Khả năng chẩn đoán tính an toàn của sinh thiết phổi xuyên thành ngực dưới hướng dẫn chụp cắt lớp điện toán trong u phổi và u trung thất sau soi phế quản ống mềm âm tính

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010 Nghiên cứu Y học Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010 526 KHẢ NĂNG CHẨN ĐOÁN TÍNH AN TOÀN CỦA SINH THIẾT PHỔI XUYÊN THÀNH NGỰC DƯỚI HƯỚNG DẪN CHỤP CẮT LỚP ĐIỆN TOÁN TRONG U PHỔI VÀ U TRUNG THẤT SAU SOI PHẾ QUẢN ỐNG MỀM ÂM TÍNH Nguyễn Hữu Lân*, Nguyễn Thị Hồng Hạnh*, Nguyễn Đức Bằng*, Trần Ngọc Thạch* TÓM TẮT Mục tiêu: Đánh giá lợi ích của phương pháp sinh thiết phổi xuyên thành ngực dưới hướng dẫn của chụp cắt lớp ñiện toán trong u phổi và u trung thất sau soi phế quản âm tính. Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu tiền cứu thực hiện trên 86 trường hợp u phổi và 10 trường hợp u trung thất không rõ bản chất, tại Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch. sinh thiết phổi xuyên thành ngực dưới hướng dẫn của chụp cắt lớp ñiện toán ñược thực hiện nếu kết quả soi phế quản ống mềm âm tính. Kết quả: Chúng tôi ghi nhận lại 96 bệnh nhân ñược thực hiện sinh thiết phổi xuyên thành ngực dưới hướng dẫn của chụp cắt lớp ñiện toán. Có 66 bệnh nhân (68,8%) ñược chẩn ñoán bằng sinh thiết phổi xuyên thành ngực dưới hướng dẫn của chụp cắt lớp ñiện toán, 60 bệnh nhân có tổn thương ác tính, 5 bệnh nhân lao phổi, 1 bệnh nhân u phổi do nấm aspergillus. Trong 30 bệnh nhân không có chẩn ñoán bằng sinh thiết phổi xuyên thành ngực dưới hướng dẫn của chụp cắt lớp ñiện toán, 11 bệnh nhân có chẩn ñoán xác ñịnh bằng phẫu thuật lồng ngực, trong ñó có 5 u phổi lao, 5 u lành tính, 1 u ác tính. Tổn thương lành tính ñược chẩn ñoán bằng sinh thiết phổi xuyên thành ngực dưới hướng dẫn của chụp cắt lớp ñiện toán chỉ ñạt ñược ở 6 bệnh nhân (5 u phổi lao, 1 u phổi do nấm aspergillus). Các biến chứng bao gồm tràn khí màng phổi (14,6%) và ho ra máu (2,1%). Kết luận: Sinh thiết phổi xuyên thành ngực dưới hướng dẫn của chụp cắt lớp ñiện toán là một thủ thuật có thể có giá trị trong chẩn ñoán u phổi và u trung thất sau soi phế quản âm tính. Không có tử vong liên quan ñến thủ thuật. Từ khóa: U phổi, u trung thất, sinh thiết xuyên thành dưới CT-scan, soi phế quản. ABSTRACT FIELD DIAGNOSIS AND SAFETY OF PERCUTANEOUS CT-GUIDED LUNG BIOPSY FOLLOWING NEGATIVE FIBEROPTIC BRONCHOSCOPY IN PULMONARY AND MEDIASTINAL MASSES Nguyen Huu Lan, Nguyen Thi Hong Hanh, Nguyen Duc Bang, Tran Ngoc Thach * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 14 - Supplement of No 2 - 2010: 526 - 531 Objective: To evaluate the utility of percutaneous CT-guided lung biopsy (PCTLB) following negative fiberoptic bronchoscopy in pulmonary and mediastinal masses. Material and methods: A prospective study was carried out on 86 cases of indeterminated pulmonary masses and 10 cases of indeterminated mediastinal masses, at the Pham Ngoc Thach hospital. PCTLB is effected if fiberoptic bronchoscopy has negative results. Results: We reviewed the records from 96 patients who had undergone PCTLB. 66 of these (68.8%) were diagnosed by PCTLB; 60 had malignant lesions, 5 had M tuberculosis, 1 had aspergilloma. Of the remaining 30 patients, 11 went on to definitive diagnostic procedures by surgery; 5 of these patients had a tuberculoma, 5 of these patients had a benign tumor, 1 of these patients had a malignancy. A benign lesion was diagnosed by PCTLB in only 6 patients (5 tuberculoma. 1 aspergilloma). Complications compose pneumothoraces (14.6%) and hemmorages (2.1%). * Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch, Thành phố Hồ Chí Minh, Tác giả liên hệ: Bs. Nguyễn Hữu Lân ĐT: 0913185885; Email: nguyenhuulan1965@gmail.com Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010 Nghiên cứu Y học Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010 527 Conclusions: PCTLB is a valuable procedure in the evaluation of patients with a pulmonary and mediastinal masses and negative fiberoptic bronchoscopy. There were no procedures-related death. Keywords: pulmonary and mediastinal tumors, percutaneous CT-guided lung biopsy, bronchoscopy. ĐẶT VẤN ĐỀ Sinh thiết phổi xuyên thành ngực là thủ thuật ñược chỉ ñịnh thực hiện sau khi soi phế quản không chẩn ñoán ñược bản chất u phổi và trung thất(3,5). Sinh thiết phổi xuyên thành ngực thường ñược cho là an toàn(6) mặc dù có rất ít tài liệu báo cáo ñến vấn ñề này(5). Tỷ lệ các biến chứng ñược công bố rất khác nhau(6). Tỷ lệ giúp chẩn ñoán xác ñịnh bản chất u phổi thay ñổi rất nhiều(4).Sinh thiết phổi xuyên thành ngực ñược thực hiện theo hướng dẫn hình ảnh học của siêu âm hoặc, cộng hưởng từ hoặc, chụp cắt lớp ñiện toán lồng ngực. Siêu âm chỉ hữu ích khi khối u nằm tiếp xúc với thành ngực vì tín hiệu siêu âm không ñi qua vùng chứa khí của mô phổi bình thường. Cộng hưởng từ lồng ngực hiện có nhiều giới hạn do giá thành ñắt, có chất lượng hình ảnh xấu với tổn thương của phổi, khó thao tác với vật dụng có từ tính trong môi trường cảm từ(5). Hầu hết thủ thuật sinh thiết phổi bằng kim nhỏ hiện nay ñều thực hiện dưới hướng dẫn chụp cắt lớp ñiện toán lồng ngực(3). Vì thế, chúng tôi tiến hành nghiên cứu ñánh giá khả năng xác ñịnh bản chất bệnh lý, tỷ lệ biến chứng của kỹ thuật sinh thiết phổi xuyên thành ngực bằng kim dưới hướng dẫn chụp cắt lớp ñiện toán trong chẩn ñoán u phổi u trung thất chưa rõ bản chất sau soi phế quản ống mềm. ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP Đối tượng nghiên cứu Nghiên cứu tiền cứu mô tả loạt lâm sàng 96 bệnh nhân có u phổi hay u trung thất chưa rõ bản chất sau khi xét nghiệm ñàm tìm vi trùng lao âm tính, soi phế quản ống mềm không có kết quả chẩn ñoán xác ñịnh, ñược nhập viện tại Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch từ 11.2007 ñến 11.2008. Thiết bị và dụng cụ nghiên cứu Ống soi phế quản mềm Olympus BF 1T160, Fujinon EB-270T. Máy chụp cắt lớp ñiện toán Siemens Somatom Emotion Duo. Kim sinh thiết phổi xuyên thành ngực dưới hướng dẫn chụp cắt lớp ñiện toán (Coaxial Quick- core Biopsy echotip Needle Set, QCS-18-15.0-20T, COOK). Quy trình chẩn ñoán Sau khi xác ñịnh bệnh nhân có u phổi hay u trung thất trên X quang lồng ngực chúng tôi sẽ tiến hành ngay các phương pháp chẩn ñoán theo thứ tự sau ñây: 1. Xét nghiệm tìm BK trong ñàm. 2. Soi phế quản sinh thiết tổn thương phế quản nếu quan sát ñược khi soi phế quản. Nếu không phát hiện tổn thương phế quản, tiến hành sinh thiết phổi xuyên phế quản theo hướng dẫn ñịnh vị tổn thương của phim X quang lồng ngực quy ước hay phim chụp cắt lớp ñiện toán lồng ngực. 3. Nếu xét nghiệm tìm BK trực tiếp hay thuần nhất trong ñàm âm tính và soi phế quản không cho kết quả chẩn ñoán xác ñịnh bản chất tổn thương u phổi hay u trung thất, chúng tôi sẽ tiến hành sinh thiết phổi xuyên thành ngực dưới hướng dẫn của chụp cắt lớp ñiện toán lồng ngực. 4. Khi tất cả các phương pháp trên không cho chẩn ñoán xác ñịnh và tổng trạng bệnh nhân còn tốt, chúng tôi sẽ tiến hành sinh thiết phổi hở qua soi lồng ngực có trợ giúp video (VATS) hay mở lồng ngực. Nếu có kết quả mô học u phổi ác tính, còn chỉ ñịnh phẫu thuật, chúng tôi tiến hành ñiều trị ngoại khoa cho bệnh nhân. Tiêu chuẩn chẩn ñoán xác ñịnh + Chẩn ñoán mô học ác tính là chẩn ñoán xác ñịnh ung thư. + Chẩn ñoán mô học thương tổn lao ñặc hiệu, hoặc kết quả xét nghiệm tìm thấy vi trùng lao trong các loại dịch, chất tiết lấy ñược từ phế quản - phổi và/hoặc có ñáp ứng tốt về lâm sàng và hình ảnh X quang ñối với ñiều trị lao ñặc hiệu ñược xem là chẩn ñoán xác ñịnh lao. Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010 Nghiên cứu Y học Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010 528 Thống kê Chúng tôi sử dụng phép kiểm χ2 ñể so sánh tỉ lệ khác biệt cho các biến ñịnh tính, và phép kiểm Kruskal-Wallis cho các biến ñịnh lượng. Tất cả các phương pháp kiểm ñịnh giả thuyết ñược thực hiện bằng cách sử dụng kiểm ñịnh 2 bên. Ngưỡng ý nghĩa là 0,05 (p < 0,05) ñể chấp nhận hay bác bỏ giả thuyết thống kê. Tất cả phân tích ñược thực hiện bằng phần mềm thống kê STATA 8.0. KẾT QUẢ Tham gia nghiên cứu có 26 nữ, 70 nam. Tuổi trung bình 58 ± 14 tuổi. 10 bệnh nhân có khối u trung thất, 86 bệnh nhân có khối u phổi (bảng 1). 54 bệnh nhân ñược sinh thiết u phổi phải, 32 bệnh nhân ñược sinh thiết u phổi trái (bảng 2). Kết quả chẩn ñoán qua sinh thiết phổi dưới hướng dẫn chụp cắt lớp ñiện toán có 26 u phổi, 4 u trung thất không xác ñịnh ñược bản chất tổn thương (bảng 3). Kết quả chẩn ñoán xác ñịnh sau cùng có 55 bệnh nhân bị u phổi ác tính, 14 bệnh nhân có u phổi lành tính, 17 bệnh nhân có u phổi không có chẩn ñoán xác ñịnh bản chất mô học (bảng 4). Không có sự khác biệt về giới tính và bản chất (lành tính-ác tính) của u phổi hay u trung thất (p > 0,4). Không có sự khác biệt về giới tính và bản chất (lành tính-ác tính) của u phổi (p > 0,4). Không có sự khác biệt về bản chất u phổi (lành tính-ác tính) và vị trí u phổi (phải-trái) (p > 0,9). 6 u trung thất ác tính, 4 u trung thất lành tính (bảng 4). Tuổi trung bình của bệnh nhân có u phổi hay u trung thất lành tính là 47 ± 13, ác tính là 62 ± 13 (p < 0,0001). Tuổi trung bình của bệnh nhân có u phổi lành tính là 51 ± 10, ác tính là 64 ± 12 (p < 0,0001). Tuổi trung bình của bệnh nhân có u trung thất lành tính là 33 ± 14, ác tính là 47 ± 12 (p > 0,1). Biến chứng tràn khí màng phổi thường gặp ở u phổi có ñường kính ≤ 3cm (28,6%), u trung thất (20%) hơn là u phổi có ñường kính > 3cm (11,1%) (bảng 5). Tuy nhiên, sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê (p > 0,2) biến chứng tràn khí màng phổi gặp ở 2/18 u phổi hay u trung thất lành tính (11,1%), 7/61 u phổi hay u trung thất ác tính (11,5%), 5/17 u phổi hay u trung thất không rõ bản chất (29,4%), sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê (p > 0,1). Bảng 6 ghi nhận ñặc ñiểm bệnh lý của tổn thương phổi có kết quả sinh thiết phổi xuyên thành ngực bằng kim dưới hướng dẫn chụp cắt lớp ñiện toán lồng ngực âm tính, phải chẩn ñoán xác ñịnh bằng sinh thiết phổi hở hay cấy ñàm tìm BK dương tính. Bảng 1: Đặc ñiểm nhân khẩu học, tổn thương của bệnh nhân tham gia nghiên cứu U phổi ≤ 3cm U phổi > 3cm U trung thất n = 14 n = 72 n = 10 n (%) n (%) n (%) Tuổi (năm) 56 ± 14 61 ± 12 41 ± 14 Nam giới 9 (64,3) 54 (75) 7 (70) Cấy BK (+) 0 2 (2,8) 0 Bảng 2: Vị trí sinh thiết tổn thương phổi của bệnh nhân tham gia nghiên cứu. U phổi ≤ 3cm U phổi > 3cm n = 14 n = 72 n (%) n (%) Thùy trên phải 5 (35,7) 20 (27,8) Thùy giữa 0 11 (15,3) Thùy dưới phải 2 (14,3) 16 (22,2) Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010 Nghiên cứu Y học Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010 529 U phổi ≤ 3cm U phổi > 3cm n = 14 n = 72 n (%) n (%) Thùy trên trái 6 (42,9) 19 (26,4) Thùy dưới trái 1 (7,1) 6 (8,3) Bảng 3: Kết quả chẩn ñoán qua sinh thiết phổi dưới hướng dẫn chụp cắt lớp ñiện toán của bệnh nhân tham gia nghiên cứu. U phổi ≤ 3cm U phổi > 3cm U trung thất n = 14 n = 72 n = 10 n (%) n (%) n (%) Ung thư phổi biểu mô không biệt hóa 0 1 (1,4) 0 Ung thư phổi tế bào tuyến biệt hóa kém 2 (14,3) 37 (51,4) 5 (50) Ung thư phổi tế bào tuyến biệt hóa cao 1 (7,1) 4 (5,6) 0 Ung thư phổi tế bào vẩy biệt hóa kém 0 6 (8,3) 0 Ung thư phổi loại tế bào nhỏ 1 (7,1) 2 (2,8) 0 U tuyến ức ác tính 0 0 1 (10) U lao 1 (7,1) 4 (5,6) 0 U nấm aspergillus 0 1 (1,4) 0 Không xác ñịnh bản chất mô học 9 (64,3) 17 (23,6) 4 (40) Bảng 4: Kết quả chẩn ñoán xác ñịnh sau cùng của bệnh nhân tham gia nghiên cứu. U phổi ≤ 3cm U phổi > 3cm U trung thất n = 14 n = 72 n = 10 n (%) n (%) n (%) Ung thư phổi biểu mô không biệt hóa 0 1 (1,4) 0 Ung thư phổi tế bào tuyến biệt hóa kém 2 (14,3) 37 (51,4) 5 Ung thư phổi tế bào tuyến biệt hóa cao 1 (7,1) 4 (5,6) 0 Ung thư phổi tế bào vẩy biệt hóa kém 0 7 (9,7) 0 Ung thư phổi loại tế bào nhỏ 1 (7,1) 2 (2,8) 0 U tuyến ức ác tính 0 0 1 U lao 3 (21,4) 8 (11,1) 1 U nấm aspergillus 1 (7,1) 1 (1,4) 0 U bao dây thần kinh (Schwannoma) 0 0 2 U tuyến ức lành tính 0 0 1 U trung biểu mô màng phổi lành tính 0 1 (1,4) 0 Không có chẩn ñoán xác ñịnh 6 (42,9) 11 (15,3) 0 Bảng 5: Tỷ lệ tai biến do sinh thiết phổi dưới hướng dẫn chụp cắt lớp ñiện toán. U phổi ≤ 3cm U phổi > 3cm U trung thất n = 14 n = 72 n = 10 n (%) n (%) n (%) Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010 Nghiên cứu Y học Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010 530 Tràn khí màng phổi 4 (28,6) 8 (11,1) 2 (20) Ho ra máu 0 2 (2,8) 0 Bảng 6: Đặc ñiểm bệnh lý của tổn thương phổi có kết quả sinh thiết phổi xuyên thành ngực bằng kim dưới hướng dẫn chụp cắt lớp ñiện toán lồng ngực âm tính, phải chẩn ñoán xác ñịnh bằng sinh thiết phổi hở hay cấy ñàm tìm BK dương tính. U phổi ≤ 3cm U phổi > 3cm U trung thất n = 3 n = 6 n = 4 Ung thư phổi tế bào vẩy biệt hóa kém 0 1 0 U lao 2 4* 1 U nấm Aspergillus 1 0 0 U bao dây thần kinh (Schwannoma) 0 0 2 U tuyến ức lành tính 0 0 1 U trung biểu mô màng phổi lành tính 0 1 0 * 2 trường hợp có chẩn ñoán xác ñịnh bằng cấy ñàm dương tính. BÀN LUẬN Liên quan ñến khả năng giúp chẩn ñoán xác ñịnh bản chất tổn thương u phổi và trung thất, của phương pháp sinh thiết phổi xuyên thành ngực bằng kim nhỏ dưới hướng dẫn chụp cắt lớp ñiện toán lồng ngực, Manhire cho rằng phương pháp này giúp chẩn ñoán chính xác 85-90% tổn thương ác tính có kích thước > 2 cm ñường kính. Tuy nhiên, số liệu này không ñề cập ñến tiêu chuẩn nội soi phế quản âm tính trước sinh thiết phổi xuyên thành ngực bằng kim nhỏ dưới hướng dẫn chụp cắt lớp ñiện toán lồng ngực(5). Forseth(1), Khouri(2) ghi nhận sinh thiết phổi xuyên lồng ngực bằng kim giúp chẩn ñoán 95% tổn thương ác tính và 88% tổn thương lành tính. Tuy nhiên, nội soi phế quản âm tính không bắt buộc thực hiện trước khi sinh thiết phổi xuyên thành ngực bằng kim nhỏ dưới hướng dẫn chụp cắt lớp ñiện toán lồng ngực trong 2 nghiên cứu này. Trong nghiên cứu của chúng tôi, sau khi soi phế quản âm tính, phương pháp sinh thiết phổi xuyên thành ngực bằng kim dưới hướng dẫn chụp cắt lớp ñiện toán lồng ngực chẩn ñoán 60 trong 96 bệnh nhân (62,5%). Phương pháp này ñặc biệt hữu ích trong u phổi có kích thước lớn > 3cm ñường kính và u trung thất với khả năng giúp chẩn ñoán theo thứ tự là 76,4% và 60% trường hợp (p > 0,2). Khả năng giúp chẩn ñoán thấp hơn trong u phổi có kích thước lớn ≤ 3cm ñường kính, chỉ ñạt 35,7% trường hợp. Khả năng giúp chẩn ñoán trong trường hợp u phổi có kích thước lớn > 3cm ñường kính cao hơn có ý nghĩa thống kê so với u phổi có kích thước lớn ≤ 3cm ñường kính (p < 0,003). Theo chúng tôi, nếu u phổi có kích thước càng lớn, ñộ dài quảng ñường kim sinh thiết ñi qua mô tổn thương ñể chọc hút càng lớn, mẫu xét nghiệm càng có nhiều mô tổn thương, nên khả năng chẩn ñoán càng cao. Biến chứng của phương pháp sinh thiết phổi xuyên thành ngực bằng kim dưới hướng dẫn chụp cắt lớp ñiện toán lồng ngực thường nhẹ, 14,6% trường hợp bị tràn khí màng phổi, 2,1% ho ra máu. Theo Levine và cộng sự, ñối với một phương pháp có tần suất biến chứng giới hạn và không gây tử vong, một phương pháp giúp chẩn ñoán 43% trường hợp nốt phổi ñơn ñộc sau soi phế quản âm tính cũng trở nên ñáng giá, là một công cụ hữu hiệu trong chẩn ñoán nốt phổi ñơn ñộc(4). Trong 79 trường hợp có chẩn ñoán xác ñịnh, phương pháp sinh thiết phổi xuyên thành ngực bằng kim dưới hướng dẫn chụp cắt lớp ñiện toán lồng ngực giúp chẩn ñoán 60/61 (98,4%) u phổi hay u trung thất ác tính, 6/18 (33,3%) u phổi hay u trung thất lành tính, trong ñó có 5/12 (41,7%) trường hợp Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010 Nghiên cứu Y học Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010 531 u phổi do lao. Một số báo cáo trong y văn thế giới cho rằng phương pháp sinh thiết phổi xuyên thành ngực bằng kim nhỏ dưới hướng dẫn chụp cắt lớp ñiện toán lồng ngực thường không giúp ích trong chẩn ñoán tổn thương lành tính ñặc hiệu. Theo Levine và cộng sự, khi sinh thiết phổi xuyên thành ngực bằng kim nhỏ dưới hướng dẫn chụp cắt lớp ñiện toán lồng ngực và nội soi phế quản âm tính giảm khả năng ác tính. Tuy nhiên, một kết quả âm tính không cung cấp bằng chứng về sự lành tính(4). Chúng tôi nhận thấy khả năng chẩn ñoán tùy thuộc vào bản chất tổn thương có hình ảnh giải phẫu bệnh ñặc hiệu. Ví dụ, nếu tổn thương lao phổi, trong 6/18 trường hợp có chẩn ñoán xác ñịnh tổn thương lành tính, có ñến 5 trường hợp u phổi do lao, 1 trường hợp u nấm Aspergillus. Trong 13 trường hợp sinh thiết phổi xuyên thành ngực bằng kim dưới hướng dẫn chụp cắt lớp ñiện toán lồng ngực âm tính, phải chẩn ñoán xác ñịnh bằng sinh thiết phổi hở hay cấy ñàm tìm BK dương tính, có 7 trường hợp u phổi lao (2 trường hợp có chẩn ñoán xác ñịnh nhờ cấy ñàm tìm BK dương tính), 1 trường hợp u nấm aspergillus, 1 trường hợp u trung biểu mô màng phổi ác tính, 1 trường hợp u tuyến ức lành tính, 2 trường hợp u bao dây thần kinh, chỉ có 1 trường hợp u phổi ác tính có chẩn ñoán xác ñịnh bằng sinh thiết phổi hở. Liên quan ñến biến chứng của sinh thiết phổi xuyên thành ngực bằng kim nhỏ dưới hướng dẫn chụp cắt lớp ñiện toán lồng ngực, thường gặp nhất là tràn khí màng phổi (0-61% trường hợp), ho ra máu gặp trong 1,25-5% trường hợp(5). Nghiên cứu của chúng tôi ghi nhận biến chứng tràn khí màng phổi trong 14,6% trường hợp, ho ra máu trong 2,1% trường hợp. Biến chứng tràn khí màng phổi thường gặp ở u phổi có ñường kính ≤ 3cm (28,6%), u trung thất (20%) hơn là u phổi có ñường kính > 3cm (11,1%). Biến chứng tràn khí màng phổi gặp ở 2/18 u phổi hay u trung thất lành tính (11,1%), 7/61 u phổi hay u trung thất ác tính (11,5%), 5/17 u phổi hay u trung thất không rõ bản chất (29,4%), sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê (p > 0,1). Tuy không khác biệt có ý nghĩa thống kê (p > 0,2) nhưng chúng tôi cho rằng do cỡ mẫu nhỏ, vì khi kích thước u phổi càng nhỏ, quãng ñường kim sinh thiết ñi qua phần nhu mô phổi bình thường càng lớn vì vậy, nguy cơ tràn khí màng phổi càng cao. Hai trường hợp có biến chứng ho ra máu gặp ở 2 bệnh nhân có u phổi ác tính kích thước > 3 cm ñường kính. Chúng tôi cho rằng sự tăng sinh mạch máu của u phổi ác tính có vai trò trong việc gây ho ra máu sau sinh thiết phổi xuyên thành ngực. KẾT LUẬN Qua nghiên cứu thực hiện sinh thiết phổi xuyên thành ngực bằng kim dưới hướng dẫn chụp cắt lớp ñiện toán lồng ngực cho 96 bệnh nhân có u phổi hay u trung thất chưa rõ bản chất sau khi xét nghiệm ñàm tìm vi trùng lao âm tính, soi phế quản ống mềm không có kết quả chẩn ñoán xác ñịnh, chúng tôi nhận thấy ñây là phương pháp chẩn ñoán an toàn và hiệu quả. Phương pháp này giúp chẩn ñoán bản chất mô học cho 62,5% trường hợp u phổi hay trung thất chưa rõ bản chất sau khi xét nghiệm ñàm tìm vi trùng lao và, soi phế quản ống mềm âm tính. Tai biến chỉ có tràn khí màng phổi (14,6%), ho ra máu (2,1%). Không có tử vong liên quan ñến thủ thuật. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Forseth J, Rohwedder JJ, Levine BE, Saubolle MA. Experience 1986 with needle biopsy for coccidiodal lung nodules. Arch Intern Med ; 146: 319-20. 2. Khouri NF, Mewiane MA, Zerhoni EA, Fishman EK, Siegelman SS. The solitary pulmonary nodule. Chest 1987; 91: 128-33. 3. Klein J.S., Zarka M.A. (2000), “Transthoracic needle Biopsy, Radiologic Clinics of North America, 38 (2), 235-266. 4. Levine M.S., Weiss J.M., Harrell J.H., Cameron T.J., Moser K.M. (1988), “Transthoracic needle aspiration biopsy following negative fiberoptic bronchoscopy in solitary pulmonary nodules”, Chest, 93, pp.1152-1155. 5. Manhire A., Charig M., Clelland C., Gleeson F., Miller R., Moss H., Pointon., Richardson C., Sawicka E. (2003), “Guidelines for radiologically guided lung biopsy”, Thorax, 58, pp. 920-936. 6. Richardson C.M., Pointon K.S., Manhire A.R., and Macfarlane J.T. Percutaneous lung biopsies: a survey of UK practice based on 5444 biopsies. Br. J. Radiol., September 1, 2002; 75(897): 731 – 735.