Khóa luận Cộng hoà Nam Phi, giải pháp phát triển cho quan hệ kinh tế – thương mại giữa Việt Nam và Cộng hoà Nam Phi trong thời gian tới

§©y thùc sù lµ yÕu tè bÊt lîi, c¶n trë ho¹t ®éng th«ng th­¬ng. Trong thêi gian tíi, n­íc ta cÇn xem xÐt ký kÕt víi Céng hoµ Nam Phi c¸c hiÖp ®Þnh hîp t¸c vÒ hµng kh«ng, hµng h¶i, t×m c¸ch rót ng¾n con ®­êng chuyªn chë tõ n­íc ta sang Nam Phi, víi môc tiªu cao nhÊt lµ gi¶m chi phÝ vµ thêi gian chuyªn chë. Ngoµi ra, cÇn tæ chøc vµ ph¸t huy hiÖu qu¶ c¸c ngµnh dÞch vô phô trî trong ho¹t ®éng vËn t¶i nh­ tæ chøc vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc, giao nhËn ®­êng biÓn, giao nhËn ®­êng hµng kh«ng, ®¹i lý hµng h¶i, dÞch vô tiÕp vËn (logistic) vµ chuyÓn ph¸t nhanh, vËn chuyÓn hµng qu¸ c¶nh. 8.2. §Çu t­ : Thùc tÕ nh÷ng n¨m 90 cho thÊy ho¹t ®éng ®Çu t­ gi÷a ViÖt Nam vµ Céng hoµ Nam Phi cßn rÊt kÐm ph¸t triÓn. N­íc ta vÉn ch­a thu hót ®­îc ®Çu t­ tõ mét sè n­íc cã tiÒm lùc kinh tÕ t­¬ng ®èi m¹nh cña Nam Phi. §Æc biÖt lµ viÖc chó träng ®Õn c¸c c«ng ty cña Céng hoµ Nam Phi, ®­îc coi lµ kh«ng thua kÐm c¸c c«ng ty Ch©u ¢u vÒ vèn, c«ng nghÖ vµ tr×nh ®é qu¶n lý vµ còng ®ang rÊt quan t©m ®Õn thÞ tr­êng Ch©u ¸. Ch¼ng h¹n, ®Õn n¨m 2003 Trung Quèc ®· thu hót ®­îc 300 triÖu USD ®Çu t­ tõ Nam Phi, víi trªn tæng sè h¬n 70 dù ¸n. V× vËy c«ng t¸c thu hót ®Çu t­ vµo ViÖt Nam tõ céng hoµ Nam Phi cÇn ph¶i ®­îc ®Èy m¹nh h¬n n÷a trong thêi gian tíi, th«ng qua viÖc ký kÕt c¸c HiÖp ®Þnh khuyÕn khÝch vµ b¶o hé ®Çu t­, qu¶ng b¸ LuËt ®Çu t­ vµ c¬ héi ®Çu t­ ë ViÖt Nam t¹i n­íc nµy. H¬n n÷a, nÕu cã thÓ th× nªn dµnh cho c¸c nhµ ®Çu t­ Nam Phi mét sè ­u ®·i riªng vÒ chi phÝ thuª ®Êt, thuª nh©n c«ng, vÒ miÔn gi¶m thuÕ... Ngoµi ra cÇn cã ®Þnh h­íng ®Ó c¸c dù ¸n ®Çu t­ nµy s¶n xuÊt hµng ho¸ t¹i ViÖt Nam, sau ®ã xuÊt khÈu trë l¹i sang Nam Phi hoÆc cã thÓ t¸i xuÊt sang c¸c n­íc kh¸c ë Ch©u Phi, ®Æc biÖt lµ c¸c mÆt hµng n«ng s¶n, hµng tiªu dïng, m¸y mãc thiÕt bÞ... Bªn c¹nh ®ã, cÇn l­u ý mét ®iÒu kiÖn hÕt søc thuËn lîi vÒ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, thu hót ®Çu t­ cña Céng hoµ Nam Phi, kÌm theo nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng, ®Þa lý hÕt søc thuËn lîi. C¸c doanh nghiÖp cÇn biÕt tËn dông khai th¸c ®Çu t­ t¹i n­íc nµy, sau ®ã tiÕp tôc xuÊt khÈu sang c¸c n­íc l¸ng giÒng cña Nam Phi nh­ M«zambich, Namibia, Boswana... hay c¸c n­íc kh¸c thuéc Ch©u Phi, n¬i mµ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ ch­a cao, cßn thiÕu thèn nhiÒu lo¹i mÆt hµng mµ ViÖt Nam cã thÕ m¹nh vµ cã thÓ thùc hiÖn ®­îc nh­ dÖt may, chÕ biÕn n«ng, thuû s¶n, chÕ biÕn gç, c«ng nghiÖp nhùa, d­îc phÈm... §Ó thùc hiÖn thóc ®Èy ®Çu t­ ra n­íc ngoµi nãi chung vµ sang Nam Phi nãi riªng, Nhµ n­íc cÇn ph¶i ®Æc biÖt chó träng quan t©m, tr­íc hÕt lµ vµo nh÷ng gi¶i ph¸p sau : X©y dùng hµnh lang ph¸p luËt víi nh÷ng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cô thÓ nh»m ®Þnh h­íng vµ hç trî cho c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ ra n­íc ngoµi. Kh«ng ngõng t¨ng c­êng n¨ng lùc vµ sù phèi hîp cña c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vµ c¸c ®¬n vÞ cã liªn quan trongviÖc hç trî c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ ra n­íc ngoµi, tõ c¸c Bé ngµnh trong n­íc, hay cña n­íc ngoµi ë ViÖt Nam. Ph¸t triÓn ®ång bé vµ n©ng cao chÊt l­îng c¸c dÞch vô hç trî doanh nghiÖp ®Çu t­ ra n­íc ngoµi, nh­ hç trî vÒ tµi chÝnh, vÒ th«ng tin, vÒ xóc tiÕn th­¬ng m¹i, vÒ thñ tôc hµnh chÝnh, vÒ c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m an ninh... 8.3. Së h÷u trÝ tuÖ : Thø nhÊt, ®èi víi trong n­íc, hiÖn nay viÖc xö lý nh÷ng vi ph¹m quyÒn së h÷u trÝ tuÖ ®­îc quy ®Þnh r¶i r¸c trong LuËt H×nh sù, LuËt D©n sù vµ nhiÒu v¨n b¶n ph¸p lý kh¸c, víi nhiÒu ®iÒu chång chÐo, chung chung g©y khã kh¨n cho c¸c c¬ quan chøc n¨ng. V× vËy ph¶i sím h×nh thµnh mét bé luËt riªng vÒ së h÷u trÝ tuÖ. §©y lµ viÖc lµm cÇn thiÕt trong viÖc qu¶n lý c¸c quyÒn së h÷u trÝ tuÖ ë thÞ tr­êng trong n­íc còng nh­ trong quan hÖ bu«n b¸n víi Céng hoµ Nam Phi Thø hai, hiÖn nay n­íc ta vÉn ch­a ký c¸c hiÖp ®Þnh hîp t¸c song ph­¬ng vÒ së h÷u trÝ tuÖ víi Céng hoµ Nam Phi. Quan hÖ vÒ së h÷u trÝ tuÖ chØ ®­îc ®iÒu chØnh th«ng qua mét sè c«ng ­íc, hiÖp ­íc cña Tæ chøc Së h÷u TrÝ tuÖ ThÕ giíi mµ n­íc ta vµ Céng hoµ Nam Phi tham gia. Tuy vÉn ch­a ph¸t sinh vô viÖc tranh chÊp nµo liªn quan ®Õn së h÷u trÝ tuÖ víi Céng hoµ Nam Phi , nh­ng trong tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ vµ ph¸t triÓn bu«n b¸n m¹nh mÏ thêi gian tíi, chung ta cã thÓ dù b¸o viÖc ph¸t sinh tranh chÊp vÒ lÜnh vùc nµy lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái. V× vËy viÖc ký c¸c hiÖp ®Þnh hîp t¸c vÒ së h÷u trÝ tuÖ víi Céng hoµ Nam Phi giê ®©y lµ hÕt søc cÇn thiÕt. II/ gI¶I PH¸P CÊp ®é doanh nghiÖp: §a sè c¸c doanh nghiÖp n­íc ta vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ c¶n trë viÖc më réng ho¹t ®éng kinh doanh víi thÕ giíi bªn ngoµi. Theo c¸c chuyªn gia kinh tÕ, nh÷ng h¹n chÕ nµy cña doanh nghiÖp thÓ hiÖn ë 10 khÝa c¹nh chñ yÕu sau: Ch­a n¾m v÷ng luËt ph¸p , quy ®Þnh, th«ng lÖ.., trong bu«n b¸n quèc tÕ; ThiÕu th«ng tin thÞ tr­êng; N¨ng lùc tiÕp cËn thÞ tr­êng cßn yÕu; C«ng nghÖ s¶n xuÊt l¹c hËu dÉn ®Õn n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng thÊp; Ýt sö dông chÊt x¸m Ch­a tËp trung ®Çu t­ cho nghiªn cøu ph¸t triÓn; KiÕn thøc vµ kinh nghiÖm qu¶n lý l¹c hËu H¹n chÕ trong ho¹t ®éng ®µo t¹o Ch­a sö dông réng r·i c«ng nghÖ th«ng tin viÔn th«ng; VÉn tån t¹i t×nh tr¹ng ®éc quyÒn. Nh÷ng h¹n chÕ nãi trªn tÊt nhiªn còng g©y khã kh¨n kh«ng nhá cho c¸c doanh nghiÖp n­íc ta khi muèn më réng bu«n b¸n víi thÞ tr­êng Nam Phi, lµ n¬i cã tÝnh c¹nh tranh quyÕt liÖt v× nhiÒu n­íc vµ khu vùc trªn thÕ giíi ®ang rÊt quan t©m ®Õn thÞ tr­êng nµy vµ tranh giµnh ¶nh h­ëng. C¸c n­íc trong khu vùc nh­ Trung Quèc, Th¸i Lan, Indonesia... víi c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu nh×n chung gièng nh­ ta nh­ng ®· cã mÆt t¹i Nam Phi tõ tr­íc, Ýt nhiÒu t¹o ®­îc chç ®øng v÷ng ch¾c. Gi¸ b¸n c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu cña nh÷ng n­íc nµy còng thÊp h¬n ta, hä l¹i cã n¨ng lùc tµi chÝnh, c«ng t¸c tiÕp thÞ, ph©n phèi s¶n phÈm tèt h¬n c¸c doanh nghiÖp n­íc ta, nªn dÔ dµng ®¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu cña ®èi t¸c Nam Phi. V× vËy, ®Ó ph¸t triÓn bu«n b¸n víi khu vùc thÞ tr­êng nµy (còng nh­ mäi khu vùc thÞ tr­êng kh¸c), ngoµi nh÷ng nç lùc tõ phÝa ChÝnh phñ vµ c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam còng ph¶i cã nh÷ng b­íc ®i riªng cho m×nh. ë ®©y, t¸c gi¶ xin ®­îc ®Ò ra nh÷ng gi¶i ph¸p vÒ phÝa doanh nghiÖp sau ®©y: 1. Ph¸t triÓn ngµnh hµng xuÊt nhËp khÈu: Nh­ ®· nªu ë ch­¬ng 2, tõ nay ®Õn n¨m 2010, triÓn väng xuÊt khÈu cña n­íc ta sang Nam Phi tËp trung vµo hai mÆt hµng kh¸c nhau rÊt cã tiÒm n¨ng. Tuy nhiªn, thùc tÕ bu«n b¸n víi Céng hoµ Nam Phi trong thËp kû qua (90) cho thÊy c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu cña ta ch­a phong phó, tËp trung qu¸ nhiÒu vµo mét sè n«ng s¶n vµ hµng c«ng nghiÖp nhÑ. Riªng g¹o ®· chiÕm mét tû träng rÊt lín (kho¶ng 60-70%). Tuy vËy ngay víi mÆt hµng g¹o chóng ta còng ch­a khai th¸c hÕt tiÒm n¨ng cña thÞ tr­êng nµy. Ch¼ng h¹n khi Nam Phi nhËp khÈu chñ yÕu mÆt hµng g¹o ®å, g¹o løt th× n­íc ta l¹i ch­a thÓ ®¸p øng. Ngoµi ra , con mét sè mÆt hµng kh¸c th× chóng ta vèn ®· t¹o ®­îc chç ®øng do kh«ng thÓ c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶ víi hµng cña c¸c n­íc kh¸c, ch¼ng h¹n hµng may mÆc, thñ c«ng mü nghÖ. V× vËy, ®Ó duy tr× t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu æn ®Þnh sang Nam Phi, doanh nghiÖp n­íc ta ph¶i chñ ®éng ph¸t triÓn ngµnh hµng xuÊt khÈu theo hai h­íng: Thø nhÊt lµ ph¶i ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm xuÊt khÈu, kh«ng nªn cã ®Þnh kiÕn n­íc ë Ch©u Phi lµ mét n¬i ®ãi nghÌo vµ chØ quan t©m ®Õn xuÊt khÈu l­¬ng thùc n«ng s¶n, mµ cÇn nhËn thøc râ ®©y lµ thÞ tr­êng tiÒm n¨ng cho mäi lo¹i hµng ho¸, nh­ dÖt may, giµy dÐp, s¶n phÈm cã khÝ, ®å ®iÖn, ®iÖn tö, ®å gç, ®å nhùa, thùc phÈm chÕ biÕn, hµng tiªu dïng, thñ c«ng mü nghÖ... Thø hai lµ ph¶i n©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña tõng s¶n phÈm vÒ gi¸ c¶, mÉu m· chÊt l­îng. §­¬ng nhiªn ®Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã, doanh nghiÖp nhÊt thiÕt ph¶i quan t©m n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ ®æi míi trang thiÕt bÞ s¶n xuÊt cña doanh nghiªp. Nh×n chung Nam Phi kh«ng ®ßi hái s¶n phÈm chÊt l­îng qu¸ cao nh­ng ph¶i cã ®é æn ®Þnh vµ ®Æc biÖt lµ gi¸ rÎ. C¹nh tranh vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®ang lµ ®iÓm yÕu cña c¸c doanh nghiÖp n­íc ta tr­íc c¸c ®èi thñ trong khu vùc, ®Æc biÖt lµ Trung Quèc, trªn thÞ tr­êng nµy. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy, nhÊt thiÕt c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Theo ®iÒu tra míi ®©y, 76% trang thiÕt bÞ s¶n xuÊt ë c¸c doanh nghiÖp n­íc ta thuéc thÕ hÖ nh÷ng n¨m 60, trong ®ã h¬n 70% ®· hÕt khÊu hao. §iÒu nµy trùc tiÕp ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Thêi gian tíi, víi ®iÒu kiÖn tµi chÝnh cßn h¹n hÑp, tõng doanh nghiÖp ph¶i quan t©m ®Õn nh÷ng ®iÓm sau trong qu¸ tr×nh ®æi míi c«ng nghÖ: X¸c ®Þnh c¸c kh©u quan träng trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt cã ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt l­îng vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ NhËp c¸c thiÕt bÞ n­íc ngoµi nh­ng ph¶i häc tËp thiÕt kÕ ®Ó tù thiÕt kÕ l¹i vµ c¶i tiÕn cho phï hîp. Nh÷ng chi tiÕt trong n­íc ch­a ®ñ kh¶ n¨ng chÕ t¹o th× nhËp khÈu, nh­ng ph¶i n©ng cao dÇn tû lÖ néi ®Þa ho¸ §èi víi c¸c c«ng nghÖ thiÕt bÞ cã gi¸ thµnh nhËp khÈu qu¸ cao, c¸c doanh nghiÖp cÇn hîp t¸c víi c¸c c¬ quan nghiªn cøu khoa häc trong vµ ngoµi n­íc cïng ®Çu t­ thiÕt kÕ vµ chÕ t¹o. C¸c doanh nghiÖp cÇn l­u ý r»ng kh«ng ph¶i cø c«ng nghÖ cao, hiÖn ®¹i míi lµ tèt. VÊn ®Ò ë chç doanh nghiÖp ph¶i lùa chän cho m×nh c«ng nghÖ phï hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, tr×nh ®é tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng nh»m tèi ­u ho¸ viÖc kÕt hîp c¸c nguån lùc ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao, tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Bªn c¹nh viÖc ®æi míi c«ng nghÖ, c¸c doanh nghiÖp n­íc ta cÇn chó träng kh©u thiÕt kÕ s¶n phÈm, gia t¨ng gi¸ trÞ sö dông cña s¶n phÈm chø kh«ng phô thuéc hoµn toµn vµo c«ng nghÖ s¶n xuÊt, ®Æc biÖt ®èi víi c¸c ngµnh hµng chóng ta ®ang cã thÕ m¹nh xuÊt khÈu sang Nam Phi nh­ n«ng s¶n, hµng dÖt may, m¸y mãc thiÕt bÞ ®iÖn, c¬ khÝ, giµy dÐp, s¶n phÈm nhùa... §Æc biÖt trong viÖc thiÕt kÕ mÉu m· vµ n©ng cao gi¸ trÞ sö dông cho s¶n phÈm xuÊt khÈu sang Ch©u Phi, nhÊt thiÕt c¸c doanh nghiÖp ph¶i n¨ng ®éng s¸ng t¹o, n¾m b¾t ®­îc nh÷ng yÕu tè t«n gi¸o, v¨n ho¸ cña thÞ tr­êng mµ m×nh ®ang h­íng tíi ®Ó t¹o cho s¶n phÈm ®é hÊp dÉn kh¸c biÖt so víi hµng ho¸ cña thÞ tr­êng mµ m×nh h­íng tíi ®Ó t¹o cho s¶n phÈm ®é hÊp dÉn kh¸c biÖt so víi nh÷ng s¶n phÈm c¹nh tranh. §©y ®ang lµ ®iÓm yÕu cña doanh nghiÖp n­íc ta nÕu so víi mét sè ®èi thñ trong khu vùc nh­ Trung Quèc hay Th¸i Lan. Cßn rÊt nhiÒu mÆt hµng kh¸c mµ thÞ tr­êng Nam Phi cã thÓ cung cÊp cã tÝnh c¹nh tranh, ch¼ng h¹n b«ng x¬, gç, kho¸ng s¶n, vµ thËm chÝ mét sè s¶n phÈm c«ng nghiÖp nh­ h¹t nhùa, s¾t thÐp... §­îc biÕt mét sè n­íc Ch©u ¢u th­êng nhËp khÈu gç nguyªn liÖu tõ Nam Phi, chÕ biÕn thµnh c¸c s¶n phÈm ®å gç néi thÊt, sau ®ã l¹i xuÊt ng­îc trë l¹i Nam Phi, thu lîi nhuËn lín. ChÝnh v× vËy, ®èi víi doanh nghiÖp n­íc ta, viÖc quan t©m ph¸t triÓn ngµnh hµng nhËp khÈu tõ thÞ tr­êng Nam Phi còng lµ ®iÒu hÕt søc cÇn thiÕt. Song song víi viÖc ®­a vµo thÞ tr­êng ch©u Phi nh÷ng s¶n phÈm cã tÝnh c¹nh tranh, c¸c doanh nghiÖp cÇn chó ý x©y dùng th­¬ng hiÖu s¶n phÈm. §©y lµ mét gi¸ trÞ ®Æc biÖt t¹o nªn chç ®øng l©u dµi cho doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng. Qua nghiªn cøu cho thÊy, ng­êi d©n Nam Phi biÕt cßn rÊt Ýt vÒ ViÖt Nam vµ hµng ho¸ ViÖt Nam. Trong khi ®ã Th­¬ng hiÖu khi ®­îc ng­êi tiªu dïng tÝn nhiÖm sÏ lµm cho hä yªn t©m khi sö dông, t¹o thuËn lîi cho viÖc ph©n phèi, x©m nhËp nh÷ng m¶ng thÞ tr­êng míi, thu hót ®Çu t­. CÇn ph¶i nãi thªm lµ ®èi víi doanh nghiÖp, th­¬ng hiÖu cã thÓ ®em ®Õn thµnh c«ng, nh­ng còng cã thÓ thÊt b¹i. V× vËy ®Çu t­ cho th­¬ng hiÖu cã thÓ ®em ®Õn thµnh c«ng, nh­ng còng cã thÓ thÊt b¹i. V× vËy, ®Çu t­ cho th­¬ng hiÖu ®ßi hái c¶ vÒ tµi chÝnh lÉn trÝ tuÖ, ph¶i tÝnh to¸n chuÈn bÞ kü l­ìng c¶ trong x©y dùng ph¸t triÓn kinh doanh bÒn v÷ng, ®Æc biÖt lµ ë nh÷ng thÞ tr­êng cßn míi mÎ nh­ thÞ tr­êng Nam Phi. §èi víi nhËp khÈu, doanh nghiÖp n­íc ta cã thÓ mua vÒ tõ Nam Phi nh÷ng nguyªn liÖu ®Çu vµo cña nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp ®ang cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao nh­ quÆng s¾t, kim lo¹i mµu (cobalt, mangan, ®ång, kÏm,..), c¸c lo¹i nguyªn liÖu lµng nghÒ truyÒn thèng (thñ c«ng,mü nghÖ), c¸c lo¹i ®¸ quý vµ vµng b¹c cho c«ng nghiÖp chÕ t¸c vµng b¹c, ®¸ quý... Thùc tÕ cña ngµnh ®Òu cho thÊy khi l©m vµo t×nh tr¹ng “®ãi” nguyªn liÖu tõ nh÷ng n¨m 1998-1999, thÞ tr­êng Nam Phi ®· t¹o ra mét nguån cung nguyªn liÖu rÊt kÞp thêi vµ hiÖu qu¶, víi mÆt hµng ®iÒu th« cã chÊt l­îng tèt vµ gi¸ c¶ hîp lý. 2/ §Èy m¹nh c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i Cã thÓ nãi c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i cña c¸c doanh nghiÖp n­íc ta t¹i thÞ tr­êng Nam Phi ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc. MÆc dï thêi gian qua, mét sè doanh nghiÖp ®· tham gia th¸p tïng l·nh ®¹o t¹i c¸c chuyÕn th¨m chÝnh thøc, hoÆc tù tæ chøc ®i nghiªn cøu thÞ tr­êng, tham gia héi chî, triÓn l·m quèc tÕ tæ chøc t¹i Nam Phi, nh­ng nh×n chung c¸c ho¹t ®éng nµy cßn mang tÝnh tù ph¸t vµ thêi vô, ch­a ph¸t huy hiÖu qu¶ nh­ mong ®îi. Sau ®©y xin ®Ò ra mét sè gi¶i ph¸p cô thÓ cho c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i ho¹t ®éng ®­îc hiÖu qu¶ h¬n: 2.1. Thu thËp th«ng tin vµ xö lý th«ng tin: Kh«ng thÓ nãi ®Õn xóc tiÕn th­¬ng m¹i khi kh«ng gi¶i quyÕt tèt kh©u th«ng tin. T×nh tr¹ng thiÕu th«ng tin ®ang lµ trë ng¹i lín trong viÖc ph¸t triÓn bu«n b¸n gi÷a n­íc ta víi Nam Phi. §a sè c¸c doanh nghiÖp chØ biÕt ®Õn Nam phi vµ Ch©u Phi nãi chung nh­ mét thu tr­êng rñi ro, ®Çy bÊt tr¾c nªn th­êng Ýt chÞu t×m hiÓu tiÒm n¨ng, nh÷ng c¬ héi hîp t¸c kinh doanh t¹i thÞ tr­êng nµy, còng nh­ c¸c chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i, c¸c phong tôc tËp qu¸n b¶n ®Þa... V× vËy, muèn më réng bu«n b¸n sang Nam Phi, nhÊt thiÕt c¸c doanh nghiÖp ph¶i n©ng cao kh¶ n¨ng thu thËp vµ xö lý th«ng tin. Nguån th«ng tin lín nhÊt, kh«ng g× kh¸c h¬n chÝnh lµ ®i th©m nhËp thùc ®Þa. Tõ nh÷ng chuyÕn ®i thùc tÕ ngay t¹i ®Êt n­íc Nam Phi, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ t×m ra ®­îc c¬ héi kinh doanh, t×m hiÓu xem ng­êi tiªu dïng së t¹i cÇn lo¹i hµng g×, së thÝch vµ søc mua cña hä ra sao, nh÷ng mÆt hµng nµo th× doanh nghiÖp cÇn cña m×nh cã thÓ ®¸p øng... Nh÷ng chuyÕn ®i nh­ vËy kh«ng thÓ mang tÝnh “c­ìi ngùa xem hoa” mµ ®ßi hái ph¶i mÊt nhiÒu thêi gian, c«ng søc vµ c¶ tiÒn cña thËm chÝ, theo kinh nghiÖm cña Trung Quèc, doanh nghiÖp cÇn ®Õn tËn n¬i, b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, c¸c doanh nghiÖp ph¶i gÆp cho ®­îc tõ c¸c quan chøc chÝnh phñ, c¸c doanh nghiÖp cho ®Õn tËn ng­êi d©n, thËm chÝ xuèng c¶ nh÷ng vïng xa x«i hÎo l¸nh, cã nh­ vËy míi ph¸t huy hiÖu qu¶. CÇn l­u ý r»ng nh÷ng chuyÕn ®i th©m nhËp thùc ®Þa kh«ng chØ ®em l¹i th«ng tin vÒ c¸c c¬ héi xuÊt khÈu mµ c¶ nhËp khÈu. Mét nguån cung cÊp th«ng tin quan träng lµ tõ c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc nh­ Bé Th­¬ng m¹i bao gåm c¸c vô chøc n¨ng, Côc Xóc tiÕn th­¬ng m¹i, Trung t©m th«ng tin th­¬ng m¹i, c¸c bé, ngµnh liªn quan, c¸c viÖn nghiªn cøu... C¸c doanh nghiÖp còng ph¶i chñ ®éng liªn l¹c víi c¸c Th­¬ng vô, c¸c c¬ quan ®¹i diÖn ë ViÖt Nam vµ Nam Phi. Ngoµi ra, ph¶i theo dâi s¸t th«ng tin tõ Phßng Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam, tõ c¸c HiÖp héi ngµnh hµng... ®ång thêi khai th¸c c¸c nguån th«ng tin tõ n­íc ngoµi nh­ §¹i sø qu¸n, Th­¬ng vô c¸c n­íc, c¸c tæ chøc quèc tÕ, c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n n­íc ngoµi. Bëi ®©y lµ nh÷ng n¬i cung cÊp th«ng tin c¬ së ®Õn thËm chÝ chi tiÕt v« cïng quý gi¸, mµ kh«ng tèn kÐm tiÒn cña nh­ khi doanh nghiÖp tù m×nh tiÕn hµnh kh¶o s¸t. Bªn c¹nh ®ã, th«ng tin trªn m¹ng internet còng ngµy cµng quan träng, v× thùc tÕ ®· cã nhiÒu giao dÞch ph¸t sinh tõ th«ng tin trªn m¹ng. Tuy nhiªn nguån th«ng tin nµy kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®¸ng tin cËy. Nh×n chung, trong giao dÞch lÇn ®Çu víi thÞ tr­êng Nam Phi, doanh nghiÖp cÇn tham kh¶o ý kiÕn cña c¸c ®¬n vÞ chøc n¨ng cña Bé Th­¬ng m¹i hoÆc c¸c Bé, ngµnh liªn quan, hoÆc nhê C¬ quan ®¹i diÖn ngo¹i giao vµ th­¬ng m¹i ViÖt Nam ë n­íc së t¹i hay kiªm nhiÖm ®iÒu tra th«ng tin trùc tiÕp n­íc së t¹i ®Ó gÆp ®èi t¸c ®ång thêi kÕt hîp th¨m dß thÞ tr­êng. Theo ý kiÕn t¸c gi¶, chØ cÇn thùc hiÖn thµnh c«ng vµi hîp ®ång lµ c¸c doanh nghiÖp cã thÓ n¾m ®­îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt liªn quan ®Õn thÞ tr­êng vµ mÆt hµng mµ doanh nghiÖp ®ang tiÕn hµnh xuÊt nhËp khÈu vµ c¸c ®èi t¸c cã thÓ giao dÞch ®­îc. 2.2. Qu¶ng b¸ s¶n phÈm vµ th­¬ng hiÖu: MÆc dï ®Õn nay ®· cã nhiÒu Ên phÈm giíi thiÖu vÒ ®Êt n­íc, con ng­êi ViÖt Nam nh­ng vÉn cßn qu¸ Ýt Ên phÈm vÒ ngµnh hµng, vÒ s¶n phÈm xuÊt khÈu cã thÕ m¹nh cña n­íc ta, vÒ th­¬ng hiÖu ViÖt Nam ®­îc giíi thiÖu ë n­íc ngoµi, vµ ë ®Êt n­íc Nam Phi nµy l¹i cµng Ýt. V× vËy thêi gian tíi, th«ng qua c¸c Th­¬ng vô hoÆc c¬ quan ®¹i diÖn ngo¹i giao cña ViÖt Nam t¹i Nam Phi, c¸c doanh nghiÖp còng cÇn chñ ®éng ®Èy m¹nh c«ng t¸c qu¶ng b¸ s¶n phÈm vµ th­¬ng hiÖu cña m×nh trªn thÞ tr­êng së t¹i nhiÒu h¬n n÷a, d­íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. C«ng t¸c nµy cÇn ®­îc tiÕn hµnh cho ®èi t­îng cho ®èi t­îng lµ c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc còng nh­ c¸c doanh nghiÖp Nam Phi. GÇn ®©y, mét sè doanh nghiÖp n­íc ta ®· chñ ®éng më trang Web trªn m¹ng Internet ®Ó qu¶ng c¸o, giíi thiÖu s¶n phÈm cña m×nh, song sè l­îng cßn Ýt vµ chÊt l­îng ch­a cao, cÇn ph¶i ®­îc t¨ng c­êng h¬n n÷a. C¸c trang Web cña doanh nghiÖp b¸n lÎ cña doanh nghiÖp ë mäi n¬i mäi lóc. Trong khi ®ã, chi phÝ duy tr× v¨n phßng ¶o nµy rÊt thÊp nÕu so s¸nh víi chi phÝ cho v¨n phßng ®¹i diÖn thùc sù ë ngoµi. §èi víi thÞ tr­êng xa x«i nh­ ë Nam Phi nµy th× c¸c trang Web l¹i cµng tiÕt kiÖm nhiÒu chi phÝ qu¶ng b¸ s¶n phÈm vµ th­¬ng hiÖu cho doanh nghiÖp. CÇn l­u ý lµ ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm Ýt nhiÒu ®· t¹o ®­îc chç ®øng trªn thÞ tr­êng Nam Phi, doanh nghiÖp n­íc ta cÇn sím ®¨ng ký th­¬ng hiÖu vµ c¸c néi dung cã liªn quan kh¸c víi c¬ quan cã thÈm quyÒn cña n­íc së t¹i ®Ó tr¸nh nh÷ng r¾c rèi kh«ng cÇn thiÕt vÒ sau. 2.3. Tham dù héi chî, triÓn l·m Nh×n chung, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®Òu ®· nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña viÖc tham gia c¸c héi chî, triÓn l·m quèc tÕ. Tuy nhiªn thùc tÕ thêi gian qua cho thÊy, do kh«ng x¸c ®Þnh râ môc tiªu tham gia héi chî, triÓn l·m do ch­a g¾n môc tiªu tham gia víi chÝnh s¸ch mÆt hµng vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp hoÆc do nh÷ng h¹n chÕ vÒ mÆt kinh phÝ nªn ho¹t ®éng qu¶ng b¸ s¶n phÈm, kiÕm t×m ®èi t¸c th«ng qua tham gia héi chî triÓn l·m quèc tÕ cña doanh nghiÖp n­íc ta cßn nhiÒu bÊt cËp, ch­a ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ nh­ mong muèn. §Æc biÖt lµ khi tham gia héi chî, triÓn l·m ë Nam Phi, th× hiÖu qu¶ l¹i cµng thÊp. §a sè lÇn tæ chøc triÓn l·m hoÆc tham gia héi chî, triÓn l·m, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ch­a v­ît qua ®­îc t×nh tr¹ng giíi thiÖu “c¸c s¶n phÈm truyÒn thèng” cña mét sè doanh nghiÖp nhÊt ®Þnh vµ kÕt thóc héi chî, triÓn l·m, chØ b¸n, giíi thiÖu ®­îc mét sè s¶n phÈm vµ ký ®­îc mét sè Ýt hîp ®ång. §Ó tham gia héi chî triÓn l·m ë Nam Phi ®¹t kÕt qu¶ tèt, doanh nghiÖp cÇn l­u ý Ýt nhÊt bèn vÊn ®Ò: Môc ®Ých vµ ®èi t­îng (cho ®èi t¸c hay ng­êi tiªu dïng, ®Ó giíi thiÖu vµ b¸n hµng hay giíi thiÖu vµ t×m kiÕm ®èi t¸c,...); quy m« héi chî, triÓn l·m ®Þnh tham gia, ®Þa ®iÓm tham gia; kinh phÝ tham gia. Theo t¸c gi¶, doanh nghiÖp cÇn nhËn thøc ®Çy ®ñ nh÷ng yÕu tè trªn ®©y th× kÕt qu¶ sÏ kh¸c h¬n. Cã thÓ kÓ ra mét sè cuéc triÓn l·m quy m« quèc tÕ ®­îc tæ chøc th­êng niªn t¹i Nam Phi mµ doanh nghiÖp n­íc ta cÇn quan t©m, nh­ triÓn l·m Saitex...Khi tham gia c¸c triÓn l·m , héi chî ë Nam Phi, doanh nghiÖp cã thÓ nhê Th­¬ng vô t¹i ®ã gióp ®ì vÒ th«ng tin, vÒ c¸c thñ tôc tham dù còng nh­ hç trî c¸c ho¹t ®éng t¹i chç. ë nh÷ng ®Þa bµn kh¸c, doanh nghiÖp cã thÓ nhê Sø qu¸n tÞ chç hoÆc kiªm nghiÖm. §èi víi nh÷ng thÞ tr­êng míi nh­ c¸c n­íc Nam Phi, viÖc nhê cËy hç trî tõ Sø qu¸n vµ Th­¬ng vô lµ rÊt cÇn thiÕt. 2.4. Thµnh lËp trung t©m th­¬ng m¹i: Trong khi chê ®îi Bé Th­¬ng m¹i më Trung t©m th­¬ng m¹i ë Nam Phi, c¸c doanh nghiÖp n­íc ta còng cã thÓ tù m×nh më c¸c trung t©m th­¬ng m¹i, hoÆc c¸c showroom víi quy m« nhá h¬n, ®Ó giíi thiÖu s¶n phÈm vµ lµ ®Þa ®iÓm giao dÞch. §©y lµ mét h×nh thøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i cßn t­¬ng ®èi míi ®èi víi doanh nghiÖp, nh­ng l¹i cã hiÖu qu¶ cao nÕu ®­îc nghiªn cøu kü l­ìng. §Ó më trung t©m th­¬ng m¹i hoÆc showroom ë thÞ tr­êng Nam phi, trong hoµn c¶nh tiÒm lùc tµi chÝnh, vÒ con ng­êi còng nh­ tr×nh ®é kinh nghiÖm cña c¸c doanh nghiÖp n­íc ta cßn ch­a cao, doanh nghiÖp trong n­íc cã thÓ liªn doanh ng­êi ViÖt ë n­íc së t¹i. T¸c gi¶ kiÕn nghÞ tr­íc m¾t doanh nghiÖp cã thÓ chän Nam Phi lµm ®Þa bµn thö nghiÖm ®Ó më trung t©m th­¬ng m¹i hoÆc showroom, v× h¬n n÷a l¹i cã Sø qu¸n vµ Th­¬ng vô n­íc ta. 3/ Cã chiÕn l­îc kinh doanh phï hîp §èi víi thÞ tr­êng Nam Phi, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i kiªn tr× lùa chän bµi x©y dùng cho m×nh nh÷ng chiÕn l­îc kinh doanh phï hîp. CÇn hÕt søc tr¸nh t×nh tr¹ng bu«n b¸n theo kiÓu chôp giËt lµm mÊt uy tÝn kinh doanh cho c¶ giíi doanh nghiÖp ViÖt Nam. ChiÕn l­îc kinh doanh cña doanh nghiÖp ViÖt Nam t¹i thÞ tr­êng Nam Phi tËp trung ë ba h×nh thøc sau: 3.1. XuÊt khÈu qua trung gian: §©y lµ con ®­êng mµ phÇn lín c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· ¸p dông ®Ó th©m nhËp thÞ tr­êng Nam Phi. H×nh thøc nµy thÝch hîp víi thêi kú khai ph¸ thÞ tr­êng khi quy m« xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp cßn nhá vµ c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña n­íc ta t¹i Nam Phi ,60% ®­îc xuÊt qua trung gian, chñ yÕu qua c¸c c«ng ty Ch©u ©u. Nh÷ng c«ng ty nµy cã nh÷ng lîi thÕ nh­ cã kinh nghiÖm l©u n¨m trong bu«n b¸n Nam Phi, cã tiÒm lùc tµi chÝnh m¹nh , hÖ thèng kho b·i vµ ph©n phèi hoµn chØnh, cã quan hÖ chÆt chÏ víi c¸c ng©n hµng Ch©u ©u vµ Mü . Trong khi ®ã, c¸c ng©n hµng nµy l¹i kiÓm so¸t hÇu nh­ c¸c ho¹t ®éng thanh to¸n vµ tµi chÝnh ë Nam Phi. Do ®ã, nh÷ng vô bu«n b¸n lín víi c¸c ®èi t¸c ë ®©y nhÊt thiÕt ph¶i cã sù hç trî vµ chia phÇn cña mét hoÆc mét sè nhµ tµi phiÖt Ch©u ©u, nÕu kh«ng th× khã mµ thµnh c«ng. Theo t¸c gi¶, c¸c doanh nghiÖp vÉn tiÕp tôc khai th¸c h×nh thøc xuÊt khÈu qua trung gian sang Nam Phi trong giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2010. §èi víi c¸c doanh nghiÖp lín cã tiÒm lùc m¹nh cã thÓ xem xÐt kh¶ n¨ng trë thµnh thµnh viªn cña c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia cña EU ho¹t ®éng t¹i Nam Phi. B»ng c¸ch nµy c¸c c«ng ty cã thÓ th©m nhËp trùc tiÕp vµo c¸c kªnh ph©n phèi chñ ®¹o trªn thÞ tr­êng Ch©u Phi vµ Nam Phi nãi riªng v× c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ®ãng vai trß chñ chèt trong c¸c kªnh ph©n phèi nµy. C¸c nhµ nhËp khÈu (c¸c c«ng ty th­¬ng m¹i) thuéc c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia EU th­êng nhËp hµng tõ c¸c xÝ nghiÖp, nhµ m¸y thuéc tËp ®oµn nµy th× ®­¬ng nhiªn s¶n phÈm lµm ra sÏ ®­îc ®­a vµo m¹ng l­íi tiªu thô. Ngoµi ra, doanh nghiÖp n­íc ta còng cã thÓ ®­a hµng ho¸ sang thÞ tr­êng Nam Phi d­íi danh nghÜa cña nhiÒu c«ng ty n­íc ngoµi cã uy tÝn ®· cã mÆt tõ l©u trªn thÞ tr­êng nµy. Do n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn yÕu nªn liªn doanh liªn kÕt d­íi h×nh thøc sö dông giÊy phÐp, nh·n hiÖu hµng ho¸... cã thÓ sÏ lµ biÖn ph¸p hÊp dÉn ®Ó c¸c nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam th©m nhËp ®­îc vµo thÞ tr­êng nµy. 3.2. XuÊt khÈu trùc tiÕp : §©y còng lµ mét h×nh thøc ®­îc c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ¸p dông.Tuy nhiªn hiÖn nay, hÇu hÕt c¸c giao dÞch bu«n b¸n gi÷a ViÖt Nam vµ Nam Phi l¹i tiÕn hµnh theo ph­¬ng thøc xuÊt khÈu gi¸n tiÕp, qua c¸c c«ng ty n­íc ngoµi, chñ yÕu lµ c¸c c«ng ty cña Ch©u ¢u, do ®ã gi¸ thµnh bÞ n©ng cao, kÐm søc c¹nh tranh, h¬n n÷a kh«ng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a th­¬ng nh©n hai n­íc, thËm chÝ tªn tuæi doanh nghiÖp, s¶n phÈm bÞ phai nh¹t hoÆc mÊt hoµn toµn. ChÝnh v× thÕ, ph­¬ng thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp nµy cµng cÇn ph¶i ®­îc nghiªn cøu ph¸t huy. Bëi v× ThÞ tr­êng Nam Phi hiÖn nay ®· cã mét thuËn lîi lµ ®· ký ®­îc HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc, ®· cã Th­¬ng vô. Bªn c¹nh ®ã, Nam Phi cßn cã hÖ thèng ng©n hµng t­¬ng ®èi ph¸t triÓn vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh t­¬ng ®èi m¹nh.... §Ó cã thÓ xuÊt khÈu trùc tiÕp sang Nam Phi, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®Çu t­ ban ®Çu rÊt lín trªn c¶ hai ph­¬ng diÖn vËt lùc vµ nh©n lùc víi sù hç trî cña c¸c c¬ quan h÷u quan trong vµ ngoµi n­íc. B¶n th©n c¸c doanh nghiÖp khi ®· cã nh÷ng giao dÞch trùc tiÕp víi mét ®èi t¸c Nam Phi còng cÇn cã biÖn ph¸p duy tr× mèi quan hÖ ®ã mang tÝnh æn ®Þnh, t¹o ra sù tin cËy lÉn nhau. Tuy nhiªn, mét ®Æc ®iÓm khi xuÊt khÈu hµng sang thÞ tr­êng Nam Phi ®ã lµ xuÊt khÈu kh«ng ph¶i chØ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng së t¹i, mµ cßn ®Ó t¸i xuÊt sang c¸c n­íc thuéc Ch©u Phi kh¸c, víi nh÷ng nhu cÇu nhá lÎ. §Ó cã thÓ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu theo h×nh thøc nµy, ngoµi nh÷ng hç trî vÒ phÝa Nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp ph¶i chñ ®éng cã nh÷ng biÖn ph¸p ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c¸c doanh nghiÖp Nam Phi, mµ thùc chÊt lµ c¸c doanh nghiÖp t¸i nhËp (thùc chÊt ®©y còng lµ h×nh thøc xuÊt khÈu gi¸n tiÕp ®Ó tranh thñ tiÕp cËn mét thÞ tr­êng lín, tiÒm n¨ng h¬n). ChÝnh v× thÕ, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i biÕt tËp hîp nhau l¹i, liªn kÕt víi nhau, xuÊt khÈu theo kiÓu “b¸ch ho¸”, tøc lµ cïng mét chuyÕn hµng cã nhiÒu lo¹i chñng lo¹i hµng ho¸ kh¸c nhau, nh­ vËy míi ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña kh«ng nh÷ng thÞ tr­êng Nam Phi mµ cßn ph¸t triÓn ra c¶ c¸c thÞ tr­êng Ch©u Phi kh¸c. Thùc tÕ, c¸c n­íc nh­ Trung Quèc, Th¸i Lan ®· ®i tr­íc vµ sö dông thµnh c«ng h×nh thøc xuÊt khÈu nµy. Còng nh­ vËy, ®Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu thanh to¸n chËm, c¸c doanh nghiÖp ph¶i n¾m v÷ng th«ng tin vµ x©y dùng ®­îc mèi quan hÖ tin cËy ®èi víi ®èi t¸c ,ph¶i biÕt dùa vµo t­ vÊn cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng, ®Æc biÖt nh­ Sø qu¸n, Th­¬ng vô. VÒ thanh to¸n, ®Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu thanh to¸n chËm, c¸c doanh nghiÖp ph¶i n¾m v÷ng th«ng tin vµ x©y dùng ®­îc mèi quan hÖ tin cËy víi ®èi t¸c Ch©u Phi, ph¶i biÕt dùa vµo sù t­ vÊn cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng, ®Æc biÖt lµ Sø qu¸n vµ Th­¬ng vô. TÊt nhiªn trong tr­êng hîp L/C tr¶ chËm, doanh nghiÖp khi xuÊt hµng ph¶i ®Ò nghÞ ®èi t¸c Ch©u Phi më L/C nµy t¹i mét ng©n hµng cã uy tÝn cña Mü hoÆc Ch©u ¢u. Ngoµi ra, doanh nghiÖp còng cÇn biÕt ph¸t huy nh÷ng c¬ chÕ hç trî tµi chÝnh cã s½n nh­ vay vèn qua Quü hç trî xuÊt khÈu thuéc Quü hç trî ph¸t triÓn ®Ó b¸n hµng tr¶ chËm. 3.3. §Çu t­: KÓ tõ khi chÝnh phñ míi cña §¶ng D©n téc lªn n¾m quyÒn ë Nam Phi, ®· cã rÊt nhiÒu chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Ó thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. Thùc tÕ khèi l­îng FDI t¹i Nam Phi ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ. NhiÒu n­íc ®· tËn dông c¬ héi nµy ®Ó ph¸t triÓn më réng thÞ tr­êng. Malaysia lµ mét thÝ dô ®iÓn h×nh trong viÖc m¹nh d¹n ®i s©u vµo ®Çu t­ t¹i Nam Phi vµ ®· trë thµnh nhµ ®Çu t­ lín thø hai t¹i Nam Phi sau Mü. Bªn c¹nh ®ã, ho¹t ®éng ®Çu t­ cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn trao ®æi th­¬ng m¹i. §Çu t­ vµo thÞ tr­êng Nam Phi kh«ng chØ nh»m môc ®Ých tiªu thô s¶n phÈm lµ ra trong néi ®Þa mµ bªn c¹nh ®ã xuÊt khÈu ®i c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc hoÆc c¸c n­íc Ch©u ©u vµ Mü. Bëi v× ®ã còng lµ mét c¸ch ®Ó chóng ta tËn dông c¸c ­u ®·i mµ Nam Phi ®­îc h­ëng th«ng qua c¸c tho¶ thuËn song ph­¬ng hoÆc ®a ph­¬ng, mét khi chóng ta vÉn ch­a gia nhËp ®­îc vµo tæ chøc WTO Tuy nhiªn, chóng ta l¹i ch­a thÊy cã dù ¸n ®Çu t­ nµo cña n­íc ta ®­îc thùc hiÖn t¹i thÞ tr­êng hÊp dÉn vµ giÇu tiÒm n¨ng nµy. ChÝnh v× thÕ, viÖc t×m gi¶i ph¸p ®Ó c¸c doanh nghiÖp dÇn tiÕp cËn , tiÕn ®Õn ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng Nam Phi lµ mét vÊn ®Ò cÇn ph¶i ®­îc quan t©m chó träng. §Æc biÖt, c¸c doanh nghiÖp ph¶i quan t©m ®Õn c¸c lÜnh vùc mòi nhän vµ cã thÕ m¹nh cña n­íc ta. Khi tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­, trong tr­êng hîp kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp ch­a cho phÐp thµnh lËp c«ng ty ®Çu t­ 100% vèn cña ViÖt Nam, doanh nghiÖp cã thÓ liªn doanh víi mét doanh nghiÖp n­íc thø ba (th­êng lµ Ch©u ©u), hoÆc mét doanh nghiÖp ®¸ng tin cËy cña n­íc së t¹i, hoÆc liªn kÕt víi céng ®ång ng­êi ViÖt ë n¬i ®©y. 3.4. N¾m v÷ng nghÖ thuËt kinh doanh: Kinh doanh ë thÞ tr­êng Nam Phi ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i n¾m v÷ng mét sè nghÖ thuËt kinh doanh mang tÝnh ®Æc thï cña thÞ tr­êng nµy. Cô thÓ lµ nh÷ng ®iÓm sau: Ph¶i cã tÝnh kiªn tr×: qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt giÊy tê, c¸c thñ tôc hµnh chÝnh quan liªu lµm cho c«ng viÖc kinh doanh ë Nam Phi rÊt mÊt thêi gian. C¸c doanh nghiÖp kh«ng nªn nghÜ r»ng cã thÓ sang mét n­íc, gÆp gì ®èi t¸c giao dÞch trong mét tuÇn lµ cã thÓ ký ®­îc hîp ®ång. §Ó ®i ®Õn mét giao dÞch, cã thÓ ph¶i mÊt mét n¨m hoÆc l©u h¬n. Ph¶i lµm quen víi ®Æc ®iÓm v¨n ho¸ ®Þa ph­¬ng: Nam Phi lµ mét ®Êt n­íc ®a b¶n s¾c vµ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm v¨n ho¸ riªng. Mét ng­êi kinh doanh lu«n ph¶i dµnh thêi gian ®Ó nghiªn cøu nÒn v¨n ho¸ b¶n ®Þa. Ph¶i tá ra gÇn gòi ®èi t¸c: Khi gÆp gì ®èi t¸c lµ mét doanh nh©n ng­êi Nam Phi, sù gÇn gòi cëi më lµ hÕt søc quan träng. C¸c doanh nghiÖp cÇn chó ý kh«ng nªn ®i ngay vµo bµn viÖc kinh doanh mµ tr­íc ®ã cã thÓ trß chuyÖn víi hä vÒ thêi sù, chuyÖn gia ®×nh... ®Ó t¹o bÇu kh«ng khÝ gÇn gòi, tin cËy lÉn nhau. Ph¶i x©m nhËp s©u vµo thÞ tr­êng: ThÞ tr­êng ch©u Phi, nh­ ®· nãi ë trªn, lµ mét thÞ tr­êng phøc t¹p vµ cã tÝnh c¹nh tranh cao. V× vËy, doanh nghiÖp ViÖt Nam nÕu muèn th©m nhËp vµo ®©y l©u dµi cÇn tù t×m cho m×nh ng­êi ®¹i diÖn, doanh nghiÖp cã thÓ nhê sù trî gióp cña c¬ quan Th­¬ng vô hoÆc c¬ quan ®¹i diÖn ngo¹i giao t¹i Nam Phi , hoÆc sù trî gióp cña mét ®èi t¸c ®¸ng tin cËy. Ph¶i lu«n linh ho¹t, mÒm dÎo: ThÞ tr­êng Nam Phi cã tÝnh thay ®æi cao vµ Ýt cã tÝnh nhÊt qu¸n. §©y thùc sù lµ khã kh¨n ®Æc thï mµ doanh nghiÖp n­íc ta ph¶i lu«n chó ý. Ch¼ng h¹n khi ®· ký ®­îc hîp ®ång, ta kh«ng nªn lóc nµo còng nghÜ r»ng c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång ®ã sÏ ®­îc gi÷ nguyªn trong thêi h¹n hiÖu lùc. Doanh nghiÖp ph¶i linh ho¹t ®Ó lµm cho viÖc kinh doanh phï hîp víi thùc tÕ trong tõng thêi ®iÓm. 4. T¨ng c­êng vai trß c¸c hiÖp héi ngµnh hµng vµ sù hîp t¸c gi÷a c¸c doanh nghiÖp: ë n­íc ta ®· xuÊt hiÖn rÊt nhiÒu hiÖp héi ngµnh hµng, nh­ng chØ trong vµi n¨m gÇn ®©y, khi khã kh¨n n¶y sinh ngµy cµng nhiÒu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, cïng víi t¸c ®éng cña c¸c cuéc chiÕn th­¬ng m¹i quèc tÕ, chóng ta míi nhËn thøc ®Çy ®ñ vµ s©u s¾c vai trß cña hiÖp héi, tõ viÖc ®øng ra gi¶i quyÕt kiÖn c¸o cho doanh nghiÖp dÕn viÖc ®iÒu tiÕt thu ho¹ch s¶n phÈm, Ên ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®­a ra c¸c tiªu chuÈn vÒ s¶n phÈm ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cho héi viªn. Do hiÖp héi ngµy cµng cã vai trß quan träng, viÖc ChÝnh phñ ban hµnh NghÞ ®Þnh vÒ tæ chøc ho¹t ®éng cña hiÖp héi lµ mét chñ tr­¬ng ®óng ®¾n cÇn sím ®­îc thùc hiÖn. Trong ®ã cÇn ®Þnh h×nh ho¹t ®éng cña hiÖp héi theo c¸c néi dung chÝnh nh­: x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh ngµnh hµng, c¸c néi dung liªn kÕt s¶n xuÊt, tiªu thô trªn c¬ së tù nguyÖn cña c¸c héi viªn; thay mÆt héi viªn trong c¸c tranh tông quèc tÕ; phæ biÕn tiÕn bé khoa häc-c«ng nghÖ, cung cÊp th«ng tin thÞ tr­êng, hç trî xóc tiÕn th­¬ng m¹i cho c¸c doanh nghiÖp héi viªn. C¸c hiÖp héi cÇn cã nh÷ng hµnh ®éng cô thÓ ®Ó hç trî vÒ mÆt tµi chÝnh cho doanh nghiÖp th©m nhËp thÞ tr­êng Nam Phi, ®Æc biÖt ®èi víi nh÷ng ngµnh hµng chóng ta cã thÕ m¹nh xuÊt khÈu t¹i thÞ tr­êng nµy nh­ g¹o, h¹t tiªu, chÌ, dÖt may, giµy dÐp, xe ®¹p xe m¸y ... Ch¼ng h¹n, c¸c hiÖp héi cã thÓ thµnh lËp c¸c quü hç trî s¶n xuÊt, xuÊt khÈu hay quü b¶o hiÓm xuÊt khÈu cña riªng hiÖp héi, trong ®ã cã nh÷ng c¬ chÕ riªng gióp ®ì cho héi viªn bu«n b¸n víi thÞ tr­êng Nam Phi. Nguån vèn cho nh÷ng quü nµy, ngoµi mét phÇn kinh phÝ do ChÝnh phñ hç trî, chñ yÕu do c¸c héi viªn ®ãng gãp, víi mét ®Þnh møc ®ãng gãp hµng n¨m theo tû lÖ trªn danh thu. HiÖp héi còng cÇn ®Èy m¹nh c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i trªn thÞ tr­êng Nam Phi cho c¸c doanh nghiÖp. ThËm chÝ c¸c HiÖp héi cã thÓ nghiªn cøu viÖc lËp chi nh¸nh ®¹i diÖn t¹i Nam Phi, ®Ó n¾m b¾t vµ xö lý nhanh c¸c nhu cÇu n¶y sinh. C¸c HiÖp héi còng ph¶i quan t©m ®éng viªn tinh thÇn hîp t¸c gi÷a c¸c héi viªn. Qu¸ tr×nh c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp kh«ng cã nghÜa lµ chèi bá sù hîp t¸c, mµ c¸c doanh nghiÖp, víi t­ c¸ch lµ nh÷ng bé phËn hîp thµnh nÒn kinh tÕ quèc d©n thèng nhÊt, ph¶i xem hîp t¸c lµ biÖn ph¸p quan träng ®Ó h¹n chÕ nh÷ng mÆt tiªu cùc cña c¬ chÕ c¹nh tranh. ThÝ dô, sù kÕt hîp gi÷a doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp d©n doanh nh»m kh¾c phôc mét thùc tÕ hiÖn nay lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã tiÒm lùc lín, nh­ng hiÖu qu¶ kinh tÕ nãi chung kÐm. Doanh nghiÖp d©n doanh tiÒm lùc thÊp h¬n nh­ng hiÖu qu¶ th­êng cao h¬n. Ngoµi ra, khèi doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi còng cã nh÷ng thÕ m¹nh vÒ tr×nh ®é c«ng nghÖ, n¨ng lùc qu¶n lý ... Chñ tr­¬ng hîp t¸c cã thÓ më réng ra thÞ tr­êng thÕ giíi, trong ®ã cã Nam Phi, ®Ó kÕt hîp víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt kiÒu nh»m tranh thñ ®­îc vèn, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ kinh nghiÖm th­¬ng tr­êng. Sù hîp t¸c gi÷a c¸c doanh nghiÖp cÇn ®­îc ®Èy m¹nh trong vÊn ®Ò th«ng tin vÒ c¸c c¬ héi kinh doanh, vÒ kinh nghiÖm lµm ¨n ë thÞ tr­êng Nam Phi. §Æc biÖt, ®Ó th©m nhËp ®­îc vµo thÞ tr­êng Nam Phi trong giai ®o¹n ®Çu, c¸c doanh nghiÖp cÇn liªn kÕt trong viÖc gãp vèn më kho ngo¹i quan, më showroom, phèi hîp trong ®Êu thÇu x©y dùng hoÆc trong c¸c dù ¸n ®Çu t­... III/ ®Ò xuÊt - kiÕn nghÞ: 1. Nhµ n­íc cÇn chó träng ®Õn ph¸t triÓn th­¬ng hiÖu quèc gia còng nh­ th­¬ng hiÖu s¶n phÈm: Qua nghiªn cøu cho thÊy, ng­êi d©n Nam Phi biÕt rÊt Ýt vÒ ViÖt Nam. Hä míi chØ thÊy h×nh ¶nh cña ViÖt Nam qua chiÕn tranh, cßn ViÖt Nam trong x©y dùng kinh tÕ th× hÇu nh­ ch­a ®­îc biÕt ®Õn. §iÒu nµy ¶nh h­ëng lín ®Õn viÖc tiªu dïng rÊt h¹n chÕ c¸c s¶n phÈm nh·n hiÖu “Made in Vietnam” t¹i ®Êt n­íc nµy, mÆc dï chÊt l­îng vµ gi¸ c¶ t­¬ng ®­¬ng, thËm chÝ ­u thÕ h¬n so víi c¸c mÆt hµng cña mét sè quèc gia kh¸c. ChÝnh v× thÕ, viÖc qu¶ng b¸ vµ giíi thiÖu h×nh ¶nh ®Êt n­íc ViÖt Nam ®Õn c¸c b¹n bÌ thÕ giíi lµ hÕt søc cÇn thiÕt, t¹o uy tÝn cña m×nh trªn tr­êng quèc tÕ. §iÒu nµy kh«ng chØ ®­îc chó träng tiÕn hµnh trong ho¹t ®éng kinh tÕ mµ c¶ trong mäi mÆt nh­ v¨n ho¸, chÝnh trÞ, x· héi… 2. X©y dùng c¬ quan nghiªn cøu vµ cung cÊp vµ hç trî th«ng tin t¹i Nam Phi: ThÞ tr­êng Nam Phi cßn rÊt míi mÎ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Do khã kh¨n vÒ kho¶ng c¸ch ®Þa lý, chi phÝ t×m hiÓu tèn kÐm, ngoµi ®¹i sø qu¸n vµ th­¬ng vô cña ViÖt Nam t¹i Nam Phi, hÇu nh­ c¸c doanh nghiÖp kh«ng cßn nguån th«ng tin nµo. Trong khi hai c¬ quan nµy míi ®i vµo ho¹t ®éng, ®ång thêi còng kh«ng thÓ tho¶ m·n ®­îc nhu cÇu ®a d¹ng vÒ th«ng tin cña c¸c doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy, tr­íc m¾t, ViÖt Nam cÇn thµnh lËp mét v¨n phßng ®¹i diÖn, tËp trung lîi Ých cña khu vùc kinh tÕ tËp thÓ vµ t­ nh©n cña ViÖt Nam bao gåm c¶ viÖc ®¹i diÖn vµ xóc tiÕn cho c¸c doanh nghiÖp mong muèn lµm ¨n bu«n b¸n víi Nam Phi. Cô thÓ nh­: Ph¸t triÓn c¸c mèi quan hÖ ®Þa ph­¬ng ë Nam Phi ®Ó cã thÓ dÔ dµng xóc tiÕn vµ më réng qu¶ng b¸ hµng ho¸ vµ dÞch vô cung cÊp. Sö dông ®é thµnh th¹o cÇn thiÕt ®èi víi nh÷ng mÆt hµng th©m nhËp vµo thÞ tr­êng cô thÓ. Lµm viÖc theo danh s¸ch mua hµng cña ng­êi mua hoÆc ®¸p øng nh÷ng ®¬n thÇu vµ xu thÕ quèc tÕ. TiÕp cËn víi bÊt cø mét hµng ho¸ nµo hoÆc mét lo¹t s¶n phÈm hoÆc tiÕp cËn ch¾c ch¾n nh÷ng mÆt hµng vµ cã chuyªn m«n trong bu«n b¸n nh÷ng s¶n phÈm cô thÓ. 3. Ph¸t triÓn ®Çu t­ mét sè mÆt hµng cã thÕ m¹nh cña ViÖt Nam t¹i Nam Phi : VÒ mÆt hµng dÖt may: §Çu t­ vµo dÖt may nh»m t¸i xuÊt sang thÞ tr­êng Ch©u ©u vµ Mü, tËn dông quy chÕ free quota mµ Nam Phi ®­îc h­ëng, ®ång thêi còng tËn dông ®­îc ngay l­îng tiªu thô dåi dµo trong néi ®Þa, n¬i mµ hµng ho¸ dÖt may ®ang ngµy cµng chiÕm lÜnh thÞ tr­êng trong tÇng líp b×nh d©n. DÖt may chiÕm tû träng lín trong kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam, song chóng ta còng cã thÓ chñ ®éng ®Çu t­ sang thÞ tr­êng nµy. C¸c doanh nghiÖp tr­íc m¾t ph¶i t×m hiÓu c¸c th«ng tin th«ng qua c¸c kªnh, sau ®ã t×m ®èi t¸c kinh doanh, t¹o uy tÝn, danh tiÕng, cã chç ®øng v÷ng ch¾c trong thÞ tr­êng. ChÕ biÕn l©m s¶n: Nam Phi cã mét nguån tµi nguyªn nguyªn liÖu gç kh¸ phong phó, trong khi ®ã vÉn ph¶i xuÊt nguyªn liÖu nhËp trë l¹i thµnh phÈm tõ gç tõ c¸c n­íc Ch©u ©u. §Çu t­ vµo c«ng viÖc chÕ biÕn gç cho phÐp tËn dông nguån nguyªn liÖu gç t¹i c¸c n­íc nµy vµ ph¸t huy kh¶ n¨ng kü thuËt còng nh­ nguån nh©n c«ng cña n­íc ta. ChÕ biÕn thuû s¶n: LÜnh vùc khai th¸c, nu«i trång vµ chÕ biÕn thuû s¶n cña Nam Phi tuy ®· ®¹t ë mét tr×nh ®é kh¸ ph¸t triÓn, tuy nhiªn vÉn ch­a thÓ ®ñ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vµ ®ßi hái cña thÞ tr­êng khã tÝnh nh­ Ch©u ©u, hay thËm chÝ nhu cÇu cña nh÷ng tÇng líp b×nh d©n trong n­íc còng nh­ trong khu vùc. C«ng nghiÖp nhùa: HiÖn nay ngµnh c«ng nghiÖp nhùa cña n­íc ta ®ang ph¸t triÓn kh¸ nhanh vµ ®· cho ra ®êi nhiÒu lo¹i s¶n phÈm víi mÉu m· hÊp dÉn, chÊt l­îng tèt vµ gi¸ c¶ c¹nh tranh. §©y chÝnh lµ mét lîi thÕ khi ®Çu t­ vµo Nam Phi, n¬i mµ nhu cÇu vÒ c¸c s¶n phÈm nhùa gia dông lµ rÊt lín. D­îc phÈm: Nam Phi hµng n¨m ®Òu ph¶i nhËp khÈu mét khèi l­îng lín d­îc phÈm ®Ó ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc, chñ yÕu lµ tõ c¸c n­íc Ch©u ¢u, víi gi¸ nhËp khÈu cao h¬n nhiÒu so víi s¶n phÈm cïng lo¹i mµ n­íc ta s¶n xuÊt ®­îc. V× vËy, d­îc phÈm ViÖt Nam víi ­u thÕ vÒ chÊt l­îng vµ gi¸ c¶ cã thÓ chinh phôc ®­îc thÞ tr­êng nµy. Qua nghiªn cøu cho thÊy, c¸c mÆt hµng cã kh¶ n¨ng tiªu thô lín lµ kh¸ng sinh, thuèc trÞ c¶m sèt, trÞ c¸c bÖn truyÒn nhiÔm, vitamin... §©y lµ c¬ héi ®Ó doanh nghiÖp n­íc ta xóc tiÕn ®Çu t­ s¶n xuÊt d­îc phÈm vµo Nam Phi, sau ®ã cã thÓ ph©n phèi sang c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc. Theo ®¸nh gÝa cña cña c«ng ty Traphaco, chi phÝ ®Çu t­ mét dù ¸n nh­ vËy kh«ng cao, kho¶ng 4 triÖu USD. Hµng ®iÖn tö - tin häc: Nhu cÇu vÒ c¸c mÆt hµng ®iÖn tö-tin häc ë Nam Phi t¨ng rÊt m¹nh, chÝnh v× thÕ ®Êt n­íc nµy ph¶i nhËp khÈu phÇn lín c¸c mÆt hµng nµy. Do chi phÝ vËn t¶i cao nªn gi¸ thµnh th­êng ®¾t h¬n thÞ tr­êng Mü hay EU tõ 50%-100%. V× vËy ViÖt Nam nªn ®Çu t­ s¶n xuÊt hay l¾p r¸p t¹i chç s¶n phÈm ®iÖn tö tin häc ë c¸c thÞ tr­êng nµy ®Ó thu ®­îc lîi nhuËn cao. LÜnh vùc dÞch vô viÔn th«ng: TÊt nhiªn nh÷ng ngµnh hµng ®Çu t­ trªn chØ lµ gîi ý, mang tÝnh ®Þnh h­íng. B¶n th©n c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i chñ ®éng tiÕn hµnh nh÷ng nghiªn cøu thÞ tr­êng cô thÓ trong lÜnh vùc kinh doanh cña m×nh, ®Ó tõ ®ã x©y dùng dù ¸n ®Çu t­ cã tÝnh kh¶ thi. KÕt luËn Trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, thùc hiÖn chñ tr­¬ng ®a d¹ng ho¸, ®a ph­¬ng ho¸ quan hÖ, ViÖt Nam ngµy cµng më réng quan hÖ chÝnh trÞ ngo¹i giao còng nh­ kinh tÕ th­¬ng m¹i víi kh¾p c¸c quèc gia vµ ch©u lôc trªn thÕ giíi. Qu¸ tr×nh nµy t¸c ®éng s©u réng ®Õn mäi mÆt cña ®êi sèng ®Êt n­íc trong ®Çu thÕ kû 21. Bªn c¹nh ®ã, t×nh h×nh thÕ giíi biÕn ®éng víi nh÷ng thay ®æi kh«ng theo ý muèn, thËm chÝ bÊt lîi, vÝ dô nh­ sù chiÕm lÜnh thÞ tr­êng Trung §«ng cña Mü khiÕn c¸c n­íc buéc ph¶i chñ ®éng ®æi míi, t×m kiÕm khai th¸c nh÷ng thÞ tr­êng míi, hÊp dÉn vµ hiÖu qu¶ h¬n. ChÝnh v× thÕ, trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam n¨m 2003, ChÝnh phñ ta ®· x¸c ®Þnh thÞ tr­êng Ch©u Phi nh­ mét thÞ tr­êng míi mÎ, giÇu tiÒm n¨ng, cÇn ph¶i ®­îc ®Èy m¹nh khai th¸c hiÖu qu¶ ®ång thêi chØ ®Þnh râ Ch©u Phi lµ mét trong n¨m thÞ tr­êng ®Çu mèi cña ViÖt Nam. Trong sè 54 quèc gia ë Ch©u Phi, Céng hoµ Nam Phi næi lªn nh­ mét ®Çu tÇu vÒ mäi mÆt, c¶ vÒ kinh tÕ, v¨n ho¸, chÝnh trÞ,... ®ãng vai trß träng yÕu ë ch©u lôc trªn 800 triÖu d©n nµy. §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc: ‘Ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Céng hoµ Nam Phi’ thùc hiÖn trong phÇn kho¸ luËn tèt nghiÖp hy väng mang ®Õn mét c¸i nh×n s©u h¬n vÒ ®Êt n­íc Nam Phi còng nh­ vÒ quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Céng hoµ Nam Phi. Trªn c¬ së ®ã, kho¸ luËn nghiªn cøu nh÷ng gi¶i ph¸p ph¸t triÓn cho quan hÖ hai n­íc trong nh÷ng n¨m tíi, ®ång thêi cã nh÷ng ®Ò xuÊt cô thÓ. Em hy väng kho¸ luËn nµy sÏ mang l¹i mét gi¸ trÞ thùc tiÔn nhÊt ®Þnh, ®óng thêi ®iÓm vµ cÇn thiÕt. §Ó lµm ®­îc kho¸ luËn nµy, em ®· gÆp ph¶i rÊt nhiÒu khã kh¨n trong kh©u thu thËp th«ng tin, d÷ liÖu. Trªn thùc tÕ, ®©y lµ mét ®Ò tµi rÊt míi mÎ, tµi liÖu vµ th«ng tin hiÖn nay vÒ Céng hoµ Nam Phi, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i lµ rÊt Ýt. Em ®· cè g¾ng tæng hîp t­ liÖu tõ rÊt nhiÒu nguån kh¸c nhau nh­ c¸c b¸o c¸o tæng kÕt cña c¸c c¬ quan, côc, vô,... vµ c¶ trong c¸c s¸ch, b¸o, t¹p chÝ, internet... Nh­ng ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tr¸nh khái nhiÒu thiÕu sãt. V× vËy, em rÊt mong nhËn ®­îc ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c ThÇy, C« gi¸o, b¹n bÌ vµ tÊt c¶ nh÷ng ng­êi quan t©m ®Õn ®Ò tµi nµy ®Ó cã thÓ hoµn thiÖn thªm kÕt qu¶ nghiªn cøu, ®em l¹i ý nghÜa thùc tiÔn cho luËn v¨n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Hµ Néi, ngµy 09 th¸ng 12 n¨m 2003 Sinh viªn T¹ Thu Hµ HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI GIỮA CHÍNH PHỦ CỘNG HOÀ Xà HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM VÀ CHÍNH PHỦ CỘNG HOÀ NAM PHI   Mở đầu  Chính phủ Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ Cộng hoà Nam Phi (dưới đây được gọi chung là "các Bên" và riêng là "mỗi Bên"),              Quan tâm tới sự phát triển mới của quan hệ bạn bè giữa hai nước;              Khẳng định mong muốn  thiết lập các mối quan hệ qua lại nhằm hỗ trợ, bổ sung và mở rộng hợp tác giữa hai bên;              Quyết tâm củng cố, tăng cường và đa dạng hoá quan hệ thương mại giữa hai nước;              Tin tưởng rằng sự hợp tác như vậy sẽ  được thực hiện theo các chính sách phát triển của hai nước;              Mong muốn tăng cường các mối quan hệ giữa hai nước và cùng nhau đóng góp vào sự hợp tác mậu dịch quốc tế;              Thoả thuận như sau :  Điều 1:  Điều khoản chung               Các Bên sẽ áp dụng mọi biện pháp thích hợp nhằm tạo thuận lợi và xúc tiến các quan hệ thương mại và kinh tế giữa hai nước phù hợp với luật pháp của mỗi nước và tuân theo các nghĩa vụ của các thoả ước, công ước và hiệp định quốc tế mà các Bên có thể là thành viên.  Điều 2:   Đãi ngộ Tối huệ quốc   (1)  Các Bên sẽ dành cho nhau chế độ đãi ngộ tối huệ quốc trong mọi vấn đề liên quan tới :              (a) các loại thuế hải quan và mọi loại phí và thuế khác áp dụng với hàng hoá nhập khẩu hoặc xuất khẩu  cũng như là các phương thức thu các loại thuế hải quan, phí và thuế này;              (b) các quy định pháp lý liên quan đến thủ tục hải quan, quá cảnh, lưu kho;              (c) các loại thuế nội địa và tất cả các khoản thu khác áp dụng trực tiếp hoặc gián tiếp đối với hàng nhập khẩu;              (d) các phương thức thực hiện các thanh toán  phát sinh từ việc thực hiện Hiệp định này và việc chuyển các khoản thanh toán đó;              (e) các quy định pháp lý liên quan tới việc bán, mua, vận tải,  phân phối  và sử dụng hàng hoá tại thị trường nội địa.  (2)  Đối với mọi vấn đề liên quan tới giấy phép xuất nhập khẩu được cấp theo luật pháp của  mỗi nước, mỗi Bên sẽ dành cho bên kia sự đãi ngộ không kém ưu đãi hơn sự đãi ngộ ưu đãi nhất được dành cho nước thứ ba.  Điều 3:  Sản phẩm xuất xứ từ nước thứ ba               Theo điều 2, mọi lợi thế, ưu đãi, ưu tiên hay miễn trừ mà một Bên dành hoặc có thể dành cho  một nước thứ ba đối với sản phẩm có xuất xứ từ  hoặc được chuyển đến lãnh thổ của nước thứ ba này, sẽ được dành ngay lập tức và không điều kiện cho các sản phẩm tương tự có xuất xứ từ hoặc để nhập khẩu vào lãnh thổ nước Bên kia.   Điều 4:  Miễn trừ từ MFN               Các quy định tại điều 2 và 3 sẽ không bao gồm:              (a) lợi thế mà mỗi Bên đã hoặc có thể dành cho các nước láng giềng nhằm tạo thuận lợi cho biên mậu;              (b) lợi thế hoặc ưu đãi do một Bên dành cho nước thứ ba phù hợp với hiệp định ưu đãi thương mại nhiều bên;              (c) lợi thế hoặc ưu đãi mà một Bên đã hoặc có thể dành cho các chương trình nhằm mở rộng sự hợp tác kinh tế - thương mại giữa các nước đang phát triển, các chương trình mà một Bên là hoặc sẽ là người tham gia;              (d) lợi thế hoặc ưu đãi có được từ  các hoạt động của một Liên minh Quan thuế hay Khu vực mậu dịch tự do mà một Bên đang tham gia hoặc có thể tham gia.  Điều 5:  Khuyến khích việc hướng dẫn các hoạt động kinh tế thương mại và trao đổi thông tin thương mại              (1) Mỗi Bên sẽ cố gắng thúc đẩy việc hướng dẫn các hoạt động kinh tế thương mại  trên lãnh thổ nước mình một cách phù hợp với các luật lệ của nước mình và các thông lệ chung về thương mại quốc tế  đã  được chấp nhận.              (2) Trong khuôn khổ việc thực hiện Hiệp định này, các Bên sẽ trao đổi các thông tin có thể góp phần vào  việc mở rộng các hoạt động thương mại  giữa hai nước.  Điều 6:  Tạo thuận lợi cho quá cảnh hàng hoá               Theo luật pháp nước mình, mỗi Bên sẽ cho phép hàng hoá nước Bên kia được quá cảnh tự do qua lãnh thổ nước mình.  Điều 7:  Tạo thuận lợi và tham dự các hội chợ thương mại               1) Trong khuôn khổ Hiệp định này và theo luật pháp liên quan của mỗi nước, mỗi Bên sẽ khuyến khích các doanh nghiệp  và công ty của Bên kia tổ chức các hội chợ và triển lãm thương mại tại nước mình và sẽ tích cực tạo thuận lợi  cho việc tiến hành các hội chợ triển lãm này.              2) Theo luật pháp nước mình, mỗi Bên sẽ cho phép nhập khẩu miễn thuế hải quan và các loại phí khác đối với :              (a) hàng hoá dùng cho các hội chợ, triển lãm, trình diễn, hội thảo, hay hội nghị của Bên kia và không có mục đích để bán:  (i) các hàng hoá để trưng bày, triển lãm hay trình diễn tại hội chợ, triển lãm;   (ii) các hàng hoá cần thiết cho việc trình diễn máy móc nước ngoài hoặc các thiết bị  để trưng bày hay triển lãm;  (iii) các vật tư giới thiệu, trình diễn và quảng cáo ( bao gồm áp phích, sách,  tờ rời quảng cáo, thiết bị âm thanh , phim và đèn chiếu ) và các thiết bị để sử dụng các loại vật tư này;                     (iv) thiết bị bao gồm dụng cụ thuyết trình và thiết bị thu thanh; và   (v) vật tư xây dựng, trang trí và đồ điện dùng cho các gian hàng tạm thời hoặc để trưng bày, hoặc để triển lãm các loại hàng hoá tại tiểu mục (i);               (b)  hàng hoá đã xuất khẩu được gửi lại để sửa chữa, với điều kiện các hàng hoá này sẽ phải được tái xuất sau khi sửa chữa xong.              3) Hàng hoá và thiết bị nêu ở điểm 2 sẽ không được bán ở nước mà nó được nhập vào và sẽ phải tái xuất khẩu khỏi nước đó trừ phi được cơ quan có thẩm quyền  của nước đó cho phép và đã thanh toán đầy đủ các loại thuế hải quan và phí theo đúng luật lệ và quy định hiện hành ở nước đó.  Điều 8:  Thoả ước thanh toán               Mọi việc thanh toán cho hàng hoá và dịch vụ  phát sinh từ việc thực hiện Hiệp định này sẽ được thực hiện bằng các đồng tiền tự do chuyển đổi phù hợp với luật pháp của mỗi nước. Điều 9:  Các biện pháp bảo vệ               Với yêu  cầu  các biện pháp này không được áp dụng một cách tuỳ tiện hoặc phân biệt đối xử, các quy định của Hiệp định này sẽ không giới hạn các quyền của mỗi Bên thông qua hay thực  hiện các biện pháp :              (a) vì lý do sức khoẻ công cộng, đạo đức, trật tự hay an ninh;              (b) để bảo vệ thực vật và động vật chống lại các loại bệnh và sâu bọ phá hoại;              (c) để bảo vệ khả năng tài chính đối ngoại và cán cân thanh toán; hay               (d) bảo vệ các tài sản quốc gia hoặc các giá trị nghệ thuật, lịch sử hay khảo cổ.  Điều 10:  Thành lập Uỷ ban Thương mại Hỗn hợp               (1) Nhằm tạo thuận lợi cho việc thực hiện có hiệu quả Hiệp định này, mở rộng các quan hệ kinh tế và thương mại giữa hai nước và  kiểm điểm việc triển khai Hiệp định, các Bên sẽ thành lập một uỷ ban liên chính phủ, dưới đây gọi là Uỷ ban Hỗn hợp.              (2) Uỷ ban Hỗn hợp sẽ gồm một Bên là các đại diện của Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam và một Bên là các đại diện của Cộng hoà Nam Phi.                (3) Uỷ ban Hỗn hợp sẽ hoạt động theo sự nhất trí chung.              (4) Uỷ ban Hỗn hợp sẽ nhóm họp theo yêu cầu và theo sự thỏa thuận của các Bên, nơi tiến hành cuộc họp sẽ lần lượt do các Bên chỉ định.  Điều 11:  Giải quyết tranh chấp               (1) Mọi tranh chấp đối với việc giải thích và thực hiện Hiệp định này sẽ được giải quyết thông qua  thảo luận tại Uỷ ban Hỗn hợp.              (2) Mỗi Bên có thể nêu ra tại Uỷ ban Hỗn hợp các vấn đề ngay cả  khi thấy rằng các vấn đề  đó không thuộc phạm vi điều chỉnh của Hiệp định này.              (3) Các Bên sẽ cung cấp cho Uỷ ban Hỗn hợp mọi thông tin có liên quan được yêu cầu để xem xét một cách toàn diện mọi tranh chấp nhằm tìm ra giải pháp có thể chấp nhận được đối với cả hai Bên.  Điều 12:  Kết thúc các hợp đồng               Những quy định của Hiệp định này sẽ được tiếp tục áp dụng đối với các hợp đồng ký kết trong thời hạn hiệu lực của Hiệp định mà chưa thực hiện xong vào ngày Hiệp định hết hạn cho đến khi các hợp đồng đó được hoàn thành.  Điều 13:  Cơ quan có thẩm quyền               Các cơ quan có thẩm quyền chịu trách nhiệm đối với việc áp dụng Hiệp định này và các vấn đề có liên quan khác :              (1) phía Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Bộ Thương mại, và              (2) phía Cộng hoà Nam Phi là Bộ Thương mại và Công nghiệp.   Điều 14:  Sửa đổi và Hiệu lực của Hiệp định               (1) Hiệp định này có thể được sửa đổi vào bất kỳ thời điểm nào với sự thoả thuận bằng văn bản của các Bên, trao đổi qua con đường ngoại giao.              (2) Việc sửa đổi hay chấm dứt Hiệp định này sẽ không được ảnh hưởng  hoặc, trong mọi trường hợp, không được gây tổn hại tới các quyền hoặc  nghĩa vụ phát sinh từ việc thực thi Hiệp định trước ngày  sửa đổi  hay chấm dứt có hiệu lực.              (3) Hiệp định này sẽ có hiệu lực vào ngày các Bên thông báo bằng văn bản qua đường ngoại giao cho nhau biết các yêu cầu cần thiết về pháp lý của mỗi bên cho việc thực hiện Hiệp định đã hoàn tất. Ngày có hiệu lực sẽ là ngày của thông báo cuối cùng.  (4) Hiệp định sẽ có hiệu lực trong thời hạn là ba năm và sau đó sẽ tự động được gia hạn cho một thời hạn tương tự trừ phi, trong thời gian tối thiểu là ba tháng trước khi hết hạn hiệu lực, một Bên trao cho bên kia thông báo bằng văn bản ý định chấm dứt Hiệp định của mình.  Để làm bằng, những người được uỷ quyền hợp thức của Chính phủ mỗi bên đã ký tên và đóng dấu Hiệp định này thành hai bản bằng tiếng Anh và tiếng Việt, cả hai bản có giá trị như nhau, nhưng trong trường hợp có mâu thuẫn không thể thoả thuận được giữa hai bản thì bản tiếng Anh sẽ có giá trị quyết định.                                        Làm tại  Pretoria  ngày 25 tháng 4 năm 2000. Thay mặt Chính phủ               Thay mặt Chính phủ Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam                Cộng hoà Nam Phi Đỗ Như Đính Thứ trưởng Bộ Thương mại Lindiwe Hendricks Thứ trưởng Bộ Công Thương Tµi liÖu tham kh¶o : Mét sè vÊn ®Ò vÒ ®Þnh h­íng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn xuÊt khÈu 2003 - B¸o c¸o chuyªn ®Ò - Bé Th­¬ng m¹i. §Þnh h­íng ph¸t triÓn xuÊt khÈu giai ®o¹n 2001-2010 - Bé Th­¬ng m¹i. Gi¶i quyÕt khã kh¨n vµ th¸ch thøc ®èi víi ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam trong héi nhËp quèc tÕ- ViÖn nghiªn cøu th­¬ng m¹i - Bé Th­¬ng m¹i. Thóc ®Èy ph¸t triÓn mèi quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Ch©u Phi - Vô Ch©u Phi T©y Nam ¸ - Bé Th­¬ng m¹i. Céng hoµ Nam Phi, mét thÞ tr­êng tiÒm n¨ng ®èi víi hµng ho¸ ViÖt Nam - B¸o c¸o Th­¬ng vô ViÖt Nam t¹i Nam Phi. South Africa year book 2001/2002 - Leanne Feris - 2002 - NXB Editor Delien Burger Doing Business in South Africa - T¸c gi¶: Jonathan Reuvid vµ Ian Priestner - NXB Fouth Edition - 2001 C¸c bµi b¸o: §Ó hµng ViÖt Nam réng ®­êng vµo Ch©u Phi - T¸c gi¶: B¶o Th¹ch - B¸o Nh©n d©n Quan hÖ hîp t¸c ViÖt Nam - Céng hoµ Nam Phi - T¸c gi¶: Anh Dòng - B¸o Nh©n d©n §Ó g¹o ViÖt Nam tiÕp tôc ®Õn lôc ®Þa ®en -T¸c gi¶: TrÇn ThÕ Anh - Thêi b¸o kinh tÕ Sµi gßn. Vµ c¸c bµi b¸o kh¸c trªn c¸c trang web: www.vneconomy.vn; www.vnn.vn; www.vnexpress.net; www.vneconomy.com.vn www.thuongviet.com ...