Khóa luận Chính sách ngoại thương và quan hệ ngoại thương giữa Việt Nam và Canađa

¸ trÞ xuÊt siªu trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y (1998-2003) liªn tôc t¨ng víi tèc ®é t¨ng b×nh qu©n cao lÇn l­ît lµ 24,84% vµ 41,51 %. NÕu nh­ vµo n¨m 1998 tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu vµ gi¸ trÞ xuÊt siªu lÇn l­ît lµ 121,8 triÖu USD vµ 38,9 triÖu USD th× ®Õn n¨m 2003 tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu vµ gi¸ trÞ xuÊt siªu lÇn l­ît lµ 368,41 triÖu USD vµ 220,71 triÖu USD t¨ng lÇn l­ît lµ 205,5% vµ 211,17%. Riªng n¨m 1999 tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu vµ gi¸ trÞ xuÊt siªu t¨ng víi tèc ®é cao lÇn l­ît lµ 108,64% vµ 314,95% ®¹t gi¸ trÞ lÇn l­ît lµ 253,495 triÖu USD vµ 161,417 triÖu USD. C¶ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Cana®a vµ kim ng¹ch nhËp khÈu cña Cana®a vµo ViÖt Nam ®Òu t¨ng víi tèc ®é b×nh qu©n cao lÇn l­ît lµ 29,72% vµ 12,33 %, trong ®ã tèc ®é t¨ng b×nh qu©n cña kim ng¹ch xuÊt khÈu lín h¬n tèc ®é t¨ng cña kim ng¹ch nhËp khÈu nªn ViÖt Nam lu«n ë trong t×nh tr¹ng xuÊt siªu (1998-2003). NÕu nh­ n¨m 1998 kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Cana®a chØ ®¹t 80,2 triÖu USD th× sang n¨m tiÕp theo kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 206,456 triÖu USD t¨ng 157,43% vµ ®Õn n¨m 2003 ®¹t 294,56 triÖu USD tøc t¨ng 267,28% so víi n¨m 1998. Chñng lo¹i hµng ho¸ xuÊt khÈu còng ngµy mét phong phó trong ®ã cã nhiÒu mÆt hµng ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu lín vµo Cana®a nh­: Thuû s¶n; cµ phª, chÌ gia vÞ; may mÆc; giµy dÐp; rau qu¶; s¶n phÈm c«ng nghiÖp nhÑ; hµng thñ c«ng nghiÖp víi tèc ®é t¨ng b×nh qu©n cña kinh ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c mÆt hµng nµy ®Òu cao trªn 7%. Trong c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu nµy, mÆt hµng giµy dÐp chiÕm tû träng b×nh qu©n cao nhÊt trong tæng kinh ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Cana®a sau ®ã míi ®Õn mÆt hµng dÖt may, hµng thuû s¶n vµ c¸c hµng ho¸ kh¸c. Cã nh÷ng mÆt hµng tuy kim ng¹ch xuÊt khÈu cßn nhá nh­ng cã tèc ®é t¨ng b×nh qu©n lín nh­ mÆt hµng xe ®¹p, s¶n phÈm phôc vô c©u c¸...§©y lµ nh÷ng mÆt hµng cã tiÒm n¨ng xuÊt khÈu lín, nÕu ®­îc ®Çu t­ hîp lý th× sÏ t¨ng m¹nh trong t­¬ng lai. C¸c mÆt hµng dÇn chiÕm ®­îc chç ®øng trªn thÞ tr­êng Cana®a. Mét sè mÆt hµng cßn cã søc c¹nh tranh kh¸ tèt víi chÝnh Cana®a. Hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®­îc thÞ tr­êng Cana®a chÊp nhËn còng cã ý nghÜa nh­ viÖc c¸c hµng ho¸ ®ã ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn vÒ mÆt chÊt l­îng. §iÒu ®ã t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc th©m nhËp c¸c thÞ tr­êng kh¸c cña mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. MÆc dï ch­a cã t¸c ®éng râ rÖt nh­ng râ rµng ho¹t ®éng xuÊt khÈu sang Cana®a t¨ng lªn còng gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng th«ng qua viÖc t¨ng s¶n xuÊt trong n­íc. Ho¹t ®éng th­¬ng m¹i nãi chung vµ xuÊt khÈu nãi riªng còng gãp phÇn n©ng cao vÞ thÕ cña ViÖt Nam trªn tr­êng quèc tÕ. Ho¹t ®éng nhËp khÈu còng t¨ng m¹nh trong c¸c n¨m. Tèc ®é t¨ng b×nh qu©n cña kim ng¹ch nhËp khÈu qua c¸c n¨m cao:10,17% ®Æc biÖt vµo n¨m 2001 vµ 2002 tèc ®é t¨ng cña kim ng¹ch nhËp khÈu rÊt cao lÇn l­ît lµ 13,22%; 23,22%. Nh­ng tèc ®é t¨ng cña kim ng¹ch nhËp khÈu l¹i nhá h¬n nhiÒu so víi tèc ®é t¨ng cña kim ng¹ch xuÊt khÈu nªn ViÖt Nam lu«n ë trong t×nh tr¹ng xuÊt siªu qua c¸c n¨m. §iÒu nµy cho thÊy ho¹t ®éng nhËp khÈu nãi riªng vµ ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng nãi chung cña ViÖt Nam ®ang tiÕn triÓn tèt. Së dÜ th­¬ng m¹i hai n­íc ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng ®¸ng kÓ nh­ vËy tr­íc hÕt lµ bëi v× hai n­íc cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i nãi chung vµ chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i nãi riªng hîp lÝ ®Ó ®Èy m¹nh quan hÖ nãi chung vµ quan hÖ th­¬ng m¹i nãi riªng gi÷a hai n­íc. ChÝnh s¸ch ®èi ngä¹i cña Cana®a víi ViÖt Nam vµ cña ViÖt Nam víi Cana®a phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn cña c¶ thÕ giíi. §ã lµ chÝnh s¸ch rÊt cëi më vµ hîp t¸c trªn c¶ b×nh diÖn song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng. Trong nhiÒu n¨m qua hai n­íc ®· kÝ kÕt ®­îc nhiÒu hiÖp ®Þnh quan träng vÒ hîp t¸c ®Çu t­ vµ th­¬ng m¹i nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ gi÷a hai n­íc. H¬n n÷a, hai n­íc ®· biÕt ph¸t huy nh÷ng lîi thÕ s½n cã cña m×nh vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, m«i tr­êng v¨n ho¸, x· héi ®Ó tham gia mét c¸ch cã lîi trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i. 4.2 Nh÷ng mÆt cßn tån t¹i MÆc dï ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng nh­ ®· nãi ë trªn, nh­ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Cana®a vÉn cßn tån t¹i nhiÒu h¹n chÕ. Thø nhÊt, gi¸ trÞ th­¬ng m¹i gi÷a Cana®a vµ ViÖt Nam cßn nhá so víi tæng gi¸ trÞ th­¬ng m¹i cña mçi n­íc. §iÒu ®ã cã thÓ thÊy râ ë b¶ng sau: Tû träng th­¬ng m¹i hai chiÒu trong tæng gi¸ trÞ th­¬ng m¹i cña mçi n­íc nh÷ng n¨m 1998-2001 N¨m 1998 1999 2000 2001 TØ träng b×nh qu©n (%) Tû träng th­¬ng m¹i hai chiÒu trong tæng th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam 1.44% 1.49% 1.12% 1.47% 1,38% Tû träng th­¬ng m¹i hai chiÒu trong tæng th­¬ng m¹i cña Cana®a 0.04% 0.04% 0.04% 0.04% 0.04% Nguån: Trade Data Online. Industry Cana®a, 2003. Tõ b¶ng trªn ta thÊy tæng gi¸ trÞ th­¬ng m¹i b×nh qu©n gi÷a hai n­íc qua c¸c n¨m chØ b»ng 0,04% tæng gi¸ trÞ th­¬ng m¹i cña Cana®a vµ b»ng 1,38% tæng gi¸ trÞ th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam. §©y lµ nh÷ng tØ lÖ rÊt nhá. Thø hai, tØ träng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cßn rÊt nhá so víi nhu cÇu nhËp khÈu cña Cana®a còng nh­ so víi tû träng xuÊt khÈu cña c¸c n­íc trong khu vùc. Theo sè liÖu ®­îc chØ ra ë b¶ng d­íi ®©y, ta thÊy tû träng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Cana®a cßn rÊt nhá so víi nhu cÇu nhËp khÈu cña Cana®a còng nh­ so víi tû träng xuÊt khÈu cña c¸c n­íc trong khu vùc. Theo sè liÖu ®­îc chØ ra ë b¶ng d­íi ®©y, ta thÊy tû träng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Cana®a rÊt nhá chØ b»ng 0,08% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña Cana®a vµ chØ b»ng 1/58 tû träng xuÊt khÈu cña hÇu hÕt c¸c n­íc xuÊt khÈu sang Cana®a. C¬ cÊu thÞ tr­êng nhËp khÈu cña Cana®a nh÷ng n¨m 2001-2002 2001 Kim ng¹ch nhËp khÈu cña Cana®a (TriÖu Cnd$) 2002 Kim ng¹ch nhËp khÈu cña Cana®a (TriÖu Cnd$) 2002 C¬ cÊu thÞ tr­êng nhËp khÈu cña Cana®a (%) ¤xstr©ylia 1,624 1,720 0.49 B¨ngla®Ðt 190 164 0.05 Trung Quèc 12,722 15,976 4.58 Hång K«ng, SAR 1,228 997 0.29 Ên §é 1,155 1,327 0.38 Ind«nªsi¸ 961 963 0.28 NhËt B¶n 14,635 15,406 4.42 Malaysia 1,896 2,018 0.58 New Zealand 524 555 0.16 Pakistan 275 290 0.08 Philipin 981 1,112 0.32 Singapo 1,137 988 0.28 Hµn Quèc 4,604 4,856 1.39 Sri Lanka 119 111 0.03 §µi Loan 4,412 4,240 1.22 Thai Lan 1,691 1,778 0.51 ViÖt Nam 237 284 0.08 Tæng 48,391 52,785 15.15 Nguån: Trade Data Online. Industry Cana®a. 7 March 2003 H¹n chÕ nµy xuÊt ph¸t tõ mét sè nguyªn nh©n chñ yÕu sau: Thø nhÊt lµ do hµng ho¸ ViÖt Nam xuÊt sang thÞ tr­êng Cana®a chñ yÕu lµ n«ng, thuû, h¶i s¶n vµ c¸c hµng ho¸ chøa hµm l­îng lao ®éng cao do gi¸ xuÊt khÈu cña nh÷ng mÆt hµng nµy th­êng thÊp h¬n nhiÒu so víi nh÷ng mÆt hµng c«ng nghiÖp, nh÷ng mÆt hµng cã hµm l­îng khoa häc c«ng nghÖ cao. Cô thÓ, mÆt hµng giµy dÐp, hµng thuû s¶n lµ nh÷ng mÆt hµng cã tû träng kim ng¹ch xuÊt khÈu trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Cana®a cao nhÊt nh­ng kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t møc cao nhÊt lÇn l­ît còng chØ b»ng 70521 (ngh×n USD); 31980 (ngh×n USD). Thø hai lµ do c¸c mÆt hµng nµy cña ViÖt Nam cã chÊt l­îng ch­a cao vµ ®ang ph¶i chÞu sù c¹nh tranh gay g¾t tõ phÝa hµng ho¸ cïng lo¹i cña c¸c n­íc kh¸c. Thø ba lµ do ®éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c qu¶n lÝ vµ ho¹t ®éng trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu cßn cã nhiÒu h¹n chÕ vÒ nghiÖp vô. C¬ chÕ khuyÕn khÝch vµ hç trî xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cßn nhiÒu bÊt cËp. Cuèi cïng lµ do ViÖt Nam ch­a biÕt c¸ch tiÕp thÞ m×nh. §èi víi ng­êi d©n B¾c Mü, ViÖt Nam lµ mét cuéc chiÕn tranh v× vËy ph¶i t¹o ra mét h×nh ¶nh ViÖt Nam lµ ®Êt n­íc cña sù n¨ng ®éng, cña thÕ hÖ trÎ. Tãm l¹i, nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn, ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Cana®a cßn cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. Nh­ng nh÷ng thµnh c«ng ban ®Çu cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu cho thÊy Cana®a kh«ng ph¶i lµ mét thÞ tr­êng khã x©m nhËp. §Ó khai th¸c ®­îc lîi Ých to lín tõ thÞ tr­êng Cana®a, ViÖt Nam cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p kÞp thêi vµ ®óng ®¾n ®Õ ®Èy m¹nh h¬n n÷a ho¹t ®éng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng ®Çy tiÒm n¨ng nµy. Ch­¬ng III: Mét sè kiÕn nghÞ thóc ®Èy quan hÖ ngo¹i th­¬ng gi÷a hai n­íc I.TriÓn väng më réng quan hÖ ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam-Cana®a NÕu so víi tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 2000 cña Cana®a trªn thÞ tr­êng thÕ giíi lµ 425,587 tØ USD th× kim ng¹ch xuÊt khÈu cho ViÖt Nam cïng thêi ®iÓm (50,377 triÖu USD) qu¶ lµ vÉn ch­a s¸nh ®­îc con sè lÎ. VÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cho Cana®a, t×nh h×nh còng kh«ng kh¸c h¬n. Dï cã xuÊt siªu, nh­ng nh÷ng g× ViÖt Nam cung cÊp cho hä chØ chiÕm mét kho¶n ngo¹i tÖ kh«ng ®¸ng kÓ. Kh¶ n¨ng nhËp khÈu c¸c lo¹i s¶n phÈm n«ng nghiÖp vµ h¶i s¶n cña Cana®a lµ rÊt to lín; nh÷ng mÆt hµng nµy l¹i thuéc vµo lo¹i tiÒm n¨ng khai th¸c vµ chÕ biÕn cña c¸c xÝ nghiÖp chÕ biÕn n«ng h¶i s¶n giµu kinh nghiÖm cña ViÖt Nam. Ngoµi ra, c¸c mÆt hµng giµy dÐp, quÇn ¸o, v¶i vãc còng cßn nhiÒu tiÒm n¨ng mua b¸n gi÷a hai n­íc. So víi doanh sè ho¹t ®éng trong ngµnh ngo¹i th­¬ng cña Cana®a, mèi quan hÖ ViÖt Nam-Cana®a cÇn ®­îc më réng trong t­¬ng lai. §ã võa lµ th¸ch thøc, võa lµ c¬ héi ph¸t triÓn th­¬ng m¹i mµ c¸c doanh nh©n ViÖt Nam khã cã thÓ bá qua. 1. ThuËn lîi * Qu¸ tr×nh héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®Æc biÖt lµ viÖc ViÖt Nam chuÈn bÞ gia nhËp vµo WTO vµ t¹o lËp quan hÖ víi c¸c n­íc sÏ t¹o c¬ héi cho ViÖt Nam ph¸t triÓn nhanh chãng vµ rót ng¾n kho¶ng c¸ch víi c¸c nÒn kinh tÕ trong khu vùc vµ quèc tÕ. Ngoµi c¸c n­íc ASEAN, c¸c n­íc kh¸c còng lu«n t¹o ra søc Ðp cho ViÖt Nam ph¶i xóc tiÕn viÖc héi nhËp. Qu¸ tr×nh nµy sÏ thóc ®Èy ViÖt Nam chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ m¹nh mÏ h¬n sang c¬ chÕ thÞ tr­êng víi ®Þnh h­íng h¬n n÷a vµo xuÊt khÈu, c¶i thiÖn h¬n n÷a m¹ng l­íi bu«n b¸n. ChiÒu h­íng nµy sÏ cã lîi cho chóng ta lµ ®­a nÒn kinh tÕ lªn mét quy m« lín h¬n, cã sù liªn kÕt chÆt chÏ h¬n víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, thay thÕ cho chÝnh s¸ch s¶n xuÊt thay thÕ nhËp khÈu tr­íc ®©y ®· bÞ l¹c hËu. §ång thêi qu¸ tr×nh nµy còng gióp c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thªm c¬ héi t×m hiÓu vµ x©m nhËp vµo thÞ tr­êng míi, nhiÒu tiÒm n¨ng nh­ thÞ tr­êng Cana®a ch¼ng h¹n. ThÞ tr­êng Cana®a lµ mét thÞ tr­êng lín, d©n sè ®«ng, ®êi sèng nh©n d©n cao, kinh tÕ ph¸t triÓn do ®ã søc mua ®èi víi nh÷ng mÆt hµng mµ chóng ta cã thÕ m¹nh rÊt lín nh­: Thuû s¶n; cµ phª, chÌ, gia vÞ; may mÆc; giÇy dÐp; rau qu¶( ®ãng hép, gãi, b¶o qu¶n ®«ng l¹nh, n­íc qu¶); c¸c lo¹i thùc phÈm chÕ biÕn dïng cho qu¸n ba/khai vÞ/’’cèc tay’’...; s¶n phÈm c«ng nghiÖp nhÑ (va li, tói kÐo/x¸ch tay c¸c lo¹i, tói ®ùng m¸y tÝnh x¸ch tay, bao ®ùng ®iÖn tho¹i cÇm tay, xe ®¹p), dông cô thÓ thao gi¶i trÝ; vËt liÖu x©y dùng; hµng thñ c«ng nghiÖp, ®iÖn tö/m¸y tÝnh; du lÞch; hîp t¸c gia c«ng trong mét sè lÜnh vùc. Nh­ng bªn c¹nh ®ã còng ®ßi hái ë ng­êi cung cÊp mét chÊt l­îng cao t­¬ng xøng. Do ®ã nã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i tù n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô trong kinh doanh vµ chÊt l­îng cña hµng ho¸ cña m×nh ®Ó cã thÓ khai th¸c hiÖu qu¶, t­¬ng xøng víi tÇm vãc cña thÞ tr­êng nµy. Còng tõ thÞ tr­êng nµy, chóng ta cã thÓ nhËp khÈu nh÷ng lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ kü thuËt cao, nh÷ng hµng ho¸ cÇn thiÕt cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ë ViÖt Nam. Tõ ®ã chóng ta sÏ thóc ®Èy nÒn c«ng nghiÖp ph¸t triÓn h¬n n÷a, t¹o thªm nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm, gi¶m tØ lÖ thÊt nghiÖp vµ dÇn n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. * ViÖt Nam cã lîi thÕ c¹nh tranh vÒ gi¸ trong mét sè mÆt hµng. Mét sè s¶n phÈm n«ng nghiÖp cña ViÖt Nam xuÊt sang Cana®a cã søc c¹nh tranh cao vÒ gi¸ c¶. Gi¸ c¶ cña nh÷ng s¶n phÈm nµy kh«ng cao do mét phÇn ViÖt Nam ®­îc thiªn nhiªn ­u ®·i, mét phÇn do gi¸ ®Çu vµo ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm rÎ (nh©n c«ng rÎ, c«ng nghÖ s¶n xuÊt cßn l¹c hËu nªn gi¸ kh«ng cao). 2. Khã kh¨n Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi, còng cã kh«ng Ýt th¸ch thøc ®ang ®Æt ra ®èi víi chóng ta trong viÖc më réng quan hÖ th­¬ng m¹i víi Cana®a. Thø nhÊt: HiÖu qu¶, chÊt l­îng, søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ nãi chung vµ cña c¸c doanh nghiÖp nh×n chung cßn yÕu kÐm. Theo ®¸nh gi¸ cña tæ chøc diÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ thÕ giíi (WEF) c«ng bè cuèi n¨m 2001 vÒ xÕp h¹ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c nÒn kinh tÕ trªn thÕ giíi theo nh÷ng tiªu chÝ míi th× n¨ng lùc c¹nh tranh tæng thÓ cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam cßn thÊp kÐm vµ h¹n chÕ. N¨m 2001 ë møc 62/75 n­íc. Víi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá, ph©n t¸n, qu¸ tr×nh dÞch chuyÓn c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu lao ®éng diÔn ra chËm ch¹m, t×nh tr¹ng s¶n xuÊt tù ph¸t, ch­a b¸m s¸t nhu cÇu thÞ tr­êng. Trong khi ®ã Cana®a lµ mét trong t¸m nÒn kinh tÕ hïng m¹nh nhÊt thÕ giíi víi GDP trªn 900 tû ®« la trong khi ViÖt Nam ®ang cßn lµ mét n­íc ®ang ph¸t triÓn víi GDP chØ tiªu ®¹t d­íi 30 tû ®« la. Riªng vÒ mÆt xuÊt khÈu, kim ng¹ch hµng n¨m cña Cana®a kho¶ng 400 tû ®« la trong khi ViÖt Nam míi chØ ®¹t kho¶ng 15,1 tû ®« la. MÆt kh¸c c¬ chÕ kinh tÕ cña hai n­íc lµ rÊt kh¸c nhau. Cana®a theo c¬ chÕ thÞ tr­êng tù do hoµn toµn cßn n­íc ta míi trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ bao cÊp, kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lÝ cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Mµ c¸c doanh nghiÖp cña ta cßn ph¶i c¹nh tranh gay g¾t víi c¸c ®èi t¸c nh­: Trung Quèc vµ c¸c thµnh viªn kh¸c cña WTO. VËy ®©y lµ mét th¸ch thøc lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vµ còng lµm cho nhiÒu doanh nghiÖp néi ®Þa gÆp khã kh¨n nªn chóng ta ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch hîp nhÊt nh»m hç trî cho c¸c doanh nghiÖp néi ®Þa c¹nh tranh víi hµng ngo¹i. Thø hai: LÜnh vùc dÞch vô cña ta cßn qu¸ yÕu kÐm, tr×nh ®é c¸c ngµnh dÞch vô cña ta nh­: Ng©n hµng, b¶o hiÓm, hÖ thèng ph©n phèi, kiÓm to¸n t­ vÊn c¸c lo¹i, c«ng nghÖ tin häc, ®iÖn tö viÔn th«ng …cßn non kÐm, c¬ chÕ chinh s¸ch, tr×nh ®é c¸n bé, ph­¬ng thøc qu¶n lÝ ®iÒu hµnh, cßn nhiÒu bÊt cËp do vËy nh÷ng ngµnh nµy sÏ ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng th¸ch thøc rÊt lín trong viÖc gi÷ v÷ng vµ ph¸t triÓn thÞ phÇn trong n­íc vµ v­¬n ra th©m nhËp tr­êng n­íc ngoµi. Thø ba: Th¸ch thøc vÒ cam kÕt trong viÖc së h÷u trÝ tuÖ. Nh×n chung nh÷ng quy ®Þnh ph¸p lÝ vÒ vÊn ®Ò së h÷u trÝ tuÖ cña ta cßn thiÕu vµ ch­a ®ång bé theo yªu cÇu cña WTO, viÖc sö lÝ c¸c sai ph¹m vÒ b¶n quyÒn t¸c gi¶ cßn ch­a nghiªm, t×nh tr¹ng lµm nh¸i theo mÉu m· n­íc ngoµi cßn phæ biÕn v× vËy ®Ó héi nhËp chóng ta ph¶i v­¬n lªn qu¶n lÝ cho ®­îc quy ®Þnh vÒ tiªu chuÈn, vÒ nh·n hiÖu hµng ho¸, quyÒn ph¸t minh s¸ng chÕ, b¶n quyÒn t¸c gi¶ trong viÖc thùc hiÖn c¸c cam kÕt vÒ së h÷u trÝ tuÖ. Thø t­: LuËt ph¸p, chÝnh s¸ch, c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cßn ch­a hoµn chØnh. Do míi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng ®­îc h¬n m­êi n¨m nªn c¸c thÓ chÕ cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cßn ®ang tõng b­íc h×nh thµnh, hÖ thèng ph¸p luËt cßn ch­a hoµn chØnh. §©y lµ mét th¸ch thøc lín ®èi víi ®Êt n­íc chóng ta, tham gia hîp t¸c quèc tÕ ®ßi hái luËt ph¸p, chÝnh s¸ch ph¶i ®iÒu chØnh vµ bæ sung nh÷ng luËt, chÝnh s¸ch míi phï hîp víi quy t¾c vµ luËt lÖ quèc tÕ. Thø n¨m: Nh÷ng mÆt h¹n chÕ vÒ nh©n sù N¨ng lùc cña ®éi ngò c¸n bé ë c¸c lÜnh vùc nãi chung, kÓ c¶ c¸n bé ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ ®iÒu hµnh s¶n xuÊt, kinh doanh, sù hiÓu biÕt vÒ luËt ph¸p Cana®a, kü thuËt, kinh nghiÖm kinh doanh. §éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ cßn thiÕu nghiªm träng. Tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o víi tæng sè lao ®éng cña n­íc ta ch­a chiÕm tíi 20% trong ®ã qua ®µo t¹o nghÒ míi chiÕm 11,8%. MÆt kh¸c chóng ta l·ng phÝ nguån lùc cã trÝ tuÖ trong n­íc do chÕ ®é sö dông vµ ®·i ngé kh«ng hîp lý. Thø s¸u: Bé m¸y qu¶n lÝ vµ thñ tôc hµnh chÝnh. Tuy cã s¾p xÕp, c¶i tiÕn song nh×n chung bé m¸y qu¶n lÝ ®iÒu hµnh cßn cång kÒnh vµ trïng lÆp trong quy ®Þnh chøc n¨ng vµ tæ chøc thùc hiÖn. Sù phèi hîp gi¶i quyÕt c«ng viÖc gi÷a c¸c ngµnh ë trung ­¬ng, gi÷a trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng cßn thiÕu chÆt chÏ, ph©n c«ng, ph©n cÊp ch­a râ rµng, mÆt kh¸c c«ng t¸c dù b¸o, th«ng tin phôc vô cho ho¹ch ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch trong nhiÒu n¨m qua mÆc dï ®· ®­îc chó träng nh­ng vÉn cßn chËm, ch­a toµn diÖn, ch­a chÝnh x¸c. Thø b¶y: Th¸ch thøc c¬ b¶n vµ mang tÝnh tæng hîp lµ trong khi ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ph¶i lu«n chó träng b¶o vÖ ®éc lËp, chñ quyÒn ®Êt n­íc vµ ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Tuy nhiªn nh÷ng th¸ch thøc trªn ®©y chóng ta cã thÓ gi¶i quyÕt ®­îc ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt trong c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi n­íc ta hiÖn nay. II. Mét sè kiÕn nghÞ thóc ®Èy quan hÖ ngo¹i th­¬ng gi÷a hai n­íc 1. §èi víi nhµ n­íc vµ c¸c bé ngµnh §iÒu kiÖn n­íc ta míi thùc hiÖn më cöa, hÖ thèng qu¶n lý, luËt ph¸p chÝnh s¸ch, c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cßn nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp, chóng ta cÇn thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p ®iÒu chØnh qu¶n lý vÜ m« vµ vi m« ®Ó thóc ®Èy quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc, ®Æc biÖt ph¸t triÓn xuÊt khÈu cña ViÖt Nam, nh­: * Nhµ n­íc cÇn ph¶i tiÕp tôc nç lùc h¬n n÷a trong viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ, gãp phÇn n©ng cao vÞ trÝ cña ViÖt Nam trong quan hÖ víi c¸c n­íc, c¸c tæ chøc quèc tÕ nãi chung vµ Cana®a nãi riªng. Nh÷ng c«ng viÖc cÇn ph¶i lµm lµ: tiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch kinh tÕ th­¬ng m¹i cho phï hîp víi nh÷ng chuÈn mùc quèc tÕ vµ WTO, ®Æc biÖt lµ chÝnh s¸ch vÒ thÞ tr­êng n­íc ngoµi, t¨ng c­êng ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé vµ nguån nh©n lùc ®Ó ®¸p øng ngµy cµng cao vÒ chÊt l­îng lao ®éng ®ñ søc ®øng ra víi t­ c¸ch mét bªn ®èi t¸c trong quan hÖ víi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi vµ Cana®a. T¨ng c­êng chøc n¨ng phôc vô c¸c ngµnh h÷u quan cña chÝnh phñ, ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc th­¬ng m¹i, h¶i quan vµ gi¸m ®Þnh th­¬ng m¹i cho hµng xuÊt khÈu. * Nhµ n­íc tËp trung nghiªn cøu thªm nh÷ng chÝnh s¸ch vµ ®Þnh h­íng trong quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ th­¬ng m¹i víi n­íc ngoµi nãi chung vµ víi Cana®a nãi riªng vµ th«ng b¸o phæ biÕn cho c¸c bé ngµnh vµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®Ó hiÓu vµ phèi hîp thùc hiÖn mét c¸ch ®óng ®¾n vµ cã hiÖu qu¶. KhuyÕn khÝch ph¸t huy néi lùc, huy ®éng mäi tiÒm n¨ng vÒ vèn, lao ®éng, tµi nguyªn, ®Æc biÖt chó ý dµnh vèn ®Çu t­ vµo c«ng nghÖ míi, c«ng nghÖ cao ®Ó chÕ biÕn nguyªn liÖu th«, phôc vô xuÊt khÈu hµng cã gi¸ trÞ cao. Thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng cã gi¸ trÞ cao, t¨ng hµm l­îng khoa häc kÜ thuËt víi hµng ho¸ cã nhiÒu lao ®éng. * Tæ chøc nghiªn cøu vµ cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt vÒ thÞ tr­êng Cana®a, t×m hiÓu s©u h¬n vÒ hÖ thèng ph¸p luËt vµ c¸c chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i cña Cana®a vµ c¸c chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty lín cña Cana®a. §­a c¸c ®oµn chuyªn gia vµ c¸c doanh nghiÖp ®Õn Cana®a ®Ó t×m hiÓu, nghiªn cøu vÒ thÞ tr­êng nµy, t×m thªm c¸c ®èi t¸c kinh doanh, ®Çu t­. Bªn c¹nh ®ã chó ý t¨ng c­êng më réng quan hÖ song ph­¬ng vÒ v¨n ho¸ vµ du lÞch. * Tuyªn truyÒn phæ biÕn chÝnh s¸ch ph¸p luËt cña ViÖt Nam liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i th«ng qua c¸c héi th¶o kinh tÕ, trao ®æi c¸n bé, tæ chøc héi chî triÓn l·m ë c¶ ViÖt Nam vµ Cana®a. T¨ng c­êng bé m¸y vÒ t­ vÊn vµ hîp t¸c trªn nh÷ng vÊn ®Ò cÇn quan t©m. * Thóc ®Èy xuÊt khÈu liªn tôc ph¸t triÓn. Më réng quy m« khèi l­îng xuÊt khÈu vµ n©ng cao chÊt l­îng xuÊt khÈu. ChuyÓn dÇn träng t©m tõ më réng quy m« sang sang n©ng cao chÊt l­îng xuÊt khÈu. Thùc hiÖn chiÕn l­îc t¹o m¸c nh·n hiÖu riªng cho s¶n phÈm cña m×nh. C¸c ngµnh dÞch vô, ®Æc biÖt lµ tµi chÝnh tiÒn tÖ, ®iÖn tÝn trë thµnh ®iÓm thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi trong t­¬ng lai. * Tæ chøc thùc hiÖn ho¹t ®éng tµi trî, cho vay tÝn dông vµ b¶o hiÓm tÝn dông xuÊt khÈu vÒ c¶ ®èi t­îng vµ ph¹m vi. §Æc biÖt ®èi víi nh÷ng hµng ho¸ ViÖt Nam cã thÕ m¹nh nh­ n«ng s¶n, hµng thñ c«ng, hµng phi c«ng nghiÖp, hµng dÞch vô…C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, t­ nh©n còng cÇn ph¶i ®­îc hç trî vay tÝn dông mét c¸ch phï hîp. N©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cña nh©n viªn ng©n hµng, x©y dùng kiÖn toµn m¹ng líi th«ng tin khoa häc. Cã thÓ häc tËp c¸c n­íc lËp ra mét ng©n hµng chuyªn nhiÖm xóc tiÕn xuÊt khÈu, hç trî tÝn dông vµ b¶o l·nh xuÊt khÈu nh­ ng©n hµng EXIBANK (Th¸i Lan còng ®· thµnh lËp ng©n hµng xuÊt nhËp khÈu cña riªng m×nh) * Nghiªn cøu vµ xóc tiÕn më réng ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty vµ tæng c«ng ty cña ViÖt Nam, ®ñ cã kh¶ n¨ng lµm ¨n vµ ký kÕt hîp ®ång cã gi¸ trÞ víi nh÷ng c«ng ty lín cña Cana®a. M¹nh d¹n më réng c¬ chÕ cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kÓ c¶ t­ nh©n, nÕu cã vèn, lao ®éng kÜ thuËt, cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu theo c¬ chÕ cña nhµ n­íc. * KhuyÕn khÝch h¬n n÷a c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ khai th¸c triÖt ®Ó mäi kh¶ n¨ng, lîi thÕ cña m×nh ®Ó xuÊt khÈu vµ cho phÐp t×m kiÕm thÞ tr­êng vµ xuÊt khÈu theo c¬ chÕ cña Nhµ n­íc. * KhuyÕn khÝch h¬n n÷a c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ khai th¸c triÖt ®Ó mäi kh¶ n¨ng, lîi thÕ cña m×nh ®Ó xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Cana®a, khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam më chi nh¸nh ®¹i diÖn ë Cana®a, sö dông ViÖt KiÒu më réng quan hÖ víi c¸c c«ng ty Cana®a. * Bé Th­¬ng m¹i tæ chøc c¸c cuéc gÆp gì, tiÕp xóc th­êng xuyªn gi÷a c¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam vµ Cana®a ®Ó giíi thiÖu vÒ luËt ph¸p, tËp qu¸n bu«n b¸n, thñ tôc...cña hai n­íc, t×nh h×nh kh¶ n¨ng kinh doanh cña thÞ tr­êng, t¹o thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp gÆp nhau kÝ kÕt lµm ¨n, hç trî tµi chÝnh cho c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn nh­ chi phÝ cho qu¶ng c¸o, in Ên ph©n ph¸t mÉu m·, dÞch v¨n b¶n...vµ trao ®æi th«ng tin. * §­a ra mét chiÕn l­îc ph¸t triÓn ®Êt n­íc g¾n víi qu¸ tr×nh héi nhËp cña m×nh vµ chiÕn l­îc ®ã ph¶i ®¶m b¶o duy tr× ®­îc sù t¨ng tr­ëng vÒ kinh tÕ gi÷a hai n­íc. Do vËy mäi chÝnh s¸ch ®èi néi còng nh­ ®èi ngo¹i cña ViÖt Nam ®Òu ph¶i h­íng tíi môc tiªu ph¸t triÓn vµ ph¶i ®­îc ®iÒu phèi mét c¸ch hµi hoµ sao cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn vµ t×nh h×nh quèc tÕ. Coi träng l­u th«ng hµng ho¸ trong n­íc, lµm sèng ®éng ngo¹i th­¬ng, chèng coi nhÑ s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸ trong n­íc. * KhuyÕn khÝch c¸c tr­êng ®¹i häc, c¸c viÖn nghiªn cøu kinh tÕ …cña hai n­íc thiÕt lËp quan hÖ trùc tiÕp, trao ®æi th«ng tin chuyªn gia, hç trî lÉn nhau trong ch­¬ng tr×nh gi¶ng d¹y, t¹o ®iÒu kiÖn nghiªn cøu t×m hiÓu vÒ thÞ tr­êng vµ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c cña nhau... 2. §èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam Trong buæi ®Çu quan hÖ, mäi thµnh b¹i khi bu«n b¸n víi thÞ tr­êng Cana®a ®Òu liªn quan ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng Cana®a, ®Æc biÖt lµ vÒ chÊt l­îng, gi¸ c¶ vµ c¸c ®iÒu kiÖn bu«n b¸n. Ngoµi ra ph¶i kÓ ®Õn tri thøc, sù s¸ng t¹o vµ t¸o b¹o còng nh­ ch÷ tÝn trong kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp Cana®a quen lµm ¨n lín vµ rÊt thùc tÕ nªn viÖc coi träng uy tÝn lµ hÕt søc quan träng. Muèn vËy c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn cã nhiÒu nç lùc hoµn thiÖn m×nh h¬n ®Ó ®¸p øng nhu cÇu trong thùc tiÔn kinh doanh cô thÓ nh­: * C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i th­êng xuyªn ®Ò cao vÊn ®Ò chÊt l­îng, gi¸ c¶ vµ uy tÝn v× sù c¹nh tranh lu«n diÔn ra gay g¾t trªn thÞ tr­êng Cana®a. C¸c doanh nghiÖp ph¶i t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lÝ kiÓm tra chÊt l­îng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh­ gom hµng, ®æi míi c«ng nghÖ, ®Æc biÖt chó ý ®Õn vÊn ®Ò m«i tr­êng, vÖ sinh ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cã chó träng vµo nh÷ng mÆt hµng cã thÕ m¹nh. Nghiªn cøu ®Ó tËn dông nh÷ng lîi thÕ cña m×nh, nghiªn cøu c¸c tuyÕn vËn t¶i hîp lÝ ®Ó võa ®¶m b¶o chÊt l­îng trong vËn chuyÓn, võa gi¶m ®­îc chi phÝ l¹i võa ®¶m b¶o giao hµng ®óng h¹n. * T¨ng c­êng t×m hiÓu toµn diÖn vÒ thÞ tr­êng th«ng qua viÖc tham gia c¸c ®oµn kh¶o s¸t thÞ tr­êng, c¸c c«ng ty Cana®a lµm ¨n t¹i ViÖt Nam, c¸c tæ chøc ViÖt Nam ë Cana®a vµ cña Cana®a ë t¹i ViÖt Nam, c¸c ®èi t¸c ®· lµm ¨n víi Cana®a. * C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam xóc tiÕn t¹o c¬ së ®Ó cã nguån hµng cung cÊp lín vµ æn ®Þnh ®¸p øng nh÷ng hîp ®ång lín, tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc nhËp khÈu nh÷ng hµng ho¸, m¸y mãc cã gi¸ trÞ lín. §ång thêi t×m c¸ch chøng tá kh¶ n¨ng cung cÊp hµng hãa æn ®Þnh cña m×nh, t¹o ra sù tin t­ëng cña c¸c doanh nghiÖp Cana®a. * Xóc tiÕn sù cã mÆt cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ë Cana®a ®Ó t×m c¬ héi lµm ¨n vµ t×m hiÓu ®èi t¸c b»ng c¸ch tham gia c¸c cuéc tiÕp xóc, tham gia héi chî triÓn l·m, më v¨n phßng ®¹i lÝ, cöa hµng giíi thiÖu s¶n phÈm ë Cana®a, t¨ng c­êng c«ng t¸c th«ng tin nghiªn cøu thÞ tr­êng Cana®a. T¨ng c­êng t×m hiÓu thÞ hiÕu, tËp qu¸n tiªu dïng cña ng­êi d©n Cana®a vÒ mÉu m·, kiÓu d¸ng, mµu s¾c vµ sù ®a d¹ng cho c¸c tÇng líp x· héi. * TiÕp tôc t¨ng c­êng xuÊt khÈu sang Cana®a, tËp trung vµo nh÷ng mÆt hµng cã chªnh lÖch thuÕ suÊt thÊp vµ ViÖt Nam cã thÕ m¹nh. §ång thêi xóc tiÕn gia c«ng xuÊt khÈu cho phÝa ®èi t¸c Cana®a nh»m tËn dông nguån nh©n lùc vµ nguån nguyªn liÖu t¹i chç. *TËn dông nh÷ng nguån hç trî cña c¸c tæ chøc Cana®a ®Ó ph¸t triÓn h¬n n÷a ho¹t ®éng th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc. C¸c doanh nghiÖp chñ ®éng t×m kiÕm quan hÖ lµm ¨n, chó träng tíi yªu cÇu c¬ b¶n cña kinh tÕ thÞ tr­êng lµ lµm c¸i g× vµ lµm bao nhiªu. *Häc tËp kinh nghiÖm viÖc lµm, qu¶n lÝ n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cña ®éi ngò nh©n viªn. T×m hiÓu vµ lµm quen víi phong c¸ch lµm viÖc, giao dÞch cña ng­êi Cana®a, söa ch÷a nh÷ng khiÕm khuyÕt trong ®µm ph¸n ®ång thêi t×m nh÷ng kÏ hë cña ®èi t¸c ®Ó n¾m thÕ chñ ®éng. * T×m hiÓu ho¹t ®éng cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, ®Æc biÖt lµ Trung Quèc vÒ ®Æc ®iÓm s¶n phÈm, gi¸ c¶ ®Ó cã chiÕn l­îc kinh doanh ®óng ®¾n. §ång thêi häc hái ë hä nh÷ng kinh nghiÖm vÒ kinh doanh vµ s¶n xuÊt ®Ó rót ra nh÷ng bµi häc vµ tr¸nh ®­îc nh÷ng vÊp v¸p khi x©m nhËp vµo mét thÞ tr­êng míi vµ rÊt khã tÝnh. * Nghiªn cøu c¸c chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i, c¸c biÖn ph¸p qu¶n lÝ phi thuÕ quan vÒ m«i tr­êng, kÜ thuËt…cña Cana®a, t×m c¸ch ®µm ph¸n vÒ h¹n ng¹ch mét sè mÆt hµng ViÖt Nam cã thÕ m¹nh mµ Cana®a l¹i qu¶n lÝ chÆt chÏ ®Ó xóc tiÕn xuÊt khÈu nh c¸c hµng may mÆc, giµy dÐp… Trong thùc tÕ nh÷ng gi¶i ph¸p nµy ®­îc thùc hiÖn nh­ thÕ nµo ®Ó ®em l¹i hiÖu qu¶ tèt nhÊt cho viÖc thóc ®Èy quan hÖ th­¬ng m¹i lµ ®Òu phô thuéc vµo Nhµ n­íc vµ chÝnh s¸ch c¸c doanh nghiÖp. Tuy nhiªn víi chñ tr­¬ng cña Nhµ n­íc quyÕt t©m thùc hiÖn ®æi míi nÒn kinh tÕ, chuyÓn m¹nh sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hoµn chØnh, tËp trung s¶n xuÊt h­íng vµo xuÊt khÈu thay thÕ nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng cã hiÖu qu¶ cïng víi nh÷ng cè g¾ng cña c¸c doanh nghiÖp trong viÖc xóc tiÕn t×m hiÓu, nghiªn cøu thÞ tr­êng míi nµy, chóng ta cã thÓ tin t­ëng vµo triÓn väng ph¸t triÓn kinh tÕ th­¬ng m¹i tèt ®Ñp gi÷a ViÖt Nam víi c¸c n­íc nãi chung vµ víi Cana®a nãi riªng. Vµ khi ®ã nÒn t¶ng ®· æn ®Þnh th× c¸c quan hÖ kh¸c nh­ chÝnh trÞ, ngo¹i giao, v¨n ho¸, nghÖ thuËt còng sÏ ph¸t triÓn nhanh chãng. KÕt luËn Trong nh÷ng n¨m qua, tr¶i qua kh«ng Ýt khã kh¨n thö th¸ch, quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Cana®a ngµy cµng cã nh÷ng khëi s¾c, kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ vµ tÇm quan träng cña mèi quan hÖ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung vµ th­¬ng m¹i ViÖt Nam nãi riªng. Cana®a lµ mét thÞ tr­êng tiÒm n¨ng ®Çy høa hÑn víi kh¶ n¨ng tiªu thô lín trªn thÕ giíi vµ nhu cÇu rÊt ®a d¹ng vµ phong phó vÒ hµng ho¸ nh­ng lµ thÞ tr­êng ®ßi hái yªu cÇu chÊt l­îng cao, ®iÒu kiÖn th­¬ng m¹i nghiªm ngÆt vµ ®­îc b¶o vÖ ®Æc biÖt. Do ®ã ®Ó t¨ng c­êng th­¬ng m¹i víi Cana®a, ViÖt Nam ph¶i nhanh chãng ph©n tÝch l¹i néi lùc cña m×nh, ®Ò ra nh÷ng ®Þnh h­íng tr­íc m¾t vµ l©u dµi ®Ó tõ ®ã x©y dùng nh÷ng b­íc ®i ®óng ®¾n. Bµi viÕt nµy ®· ®­a ra c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi sù ph¸t triÓn ngo¹i th­¬ng cña Cana®a vµ cho thÊy thùc tr¹ng quan hÖ ngo¹i th­¬ng cña Cana®a vµ ViÖt Nam, ®Æc biÖt ®· ®Ò cËp ®Õn mét sè tån t¹i c¶n trë sù ph¸t triÓn quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam -Cana®a ; tõ ®ã ®Ò ra nh÷ng kiÕn nghÞ nh»m ®Èy m¹nh mèi quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a hai phÝa. Quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Cana®a ®ang chuyÓn sang mét thêi k× míi g¾n liÒn víi nh÷ng chuyÓn biÕn kinh tÕ cña ViÖt Nam, Cana®a vµ sù biÕn ®éng vÒ kinh tÕ chÝnh trÞ, x· héi khã l­êng trªn thÕ giíi. TriÓn väng cña mèi quan hÖ nµy phô thuéc rÊt lín vµo sù tÝch cùc chñ ®éng vµ linh ho¹t tõ phÝa Nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp ViÖt Nam vµ sù kh«ng ngõng ®æi míi, hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch, c«ng cô th­¬ng m¹i nh»m ph¸t huy søc m¹nh néi lùc, tËn dông tèi ®a c¸c thuËn lîi vµ gi¶m thiÓu c¸c khã kh¨n trong qu¸ tr×nh th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Cana®a. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o S¸ch chuyªn kh¶o: 1. Niªn gi¸m thèng kª 1999 2. NguyÔn C«ng NghiÖp, Hoµng Th¸i S¬n-Kinh tÕ tµi chÝnh thÕ giíi 1970-2000 3. Lª V¨n Sang chñ biªn, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ néi 1998 - Kinh tÕ ch©u ¸-Th¸i B×nh D­¬ng. 4. Trung t©m KHXH vµ nh©n v¨n quèc gia. Trung t©m B¾c Mü1975-Cana®a søc m¹nh tiÒm Èn. 5. NguyÔn Xu©n Th¾ng NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ néi 1999-ViÖt Nam vµ c¸c n­íc Ch©u ¸-Th¸i B×nh D­¬ng. C¸c quan hÖ kinh tÕ hiÖn nay vµ triÓn väng 6 Bé th­¬ng m¹i vµ côc xóc tiÕn th­¬ng m¹i 2000-Giíi thiÖu thÞ tr­êng n­íc ngoµi. B¸o, t¹p chÝ: 1.T¹p chÝ Ngo¹i Th­¬ng : sè 25 n¨m 2003, sè 23 n¨m 2003, sè 14 n¨m 2003, sè 21 n¨m 2003. 2.Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt NAM ra ngµy 1/10/03 3. Ch©u Mü ngµy nay: sè 9-2002; sè 7-2002; sè5-2003; Internet: www.mofa.gov.vn; www.mot.gov.vn; www.vcci.com.vn; www.vcci.com.vn; www.ccra-adrc.gc.ca/customs; www.dfait-maeci.gc.ca; www.dfait-maeci.gc.ca; www.laws.justice.gc.ca/; www.inspection.gc.ca; www.inspection.gc.ca; www.strategÝ.ic.gc.ca; www.itpc.hochiminhcity.gov.vn/ttdnvn/nghiencuuttnn.htm C¸c tµi liÖu kh¸c: HiÖp ®Þnh vÒ Th­¬ng m¹i vµ MËu dÞch gi÷a ChÝnh phñ Céng hßa X· héi Chñ nghÜa ViÖt Nam vµ ChÝnh phñ Céng hßa Cana®a ký ngµy 13 th¸ng 11 n¨m 1995 t¹i Hµ Néi. Môc lôc Phô Lôc HiÖp ®Þnh vÒ Th­¬ng m¹i vµ MËu dÞchgi÷a ChÝnh phñ Céng hßa X· héi Chñ nghÜa ViÖt Nam vµ ChÝnh phñ Céng hßa Canada Toµn v¨n HiÖp ®Þnh ®­îc ký ngµy 13 th¸ng 11 n¨m 1995 t¹i Hµ Néi. ChÝnh phñ céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ ChÝnh phñ Canada (d­íi ®©y ®­îc gäi chung lµ "c¸c Bªn" vµ gäi riªng lµ "Bªn"). Tin t­ëng sù ph¸t triÓn th­¬ng m¹i song ph­¬ng vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô sÏ gãp phÇn n©ng cao sù hiÓu biÕt lÉn nhau vµ sù hîp t¸c gi÷a nh©n d©n ViÖt Nam vµ nh©n d©n Canada; Mong muèn ®Èy m¹nh vµ t¹o thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn th­¬ng m¹i vµ mËu dÞch gi÷a c¸c Bªn v× thuËn lîi chung; ý thøc r»ng quan hÖ th­¬ng m¹i vµ mËu dÞch lµ nh©n tè chÝnh trong quan hÖ song ph­¬ng gi÷a ViÖt Nam vµ Canada; C«ng nhËn r»ng viÖc c¬ cÊu l¹i nÒn kinh tÕ vµ chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam ®ang t¹o thªm kh¶ n¨ng më réng th­¬ng m¹i song ph­¬ng; ý thøc ®­îc vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ vµ th­¬ng m¹i hiÖn t¹i gi÷a c¸c Bªn; Ghi nhËn t­ c¸ch cña ViÖt Nam lµ quan s¸t viªn cña HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ Th­¬ng m¹i (GATT) vµ t­ c¸ch cña Canada lµ mét Bªn ký kÕt cña GATT; vµ Mong ®îi ViÖt Nam gia nhËp GATT theo nh÷ng ®iÒu kiÖn sÏ ®­îc tho¶ thuËn gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c Bªn ký kÕt cu¶ GATT. §· tho¶ thuËn nh­ sau: §iÒu 1:Môc tiªu Môc tiªu cña HiÖp ®Þnh, nh­ sÏ ®­îc cô thÓ ho¸ thªm trong c¸c ®iÒu kho¶n cña HiÖp ®Þnh, lµ nh»m: 1. ThiÕt lËp mét khu«n khæ c©n b»ng vÒ quyÒn vµ nghÜa vô vµ c¸c quy t¾c ®­îc ®«i bªn tho¶ thuËn ®Ó thùc hiÖn quan hÖ th­¬ng m¹i vµ mËu dÞch gi÷a ViÖt Nam vµ Canada. 2. §¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn vµ ®Èy m¹nh sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn mËu dÞch hai chiÒu gi÷a c¸c Bªn v× lîi Ých chung. 3. Hç trî cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ bÒn v÷ng cña c¸c Bªn vµ t¨ng c­êng hîp t¸c th­¬ng m¹i gi÷a c¸c bªn v× lîi Ých chung. §iÒu 2:§Þnh nghÜa T¸c nh©n: T¸c nh©n lµ mét c«ng d©n hoÆc mét c­ d©n th­êng tró l©u dµi cña mét Bªn, hoÆc mét thùc thÓ ®­îc lËp theo luËt hiÖn hµnh cña Bªn ®ã, hoÆc chñ yÕu hµnh nghÒ trong ph¹m vi cña Bªn ®ã. L·nh thæ: - §èi víi Canada "L·nh thæ" cã nghÜa lµ: l·nh thæ mµ trong ®ã luËt H¶i quan cña Canada ®­îc ¸p dông, bao gåm bÊt kú khu vùc nµo ngoµi l·nh h¶i cña Canada mµ trong ®ã theo luËt quèc tÕ vµ luËt trong n­íc m×nh, Canada ®­îc phÐp thùc thi c¸c quyÒn trªn thÒm lôc ®Þa, vïng tiÕp gi¸p vµ c¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn ë c¸c khu vùc ®ã, vµ - §èi víi ViÖt Nam, "L·nh thæ" cã nghÜa lµ: l·nh thæ mµ trong ®ã luËt H¶i quan cña ViÖt Nam ®­îc ¸p dông, bao gåm bÊt kú khu vùc nµo ngoµi l·nh h¶i cña ViÖt Nam mµ trong ®ã theo luËt quèc tÕ vµ luËt trong n­íc m×nh, ViÖt Nam ®­îc phÐp thùc thi c¸c quyÒn trªn thÒm lôc ®Þa, vïng tiÕp gi¸p vµ c¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn ë c¸c khu vùc ®ã. Hµng dÖt: C¸c lo¹i hµng dÖt lµ c¸c lo¹i cói, c¸c lo¹i sîi, c¸c lo¹i v¶i, hµng may s½n, hµng may mÆc vµ c¸c lo¹i s¶n phÈm chÕ t¹o b»ng c¸c nguyªn liÖu dÖt (tøc lµ c¸c s¶n phÈm mµ ®Æc tÝnh chñ yÕu cã thµnh dÖt) gåm: b«ng, len, x¬ nh©n t¹o hoÆc pha trén cña nh÷ng nguyªn liÖu trªn, trong ®ã tõng lo¹i mét hoÆc toµn bé nh÷ng lo¹i x¬ trªn kÕt hîp l¹i ®Òu ®Æc tr­ng cho hoÆc gi¸ trÞ chñ yÕu cña x¬, hoÆc n¨m m­¬i (50) phÇn tr¨m hoÆc h¬n, tÝnh theo träng l­îng, hoÆc m­êi b¶y (17) phÇn tr¨m hoÆc h¬n, tÝnh theo träng l­îng len cña s¶n phÈm ®ã hoÆc s¶n phÈm chÕ t¹o chñ yÕu b»ng x¬, sîi tæng hîp vµ nh©n t¹o, x¬ ®ay, phÕ, sîi ®¬n vµ ®a filament, còng nh­ c¸c s¶n phÈm dÖt lµm tõ x¬ thùc vËt, pha trén x¬ thùc vËt víi c¸c lo¹i x¬ nªu trªn vµ c¸c lo¹i pha trén cã thµnh phÇn t¬ t»m, mµ nh÷ng s¶n phÈm nµy trùc tiÕp c¹nh tranh víi c¸c hµng dÖt lµm tõ c¸c lo¹i x¬ nªu trªn vµ do vËy, tõng lo¹i mét hoÆc toµn bé c¸c lo¹i x¬ trªn kÕt hîp l¹i ®Æc tr­ng cho hoÆc gi¸ trÞ chñ yÕu cña x¬ hoÆc n¨m m­¬i (50) phÇn tr¨m hoÆc h¬n, tÝnh theo träng l­îng cña nh÷ng s¶n phÈm nµy. N­íc thø ba: "N­íc thø ba" cã nghÜa lµ bÊt cø n­íc nµo kh¸c ngoµi ViÖt Nam vµ Canada. Qu¸ c¶nh: "Qu¸ c¶nh" cã nghÜa lµ sù ®i qua l·nh thæ cña mét n­íc, cã hoÆc kh«ng cã chuyÓn t¶i, l­u kho, ph©n l« hoÆc thay ®æi ph­¬ng thøc hoÆc ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, khi sù qu¸ c¶nh ®ã chØ lµ mét phÇn cña toµn bé hµnh tr×nh b¾t ®Çu vµ kÕt thóc ngoµi biªn giíi cña quèc gia mµ sù l­u th«ng nãi trªn thùc hiÖn qua l·nh thæ quèc gia ®ã. §iÒu 3: §·i ngé tèi huÖ quèc 1. BÊt cø thuËn lîi, ­u ®·i, ®Æc quyÒn hoÆc miÔn trõ mµ mét trong c¸c Bªn dµnh cho bÊt kú s¶n phÈm nµo cã xuÊt xø hoÆc ®­îc göi tíi bÊt kú n­íc thø ba nµo kh¸c th× còng lËp tøc vµ kh«ng ®iÒu kiÖn ®­îc dµnh cho nh÷ng s¶n phÈm t­¬ng tù cã xuÊt xø ë, hoÆc ®­îc göi tíi l·nh thæ cña Bªn kia, ë nh÷ng lÜnh vùc sau ®©y: 2. ThuÕ quan vµ bÊt kú kho¶n thu nµo ®¸nh vµo hoÆc liªn quan ®Õn xuÊt nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm, hoÆc ®¸nh vµo viÖc chuyÓn tiÒn thanh to¸n quèc tÕ hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu; 3. Ph­¬ng thøc ®¸nh c¸c lo¹i thuÕ vµ c¸c kho¶n thu ®­îc ®Ò cËp trong môc (a) cña ®o¹n nµy; 4. Nh÷ng quy t¾c vµ thñ tôc liªn quan ®Õn xuÊt nhËp khÈu; 5. TÊt c¶ c¸c lo¹i thuÕ vµ kho¶n thu trong n­íc cã liªn quan tíi c¸c s¶n phÈm xuÊt nhËp khÈu; vµ 6. TÊt c¶ c¸c luËt ph¸p, thÓ lÖ vµ yªu cÇu cã ¶nh h­ëng tíi viÖc b¸n hµng, chµo hµng, mua hµng, chuyªn chë hoÆc kinh tiªu s¶n phÈm nhËp khÈu trong ph¹m vi l·nh thæ cña Bªn ®ã. 7. C¸c bªn kh«ng ®­îc ®­a ra hoÆc duy tr× bÊt cø sù ng¨n cÊm, hoÆc h¹n chÕ nµo, cho dï thùc hiÖn b»ng h×nh thøc h¹n ng¹ch, giÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu hoÆc c¸c biÖn ph¸p kh¸c, ®èi víi viÖc nhËp khÈu bÊt kú mÆt hµng nµo cña Bªn kia, hoÆc ®èi víi xuÊt khÈu hoÆc b¸n ®Õn xuÊt khÈu bÊt kú s¶n phÈm nµo sang l·nh thæ cña Bªn kia, trõ phi viÖc nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm t­¬ng tù cña tÊt c¶ c¸c n­íc thø ba, hoÆc xuÊt khÈu s¶n phÈm t­¬ng tù sang l·nh thæ tÊt c¶ c¸c n­íc thø ba còng ®Òu bÞ cÊm hoÆc h¹n chÕ nh­ vËy. 8. Mçi Bªn sÏ dµnh cho Bªn kia vµ c¸c t¸c nh©n cña Bªn kia sù ®èi xö thuËn lîi kh«ng kÐm sù ®èi xö cña m×nh dµnh cho bÊt kú n­íc thø ba nµo hoÆc t¸c nh©n cña bÊt kú n­íc thø ba nµo ë c¸c lÜnh vùc cã liªn quan ®Õn ph©n bæ ngo¹i hèi cho c¸c giao dÞch liªn quan ®Õn nhËp xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm vµ c¶ trong viÖc qu¶n lý c¸c quy chÕ ngo¹i hèi liªn quan ®Õn c¸c giao dÞch trªn. 9. C¸c quy ®Þnh vÒ ®·i ngé tèi huÖ quèc cña HiÖp ®Þnh nµy sÏ kh«ng ¸p dông cho nh÷ng thuËn lîi mµ mét trong c¸c Bªn hiÖn ®ang dµnh hoÆc sau nµy cã thÓ dµnh cho n­íc kh¸c do: 10. Lµ thµnh viªn cña mét liªn minh thuÕ quan hoÆc khu vùc mËu dÞch tù do mµ mét trong c¸c Bªn hiÖn lµ hoÆc sÏ trë thµnh mét Bªn ký kÕt; 11. Nh÷ng ­u ®·i vµ thuËn lîi dµnh cho c¸c n­íc thø ba kh¸c vµ ®­îc quyÒn h­ëng theo HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ Th­¬ng m¹i (GATT) hoÆc theo c¸c HiÖp ®Þnh quèc tÕ kh¸c phï hîp víi GATT. 12. Nh÷ng thuËn lîi mµ Canada dµnh cho c¸c n­íc vµ c¸c l·nh thæ h¶i ngo¹i phô thuéc cña c¸c n­íc nµy mµ hä ®­îc quyÒn h­ëng ­u ®·i thuÕ quan Anh (BPT); 13. Nh÷ng thuËn lîi dµnh cho c¸c n­íc thø ba trªn c¬ së cã ®i cã l¹i phï hîp víi HiÖp ®Þnh thµnh lËp Tæ chøc Th­¬ng m¹i ThÕ giíi vµ c¸c tho¶ thuËn tiÕp theo ®­îc ký theo khu«n khæ HiÖp ®Þnh ®ã. 14. Nh÷ng thuËn lîi mµ mét trong c¸c Bªn dµnh cho c¸c n­íc l¸ng giÒng nh»m t¹o thuËn lîi cho giao l­u biªn giíi. 15. Dï cã quy ®Þnh ë tiÓu môc 4(b) vµ (d), ­u ®·i mµ Canada dµnh cho c¸c n­íc thø ba vÒ bÊt cø vÊn ®Ò g× ghi trong c¸c tiÓu môc nµy, còng sÏ ®­îc dµnh cho ViÖt Nam. BÊt cø ­u ®·i vµ thuËn lîi nµo ghi trong c¸c tiÓu môc 4(b) vµ (d) cã thÓ cã t¸c ®éng xÊu tíi th­¬ng m¹i gi÷a c¸c Bªn th× theo yªu cÇu cña mét trong c¸c Bªn, sÏ ®­a ra tham kh¶o ý kiÕn theo ®iÒu 14. §iÒu 4: T¹o thuËn lîi cho Th­¬ng m¹i 1. C¸c Bªn sÏ gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp cña m×nh trong viÖc hîp t¸c vµ liªn doanh ®Ó s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn xuÊt khÈu sang c¸c n­íc thø ba v× lîi Ých chung. 2. VÒ nh÷ng hµng ho¸ mµ mÉu hµng nhËp vµo ®Ó tr­ng bµy t¹i héi chî, triÔn l·m, th× luËt ph¸p vµ thÓ lÖ cña n­íc tæ chøc héi chî, triÓn l·m Êy sÏ ®iÒu tiÕt: a. Mäi viÖc miÔn thuÕ h¶i quan hoÆc c¸c kho¶n thu t­¬ng tù kh¸c; vµ b. ViÖc ®­a vµo th­¬ng m¹i nh÷ng hµng ho¸ vµ mÉu hµng ®ã t¹i n­íc nhËp khÈu. 3. Phï hîp víi luËt ph¸p vµ quy chÕ hiÖn hµnh trªn l·nh thæ cña mçi Bªn, mçi Bªn sÏ t¹o thuËn lîi cho tù do qu¸ c¶nh s¶n phÈm cña Bªn kia qua l·nh thæ n­íc m×nh th«ng qua c¸c tuyÕn ®­êng ®· cã, thuËn tiÖn nhÊt cho qu¸ c¶nh quèc tÕ. Nh÷ng s¶n phÈm qu¸ c¶nh qua l·nh thæ cña mét Bªn vÉn n»m trong ph¹m vi kiÓm so¸t H¶i quan vµ kh«ng ®­a vµo th­¬ng m¹i cña Bªn ®ã, sÏ kh«ng ph¶i chÞu bÊt kú sù chËm trÔ hoÆc h¹n chÕ kh«ng cÇn thiÕt nµo vµ sÏ ®­îc miÔn c¸c lo¹i thuÕ nhËp khÈu, thuÕ vµ c¸c kho¶n thu kh¸c trõ phÝ vËn t¶i, chi phÝ hµnh chÝnh hoÆc dÞch vô liªn quan ®Õn qu¸ c¶nh. 4. VÒ tÊt c¶ c¸c kho¶n thu, thÓ lÖ vµ thñ tôc ¸p dông ®èi víi s¶n phÈm qu¸ c¶nh, mçi bªn sÏ dµnh cho s¶n phÈm cña Bªn kia qu¸ c¶nh qua l·nh thæ cña m×nh h­¬ngr ®·i ngé kh«ng kÐm thuËn lîi nh­ ®· dµnh cho s¶n phÈm cña bÊt kú n­íc thø ba nµo kh¸c cã hµng ho¸ qu¸ c¶nh qua l·nh thæ n­íc m×nh. 5. Mçi Bªn sÏ dµnh cho s¶n phÈm cña Bªn kia mµ s¶n phÈm ®ã cã qu¸ c¶nh qua l·nh thæ cña bÊt cø n­íc thø ba nµo, vÉn n»m trong sù kiÓm so¸t cña H¶i quan, kh«ng ®­a vµo th­¬ng m¹i cña n­íc thø ba ®ã, ®­îc h­ëng ®·i ngé kh«ng kÐm thuËn lîi so víi ®·i ngé dµnh cho nh÷ng s¶n phÈm vËn chuyÓn th¼ng tõ n­íc xuÊt xø t¬Ýi n­íc nhËp khÈu kh«ng cã qu¸ c¶nh qua l·nh thæ n­íc thø ba. 6. §Ó ch¾c ch¾n h¬n, nh÷ng ®iÒu ghi trong c¸c môc tõ 3 tíi 5 kh«ng ng¨n c¶n mçi Bªn ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p ®èi xö víi s¶n phÈm cña c¸c n­íc thø ba qu¸ c¶nh l·nh thæ m×nh. §iÒu 5- C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc 1. Mçi bªn cam kÕt r»ng, nÕu thiÕt lËp hoÆc duy tr× mét doanh nghiÖp nhµ n­íc dï ®Æt t¹i ®©u, hoÆc dï trªn danh nghÜa, hay thùc tÕ dµnh cho bÊt cø doanh nghiÖp nµo sù ®éc quyÒn hay ®Æc quyÒn, th× doanh nghiÖp ®ã trong ho¹t ®éng mua vµ b¸n cña m×nh liªn quan ®Õn xuÊt hay nhËp khÈu còng ph¶i ho¹t ®éng phï hîp víi nh÷ng nguyªn t¾c chung miªu t¶ trong HiÖp ®Þnh nµy lµ kh«ng ph©n biÖt ®èi xö b»ng c¸c biÖn ph¸p cña chÝnh phñ cã ¶nh h­ëng tíi xuÊt hoÆc nhËp khÈu cña t­ nh©n. §Ó ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã, c¸c doanh nghiÖp nµy sÏ thùc hiÖn viÖc mua vµ b¸n chØ c¨n cø vµo nh÷ng tÝnh to¸n th­¬ng m¹i gåm gi¸ c¶, chÊt l­îng, kh¶ n¨ng cung øng, kh¶ n¨ng tiÕp thÞ, vËn t¶i vµ c¸c ®iÒu kiÖn mua b¸n kh¸c, vµ sÏ dµnh cho c¸c doanh nghiÖp cña Bªn kia ®Çy ®ñ c¬ héi phï hîp víi quy ®Þnh cña luËt ph¸p vµ thÓ lÖ trong n­íc m×nh vµ phï hîp víi th«ng lÖ th­¬ng m¹i ®Ó hä cã thÓ tham gia c¹nh tranh trong c¸c th­¬ng vô mua vµ b¸n ®ã. 2. Nh÷ng qui ®Þnh trong môc1 kh«ng ¸p dông ®èi víi viÖc nhËp khÈu nh÷ng s¶n phÈm ®Ó chÝnh phñ sö dông ngay, hoÆc môc ®Ých cuèi cïng lµ ®Ó chÝnh phñ sö dông mµ kh«ng b¸n l¹i hoÆc kh«ng dïng ®Ó s¶n xuÊt hµng ®Ó b¸n. §iÒu 6- Nh÷ng t¸c nghiÖp g©y ph­¬ng h¹i cho th­¬ng m¹i 1. Kh«ng cã bÊt cø ®iÓm nµo trong HiÖp ®Þnh nµy g©y tæn h¹i hoÆc h¹n chÕ quyÒn cña mçi Bªn ®­a thµnh luËt vµ thi hµnh c¸c luËt ph¸p vµ thÓ lÖ. a. Phï hîp víi nh÷ng yªu cÇu cña §iÒu kho¶n VI cña GATT vµ c¸c luËt liªn quan hoÆc c¸c tho¶ thuËn sau nµy ký trong khu«n khæ GATT; hoÆc b. ¸p dông cho c¸c s¶n phÈm nhËp khÈu víi khèi l­îng t¨ng vµ víi nh÷ng ®iÒu kiÖn g©y hoÆc ®e do¹ g©y tæn th­¬ng nghiªm träng cho c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc lµm nh÷ng mÆt hµng t­¬ng tù hoÆc nh÷ng mÆt hµng c¹nh tranh trùc tiÕp víi c¸c s¶n phÈm ®ã. 2. Trong thêi gian cµng sím cµng tèt sau khi ®Ò nghÞ tiÕn hµnh ®iÒu tra ®­îc c¸c nhµ chøc tr¸ch cña mét bªn chÊp nhËn, phï hîp víi luËt lÖ hoÆc thÓ lÖ ®Ò cËp ë ®o¹n 1 nãi trªn, vµ trong bÊt cø tr­êng hîp nµo khi tiÕn hµnh ®iÒu tra, Bªn kia sÏ ®­îc t¹o ®Çy ®ñ c¬ héi ®Ó tiÕn hµnh hiÖp th­¬ng nh»m x¸c minh râ sù viÖc vµ ®¹t ®­îc gi¶i ph¸p tho¶ thuËn chung. H¬n n÷a, trong suèt qu¸ tr×nh ®iÒu tra, Bªn kia vÉn sÏ ®­îc dµnh ®Çy ®ñ c¬ héi ®Ó tiÕp tôc hiÖp th­¬ng, nh»m x¸c minh râ t×nh h×nh thùc tÕ vµ ®¹t ®­îc mét gi¶i ph¸p mµ hai bªn cïng tho¶ thuËn. 3. Bªn ®Ò xuÊt ®iÒu tra hoÆc ®ang tiÕn hµnh ®iÒu tra, nÕu cã yªu cÇu, sÏ cho phÐp tiÕp cËn nh÷ng chøng cø vµ t­ liÖu kh«ng bÝ mËt ®Ó sö dông vµo môc ®Ých khëi sù hoÆc tiÕn hµnh ®iÒu tra. 4. Mçi Bªn ®¶m b¶o r»ng nh÷ng luËt ph¸p vµ thÓ lÖ cña m×nh, nh­ nªu trong ®o¹n, ®Òu rµnh m¹ch râ rµng vµ dµnh cho Bªn bÞ ¶nh h­ëng cã c¬ héi tr×nh bµy quan ®iÓm cña m×nh. Nh÷ng luËt ph¸p vµ thÓ lÖ ®ã sÏ kh«ng ®­îc ¸p dông ®Ó g©y ph©n biÖt ®èi xö mét c¸ch ®éc ®o¸n hoÆc kh«ng hîp lý gi÷a nh÷ng s¶n phÈm cña Bªn kia vµ nh÷ng s¶n phÈm cña bÊt kú n­íc thø ba nµo. 5. Nh÷ng nghÜa vô ghi tõ ®o¹n 2 ®Õn ®o¹n 4 sÏ ¸p dông víi ViÖt Nam vµo thêi ®iÓm ViÖt Nam thùc thi luËt ph¸p vµ thÓ lÖ liªn quan ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò ghi trong ®o¹n 1. §iÒu 7- Sù th«ng suèt vÒ th«ng tin 1. Mçi Bªn sÏ kÞp thêi c«ng bè tÊt c¶ c¸c luËt lÖ vµ quy chÕ cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng mËu dÞch bao gåm c¶ th­¬ng m¹i, ®Çu t­, thuÕ, ng©n hµng, b¶o hiÓm, c¸c dÞch vô tµi chÝnh, vËn t¶i vµ lao ®éng. 2. Mçi Bªn sÏ dµnh cho nh÷ng t¸c nh©n cã quan t©m cña Bªn kia ®­îc tiÕp xóc víi c¸c d÷ liÖu ®· l­u hµnh, kh«ng ph¶i lµ d÷ liÖu bÝ mËt, kh«ng ph¶i lµ d÷ liÖu thuéc së h÷u riªng vÒ t×nh h×nh kinh tÕ quèc d©n vµ t×nh h×nh tõng ngµnh c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, hµng ho¸, hoÆc dÞch vô cô thÓ, bao gåm c¶ d÷ liÖu vÒ ngo¹i th­¬ng vµ ®Çu t­. §iÒu 8- DÞch vô C¸c Bªn sÏ tiÕn hµnh tham kh¶o ý kiÕn nh»m më réng ph¹m vi cña HiÖp ®Þnh nµy ®Ó ®­a thªm vµo HiÖp ®Þnh c¶ phÇn th­¬ng m¹i dÞch vô phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c ®a biªn trong HiÖp ®Þnh chung vÒ th­¬ng m¹i dÞch vô. §iÒu 9 – Tµu bu«n vµ hµng ho¸ chë b»ng ®­êng biÓn 1. Trong l­u th«ng quèc tÕ, c¸c tµu bu«n cña mçi Bªn, c¸c tµu bu«n do t¸c nh©n cña mçi Bªn thuª vµ hµng ho¸ cña c¸c tµu ®ã, trong suèt thêi gian cËp c¶ng, l­u ®Ëu vµ rêi c¸c c¶ng biÓn mµ Bªn kia cho phÐp tµu bu«n n­íc ngoµi ra vµo, sÏ ®­îc h­ëng sù ®èi xö, mµ m×nh ®· dµnh cho n­íc ®­îc ­u ®·i tèi huÖ quèc, bao gåm c¶ viÖc tiÕp cËn c¸c dÞch vô cña c¶ng. C¸c Bªn tho¶ thuËn r»ng bÊt cø dµn xÕp nµo gi÷a Canada vµ Hîp chñng quèc Hoa kú vÒ vÊn ®Ò hoa tiªu sÏ kh«ng cã quyÒn ¸p dông nh÷ng quy ®Þnh ë ®o¹n nµy. 2. §èi víi c¸c s¶n phÈm ®­îc chuyªn chë gi÷a ViÖt Nam vµ Canada kh«ng Bªn nµo ®­a ra hoÆc duy tr×: a. BÊt cø biÖn ph¸p ph©n biÖt ®èi xö nµo trong lÜnh vùc tiÕp thÞ c¸c dÞch vô, trong lÜnh vùc t×m nguån hµng chuyªn chë, vµ trong lÜnh vùc chuyÓn tiÒn thanh to¸n cã liªn quan ®Õn tµu bu«n cña Bªn kia, hoÆc c¸c tµu bu«n do t¸c nh©n cña phÝa Bªn kia thuª; hoÆc b. BÊt cø c¸c biÖn ph¸p ph©n biÖt ®èi xö nµo ®èi víi luång hµng chuyªn chë b»ng ®­êng biÓn qua c¸c bÕn c¶ng tiÕp nhËn hµng ®­êng biÓn, hoÆc ®èi víi viÖc sö dông c¸c bÕn c¶ng ®ã. 3. Trªn c¬ së cã ®i cã l¹i, mçi Bªn sÏ t¹o thuËn lîi cho phÝa bªn kia ®­îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng ë l·nh thæ n­íc m×nh c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn cña c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i biÓn. C¸c Bªn thõa nhËn r»ng c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i biÓn c¶ ë ViÖt Nam vµ Canada ®Òu cã së h÷u chñ hoÆc khai th¸c c¸c con tµu cã ®¨ng ký hoÆc cña ViÖt Nam hoÆc cña Canada hoÆc cña n­íc ngoµi. §iÒu 10- C¸c ®iÒu kiÖn thanh to¸n 1. Tu©n thñ luËt ph¸p vµ qui chÕ cã hiÖu lùc ë ViÖt Nam vµ Canada, mäi kho¶n thanh to¸n trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc sÏ ®­îc thùc hiÖn theo c¸c ®iÒu kiÖn mµ c¸c bªn tham gia hîp ®ång th­¬ng m¹i ®ã tho¶ thuËn. 2. Kh«ng Bªn nµo ®­îc ®ßi hái c¸c t¸c nh©n thuéc quyÒn tµi ph¸n cña n­íc m×nh ph¶i tham gia vµo c¸c giao dÞch hµng ®æi hµng hoÆc bu«n b¸n bï trõ nh­ lµ mét ®iÒu kiÖn cña mËu dÞch song ph­¬ng gi­· ViÖt Nam vµ Canada. §iÒu 11 – Tµi chÝnh cã liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i C¸c Bªn sÏ khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn dÏ dµng cho viÖc thiÕt lËp mèi quan hÖ gi÷a C«ng ty ph¸t triÓn xuÊt khÈu cña Canada, hoÆc mét tæ chøc hay c¸c tæ chøc kÕ thõa nã, víi Ng©n hµng Trung ­¬ng ViÖt Nam, hoÆc mét tæ chøc cña ViÖt Nam vµ ®­îc phÝa ViÖt Nam chØ ®Þnh, cã thÓ chÊp nhËn ®­îc, vµ cã ho¹t ®éng víi ®Çy ®ñ lßng trung thµnh vµ uy tÝn vÒ mÆt tµi trî cho kinh doanh bu«n b¸n c¸c t­ liÖu s¶n xuÊt, c¸c dÞch vô vµ hµng ho¸, dùa trªn sù ®¸nh gi¸ hîp lý vÒ rñi ro th­¬ng m¹i vµ khi thÝch hîp, th× c¨n cø vµo sù ®¶m b¶o cña Nhµ n­íc vÒ nh÷ng rñi ro ®ã. §iÒu 12 – LuËt ¸p dông cho c¸c hîp ®ång vµ viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp th­¬ng m¹i 1. Kh«ng Bªn nµo ®­îc can thiÖp vµo quyÒn tù do cña c¸c t¸c nh©n thuéc quyÒn tµi ph¸n cña n­íc m×nh, ®Ó tho¶ thuËn víi t¸c nh©n cña Bªn kia vÒ viÖc chän luËt ®iÒu tiÕt viÖc ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång cña hä. 2. C¸c t¸c nh©n ViÖt Nam vµ c¸c t¸c nh©n Canada cã thÓ tho¶ thuËn gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp ph¸t sinh trong c¸c dÞch vô th­¬ng m¹i b»ng träng tµi. 3. Nh÷ng t¸c nh©n nh­ vËy, khi cã dÝnh lÝu vµo c¸c tranh chÊp ph¸t sinh trong c¸c giao dÞch th­¬ng m¹i riªng cña hä, cã thÓ tho¶ thuËn vÒ träng tµi phï hîp víi c¸c quy t¾c träng tµi cña Uû ban vÒ LuËt th­¬ng m¹i quèc tÕ(UNCITRAL), ®· ®­îc th«ng qua n¨m 1976. 4. Kh«ng cã ®iÓm nµo trong HiÖp ®Þnh nµy ®­îc t×m c¸ch gi¶i thÝch nh»m c¶n trë, vµ còng kh«ng Bªn nµo ®­îc ng¨n c¶n c¸c Bªn tham gia c¸c giao dÞch th­¬ng m¹i tho¶ thuËn vÒ bÊt cø h×nh thøc träng tµi nµo kh¸c ®Ó gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp th­¬ng m¹i mµ h×nh thøc ®ã c¸c bªn ®Òu thÝch sö dông h¬n, vµ theo quan ®iÓm cña hä, h×nh thøc Êy ®¸p øng tèt nhÊt nh÷ng yªu cÇu vÒ kinh doanh cña m×nh. 5. C¸c t¸c nh©n ViÖt Nam vµ Canada sÏ ®­îc tiÕp xóc víi toµ ¸n cña Bªn kia trªn c¬ së b×nh ®¼ng nh­ nh÷ng t¸c nh©n cña bÊt cø n­íc thø ba nµo. §iÒu 13 – C¸c ngo¹i lÖ 1. Nh÷ng quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh nµy sÏ kh«ng giíi h¹n quyÒn cña mçi Bªn cã mäi hµnh ®éng b¶o vÖ c¸c lîi Ých an ninh quèc gia cña m×nh. 2. Tu©n thñ yªu cÇu lµ nh÷ng biÖn ph¸p d­íi ®©y kh«ng ®­îc ¸p dông ®Ó t×m c¸ch t¹o ra c¸c ph­¬ng tiÖn nh»m ph©n biÖt ®èi xö mét c¸ch ®éc ®o¸n hoÆc kh«ng hîp lý c«ng b»ng gi÷a c¸c n­íc cã cïng ®iÒu kiÖn nh­ nhau, hoÆc t¹o ra sù h¹n chÕ tr¸ h×nh ®èi víi th­¬ng m¹i quèc tÕ, kh«ng cã ®iÓm nµo trong HiÖp ®Þnh nµy ®­îc gi¶i thÝch lµ ®Ó cÊm c¸c Bªn ¸p dông, hoÆc t¨ng c­êng hiÖu lùc nh÷ng biÖn ph¸p : a. CÇn thiÕt ®Ó b¶o vÖ ®¹o ®øc x· héi b. CÇn thiÕt ®Ó b¶o vÖ søc khoÎ hoÆc cuéc sèng cña con ng­êi, cña ®éng hoÆc thùc vËt; c. Cã liªn quan ®Õn viÖc nhËp khÈu hoÆc xuÊt khÈu vµng, b¹c; d. CÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o tu©n thñ nh÷ng luËt ph¸p hoÆc quy t¾c mµ chóng kh«ng ph¶i lµ kh«ng phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh nµy. e. Cã liªn quan ®Õn c¸c s¶n phÈm cã ®­îc do lao ®éng cña tï nh©n. f. §­îc ¸p ®Æt ®Ó b¶o vÖ tµi s¶n quèc gia cã gi¸ trÞ vÒ nghÖ thuËt, lÞch sö hoÆc kh¶o cæ; hoÆc g. BiÖn ph¸p cã liªn quan tíi viÖc b¶o tån nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn bÞ c¹n kiÖt nÕu c¸c biÖn ph¸p nh­ vËy ®­îc ¸p dông g¾n víi viÖc h¹n chÕ tiªu thô vµ s¶n xuÊt trong n­íc. 3. C¸c s¶n phÈm dÖt kh«ng chÞu sù ®iÒu tiÕt cña c¸c quy ®Þnh trong ®o¹n 1 vµ 2 - §iÒu kho¶n III vµ tiÓu môc 1(b) cña ®iÒu kho¶n VI. Trong tr­êng hîp v¨n b¶n tho¶ thuËn hoÆc dµn xÕp vÒ nh÷ng s¶n phÈm hµng dÖt nµo ®ã cßn cã hiÖu lùc gi÷a c¸c Bªn th× miÔn trõ nµy sÏ chØ ¸p dông cho nh÷ng s¶n phÈm dÖt mµ v¨n b¶n tho¶ thuËn hoÆc dµn xÕp ®ã ®iÒu tiÕt. §iÒu 14 – Tham kh¶o ý kiÕn 1. C¸c Bªn sÏ th­êng tham kh¶o ý kiÕn nhau vÒ viÖc thùc hiÖn HiÖp ®Þnh nµy hoÆc vÒ bÊt cø quy ®Þnh nµo cña HiÖp ®Þnh nµy. 2. Néi dung ®­a ra gi¶i quyÕt t¹i c¸c cuéc tham kh¶o ý kiÕn tiÕn hµnh chiÓu theo quy ®Þnh ë ®o¹n 1 sÏ lµ: a. Xem xÐt l¹i kh¶ n¨ng më réng HiÖp ®Þnh nµy. b. Xem xÐt c¸c vÊn ®Ò ¶nh h­ëng ®Õn th­¬ng m¹i vµ mËu dÞch gi÷a ViÖt Nam vµ Canada. c. Trao ®æi th«ng tin vµ quan ®iÓm vÒ c¸c vÊn ®Ò cã thÓ t¸c ®éng xÊu tíi møc ®é ph¸t triÓn th­¬ng m¹i hiÖn t¹i hoÆc t­¬ng lai cña mçi Bªn. d. Xem xÐt l¹i c¸c vÊn ®Ò vÒ th­¬ng m¹i ®a ph­¬ng mµ hai Bªn cïng quan t©m, vµ e. KiÓm ®iÓm l¹i nh÷ng tiÕn bé trong viÖc më réng mËu dÞch song ph­¬ng vµ xem xÐt khi thÝch hîp, c¸c ®Ò nghÞ nh»m khuyÕn khÝch sù t¨ng tr­ëng h¬n n÷a vÒ th­¬ng m¹i hoÆc ®Ó kh¾c phôc nh÷ng c¶n trë ®èi víi sù t¨ng tr­ëng ®ã. 3. C¸c cuéc tham kh¶o ý kiÕn theo ®iÒu kho¶n nµy cã thÓ ®­îc ®Æt ra theo yªu cÇu cña mçi Bªn b»ng th«ng b¸o hîp lý cho phÝa Bªn kia biÕt. 4. §Þa ®iÓm häp ®­îc tæ chøc theo §iÒu kho¶n nµy sÏ ®­îc lu©n phiªn gi÷a ViÖt Nam vµ Canada trõ phi c¸c Bªn cã tho¶ thuËn kh¸c. Mét ®¹i diÖn cña mçi Bªn sÏ dÉn ®Çu ®oµn cña Bªn m×nh ®i dù c¸c cuéc häp nh­ vËy. Mçi phiªn häp sÏ do ®¹i diÖn cña n­íc chñ nhµ chñ to¹. 5. C¸c Bªn cè g¾ng gi¶i quyÕt qua con ®­êng ngo¹i giao mäi tranh chÊp ph¸t sinh vÒ viÖc gi¶i thÝch hoÆc ¸p dông bÊt cø ®iÒu kho¶n nµo cña HiÖp ®Þnh nµy. §iÒu 15 – HiÖu lùc, thêi h¹n vµ kÕt thóc 1. §Ó lµm cho HiÖp ®Þnh nµy cã hiÖu lùc, c¸c Bªn sÏ th«ng b¸o cho nhau, b»ng trao ®æi c«ng hµm, r»ng c¸c yªu cÇu ph¸p lý cña m×nh ®· ®­îc hoµn tÊt. HiÖp ®Þnh nµy sÏ cã hiÖu lùc tõ ngµy trao ®æi c«ng hµm hoÆc trong tr­êng hîp viÖc trao ®æi c«ng hµm kh«ng diÔn ra cïng ngµy, HiÖp ®Þnh nµy sÏ cã hiÖu lùc tõ ngµy ghi trong c«ng hµm sau cïng. 2. HiÖp ®Þnh nµy sÏ vÉn cßn hiÖu lùc trõ phi mét Bªn göi cho Bªn kia th«ng b¸o trong vßng s¸u th¸ng ®Ó kÕt thóc HiÖp ®Þnh. NÕu HiÖp ®Þnh nµy ®­îc kÕt thóc, c¶ hai Bªn sÏ t×m c¸ch tíi møc cã thÓ ®­îc, ®Ó gi¶m tèi ®a sù gi¸n ®o¹n cã thÓ x¶y ra ®èi víi quan hÖ th­¬ng m¹i hai n­íc. 3. QuyÒn vµ nghÜa vô ph¸t sinh trong hîp ®ång ®­îc ký kÕt gi÷a t¸c nh©n cña c¸c Bªn sÏ chØ lµ tr¸ch nhiÖm cña nh÷ng t¸c nh©n ®ã. ViÖc kÕt thóc HiÖp ®Þnh nµy sÏ kh«ng ¶nh h­ëng tíi viÖc hoµn thµnh c¸c nghÜa vô hoÆc cam kÕt ph¸t sinh trong c¸c hîp ®ång ®­îc ký kÕt trong thêi gian HiÖp ®Þnh nµy cã hiÖu lùc. 4. Kh«ng cã bÊt cø ®iÒu kho¶n nµo trong HiÖp ®Þnh ®­îc v­ît qu¸ hoÆc thay ®æi c¸c tho¶ thuËn ®· cã hiÖu lùc gi÷a c¸c Bªn, trõ phi cã qui ®Þnh râ rµng trong hiÖp ®Þnh. 5. Trong bÊt kú thêi gian nµo khi HiÖp ®Þnh nµy cßn hiÖu lùc, c¸c Bªn cã thÓ ®­a ®Ò nghÞ b»ng v¨n b¶n ®Ó söa ®æi HiÖp ®Þnh vµ Bªn kia ph¶i tr¶ lêi trong vßng 90 ngµy kÓ tõ khi nhËn ®­îc th«ng b¸o ®ã. C¸c ®iÒu cña HiÖp ®Þnh nµy cã thÓ ®­îc söa ®æi víi sù nhÊt trÝ cña c¶ hai Bªn b»ng v¨n b¶n khi ®­îc chuÈn y theo ®óng c¸c thñ tôc ph¸p lý së t¹i cña c¸c Bªn. §Ó lµm b»ng, nh÷ng ng­êi ký tªn d­íi ®©y, ®­îc uû quyÒn hîp lÖ ®· ký HiÖp ®Þnh nµy. Lµm t¹i Hµ Néi, ngµy 13 th¸ng 11 n¨m 1995 thµnh 2 b¶n, b»ng tiÕng ViÖt, tiÕng Anh, tiÕng Ph¸p, c¸c b¶n ®Òu cã gi¸ trÞ ngang nhau.