÖc lµm trong thêi k× 2001 – 2005 5 Ph©n 2 T×nh h×nh thùc hiÖn trong nh÷ng n¨m tõ 2001 – 2003 8 PhÇn 3 KÕ ho¹ch lao ®éng, viÖc lµm n¨m 2004 14 Ch­¬ng III Nh÷ng chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p c¬ b¶n ®Ó thùc hiÖn tèt c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ lao ®éng vµ viÖc lµm n¨m 2004 vµ trong k× kÕ ho¹ch 2001 – 2005 16 I) Nh÷ng chÝnh s¸ch chñ yÕu 16 II) Nh÷ng biÖn ph¸p chñ yÕu 22 Ch­¬ng IV KÕt luËn 26 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 27