Khóa luận Áp dụng thương mại điện tử trong giao nhận hàng hoá

NhiÒu doanh nghiÖp nhÇm lÉn vµ hiÓu mËp mê vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö, nhiÒu ng­êi ®­îc hái, tá ra kh«ng hÒ quan t©m ®Õn h×nh thøc nµy. T×nh tr¹ng thiÕu hiÓu biÕt ®Çy ®ñ vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö cña c¸c nh©n viªn còng cã thÓ lµm cho ho¹t ®éng giao nhËn trong doanh nghiÖp kÐm hiÖu qu¶ vµ l·ng phÝ. NhiÒu ng­êi chØ nghÜ th­¬ng m¹i ®iÖn tö lµ ®Ó trao ®æi tin tøc víi kh¸ch hµng, ®èi t¸c b»ng th­ ®iÖn tö. Ngoµi ra, sù thiÕu hiÓu biÕt vÒ c«ng nghÖ th«ng tin, m¹ng, th­¬ng m¹i ®iÖn tö cßn khiÕn nhiÒu C«ng ty e ng¹i tr­íc c¸c thµnh tùu c«ng nghÖ míi. Th¸i ®é lu«n "nh×n nhau" tr­íc khi ¸p dông c¸i míi d­êng nh­ lµ mét thuéc tÝnh cè h÷u cña kh«ng Ýt ng­êi. Hä chê xem nh÷ng ng­êi ®i tr­íc thµnh c«ng hay thÊt b¹i, råi míi cã quyÕt ®Þnh tiÕn hay tho¸i. §iÒu nµy còng dÔ hiÓu bëi nhËn thøc cña hä lµ hÕt søc m¬ hå, song l¹i ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn tèc ®é t¨ng tr­ëng cña th­¬ng m¹i ®iÖn tö còng nh­ Internet vµ c¸c øng dông c«ng nghÖ th«ng tin kh¸c. 2.1.4/ C¬ së ph¸p lý chuÈn bÞ hµnh lang cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö ch­a ®ù¬c h×nh thµnh. LuËt ph¸p lµ chç dùa cho c¸c doanh nghiÖp giao nhËn ho¹t ®éng mét c¸ch hîp ph¸p. C¸c bªn tham gia th­¬ng m¹i ®iÖn tö ¸p dông trong giao nhËn hµng hãa cÇn ph¶i ®­îc b¶o vÖ vÒ tÝnh hîp ph¸p, gi¸ trÞ ph¸p lý cña ch÷ ký ®iÖn tö, tµi liÖu ®iÖn tö, hîp ®ång ®iÖn tö. HiÖn nay ë n­íc ta ch­a hÒ thÊy xuÊt hiÖn mét dÊu hiÖu nµo vÒ viÖc nghiªn cøu vµ triÓn khai vÊn ®Ò nµy. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp giao nhËn sÏ ph¶i nhê vµo luËt ph¸p n­íc ngoµi ®Ó gi¶i quyÕt, nÕu nh­ doanh nghiÖp ViÖt Nam kinh doanh ®iÖn tö víi ®èi t¸c n­íc ngoµi. NÕu nh­ vËy kh«ng ph¶i trong tr­êng hîp nµo còng cã thÓ thùc hiÖn ®­îc vµ nh÷ng ®iÒu bÊt lîi ch¾c ch¾n sÏ x¶y ra vÒ phÝa doanh nghiÖp ViÖt Nam. §ång thêi c¸c doanh nghiÖp còng hÕt søc nghi ng¹i khi tham gia vµo ph­¬ng thøc kinh doanh nµy. 2.1.5/ KhÝa c¹nh chÝnh trÞ: N­íc ta lµ mét n­íc x· héi chñ nghÜa. Sù tan r· cña hÖ thèng x· héi chñ nghÜa ë Liªn X« vµ §«ng ¢u, trong khi ®ã th× chñ nghÜa t­ b¶n ®ång thêi t¹m l¾ng dÞu nh÷ng m©u thuÉn vèn cã cña nã, t¹m thêi ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu rÊt lín vÒ nhiÒu mÆt. Do ®ã cã thÓ nãi r»ng n­íc ta ®ang vµ sÏ lµ môc tiªu chèng ph¸ quyÕt liÖt cña c¸c thÕ lùc trong vµ ngoµi n­íc. Cuéc ®Êu tranh trªn mÆt trËn t­ t­ëng lµ hÕt søc quyÕt liÖt. Nh÷ng c«ng cô mµ bän ph¶n ®éng th­êng sö dông lµ c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn tin, vµ ®Æc biÖt l¹i cµng nguy hiÓm h¬n tr­íc sù ph¸t triÓn cña Internet. Internet - mét ph­¬ng thøc trao ®æi phæ biÕn tin tøc kh«ng biªn giíi, rÊt khã kiÓm so¸t. V× vËy, mÆc dï ph¶i hÕt søc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ph¸t triÓn Internet vµ th­¬ng m¹i ®iÖn tö th× ®ång thêi ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p che ch¾n cÇn thiÕt, nh»m qu¶n lý viÖc sö dông vµ kiÓm so¸t néi dung th«ng tin trao ®æi trªn Internet. Râ rµng ®Ó qu¶n lý vµ kiÓm so¸t thµnh c«ng Internet-ph­¬ng tiÖn cña th­¬ng m¹i ®iÖn tö kh«ng ph¶i lµ mét vÊn ®Ò dÔ dµng. Tuy nhiªn vÊn ®Ò nµy thiªn nhiÒu vÒ mÆt kü thuËt, Nhµ n­íc vµ c¸c bªn h÷u quan nhÊt thiÕt ph¶i tr¸nh quan ®iÓm kiÓm so¸t, qu¶n lý b»ng c¸c biÖn ph¸p nh»m h¹n chÕ viÖc t¨ng c­êng sö dông Internet kÓ c¶ vÒ mÆt kinh tÕ lÉn hµnh chÝnh, ch¼ng h¹n nh­ ban hµnh c­íc cao ®Ó h¹n chÕ truy cËp. Trªn ®©y lµ nh÷ng khã kh¨n chñ yÕu mµ chóng ta ®ang vµ sÏ gÆp ph¶i. TÊt nhiªn ®©y hoµn toµn lµ nh÷ng trë ng¹i kh«ng ph¶i lµ cè h÷u, b¶n chÊt. Do ®ã chóng ta hoµn toµn cã thÓ kh¾c phôc ®­îc. ViÖc më ®­êng cho Internet còng lµ viÖc chóng ta ®Èy m¹nh héi nhËp vµo thÕ giíi, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó më réng ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i, ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng giao nhËn ngo¹i th­¬ng. 2.2. Nh÷ng thuËn lîi Mét chiÕn l­îc phï hîp kh«ng thÓ kh«ng tÝnh ®Õn nh÷ng diÔn biÕn t­¬ng lai. ViÖc nh×n nhËn vµ dù b¸o nh÷ng thuËn lîi khi ¸p dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö trong giao nhËn hµng hãa v× vËy lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó ®Ò ra ph­¬ng h­íng øng dông thÝch hîp. PhÇn nµy kho¸ luËn tr×nh bµy mét sè nhËn ®Þnh vÒ nh÷ng thuËn lîi cã thÓ cã trong ®iÒu kiÖn ë n­íc ta vµo thêi gian tíi. Trong t­¬ng lai cïng víi tèc ®é ph¸t triÓn rÊt nhanh cña c«ng nghÖ th«ng tin, tin häc, kh¶ n¨ng cuéc sèng sinh ho¹t cña con ng­êi chuyÓn sang mét giai ®o¹n míi. C«ng nghÖ th«ng tin sÏ cßn ph¸t triÓn víi mét tèc ®é nhanh chãng kh«ng thÓ dù b¸o tr­íc. §iÒu nµy râ rµng lµ mét thuËn lîi lín nÕu nh­ n­íc ta kÞp thêi, nhanh nh¹y n¾m b¾t ®­îc xu h­íng vµ ¸p dông biÖn ph¸p cÇn thiÕt n©ng ®ì ph¸t triÓn h×nh thøc th­¬ng m¹i nµy. Song ®ã còng lµ mét th¸ch thøc, bëi v× rÊt cã thÓ chóng ta l¹i gia t¨ng kho¶ng c¸ch víi c¸c quèc gia kh¸c. HiÖn t¹i chóng ta cã thÓ chøng kiÕn vÊn ®Ò nµy tõ mét n­íc anh em Singapore. Ngay tõ giai ®o¹n ®Çu, chÝnh phñ n­íc nµy ®· nhanh chãng nh×n nhËn vÊn ®Ò vµ cho tíi nay Singapore ®· chuÈn bÞ t­¬m tÊt hµnh trang ®Ó b­íc vµo kû nguyªn nÒn kinh tÕ Internet vµ th­¬ng m¹i ®iÖn tö. Mét trong nh÷ng thuËn lîi mµ chóng ta cã thÓ dù b¸o, cÇn ph¶i nhËn thÊy, vµ n¾m b¾t ®ã lµ: "Xu h­íng toµn cÇu ho¸". NÕu chóng ta nh×n nhËn vÊn ®Ò nµy mét c¸ch s©u s¾c th× sÏ thÊy ®­îc tÇm quan träng cña ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ®iÖn tö. Internet ra ®êi, cïng víi nã lµ th­¬ng m¹i ®iÖn tö ¸p dông trong c¸c lo¹i h×nh kinh doanh lµ mét trong nh÷ng c«ng cô phôc vô ®¾c lùc cho n­íc ta tham gia mét c¸ch m¹nh mÏ h¬n vµo qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ vµ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ mét c¸ch dÔ dµng h¬n. Nhê th­¬ng m¹i ®iÖn tö, c¸c n­íc nhá, c¸c doanh nghiÖp nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp giao nhËn víi ®iÒu kiÖn nh­ n­íc ta cã thÓ tham gia vµo th­¬ng m¹i quèc tÕ, giao nhËn hµng hãa quèc tÕ kh«ng cßn khã kh¨n nh­ tr­íc ®©y. Sù gióp ®ì vµ céng t¸c tõ khu vùc, tõ c¸c tæ chøc quèc tÕ còng cã thÓ lµ mét thuËn lîi trong t­¬ng lai mµ chóng ta cã thÓ khai th¸c. NÕu trong khu vùc chóng ta vèn ®­îc coi lµ mét khu vùc kinh tÕ n¨ng ®éng nhÊt thÕ giíi, th× trong giai ®o¹n b­íc vµo nÒn kinh tÕ toµn cÇu Internet, ASEAN còng ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc m×nh. NhiÒu n­íc trong khu vùc ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ rÊt ®¸ng kh©m phôc vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö, Singapore ®· ®­îc c¶ thÕ giíi biÕt ®Õn. V× vËy, chóng ta cã thÓ häc tËp, dùa vµo hä vµ kªu gäi sù gióp ®ì ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ®iÖn tö tõ c¸c n­íc trong khu vùc. C¸c ch­¬ng tr×nh vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö ¸p dông trong kinh doanh giao nhËn mµ khu vùc ®·, ®ang vµ sÏ tiÕn hµnh, chóng ta cã thÓ tham gia mét c¸ch tÝch cùc vµ cïng víi c¸c n­íc ®Ò ra c¸c ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cho c¶ khèi. Sù hîp t¸c m¹nh mÏ sÏ gióp chóng ta cã thÓ tiÕt kiÖm ®­îc c¶ nh©n lùc vµ ®Çu t­ cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö. Kinh nghiÖm nµy cã thÓ häc tËp tõ c¸c n­íc EU, toµn khèi nµy ®· cã nh÷ng ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ®iÖn tö chung vµ ¸p dông trong kinh doanh giao nhËn mét c¸ch cã hiÖu qu¶. XÐt vÒ nguån lùc trong n­íc: TÝnh cÇn cï vµ th«ng minh cña d©n téc ViÖt Nam béc lé rÊt râ trong lÜnh vùc to¸n vµ tin häc. ViÖc ph¸t triÓn c¸c phÇn mÒm tin häc, c«ng nghÖ m¹ng vµ th­¬ng m¹i ®iÖn tö ch¾c ch¾n sÏ lµ së tr­êng cña chóng ta. Khuynh h­íng nµy ch¾c ch¾n sÏ béc lé râ h¬n trong vµi n¨m tíi, khi chóng ta hoµ nhËp víi thÕ giíi m¹nh h¬n trong lÜnh vùc nµy. Cã mét c¬ së ®éi ngò tin häc v÷ng ch¾c, c«ng nghÖ th«ng tin m¹nh sÏ lµ mét lîi thÕ lín cho ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ®iÖn tö ë n­íc ta. Tr­íc xu thÕ øng dông m¹nh mÏ cña th­¬ng m¹i ®iÖn tö trong giao nhËn hµng hãa cña c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, Nhµ n­íc ta ch¾c ch¾n sÏ ngµy cµng cëi më h¬n, hç trî m¹nh mÏ h¬n cho khu vùc Internet vµ th­¬ng m¹i ®iÖn tö ¸p dông lo¹i h×nh kinh doanh nµy. C¸c doanh nghiÖp giao nhËn cã thÓ nhËn ®­îc nh÷ng khuyÕn khÝch ­u ®·i tõ Nhµ n­íc vÒ viÖc triÓn khai chiÕn l­îc kinh doanh ®iÖn tö. Chi phÝ truy cËp Internet, c­íc ®iÖn tho¹i ch¾c ch½n sÏ cßn tiÕp tôc gi¶m xuèng, ®iÒu nµy sÏ t¹o ra lîi nhuËn nhiÒu h¬n cho doanh nghiÖp. Sè ng­êi truy cËp Internet t¨ng lªn sÏ t¹o ra dung l­îng thÞ tr­êng tiªu thô ¶o lín h¬n, c¸c doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng t¨ng l­îng hµng ho¸ tiªu thô, t¨ng c¸c dÞch vô qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ qua Internet kh«ng chØ ë n­íc ngoµi mµ ngay t¹i trong n­íc. Khung ph¸p lý vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö råi sÏ ®­îc h×nh thµnh, c¸c giao dÞch ®iÖn tö, chøng tõ ®iÖn tö, ch÷ ký ®iÖn tö sÏ ®­îc thõa nhËn gi¸ trÞ ph¸p lý. M«i tr­êng ho¹t ®éng cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö sÏ ®­îc ph¸p luËt b¶o vÖ. §iÒu nµy ch¾c ch¾n sÏ t¹o nhiÒu thuËn lîi vµ lµm cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö ngµy cµng t¨ng lªn ë n­íc ta. Trang bÞ kü thuËt ngµy cµng ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Ngµnh c«ng nghÖ th«ng tin n­íc ta râ rµng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· ®¹t ®­îc sù t¨ng tr­ëng m¹nh mÏ. Xu h­íng nµy ch¾c ch¾n sÏ cßn tiÕp tôc trong nh÷ng n¨m tíi, trong xu thÕ hîp t¸c, héi nhËp, ®Çu t­ quèc tÕ nh­ hiÖn nay. Hµnh trang kü thuËt hoµn thiÖn h¬n trong t­¬ng lai sÏ t¹o dÔ dµng h¬n cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö ¸p dông c¸c nghiÖp vô kinh doanh giao nhËn. III. KiÕn nghÞ c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ®iÖn tö trong giao nhËn hµng hãa ë viÖt nam. 3.1. Gi¶i ph¸p cña doanh nghiÖp kinh doanh giao nhËn 3.1.1. Qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ dÞch vô ra thÞ tr­êng thÕ giíi ThiÕt lËp c¸c ®¹i lý hay thuª c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng ë n­íc ngoµi ®Ó qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ s¶n phÈm th­êng tèn chi phÝ rÊt lín, ®iÒu mµ ch¼ng mÊy doanh nghiÖp ViÖt Nam nµo cã thÓ thùc hiÖn ®­îc. Nh­ vËy qu¶ng c¸o qua Internet cã nh÷ng ­u ®iÓm g× so víi qu¶ng c¸o th«ng th­êng. Lîi Ých vµ hiÖu qu¶ cña nã ph¶i râ rµng tr­íc khi ®Ò xuÊt ¸p dông cho doanh nghiÖp. NÕu nh­ xÐt vÒ sè ng­êi sö dông, th× toµn thÕ giíi hiÖn nay cã lÏ sè l­îng m¸y thu h×nh lµ lín nhÊt. Do sè ng­êi sö dông lín, khiÕn cho truyÒn h×nh trë thµnh mét trong nh÷ng c«ng cô ®iÖn tö phæ biÕn nhÊt ngµy nay. V× vËy, nhiÒu ng­êi nghÜ r»ng truyÒn h×nh lµ ph­¬ng tiÖn qu¶ng c¸o h÷u hiÖu nhÊt. Song h¹n chÕ cña nã lµ g×? TruyÒn h×nh chØ lµ c«ng cô qu¶ng c¸o viÔn th«ng mét chiÒu. Qua truyÒn h×nh ng­êi mua kh«ng thÓ t×m kiÕm ®­îc c¸c chµo hµng, kh«ng ®µm ph¸n ®ù¬c víi ng­êi b¸n vÒ c¸c ®iÒu kho¶n mua b¸n cô thÓ. H¬n n÷a, ngµy nay qua m¸y tÝnh vµ m¹ng Internet ng­êi ta vÉn cã thÓ xem ®­îc truyÒn h×nh. Kh¸c víi truyÒn h×nh, khi qu¶ng c¸o trªn Internet doanh nghiÖp cã thÓ t¹o ra ®­îc nh÷ng qu¶ng c¸o hai chiÒu, kh«ng cã sù t¸ch rêi gi÷a chñ thÓ qu¶ng c¸o vµ ®èi t­îng mµ qu¶ng c¸o nh¾m tíi. Qu¶ng c¸o trªn Internet lµ qu¶ng c¸o sèng, nã kh«ng tÜnh nh­ c¸c ph­¬ng tiÖn qu¶ng c¸o kh¸c. Võa qu¶ng c¸o song l¹i võa lµ thËt khi kh¸ch hµng cã yªu cÇu g× vÒ s¶n phÈm lËp tøc sÏ ®­îc ®¸p l¹i ngay. Doanh nghiÖp kinh doanh Giao nhËn cã thÓ khai th¸c viÖc qu¶ng c¸o qua Internet trªn c¸c ph­¬ng diÖn sau: Qu¶ng c¸o trªn Internet th× còng nh­ viÖc ®ång thêi cung cÊp cho kh¸ch hµng mét chµo hµng dÞch vô vµ nÕu muèn kh¸ch hµng cã thÓ ®Æt hµng sö dông dÞch vô ngay. Qu¶ng c¸o cã kh¶ n¨ng nh¾m vµo tõng ®èi t­îng b¹n hµng mét c¸ch thÝch hîp nhÊt. §Ó khai th¸c ®­îc khÝa c¹nh nµy bé phËn l­u tr÷ d÷ liÖu cña doanh nghiÖp ph¶i ®­îc tæ chøc mét c¸ch hîp lý. Chó ý ®Õn kh¶ n¨ng l­u tr÷, xö lý d÷ liÖu tù ®éng cña m¸y tÝnh. Kh¶ n¨ng qu¶ng c¸o víi néi dung th«ng tin chi tiÕt h¬n tÊt c¶ c¸c ph­¬ng tiÖn qu¶ng c¸o kh¸c, v× vËy doanh nghiÖp cã thÓ kÕt hîp gi÷a qu¶ng c¸o ®¬n thuÇn vµ cung cÊp th«ng tin cho kh¸ch hµng vÒ m«i tr­êng ®Çu t­ trong n­íc còng nh­ cung cÊp mét sè trang Web giíi thiÖu vÒ ViÖt nam... Qu¶ng c¸o trªn Internet lµ qu¶ng c¸o trªn kh¾p hµnh tinh víi thêi l­îng liªn tôc 24/24h vµo tÊt c¶ c¸c ngµy. Cã thÓ tù ®¸nh gi¸ qu¶ng c¸o cña m×nh b»ng c¸ch xem sè l­ît truy cËp cña kh¸ch hµng vµo Website cña doanh nghiÖp, tõ ®ã ®iÒu chØnh cho thÝch hîp h¬n. §Æc ®iÓm cña qu¶ng c¸o trªn Internet lµ nÕu nh­ cã bao nhiªu l­ît truy cËp vµo Website th× m¸y tÝnh cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc. Qua ®ã doanh nghiÖp cã thÓ tù hoµn thiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh qu¶ng c¸o cña m×nh. 3.1.2. Nghiªn cøu tiÕp cËn thÞ tr­êng thÕ giíi Nghiªn cøu thÞ tr­êng thÕ giíi truyÒn thèng cã thÓ thùc hiÖn b»ng hai ph­¬ng ph¸p: Nghiªn cøu t¹i bµn vµ Nghiªn cøu t¹i hiÖn tr­êng (Bµi gi¶ng m«n Marketing Quèc TÕ - §¹i Häc Ngo¹i Th­¬ng). Ngµy nay víi th­¬ng m¹i ®iÖn tö c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu hay doanh nghiÖp kinh doanh giao nhËn nãi riªng ®­îc më ra mét ph­¬ng ph¸p míi: hiÖu qu¶ h¬n, tiÕt kiÖm h¬n. Ph­¬ng ph¸p nµy lµ: Nghiªn cøu thÞ tr­êng Quèc tÕ qua Internet. Cã thÓ nãi ph­¬ng ph¸p nµy lµ sù tæng hîp cña c¶ hai ph­¬ng ph¸p Nghiªn cøu t¹i bµn vµ Nghiªn cøu t¹i hiÖn tr­êng. §èi víi ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu t¹i bµn: §©y lµ ph­¬ng ph¸p ®äc vµ nghiªn cøu tµi liÖu. Nh­ vËy, nÕu sö dông Internet sÏ thuËn tiÖn h¬n nhiÒu ph­¬ng ph¸p thu thËp tµi liÖu qua b¸o chÝ, ®µi ph¸t thanh, truyÒn h×nh... Internet lµ mét th­ viÖn ¶o cËp nhËt nhÊt víi v« vµn c¸c lo¹i th«ng tin, do ®ã viÖc t×m kiÕm tin tøc thÞ tr­êng thÕ giíi trªn Internet lµ cã thÓ thùc hiÖn nhanh chãng bÊt cø lóc nµo. Internet cã thÓ ®­îc dïng nh­ mét ph­¬ng tiÖn nghiªn cøu t¹i hiÖn tr­êng. Trªn Internet doanh nghiÖp cã thÓ ®iÒu tra trùc tiÕp kh¸ch hµng ë kh¾p n¬i trªn thÕ giíi. ViÖc ®iÒu tra kh¸ch hµng cã thÓ thùc hiÖn th«ng qua e-mail hoÆc cã thÓ th«ng qua c¸c c©u hái ®· ®­îc so¹n s½n trªn c¬ së kinh doanh ¶o cña doanh nghiÖp. Nh÷ng c©u hái mµ khi kh¸ch hµng tr¶ lêi th× c©u tr¶ lêi ®ã sÏ ®­îc tù ®éng chuyÓn vÒ doanh nghiÖp ngay lËp tøc, ®ång thêi nã l¹i cã thÓ tù ®éng l­u gi÷ nh­ mét c¬ së d÷ liÖu cña doanh nghiÖp. §©y lµ tµi s¶n hÕt søc quý b¸u cho doanh nghiÖp ®Ó cung cÊp s¶n phÈm s¸t víi ®ßi hái cña kh¸ch hµng, ®èi t¸c. Nh÷ng lîi Ých nh­ vËy lµ rÊt râ rµng v× vËy ng­êi giao nhËn cÇn chó träng khai th¸c khÝa c¹nh nµy. 3.1.3. Ký kÕt c¸c hîp ®ång th­¬ng m¹i quèc tÕ. Thùc hiÖn ký kÕt c¸c hîp ®ång ®iÖn tö lµ vÊn ®Ò hoµn toµn cã thÓ thùc hiÖn ®­îc vµ sÏ t¹o ra mét c¬ héi lín cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô giao nhËn trong giao th­¬ng quèc tÕ (®iÒu nµy ch­a thÓ ¸p dông trong c¸c giao dÞch hîp ®ång trong n­íc v× ë n­íc ta ch­a cã luËt ®iÒu chØnh vÊn ®Ò nµy). ViÖc thùc hiÖn c¸c giao dÞch ®µm ph¸n ký kÕt qua m¹ng Internet cã thÓ ®em l¹i thuËn lîi vµ hiÖu qu¶ rÊt lín cho doanh nghiÖp, gi¶m chi phÝ vÒ chuyÓn giao giÊy tê, ®i l¹i, ®µm ph¸n. §Æc biÖt lµ c¸c hîp ®ång ®¹i lý víi c¸c h·ng giao nhËn lín trªn thÕ giíi. Khi ký kÕt c¸c hîp ®ång cung cÊp dÞch vô quèc tÕ trong th­¬ng m¹i ®iÖn tö, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ tham chiÕu tíi luËt ®iÒu chØnh ë nh÷ng n­íc kh¸c hay luËt quèc tÕ cã quy ph¹m ®iÒu chØnh lÜnh vùc nµy. Mét sù kiÖn mµ c¸c doanh nghiÖp n­íc ta cÇn ph¶i hÕt søc quan t©m vµ nªn xem xÐt nghiªn cøu kü ®ã lµ c¸c ®iÒu kho¶n trong E-terms s¾p ®­îc ®­a ra bëi sù hîp t¸c gi÷c ICC vµ Nhãm lµm viÖc vÒ thùc tiÔn vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö (Electronic Trade Practices Working Group). Nh÷ng quy ®Þnh trong E-Terms sÏ t¹o rÊt nhiÒu thuËn lîi cho viÖc so¹n th¶o c¸c hîp ®ång trùc tuyÕn. Trong E-Terms cã rÊt nhiÒu ®iÒu kho¶n mÉu cã thÓ ®­îc quy ®Þnh trong c¸c hîp ®ång ®iÖn tö. C¸c doanh nghiÖp cÇn th«ng tin thªm vÒ E-Terms liªn hÖ theo email morgan.baker@iccwbo.org. Trong LuËt mÉu cña Liªn Hîp Quèc vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö §iÒu 16 ®Ò cËp ®Õn hîp ®ång vËn t¶i hµng ho¸ ®iÖn tö. §iÒu 17 tr×nh bµy vÒ c¸c chøng tõ vËn t¶i trong ®ã nªu râ r»ng: ë n¬i nµo mµ luËt ph¸p b¾t buéc c¸c hîp ®ång vËn t¶i hµng ho¸ ph¶i b»ng v¨n b¶n hay ph¶i b»ng c¸c tµi liÖu giÊy tê th× sù ®ßi hái nµy sÏ ®­îc ®¸p øng nÕu nh­ c¸c v¨n b¶n tµi liÖu d­íi d¹ng c¸c th«ng ®iÖp d÷ liÖu. Th«ng ®iÖp d÷ liÖu “Data Message” ®­îc x¸c ®Þnh: §©y lµ th«ng tin ®­îc h×nh thµnh, göi, nhËn hoÆc l­u gi÷ b»ng c¸c ph­¬ng tiÖn ®iÖn tö, quang häc, vµ c¸c ph­¬ng tiÖn cã ý nghÜa t­¬ng tù bao gåm, nh­ng kh«ng giíi h¹n ë: Trao ®æi d÷ liÖu (EDI), th­ ®iÖn tö (E-mail), ®iÖn tÝn (Telegram), ®iÖn b¸o (Telex), hoÆc sao chÐp tõ xa (Telecopy). §©y còng lµ nguån luËt quèc tÕ mµ ng­êi giao nhËn cã thÓ tham chiÕu. Bªn c¹nh viÖc thõa nhËn hîp ®ång ®iÖn tö, ë nh÷ng n­íc cã luËt ch÷ ký ®iÖn tö, luËt th­¬ng m¹i ®iÖn tö vµ LuËt mÉu cña Liªn Hîp Quèc cßn thõa nhËn c¶ nh÷ng b»ng chøng lµ c¸c tµi liÖu, phô kiÖn cña hîp ®ång d­íi d¹ng ®iÖn tö. Th«ng th­êng ®Ó ®i ®Õn mét hîp ®ång th­¬ng m¹i quèc tÕ hoµn chØnh, c¸c bªn giao dÞch ph¶i tr¶i qua rÊt nhiÒu c¸c trao ®æi chøng tõ th­¬ng m¹i kh¸c nhau. §ång thêi, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång ®iÖn tö, th× còng cã thÓ ph¸t sinh rÊt nhiÒu c¸c tµi liÖu ®iÖn tö ch¼ng h¹n nh­: Th«ng b¸o gÆp bÊt kh¶ kh¸ng, ®Ò nghÞ kÐo dµi thêi h¹n hiÖu lùc hîp ®ång, gia h¹n hîp ®ång, th«ng b¸o giao hµng, th«ng b¸o ngµy tµu rêi c¶ng, th«ng b¸o dì hµng, ho¸ ®¬n c­íc phÝ .... TÊt c¶ nh÷ng chøng tõ nµy ®Òu ®­îc thõa nhËn gi¸ trÞ ph¸p lý vµ cã thÓ xem nh­ lµ mét b»ng chøng ®Ó chøng minh thùc hiÖn hîp ®ång t¹i Toµ ¸n. V× vËy c¸c doanh nghiÖp Ngo¹i Th­¬ng cã thÓ hoµn toµn yªn t©m ký kÕt vµ thùc hiÖn hoµn chØnh mét hîp ®ång ®iÖn tö trong th­¬ng m¹i quèc tÕ. 3.1.4. Trao ®æi tµi liÖu, chøng tõ víi b¹n hµng n­íc ngoµi §©y lµ khÝa c¹nh mµ doanh nghiÖp giao nhËn cÇn ph¶i khai th¸c triÖt ®Ó nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ giao dÞch. C¸c trao ®æi trong th­¬ng m¹i quèc tÕ, khi c¸c chñ thÓ ë nh÷ng n­íc cã kho¶ng c¸ch xa nhau, th­êng rÊt tèn kÐm chi phÝ vµ thêi gian nÕu sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p trao ®æi th«ng th­êng nh­ b­u ®iÖn, ®iÖn tho¹i, fax... h¬n n÷a l¹i kh«ng truyÒn t¶i ®­îc mét l­îng th«ng tin, tµi liÖu lín. Víi th­¬ng m¹i ®iÖn tö, c¸c doanh nghiÖp giao nhËn cã thÓ lîi dông Internet nh­ mét ph­¬ng thøc hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó tiÕn hµnh c¸c trao ®æi nµy, nhê vµo c¸c chøc n¨ng xö lý vµ l­u tr÷ cña m¸y tÝnh, kh¶ n¨ng lu©n chuyÓn th«ng tin tèc ®é cao vµ chi phÝ rÎ. Song mét vÊn ®Ò g©y e ng¹i cho c¸c doanh nghiÖp khi trao ®æi c¸c tµi liÖu quan träng trªn Internet, ®ã lµ hiÖu lùc ph¸p lý cña nã. ë n­íc ta ch­a cã quy chÕ nµo chÝnh thøc thõa nhËn vÊn ®Ò nµy. Tuy nhiªn, c¸c doanh nghiÖp giao nhËn cã thÓ dùa vµo nguån luËt quèc tÕ ®iÒu chØnh lÜnh vùc nµy. HiÖn nay, hÇu hÕt c¸c luËt vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö ®Òu thõa nhËn gi¸ trÞ ph¸p lý cña c¸c tµi liÖu ®iÖn tö. C¶ ng­êi göi vµ ng­êi nhËn c¸c tµi liÖu nµy kh«ng thÓ tõ chèi hiÖu lùc ph¸p lý cña nã vµ còng kh«ng thÓ tõ chèi r»ng m×nh ®· göi hay ®· nhËn tµi liÖu ®ã. 3.1.5. TiÕp cËn chÝnh s¸ch, quy ®Þnh xuÊt kh©ñ, nhËp kh©ñ cña n­íc ngoµi. B»ng viÖc truy cËp tíi c¸c ®Þa chØ thuéc c¸c trung t©m th­¬ng m¹i ë n­íc ngoµi, ng­êi giao nhËn cã thÓ thu thËp ®­îc c¸c quy ®Þnh cña thÞ tr­êng ®ã vÒ xuÊt nhËp kh©ñ nh­: chÝnh s¸ch vÒ thuÕ xuÊt nhËp kh©ñ, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch hay h¹n chÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu v.v... §©y lµ nh÷ng vÊn ®Ò rÊt quan träng ®èi víi mét doanh nghiÖp trong viÖc tiÕp cËn thÞ tr­êng vµ ng­êi giao nhËn sÏ cung cÊp nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh vÒ thÞ tr­êng quèc tÕ cho kh¸ch hµng mét c¸ch trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp . 3.1.6. Sö dông th­ ®iÖn tö trong c¸c ho¹t ®éng giao nhËn ngo¹i th­¬ng Th­ ®iÖn tö lµ øng dông réng r·i nhÊt cña Internet vµ th­¬ng m¹i ®iÖn tö. Trong giao nhËn ngo¹i th­¬ng khi kho¶ng c¸ch ®Þa lý gi÷a ng­êi giao nhËn vµ kh¸ch hµng rÊt lín th× th­ ®iÖn tö cµng thÓ hiÖn ­u thÕ cña m×nh do chi phÝ h¹ vµ tÝnh kÞp thêi. Sö dông th­ ®iÖn tö cã thÓ thay thÕ ®­îc hoµn toµn nh÷ng giao dÞch th«ng th­êng. Ngoµi ra d­íi ®©y xin ®Ò xuÊt mét sè øng dông kh¸c cña th­ ®iÖn tö trong c¸c øng dông cña c¸c nghiÖp vô Ngo¹i th­¬ng nãi chung vµ giao nhËn nãi riªng: Dïng th­ ®iÖn tö ®Ó ®µm ph¸n víi b¹n hµng n­íc ngoµi §µm ph¸n th«ng th­êng ®­îc thùc hiÖn d­íi 3 h×nh thøc, ®µm ph¸n b»ng gÆp mÆt trùc tiÕp, ®µm ph¸n b»ng ®iÖn tho¹i vµ ®µm ph¸n b»ng th­. Trong ®µm ph¸n b»ng gÆp mÆt trùc tiÕp th× rÊt tèn kÐm vÒ chi phÝ ®i l¹i, chi phÝ chuÈn bÞ, ®ång thêi chËm vÒ mÆt thêi gian. §µm ph¸n b»ng ®iÖn tho¹i gi÷a nh÷ng n­íc kh¸c nhau còng hªt søc tèn kÐm, víi nh÷ng vÊn ®Ò lín phøc t¹p th× kh«ng thÓ sö dông ®iÖn tho¹i ®Ó ®µm ph¸n, h×nh thøc nµy phæ biÕn víi nh÷ng vÊn ®Ò nhá ®¬n gi¶n. Ph­¬ng ph¸p ®µm ph¸n b»ng th­ ®¶m b¶o chi tiÕt, cã thêi gian ®Ó suy nghÜ kü l­ìng song l¹i hÕt søc chËm ch¹p mÊt thêi gian chê ®îi h¬n n÷a chi phÝ còng rÊt lín. Sö dông th­ ®iÖn tö trong ®µm ph¸n quèc tÕ mang l¹i rÊt nhiÒu lîi Ých cho ng­êi giao nhËn. Nh÷ng ­u ®iÓm næi bËt cña ph­¬ng thøc nµy lµ:  Cã thÓ chuÈn bÞ mét c¸ch kü l­ìng tr­íc khi ®µm ph¸n. ¦u ®iÓm nµy còng gièng nh­ ®µm ph¸n b»ng th­ th«ng th­êng. ‚ §¶m b¶o nhanh chãng. Th­ ®iÖn tö ®­îc truyÒn víi tèc ®é ®iÖn tho¹i. ¦u ®iÓm nµy còng gièng nh­ ®µm ph¸n b»ng ®iÖn tho¹i. ƒ TiÕt kiÖm h¬n tÊt c¶ 3 h×nh thøc trªn. „ Cã thÓ xem xÐt kü l­ìng th­ ®iÖn tö cña cña ®èi t¸c. … Göi th­ ®iÖn tö cã thÓ göi kÌm c¶ ©m thanh, h×nh ¶nh mét c¸ch liªn tôc. Do vËy nã còng cã nh÷ng ­u ®iÓm cña h×nh thøc ®µm ph¸n b»ng gÆp mÆt trùc tiÕp. Dïng ®Ó göi chµo hµng: §Æc ®iÓm cña th­ ®iÖn tö lµ chØ cÇn göi mét lÇn cã thÓ ®Õn ®­îc rÊt nhiÒu ®Þa chØ. V× vËy cã thÓ sö dông Email ®Ó göi chµo hµng tíi nhiÒu kh¸ch hµng cïng mét lóc. Göi c¸c tµi liÖu th­¬ng m¹i kh¸c: Víi tÝnh n¨ng nhanh kÞp thêi, kh«ng cã sù kh¸c biÖt gi÷a trong n­íc vµ quèc tÕ cña th­ ®iÖn tö mµ nã cã thÓ ®­îc sö dông ®Ó göi c¸c th«ng b¸o vÒ hµng h¶i, thêi gian vËn chuyÓn, ngµy dù kiÕn hµng ho¸ tíi, sè l­îng hµng giao... ®¶m b¶o nhanh chãng, chÝnh x¸c vµ chi tiÕt. 3.2. Gi¶i ph¸p cña chÝnh phñ: Qua nghiªn cøu th­¬ng m¹i ®iÖn tö ë phÇn trªn cho chóng ta thÊy tÇm quan träng ®Æc biÖt cña th­¬ng m¹i ®iÖn tö, t×nh h×nh ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ®iÖn tö trong giao nhËn hµng hãa. §Ó th­¬ng m¹i ®iÖn tö nãi chung vµ ¸p dông trong giao nhËn hµng hãa nãi riªng ë n­íc ta kh«ng bÞ tôt hËu, ngoµi nhËn thøc cña c¸c doanh nghiÖp, c¸ nh©n th× Nhµ n­íc ®ãng mét vai trß quyÕt ®Þnh th«ng qua sù ®Çu t­, khuyÕn khÝch, hç trî, ®Þnh h­íng vµ chÝnh s¸ch. Nh÷ng nç lùc mµ chóng ta ®· thùc hiÖn thùc sù cßn ch­a ®ñ ®Ó cã thÓ t¹o ra sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña th­¬ng m¹i ®iÖn tö. Trªn c¬ së ®iÒu kiÖn thùc tiÔn ë n­íc ta kÕt hîp víi mét sè kinh nghiÖm ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ®iÖn tö cña c¸c n­íc, céng víi mong muèn cña kho¸ luËn lµ n­íc ta cã thÓ b­íc vµo nÒn kinh tÕ vµ th­¬ng m¹i sè ho¸ trong thÕ kû tíi mét c¸ch thµnh c«ng, theo kÞp sù ph¸t triÓn cña c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, l·nh ®¹o §¶ng vµ Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng hç trî nh­: 3.2.1. T¹o khu«n khæ ph¸p lý cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö ë n­íc ta Cho ®Õn nay chóng ta ch­a hÒ cã mét v¨n b¶n ph¸p lý nµo vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö. MÆc dï trªn thùc tÕ, chóng ta ®· cã mét sè v¨n b¶n ph¸p lý vÒ qu¶n lý m¹ng Internet nh­ng ®ã chØ lµ nh÷ng quy chÕ thiªn vÒ tÝnh kiÓm so¸t viÖc sö dông Internet. QuyÕt ®Þnh 136/ TTg ngµy 05 th¸ng 3 n¨m 1997 cña Thñ t­íng chÝnh phñ vÒ viÖc thµnh lËp Ban ®iÒu phèi quèc gia vÒ m¹ng Internet. Hai c«ng v¨n cña Thñ t­íng chÝnh phñ vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö, míi chØ dõng l¹i ë viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thuéc c¬ së h¹ tÇng viÔn th«ng, c¬ së vËt chÊt kü thuËt, hoµn toµn ch­a ph¶i lµ chç dùa ph¸p lý cho c¸c chñ thÓ ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ®iÖn tö. HiÖn nay ë n­íc ta th­¬ng m¹i ®iÖn tö ®ang ®­îc h×nh thµnh vµ ch¾c ch¾n sÏ ngµy cµng ®­îc øng dông réng r·i trong t­¬ng lai. Cïng víi sù h×nh thµnh cña th­¬ng m¹i ®iÖn tö th× cã rÊt nhiÒu c¸c mèi quan hÖ cÇn ph¶i ®­îc ®iÒu chØnh. Cã thÓ nãi chõng nµo ch­a cã hµnh lang ph¸p lý, ch­a ®­îc thõa nhËn tÝnh hîp ph¸p th× ch­a thÓ ra ®êi ®­îc th­¬ng m¹i ®iÖn tö. Râ rµng ®iÒu nµy lµ hoµn toµn chÝnh x¸c. ë n­íc ta "Sèng vµ lµm viÖc theo hiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt", nh­ vËy nÕu nh­ n­íc ta ch­a cã ph¸p luËt cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö th× ch­a thÓ coi lµ th­¬ng m¹i ®iÖn tö ®· ®­îc h×nh thµnh theo ®óng nghÜa cña nã. ChÝnh v× vËy viÖc chuÈn bÞ hµnh lang ph¸p lý cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Khung ph¸p lý lµ m«i tr­êng chÝnh thøc ho¸, hîp ph¸p ho¸ ho¹t ®éng cña c¸c chñ thÓ. M«i tr­êng Êy ph¶i ®¬n gi¶n, nhÊt qu¸n, tèi thiÓu, vµ cã thÓ tiªn liÖu ®­îc. §©y lµ mét c«ng cô ®Ó b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña hä. V× vËy cã ban hµnh mét hµnh lang ph¸p luËt th× th­¬ng m¹i ®iÖn tö míi cã chç dùa ®Ó ph¸t triÓn. Trªn c¬ së thùc tiÔn ViÖt Nam vµ xem xÐt mét sè quy ®Þnh vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö ë mét sè n­íc, khu vùc vµ quèc tÕ kho¸ luËn cã nh÷ng ®Ò xuÊt vÒ quan ®iÓm vµ ph­¬ng h­íng cho viÖc h×nh thµnh khung ph¸p lý cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö ë ViÖt Nam. §Ó cã thÓ t¹o mét chç dùa tr­íc m¾t cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö tr­íc khi ban hµnh ®iÒu luËt chÝnh thøc. Nhµ n­íc nªn ban hµnh quy chÕ t¹m thêi vÒ viÖc c«ng nhËn gi¸ trÞ ph¸p lý cña c¸c d÷ liÖu tµi liÖu ®iÖn tö. §iÒu nµy sÏ t¹o t©m lý tin t­ëng cho c¸c doanh nghiÖp khi ¸p dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö hiÖn nay, ®Æc biÖt trong c¸c ho¹t ®éng giao dÞch ®èi ngo¹i. §¶m b¶o tÝnh ®ång bé cña luËt ph¸p Khi ®Æt ra nh÷ng quy chÕ vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö th× vÊn ®Ò lµ lµm thÕ nµo ®Ó ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé cña luËt ph¸p. LuËt ph¸p ë n­íc ta tõ tr­íc, vèn ®­îc thiÕt kÕ ®Ó ®iÒu chØnh cho th­¬ng m¹i ch­a tÝnh ®Õn th­¬ng m¹i ®iÖn tö. V× vËy c¸c luËt hiÖn cã cña chóng ta ®ßi hái ph¶i ®­îc ®¸nh gi¸ l¹i, ®¶m b¶o r»ng c¸c quy chÕ vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö kh«ng bÞ ph¸ vì bëi nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh. HiÖn nay hÇu hÕt c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cña chóng ta ®Òu cã c¸ch hiÓu vÒ "V¨n b¶n ®­îc ký""Tho¶ thuËn b»ng v¨n b¶n""Chøng tõ gèc"... kh«ng phï hîp víi thêi ®¹i th­¬ng m¹i ®iÖn tö. Do ®ã cïng víi viÖc ban hµnh khung ph¸p lý cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö cÇn ph¶i tÝnh ®Õn lo¹i bá nh÷ng quy ®Þnh trªn. "Ký""V¨n b¶n""Gèc" cÇn gi¶i thÝch râ lµ nh­ thÕ nµo trong m«i tr­êng th­¬ng m¹i ®iÖn tö v× nÕu kh«ng sÏ g©y ra sù kh«ng æn ®Þnh trong c¸c quy chÕ vµ hiÖu lùc cña c¸c tµi liÖu ®iÖn tö. §¶m b¶o tÝnh hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ. Th­¬ng m¹i ®iÖn tö cã tÝnh toµn cÇu rÊt cao bëi nã xuÊt hiÖn tõ mét ph­¬ng tiÖn th«ng tin toµn cÇu Internet. TÝnh quèc tÕ cña nã, ®ßi hái c¸c chÕ ®Þnh ph¸p lý còng cÇn hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ ®iÒu chØnh lÜnh vùc nµy, kh«ng ph©n biÖt ®èi xö gi÷a nh÷ng ng­êi mua vµ ng­êi b¸n ë c¸c quèc gia kh¸c nhau. V× vËy khi nghiªn cøu ®­a ra c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö cÇn ph¶i xem xÐt kü ®ã lµ c¸c ®iÒu luËt cã liªn quan, cña c¸c tæ chøc quèc tÕ, khu vùc vµ nh÷ng n­íc ph¸t triÓn kh¸c. HiÖn nay nguån luËt ®Æc biÖt quan träng mµ chóng ta cÇn nghiªn cøu rÊt kü ®ã lµ: LuËt mÉu cña Liªn Hîp Quèc vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö. LuËt nµy ®­îc xem lµ mét ®Þnh h­íng quèc tÕ cho c¸c quy chÕ vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö mµ n­íc ta cã thÓ tham kh¶o, ¸p dông. Nªn ban hµnh riªng mét ®¹o luËt cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö ë n­íc ta. HiÖn nay cã mét sè quan ®iÓm cho r»ng th­¬ng m¹i ®iÖn tö nªn ®­îc chØ ë møc NghÞ ®Þnh. TÝnh phøc t¹p trong th­¬ng m¹i ®iÖn tö ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng quy ®Þnh míi, nh÷ng quy ®Þnh phøc t¹p h¬n. §èi víi th­¬ng m¹i ®iÖn tö kh«ng chØ liªn quan ®¬n thuÇn ®Õn khÝa c¹nh th­¬ng m¹i mµ cßn khÝa c¹nh kü thuËt. Mét khi ®· thõa nhËn c¸c tµi liÖu ®iÖn tö, chøng tõ ®iÖn tö, ch÷ ký ®iÖn tö, hîp ®ång ®iÖn tö... th× cã thÓ nãi lµ vÒ c¨n b¶n c¸c quy ®Þnh cã hiÖu lùc, c¸ch gi¶i quyÕt ph¸p lý tr­íc ®©y ®· bÞ thay ®æi. HiÖu lùc cña c¸c chÕ ®Þnh ph¸p lý cßn ph¶i ®­îc hç trî, ®¶m b¶o b»ng nh÷ng c«ng nghÖ khoa häc, ch¼ng h¹n nh­ ch÷ ký ®iÖn tö, an toµn tµi liÖu ph¶i ®­îc ®¶m b¶o b»ng khoa häc mËt m·. HiÖn nay ë hÇu hÕt c¸c n­íc ®Òu ®Ó riªng luËt cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö, thËm chÝ nhiÒu n­íc cßn cã c¶ luËt riªng vÒ ch÷ ký ®iÖn tö. V× vËy nªn ®Ó riªng luËt th­¬ng m¹i ®iÖn tö vµ luËt th­¬ng m¹i. Tuy nhiªn, trong giai ®o¹n tr­íc m¾t n­íc ta cã thÓ xem xÐt kh¶ n¨ng ®­a c¸c quy ®Þnh vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö vµo mét Ch­¬ng trong LuËt th­¬ng m¹i. 3.2.2. N©ng cÊp h¹ tÇng c«ng nghÖ th«ng tin vµ truyÒn th«ng quèc gia. Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam cÇn nghiªn cøu tiÕn hµnh n©ng cÊp hÖ thèng truyÒn th«ng quèc gia lªn ngang tÇm víi c¸c n­íc trung b×nh trong khu vùc ASEAN. Gi¶m thuÕ nhËp khÈu ®èi víi c¸c lo¹i linh kiÖn m¸y tÝnh X©y dùng chÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ thuÕ cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt linh kiÖn vµ l¾p r¸p thiÕt bÞ c«ng nghÖ th«ng tin. Gi¶m c­íc sö dông Internet xuèng ngang b»ng hoÆc thÊp h¬n so víi gi¸ c­íc trung b×nh cña c¸c n­íc ASEAN. KhuyÕn khÝch c¸c ho¹t ®éng liªn doanh liªn kÕt víi n­íc ngoµi, ®Çu t­ vµo n­íc ta trong lÜnh vùc c«ng nghÖ th«ng tin. LËp dù ¸n nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt c¸c lo¹i s¶n phÈm mËt m· (trong ®ã cã m· khãa c«ng khai (PKI) nh»m ®¸p øng yªu cÇu sö dông cho hÖ thèng th­¬ng m¹i ®iÖn tö. 3.2.3. Xóc tiÕn c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o vµ n©ng cao nhËn thøc vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö. Mét trong nh÷ng trë ng¹i lín nhÊt cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö ë ViÖt Nam lµ vÊn ®Ò ®µo t¹o vµ n©ng cao nhËn thøc vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö. NÕu xÐt thùc tr¹ng hiÖn nay cña chóng ta vÒ vÊn ®Ò ®µo t¹o nh©n lùc cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö th× qu¶ lµ mét vÊn ®Ò rÊt ®¸ng b¸o ®éng. HiÖn nay hÇu hÕt c¸c sinh viªn ë n­íc ta, ®éi ngò tri thøc tiÕp qu¶n x· héi trong t­¬ng lai, ngay c¶ víi nh÷ng sinh viªn ®­îc ®µo t¹o chuyªn ngµnh tin häc còng nhiÒu ng­êi cßn ch­a hiÓu Internet lµ g×, th­¬ng m¹i ®iÖn tö lµ g×. §©y vÉn cßn lµ mét c«ng cô xa vêi. Trong khi ë nh÷ng n­íc tiªn tiÕn, Internet ®­îc truy cËp miÔn phÝ th× ë n­íc ta ngay c¶ m¸y tÝnh nhiÒu sinh viªn còng kh«ng cã, thùc hµnh ë tr­êng th× eo hÑp, c¸c m¸y tÝnh ë tr­êng häc th× thËm chÝ còng ch¼ng cã hoµ m¹ng Internet. VÊn ®Ò nµy, ë n­íc ta cho ®Õn nay vÉn ph¶i chê vµo con m¾t mñi lßng cña ng­êi n­íc ngoµi ch¼ng h¹n nh­ kÕ ho¹ch hç trî Internet cña h·ng Intel gióp tr­êng ®¹i häc kü thuËt d©n lËp thµnh phè Hå ChÝ Minh gióp sinh viªn ®­îc truy cËp Internet miÔn phÝ. NÕu chóng ta cø ®Ó t×nh tr¹ng nµy diÔn ra th× cã lÏ cßn rÊt l©u sau ViÖt Nam míi cã thÓ hoµ nhËp vµo th­¬ng m¹i ®iÖn tö toµn cÇu. ThiÕt nghÜ ®©y lµ mét vÊn ®Ò ph¶i nhËn ®­îc sù quan t©m gióp ®ì cña Nhµ n­íc mét c¸ch thiÕt thùc vµ m¹nh mÏ, ®Ó chóng ta cã thÓ cã ®­îc líp ng­êi tíi ®©y cã ®ñ kh¶ n¨ng lµm chñ c«ng nghÖ vµ tham gia tÝch cùc vµo th­¬ng m¹i ®iÖn tö. Theo quan ®iÓm cña kho¸ luËn, ph­¬ng h­íng hç trî cña Nhµ n­íc nªn tËp trung vµo mét sè khÝa c¹nh sau: Thø nhÊt: Hç trî c¸c tr­êng ®¹i häc thùc hiÖn dù ¸n: C¸c m¸y tÝnh ë tr­êng dµnh cho sinh viªn thùc hµnh ®­îc nèi m¹ng Internet. Kü n¨ng sö dông Internet sÏ quyÕt ®Þnh sù tiÕp cËn víi th­¬ng m¹i ®iÖn tö. C¸c sinh viªn khi thùc tËp tin häc t¹i tr­êng cã thÓ ®­îc phÐp truy cËp Internet theo thêi l­îng quy ®Þnh. Thø hai: Thùc hiÖn kÕ ho¹ch: Hç trî sinh viªn truy cËp Internet t¹i nhµ: NÕu nh­ sinh viªn nµo tù trang bÞ ®­îc m¸y tÝnh vµ cã mong muèn nèi m¹ng Internet. Nhµ n­íc khi ®ã sÏ cho c¸c sinh viªn nµy h­ëng phÝ ­u ®·i truy cËp Internet. Thø ba: Më c¸c líp ®µo t¹o ng¾n h¹n cho nh÷ng ng­êi cã nhu cÇu, c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ c¸c c¸n bé ®ang lµm viÖc trong c¸c c¬ quan hµnh chÝnh, doanh nghiÖp Nhµ n­íc nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ Internet vµ th­¬ng m¹i ®iÖn tö vµ kü n¨ng lµm viÖc trªn m¹ng m¸y tÝnh. §ång thêi khuyÕn khÝch t­ nh©n më nh÷ng líp nh­ vËy. Thø t­: Giao cho Bé Th­¬ng m¹i chñ tr× phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh, c¸c viÖn nghiªn cøu x©y dùng ch­¬ng tr×nh n©ng cao nhËn thøc vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö vµ kü n¨ng øng dông c«ng nghÖ th«ng tin cho c¸n bé tÊt c¶ c¸c Bé, ngµnh vµ doanh nghiÖp. Thø n¨m: Phæ biÕn réng r·i vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö trªn b¸o chÝ, truyÒn h×nh vµ c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng kh¸c. Cã c¬ quan gi¶i ®¸p th¾c m¾c vÒ kü thuËt vµ c¸c ph¸p lý khi c¸c doanh nghiÖp vµ ng­êi tiªu dïng tham gia th­¬ng m¹i ®iÖn tö. Thø s¸u: Cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o c¸c doanh nghiÖp sö dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö nh­ mét c«ng cô kinh doanh míi bªn c¹nh c¸c c«ng cô kinh doanh truyÒn thèng. 3.2.4. Nhµ n­íc nªn ®ãng vai trß tÝch cùc h¬n trong viÖc xóc tiÕn h×nh thµnh mét hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö t¹i ViÖt Nam. §Ó cã thÓ ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ®iÖn tö mét c¸ch toµn diÖn, ®ßi hái ph¶i cã mét hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö hoµn chØnh. Cho ®Õn nay, thanh to¸n ®iÖn tö ë ViÖt Nam mÆc dï ®· cã sù quan t©m ®Çu t­ cña chÝnh phñ, song kho¶n ®Çu t­ nµy cßn qu¸ h¹n chÕ ®Ó cã thÓ t¹o ra nh÷ng chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ ®èi víi mét hÖ thèng thanh to¸n cßn qu¸ l¹c hËu nh­ ë n­íc ta. §Ó chuÈn bÞ mét c¬ së v÷ng ch¾c cho nh÷ng øng dông réng r·i cña th­¬ng m¹i ®iÖn tö, Nhµ n­íc nªn ®Çu t­ hç trî m¹nh mÏ h¬n n÷a theo c¸c h­íng sau ®©y: Thø nhÊt: Hç trî, ®Çu t­, vµ khuyÕn khÝch trong viÖc hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng ng©n hµng vµ n©ng cao nhËn thøc. §Çu t­ ph¸t triÓn nh÷ng øng dông vÒ c«ng nghÖ th«ng tin trong ho¹t ®éng ng©n hµng. Hç trî ®µo t¹o c¸c c¸n bé ng©n hµng n¾m v÷ng nh÷ng kiÕn thøc vÒ m¹ng vµ c«ng nghÖ th«ng tin. N©ng cao nhËn thøc cho chÝnh c¸c ng©n hµng, chÝnh hä ph¶i thÊy ®­îc nh÷ng lîi Ých, tÇm quan träng trong viÖc khÈn tr­¬ng chuÈn bÞ h×nh thøc thanh to¸n nµy. Thø hai: Hç trî cho c¸c ng©n hµng trong viÖc ®Èy m¹nh h×nh thøc thanh to¸n dïng thÎ ë ViÖt Nam. TËp trung phèi hîp víi c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng trong viÖc phæ biÕn nh÷ng lîi Ých cña viÖc thanh to¸n thÎ ®Ó khuyÕn khÝch sö dông réng r·i trong nh©n d©n. Thø 3: T¹o hµnh lang ph¸p lý, chç dùa cho ho¹t ®éng thanh to¸n ®iÖn tö ®Ó khuyÕn khÝch c¸c ng©n hµng ¸p dông. Hoµn c¶nh míi th× cÇn ph¶i cã nh÷ng quy chÕ míi. Khi xem xÐt nghiªn cøu hµnh lang ph¸p lý cho thanh to¸n ®iÖn tö còng cÇn l­u ý th«ng lÖ quèc tÕ trong lÜnh vùc nµy. 3.2.5. VÊn ®Ò b¶o mËt th«ng tin vµ b¶o ®¶m an ninh, an toµn trong th­¬ng m¹i ®iÖn tö. Tæ chøc thùc hiÖn tèt Ph¸p lÖnh C¬ yÕu ®· ®­îc Uû ban th­êng vô Quèc héi th«ng qua ngµy 4/4/2001, nhanh chãng ban hµnh NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ thi hµnh Ph¸p lÖnh C¬ yÕu vÒ qu¶n lý ho¹t ®éng nghiªn cøu, s¶n xuÊt, sö dông mËt m· ®Ó b¶o vÖ th«ng tin kh«ng thuéc bÝ mËt Nhµ n­íc nh»m thóc ®Èy vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho mËt m· th­¬ng m¹i ph¸t triÓn. Ban C¬ yÕu ChÝnh phñ chñ tr× x©y dùng chÝnh s¸ch mËt m· quèc gia vµ h¹ tÇng mËt m· khãa c«ng khai (PKI) sö dông trong th­¬ng m¹i ®iÖn tö; phèi hîp víi Ng©n hµng Nhµ n­íc nghiªn cøu vÒ “tiÒn ®iÖn tö”. Cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ cho nghiªn cøu, s¶n xuÊt c¸c lo¹i s¶n phÈm mËt m· cña ViÖt Nam ®¸p øng cho yªu cÇu b¶o mËt th«ng tin trong th­¬ng m¹i ®iÖn tö. 3.2.6. B¶o vÖ së h÷u trÝ tuÖ vµ ng­êi tiªu dïng. Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng chñ tr× phèi hîp víi c¸c Bé Ngµnh liªn quan nghiªn cøu viÖc chÊp nhËn vµ tham gia c¸c HiÖp ­íc cña Tæ chøc së h÷u trÝ tuÖ thÕ giíi (WIPO). Rµ so¸t c¸c v¨n b¶n ph¸p lý hiÖn hµnh vÒ b¶o vÖ së h÷u trÝ tuÖ vµ ng­êi tiªu dïng, söa ®æi cho phï hîp víi øng dông trong th­¬ng m¹i ®iÖn tö. 3.2.7. C¸c vÊn ®Ò tµi chÝnh vµ thuÕ trong th­¬ng m¹i ®iÖn tö Bé Tµi chÝnh phèi hîp víi c¸c c¬ quan cã liªn quan tham kh¶o kinh nghiÖm cña c¸c n­íc tiªn tiÕn trong khu vùc vµ c¸c dù ¸n thö nghiÖm, nghiªn cøu x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ thuÕ trong th­¬ng m¹i ®iÖn tö. 3.2.8. Thµnh lËp mét Website tËp hîp tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh giao nhËn t¹i ViÖt nam. HiÖp héi giao nhËn kho vËn ViÖt nam VIFFAS (Vietnam Freight Forwarders Association) nªn ®øng ra thµnh lËp mét Website cã tÝnh chÊt lµ mét sîi d©y liªn kÕt c¸c doanh nghiÖp kinh doanh giao nhËn cña ViÖt Nam víi c¸c hiÖp héi giao nhËn kh¸c hay kh¸ch hµng trªn toµn thÕ giíi. Website sÏ tËp hîp tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp giao nhËn vµ sÏ cã mét gãc tra cøu c¸c ngµnh nghÒ còng nh­ doanh nghiÖp xuÊt kh©ñ, nhËp kh©ñ cña ViÖt Nam. §Þa chØ cña Website nµy sÏ ®­îc phæ biÕn trªn kh¾p c¸c c«ng cô t×m kiÕm toµn cÇu, Yahoo, Excite, Altavista, Lycos... ®ång thêi t¹o c¸c liªn kÕt víi c¸c Website næi tiÕng cña thÕ giíi. Qua ®©y c¸c doanh nghiÖp Giao nhËn ViÖt Nam cã thÓ ®Èy m¹nh viÖc qu¶ng c¸o dÞch vô, ®ång thêi qua ®ã truyÒn b¸ mét c¸i nh×n toµn diÖn cña n­íc ngoµi vÒ sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, tiÒm n¨ng ViÖt Nam. Mét mÆt ®Èy m¹nh sù ph¸t triÓn cña dÞch vô, mÆt kh¸c c¸c nhµ ®Çu t­ quèc tÕ khi truy cËp vµo ®©y sÏ hiÓu biÕt kü h¬n vÒ m«i tr­êng ®Çu t­ ViÖt Nam vµ thóc ®Èy ®Çu t­ n­íc ngoµi. Trªn Website nµy còng t¹o c¸c liªn kÕt tíi c¸c Website cña c¸c c¬ quan kinh tÕ th­¬ng m¹i kh¸c, ch¼ng h¹n nh­ Khu c«ng nghiÖp, Khu chÕ xuÊt v.v.. Ph­¬ng ¸n nµy, cã thÓ ¸p dông cho c¸c bé ngµnh kh¸c. Ch¼ng h¹n nh­ Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ sÏ thiÕt lËp mét trang chñ tËp hîp tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ giíi thiÖu m«i tr­êng ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam. Bé N«ng NghiÖp vµ Ph¸t TriÓn N«ng Th«n còng sÏ cã mét trang chñ tËp hîp c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng vÒ lÜnh vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n.... Gi¶i ph¸p nµy sÏ gióp cho c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi vµ c¸c doanh nghiÖp trong n­íc tiÕp cËn, t×m hiÓu nhau dÔ dµng h¬n rÊt nhiÒu so víi t×nh tr¹ng lén xén nh­ hiÖn nay. * Tuy nhiªn, chóng ta còng kh«ng nªn phñ ®Þnh nh÷ng g× §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· hÕt søc cè g¾ng thÓ hiÖn quyÕt t©m thóc ®Èy ngµnh c«ng nghÖ th«ng tin ph¸t triÓn, ®· c«ng bè mét lo¹t c¸c chØ thÞ, nghÞ quyÕt, quyÕt ®Þnh nh»m ®éng viªn, thóc ®Èy vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng nghÖ th«ng tin ph¸t triÓn. ChÝnh phñ ra QuyÕt ®Þnh sè 211/TTg ngµy 07/04/1995 phª duyÖt kÕ ho¹ch tæng thÓ vÒ ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin ViÖt Nam cho ®Õn n¨m 2000. QuyÕt ®Þnh sè 212/TTg ngµy 06/05/1994 vµ quyÕt ®Þnh sè 154/TTg ngµy 11/03/1995 cña ChÝnh phñ vÒ viÖc thµnh lËp Ban chØ ®¹o Ch­¬ng tr×nh quèc Gia vÒ c«ng nghÖ th«ng tin. Ban chØ ®¹o Ch­¬ng tr×nh Quèc gia vÒ c«ng nghÖ th«ng tin triÓn khai ho¹t ®éng giai ®o¹n 1996-1999. Ngµy 11/05/1999 ChÝnh phñ ra QuyÕt ®Þnh sè 123/1999/Q§-TTg thµnh lËp Ban chØ ®¹o Ch­¬ng tr×nh Kü thuËt-Kinh tÕ vÒ c«ng nghÖ th«ng tin (ChÝnh phñ ®· ra QuyÕt ®Þnh sè 192/1999/Q§-TTg ngµy 20/9/1999 gi¶i thÓ Ban chØ ®¹o Ch­¬ng tr×nh Quèc gia vÒ c«ng nghÖ th«ng tin). Ngµy 05/06/2000 ChÝnh phñ ban hµnh nghÞ quyÕt sè 07/2000/NQ-CP vÒ x©y dùng vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phÇn mÒm giai ®o¹n 2000-2005. Th¸ng 10/2000 Bé ChÝnh trÞ ®· ra chØ thÞ 58CT/T¦ vÒ ®Èy m¹nh øng dông ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa. TiÕp theo ®ã th¸ng 11/2000 Thñ t­íng ®· ra quyÕt ®Þnh 128/2000/Q§-TTg vÒ mét sè chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ phÇn mÒm. T¹i c¸c Bé, Ngµnh, c¸c Héi Trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng ®· cã nhiÒu ho¹t ®éng phèi hîp víi c¸c c«ng ty ®a quèc gia, c«ng ty tin häc hµng ®Çu trong n­íc t¹o ra c¸c diÔn ®µn trao ®æi, thóc ®Èy ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ®iÖn tö vµ c¸c dù ¸n cô thÓ ®Ó khuyÕn khÝch ph¸t triÓn øng dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö trong c¸c lÜnh vùc ngo¹i th­¬ng, ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng giao nhËn hµng hãa. Ngµy 06/06/2000 t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ ngµy 09/06/2000 t¹i Hµ Néi, c¸c h·ng Compaq, Intel vµ VASC ®· tæ chøc héi th¶o “Intel ®éng lùc cho sù thµnh c«ng cña b¹n trong trµo l­u kinh doanh ®iÖn tö”. C¸c chñ ®Ó ®­îc nªu ra lµ c¸c gi¶i ph¸p cã liªn quan tíi kinh doanh ®iÖn tö vµ th­¬ng m¹i ®iÖn tö trong nÒn kinh tÕ míi. Intel ViÖt Nam dù b¸o doanh thu th­¬ng m¹i thùc hiÖn qua th­¬ng m¹i ®iÖn tö vµo n¨m 2004 trªn toµn cÇu lµ 7292 tû USD. C«ng ty ph¸t triÓn phÇn mÒm VASC ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p gióp triÓn khai th­¬ng m¹i ®iÖn tö cho c¸c doanh nghiÖp vµ hiÖn tr¹ng th­¬ng m¹i ®iÖn tö ë ViÖt Nam. T¹i H¶i Phßng ngµy 17/04/2000, Trung t©m tin häc B­u ®iÖn vµ c«ng ty Intel ®· phèi hîp tæ chøc buæi Héi th¶o mang tªn “Th­¬ng m¹i ®iÖn tö trªn thÕ giíi vµ triÓn väng t¹i ViÖt Nam”, vÊn ®Ò ®­îc quan t©m nhiÒu trong Héi th¶o lµ sù ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng c«ng nghÖ th«ng tin vµ x©y dùng mét khung ph¸p lý cho ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ®iÖn tö t¹i ViÖt Nam. HiÖn nay, ngoµi h¹ tÇng truy cËp Internet, B­u ®iÖn H¶i phßng ®ang cã kÕ ho¹ch x©y dùng mét m¹ng Intranet riªng cña thµnh phè phôc vô cho c¸c Web qu¶ng c¸o th­¬ng m¹i, gãp phÇn thùc hiÖn b­íc ®Çu cho ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ®iÖn tö cña H¶i Phßng. T¹i H¶i D­¬ng, héi th¶o triÓn khai th­¬ng m¹i ®iÖn tö do Héi Tin häc- §iÖn tö H¶i D­¬ng tæ chøc ngµy 24/07/2000, víi sù tham gia cña nhiÒu c«ng ty tin häc ®Þa ph­¬ng, trong vµ ngoµi n­íc. Theo tin tõ Héi th¶o nµy, ®· cã 30 doanh nghiÖp gi÷ chç trªn m¹ng ETCNet ®Ó chµo b¸n s¶n phÈm vµ tù giíi thiÖu m×nh. ETCNet lµ m¹ng intranet hoµn toµn miÔn phÝ, cung cÊp c¸c c¬ së d÷ liÖu th«ng tin kinh tÕ, x· héi cña ®Þa ph­¬ng, c¸c b¸o, t¹p trÝ, ... do c«ng ty §iÖn tö vµ c«ng nghÖ H¶i D­¬ng (ETC) x©y dùng, ®· cã trªn 500 ng­êi sö dông. §©y lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c doanh nghiÖp H¶i D­¬ng tiÕp cËn víi th­¬ng m¹i ®iÖn tö. Ngµy 15/03/2000, Trung t©m tin häc Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng phèi hîp víi Bé Th­¬ng m¹i tæ chøc Héi th¶o vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö. Trong héi th¶o c¸c tham luËn ®· ®Ò cËp ®Õn c¸c h×nh th¸i ho¹t ®éng liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i ®iÖn tö, vÊn ®Ò h¹ tÇng c¬ së c«ng nghÖ vµ ph¸p lý cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö, thanh to¸n ®iÖn tö. TiÕp sau héi th¶o cßn cã ba khãa häc liªn tiÕp vÒ ®µo t¹o mét sè kü n¨ng th­¬ng m¹i ®iÖn tö nh­: kh¸i qu¸t vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö, c¸c kiÕn thøc vÒ Internet, Web, kü n¨ng sö dông tr×nh duyÖt Internet, göi nhËn e-mail, thö tra cøu, c¸ch mua b¸n, qu¶ng c¸o trªn mét trang th­¬ng m¹i ®iÖn tö, c¸ch ®¨ng ký account Internet, e-mail. Ban th­¬ng m¹i ®iÖn tö (Bé Th­¬ng m¹i) ®· triÓn khai dù ¸n Quèc gia vÒ kü thuËt th­¬ng m¹i ®iÖn tö. Dù ¸n gåm nhiÒu tiÓu dù ¸n: Dù ¸n ph¸t triÓn n©ng cao nhËn thøc vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö, Dù ¸n b¶o hé trÝ tuÖ vµ ng­êi tiªu dïng, Dù ¸n nghiªn cøu vÒ c¸c khÝa c¹nh x· héi liªn quan, Dù ¸n vÒ vai trß Nhµ n­íc vµ qu¶n lý cña ChÝnh phñ trong th­¬ng m¹i ®iÖn tö, Dù ¸n vÒ h¹ tÇng c¬ së tiªu chuÈn hãa c«ng nghiÖp vµ th­¬ng m¹i trong th­¬ng m¹i ®iÖn tö,... Trong lÜnh vùc ng©n hµng-tµi chÝnh (theo tin cña Th­¬ng HiÒn, b¸o Khoa häc vµ Ph¸t triÓn ngµy 10/01/2001), viÖc chuyÓn dÇn tõ ph­¬ng ph¸p giao dÞch gi÷a ng­êi víi ng­êi sang ng­êi víi m¸y vµ m¸y víi m¸y ®· cho phÐp ngµnh Tµi chÝnh-Ng©n hµng cã thªm nhiÒu dÞch vô h¬n. ChÝnh nh÷ng thuËn tiÖn trong giao dÞch tµi chÝnh lµ m«i tr­êng tèt nhÊt cho ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ®iÖn tö. C¸c dù ¸n øng dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö trong ngµnh tµi chÝnh-ng©n hµng ®· tõng b­íc ®­îc øng dông t¹i ViÖt Nam vµ thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan. C¸c Website cña B¶o ViÖt, Ng©n hµng c«ng th­¬ng ViÖt Nam, Intranet cña Kho b¹c Nhµ n­íc, ... sÏ lµ nh÷ng b­íc thóc ®Èy cho sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña Internet vµ th­¬ng m¹i ®iÖn tö ë ViÖt Nam trong thêi gian tíi. Tuy nhiªn so víi c¸c n­íc trong khu vùc, ViÖt Nam ®ang triÓn khai giai ®o¹n ®Çu cña th­¬ng m¹i ®iÖn tö. Mét trong nh÷ng h×nh thøc t¹o ®iÒu kiÖn cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö ph¸t triÓn ®ã lµ: c«ng ty ph¸t triÓn phÇn mÒm VASC ®· khai tr­¬ng c«ng viªn c«ng nghÖ th«ng tin ¶o (Itpark), lµ c«ng viªn ®Çu tiªn thuéc lo¹i nµy ë ViÖt Nam, (theo tin cña NguyÔn Thanh L©m, b¸o Khoa häc vµ ph¸t triÓn, 14/01/2000) c«ng viªn ®­îc thiÕt kÕ theo bèn m¶ng chÝnh: nghiªn cøu ph¸t triÓn, ®µo t¹o, th­¬ng m¹i-dÞch vô vµ gi¶i trÝ. ViÖc tham gia c«ng viªn ¶o dÔ dµng vµ thuËn lîi, cã thÓ ngåi t¹i nhµ hoÆc ë n¬i nµo ®ã (th«ng qua Internet) ®Òu cã thÓ tham gia c«ng viªn. C¸c chuyªn gia phÇn cøng vµ phÇn mÒm trong n­íc cã thÓ trùc tiÕp lµm viÖc cho ®èi t¸c n­íc ngoµi th«ng qua dÞch vô t­ vÊn trªn c«ng viªn ¶o. §Æc biÖt víi sù tham gia cña nhiÒu tr­êng ®¹i häc lín trong vµ ngoµi n­íc nh­: ViÖn Hµn l©m khoa häc Nga, §¹i häc quèc gia Hµ Néi, ... C«ng viªn ¶o sÏ lµ th­ viÖn c«ng nghÖ th«ng tin trùc tuyÕn lín nhÊt ë ViÖt Nam. C«ng viªn ¶o còng lµ n¬i ®Ó c¸c doanh nghiÖp tin häc ViÖt Nam giíi thiÖu thö nghiÖm c¸c phÇn mÒm cña m×nh. C¸c ®¬n vÞ cã nhu cÇu chØ cÇn truy cËp vµo m¹ng lµ cã thÓ ®Æt mua c¸c lo¹i s¶n phÈm vÒ c«ng nghÖ th«ng tin. M¶ng gi¸o dôc-®µo t¹o, c¸c ®èi t­îng cã nhu cÇu häc tËp nghiªn cøu vÒ c«ng nghÖ th«ng tin sÏ ®­îc cung cÊp qua dÞch vô ®µo t¹o trùc tuyÕn. M¶ng th«ng tin qu¶ng c¸o, c¸c doanh nghiÖp cã nhu cÇu lùa chän mua b¸n bÊt kú s¶n phÈm g×, t­ vÊn dïng bÊt kú dÞch vô g× cho ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh ®Òu cã thÓ tra cøu nhanh. Trong giao nhËn hµng hãa, kh¸ch hµng cã thÓ lùa chän, t×m hiÓu c«ng ty kinh doanh giao nhËn nµo cã uy tÝn th«ng qua tra cøu vÒ lÞch sö vµ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña C«ng ty ®ã. M¶ng vui ch¬i gi¶i trÝ sÏ tËp hîp nh÷ng trß ch¬i hÊp dÉn ®­îc ®«ng ®¶o ng­êi ch¬i ­a thÝch. Ng­êi tham gia cã thÓ chän c¸c trß ch¬i trùc tuyÕn hay t¶i xuèng l­u vµo m¸y riªng cña m×nh. M¶ng nghiªn cøu ph¸t triÓn lµ m¶ng lín nhÊt trong Itpark. Th«ng qua c«ng viªn ¶o, c¸c thµnh viªn tham gia cã thÓ tr×nh bµy c¸c ý t­ëng, dù ®Þnh nghiªn cøu cña m×nh ®Ó mäi ng­êi cïng tham gia bµn luËn, hoµn thiÖn. KÕt luËn Kinh doanh giao nhËn kho vËn thùc sù lµ mét dÞch vô quan träng trong sù ph¸t triÓn cña giao l­u bu«n b¸n quèc tÕ nãi chung. Kh«ng cã c«ng t¸c giao nhËn kho vËn tèt cïng víi viÖc tæ chøc lo¹i h×nh kinh doanh giao nhËn kho vËn hîp lý th× viÖc bu«n b¸n hµng ho¸ gi÷a c¸c n­íc sÏ gÆp v« vµn khã kh¨n c¶n trë, tèn kÐm thêi gian, kinh phÝ cho c¸c nhµ xuÊt nhËp khÈu ®Æc biÖt lµ trong thêi buæi mµ c«ng nghÖ th«ng tin, th­¬ng m¹i ®iÖn tö ph¸t triÓn nh­ hiÖn nay . Ngµy nay, mét sè chuyªn gia cña thÕ giíi ®Þnh nghÜa kinh doanh giao nhËn kho vËn lµ: “Lµm tÊt c¶ nh÷ng g× cã thÓ ®­îc ®Ó phôc vô cho viÖc di chuyÓn, l­u kho, vµ ph©n phèi hµng ho¸ tõ kh©u tiÒn s¶n xuÊt tíi tay ng­êi tiªu dïng cuèi cïng”. Do ®ã, viÖc x©y dùng mét c¬ cÊu giao nhËn khoa häc, mét ®éi ngò c¸c nhµ kinh doanh giao nhËn kho vËn tµi ba lµ mét trong nh÷ng mèi quan t©m lín cña c¸c nhµ kinh doanh trong lÜnh vùc giao nhËn trªn toµn thÕ giíi. Ho¹t ®éng kinh doanh kho vËn kh«ng nh÷ng chØ ph¸t triÓn trong lÜnh vùc vËn t¶i hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu b»ng ®­êng biÓn, mµ cßn v­¬n tíi c¸c c¶ng s©n bay, c¸c nhµ ga, kh«ng nh÷ng liªn quan ®Õn c¸c nhµ xuÊt nhËp khÈu mµ cßn cã ¶nh h­ëng ®Õn c¸c nhµ s¶n xuÊt, kinh doanh trong vµ ngoµi n­íc. Tr­íc nh÷ng yªu cÇu vµ ®ßi hái cña nghÒ nghiÖp, trong thêi gian tíi ®©y, khi quan hÖ quèc tÕ ngµy cµng më réng, viÖc giao l­u hµng ho¸ ngµy cµng lín, ®ßi hái ng­êi lµm c«ng t¸c kinh doanh giao nhËn kho vËn ph¶i kh«ng ngõng më mang, n©ng cao kiÕn thøc, häc hái kinh nghiÖm vÒ nghÒ nghiÖp cña m×nh kh«ng nh÷ng chØ trong lÜnh vùc giao nhËn, mµ cßn ph¶i cã kiÕn thøc chuyªn s©u vÒ lÜnh vùc kh¸c cã liªn quan ®Õn c«ng viÖc giao nhËn nh­ c«ng nghÖ th«ng tin, vËn t¶i biÓn, vËn t¶i hµng kh«ng, kiÕn thøc vÒ hµng nguy hiÓm... §ã lµ mét phÇn trong v« vµn c«ng viÖc mµ ng­êi giao nhËn ph¶i n¾m v÷ng ®Ó cã thÓ ph¸t triÓn trong xu thÕ toµn cÇu ho¸ trªn mäi lÜnh vùc nh­ hiÖn nay ®Ó ph¸t triÓn lo¹i h×nh dÞch vô nµy trong kû nguyªn c«ng nghÖ th«ng tin vµ th­¬ng m¹i ®iÖn tö. Tµi liÖu tham kh¶o “Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng”. TËp thÓ c¸c t¸c gi¶, Tr­êng §¹i häc Ngo¹i th­¬ng - xuÊt b¶n n¨m 1991. LuËt s­ Vâ NhËt Th¨ng vµ c¸c t¸c gi¶. “Dù th¶o Bé luËt th­¬ng m¹i n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam”. 10/1996 Jan Ramberg - Professor of Private Law. “The Law of freight forwarding and the 1992 FIATA Multimodal transport Bill of Lading”. Stockholm University. Jones Peter. “FIATA Legal Handbook on Freight Forwarding”. Canadian Cataloguing in Publication Data. Th­¬ng m¹i ®iÖn tö – Nhµ xuÊt b¶n Giao Th«ng VËn T¶i, Hµ Néi. “Giao nhËn vËn t¶i hµng ho¸ quèc tÕ”. TËp thÓ c¸c t¸c gi¶ PGS.TS §inh Ngäc ViÖn chñ biªn, NXB Giao th«ng VËn t¶i Hµ néi - n¨m 2002 VASC – M¹ng vµ Internet, E-Commerce, E-Business “Incoterm 2000” . Phßng Th­¬ng m¹i C«ng nghiÖp ViÖt nam – 2000 “Th­¬ng m¹i ®iÖn tö” NXB Thèng kª B¶n tin ®iÖn tö cña Trung t©m tin häc t­ liÖu khoa häc c«ng nghÖ Quèc gia. Tin häc vµ ®êi sèng – Héi tin häc ViÖt Nam PC World – Héi tin häc thµnh phè Hå ChÝ Minh. Môc lôc Sè trang Lêi nãi ®Çu 1 Ch­¬ng I: Sù ra ®êi cña th­¬ng m¹i ®iÖn tö, lîi Ých cña viÖc øng dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö trong kinh doanh giao nhËn, c¸c ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ®iÖn tö t¹i ViÖt Nam. I Kh¸i qu¸t vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö 4 1.1 Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña m¹ng Internet 4 1.2 Kh¸i niÖm vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö 8 II Lîi Ých cña viÖc øng dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö trong kinh doanh giao nhËn hµng hãa 9 2.1 TÝnh kÞp thêi, tÝnh cËp nhËt cña th«ng tin th­¬ng m¹i 10 2.2 Gi¶m ®­îc chi phÝ tiÕp thÞ vµ giao dÞch 11 2.3 Kinh doanh sö dông cöa hµng ¶o – Kinh doanh t¹i nhµ 12 2.4 N©ng cao kh¶ n¨ng phôc vô vµ duy tr× mèi quan hÖ th­êng xuyªn víi kh¸ch hµng 13 2.5 DÔ dµng ®a d¹ng hãa dÞch vô 14 2.6 Gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt 14 2.6.1 Kinh doanh trªn Internet gi¶m chi phÝ thuª v¨n phßng 15 2.6.2 Gi¶m chi phÝ trong c¸c ho¹t ®éng giao dÞch trao ®æi giÊy tê 15 2.6.3 Gi¶m chi phÝ trong giíi thiÖu dÞch vô 15 2.6.4 Gi¶m chi phÝ trong qu¶n lý 15 2.6.5 Gi¶m chi phÝ thùc hiÖn c¸c dÞch vô kü thuËt h­íng dÉn kh¸ch hµng 16 2.6.6 Gi¶m chi phÝ trong ho¹t ®éng qu¶ng c¸o, chµo hµng 16 2.6.7 Gi¶m chi phÝ trong viÖc tuyÓn mé nh©n viªn 16 2.7 Hç trî kü thuËt, sö dông s¶n phÈm cho kh¸ch hµng 16 2.8 ThiÕt lËp cñng cè quan hÖ ®èi t¸c 17 2.9 T¹o ®iÒu kiÖn cho tiÕp cËn kinh tÕ sè hãa 17 III C¸c ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ®iÖn tö t¹i ViÖt Nam 18 3.1 §iÒu kiÖn vÒ con ng­êi, nhËn thøc 18 3.2 §iÒu kiÖn vÒ c¬ së vËt chÊt kü thuËt 19 3.3 §iÒu kiÖn kinh tÕ 19 3.3.1 Thø nhÊt vÒ thu nhËp cña ng­êi d©n 19 3.3.2 Thø hai vÒ qui m« cña doanh nghiÖp 20 Ch­¬ng II: HiÖn tr¹ng ¸p dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö trong giao nhËn hµng hãa I HiÖn tr¹ng ¸p dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö nãi chung ë ViÖt Nam 22 1.1 §iÖn tho¹i 23 1.2 M¸y fax 23 1.3 TruyÒn h×nh 24 1.4 Thanh to¸n ®iÖn tö 24 1.5 Internet/Web 24 II HiÖn tr¹ng ¸p dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö trong giao nhËn hµng hãa 28 2.1 Vai trß cña giao nhËn hµng hãa trong kinh doanh 28 2.2 C¸c h×nh thøc ¸p dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö trong giao nhËn hµng hãa 30 2.2.1 Th­ ®iÖn tö 30 2.2.2 Thanh to¸n ®iÖn tö 31 2.2.3 Trao ®æi d÷ liÖu ®iÖn tö 32 2.2.4 B¸n lÎ hµng hãa v« h×nh 32 III Nh÷ng viÖc cßn tån t¹i khi ¸p dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö trong giao nhËn hµng hãa. 33 3.1 H¹ tÇng vÒ c¬ së c«ng nghÖ 33 3.2 H¹ tÇng c¬ së vÒ nh©n lùc 33 3.3 H¹ tÇng c¬ së vÒ kinh tÕ vµ ph¸p lý 34 3.4 An toµn vµ b¶o mËt 35 3.5 HÖ thèng thanh to¸n tµi chÝnh tù ®éng 36 3.6 B¶o vÖ së h÷u trÝ tuÖ, b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng 37 Ch­¬ng III: KiÕn nghÞ c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ®iÖn tö trong giao nhËn hµng hãa ë ViÖt Nam I Ph­íng h­íng øng dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö t¹i ViÖt Nam 39 II Nh÷ng khã kh¨n, thuËn lîi khi ¸p dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö trong giao nhËn hµng hãa 41 2.1 Nh÷ng khã kh¨n 41 2.1.1 ThiÕu nguån nh©n lùc 42 2.1.2 ThiÕu ph­¬ng thøc thanh to¸n thuËn lîi 42 2.1.3 ThiÕu hiÓu biÕt 43 2.1.4 C¬ së ph¸p lý chuÈn bÞ hµnh lang cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö ch­a ®ù¬c h×nh thµnh. 43 2.1.5 KhÝa c¹nh chÝnh trÞ 44 2.2 Nh÷ng thuËn lîi 45 III KiÕn nghÞ c¸c gi¶i ph¸p ¸p dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö trong giao nhËn hµng hãa 47 3.1 Gi¶i ph¸p cña doanh nghiÖp kinh doanh giao nhËn. 47 3.1.1 Qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ dÞch vô ra thÞ tr­êng thÕ giíi 47 3.1.2 Nghiªn cøu tiÕp cËn thÞ tr­êng thÕ giíi 49 3.1.3 Ký kÕt c¸c hîp ®ång th­¬ng m¹i quèc tÕ. 50 3.1.4 Trao ®æi tµi liÖu, chøng tõ víi b¹n hµng n­íc ngoµi. 52 3.1.5 TiÕp cËn chÝnh s¸ch, quy ®Þnh xuÊt kh©ñ, nhËp khÈu cña n­íc ngoµi. 52 3.1.6 Sö dông th­ ®iÖn tö trong c¸c ho¹t ®éng giao nhËn ngo¹i th­¬ng. 53 3.2 Gi¶i ph¸p cña chÝnh phñ 54 3.2.1 T¹o khu«n khæ ph¸p lý cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö ë n­íc ta 55 3.2.2 N©ng cÊp h¹ tÇng c«ng nghÖ th«ng tin vµ truyÒn th«ng quèc gia 57 3.2.3 Xóc tiÕn c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o vµ n©ng cao nhËn thøc vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö 58 3.2.4 Nhµ n­íc nªn ®ãng vai trß tÝch cùc h¬n trong viÖc xóc tiÕn h×nh thµnh mét hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö t¹i ViÖt Nam 60 3.2.5 VÊn ®Ò b¶o mËt th«ng tin vµ b¶o ®¶m an ninh, an toµn trong th­¬ng m¹i ®iÖn tö 61 3.2.6 B¶o vÖ së h÷u trÝ tuÖ vµ ng­êi tiªu dïng 61 3.2.7 C¸c vÊn ®Ò tµi chÝnh vµ thuÕ trong th­¬ng m¹i ®iÖn tö 62 3.2.8 Thµnh lËp mét Website tËp hîp tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh giao nhËn t¹i ViÖt Nam 62 KÕt luËn 68 Tµi liÖu tham kh¶o 70