Khắc phục điểm đen trến tuyến giao thông Quốc Lộ

Më ®Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi: 2. Môc tiªu ®Ò tµi: 3. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu: a) Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu t×nh h×nh thùc tÕ: Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc tiÕn hµnh theo c¸c b­íc sau: + B­íc 1: Thu thËp sè liÖu vÒ thùc tr¹ng An toµn giao th«ng. + B­íc 2: X¸c ®Þnh c¸c vÞ trÝ ®iÓm ®en trªn tuyÕn giao th«ng Quèc lé hay x¶y ra tai n¹n giao th«ng. + B­íc 3: Ph©n tÝch, t×m hiÓu nguyªn nh©n g©y mÊt an toµn t¹i c¸c vÞ trÝ ®iÓm ®en ®ã. + B­íc 4: §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc, c¶i t¹o c¸c ®iÓm ®en ®ã. + B­íc 5: §¸nh gi¸ møc ®é an toµn giao th«ng tr­íc vµ sau khi ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p. b) Ph­¬ng ph¸p nguyªn cøu c¸c yÕu tè cña hÖ thèng giao th«ng: Ph­¬ng ph¸p nay nghiªn cøu theo c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn an toµn giao th«ng t¹i c¸c ®iÓm ®en trªn tuÕn giao th«ng Quèc lé, bao gåm 3 yÕu tè chñ yÕu sau: - Con ng­êi: Lµ trung t©m cña mäi ho¹t ®éng trong x· héi. Trong hÖ thèng giao th«ng con ng­êi xuÊt hiÖn víi vai trß lµ ng­êi tham gia giao th«ng vµ ng­êi tæ chøc qu¶n lý, sö dông hÖ thèng giao th«ng. - Ph­¬ng tiÖn: Lµ thµnh phÇn c¬ b¶n cña hÖ thèng giao th«ng vµ cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc ®¶m b¶o an toµn giao th«ng. - M«i tr­êng ®­êng bé: §©y lµ yÕu tè còng rÊt quan träng gãp phÇn vµo viÖc ®¶m b¶o an toµn giao th«ng, bao gåm: ®iÒu kiÖn ®­êng x¸, hÖ thèng ®Ìn tÝn hiÖu, biÓn b¸o, ®Ìn chiÕu s¸ng, ®iÒu kiÖn tù nhiªn, khÝ hËu … 4. ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi: 5. KÕt cÊu ®Ò tµi: Gåm 3 ch­¬ng Ch­¬ng I Tæng quan vÒ t×nh h×nh tai n¹n giao th«ng ®­êng bé ë ViÖt Nam. Ch­¬ng II Ph©n tÝch t×nh h×nh tai n¹n giao th«ng t¹i c¸c ®iÓm ®en trªn tuyÕn giao th«ng Quèc Lé (øng dông cho tuyÕn giao th«ng Quèc lé 1). Ch­¬ng III Nguyªn cøu mét sè gi¶i ph¸p kh¾c phôc ®iÓm ®en trªn tuyÕn giao th«ng Quèc lé. (øng dông cho tuyÕn giao th«ng Quèc lé 1) Ch­¬ng I. Tæng quan vÒ t×nh h×nh tai n¹n giao th«ng ®­êng bé ë ViÖt Nam 1.1. Kh¸i niÖm vÒ tai n¹n giao th«ng ®­êng bé: 1.1.1. Tai n¹n giao th«ng ®­êng bé: Tai n¹n giao th«ng tõ l©u ®· lµ hiÓm ho¹ ®èi víi ®êi sèng con ng­êi, g©y ra hËu qu¶ nghiªm träng. Tai n¹n giao th«ng lu«n g¾n liÒn víi giao th«ng vµ hiÖn nay nã ®ang trë thµnh mét vÊn ®Ò x· héi mµ mçi quèc gia, mçi khu vùc ®ang ph¶i ®èi mÆt. Tõ n¨m 1896 sau khi xuÊt x­ëng 10 ngµy chiÕc « t« ®Çu tiªn ë Anh ch¹y thö ®· g©y ra tai n¹n lµm hai ng­êi chÕt. N¨m 1899 ë Mü l¹i cã ng­êi chÕt do tai n¹n « t«. An toµn giao th«ng lµ mét môc tiªu mµ tÊt c¶ c¸c quèc gia ®Òu mong muèn ®¹t ®­îc tuy nhiªn trªn thùc tÕ chØ cã thÓ lµm gi¶m thiÓu sè vô tai n¹n mµ th«i. VËy thÕ nµo lµ mét tai n¹n giao th«ng ®­êng bé? ThuËt ng÷ “Tai n¹n giao th«ng ”(Traffic accidents) hiÖn nay ®­îc sö dông réng r·i trªn toµn cÇu, song do mang tÝnh x· héi s©u s¾c, t×nh tr¹ng tai n¹n giao th«ng ë mçi quèc gia cã nh÷ng biÓu hiÖn kh¸c nhau. Sù kh¸c nhau ®ã kh«ng nh÷ng phô thuéc vµo c¸c yÕu tè kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi vµ tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý giao th«ng cña tõng quèc gia mµ cßn phô thuéc vµo ý thøc chñ quan cña tõng n­íc trong viÖc x©y dùng c¸c tiªu chuÈn ph¶n ¸nh, ®¸nh gi¸ tai n¹n giao th«ng. §Þnh nghÜa vÒ tai n¹n giao th«ng ë trªn thÕ giíi vµ ngay c¶ ë ViÖt Nam rÊt kh¸c nhau, ch­a thång nhÊt vµ ng­êi ta ®· ®­a ra mét vµI ®Þnh nghÜa vÒ tai n¹n giao th«ng ®­êng bé nh­ sau: “Tai n¹n giao th«ng lµ viÖc xÈy ra ngoµi ý muèn chñ quan cña con ng­êi ®iÒu khiÓn ph­¬ng tiÖn giao th«ng khi ®ang di chuyÓn trªn ®­êng giao th«ng, do vi ph¹m c¸c quy t¾c an toµn ®· g©y thiÖt h¹i nhÊt ®Þnh cho con ng­êi vµ tµi s¶n ”. “Tai n¹n giao th«ng ®­êng bé lµ mét sù kiÖn ph¸ ho¹i qu¸ tr×nh ch¹y xe b×nh th­êng g©y bÞ th­¬ng hoÆc chÕt ng­êi hoÆc lµm h­ háng ph­¬ng tiÖn vµ c¸c c«ng tr×nh giao th«ng trªn ®­êng”. “Tai n¹n giao th«ng ®­êng bé lµ mét sù cè xÈy ra trªn ®­êng bé c«ng céng liªn quan ®Õn mét hoÆc nhiÒu ph­¬ng tiÖn, g©y ra th­¬ng vong vÒ ng­êi d­îc c¶nh s¸t ghi nh©n ”, hoÆc ®Þnh nghÜa dµi h¬n: “ Tai n¹i giao th«ng ®­êng bé lµ mét s­ cè hiÕm, x¶y ra mét c¸ch ngÉu nhiªn vµ do nhiÒu nh©n tè tr­íc mét tinh huèng trong ®ã mét hay nhiÒu ng­êi tham gia giao th«ng kh«ng øng phã ®­îc víi m«i tr­êng xung quanh hä, g©y ra mét sù va ch¹m trªn ®­êng vµ ®­îc c¶nh sat ghi nhËn”. 1.1.2. Ph©n lo¹i tai n¹n giao th«ng ®­êng bé: Nh÷ng dÊu hiÖu lµm c¬ së cho sù ph©n lo¹i tai n¹n giao th«ng ®­êng bé vµ møc ®é chi tiÕt ho¸ cña sù ph©n lo¹i nµy ë c¸c n­íc cã quy ®Þnh kh¸c nhau. Sù ph©n lo¹i tai n¹n giao th«ng ®­êng bé ®­îc ¸p dông ë mçi n­íc, cã sù bæ xung vµ gi¶i thÝch thªm nh­ng nh×n chung lµ æn ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o cho sù so s¸nh sè liÖu trong c¸c n¨m tr­íc víi n¨m sau vµ sù nghiªn cøu mang tÝnh liªn tôc. Tr­íc ®©y ng­êi ta ph©n tai n¹n giao th«ng ®­¬ng bé thµnh 4 lo¹i: Sù cè kü thuËt, ®©m ®æ, tai n¹n bÊt th­êng vµ c¸c “tr­êng hîp bÊt h¹nh ” kh¸c. Sù ph©n lo¹i nµy ch­a râ rµng ®· g©y ra t×nh tr¹ng xÕp tai n¹n lo¹i nµy vµo lo¹i kh¸c v× sù x¸c ®Þnh mét trong nh÷ng dÊu hiÖu c¬ b¶n cña sù ph©n lo¹i lµ lçi cña ng­êi l¸I xe hay lµ cña n¹n nh©n, sù nhÇm lÉn nµy cã thÓ do khã kh¨n cho viÖc x¸c ®Þnh râ rµng h¬n nguyªn nh©n cô thÓ ®ã. Ngµy nay tai n¹n giao th«ng ®­êng bé cã 2 c¸ch ph©n lo¹i: * Do va ch¹m nhau mµ g©y ra tai n¹n giao th«ng ®­îc chia thµnh 7 lo¹i c¬ b¶n: 1. Sù va ch¹m cña c¸c ph­¬ng tiÖn GTVT lÉn nhau. 2. Sù cè dÉn tíi lËt óp ph­¬ng tiÖn GTVT. 3. C¸c ph­¬ng tiÖn GTVT ®­êng bé ®©m vµo vËt c¶n, vËt bÊt ®éng. 4. Ph­¬ng tiÖn GTVT ®­êng bé ®©m vµo ng­êi ®i bé. 5. Ph­¬ng tiÖn GTVT ®­êng bé ®©m vµo ng­êi ®i xe ®¹p, xe th« s¬. 6. Hµnh kh¸ch bÞ v¨ng khái thïng xe, bËc lªn xuèng. 7. C¸c tai n¹n kh¸c: nh­ hóc vµo ng­êi lao ®éng trªn ®­êng v/v… * XÐt theo møc ®é nÆng nhÑ: Cô thÓ tai n¹n giao th«ng ViÖt Nam theo th«ng th­ liªn ngµnh sè 02/TT-LN th¸ng 01/1995 (ViÖn kiÓm so¸t nh©n d©n tèi cao, Toµ ¸n tèi cao, Bé néi vô) th× tai n¹n giao th«ng ®­êng bé ®­îc chia ra lµm 3 lo¹i: Lo¹i 1: Tai n¹n giao th«ng nhÑ: Lµ nh÷ng vô tai n¹n cã thiÖt h¹i ë møc ®é thÊp h¬n so víi nh÷ng vô tai n¹n giao th«ng nghiªm träng kÓ d­íi. Lo¹i 2: Tai n¹n giao th«ng nghiªm träng: a. Lµm chÕt 1 hoÆc 2 ng­êi. b. G©y tæn h¹i søc khoÎ tõ 1 ®Õn 4 ng­êi víi tû lÖ th­¬ng tËt mçi ng­êi tõ 31% trë lªn. c. G©y tæn h¹i søc khoÎ cho nhiÒu ng­êi víi tû lÖ th­¬ng tËt mçi ng­êi nhá h¬n 31% nh­ng tæng tû lÖ c¸c n¹n nh©n trªn 41%. d. G©y tæn h¹i søc khoÎ 1 ng­êi víi tû lÖ th­¬ng tËt tõ 21% ®Õn 30% vµ cßn g©y thiÖt h¹i tµi s¶n víi gi¸ trÞ t­¬ng ®­¬ng tõ 5 tÊn ®Õn 15 tÊn g¹o. e. G©y tæn h¹i søc khoÎ cho nhiÒu ng­êi víi tû lÖ th­¬ng tËt nhá h¬n 21% nh­ng tæng tû lÖ c¸c n¹n nh©n tõ 30% ®Õn 40% vµ cßn g©y thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n víi trÞ gi¸ t­¬ng ®­¬ng tõ 5 tÊn ®Õn 15 tÊn g¹o. f. G©y thiÖt h¹i tµi s¶n t­¬ng ®­¬ng tõ 15 tÊn ®Õn 40 tÊn g¹o. Lo¹i 3: Tai n¹n giao th«ng ®Æc biÖt nghiªm träng: a. Lµm chÕt tõ 3 ng­êi trë lªn. b. Lµm chÕt 2 ng­êi cßn g©y hËu qu¶ thuéc 1 trong c¸c møc h­íng dÉn t¹i b,c,e,f cña lo¹i 2. c. Lµm chÕt 1 ng­êi vµ g©y tæn h¹i søc khoÎ 3 ®Õn 4 ng­êi víi tû lÖ th­¬ng tËt mçi ng­êi tõ 31% trë lªn. d. Lµm chÕt 1 ng­êi vµ g©y th­¬ng tÝch 2 ng­êi víi tû lÖ th­¬ng tËt tõ 31% trë lªn vµ cßn g©y hËu qu¶ theo h­íng dÉn t¹i c,d,e cña lo¹i 2. e. G©y tæn h¹i søc khoÎ 5 ng­êi trë lªn víi møc tû lÖ th­¬ng tÝch trªn 31%. f. G©y tæn h¹i nÆng søc kháe 3 ®Õn 4 ng­êi víi tû lÖ th­¬ng tËt trªn 31% vµ cßn g©y hËu qu¶ theo h­íng dÉn t¹i c,d,e cña lo¹i 2. h. G©y thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n víi trÞ gi¸ t­¬ng ®­¬ng trªn 45 tÊn g¹o. 1.1.3. §¸nh gi¸ vÒ tai n¹n giao th«ng: ThiÖt h¹i do tai n¹n giao th«ng g©y ra (®­îc tËp trung tr«ng sè liÖu thèng kª) kh«ng thèng nhÊt gi÷a c¸c n­íc. VÝ dô, n¹n nh©n tö vong do tai n¹n giao th«ng theo quy ®Þnh cña Liªn hiÖp quèc vµ c¸c khèi EC ®­îc thèng kª ngay t¹i hiÖn tr­êng sau 30 ngay. Song trªn thùc tÕ viÖc tËp hîp sè liÖu thèng kª ë mét sè n­íc nh­ sau: + Ph¸p: 6 ngµy sau tai n¹n giao th«ng. + §øc, Anh, Thuû §iÓn, Mü: 30 ngµy sau tai n¹n giao th«ng. + Hµn Quèc: 7 ngay sau tai n¹n giao th«ng. + NhËt, ý: 24 giê sau tai n¹n giao th«ng. + ViÖt Nam, Philippin thèng kª ngay t¹i hiÖn tr­êng + V/v….. ThiÖt h¹i vËt chÊt: CÇn x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tèi thiÓu (Bang California – Mü: ChØ nh÷ng vô tai n¹n giao th«ng g©y thiÖt h¹i vËt chÊt tõ 200USD trë lªn míi ®­a vµo thèng kª, b¸o c¸o). ChØ tiªu ®¸nh gi¸ so s¸nh tai n¹n giao th«ng gi÷a c¸c n­íc vµ khu vùc: * Sè tuyÖt ®èi: - Tæng sè vô tai n¹n giao th«ng. - Tæng sè ng­êi chÕt, bÞ th­¬ng do tai n¹n giao th«ng. - Tæng sè thiÖt h¹i tµi s¶n do tai n¹n giao th«ng g©y ra. * Sè t­¬ng ®èi: - Sè ng­êi chÕt do tai n¹n giao th«ng / 100.000 d©n. - Sè ng­êi chÕt do tai n¹n giao th«ng / 100.000 ph­¬ng tiÖn. - Sè vô tai n¹n giao th«ng / 1.000.000 Km xe l¨n b¸nh. - SuÊt tai n¹n giao th«ng: (Sè ng­êi chÕt do tai n¹n giao th«ng/ Tæng sè ng­êi chÕt) x 100% do WHO thèng kª. - Sè ph­¬ng tiÖn b×nh qu©n/ 1 vô tai n¹n giao th«ng (TÝnh cho tõng ph­¬ng tiÖn v©n t¶i ). 1.2. T×nh h×nh tai n¹n giao th«ng ®­êng bé ë ViÖt Nam: Thùc hiÖn NghÞ §Þnh 36/CP ngµy 27/5/1995 cña ChÝnh Phñ vµ chØ thÞ 317/ TTg cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vÒ t¨ng c­êng b¶o ®¶m trËt tù an toµn giao th«ng (TTATGT) ®­êng bé vµ TTATGT ®« thÞ, tõ th¸ng 8/1995 c¶ n­íc ®· ®ång lo¹t ra qu©n lËp l¹i TTATGT ë c¸c ®« thÞ vµ trªn c¸c tuyÕn ®­êng bé . §­îc sù quan t©m, theo dâi, chØ ®¹o th­êng xuyªn cña §¶ng, Quèc héi, ChÝnh phñ vµ Thñ t­íng, c¸c Bé ngµnh vµ ñy ban nh©n d©n c¸c cÊp ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p n©ng cao ý thøc chÊp hµnh c¸c quy ®Þnh vÒ TTATGT cña nh©n d©n, chèng ïn t¾c giao th«ng, xö lý c¸c hµnh vi vi ph¹m vµ h¹n chÕ tai n¹n giao th«ng . Sù nç lùc ®ã ®· ®¹t ®ù¬c nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh, giai ®o¹n1995-1999 tai n¹n giao th«ng x¶y ra hµng n¨m ®­îc kiÒm chÕ ë møc 15.000 ®Õn 20.000 vô, ng­êi chÕt kho¶ng 6.000 ng­êi / n¨m, bÞ th­¬ng kho¶ng 21.000 ng­êi /n¨m . Tuy nhiªn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y tai n¹n giao th«ng gia t¨ng cã tÝnh chÊt ®ét biÕn, cã lóc gÇn nh­ kh«ng kiÓm so¸t næi . Ho¹t ®éng giao th«ng trë thµnh mét ho¹t ®éng nguy hiÓm nhÊt trong c¸c ho¹t ®éng b×nh th­êng cña ®êi sèng x· héi. Thùc tr¹ng tai n¹n giao th«ng nãi chung vµ tai n¹n giao th«ng ®­êng bé nãi riªng ë ViÖt Nam hiÖn nay lµ mét vÊn ®Ò bøc xóc, mét vÊn ®Ò lo l¾ng, quan t©m cña §¶ng, Quèc héi, Nhµ n­íc. Kh«ng nh÷ng thÕ nhiÒu n­íc kh¸c, nhiÒu tæ chøc quèc tÕ còng quan t©m ®Õn vÊn ®Ò tai n¹n giao th«ng ë ViÖt Nam. Theo sè liÖu cña ñy ban an toµn giao th«ng quèc gia, tæng liªn ®oµn lao ®éng ViÖt Nam, Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, Bé y tÕ, tæng hîp c¸c tr­êng hîp tö vong do TNGT tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 2001 th× tai n¹n giao th«ng mµ chñ yÕu lµ tai n¹n giao th«ng ®­êng bé chiÕm tû lÖ rÊt cao. B¶ng : Tæng hîp c¸c tr­êng hîp tö vong do TNTT N¨m TNGT TNL§ Thiªn tai Ngé ®éc HCBVTV Ngé ®éc thùc phÈm Sè chÕt Sè chÕt Sè chÕt Sè chÕt Sè chÕt 1996 5932 121 1029 1997 6148 279 3111 292 46 1998 6067 287 210 331 41 1999 7095 361 780 345 71 2000 7840 368 642 193 59 2001 10548 362 390 187 6 Céng 43630 1778 6162 1348 223 Trung b×nh 1 n¨m 7271 296 1027 269 44,6 Tai n¹n giao th«ng ë n­íc ta gia t¨ng rÊt nhanh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y c¶ vÒ sè vô, sè ng­êi chÕt vµ sè ng­êi bÞ th­¬ng . Trong vßng 10 n¨m tõ 1990- 2001 sè vô tai n¹n giao th«ng ®· gia t¨ng ®¸ng lo ng¹i, t¨ng 4 lÇn so víi thËp kû tr­íc . Trong ®ã TNGT ®­êng bé chiÕm 97%. N¨m 1990 cã 2268 ng­êi chÕt do TNGT th× ®Õn n¨m 2001 con sè ®ã lªn tíi 10548 ng­êi, g©y thiÖt h¹i hµng tû ®ång . Riªng trªn quèc lé 1 A trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2002 ®· x¶y ra 34 vô tai n¹n giao th«ng .§Æc biÖt nghiªm träng lµ sè ng­êi chÕt v× tai n¹n giao th«ng t¨ng lªn nhanh chãng . §¸ng chó ý lµ sè tai n¹n g©y chÕt ng­êi trªn c¸c tuyÕn ®­êng bé ®· ®­îc c¶i t¹o n©ng cÊp cã chiÒu h­íng t¨ng lªn, mÆc dï nÕu tÝnh tû lÖ sè ng­êi chÕt, sè ng­êi bÞ th­¬ng trªn 1000 ph­¬ng tiÖn c¬ giíi cã gi¶m . B¶ng: Ph­¬ng tiÖn c¬ giíi ®­êng bé N¨m ¤ t« M« t« PTCG§B Sè ng­êi chÕt do TNGT§B Tû lÖ ng­êi chÕt TNGT§B / 10.000 PTCG§B 1990 246.194 1.209.463 1.455.657 2.087 14,34 1991 256.898 1.522.184 1.779.082 2.395 13,46 1992 268.000 2.039.000 2.307.000 2.755 11,94 1993 292.899 2.427.163 2.720.062 3.940 14,48 1994 330.000 3.000.000 3.330.000 4.533 13,61 1995 340.779 3.578.156 3.918.935 5.430 13,86 1996 386.979 4.208.274 4.595.253 5.581 12,15 1997 418.768 4.827.219 5.245.987 5.680 10,83 1998 443.000 5.200.000 5.643.000 6.067 10,75 1999 465.000 5.585.000 6.050.000 6.670 11,02 2000 483.917 6.210.823 6.694.740 7.500 11,20 2001 557.092 8.359.042 8.916.134 10.477 11,75 2002 607.401 10.273.000 10.880.401 12.800 11,76 2003 675.000 11.379.000 12.054.000 11.391 9,39 2004 774.824 12.375.992 13.150.816 11.739 8,93 BiÓu ®å thÓ hiÖn sù gia t¨ng ph­¬ng tiÖn qua c¸c n¨m §iÒu ®¸ng mõng lµ trong hai n¨m trë l¹i ®©y ( 2003, 2004) cïng víi nh÷ng chÝnh s¸ch ®óng ®¾n, cøng r¾n cña §¶ng, Nhµ nøoc, Quèc héi vµ c¸c bé, ngµnh cã liªn quan th× ý thøc chÊp hµnh luËt lÖ giao th«ng cña ng­êi d©n ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ, sè vô tai n¹n giao th«ng ®­êng bé ®· gi¶m xuèng râ rÖt kÐo theo ®ã lµ sè ng­êi bÞ th­¬ng do tai n¹n giao th«ng còng gi¶m theo. Tuy nhiªn sè ng­êi bÞ chÕt do tai n¹n giao th«ng th× l¹i gi¶m ®i kh«ng ®¸ng kÓ. §iÒu ®ã cho thÊy tèc ®é t¨ng b×nh qu©n sè vô TNGT ®· gi¶m ®i nh­ng møc ®é nghiªm träng cña nã th× l¹i t¨ng lªn . b¶ng : Tai n¹n giao th«ng ®­êng bé N¨m Sè vô Sè ng­êi chÕt Sè ng­êi bÞ th­¬ng Sè vô T¨ng so víi n¨m tr­íc (%) Sè chÕt T¨ng so víi n¨m tr­íc(%) Sè ng­êi bÞ th­¬ng T¨ng so víi n¨m tr­íc(%) 1990 5.565 2.087 4.468 1991 6.864 23,3% 2.395 14,8% 6.846 53,2% 1992 8.165 19,0% 2.755 15,0% 9.040 32,0% 1993 11.678 43,0% 3.940 43,0% 12.590 39,3% 1994 13.118 12,3% 4.533 15,1% 13.056 3,7% 1995 15.376 17,2% 5.430 19,8% 16.920 29,6% 1996 19.075 24,1% 5.581 2,8% 21.556 27,4% 1997 19.159 0,4% 5.680 1,8% 21.905 1,6% 1998 19.975 4,3% 6.067 6,8% 22.723 3,7% 1999 20.733 3,8% 6.670 9,9% 23.911 5,2% 2000 22.486 8,5% 7.500 12,4% 25.400 6,2% 2001 25.040 11,4% 10.477 39,7% 29.188 14,9% 2002 27.134 8,4% 12.800 22,2% 30.733 5,3% 2003 19.852 -26,8% 11.319 -11,6% 20.400 -33,6% 2004 16.911 -14,8% 11.739 3,7% 15.142 -25,8% BiÓu ®å minh häa tai n¹n giao th«ng ®­êng bé qua c¸c n¨m 1.3. Nguyªn nh©n chÝnh g©y ra tai n¹n giao th«ng: Nguyªn nh©n g©y ra tai n¹n giao th«ng cã rÊt nhiÒu, nh­ng tùu trung l¹i cã thÓ quy vÒ 3 nguyªn nh©n chÝnh sau: - Nh­îc ®iÓm cña ®­êng vµ m«i tr­êng ; - KhuyÕt ®iÓm h­ háng cña xe cé; - Lçi cña ng­êi tham gia giao th«ng ( Ng­êi sö dông ®­êng ) 1.3.1. C¸c nh­îc ®iÓm cña ®­êng vµ m«i tr­êng: Mét lµ, do thiÕt kÕ ®­êng ngay tõ ®Çu ch­a tèt, kh«ng ®¶m b¶o ®­îc yªu cÇu cña giao th«ng vÒ mÆt an toµn, nh­ cßn thiÕu biÓn b¸o, v¹ch s¬n, hé lan ®Ìn ®­êng…; ta luy nÒn ®­êng ®µo t¹i bông ®­êng cong kh«ng ®­îc b¹t b¶o ®¶m tÇm nh×n hoÆc thiÕt kÕ ®­êng cÊp cao nh­ng kh«ng cã phÇn ®­êng dµnh cho xe th« s¬ ®i riªng v/v… Hai lµ, còng cã khi thiÕt kÕ lóc ®Çu ®¸p øng ®­îc yªu cÇu vÒ mÆt an toµn nh­ng sau mét thêi gian khai th¸c, yªu cÇu giao th«ng thay ®æi ®ßi hái cao h¬n nªn c«ng tr×nh hiÖn cã kh«ng cßn ®¸p øng ®­îc n÷a v/v… Ngoµi c¸c nh­îc ®iÓm cña b¶n th©n c«ng tr×nh do thiÕt kÕ vµ x©y dùng, cßn cã nh÷ng nh­îc ®iÓm do thêi tiÕt hoÆc do con ng­êi g©y nªn nh­ biÓn b¸o bÞ bôi vµ bïn b¾n lªn che phñ dÊu hiÖu, hoÆc do c©y cèi, ng­êi chiÕm dông phÇn ®­êng che lÊp biÓn b¸o. VÒ m«i tr­êng ®­êng, ngoµi c¸c t×nh tr¹ng do ®iÒu kiÖn thêi tiÕt, khÝ hËu nh­ m­a, ngËp lôt, s­¬ng mï… vµ do c¸c vi ph¹m con ng­êi g©y nªn th× ë n­íc ta hiÖn nay ®ang cßn cã mét t×nh tr¹ng phæ biÕn lµ nhµ d©n x©y dùng b¸m s¸t bªn ®­êng « t« g©y khuÊt tÇm nh×n ®èi víi l¸i xe. C¸c lý do nªu ë trªn còng gi¶i thÝch mét hiÖn t­îng lµ qua c¸c n¨m th¸ng sö dông, mét sè ®iÓm ®en ®· ®­îc c¶i t¹o, xo¸ bá, nh­ng cã thÓ mét sè ®iÓm ®en míi sÏ l¹i n¶y sinh khi yªu cÇu giao thong hoÆc m«i tr­êng ®­êng cã nh÷ng thay ®æi. Do ®ã, c¸c c«ng viÖc thÈm ®Þnh an toµn còng nh­ c¶i thiÖn c¸c ®iÓm ®en tai n¹n ph¶i lu«n ®­îc quan t©m gi¶i quyÕt th­êng xuyªn. 1.3.2. KhiÕm khuyÕt cña ph­¬ng tiÖn: C¸c h­ háng nµy phÇn lín lµ ë c¸c bé phËn lèp, phanh, ®iÖn ®Ìn, bé phËn l¸i… vµ th­êng lµ h­ háng ®ét xu¾t x¶y ra trªn ®­êng do thiÕu b¶o d­ìng vµ kiÓm tra th­êng xuyªn. 1.3.3. Lçi cña ng­êi tham gia giao th«ng lµ nh©n tè quan träng nhÊt g©y tai n¹n giao th«ng: Thùc tÕ ë n­íc ta h¬n 90% tai n¹n do lçi cña ng­êi ®iÒu khiÓn ph­¬ng tiÖn biÓu hiÖn qua c¸c khuyÕt nh­îc ®iÓm trong c¸c hµnh vi l¸I xe nh­ ®iÒu khiÓn xe ch¹y qu¸ nhanh, kh«ng nh­êng ®­êng, v­ît Èu, ch¹y qu¸ s¸t xe phÝa tr­íc hoÆc do sù l¬ ®·ng, kh«ng tËp trung chó ý nªn ®· kh«ng nh×n thÊy vµ ®¸nh gi¸ ®óng t×nh huèng ®Ó xö lý kÞp thêi hoÆc do c¸c hµnh vi vi ph¹m kh¸c nh­ sö dông chÊt cã nång ®é cån trong khi ®iÒu khiÓn ph­¬ng tiÖn… Tuy nhiªn, khi quy lçi cho ng­êi l¸i xe chóng ta còng cÇn l­u ý lµ ng­êi l¸I xe ®«i khi nhËn ®­îc nh÷ng th«ng tin kh«ng chÝnh x¸c hoÆc sai lÖch dÉn ®Õn ph¸n ®o¸n sai nh­ do biÓn b¸o, v¹ch s¬n, ®Ìn ®­êng hay do ®åi nói, nhµ cöa che khuÊt tÇm nh×n… lµm cho ng­êi l¸I xe xö lý th«ng tin kh«ng kÞp nªn g©y tai n¹n giao th«ng. §iÒu nµy cã nghÜa, trong h¬n 90% tai n¹n giao th«ng do lçi cña con ng­êi g©y nªn cã thÓ cã mét phÇn xuÊt xø tõ nh­îc ®iÓm cña ®­êng vµ m«I tr­êng còng nh­ khiÕm khuyÕt cña xe cé. S¬ ®å vÒ tû lÖ cña c¸c nguyªn nh©n g©y tai n¹n giao th«ng ®­êng bé ®· ®­îc ®óc kÕt ë nhiÒu n­íc: M«i tr­êng ®­êng bé 2% 76,5% Ng­êi sö dông ®­êng Ph­¬ng tiÖn 3% Nh©n tè ®«i 16% 2% 0,3% 0,1% Nh©n tè gÊp ba Nh©n tè ®«i Nghiªn cøu vÒ t­¬ng t¸c gi÷a c¸c nh©n tè gãp phÇn g©y tai n¹n giao th«ng ®­êng bé Tæng phÇn tr¨m gãp phÇn cña mçi nh©n tè 1.4. T¸c h¹i cña tai n¹n giao th«ng: Nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû 20, theo sè liÖu thèng kª cña Liªn hiÖp quèc, hµng n¨m toµn cÇu cã kho¶ng 25.000 ng­êi chÕt, 7.000.000 ng­êi bÞ th­¬ng do tai n¹n giao th«ng. Nh÷ng n¨m cuèi thÕ kû 20, theo Tæ chøc y tÕ thÕ giíi (WHO: World Health Oganization) hµng n¨m tai n¹n giao th«ng lµm chÕt 700.000 vµ lµm bÞ th­¬ng tõ 10 ®Õn 15 triÖu ng­êi, ph¸ huû vµ lµm thiÖt h¹i tµi s¶n gi¸ trÞ hµng tr¨m tû USD. Sè bÖnh nh©n do tai n¹n giao th«ng chiÕm h¬n 10% sè gi­êng bÖnh ë bÖnh viÖn. Tai n¹n giao th«ng thùc sù ®· trë thµnh vÊn ®Ò x· héi, kinh tÕ, m«i tr­êng ph¶i quan t©m. ë Mü, ®Õn hÕt n¨m 1980 sè ng­êi chÕt do tai n¹n giao th«ng lín h¬n nhiÒu so víi sè ng­êi chÕt trong chiÕn tranh ë TriÒu Tiªn. ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, thiÖt h¹i do tai n¹n giao th«ng chiÕm kho¶ng 1% GDP . Nh­ vËy t¸c h¹i cña tai n¹n giao th«ng g©y ra ®èi víi cuéc sèng con ng­êi lµ rÊt lín võa thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt, võa thiÖt h¹i søc khoÎ, thËm trÝ ph¶i mÊt m¹ng. Cßn nÕu xÐt trªn toµn thÓ x· héi th× t¸c h¹i cña tai n¹n giao th«ng lµ v« cïng lín, tæng thiÖt h¹i do tai n¹n giao th«ng g©y ra hµng n¨m chiÕm mét tû lÖ nµo ®ã trong GDP cña quèc gia, lµm k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. V× vËy mµ viÖc t×m ra c¸c gi¶i ph¸p an toµn giao th«ng lµ v« cïng cÊp b¸ch ®Ó h¹n chÕ tai n¹n giao th«ng, lµ gãp phÇn vµo sù phån vinh cña ®Êt n­íc, vµo sù ph¸t triÓn cña quèc gia…. 1.5. T×nh h×nh tai n¹n giao th«ng t¹i c¸c ®iÓm ®en trªn tuyÕn giao th«ng quèc lé: TÝnh ®Õn cuèi n¨m 2004 hÖ thèng tuyÕn giao th«ng Quèc lé ë ViÖt Nam gåm 96 tuyÕn, tæng chiÒu dµi17.295 Km vµ 4.131 cÇu c¸c lo¹i (tæng chiÒu dµI 130.051 m). Ch­¬ng II. Ph©n tÝch t×nh h×nh tai n¹n giao th«ng t¹i c¸c ®iÓm ®en trªn tuyÕn giao th«ng Quèc Lé (øng dông cho tuyÕn giao th«ng Quèc lé 1) 2.1. Kh¸i niÖm vÒ ®iÓm ®en: 2.1.1. Quan niÖm trªn thÕ giíi vÒ ®iÓm ®en: Cho ®Õn nay ch­a cã mét ®Þnh nghÜa chÝnh thøc nµo ®­îc quèc tÕ thèng nhÊt c«ng nhËn vÒ thÕ nµo gäi lµ ®iÓm ®en. Trªn c¸c tuyÕn ®­êng bé, ®iÓm ®en chØ ®­îc xuÊt hiÖn vµ ph©n lo¹i sau khi cã sù ®¸nh gi¸, nhËn xÐt vµ thèng kª vÒ møc ®é tai n¹n giao th«ng trong mét kho¶ng thêi gian ®· qua. Ng­êi ta nhËn thÊy r»ng, t¹i mét sè ®iÓm ®Æc biÖt n¬i cã tuyÕn ®­êng ch¹y qua th× tai n¹n giao th«ng d­êng nh­ lóc nµo còng cao h¬n so víi c¸c n¬i kh¸c. Do tû lÖ c¸c tai n¹n giao th«ng xuÊt hiÖn tËp trung nhiÒu vµo c¸c ®iÓm ®Æc biÖt nµy, cho nªn ng­êi ta quen gäi ®ã lµ nh÷ng ®iÓm ®en vÒ tai n¹n giao th«ng. Theo ®Þnh nghÜa cña TiÓu ban An toµn giao th«ng thuéc Uû ban Ch©u ¢u, thuËt ng÷ ®iÓm ®en (tiÕng Anh gäi lµ blackspot, cã nghÜa lµ “chÊm ®en”) lµ mét côm tõ th«ng dông dïng ®Ó chØ nh÷ng vÞ trÝ, nh÷ng ®o¹n ®­êng hoÆc nh÷ng nót giao th«ng n»m trªn m¹ng l­íi ®­êng bé cña mét n­íc hoÆc cña mét vïng nµo ®ã mµ t¹i c¸c vÞ trÝ ®Æc biÖt ®ã, trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh ®· tõng xÈy ra nhiÒu tai n¹n giao th«ng víi mËt ®é cao, g©y th­¬ng vong vµ tæn thÊt lín vÒ ng­êi vµ tµi s¶n. Thêi gian ®ã th­êng ®­îc quy ­íc tÝnh trong kho¶ng tõ 3 ®Õn 5 n¨m gÇn nhÊt trë l¹i ®©y. Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu cña mét sè n­íc, sè vô tai n¹n giao th«ng xÈy ra gÇn nh­ phô thuéc ®ång thêi vµo 3 yÕu tè sau ®©y: + YÕu tè m«i tr­êng ®­êng bé: Bao gåm ®iÒu kiÖn ®­êng x¸, ®Þa h×nh, m«i tr­êng….. + YÕu tè ®iÒu kiÖn ch¹y xe trªn ®­êng: Bao gåm tèc ®é, ®é nh¸m… + YÕu tè con ng­êi thÓ hiÖn qua sù hiÓu biÕt luËt, kü n¨ng ®iÒu khiÓn, sù tËp trung vµ tr¹ng th¸i søc khoÎ cña nh÷ng ng­êi tham gia giao th«ng. Tuy nhiªn, tiªu chÝ c¬ b¶n ®Ó h×nh thµnh nªn c¸c ®iÓm ®en trªn ®­êng, vÒ lý thuyÕt trªn ®o¹n ®­êng ®ã ph¶I héi tô ®ñ 2 ®iÒu kiÖn, ®ã lµ: Mét lµ, qua kiÓm tra ®o ®¹c, ph¸t hiÖn thÊy c¸c yÕu tè bÊt lîi nãi chung (hay cßn gäi lµ ®iÒu kiÖn cÇn): mµ sù bÊt lîi ®ã ®­îc thÓ hiÖn qua 3 yÕu tè ¶nh h­ëng ®­îc nªu ë trªn. Hai lµ, theo sè liÖu thèng kª ph¶i lµ nh÷ng ®iÓm ®Æc biÖt, nh¹y c¶m vÒ tai n¹n giao th«ng (hay cßn gäi lµ ®iÒu kiÖn ®ñ): lµ n¬i ®· tõng x¶y ra tai n¹n giao th«ng, g©y thiÖt h¹i nghiªm träng vÒ ng­êi vµ cña. S¬ ®å biÓu diÔn c¸c ®iÒu kiÖn h×nh thµnh nªn ®iÓm ®en Tiªu chÝ c¸c ®iÓm ®en tai n¹n giao th«ng ®­êng bé C¸c yÕu tè bÊt lîi Ph¶i lµ ®iÓm ®Æc biÖt YÕu tè m«i tr­êng ®­êng bé Th.kÕ Thi c«ng B¶o d­ìng §iÒu kiÖn ch¹y xe trªn ®­êng Tèc ®é §é nh¸m YÕu tè con ng­êi tham gia giao th«ng R­îu Søc khoÎ ý thøc N¬i ®· tõng x¶y ra nhiÒu tai n¹n giao th«ng víi mËt ®é cao G©y thiÖt h¹i vÒ ng­êi vµ cña Nh­ vËy, trªn m¹ng l­íi ®­êng bé cña mét quèc gia, nÕu cµng cã nhiÒu ®iÓm ®en, cã nghÜa m¹ng l­íi ®­êng bé ®ã thiÕu an toµn, trong ®ã t¹i mçi ®iÓm ®en ®Òu g¾n liÒn víi c¸c tai n¹n giao th«ng nghiªm träng, g©y thiÖt h¹i lín vÒ ng­êi vµ tµi s¶n. Do ®ã, viÖc nghiªn cøu x¸c ®Þnh vµ xö lý c¸c ®iÓm ®en trªn m¹ng l­íi ®­êng bé lu«n ®­îc xem nh­ lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p tÝch cùc vµ hiÖu qu¶ nhÊt nh»m t¨ng c­êng an toµn giao th«ng ®­êng bé. 2.1.2. Quan niÖm ®iÓm ®en ë ViÖt Nam: Theo quyÕt ®Þnh sè 13/2005/Q§-BGTVT ngµy 02 th¸ng 02 n¨m 2005: QuyÕt ®Þnh cña Bé tr­ëng Bé giao th«ng vËn t¶i ban hµnh ”QuyÕt ®inh vÒ viÖc x¸c ®Þnh vµ xö lý vÞ trÝ nguy hiÓm th­êng x¶y ra tai n¹n giao th«ng trªn ®­êng bé ®ang khai th¸c”. Th× ®iÓm ®en ®­îc ®Þnh nghÜa trong ®iÒu 1 cña quyÕt ®Þnh nh­ sau: “§iÓm ®en lµ vÞ trÝ nguy hiÓm mµ t¹i ®ã th­êng x¶y ra tai n¹n giao th«ng. Tõ ‘®iÓm’ ë ®©y ®­îc hiÓu lµ mét vÞ trÝ hoÆc mét ®o¹n ®­êng hoÆc mét khu vùc nót giao th«ng ”. §Ó x¸c ®Þnh sè vô tai n¹n giao th«ng ph¶i c¨n cø vµo d÷ liÖu tai n¹n tõ hå s¬ vµ b¸o c¸o cña C¶nh s¸t giao th«ng trong thêi gian tõ 3 ®Õn 5 n¨m, th«ng th­êng lµ 3 n¨m. Trong tr­êng hîp khã kh¨n cã thÓ lµ sè liÖu cña 1 n¨m hoÆc 2 n¨m. VÒ mÆt ®Þnh l­îng ®Ó x¸c ®Þnh ®iÓm ®en lµ theo quy ®Þnh riªng cña mçi n­íc, phï hîp víi t×nh h×nh ®Æc ®iÓm vÒ kinh tÕ, vÒ giao th«ng vËn t¶i cña n­íc m×nh. * Tiªu chÝ x¸c ®Þnh ®iÓm ®en ë ViÖt Nam: Tiªu chÝ ®Ó x¸c ®Þnh ®iÓm ®en ph¶i c¨n cø vµo t×nh h×nh tai n¹n giao th«ng x¶y ra trong mét sè n¨m vÒ sè vô, møc ®é thiÖt h¹i: + 02 vô tai n¹n nghiªm träng (tai n¹n cã ng­êi chÕt) hoÆc + 03 vô tai n¹n trë lªn, trong ®ã cã 01 vô nghiªm träng hoÆc + 04 vô tai n¹n trë lªn, nh­ng chØ cã ng­êi bÞ th­¬ng. * VÒ ph©n lo¹i c¸c ®iÓm ®en, cã thÓ chia ra lµm 2 lo¹i øng víi 2 møc ®é nh­ nhau: + C¸c ®iÓm nguy hiÓm: Lµ c¸c ®iÓm tiÒm Èn c¸c ®iÒu kiÖn cÇn nh­ng ch­a ®ñ ®Ó ®Õn møc x¶y ra tai n¹n giao th«ng nghiªm träng. Nã lµ giai ®o¹n ®Çu cña ®iÓm ®en. + Vµ c¸c ®iÓm ®en: Lµ c¸c ®iÓm võa thÓ hiÖn c¸c ®iÒu kiÖn cÇn vµ ®ñ, tøc lµ võa lµ c¸c ®iÓm rÊt xÊu vÒ ®iÒu kiÖn ®­êng, ®iÒu kiÖn ch¹y xe, ®iÒu kiÖn tham gia giao th«ng vµ lµ n¬i ®· x¶y ra nhiÒu tai n¹n giao th«ng víi mËt ®é cao h¬n, g©y thiÖt h¹i vÒ ng­êi vµ cña. Tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng n­íc, cña tõng vïng mµ cã thÓ quy ­íc mËt ®é tai n¹n giao th«ng lµ bao nhiªu ®Ó ®­îc xem xÐt lµ ®ñ khi nghiªn cøu xÕp h¹ng ®iÓm ®en. 2.2. Nguyªn nh©n h×nh thµnh ®iÓm ®en trªn tuyÕn giao th«ng Quèc lé: Theo kh¸i niÖm vÒ ®iÓm ®en: Lµ vÞ trÝ trªn ®­êng bé ®ang khai th¸c th­êng hay cã tai n¹n giao th«ng x¶y ra. VËy nguyªn nh©n h×nh thµnh nªn mét ®iÓm ®en trªn tuyÕn giao th«ng Quèc lé lµ rÊt nhiÒu vµ c¸c nh©n tè ®ã kh«ng ®øng ®éc lËp t¹o ra mét ®iÓm ®en tai n¹n giao th«ng mµ chóng t­¬ng t¸c gãp phÇn t¹o ra mét ®iÓm ®en tai n¹n giao th«ng trªn tuyÕn giao th«ng Quèc lé. Mét ®iÓm ®en h×nh thµnh trªn mét tuyÕn Quèc lé kh«ng ph¶i duy nhÊt mét nguyªn nh©n nµo ®ã t¹o nªn, ®iÓn ®en g©y ra møc ®é tai n¹n giao th«ng nÆng hay nhÑ do ¶nh h­ëng nhiÒu hay Ýt cña c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng gãp phÇn t¹o nªn ®iÓm ®en. Nh÷ng nguyªn nh©n ®ã lµ: 2.2.1. YÕu tè m«i tr­êng ®­êng bé: + CÊp h¹ng kü thuËt vµ c¸c yÕu tè h×nh häc cña tuyÕn ®­êng: B¸n kÝnh cong nhá; B¸n kÝnh låi, lâm nhá; TÇm nh×n h¹n chÕ; §é dèc däc cao; Siªu cao lín; ChiÒu réng ®­êng hÑp… + ChÊt l­îng mÆt ®­êng: MÆt ®­êng qu¸ nh½n; Kh«ng b»ng ph¼ng… + An toµn giao th«ng: Kh«ng d¶i ph©n c¸ch; ThiÕu biÓn b¸o; ThiÕu s¬n v¹ch ®­êng; ThiÕu hé lan; ThiÕu g­¬ng cÇu låi; ThiÕu kiÓm tra ®¨ng kiÓm ph­¬ng tiÖn …. + Nót giao th«ng: Giao c¾t cïng møc; ThiÕu biÖn ph¸p tæ chøc giao th«ng t¹i nót; Kh«ng cã hÖ thèng ®Ìn tÝn hiÖu; Kh«ng cã b¨ng gi¶m tèc tr­íc khi ph­¬ng tiÖn vµo nót…. + §iÒu kiÖn ch¹y xe trªn ®­êng: §i qua khu vùc d©n c­ sèng 2 bªn ®­êng; Tr­êng häc, bÖnh viÖn, chî ë ngay ven ®­êng Quèc lé; Khu vùc cã s­¬ng mï; Khu vùc m­a nhiÒu; Khu vùc ngËp lôt; Khu vùc cã sôt lë ®Êt; Sóc vËt ®i trªn ®­êng; HÖ thèng ®Ìn chiÕu s¸ng kh«ng ®¶m b¶o …. 2.2.2. YÕu tè ph­¬ng tiÖn: C«ng t¸c kiÓm ®Þnh ph­¬ng tiÖn kh«ng ®­îc tèt, xe kh«ng ®¹t tiªu chuÈn khi ®i trªn ®­êng; C«ng t¸c b¶o d­ìng söa ch÷a ph­¬ng tiÖn kÐm; Nh÷ng h­ háng ®ét xuÊt trªn ®­êng nh­ hÖ thèng phanh háng, s¨m lèp ®ét nhiªn háng, kh«ng ®iÒu khiÓn ®­îc hÖ thèng l¸i, hÖ thèng ®iÖn bÞ mÊt, …. 2.2.3. YÕu tè ý thøc con ng­êi: - Ng­êi tham gia giao th«ng lµ yÕu tè quan träng nhÊt g©y ra tai n¹n giao th«ng. ý thøc chÊp hµnh luËt giao th«ng ®­êng bé ¶nh h­ëng rÊt lín (chiÕm trªn 90%) vµo nguyªn nh©n g©y ra tai n¹n giao th«ng. §ã lµ, Ch¹y qu¸ tèc ®é tèi ®a cho phÐp trªn ®­êng; Vi ph¹m tèc ®é qua khu vùc ®Æt biÓn b¸o h¹n chÕ vËn tèc; Uèng r­îu bia cã nång ®é cån trong m¸u cao; ThiÕu tù gi¸c thùc hiÖn luËt giao th«ng ®­êng bé; MÖt mái, c¨ng th¶ng, buån ngñ khi ®iÒu khiÓn ph­¬ng tiÖn …… - Ng­êi tæ chøc qu¶n lý giao th«ng: Ch­a cã biÖn ph¸p cô thÓ xö lý ®iÓm ®en; Ch­a cã mét hÖ thèng y tÕ cøu th­¬ng trªn c¸c tuyÕn giao th«ng Quèc lé gãp phÇn vµo tû lÖ th­¬ng vong khi cã tai n¹n x¶y ra; Ch­a cã mét ®éi ngò chuyªn nghiÖp lµm c«ng t¸c kiÓm to¸n an toµn giao th«ng ®Ó kiÓm to¸n giao th«ng c¸c ®o¹n ®­êng míi chuÈn bÞ ®­a vµo khai th¸c; Khi cã nh­ng hµnh vi vi ph¹m giao th«ng th× ch­a xö ph¹t nghiªm minh, ch­a lµm t«t c«ng t¸c gi¸o dôc tuyªn truyÒn an toan giao th«ng … Ba nhãm yÕu tè chÝnh trªn lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n tiÒm Èn g©y nªn c¸c ®iÓm ®en trªn tuyÕn giao th«ng Quèc lé. §ã míi chØ lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn nh­ng ch­a ph¶i lµ ®iÒu kiÖn ®ñ ®Ó h×nh thµnh lªn mét ®iÓm ®en trªn tuyÕn giao th«ng Quèc lé. Nh­ng dï sao ®i n÷a c¸c nguyªn nh©n ®ã còng chÝnh lµ nguyªn nh©n s©u xa h×nh thµnh nªn mét ®iÓm ®en tai n¹n. Nh÷ng nguyªn nh©n ®ã sÏ g©y ra mét sè vô, thËm trÝ lµ nhiÒu vô tai n¹n giao th«ng t¹i mét vÞ trÝ nµo ®ã trªn tuyÕn giao th«ng Quèc lé g©y thiÖt h¹i vÒ ng­êi vµ cña. Nh­ vËy lµ mét ®iÓm ®en trªn tuyÕn giao th«ng Quèc lé ®· h×nh thµnh, vµ ®©y chÝnh lµ ®iÒu kiÖn ®ñ ®Ó kh¼ng ®Þnh ®ã lµ mét ®iÓm ®en. S¬ ®å thÓ hiÖn d©y chuyÒn hiÖn t­îng g©y tai n¹n t¹i ®iÓm ®en: Con ng­êi Ph­¬ng tiÖn M«i tr­êng Tr×nh ®é l¸i xe kÐm + M«i tr­êng bªn ®­êng hÑp X¶y ra tai n¹n giao th«ng 2.3. T¸c h¹i cña ®iÓm ®en: 2.4. Mét sè ®iÓm ®en c¬ b¶n ®Æc tr­ng trªn tuyÕn giao th«ng Quèc lé 1: Ch­¬ng III. Nguyªn cøu mét sè gi¶i ph¸p kh¾c phôc ®iÓm ®en trªn tuyÕn giao th«ng Quèc lé (øng dông cho tuyÕn giao th«ng Quèc lé 1) 3.1. ý nghÜa cña viÖc kh¾c phôc ®iÓm ®en trªn tuyÕn giao th«ng Quèc lé: 3.2. C¬ së lý luËn: 3.2.1. C¬ së khoa häc: 3.2.2. C¬ së thùc tiÔn: 3.3. Mét sè gi¶i ph¸p kh¾c phôc ®iÓm ®en trªn tuyÕn giao th«ng Quèc lé: §Ó kh¾c phôc, xö lý ®iÓm ®en cÇn ph¶i cã th«ng tin vÒ c¸c vÞ trÝ hay x¶y ra tai n¹n th× cÇn tiÕn hµnh thu thËp c¸c d÷ liÖu vÒ tai n¹n, ph©n tÝch ®Ó t×m nguyªn nh©n vµ trªn c¬ së nguyªn nh©n x¸c ®Þnh ®­îc ®Ó cã gi¶i ph¸p kh¾c phôc thÝch hîp, bao gåm: 3.3.1. Kü thuËt an toµn: Do kü s­ giao th«ng víi sù phèi hîp, gióp ®ì cña c¶nh s¸t giao th«ng thùc hiÖn 2 nhiÖm vô: gi¶m tai n¹n vµ phßng ngõa tai n¹n. 3.3.1.1. NhiÖm vô gi¶m tai n¹n: B»ng viÖc nghiªn cøu, c¶i thiÖn c¸c ®iÓm ®en tai n¹n, ®­îc tiÕn hµnh khi ®­êng ®· ®­îc ®­a vµo khai th¸c. C¸c biÖn ph¸p kü thuËt an toµn bao gåm kh¾c phôc c¸c khuyÕt ®iÓm cña cÇu ®­êng tõ biÓn b¸o, s¬n kÎ ®­êng, gê bá ch­íng ng¹i, b¶o ®¶m tÇm nh×n, chèng tr¬n tr­ît, l¾p ®Æt x©y dùng bæ xung c¸c hµng rµo hé lan, ®¶o giao th«ng, ®Ìn tÝn hiÖu giao th«ng, ®Õn c¸c c«ng tr×nh c¶i t¹o nót giao th«ng, c«ng tr×nh h¹n chÕ tèc ®é, ®­êng cøu n¹n, c¸c c«ng tr×nh ®­êng d©n sinh, kÓ c¶ c¸c c«ng tr×nh phôc vô cho viÖc tæ choc l¹i giao th«ng v.v…. Chóng th­êng tËp trung vµo c¸c gi¶i ph¸p söa ch÷a, c¶i thiÖn sau: 1. Bæ sung biÓn b¸o, dÊu hiÖu ®­êng, hµng rµo b¶o vÖ / d¶i ph©n c¸ch t«n sãng: . BiÓn b¸o: Bæ sung c¸c biÓn b¸o cßn thiÕu theo quy ®Þnh trong §iÒu lÖ b¸o hiÖu ®­êng bé ViÖt nam ( §LBH§BVN ). 1.2. DÊu hiÖu ®­êng: C¸c v¹ch s¬n kÎ ®­êng: Thùc hiÖn theo §LBH§BVN , cô thÓ : theo Phô lôc 8a ®èi víi c¸c ®­êng cao tèc, ®­êng cÊp 1, cÊp 2 vµ c¸c ®­êng cã tèc ®é > 60 km/h; theo Phô lôc 8b ®èi víi c¸c ®­êng cã tèc ®é £ 60 km/h. 1.3 Hµng rµo b¶o vÖ / d¶i ph©n c¸ch t«n sãng: Thùc hiÖn theo quy ®Þnh trong §LBH§BVN – Tiªu chuÈn ngµnh 22 TCN – 237 – 01 n¨m 2001 2. C¶i thiÖn tÇm nh×n: 2.1. Theo chiÒu n»m ngang: B¶o ®¶m tÇm nh×n theo quy ®Þnh trong Tiªu chuÈn thiÕt kÕ ®­êng « t« cña ViÖt nam TCVN 4054 – 98. Cô thÓ øng víi tõng tèc ®é xe ch¹y, b¶o ®¶m tÇm nh×n nh­ sau: Tèc ®é xe ch¹y ( km/h ) TÇm nh×n tr­íc vËt ch­íng ng¹i ( m ) TÇm nh×n tr­íc xe ch¹y ng­îc chiÒu ( m ) 20 ( 25 ) 20 40 40 40 80 60 75 150 80 100 200 2.2. Theo chiÒu ®øng: Trªn c¬ së hiÖn tr¹ng cña ®­êng vµ nÕu ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh cho phÐp , tiÕn hµnh viÖc söa l¹i mÆt c¾t däc b¶o ®¶m ®é dèc däc vµ ®­êng cong ®øng theo tiªu chuÈn quy ®Þnh cña TCVN 4054 – 98. 3. C¶i thiÖn nÒn mÆt ®­êng: ViÖc c¶i thiÖn nÒn mÆt ®­êng cã thÓ lµ c¶i thiÖn côc bé vÒ tuyÕn hay më réng côc bé mét ®o¹n ®­êng. 3.1. ViÖc c¶i thiÖn vÒ tuyÕn cÇn trªn c¬ së ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh hiÖn t¹i, h¹n chÕ g©y ¶nh h­ëng ®Õn c¸c c«ng tr×nh, nhµ cöa hiÖn cã ë l©n cËn 3.2. ViÖc më réng thªm nÒn, mÆt ®­êng ë lÒ ®­êng thùc hiÖn t¹i c¸c khu vùc gÇn kÒ nót giao, tr¹m xe, tr­êng häc v/v...cã mËt ®é ng­êi vµ xe ®«ng hoÆc lµm nÒn mÆt ®­êng gom t¹i khu vùc cã nhiÒu ®­êng giao c¾t víi ®­êng chÝnh ®Ó gi¶m sè nót giao. 4. C¶i thiÖn c¸c nót giao: Nót giao cã thÓ lµ giao cïng møc hoÆc giao kh¸c møc: Nót giao kh¸c møc (cho ph­¬ng tiÖn c¬ giíi hoÆc cho ng­êi vµ ph­¬ng tiÖn th« s¬ ®i trªn hoÆc d­íi ) ¸p dông trong tr­êng hîp do l­u l­îng giao th«ng qu¸ lín. Tuy nhiªn, gi¶i ph¸p giao kh¸c møc ®ßi hái s­ nghiªn cøu ph¸t triÓn cña khu vùc xung quanh vµ c¸c tuyÕn ®­êng còng nh­ ®ßi hái nguån kinh phÝ lín nªn th­êng ®­îc ®­a vµo dù ¸n x©y dùng c¸c c«ng tr×nh míi. Tuú theo møc ®é l­u l­äng vµ thµnh phÇn tham gia giao th«ng, nót giao cïng møc ®­îc x©y dùng theo c¸c lo¹i: . ChØ l¾p ®Æt c¸c biÓn b¸o vµ v¹ch s¬n kÎ ®­êng . L¾p ®Æt c¸c ®¶o giao th«ng . L¾p ®Æt hÖ thèng ®Ìn tÝn hiÖu giao th«ng ViÖt nam ®Õn nay ch­a cã quy ®Þnh cô thÓ møc ®é l­u l­îng vµ thµnh phÇn tham gia giao th«ng ®Õn møc nµo th× ¸p dông lo¹i nµo trong 3 lo¹i trªn, nh­ng chóng ta cã thÓ tham kh¶o kinh nghiÖm cña n­íc ngoµi. 4.1 ViÖc s¬n kÎ ®­êng vµ l¾p ®Æt c¸c biÓn b¸o t¹i c¸c nót giao thùc hiÖn theo quy ®Þnh trong §LBH§BVN. 4.2. L¾p ®Æt c¸c ®¶o gåm c¸c d¹ng c¬ b¶n : + §¶o dÉn h­íng: - §¶o trßn : t¹i t©m ®iÓm giao nhau cña hai ®­êng chÝnh. - §¶o tam gi¸c: Trªn ®­êng kh«ng ­u tiªn n¬i giao ®­êng ­u tiªn. + §¶o ph©n lµn : ®Ó ng¨n viÖc ®i c¾t t¾t chÐo t¹i n¬i ®­êng giao nhau. 4.3. Trong mét sè tr­êng hîp , cÇn nghiªn cøu thay ®æi kiÓu d¹ng cña nót giao. VÝ dô : thay ®æi tõ nót giao gi÷a mét ®­êng chÝnh vµ ®­êng nh¸nh kiÓu ch÷ Y thµnh nót giao gi÷a mét ®­êng ­u tiªn vµ ®­êng kh«ng ­u tiªn;hoÆc chuyÓn nót giao lµ ng· t­ gi÷a mét ®­êng chÝnh vµ ®­êng nh¸nh thµnh kiÓu ®­êng giao so le / chªnh nhau ( hai ng· ba ). 5. Lµm gi¶m tèc ®é xe ch¹y: Tèc ®é lµ mét nh©n tè ®¸ng kÓ g©y tai n¹n. T¸c ®éng cña tèc ®é ®èi víi møc ®é nghiªm träng cña th­¬ng vong cña ng­êi ®i bé nh­ sau: Víi tèc ®é 30 km/h th× 5% sè ng­êi ®i bé bÞ va vµo sÏ bÞ chÕt so víi 85% ( hoÆc 95% nÕu lµ trÎ em ) sÏ bÞ chÕt. Do ®ã, viÖc lµm gi¶m tèc ®é ë nh÷ng vÞ trÝ cÇn thiÕt sÏ gãp phÇn gi¶m tai n¹n ViÖc lµm gi¶m tèc ®­îc thùc hiÖn qua viÖc l¾p ®Æt c¸c c«ng tr×nh gi¶m tèc trªn mÆt ®­êng ( b¨ng gi¶m tèc, gå gi¶m tèc, bµn gi¶m tèc ) hoÆc c¸c c«ng tr×nh thu hÑp phÇn ®­êng xe ch¹y, l¾p ®Æt biÓn b¸o ...C¸c c«ng tr×nh thu hÑp ®­êng xe ch¹y vµ l¾p ®Æt biÓn b¸o sÏ tr×nh bµy ë phÇn tiÕp theo (Lµm dÞu giao th«ng ). 3.3.1.2. NhiÖm vô phßng ngõa tai n¹n: B»ng viÖc thÈm ®Þnh an toµn (kiÓm to¸n an toµn), ®­îc thùc hiÖn ngay tõ giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t­ x©y dùng ®Õn giai ®o¹n khai th¸c, th«ng th­êng ë c¸c b­íc thiÕt kÕ s¬ bé, thiÕt kÕ chi tiÕt, ngay tr­íc khi ®­a vµo khai th¸c còng nh­ sau tõng thêi gian mét trong qu¸ tr×nh khai th¸c ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng nguyªn nh©n tiÒm Èn g©y tai n¹n qua iÖc kiÓm tra c¸c hå s¬ thiÕt kÕ vµ hiÖn tr­êng. C«ng viÖc nµy ph¶i mang tÝnh chñ ®éng, tiÕn hµnh tr­íc khi cã tai n¹n x¶y ra. VËy, kiÓm to¸n an toµn ®­êng bé lµ g×? + KiÓm to¸n an toµn ®­êng bé (RSA) lµ mét cuéc thÈm tra chÝnh thøc mét dù ¸n vÒ ®­êng bé hoÆc giao th«ng t­¬ng lai hoÆc mét ®­êng bé ®· tån t¹i n¬i mµ mét nhãm ®éc lËp cã ®ñ tr×nh ®é b¸o c¸o vÒ sù sôp ®æ tiÒm n¨ng vµ kh¶ n¨ng an toµn cña mét dù ¸n. (Austroads, 2002). + ViÖc kiÓm to¸n an toµn ®­êng bé lµ mét gi¶i ph¸p phßng ngõa nh»m môc ®Ých ng¨n chÆn c¸c vô tai n¹n giao th«ng x¶y ra hoÆc gi¶m thiÓu møc ®é trÇm träng cña c¸c vô tai n¹n. Môc ®Ých cña viÖc kiÓm to¸n an toµn giao th«ng ®­êng bé: + Nh»m gi¶m thiÓu c¸c rñi ro vµ tÝnh trÇm träng cña c¸c vô tai n¹n. + Nh»m nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña sù an toµn trong c¸c thiÕt kÕ cña ®­êng cao tèc nh»m ®¸p øng c¸c nhu cÇu vµ nhËn thøc cña tÊt c¶ c¸c kh¸ch hµng sö dông ®­êng bé. + Nh»m gi¶m c¸c c«ng viÖc söa ch÷a (ch÷a bÖnh) tèn kÐm. + Nh»m thóc ®Èy nhËn thøc vÒ c¸c thùc hµnh thiÕt kÕ an toµn bëi tÊt c¶ nh÷ng ng­êi liªn quan ®Õn viÖc lËp kÕ ho¹ch, thiÕt kÕ, x©y dùng vµ b¶o tr× ®­êng bé. Ai thùc hiÖn viÖc kiÓm to¸n an toµn ®­êng bé? ViÖc kiÓm to¸n an toµn ®­êng bé nªn ®­îc thùc hiÖn bëi mét nhãm nh÷ng ng­êi cã ®ñ tr×nh ®é. Hä lµ nh÷ng ng­êi ®éc lËp vµ cã c¸c kü n¨ng, kinh nghiÖm thÝch hîp vÒ kü thuËt kiÓm to¸n an toµn ®­êng bé vµ cã kiÕn thøc vÒ: * C¸c kü thuËt vÒ thiÕt kÕ ®­êng bé vµ x©y dùng ®­êng bé. * C¸c kü thuËt vÒ ®iÒu tra vµ phßng ngõa tai n¹n. * Kü thuËt vµ qu¶n lý giao th«ng. * NhËn thøc hµnh vi con ng­êi sö dông ®­êng bé vµ nhËn thøc vÒ con ng­êi. * C¸c c«ng viÖc kh¸c liªn quan ®Õn lÜnh vùc an toµn ®­êng bé. ViÖc kiÓm to¸n an toµn ®­êng bé cã thÓ thùc hiÖn nh­ sau: C¸c b­íc kiÓm to¸n an toµn ®­êng bé Cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ hoµn c¶nh lÞch sö Lùa chän ®éi kiÓm to¸n Lùa chän ®éi kiÓm to¸n §¸nh gi¸ tµi liÖu §iÒu tra hiÖn tr­êng ViÕt b¸o c¸o kiÓm to¸n Tæ chøc cuéc häp hoµn thiÖn ViÕt c¸c ph¶n øng (ph¶n håi) Thùc hiÖn nh÷ng thay ®æi Tr¸ch nhiÖm cña Kh¸ch hµng hoÆc ng­êi thiÕt kÕ Nhµ thiÕt kÕ Kh¸ch hµng, nhµ thiÕt kÕ vµ nhãm kiÓm ®Þnh Nhãm kiÓm ®Þnh Nhãm kiÓm ®Þnh Nhãm kiÓm ®Þnh vµ kh¸ch hµng, nhµ thiÕt kÕ Kh¸ch hµng hoÆc nhµ thiÕt kÕ Nhµ thiÕt kÕ 3.3.2. Tuyªn truyÒn, gi¸o dôc vÒ an toµn giao th«ng: §©y lµ c«ng viÖc kÐo dµi c¶ ®êi ng­êi, tõ khi cßn nhá, ®Õn khi tr­ëng thµnh vµ c¶ khi lín tuæi. Tuyªn truyÒn, gi¸o dôc vÒ an toµn giao th«ng d­íi mäi h×nh thøc, víi mäi ®ãi t­îng lµm cho ng­êi d©n hiÓu vµ tu©n theo ph¸p luËt ®Ó ®¶m b¶o an toµn giao th«ng. + §èi víi ng­êi Ýt tuæi tuyªn truyÒn, gi¸o dôc vÒ an toµn giao th«ng ngay tõ cÊp häc mÉu gi¸o b»ng c¸c h×nh thøc vui ch¬i lµm quen víi luËt lÖ giao th«ng. Trong cuéc ch¬i ®ã cã khen th­ëng nh÷ng bÐ hoµn thµnh tèt luËt lÖ giao th«ng vµ cung phai noi ngay chØ b¶o, thËm trÝ cã h×nh thøc ph¹t ®èi víi nh÷ng em thùc hiÖn sai víi nguyªn t¾c cña an toµn giao th«ng. + Tõ cÊp tiÓu häc ®Õn cÊp ®¹i häc th× cã m«n häc vÒ an toµn giao th«ng ®­îc ®­a vµo gi¶ng d¹y. B¾t ®Çu cña mét kho¸ häc míi nhµ tr­êng ph¶i cã 1 ®Õn 2 buæi häc chÝnh trÞ ®Çu kho¸ ®Ó tuyªn truyÒn gi¸o dôc an toµn giao th«ng. Nhµ tr­êng, x·, huyÖn, quËn..... thËm trÝ tØnh hoÆc c¶ n­íc mét n¨m cã tõ 1 ®Õn 2 cuéc thi vÒ an toµn giao th«ng b¾t buéc tÊt c¶ c¸c häc sinh sinh viªn ®Òu ph¶i tham gia. + Cã nhiÒu trung t©m ®µo t¹o kü thuËt l¸i xe vµ d¹y quy t¾c giao th«ng…. + §èi víi nh÷ng ng­êi nhiÒu tuæi tuyªn truyÒn, gi¸o dôc an toµn giao th«ng chñ yÕu qua c¸c chiÕn dÞch tuyªn truyÒn trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh­ truyÒn h×nh, ®µi ph¸t thanh, b¸o, t¹p trÝ….. 3.3.3. C­ìng chÕ thi hµnh LuËt giao th«ng: §©y lµ biÖn ph¸p c­ìng bøc mäi ng­êi ph¶i tu©n theo ph¸p luËt vÒ an toµn giao th«ng, xö lý ph¹t hµnh chÝnh c¸c hµnh vi vi ph¹m luËt lÖ giao th«ng, do lùc l­îng C¶nh s¸t giao th«ng thi hµnh. BiÖn ph¸p c­ìng chÕ thi hµnh luËt lÖ giao th«ng hiÖn ®ang ®ãng mét vai trß quan träng gãp phÇn gi¶m thiÓu tai n¹n. Ngoµi viÖc kiÓm tra sù tu©n thñ c¸c quy t¾c giao th«ng b×nh th­êng vµ kiÓm tra an toµn ph­¬ng tiÖn, viÖc thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh kiÓm tra theo môc tiªu nh­ kiÓm tra tèc ®é ph­¬ng tiÖn cã ch¹y v­ît qu¸ quy ®Þnh cho phÐp kh«ng, kiÓm tra nång ®é cån trong h¬i thë cña ng­êi ®iÒu khiÓn ph­¬ng tiÖn b»ng c¸c thiÕt bÞ, kiÓm tra ®éi mò b¶o hiÓm trªn ®o¹n ®­êng quèc lé b¾t buéc ph¶i ®éi mò b¶o hiÓm .V.v….còng ®­îc tiÕn hµnh. 3.3.4. KiÓm tra ph­¬ng tiÖn: 3.3.5. CÊp cøu y tÕ: 3.3.6. Phèi hîp ho¹t ®éng An toµn giao th«ng: 3.4. øng dông mét sè gi¶i ph¸p kh¾c phôc ®iÓm ®en cho mét sè ®iÓm ®en trªn tuyÕn giao th«ng Quèc lé 1: MỤC LỤC