Khóa luận Chính sách công nghiệp của Việt Nam trong chiến lược phát triển kinh tế hiện nay

Lời nói đầu Một quốc gia muốn tăng trưởng và phát triển kinh tế thì cần có những chính sách kinh tế thích hợp trong từng giai đoạn phát triển. Trong số những chính sách đó, chính sách công nghiệp là chính sách quan trọng hàng đầu vì công nghiệp đóng góp lớn vào GDP và là động lực để phát triển nông nghiệp cũng như dịch vụ. Đối với các nước phát triển, việc đưa ra chính sách công nghiệp nhằm phát triển các ngành công nghiệp hiện có, đầu tư vào các ngành công nghiệp mới có hàm lượng chất xám và khoa học cao, đảm bảo cho sự phát triển của đất nước. Đối với các nước đang phát triển, chính sách công nghiệp là chính sách quan trọng nhất, là cốt lõi của chiến lược công nghiệp hoá của bất kỳ quốc gia nào. Công cuộc công nghiệp hoá của một nước chỉ có thể thực hiện được khi có một nền công nghiệp phát triển dựa trên những chính sách phát triển công nghiệp hợp lý. Chính sách công nghiệp phù hợp sẽ giúp các nước đang phát triển tăng trưởng kinh tế, tăng cường khả năng hội nhập kinh tế khu vực và kinh tế quốc tế. Ngay từ những năm 60, Việt Nam đã xác định công nghiệp hoá là nhiệm vụ trung tâm của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Để thực hiện được chủ trương chiến lược đó, Đảng và Nhà nước đã thực hiện nhiều chính sách công nghiệp. Đặc biệt, trong những năm đổi mới, nhiều chính sách công nghiệp mới đã được đưa ra nhằm đẩy nhanh tốc độ công nghiệp hoá, hiện đại hoá, tăng trưởng và phát triển kinh tế phù hợp với xu hướng toàn cầu hóa kinh tế và sự hội nhập kinh tế thế giới của Việt Nam. Tuy nhiên, hệ thống các chính sách này chưa đồng bộ, việc hoạch định các chính sách còn nhiều bất cập, việc triển khai và thực thi chính sách còn nhiều hạn chế. Vì vậy, hiệu quả thực tế của chính sách công nghiệp còn chưa cao, chưa tương xứng với tiềm năng kinh tế của đất nước và yêu cầu phát triển của công nghiệp trong điều kiện mới. Chính vì vậy, em đã chọn đề tài “Chính sách công nghiệp của Việt Nam trong chiến lược phát triển kinh tế hiện nay” để thực hiện khoá luận tốt nghiệp này. Mục đích nghiên cứu của đề tài là làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của chính sách công nghiệp, đánh giá thực trạng chính sách công nghiệp Việt Nam. Và trên cơ sở các phân tích trên, đề xuất những giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện và nâng cao hiệu quả của chính sách công nghiệp của Việt Nam. Để đạt được các mục đích nêu trên, người viết đã sử dụng kết hợp các phương pháp nghiên cứu: tổng hợp, phân tích, thống kê và so sánh. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của khoá luận chỉ giới hạn ở việc nghiên cứu chính sách công nghiệp Việt Nam chủ yếu từ năm 1986 đến nay. Đề tài tốt nghiệp: Chính sách công nghiệp của Việt Nam trong chiến lược phát triển kinh tế hiện nay Mục lục Trang Lời nói đầu Chương 1 : Những vấn đề lý luận của chính sách công nghiệp I : Tổng quan về chính sách công nghiệp 3 1 : Khái niệm về chính sách công nghiệp 3 1.1 : Khái niệm 3 1.2 : Phân loại 5 2 : Vai trò của chính sách công nghiệp 6 3 : Cơ sở của chính sách công nghiệp 8 3.1 : Tiêu chuẩn lựa chọn 8 3.2 : Những thất bại của thị trường .10 4 : Nội dung của chính sách công nghiệp 13 4.1 : Lựa chọn những ngành công nghiệp ưu tiên .13 4.2 : Xây dựng những chính sách khuyến khích, hỗ trợ các ngành công nghiệp ưu tiên 14 II : Chính sách công nghiệp của một số nước Châu á và bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam .16 1 : Chính sách công nghiệp của Nhật Bản 16 2 : Chính sách công nghiệp của Trung Quốc .20 3 : Bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam .22 Chương 2 : Thực trạng chính sách công nghiệp Việt Nam I : Thời kỳ trước đổi mới 26 1 : Chính sách công nghiệp thời kỳ trước đổi mới .26 1.1 : Chính sách công nghiệp giai đoạn 1955 – 1975 .26 1.2 : Chính sách công nghiệp giai đoạn 1975 – 1985 .27 2 : Tình hình công nghiệp Việt Nam trước năm 1986 – kết quả đạt được .29 II : Chính sách công nghiệp của Việt Nam trong thời kỳ đổi mới 31 1 : Lựa chọn các ngành công nghiệp ưu tiên 32 1.1 : Các ngành công nghiệp ưu tiên .32 1.2 : Các ngành công nghiệp ưu tiên theo vùng lãnh thổ 36 2 : Chính sách khuyến khích, hỗ trợ phát triển các ngành công nghiệp .38 2.1 : Chính sách đầu tư 38 2.1.1 : Mục tiêu của chính sách đầu tư .38 2.1.2 : Nội dung của chính sách đầu tư 39 2.2 : Chính sách tài chính – tiền tệ 42 2.2.1 : Chính sách tài chính 42 2.2.2 : Chính sách tiền tệ 43 2.3 : Chính sách phát triển các khu công nghiệp, khu chế xuất 44 2.4 : Chính sách xuất nhập khẩu .45 2.5 : Chính sách phát triển khoa học – công nghệ 47 2.5.1 : Quan điểm của Nhà nước 47 2.5.2 : Các biện pháp hỗ trợ .48 3 : Đánh giá chính sách công nghiệp Việt Nam thời kỳ từ đổi mới đến nay .49 3.1 : Thành tưu đạt được 49 3.1.1 : Xác định được các ngành công nghiệp mũi nhọn và tạo được sự chuyển biến tích cực trong cơ cấu công nghiệp 49 3.1.2 : Đẩy mạnh đầu tư phát triển công nghiệp 53 3.1.3 : Hình thành các khu công nghiệp, khu chế xuất 54 3.1.4 : Tăng trưởng xuất khẩu 55 3.1.5 : Góp phần giải quyết việc làm 57 3.2 : Những hạn chế 57 3.2.1 : Việc lựa chọn các ngành ưu tiên còn nhiều bất cập, mang tính chủ quan, không sát với thực tế và tiềm năng .57 3.2.2 : Hiệu quả sản xuất kinh doanh của các ngành công nghiệp chưa cao 59 3.2.2.1: Hiệu quả sản xuất kinh doanh của các ngành sản xuất công nghiệp .59 3.2.2.2: Trình độ công nghệ của các ngành công nghiệp 60 3.2.3 : Hiệu quả của các khu công nghiệp, khu chế xuất còn hạn chế .61 3.2.4 : Sức cạnh tranh của các ngành công nghiệp còn thấp 61 3.2.5 : Chính sách khuyến khích, hỗ trợ các ngành công nghiệp ưu tiên còn nhiều bất cập .63 Chương 3 : Một số giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện chính sách công nghiệp Việt Nam I : Bối cảnh mới và sự tác động tới chính sách công nghiệp của Việt Nam 67 1 : Các nhân tố nước ngoài .67 1.1 : Xu thế toàn cầu hoá và khu vực hoá .67 1.2 : Tác động của cuộc cách mạng khoa học - công nghệ trên thế giới 70 1.3 : Những biến đổi môi trường và yêu cầu phát triển bền vững toàn cầu 70 2 : Các nhân tố trong nước .71 II : Phương hướng mới của chính sách công nghiệp Việt Nam 72 1 : Quan điểm phát triển chính sách công nghiệp 72 2 : Quan điểm về chính sách công nghiệp .74 3 : Các giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách công nghiệp 75 3.1 : Xác định các ngành công nghiệp ưu tiên trong giai đoạn mới 75 3.1.1 : Các ngành công nghiệp thế hệ thứ nhất .76 3.1.2 : Các ngành công nghiệp thế hệ thứ hai .76 3.1.3 : Các ngành công nghiệp thế hệ thứ ba 77 3.2 : Hoàn thiện các chính sách khuyến khích và hỗ trợ phát triển các ngành công nghiệp .80 3.3 : Đẩy mạnh thu hút và nâng cao hiệu quả vốn đầu tư phát triển các ngành công nghiệp .81 3.3.1 : Thu hút vốn đầu tư nước ngoài 81 3.3.2 : Thu hút vốn đầu tư trong nước 82 3.4 : Xúc tiến xuất khẩu và bảo vệ thị trường cho các ngành công nghiệp .84 3.4.1 : Đối với thị trường nội địa 85 3.4.2 : Đối với thị trường nước ngoài .85 3.5 : Hỗ trợ tài chính và cải cách hệ thống thuế 86 3.6 : Hỗ trợ phát triển khoa học công nghệ trong các ngành công nghiệp .87 3.7 : Phát triển nguồn nhân lực .88 3.8 : Nâng cao năng lực hoạt động quản lý của Nhà nước 89 Kết luận Tài liệu tham khảo

100 trang | Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 1420 | Lượt tải: 0

Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Khóa luận Chính sách công nghiệp của Việt Nam trong chiến lược phát triển kinh tế hiện nay, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

n ®Çu vµo, cha chó träng ®Õn ®Çu ra nªn dÉn ®Õn ®Çu t kÐm hiÖu qu¶. Nhµ níc còng ®· rÊt nç lùc trong viÖc söa ®æi bæ sung c¸c chÝnh s¸ch thuÕ song thuÕ suÊt dêng nh vÉn qu¸ cao vµ diÖn thu thuÕ cha ®îc më réng. ThuÕ VAT vµ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®îc thiÕt lËp lµ mét tiÕn bé ®¸ng kÓ nhng cßn nhiÒu ngo¹i lÖ, møc thu cßn nhiÒu bÊt hîp lý. Møc thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu tuy ®· gi¶m nhng vÉn cßn cao vµ phøc t¹p. §ång thêi do chÝnh s¸ch thuÕ hiÖn hµnh quy ®Þnh nhiÒu møc thuÕ kh¸c nhau nªn c¸ch tÝnh to¸n x¸c ®Þnh møc thuÕ rÊt phøc t¹p, g©y khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp. ChÝnh s¸ch thuÕ hiÖn nay còng cha thùc sù khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, nhÊt lµ ®èi víi khu vùc n«ng th«n vµ miÒn nói. H¬n thÕ n÷a, viÖc qu¶n lý Nhµ níc vÒ c«ng nghiÖp kh«ng tËp trung, chång chÐo. ë cÊp Trung ¬ng, nhiÒu ngµnh, lÜnh vùc c«ng nghiÖp do nhiÒu bé qu¶n lý nh ngµnh c«ng nghiÖp ®ãng tµu ngoµi Bé C«ng nghiÖp, cßn cã Bé Thuû s¶n, Bé Giao th«ng qu¶n lý, ngµnh chÕ biÕn n«ng nghiÖp – thuû s¶n do Bé C«ng nghiÖp, Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n vµ Bé thuû s¶n ®ång thêi qu¶n lý… Sù ph©n cÊp, ph©n quyÒn chång chÐo chøc n¨ng trªn ®©y ®· g©y nªn hiÖn tîng nhiÒu chÝnh s¸ch ®îc ChÝnh phñ ®a ra nhng viÖc thùc thi bÞ chËm trÔ do sù kh«ng râ rµng vÒ viÖc ph©n quyÒn qu¶n lý, tõ ®ã lµm gi¶m ®¸ng kÓ hiÖu lùc qu¶n lý cña Nhµ níc. Qua ph©n tÝch thùc tr¹ng chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp cña ViÖt Nam chóng ta ®Òu thÊy r»ng: ViÖt Nam cã mét xuÊt ph¸t ®iÓm kinh tÕ vµ c«ng nghiÖp thÊp nhng chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp cña ViÖt Nam thêi kú tríc ®æi míi ®· kh«ng dùa trªn ®iÒu kiÖn ®ã. C¸c ngµnh c«ng nghiÖp u tiªn ph¸t triÓn ®îc lùa chän chñ yÕu lµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nÆng ®ßi hái cã vèn, tr×nh ®é kü thuËt – c«ng nghÖ cao – nh÷ng ®iÒu kiÖn mµ ViÖt Nam rÊt khã cã thÓ ®¸p øng. C¬ chÕ kinh tÕ tËp trung quan liªu, bao cÊp ®· h¹n chÕ t¸c dông cña c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch hç trî cho sù ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp. ChÝnh s¸ch c«ng nghiÖp trong thêi kú ®æi míi ®îc dùa trªn c¬ chÕ kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa nªn phï hîp víi bèi c¶nh trong níc vµ quèc tÕ trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh, tõ ®ã ®· mang l¹i nhiÒu thµnh tùu cho c«ng nghiÖp còng nh nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. MÆc dï chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp ®· ®îc ®æi míi, c¶i thiÖn rÊt nhiÒu nhng nh×n chung chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ vµ bÊt cËp, cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu ph¸t triÓn cña ®Êt níc vµ sù thay ®æi nhanh chãng cña bèi c¶nh quèc tÕ. V× vËy, viÖc ®a ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp lµ mét viÖc lµm rÊt cÇn thiÕt. Ch¬ng 3 Mét sè gi¶i ph¸p nh»m gãp phÇn hoµn thiÖn chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp ViÖt Nam I. Bèi c¶nh míi vµ sù t¸c ®éng tíi chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp cña ViÖt Nam 1. C¸c nh©n tè níc ngoµi 1.1. Xu thÕ toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc hãa Toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc lµ xu thÕ kh¸ch quan ngµy cµng t¸c ®éng m¹nh, thËm chÝ chi phèi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña nhµ níc. Xu thÕ nµy ®îc thÓ hiÖn râ th«ng qua viÖc quèc tÕ ho¸ th¬ng m¹i, vèn vµ s¶n xuÊt. Sù chuyÓn dÞch cña c¸c nguån vèn: + Dßng vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®Õn c¸c níc ®ang ph¸t triÓn cã sù suy gi¶m do cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc, tõ n¨m 1999 cã xu thÕ phôc håi song c¹nh tranh thu hót FDI trªn thÕ giíi vµ khu vùc diÔn ra ngµy cµng gay g¾t. Trong thêi gian qua, toµn cÇu ho¸ vµ tù do ho¸ ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c dßng vèn FDI ®Õn víi c¸c nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn. NÕu n¨m 1991, tû lÖ vèn FDI ®Õn c¸c níc ®ang ph¸t triÓn chØ chiÕm 25% tæng vèn FDI trªn toµn thÕ giíi th× ®Õn n¨m 1998 lµ 42 %. HiÖn nay, 3/4 vèn FDI trªn thÕ giíi lµ ®Çu t lÉn nhau gi÷a c¸c níc ®ang ph¸t triÓn do cã sù liªn kÕt gi÷a c¸c c«ng ty ®a quèc gia cña Mü - NhËt B¶n - T©y ¢u, 2/3 sè vèn FDI cßn l¹i bÞ thu hót vµo c¸c thÞ trêng ®Çu t lín nh Trung Quèc, Nga, Th¸i Lan, Mexico… cßn c¸c níc cã thu nhËp thÊp chØ tiÕp nhËn ®îc kho¶ng 7% cña sè FDI cßn l¹i, b»ng 1/10 cña c¸c níc cã thÞ trêng ®Çu t lín. Hµn Quèc vµ c¸c níc ASEAN ®· vµ ®ang c¶i thiÖn m«i trêng thu hót ®Çu t FDI nh»m phôc håi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. ChÝnh ®iÒu nµy t¹o nªn sù c¹nh tranh vµ th¸ch thøc to lín ®èi víi ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ khi ViÖt Nam ®ang bÞ ®¸nh gi¸ lµ mÊt dÇn tÝnh c¹nh tranh vµ cã ®é rñi ro cao h¬n c¸c níc trong khu vùc vÒ m«i trêng ®Çu t. V× vËy, CSCN ph¶i ®îc ®Þnh híng trªn c¬ së b¶o ®¶m viÖc thu hót vµ sö dông nguån vèn FDI nµy ®¹t hiÖu qu¶ cao ®i ®«i víi viÖc tiÕp tôc thu hót c¸c nguån vèn kh¸c. + Dßng vèn hç trî chÝnh thøc víi c¸c ®iÒu kiÖn u ®·i (ODA) ®Õn c¸c níc ®ang ph¸t triÓn cã xu thÕ gi¶m dÇn. Tríc khñng ho¶ng kinh tÕ ë Ch©u ¸ n¨m 1997, dßng ODA cña c¸c níc ph¸t triÓn cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn lµ kh¸ lín, kho¶ng 40 –50 tû USD mét n¨m. Tuy nhiªn, tõ sau khñng ho¶ng th× dßng vèn ODA cã xu híng gi¶m do c¸c níc ph¸t triÓn kh«ng cã c¸i nh×n kh¶ quan l¾m vÒ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn nh Mü, EU, NhËt B¶n còng ®ang cã nh÷ng vÊn ®Ò néi bé. - Quèc tÕ ho¸ th¬ng m¹i vµ s¶n xuÊt. Quèc tÕ ho¸ trong th¬ng m¹i ®· lµm cho kim ng¹ch th¬ng m¹i hµng ho¸ t¨ng trung b×nh 6%/ n¨m trong khi s¶n xuÊt hµng ho¸ cña toµn thÕ giíi chØ t¨ng 3,7%. Møc ®é më cöa cña c¶c níc ph¸t triÓn tÝnh theo tû träng cña gi¸ trÞ trao ®æi ngo¹i th¬ng so víi GDP còng t¨ng tõ 16,6% n¨m 1985 lªn 24,1%n¨m 1997. Tuy nhiªn, qu¸ tr×nh tù do ho¸ t¬ng m¹i còng ®Æt ra cho c¸c quèc gia vÊn ®Ò c¾t gi¶m thuÕ vµ hµng rµo phi thuÕ quan. §iÒu nµy cã nghÜa lµ c¸c doanh nghiÖp trong níc sÏ kh«ng cßn nhËn sù trî gióp cña ChÝnh phñ th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch b¶o hé, vµ nÕu doanh nghiÖp kh«ng cã søc c¹nh tranh th× sÏ kh«ng tån t¹i ®îc. §èi víi ViÖt Nam, viÖc tham gia vµo Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA), trë thµnh thµnh viªn cña DiÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng (APEC), ký kÕt HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt – Mü ®· ®em ®Õn nhiÒu c¬ héi còng nh th¸ch thøc míi cho ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam. §Õn thêi ®iÓm thùc hiÖn AFTA vµo n¨m 2006, ViÖt Nam ph¶i xo¸ bá c¸c hµng rµo phi quan thuÕ vµ gi¶m thuÕ suÊt khÈu cña hÇu hÕt c¸c mÆt hµng xuèng cßn 0 –5%. §iÒu nµy cã thÓ dÉn ®Õn viÖc hµng lo¹t c¸c doanh nghiÖp trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cã kh¶ n¨ng ph¶i ®ãng cöa do kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp tõ c¸c níc trong khu vùc. MÆt kh¸c, víi mong muèn gia nhËp Tæ chøc Th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) vµo n¨m 2005, ViÖt Nam còng sÏ ph¶i ®¬ng ®Çu víi nhiÒu th¸ch thøc h¬n. Khi tham gia vµo c¸c tæ chøc th¬ng m¹i cña thÕ giíi vµ khu vùc, ViÖt Nam sÏ kh«ng cßn ®îc ¸p dông chÝnh s¸ch b¶o hé víi c¸c s¶n phÈm cña m×nh, ®ång thêi ph¶i ®¬ng ®Çu víi nh÷ng hµng rµo phi thuÕ quan mµ c¸c níc ph¸t triÓn ¸p dông. Nh÷ng hµng rµo phi thuÕ quan ®ã cã thÓ lµ vÊn ®Ò vÒ së h÷u trÝ tuÖ, vÊn ®Ò vÒ m«i trêng ®èi víi c¸c s¶n phÈm, vÊn ®Ò vÒ viÖc b¸n ph¸ gi¸ theo luËt cña c¸c níc nh Mü,EU…ViÖc tranh chÊp, xung ®ét quanh c¸i tªn catfish (c¸ ba sa, c¸ tra) vµ sau ®ã lµ vô kiÖn ViÖt Nam b¸n ph¸ gi¸ c¸ tra, c¸ ba sa cña Mü hiÖn nay chØ lµ mét trong nh÷ng vÝ dô cho thÊy mÆt tr¸i cña qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ còng nh c¸c th¸ch thøc mµ ViÖt Nam sÏ gÆp ph¶i trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ phï hîp víi xu híng nµy. ChÝnh v× vËy, ViÖt Nam cÇn nhanh chãng ®a ra c¸c CSCN nh»m t¨ng cêng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho c¸c ngµnh vµ c¸c doanh nghiÖp cña m×nh. ChÝnh s¸ch nµy mét mÆt ph¶i ®¸p øng ®îc c¸c nhu cÇu cña qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ th¬ng m¹i vµ s¶n xuÊt, mÆt kh¸c ph¶i ®¶m b¶o tËn dông tèi ®a c¸c lîi Ých do qu¸ tr×nh ®ã mang l¹i. Bªn c¹nh ®ã, xu thÕ toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ cßn dÉn ®Õn sù ph©n c«ng l¹i lao ®éng trªn toµn thÕ giíi, theo chiÒu híng lµ c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn sÏ chiÕm gi÷ quyÒn ®éc t«n s¶n xuÊt vµ lµm chñ c¸c s¶n phÈm c«ng nghÖ kü thuËt cao, c¸c níc ®ang ph¸t triÓn sÏ s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng chiÕm nhiÒu lao ®éng, gi¸ trÞ thÊp, tèn nguyªn liÖu. Tuy nhiªn, xu híng nµy còng ®em l¹i lîi thÕ cho nh÷ng níc biÕt tËn dông c¬ héi nµy ®Ò thùc hiÖn ph©n c«ng lao ®éng theo híng chuyªn m«n ho¸ cao, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng níc ph¸t triÓn. NÕu mét níc ®ang ph¸t triÓn biÕt “®i t¾t ®ãn ®Çu”, tËn dông ®îc khoa häc kü thuËt tiªn tiÕn vµo s¶n xuÊt th× cã thÓ níc ®ã sÏ s¶n xuÊt ®îc nh÷ng mÆt hµng cã hµm lîng khoa häc cao, vµ chiÕm ®îc vÞ trÝ trªn thÞ trêng thÕ giíi. 1.1.2. T¸c ®éng cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc – c«ng nghÖ trªn thÕ giíi Cuèi thÕ kû XX, ®Çu thÕ kû XXI, c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ cã nh÷ng bíc nh¶y vät khã lêng. Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã, viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña ®Êt níc cÇn ph¶i ®îc triÓn khai theo t duy míi, phï hîp víi giai ®o¹n míi.ViÖt Nam cã nh÷ng lîi thÕ so s¸nh vÒ nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ dåi dµo vÒ nguån nh©n lùc, kÓ c¶ tiÒm n¨ng vÒ trÝ tuÖ. V× vËy, nÕu ViÖt Nam thóc ®Èy nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp ph¸t huy ®îc nh÷ng lîi thÕ nµy th× cã thÓ tiÕp nhËn ®îc nh÷ng thµnh tùu khoa häc vµ c«ng nghÖ, n©ng cao hiÖu qu¶ vµ tÝnh c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, chñ ®éng t¹o ra nh÷ng lîi thÕ míi trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ ®Ó v¬n lªn ®¹t tr×nh ®é ph¸t triÓn cao h¬n trong khu vùc vµ thÕ giíi. 1.13. Nh÷ng biÕn ®æi m«i trêng vµ yªu cÇu ph¸t triÓn bÒn v÷ng toµn cÇu. Trªn tr¸i ®Êt hµng n¨m cã kho¶ng 20 triÖu ha rõng nhiÖt ®íi bÞ ch¸y trôi, 8,5 triÖu ha ®Êt bÞ xãi mßn, röa tr«i gÇn 2 tû tÊn ®Êt trång. Hµng n¨m cã kho¶ng 10% ®Êt trång trät bÞ sa m¹c ho¸ vµ kho¶ng 25% n÷a ®ang bÞ ®e do¹. Theo íc tÝnh, cho tíi n¨m 2010 møc ®é « nhiÔm m«i trêng cã thÓ sÏ t¨ng lªn gÊp 10 lÇn so víi hiÖn nay. TÝnh trung b×nh trong 10 n¨m, nÕu tæng s¶n phÈm quèc néi cña c¸c níc Ch©u ¸ t¨ng lªn 2 lÇn th× møc ®é « nhiÔm m«i trêng t¨ng lªn 5 lÇn, kh«ng lo¹i trõ ViÖt Nam. ChÝnh v× vËy, c¸c quèc gia kh«ng thÓ chØ ®Èy m¹nh t¨ng trëng kinh tÕ, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp mµ kh«ng tÝnh ®Õn c¸c yªu cÇu b¶o vÖ m«i trêng. Nãi mét c¸ch kh¸c, hiÖn nay chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ CSCN nãi riªng cÇn ph¶i chó träng ®Õn ph¸t triÓn bÒn v÷ng h¬n n÷a. §iÒu nµy còng ®· dÉn ®Õn viÖc c¸c níc ph¸t triÓn ®a ra c¸c tiªu chuÈn vÒ m«i trêng cho c¸c hµng ho¸ nhËp khÈu tõ níc kh¸c, vµ tiªu chuÈn nµy cßn ®îc coi lµ mét trong nh÷ng hµng rµo phi thuÕ quan ®èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn trong viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸. Víi møc t¨ng GDP cña nÒn kinh tÕ VÞªt Nam nh hiÖn nay, kho¶ng tõ 7 - 8%/ n¨m, nÕu kh«ng cã nh÷ng biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i trêng th× møc ®é « nhiÔm m«i trêng vµo 2020 cã thÓ gÊp 4 –5 lÇn møc ®é hiÖn nay vµ tèc ®é gia t¨ng « nhiÔm ®o b»ng chØ sè « nhiÔm t¬ng øng víi møc t¨ng trëng kinh tÕ thùc tÕ sÏ lín gÊp 2 lÇn so víi møc ®é cho phÐp. Do ®ã, viÖc lùa chän CSCN cña ViÖt Nam cÇn tÝnh ®Õn viÖc b¶o vÖ m«i trêng vµ chi phÝ cho sù « nhiÔm m«i trêng. 2. C¸c nh©n tè trong níc HiÖn nay, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam vÉn thÓ hiÖn hai ®Æc trng c¬ b¶n lµ “chuyÓn ®æi” vµ “®ang ph¸t triÓn”, tuy nhiªn qu¸ tr×nh nµy ®· cã nh÷ng sù thay ®æi m¹nh mÏ t¹o ra bèi c¶nh míi cho sù ph¸t triÓn. Sau 15 n¨m ®æi míi, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· cã sù biÕn ®æi ®¸ng kÓ c¶ vÒ chÊt vµ lîng. Sù biÕn ®æi vÒ lîng cã thÓ thÊy râ qua c¸c chØ tiªu kinh tÕ ®¹t ®îc trong thêi gian qua nh tèc ®é t¨ng trëng GDP trung b×nh hµng n¨m lµ trªn 7%, tû lÖ l¹m ph¸t thÊp ë møc mét con sè, møc th©m hôt ng©n s¸ch thÊp vµ tû lÖ tÝch luü, ®Çu t t¨ng lªn gÊp hai lÇn, kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu t¨ng trung b×nh 20%/n¨m, c¬ cÊu kinh tÕ thay ®æi theo híng chó träng vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. Bªn c¹nh nh÷ng biÕn ®æi vÒ lîng, nÒn kinh tÕ còng biÕn ®æi vÒ chÊt: thÓ chÕ kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp ®· ®îc thay thÕ b»ng thÓ chÕ cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, tÝnh chÊt tù cÊp, tù tóc vµ khÐp kÝn trong nÒn kinh tÕ vµ trong ®êi sèng x· héi ®· ®îc thay thÕ b»ng xu híng më cöa vµ chñ ®éng héi nhËp quèc tÕ, kÕt hîp néi lùc vµ ngo¹i lùc thµnh søc m¹nh tæng hîp. (C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam: ph¸c th¶o lé tr×nh – TrÇn §×nh Thiªn – NXB ChÝnh trÞ Quèc gia - 2002) Tuy nhiªn, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam vÉn cha tho¸t khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn, nÒn kinh tÕ vÉn ®ang ë gi÷a giai ®o¹n chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng. ViÖt Nam vÉn lµ mét trong nh÷ng níc cã møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi thÊp nhÊt trªn thÕ giíi (400 USD n¨m 2002), hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ cßn thÊp. C¸c thÓ chÕ quan träng nh hÖ thèng ph¸p lý, ng©n hµng, c¸c thÞ trêng vèn, lao ®éng…cßn cha ph¸t triÓn ®Çy ®ñ, m«i trêng kinh doanh vµ c¹nh tranh kÐm hÊp dÉn, kh«ng ®ñ c¹nh tranh quèc tÕ, chÊt lîng ®Çu t thÊp… Tríc bèi c¶nh kinh tÕ míi, ®Ó cã thÓ ph¸t triÓn ®îc nÒn kinh tÕ - x· héi, ViÖt Nam cÇn ph¶i ®Èy m¹nh h¬n n÷a c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ®Èy m¹nh c¶i c¸ch, ph¸t triÓn thÞ trêng vµ héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi. ChÝnh s¸ch c«ng nghiÖp cña ViÖt Nam cÇn ph¶i ®îc ®iÒu chØnh ®Ó gãp phÇn thùc hiÖn hiÖu qu¶ c¸c nhiÖm vô nãi trªn. II. Ph¬ng híng míi cña CSCN ViÖt Nam 1. Quan ®iÓm ph¸t triÓn c«ng nghiÖp. Theo quan ®iÓm, ®êng lèi cña §¶ng vµ Nhµ níc cïng víi Bé C«ng nghiÖp trong “ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i, chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp” ®· nªu râ: C«ng nghiÖp ph¶i ®îc ph¸t triÓn phï hîp víi c¸c quan ®iÓm: - Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp víi nhÞp ®é cao, bÒn v÷ng, hiÖu qu¶ lµm ®éng lùc thóc ®Èy kinh tÕ x· héi, ®Æc biÖt trong giai ®o¹n ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc tõ nay ®Õn n¨m 2020. - Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp trªn c¬ së ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh cña tõng lo¹i s¶n phÈm ë tõng ®Þa ph¬ng nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm vµ doanh nghiÖp, th«ng qua ph¸t huy cao ®é néi lùc vµ hÕt søc tranh thñ hîp t¸c quèc tÕ. - KÕt hîp hµi hoµ gi÷a ph¸t triÓn c«ng nghiÖp híng vÒ xuÊt khÈu vµ thay thÕ nhËp khÈu cã hiÖu qu¶, cã nh÷ng biÖn ph¸p b¶o hé hîp lý, cã thêi gian ®Ó b¶o ®¶m c«ng nghiÖp ph¸t triÓn víi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao, tiÕn tíi xo¸ bá ranh giíi gi÷a hµng xuÊt khÈu vµ hµng thay thÕ nhËp khÈu. - KhuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ph¸t triÓn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp theo c¬ chÕ thÞ trêng më, cã sù qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc. KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, t¹o ra sù ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸ vµ hîp t¸c hãa trong s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. Trong giai ®Çu c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸ ph¶i tËp trung søc cña c«ng nghiÖp quèc doanh vµo mét sè ngµnh, mét sè lÜnh vùc chñ ®¹o. - §Èy nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ trong b¶n th©n ngµnh c«ng nghiÖp theo híng ®i th¼ng vµo hiÖn ®¹i, rót ng¾n kho¶ng c¸ch víi c¸c níc trong khu vùc. - Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phï hîp víi yªu cÇu cñng cè quèc phßng vµ an ninh. TËn dông c«ng nghiÖp quèc phßng phôc vô cho môc tiªu kinh tÕ vµ ngîc l¹i, cã thÓ huy ®éng lùc lîng kinh tÕ phôc vô cho quèc phßng. - Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp g¾n víi quy ho¹ch tæng thÓ ®« thÞ vµ b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp n«ng th«n, ®¶m b¶o gi÷ g×n gi¸ trÞ c¸c di s¶n thiªn nhiªn, c¸c c«ng tr×nh v¨n hãa cã gi¸ trÞ cña d©n téc. - Lùa chän c¸c ngµnh c«ng nghiÖp u tiªn, phï hîp víi ®Þnh híng chung vµ lîi thÕ cña tõng vïng, tõng ®Þa ph¬ng, ph¸t huy thÕ m¹nh cña n«ng nghiÖp ®Ó tËp trung cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn, c«ng nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng vµ c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, lùa chän bíc ®i thÝch hîp víi c¸c ngµnh c«ng nghiÖp thuéc lÜnh vùc c¬ khÝ, ®iÖn tö, c«ng nghÖ th«ng tin, ho¸ chÊt, ho¸ dÇu, luyÖn kim. §èi víi viÖc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp theo vïng l·nh thæ, c¸c quan ®iÓm ph¸t triÓn lµ: - ¦u tiªn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ë c¸c khu vùc kÐm ph¸t triÓn, vïng s©u, vïng xa ®Ó lµm ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, n©ng cao d©n trÝ vµ ph¸t triÓn v¨n ho¸, x· héi ë ®Þa ph¬ng trªn c¬ së ph¸t huy tèi ®a lîi thÕ so s¸nh cña tõng vïng, tõng ®Þa ph¬ng vµ chÝnh s¸ch u ®·i hîp lý cña ChÝnh phñ. - §èi víi nh÷ng vïng kinh tÕ träng ®iÓm, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp theo híng chuyÓn dÇn sang c¸c ngµnh c«ng nghiÖp víi c«ng nghiÖp kü thuËt cao, c«ng nghiÖp cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao ®Ó l«i kÐo c¸c vïng kh¸c ph¸t triÓn theo. - ChuyÓn dÇn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng, c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng l©m h¶i s¶n vÒ c¸c vïng nguyªn liÖu vµ vïng n«ng th«n, miÒn nói nh»m ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ n«ng th«n. 2. Quan ®iÓm vÒ chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp Trong “ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i, chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp” do §¶ng, Nhµ níc cïng Bé c«ng nghiÖp ®a ra còng nªu râ c¸c quan ®iÓm vÒ chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp cña ViÖt Nam nh sau: - C¸c chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp ph¶i nh»m ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ vÜ m«. C¸c chÝnh s¸ch nµy võa ph¶i ®¶m b¶o cho t¨ng trëng kinh tÕ cao võa ®¶m b¶o n©ng mÆt b»ng kinh tÕ vµ ®é ®ång ®Òu ®Ó thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi, sù ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng. - C¸c chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp ®a ra ph¶i mang tÝnh kh¸ch quan, cã c¨n cø khoa häc, dùa vµo ®iÒu kiÖn vµ yªu cÇu thùc tÕ cña ®Êt níc vµ quèc tÕ. ChÝnh s¸ch c«ng nghiÖp còng nh c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« kh¸c ph¶i dùa vµo n¨ng lùc néi sinh còng nh c¸c yÕu tè nguån lùc bªn ngoµi vµ phï hîp víi n¨ng cña Nhµ níc. Sù can thiÖp cña Nhµ níc vµo nÒn kinh tÕ th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ cã thÓ gÆp ph¶i thÊt b¹i v× nhiÒu lý do trong ®ã cã lý do vÒ kh¶ n¨ng ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý cña ChÝnh phñ kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Tuy nhiªn trong bèi c¶nh míi, Nhµ níc kh«ng thÓ kh«ng can thiÖp mµ sù can thiÖp ®ã ph¶i nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho thÞ trêng ho¹t ®éng nhiÒu h¬n dùa trªn viÖc t¨ng cêng n¨ng lùc cña Nhµ níc b»ng c¸ch ®a ra vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp mét c¸ch träng ®iÓm vµ cã lùa chän. - C¸c chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp ph¶i nh»m ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng, ®ång thêi ph¶i lµm râ vµ ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, trªn c¬ së ®ã nhanh chãng t¹o ra vµ t¨ng cêng lîi thÕ c¹nh tranh cña ngµnh c«ng nghiÖp trªn thÞ trêng quèc tÕ. Nhµ níc kh«ng nªn can thiÖp qu¸ møc vµo thÞ trêng, nÕu nh÷ng g× mµ thÞ trêng cã thÓ lµm ®îc th× Nhµ níc nªn ®Ó thÞ trêng tù ®iÒu tiÕt. Nhµ níc cÇn duy tr× tÝnh c¹nh tranh gi÷a c¸c ngµnh, gi÷a c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ trêng néi ®Þa vµ quèc tÕ ngay c¶ khi Nhµ níc u tiªn ph¸t triÓn mét sè ngµnh nhÊt ®Þnh. ChÝnh s¸ch c«ng nghiÖp ph¶i ®îc thùc hiÖn tõng bíc mét phï hîp víi c¸c lîi thÕ so s¸nh. NÕu hiÖn t¹i, lîi thÕ so s¸nh cña ViÖt Nam chØ lµ c¸c ngµnh sö dông nhiÒu tµi nguyªn kho¸ng s¶n hay lao ®éng th× viÖc tËp trung c¸c ngµnh c«ng nghiÖp c«ng nghÖ cao sÏ kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶, v× vËy, cã thÓ chØ ph¸t triÓn mét sè ngµnh c«ng nghiÖp c«ng nghÖ cao ®Ó lµm bµn ®¹p cho viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghÖ kü thuËt cao kh¸c trong t¬ng lai. - ChÝnh s¸ch c«ng nghiÖp lÊy con ngêi lµm chñ thÓ thùc hiÖn vµ ®èi tîng phôc vô cña m×nh. ChÝnh s¸ch c«ng nghiÖp kh«ng cã môc ®Ých tù th©n, kh«ng ph¶i ph¸t triÓn ®Ó cã tr×nh ®é c«ng nghiÖp cao, hay mét c¬ cÊu c«ng nghiÖp tèt mµ nh»m vµo môc tiªu n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng cña ngêi d©n ViÖt Nam. 3. C¸c gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp 3.1. X¸c ®Þnh c¸c ngµnh c«ng nghiÖp u tiªn trong giai ®o¹n míi. ViÖc lùa chän c¸c ngµnh c«ng nghiÖp u tiªn lµ nh»m khai th¸c tèt néi lùc, tham gia cã hiÖu qu¶ vµo ph©n c«ng lao ®éng, hîp t¸c quèc tÕ ®Ó ®¸p øng ®îc c¸c môc tiªu n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi, ph¸t triÓn cã träng ®iÓm víi tèc ®é cao vµ bÒn v÷ng, ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi, gi÷ v÷ng an ninh quèc phßng, b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i vµ héi nhËp v÷ng ch¾c, cã hiÖu qu¶. Víi môc tiªu ®ã, viÖc lùa chän c¸c ngµnh c«ng nghiÖp u tiªn ph¶i ®îc xem xÐt trong bèi c¶nh kinh tÕ vµ c«ng nghiÖp nãi chung còng nh dùa vµo tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn cô thÓ cña ®Êt níc vµ bèi c¶nh quèc tÕ. C¸c ngµnh c«ng nghiÖp thêng ®îc chia ra lµm ba thÕ hÖ , vµ dùa vµo ®ã cã thÓ thùc hiÖn viÖc lùa chän còng nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu vµ t¹o ra chÝnh s¸ch ph¸t triÓn tho¶ ®¸ng cho tõng ngµnh. 3.1.1. C¸c ngµnh c«ng nghiÖp thÕ hÖ thø nhÊt C¸c s¶n phÈm cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp thÕ hÖ thø nhÊt thuéc d¹ng nguyªn vËt liÖu nh dÇu, g¹o, cµ phª vµ h¶i s¶n…§©y lµ nh÷ng mÆt hµng c«ng nghiÖp xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam hiÖn nay. C¸c s¶n phÈm nµy ®Òu lµ nh÷ng s¶n phÈm thuéc d¹ng s¬ chÕ, cha chÕ biÕn s©u. Nh÷ng ngµnh nµy sö dông nhiÒu tµi nguyªn vµ lao ®éng, cÇn Ýt vèn nªn dÔ x©y dùng. Tuy nhiªn, c¸c ngµnh nµy cã Ýt sù s¸ng t¹o vµ gi¸ trÞ gia t¨ng thÊp. C¸c níc ®· vµ ®ang thùc hiÖn qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ®Òu ph¶i tr¶i qua giai ®o¹n ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp thÕ hÖ thø nhÊt v× viÖc xuÊt khÈu s¶n phÈm cña c¸c ngµnh nµy cã thÓ t¹o ra nguån thu ngo¹i tÖ ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, t¹o ra nhiÒu viÖc lµm; nghÜa lµ t¹o ra nh÷ng khëi ®éng cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt níc. §Æc biÖt, ®èi víi nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt theo hîp ®ång gia c«ng chÕ biÕn cßn t¹o ra nhu cÇu ph¸t triÓn cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp tiÕp theo nÕu nh c«ng nghiÖp níc ngoµi ®îc chuyÓn giao vµ cã kh¶ n¨ng tiÕp nhËn c¸c c«ng nghÖ ®ã. ViÖt Nam ®ang trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh ViÖt Nam ho¸, víi mét xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp th× viÖc u tiªn ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp thÕ hÖ thø nhÊt nµy lµ mét ®iÒu kh«ng thÓ phñ nhËn. Víi nguån tµi nguyªn t¬ng ®èi ®a d¹ng vµ nguån lao ®éng lín, tõ nay ®Õn n¨m 2010, ViÖt Nam cÇn ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng l©m h¶i s¶n, khai th¸c kho¸ng s¶n (nhÊt lµ khai th¸c than, dÇu th« vµ khÝ tù nhiªn, quÆng kim lo¹i)... 3.1.2. C¸c ngµnh c«ng nghiÖp thø hai Lµ nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp yªu cÇu c«ng nghÖ cao h¬n nh c«ng nghiÖp dÖt, c¬ khÝ chÕ t¹o, ®iÖn tö…C¸c s¶n phÈm cña c¸c ngµnh nµy cã ®é chÝnh x¸c, cã chÊt lîng cao vµ t¹o ra gi¸ trÞ gia t¨ng cao h¬n s¶n phÈm cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp thÕ hÖ thø nhÊt. C¸c ngµnh nµy ®îc x©y dùng trªn c¬ së vµ cã mèi liªn kÕt víi c¸c ngµnh c«ng nghiÖp thÕ hÖ thø nhÊt ®· cã. C¸c ngµnh c«ng nghiÖp thÕ hÖ thø hai cã nhiÒu t¸c ®éng ®èi víi nÒn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ mét sè ngµnh nh c¬ khÝ, ®iÖn tö cßn cã t¸c ®éng lan to¶, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng cña nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp vµ kinh tÕ kh¸c. HiÖn nay, ViÖt Nam ®ang kÕt hîp ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp thÕ hÖ thø nhÊt víi c¸c ngµnh c«ng nghiÖp thÕ hÖ thø hai, tuy nhiªn vÉn chñ yÕu dùa vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp thÕ hÖ thø nhÊt. Trong t¬ng lai gÇn tõ nay ®Õn n¨m 2010 th× viÖc chuyÓn dÇn sang c¸c ngµnh c«ng nghiÖp thÕ hÖ thø hai cÇn ph¶i ®îc u tiªn h¬n n÷a v× c¸c ngµnh nµy sÏ ph¸t huy ®îc lîi thÕ t¬ng ®èi vÒ nguån nh©n lùc cã chÊt lîng trong c¸c c«ng viÖc ®ßi hái kü n¨ng cao. MÆt kh¸c, viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp thÕ hÖ thø hai nµy sÏ gióp nÒn kinh tÕ cña ®Êt níc ®èi phã ®îc víi c¸c t¸c ®éng tõ bªn ngoµi còng nh t¨ng cêng kh¶ n¨ng thu hót vµ tiÕp nhËn chuyÓn giao c«ng nghÖ. 3.1.3. C¸c ngµnh c«ng nghiÖp thÕ hÖ thø ba Lµ c¸c ngµnh s¶n xuÊt ra nguyªn vËt liÖu nh c«ng nghiÖp ho¸ chÊt quy m« lín, c«ng nghiÖp luyÖn kim…Nh÷ng ngµnh nµy ®ßi hái vèn ®Çu t lín, hµm lîng c«ng nghÖ cao. C¸c lo¹i nguyªn liÖu do c¸c ngµnh nµy s¶n xuÊt ra sÏ cã nhu cÇu lín vÒ sè lîng vµ ngµy cµng cao vÒ chÊt lîng mét khi nÒn kinh tÕ cña ®Êt níc ph¸t triÓn ®Õn mét møc ®é nhÊt ®Þnh. C¸c lo¹i nguyªn liÖu nµy sÏ cã mét phÇn thay thÕ cho c¸c nguyªn liÖu truyÒn thèng ngµy cµng c¹n kiÖt do sù khai th¸c cña con ngêi. §èi víi nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp thÕ hÖ thø ba nµy, hiÖn nay ViÖt Nam phÇn lín ph¶i nhËp khÈu vµ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt trong níc gÇn nh lµ kh«ng cã. Víi môc tiªu trë thµnh níc c«ng nghiÖp vµo n¨m 2020 th× ch¾c ch¾n trong viÖc lùa chän c¸c ngµnh c«ng nghiÖp u tiªn trong thêi gian tíi, ViÖt Nam ph¶i c©n nh¾c, xem xÐt tíi c¸c kh¶ n¨ng ph¸t triÓn vµ tËn dông hiÖu qu¶ nguån vèn vµ c«ng nghÖ. Tuy nhiªn, viÖc ph¸t triÓn c¸c c«ng nghiÖp thÕ hÖ thø ba nµy ë níc ta chØ cã thÓ thùc hiÖn ®îc sau mét thêi gian n÷a, khi mµ nÒn c«ng nghiÖp ®· cã nh÷ng tiÕn bé nhÊt ®Þnh vµ khi u tiªn ph¸t triÓn chØ cã thÓ chän mét hoÆc mét vµi ngµnh v× ViÖt Nam kh«ng cã ®ñ vèn ®Ó ®Çu t trµn lan còng nh cha ®ñ kh¶ n¨ng qu¶n lý c¸c ngµnh nµy hiÖu qu¶. ViÖc ph¸t triÓn tuÇn tù hay ®ång thêi c¸c ngµnh c«ng nghiÖp c¸c thÕ hÖ ph¶i phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng giai ®o¹n. Cã thÓ, trong nh÷ng n¨m tíi ViÖt Nam cÇn tËp trung ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ nh may, da giµy, c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm tõ n«ng l©m h¶i s¶n. §ång thêi, còng cÇn tÝch cùc chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn vµ tranh thñ chuyÓn m¹nh sang ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp thÕ hÖ tiÕp theo, ®Æc biÖt lµ ë lÜnh vùc ®iÖn tö vµ c«ng nghÖ th«ng tin. Nhng nh×n chung, viÖc lùa chän c¸c ngµnh c«ng nghiÖp u tiªn ph¶i ®i tõ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cã tr×nh ®é c«ng nghÖ thÊp lªn ngµnh c«ng nghiÖp cã tr×nh ®é c«ng nghÖ cao, g¾n sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp víi sù ph¸t triÓn c«ng nghÖ, ®ång thêi ph¶i ph¸t huy ®îc lîi thÕ vÒ nguån nh©n lùc ®îc ®µo t¹o cã tr×nh ®é cao nh»m t¹o ra nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp cã lîi thÕ c¹nh tranh míi. Nh vËy, tõ nay ®Õn n¨m 2010, ViÖt Nam cÇn u tiªn ®Çu t ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn, nhÊt lµ chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm tõ n«ng nghiÖp g¾n víi viÖc ph¸t triÓn c¸c vïng nguyªn liÖu n«ng l©m thuû h¶i s¶n; c¸c ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu vµ hµng tiªu dïng, tiÓu thñ c«ng nghiÖp thu hót nhiÒu lao ®éng nh dÖt may, da giÇy, thñ c«ng mü nghÖ…; c¸c ngµnh ph¸t huy lîi thÕ vÒ trÝ tuÖ con ngêi ViÖt Nam nh c«ng nghiÖp phÇn mÒml; c¸c ngµnh c«ng nghiÖp n¨ng lîng ®Ó ®¶m b¶o an ninh n¨ng lîng quèc gia nh ®iÖn, dÇu khÝ, than. §èi víi ngµnh c«ng nghiÖp c¬ b¶n (c¬ khÝ, ®iÖn tö, luyÖn kim…), cÇn lùa chän ®Ó ph¸t triÓn mét sè c«ng tr×nh cã ý nghÜa cÊp b¸ch, cã ®iÒu kiÖn vÒ tµi nguyªn, cã kh¶ n¨ng t×m nguån vèn vµ ®¶m b¶o ®îc hiÖu qu¶ ®Ó t¹o nªn nÒn t¶ng cho c«ng nghiÖp vµ cho c¶ nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. B¶ng 5: Quy ho¹ch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng, l©m, thuû s¶n giai ®o¹n 2005 - 2010 Vïng Ngµnh c«ng nghiÖp 1 ChÕ biÕn chÌ, cµ phª, rau qu¶ 2 ChÕ biÕn thÞt xuÊt khÈu, rau qu¶, chÌ, g¹o, mÝa ®êng, s÷a, dÇu thùc vËt, giÊy 3 ChÕ biÕn mÝa ®êng, chÕ biÕn gç, ®iÒu, thñy s¶n 4 ChÕ biÕn cµ phª, cao su, bét giÊy, ®iÒu nh©n 5 ChÕ biÕn mñ cao su, giÊy, thÞt, dÇu thùc vËt, ®iÒu g¹o 6 ChÕ biÕn g¹o, ®iÒu, rau qu¶, thÞt xuÊt khÈu, thuû s¶n Nguån: ViÖn nghiªn cøu chiÕn lîc, chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp - Bé C«ng nghiÖp B¶ng 6: Dù b¸o gi¸ trÞ vµ tèc ®é t¨ng trëng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp giai ®o¹n 2001 - 2010 §¬n vÞ tÝnh: Tû ®ång ( theo gi¸ cè ®Þnh n¨m 1994) TT C¸c ngµnh c«ng nghiÖp 2005 2010 Tèc ®é t¨ng trëng 2001-2005 2005-2010 Tæng sè 351.221 618.698 12,45 11,99 I C«ng nghiÖp khai th¸c 41.912 54.495 9,61 5,39 II C«ng nghiÖp c¬ b¶n 120.299 295.373 16,44 16,61 1 Ngµnh c¬ khÝ 51.098 121.436 18,47 18,90 2 Ngµnh luyÖn kim 9.579 20.849 10,67 16,83 3 Ngµnh ®iÖn tö vµ CNTT 23.113 50.527 18,90 16,93 4 Ngµnh hãa chÊt 36.509 66.561 14,17 12,76 III Ngµnh c«ng nghiÖp n«ng, l©m, thuû s¶n 86.244 128.723 8,64 8,34 IV Ngµnh dÖt may, da giµy 47.080 89.923 14,14 13,82 V Ngµnh s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng 30.046 4.153 11,58 8,49 VI Ngµnh ®iÖn ga vµ níc 22.234 35.921 13,78 10,07 VII C«ng nghiÖp kh¸c 3.415 5.110 8,07 8,39 Nguån: ViÖn nghiªn cøu chiÕn lîc, chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp - Bé C«ng nghiÖp Nãi chung, trong vßng 20 n¨m, GDP c«ng nghiÖp vµ x©y dùng cã thÓ t¨ng tõ 5 ®Õn 8,2 lÇn (tuú tõng ph¬ng ¸n) so víi viÖc t¨ng GDP cña c¶ níc lµ 3,8-5 lÇn. C¬ cÊu kinh tÕ sÏ chuyÓn dÞch dÇn theo híng c«ng nghiÖp ho¸, tû träng GDP c«ng nghiÖp vµ x©y dùng trong tæng GDP cña c¶ níc sÏ t¨ng tõ 36,7% n¨m 2000 lªn 45-51% n¨m 2020. Tû träng xuÊt khÈu hµng c«ng nghiÖp chiÕm 85-90% hµng xuÊt khÈu cña c¶ níc. C¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp ®Õn n¨m 2020 sÏ chuyÓn dÞch theo híng t¨ng nhanh tû träng cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn tõ 80,4% n¨m 2000 lªn 82-83% n¨m 2010 vµ 87-88% n¨m 2020. Ngîc l¹i, c«ng nghiÖp khai kho¸ng sÏ cã tû träng gi¶m dÇn tõ 13,5% n¨m 2000 xuèng cßn 10-11% n¨m 2010 vµ 5-6% n¨m 2020, c«ng nghiÖp s¶n xuÊt ®iÖn, ga, níc sÏ Ýt biÕn ®éng tû träng t¨ng tõ 5,97% n¨m 2000 lªn 6-6,5% n¨m 2010 vµ 5-6% n¨m 2020. Trong nhãm c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn th× c«ng nghiÖp thu hót nhiÒu lao ®éng vµ híng ra xuÊt khÈu nh giµy da, may mÆc, c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng l©m thuû s¶n sÏ ph¸t triÓn nhanh trong giai ®o¹n ®Õn 2010 vµ tèc ®é t¨ng trëng sÏ gi¶m dÇn trong giai ®o¹n 2011- 2020. Ngîc l¹i, c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cã c«ng nghÖ cao vµ c«ng nghiÖp c¬ b¶n sÏ t¨ng nhanh trong giai ®o¹n 2011- 2020 nh ®iÖn tö, c«ng nghÖ th«ng tin, c¬ khÝ ho¸ chÊt vµ c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt liÖu míi… §Õn 2020, ViÖt Nam còng sÏ bíc ®Çu x©y dùng mét sè ngµnh c«ng nghiÖp nßng cèt quan träng víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn nh ®iÖn lùc, khai th¸c vµ chÕ biÕn dÇu khÝ, mét sè ngµnh c¬ khÝ vµ c«ng nghÖ th«ng tin, ho¸ chÊt, ho¸ dÇu…C¸c ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng tiªu dïng c¬ b¶n ®îc hiÖn ®¹i ho¸, ®ñ søc c¹nh tranh b×nh ®¼ng trªn thÞ trêng néi ®Þa vµ thÕ giíi. §èi víi viÖc ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp u tiªn ë n«ng th«n trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng th«n, trong giai ®o¹n tíi ViÖt Nam cÇn chó träng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng, l©m, thñy s¶n g¾n víi vïng nguyªn liÖu, ®¸p øng nhu cÇu trong níc vµ xuÊt khÈu. ViÖc ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng, l©m, thuû s¶n phï hîp víi ®iÒu kiÖn tõng vïng sÏ t¹o ®îc mét m¹ng líi c«ng nghiÖp chÕ biÕn réng kh¾p ë c¸c vïng n«ng th«n. Bªn c¹nh ®ã, viÖc ¸p dông nh÷ng thµnh tùu cña c¸ch m¹ng khoa häc - c«ng nghÖ, nhÊt lµ c¸c c«ng nghÖ sinh häc sÏ t¹o ®îc nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng cao, ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña thÞ trêng néi ®Þa vµ thÕ giíi, tõ ®ã gióp n«ng th«n ph¸t triÓn. Cïng víi viÖc chän c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn lµ ngµnh c«ng nghiÖp u tiªn, khu vùc n«ng th«n còng cÇn lùa chän vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c nh dÖt, may mÆc, hµng da giÇy, sµnh sø, thuû tinh, vËt liÖu x©y dùng vµ söa ch÷a c«ng cô lao ®éng n«ng nghiÖp v× ®©y lµ nhãm ngµnh t¹o nhiÒu viÖc lµm cho ngêi d©n n«ng th«n víi tr×nh ®é lao ®éng phæ th«ng. 3.2. Hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ hç trî ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp §Ó ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ mét c¸ch hiÖu qu¶, Nhµ níc cÇn cã nhng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ hç trî c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, nhÊt lµ nh÷ng ngµnh ®îc lùa chän,u tiªn ph¸t triÓn. C¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, hç trî cña Nhµ níc th«ng qua viÖc ¸p dông c«ng cô kinh tÕ nãi chung vµ chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp nãi riªng ®îc coi lµ mét ®éng lùc ban ®Çu cho sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp. VÒ dµi h¹n, cÇn tËp trung vµo c¸c biÖn ph¸p nh»m t¹o ra c¸c tiÒn ®Ò cÇn thiÕt cho ngµnh c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Tõng ngµnh c«ng nghiÖp cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng nhng nh×n chung nh÷ng biÖn ph¸p vÒ t¹o nguån nh©n lùc chÊt lîng cao, hç trî m¹nh mÏ vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ, t¹o ra h¹ tÇng c¬ së cÇn thiÕt…®Òu lµ nh÷ng biÖn ph¸p quan träng kh«ng chØ ®èi víi c«ng nghiÖp mµ ®èi víi tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ. Cßn tríc m¾t, c¸c chÝnh s¸ch cÇn t¹o ra m«i trêng thuËn lîi cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, khuyÕn khÝch hç trî c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, nhÊt lµ nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp u tiªn ph¸t triÓn, t¹o m«i trêng thu hót c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi tham gia ®Çu t ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp. 3.3. §Èy m¹nh thu hót vµ n©ng cao hiÖu qu¶ vèn ®Çu t ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp. Vèn lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh cho t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, nhÊt lµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm.Trong giai ®o¹n 2000 - 2020, ViÖt Nam cÇn më réng ®Çu t víi mäi thµnh phÇn kinh tÕ vµ t¨ng cêng quy m« ®Çu t cho nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp u tiªn. 3.3.1. Thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi Lµ mét trong nh÷ng c¸ch thøc quan träng ®Ó ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay. C¸c nhµ s¶n xuÊt níc ngoµi víi tiÒm lùc vèn lín sÏ cung cÊp c«ng nghÖ vµ më ra thÞ trêng míi cho xuÊt khÈu, mÆt kh¸c cã thÓ gióp c¬ cÊu l¹i c¸c ngµnh c«ng nghiÖp. Thùc tÕ, luËt söa ®æi bæ sung LuËt §Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®· lµm cho m«i trêng ®Çu t vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ®îc c¶i thiÖn tèt h¬n. Tuy nhiªn, ®Ó cã thÓ t¨ng kh¶ n¨ng thu hót ®Çu t níc ngoµi vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, Nhµ níc cã thÓ thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p nh sau: - TiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt, c¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi, n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý cña Nhµ níc, ®Èy m¹nh xóc tiÕn ®Çu t vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp. - X©y dùng chÝnh s¸ch “ b¶o hé theo giai ®o¹n ” trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh ®èi víi c¸c ngµnh c«ng nghiÖp “non trÎ” nh»m thu hót sù ®Çu t cña c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia, ®a quèc gia, ph¸t triÓn nhanh c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nµy tríc khi ph¶i c¹nh tranh trong khu vùc (2006 víi viÖc thùc hiÖn CEPT) vµ thÕ giíi (WTO trong t¬ng lai). - X©y dùng mét sè ®¬n ®Æt hµng hÊp dÉn ®Ó thu hót c¸c nhµ s¶n xuÊt níc ngoµi thiÕt lËp c¬ së s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam ®èi víi ngµnh c«ng nghiÖp cã c«ng nghÖ cao nh ®iÖn tö, c«ng nghÖ th«ng tin (nhÊt lµ c«ng nghÖ phÇn mÒm). - Thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch u ®·i vÒ thuÕ, ®Êt ®ai, thñ tôc h¶i quan nh»m thu hót c¸c nhµ níc ngoµi ®a c¸c dù ¸n ®Çu t vµo c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt nh»m thu sö dông hÕt c«ng suÊt c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt còng nh tËn dông ®îc c«ng nghÖ kü thuËt vµ kh¶ n¨ng qu¶n lý cña c¸c nhµ ®Çu t nµy. - KhuyÕn khÝch ®Çu t níc ngoµi vµo c¸c vïng n«ng th«n vµ miÒn nói. C¸c nhµ ®Çu t cã thÓ liªn doanh liªn kÕt víi c¸c doanh nghiÖp ë c¸c vïng nµy nh»m khai th¸c ®îc nh÷ng thÕ m¹nh cña c¸c vïng, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng vµ häc hái ®îc nhiÒu kinh nghiÖm tõ c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi. 3.3.2. Thu hót vèn ®Çu t trong níc Bªn c¹nh nguån vèn ®Çu t cña níc ngoµi, nguån vèn trong níc còng cã vai trß rÊt lín trong viÖc ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp. Tuy nhiªn, hiÖn nay viÖc ®Çu t b»ng nguån vèn trong níc vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cßn rÊt nhá bÐ so víi kh¶ n¨ng thùc tÕ. §Ó thu hót nguån vèn trong níc ®Çu t vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp trong thêi gian tíi, Nhµ níc cÇn thùc thi mét sè gi¶i ph¸p: - Nhµ níc cÇn x©y dùng l¹i c¬ cÊu ®Çu t theo híng t¨ng tØ lÖ ®Çu t trªn GDP cao h¬n, chó träng ®Çu t theo chiÒu s©u theo híng n©ng cÊp, hiÖn ®¹i ho¸ d©y chuyÒn s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp Nhµ níc. - Ngoµi ®Çu t trùc tiÕp, Nhµ níc cã thÓ ®Çu t gi¸n tiÕp cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp th«ng qua viÖc t¹o nhu cÇu vµ thùc hiÖn mua s¾m c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp, nhÊt lµ nh÷ng s¶n phÈm tiªu dïng phôc vô cho bé m¸y Nhµ níc. - §Èy m¹nh c¶i c¸ch doanh nghiÖp Nhµ níc trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, ®ång thêi c¶i tæ m¹nh mÏ c¸c tæng c«ng ty b»ng c¸c biÖn ph¸p nh cæ phÇn ho¸, giao, b¸n, kho¸n, cho thuª doanh nghiÖp Nhµ níc nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp nµy, ®ång thêi cã thÓ huy ®éng ®îc vèn nhµn rçi cña d©n, cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. - KhuyÕn khÝch sù tham gia cña khu vùc t nh©n, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trong ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghiÖp b»ng c¸c biÖn ph¸p nh th¸o gì nh÷ng rµo c¶n ph©n biÖt ®èi xö víi khu vùc kinh tÕ t nh©n, tæ chøc c¸c hiÖp héi doanh nghiÖp, thùc hiÖn hç trî R&D; ph¸t huy vai trß cña khu vùc kinh tÕ t nh©n, nhÊt lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá trong viÖc thiÕt lËp vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp bæ trî cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chñ ®¹o; thiÕt lËp hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p nh»m kh¾c phôc nh÷ng bÊt lîi trong kinh doanh liªn quan ®Õn ho¹t ®éng tµi chÝnh kÕ to¸n, thÞ trêng tiªu thô, kh¶ n¨ng c¹nh tranh… cña khu vùc nµy. - §èi víi nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm, trong giai ®o¹n ®Çu, Nhµ níc t¹o ®iÒu kiÖn cho vay dµi h¹n víi l·i suÊt thÊp, vèn ®Çu t vµo mét sè dù ¸n quan träng nh»m t¹o ®îc vèn vµ m«i trêng kinh doanh thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh c«ng nghiÖp u tiªn. - C¶i c¸ch toµn diÖn hÖ thèng ng©n hµng, ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh ng©n hµng th¬ng m¹i nh»m thu hót c¸c nguån tiÕt kiÖm trong d©n c vµ c¸c nguån tiÕt kiÖm kh¸c dµnh cho ®Çu t. - §a ra chÝnh s¸ch ®ång bé nh»m thu hót ®îc c¸c nguån ®Çu t trong níc tõ c¸c ®Þa ph¬ng th«ng qua viÖc ®¶m b¶o cho c¸c kho¶n ®Çu t tõ phÝa Nhµ níc nh hç trî ®Çu ra cho s¶n phÈm, chia xÎ mét phÇn ®Çu t ban ®Çu, hç trî kü thuËt vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ, ®µo t¹o… 3.4. Xóc tiÕn xuÊt khÈu vµ b¶o vÖ thÞ trêng cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp Nhµ níc cÇn cã chÝnh s¸ch t¹o dùng thÞ trêng trong vµ ngoµi níc còng nh b¶o vÖ thÞ trêng cho c¸c s¶n phÈm cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, nhÊt lµ nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp “non trÎ”, cã tiÒm lùc ph¸t triÓn trong t¬ng lai. ViÖc t×m kiÕm thÞ trêng lµ vÊn ®Ò cèt lâi nh»m gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng ®×nh ®èn trong mét sè ngµnh c«ng nghiÖp hiÖn nay còng nh ®Ó ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c. 3.4.1. §èi víi thÞ trêng néi ®Þa §Ó më réng vµ b¶o vÖ thÞ trêng trong níc, Nhµ níc cÇn thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p sau: - Nhµ níc ph¶i trë thµnh kh¸ch hµng cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, c¸c c«ng tr×nh ®Çu t hay mua s¾m cña Nhµ níc sÏ ®îc ®Æt hµng cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nµy, nhÊt lµ c¸c s¶n phÈm vÒ c¬ khÝ chÕ t¹o, ®iÖn tö vµ c«ng nghÖ th«ng tin. - Cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch t¨ng tû lÖ néi ®Þa ho¸ cña c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp vµ khuyÕn khÝch ngêi d©n dïng hµng néi ®Þa khi trong níc ®· cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ®îc. - Thùc hiÖn biÖn ph¸p kÝch cÇu ®èi víi thÞ trêng n«ng th«n søc mua cßn h¹n hÑp nh cho n«ng d©n vay vèn víi l·i suÊt thÊp, tr¶ chËm ®Ó mua s¾m c¸c thiÕt bÞ c¬ giíi ho¸, ph©n bãn thuèc trõ s©u… - §Èy m¹nh c«ng t¸c chèng bu«n lËu, ng¨n chÆn hµng nhËp lËu, hµng kÐm chÊt lîng, hµng gi¶ th©m nhËp vµo thÞ trêng lÊn ¸t hµng s¶n xuÊt trong níc. - Ban hµnh c¸c tiªu chuÈn kü thuËt ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm c«ng nghiÖp quan träng ®Ó ng¨n chÆn nh÷ng hµng ho¸, s¶n phÈm kh«ng mong muèn trªn thÞ trêng, ®ång thêi cung cÊp th«ng tin cho kh¸ch hµng, híng dÉn hä mua nh÷ng s¶n phÈm ®¶m b¶o chÊt lîng. 3.4.2. §èi víi thÞ trêng níc ngoµi §i ®«i víi viÖc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn thÞ trêng néi ®Þa, ChÝnh phñ cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p nh»m t×m kiÕm thÞ trêng níc ngoµi cho c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp: - X©y dùng mét sè ch¬ng tr×nh xóc tiÕn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp bao gåm viÖc t¨ng cêng c¸c c¬ héi tiÕp cËn thÞ trêng ngoµi níc cho mäi thµnh phÇn kinh tÕ, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn tµi trî xuÊt khÈu cho c¸c s¶n phÈm nµy. - KhuyÕn khÝch xuÊt khÈu th«ng qua thùc hiÖn c¸c u ®·i vÒ tÝn dông, thuÕ ®èi víi c¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp xuÊt khÈu, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng mÆt hµng cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao. - LËp quü b¶o hiÓm xuÊt khÈu cho c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp ®Ó tr¸nh nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc do sù biÕn ®éng cña thÞ trêng hµng ho¸ thÕ giíi (khi gi¸ trªn thÞ trêng thÕ giíi xuèng thÊp), khuyÕn khÝch c¸c HiÖp héi cña tõng ngµnh c«ng nghiÖp lËp quü b¶o hiÓm riªng cho tõng ngµnh. - Hç trî c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp trong viÖc nghiªn cøu thÞ trêng níc ngoµi, thùc hiÖn marketing ®èi víi viÖc xuÊt khÈu, më réng m¹ng líi ®¹i diÖn th¬ng m¹i ë níc ngoµi, tæ chøc c¸c cuéc triÓn l·m, thiÕt lËp c¸c quan hÖ víi c¸c tæ chøc xuÊt nhËp khÈu cña c¸c níc kh¸c… - §a ra c¸c chÝnh s¸ch híng tíi t¹o lËp mét m«i trêng th«ng tin ®Çy ®ñ h¬n, cho phÐp doanh nghiÖp c«ng nghiÖp ph¶n øng nhanh h¬n víi nh÷ng tÝn hiÖu cña thÞ trêng, nhÊt lµ thÞ trêng quèc tÕ. 3.5. Hç trî tµi chÝnh vµ c¶i c¸ch hÖ thèng thuÕ Trªn quan ®iÓm ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp u tiªn vµ ph¸t triÓn thÞ trêng s¶n phÈm c«ng nghiÖp, Nhµ níc cÇn hç trî vÒ tµi chÝnh cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nh sau: - T¹o lËp quü hç trî vµ b¶o l·nh cho c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu vµ ®¸p øng nhu cÇu trong níc. - §æi míi c¬ chÕ chÝnh s¸ch cho phÐp c¸c doanh nghiÖp tiÕp cËn nguån vèn kh«ng cÇn thÕ chÊp gièng nh cho n«ng d©n vay vèn kh«ng cÇn thÕ chÊp trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp. ViÖc nµy gi¶m bít g¸nh nÆng cho c¸c doanh nghiÖp, khuyÕn khÝch hä m¹nh dµn ®Çu t vµ ph¸t triÓn kinh doanh ë trong nh÷ng lÜnh vùc míi. Bªn c¹nh nh÷ng hç trî vÒ tµi chÝnh, Nhµ níc cÇn cã nh÷ng c¶i c¸ch ®èi víi hÖ thèng thuÕ trªn c¬ së: - §¸nh thuÕ theo tû lÖ néi ®Þa ho¸ ®Ó h¹n chÕ nhËp khÈu vµ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ngay trong níc, gãp phÇn thóc ®Èy ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nguyªn liÖu, s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm ®Çu vµo cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c. - ThuÕ suÊt ®èi víi c¸c mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu nãi chung, trong ®ã cã c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp nãi riªng ph¶i cã tÝnh æn ®Þnh t¬ng ®èi, ph¶i ®îc ¸p dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, kh«ng nªn thay ®æi mét c¸ch thêng xuyªn nh hiÖn nay. - §èi víi nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp ®îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn vµ nh÷ng doanh nghiÖp c«ng nghiÖp ë khu vùc n«ng th«n, miÒn nói, ChÝnh phñ cã chÕ ®é miÔn gi¶m thuÕ thËt cô thÓ. 3.6. Hç trî ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp C«ng nghÖ lµ mét trong c¸c yÕu tè quan träng nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt lîng s¶n phÈm vµ t¨ng kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp vµ cña ngµnh c«ng nghiÖp. §èi víi c¸c ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm, yÕu tè c«ng nghÖ cµng trë nªn quan träng h¬n, gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn cña ngµnh. §Ó cã ®îc nh÷ng c«ng nghÖ tiªn tiÕn, phï hîp víi tr×nh ®é cña tõng ngµnh th× nhËn chuyÓn giao c«ng nghÖ níc ngoµi lµ con ®êng nhanh vµ hiÖu qu¶ nhÊt. NhËn chuyÓn giao c«ng nghÖ ®îc thùc hiÖn qua hai kªnh lµ nhËp khÈu thiÕt bÞ hay tiÕp nhËn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi. Tuy nhiªn, hiÖn nay, hiÖu qu¶ chuyÓn giao c«ng nghÖ vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cha cao v× phÇn lín c«ng nghÖ ®îc chuyÓn giao kh«ng ph¶i lµ lo¹i ®¹t tiªu chuÈn hµng ®Çu quèc tÕ vµ cßn thiÕu c¸c biÖn ph¸p tiÕp thu vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng qua viÖc thu hót c¸c kü s, kü thuËt viªn tham gia hoµn thiÖn, söa ®æi chóng cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn trong níc. Nh vËy, ®Ó chuyÓn giao cã hiÖu qu¶ cÇn t¨ng cêng n¨ng lùc tù th©n cña c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp trong viÖc tiÕp nhËn, ¸p dông vµ n©ng cÊp c«ng nghÖ. Bªn c¹nh ®ã, Nhµ níc cã thÓ hç trî ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghiÖp trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp th«ng qua nh÷ng biÖn ph¸p sau: - X©y dùng tiªu chuÈn kü thuËt quèc gia vÒ c¸c thiÕt bÞ, c«ng nghÖ nhËp khÈu; n©ng cao chÊt lîng thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n ®Çu t ®æi míi c«ng nghÖ trong c«ng nghiÖp. - Thùc hiÖn nghiªm ngÆt vÊn ®Ò së h÷u trÝ tuÖ víi hÖ thèng ph¸p lý cã hiÖu lùc, t¨ng cêng kh¶ n¨ng t vÊn gióp c¸c doanh nghiÖp trong viÖc mua b¸n c«ng nghÖ. - Cho phÐp chuyÓn giao c«ng nghÖ theo c¸c hîp ®ång trªn c¬ së tù do tho¶ thuËn vµ chÞu sù ®iÒu chØnh cña c¸c Bé luËt mµ kh«ng cÇn ®ßi hái sù phª duyÖt cña Bé Khoa häc - C«ng nghÖ vµ M«i trêng trong tõng trêng hîp. - Cho phÐp c¸c c«ng ty níc ngoµi ký kÕt c¸c hîp ®ång dÞch vô chuyªn gia mét c¸ch réng r·i víi c¸c doanh nghiÖp trong níc, tµi trî tÝn dông cho doanh nghiÖp c«ng nghiÖp trong viÖc ®æi míi c«ng nghÖ. §ång thêi, ®Ó ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn ®éc lËp vµ v÷ng ch¾c cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, Nhµ níc còng cÇn ®a ra c¸c biÖn ph¸p nh»m hç trî, khuyÕn khÝch nghiªn cøu vµ triÓn khai: - T¨ng tû lÖ chi ng©n s¸ch cho nghiªn cøu vµ triÓn khai, giµnh u tiªn ng©n s¸ch nghiªn cøu vµ triÓn khai cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm, thùc hiÖn viÖc miÔn thuÕ, cung cÊp tÝn dông vµ b¶o l·nh tÝn dông cho viÖc øng dông c«ng nghÖ míi, gi¶m hoÆc miÔn thuÕ trong thêi gian ®Çu víi c¸c s¶n phÈm cã hµm lîng c«ng nghÖ cao. - N©ng cÊp c¸c trung t©m nghiªn cøu khoa häc vµ c«ng nghÖ t¹i c¸c trêng ®¹i häc, phèi hîp c¸c dù ¸n, c¸c ch¬ng tr×nh nghiªn cøu víi c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp vµ c¸c øng dông th¬ng m¹i. - Cñng cè lÜnh vùc dÞch vô kü thuËt, c«ng nghÖ trong níc, ®a ra nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch sù ph¸t triÓn cña c¸c v¨n phßng t vÊn thiÕt kÕ vµ kü thuËt cña t nh©n. Víi sù nç lùc tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp céng thªm sù hç trî cña Nhµ níc th× nhÊt ®Þnh ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam sÏ cã ®îc nh÷ng c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ phï hîp nhÊt sù ph¸t triÓn cña m×nh. 3.7. Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc Nguån nh©n lùc còng lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh viÖc thùc hiÖn thµnh c«ng chiÕn lîc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm. HiÖn t¹i, nguån lao ®éng ViÖt Nam dåi dµo vÒ sè lîng nhng chÊt lîng vµ thÓ lùc cña ®éi ngò nµy cha cao. Cã tíi 86% tæng nguån lao ®éng cña c¶ níc lµ lao ®éng thiÕu kü n¨ng. ChÝnh v× vËy, vÊn ®Ò ®µo t¹o nguån nh©n lùc cho c«ng nghiÖp cho phï hîp víi nhu cÇu sö dông cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i lµ rÊt cÇn thiÕt. C¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cÇn ®îc triÓn khai theo hai híng sau: + §æi míi hÖ thèng gi¸o dôc, ®Æc biÖt lµ hÖ ®¹i häc, ®ång thêi ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh ®µo t¹o nghÒ. §Ó cã nguån nh©n lùc chÊt lîng cao, c¶i c¸ch tõ díi lªn lµ híng ®i cÇn thiÕt. + X©y dùng c¸c chÝnh s¸ch thu hót vµ sö dông nh©n tµi hîp lý, hiÖu qu¶ nghiªm tóc, tr¸nh t×nh tr¹ng l·ng phÝ nh©n tµi, ch¶y m¸u chÊt x¸m. C¸c chÝnh s¸ch nµy sÏ khiÕn nguån nh©n lùc cña níc ta dåi dµo, chÊt lîng vµ cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cao. 3.8. N©ng cao n¨ng lùc ho¹t ®éng qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ níc Kh«ng thÓ phñ nhËn ®îc ¶nh hëng cña n¨ng lùc ho¹t ®éng qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ níc ®èi víi viÖc lùa chän c¸c ngµnh c«ng nghiÖp u tiªn còng nh ®Ò ra vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch hç trî c¸c ngµnh nµy. ChÝnh v× vËy, ®Ó hoµn thiÖn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp , chó träng vµo n©ng cao n¨ng lùc ho¹t ®éng qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ níc lµ viÖc lµm rÊt cÇn thiÕt N¨ng lùc ho¹t ®éng qu¶n lý cña Nhµ níc cã thÓ ®îc n©ng cao qua c¸c biÖn ph¸p: - Thêng xuyªn hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ mét c¸ch ®ång bé theo yªu cÇu cña c¬ chÕ thÞ trêng. - §µo t¹o ®éi ngò chuyªn gia thùc sù cã n¨ng lùc, cã phÈm chÊt chÝnh trÞ trong lÜnh vùc ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc, ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi tÇm vÜ m«. §µo t¹o míi vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý, t¹o cho hä nh÷ng nhËn thøc míi trong c¬ chÕ thÞ trêng. Sa th¶i nh÷ng c¸n bé tho¸i ho¸ biÕn chÊt, kh«ng cßn n¨ng lùc, kiªn quyÕt chèng l¹i vµ lo¹i bá t×nh tr¹ng tham nhòng trong bé m¸y qu¶n lý cña Nhµ níc. - Thùc hiÖn c¶i c¸ch c¸c thñ tôc hµnh chÝnh theo híng ®¬n gi¶n ho¸, tiÕn tíi thùc hiÖn chÕ ®é “mét cöa, mét dÊu” nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh còng nh ngêi d©n trong cuéc sèng hµng ngµy. - X©y dùng mét hÖ thèng ph¸p lý ®ång bé vµ v÷ng ch¾c bao gåm hÖ thèng luËt lÖ, quy ®Þnh vµ c¸c ®Þnh chÕ cÇn thiÕt cho viÖc thùc thi ph¸p luËt. Nh vËy, bèi c¶nh quèc tÕ míi víi c¸c xu híng ph¸t triÓn ®· ®Æt ra nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc míi ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung vµ nÒn c«ng nghiÖp nãi riªng. ViÖt Nam cÇn ph¶i thùc hiÖn ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ®Èy m¹nh c¶i c¸ch, ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng, t¨ng cêng héi nhËp quèc tÕ. V× thÕ, c¸c chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp cÇn ph¶i cã nh÷ng sù ®iÒu chØnh phï hîp trong giai ®o¹n míi nh»m ®¹t ®îc c¸c môc tiªu vÒ kinh tÕ – x· héi. Vµ ®Ó lµm ®îc ®iÒu nµy th× sù ®æi míi c¸c chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp lµ mét viÖc lµm tiªn quyÕt, kh«ng thÓ thiÕu. KÕt luËn Trong hÖ thèng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c quèc gia hiÖn nay, chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp hiÖn nay lµ mét trong nh÷ng chÝnh s¸ch quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ nãi chung vµ nÒn c«ng nghiÖp nãi riªng. Sù ph¸t triÓn nµy ®¹t ®îc th«ng qua sù lùa chän vµ ph©n bæ c¸c nguån lùc cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp u tiªn, thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, hç trî c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. XÐt vÒ lý thuyÕt kinh tÕ, c¸c thÊt b¹i thÞ trêng lµ c¬ së ®Ó c¸c quèc gia thùc hiÖn chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp vµ c¸c tiªu chuÈn mang tÝnh thùc tÕ lµ nh÷ng tiªu chuÈn h÷u Ých khi nghiªn cøu vµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp cña c¸c quèc gia, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng níc ®ang ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp nµo còng cã kh¶ n¨ng thÊt b¹i do nh÷ng giíi h¹n vÒ n¨ng lùc cña Nhµ níc trong viÖc ra quyÕt ®Þnh chÝnh s¸ch, chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp thiÕu suy tÝnh vµ chi phÝ can thiÖp cao. XÐt trong thùc tiÔn, nhiÒu chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp ®îc thùc hiÖn ®îc trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh ë c¸c níc NhËt B¶n, Trung Quèc, Hµn Quèc ®Òu ®¹t ®îc kÕt qu¶ tèt nhng còng cã nh÷ng chÝnh s¸ch kh«ng ®em l¹i kÕt qu¶ nh mong muèn mµ cßn h¹n chÕ s ph¸t triÓn c¶u mét sè ngµnh c«ng nghiÖp, tõ ®ã lµm ¶nh hëng ®Õn sù t¨ng trëng cña nÒn kinh tÕ. Nh÷ng ph©n tÝch vÒ chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp cña c¸c níc trªn ®· ®a l¹i cho ViÖt Nam kh«ng Ýt nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm trong qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh vµ thùc thi chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp. ViÖc ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp cña ViÖt Nam trong thêi kú ®æi míi cho phÐp rót ra nhËn xÐt lµ viÖc ho¹ch ®Þnh vµ thùc thi chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp ®· ®ãng gãp phÇn quan träng vµo nh÷ng thµnh c«ng cña c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ ë ViÖt Nam. ChÝnh s¸ch c«ng nghiÖp ®· chó träng vµo viÖc lùa chän, ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp “híng ra xuÊt khÈu, ®ång thêi thay thÕ nhËp khÈu” trªn c¬ së tËn dông ®îc lîi thÕ so s¸nh vÒ nguån nh©n lùc vµ tµi nguyªn (c«ng nghiÖp khai th¸c dÇu khÝ, c«ng nghiÖp chÕ biÕn…), ®ång thêi ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp then chèt t¹o ®µ t¨ng trëng trong t¬ng lai (c«ng nghÖ th«ng tin, c«ng nghiÖp ho¸ dÇu…). C¸c ngµnh nµy kh«ng nh÷ng ®îc u tiªn ph¸t triÓn ë c¸c vïng kinh tÕ kh¸c nhau dùa trªn ®iÒu kiÖn cña vïng mµ cßn ®îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn trong mäi thµnh phÇn kinh tÕ víi sù hç trî tõ phÝa Nhµ níc. C¸c biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch hç trî Nhµ níc cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp bao gåm chÝnh s¸ch ®Çu t, chÝnh s¸ch tµi chÝnh – tiÒn tÖ, chÝnh s¸ch h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c khu chÕ xuÊt – khu c«ng nghÖ, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn khoa häc – c«ng nghÖ… Tuy nhiªn, chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp trong thêi kú nµy còng cã nhiÒu bÊt cËp, trong nhiÒu trêng hîp sù lùa chän c¸c ngµnh u tiªn cßn mang nÆng tÝnh chñ qua, cha s¸t víi thùc tÕ vµ tiÓm n¨ng, ®Çu t cha hiÖu qu¶, chÊt lîng vµ n©ng suÊt lao ®éng c«ng nghiÖp cßn thÊp, c«ng nghÖ cßn l¹c hËu… Trong ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn míi, víi c¸c môc tiªu míi cña nÒn kinh tÕ mµ nhiÒu nhÊt lµ môc tiªu “c¬ b¶n trë thµnh níc c«ng nghiÖp n¨m 2020” vµ ®ang ®Æt ra nhiÒu th¸ch thøc to lín ®èi víi viÖc ho¹ch ®Þnh vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ nhÊt lµ ®èi víi chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp. §iÒu nµy ®ßi hái ph¶i kh«ng ngõng hoµn thiÖn n©ng cao hiÖu qu¶ cña chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp, coi ®ã lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô cÊp b¸ch trong giai ®o¹n hiÖn nay. §Ó thùc hiÖn nhiÖm vô ®ã, Nhµ níc cÇn tËp trung x¸c ®Þnh ®îc mét sè ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm, cã vai trß to lín vµ t¸c ®éng l©u dµi ®èi víi sù t¨ng trëng, ph¸t triÓn kinh tÕ trong t¬ng lai nh»m t¨ng hiÖu qu¶ ®Çu t, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®Ó ViÖt Nam cã thÓ cã ®îc mét sè ngµnh c«ng nghiÖp gi÷ vÞ trÝ quan träng trong nÒn c«ng nghiÖp thÕ giíi. Bªn c¹nh ®ã, Nhµ níc còng cÇn ®Ò ra vµ thùc hiÖn mét c¸ch ®ång bé c¸c chÝnh s¸ch hç trî vµ hÖ thèng ph¸p lý ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn.

Các file đính kèm theo tài liệu này:

Temp45.Doc