Khóa luận Định hướng xuất khẩu hàng nông sản chế biến của Việt Nam đến năm 2010

LờI NóI ĐầU Trong bối cảnh hiện nay, xu thế hội nhập và tự do hoá thương mại đang diễn ra mạnh mẽ trong mỗi khu vực và trên toàn thế giới. Cùng với xu thế đó, trong những năm gần đây, Việt Nam bằng những thành tựu phát triển kinh tế trong tiến trình đổi mới cũng đang tích cực hội nhập với nền kinh tế các nước trong khu vực và trên thế giới. Nghị quyết trung ương 4 (khoá VIII) của Đảng cũng đã xác định phương hướng chuyển dịch cơ cấu trong nông nghiệp, tạo ra những mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực và tăng nhanh giá trị kim ngạch xuất khẩu trong những năm tới. Trong bối cảnh đó, “ Định hướng xuất khẩu hàng nông sản chế biến của Việt Nam đến năm 2010” là một trong những đề tài nghiên cứu hết sức cần thiết, với mục tiêu: một là, xem xét, đánh giá tổng thể các xu hướng phát triển chung của thị trường các sản phẩm nông nghiệp chế biến trên thế giới; hai là, trên cơ sở đó, xây dựng định hướng phát triển sản xuất và xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp Việt Nam hướng đến thị trường hàng nông sản thế giới, góp phần phát triển nền sản xuất nông nghiệp hàng hoá trong nước và tham gia, hội nhập với nền kinh tế thế giới; ba là, không ngừng nâng cao khả năng xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp của Việt Nam trên thị trường thế giới cả về số lượng và chất lượng sản phẩm, tăng nhanh kim ngạch xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp nói riêng và hàng hoá nói chung của Việt Nam. Nội dung của Khoá luận tốt nghiệp được kết cấu thành ba phần sau: Phần thứ nhất nghiên cứu chung về thị trường hàng nông sản chế biến thế giới theo các nhóm nước, các khu vực và các nhóm sản phẩm nông nghiệp chế biến trong nước và thế giới trong giai đoạn chủ yếu từ năm 1995 đến nay. Tập trung phân tích những xu hướng sản xuất, tiêu thụ và buôn bán các sản phẩm nông nghiệp chế biến trên thị trường thế giới, nhằm đưa ra những đánh giá chung, cần thiết cho sự nghiệp chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp và tăng cường xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp của Việt Nam trong xu hướng tự do hoá thương mại và những vấn đề toàn cầu khác. Phần thứ hai là những nội dung nghiên cứu về sản xuất và xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp chế biến chủ yếu của Việt Nam theo các sản phẩm và các thị trường chủ yếu. Qua đó, Khoá luận tốt nghiệp muốn đề cập đến những lợi thế và hạn chế trong sản xuất, xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp chế biến của Việt Nam. Đồng thời, Khoá luận tốt nghiệp cũng đưa ra đánh giá về định tính và định lượng đối với yêu cầu tăng cường xuất khẩu các nông sản chế biến chủ yếu của Việt Nam đến năm 2010. Phần thứ ba là mục tiêu và định hướng xuất khẩu hàng nông sản chế biến của Việt Nam đến năm 2010 và các kiến nghị nhằm nâng cao khả năng xuất khẩu hàng nông sản chế biến của Việt Nam bằng nhiều cách tiếp cận khác nhau như: mở rộng danh mục nông sản chế biến xuất khẩu; nâng cao giá trị và khối lượng của nông sản chế biến xuất khẩu, đề cao vai trò Chính phủ trong việc giải quyết những vấn đề chung về thị trường xuất khẩu, môi trường kinh doanh xuất khẩu, nâng cao sức cạnh tranh của nông sản chế biến Việt Nam trên thị trường xuất khẩu. mục lục Trang Lời nói đầu 1 chương I: thị trường hàng nông sản chế biến trên thế giới 3 I. Tình hình sản xuất và tiêu thụ hàng nông sản chế biến trên Thế giới 3 II. Mậu dịch hàng nông sản chế biến thế giới trong những năm 90 và đầu thế kỷ 21 4 1. Thực trạng xuất khẩu theo nhóm nước và khu vực 4 2. Thực trạng xuất nhập khẩu theo nhóm hàng 8 3. Thực trạng xuất nhập khẩu một số nông sản chế biến chủ yếu 9 4. Tình hình giá cả xuất khẩu các nông sản chế biến 9 III. Những yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến mậu dịch hàng nông sản chế biến thế giới 11 1. Tác động của chính sách Chính phủ 11 2. Tác động của các xu hướng sản xuất và trình độ công nghệ 12 3. Tác động của khủng hoảng tài chính – tiền tệ 13 chương II: tình hình sản xuất và xuất khẩu hàng nông sản chế biến của Việt Nam 14 I. Tình hình chung về sản xuất nông nghiệp và thực trạng công nghiệp chế biến nông sản 14 1. Tình hình chung về sản xuất nông nghiệp 14 2. Thực trạng công nghiệp chế biến nông sản 15 2.1. Thành tựu 15 2.2. Hạn chế 18 II. Thực trạng xuất khẩu nông sản chế biến của Việt Nam - Đánh giá 24 III. Triển vọng sản xuất và xuất khẩu hàng nông sản chế biến của Việt Nam đến năm 2010 46 chương III: Định hướng xuất khẩu nông sản chế biến của Việt Nam trong giai đoạn 2001 – 2010 48 I. Định hướng tổng thể 48 II. Định hướng xuất khẩu nông sản chế biến của Việt Nam giai đoạn 2001 – 2010 48 III. Kiến nghị 58 1. Phát triển và mở rộng nguồn hàng nông sản chế biến xuất khẩu 59 2. Tăng cường năng lực chế biến để nâng cao giá trị xuất khẩu 62 3. Tăng cường vai trò của Chính phủ trong hoạt động xuất khẩu nông sản chế biến 65 4. Các biện pháp xúc tiến thương mại hàng nông sản chế biến 67 5. Tăng cường khả năng cạnh tranh của Việt Nam trên thị trường xuất khẩu nông sản chế biến thế giới 69 Kết luận 71 Tài liệu tham khảo 72

72 trang | Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 1585 | Lượt tải: 1

Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Khóa luận Định hướng xuất khẩu hàng nông sản chế biến của Việt Nam đến năm 2010, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

êi nhËp khÈu (Sri Lanka thêng b¸n tr¶ chËm tõ 30 ®Õn 60 ngµy cho kh¸ch hµng Nga vµ c¸c níc SNG). B»ng c¸ch nµy, hä ®· giµnh ®îc nhiÒu hîp ®ång lín t¹i c¸c níc tríc ®©y vÉn mua chÌ cña ta (Liªn X« tríc ®©y chØ mua chÌ cña Ên §é vµ cña ta, nay ®· chuyÓn sang mua cña Sri Lanka vµ chiÕm tíi 20% tæng lîng chÌ xuÊt khÈu cña Sri Lanka). b¶ng 11: T×nh h×nh xuÊt khÈu chÌ 5 n¨m 1997 – 2001 N¨m SL xuÊt khÈu (1000 tÊn) Gi¸ trÞ xuÊt khÈu (triÖu USD) Gi¸ xuÊt khÈu b×nh qu©n (USD/tÊn) 1997 32,3 47,9 1,480 1998 34,0 53,2 1,520 1999 36,4 45,2 1,240 2000 55,7 69,6 1,250 2001 69,0 78,0 1,130 Nguån: Tæng côc thèng kª L¹c nh©n: Khã kh¨n lín nhÊt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu l¹c lµ gi¸, Nhu cÇu trong níc ®èi víi l¹c ®ang ngµy cµng t¨ng nªn gi¸ néi ®Þa thêng xÊp xØ, thËm chÝ cao h¬n gi¸ xuÊt khÈu. ThÝ dô, nöa cuèi th¸ng 4/1999, gi¸ FOB l¹c nh©n chØ kho¶ng 570 - 580USD/T, t¬ng ®¬ng 8,000 ®ång/kg trong khi trªn thÞ trêng thµnh phè Hå ChÝ Minh l¹c lo¹i 1 ®îc b¸n lÎ víi gi¸ 12,000 ®ång/kg. Hµ Néi 11,500 ®ång/kg, n¬i thÊp nhÊt lµ §µ N½ng còng ph¶i 8,500 ®ång/kg. XuÊt khÈu l¹c nh©n n¨m 1999, v× lý do ®ã, chØ cßn kho¶ng 60 ngµn tÊn, gi¶m tíi h¬n 30% so víi n¨m 1998 mÆc dï gi¸ xuÊt khÈu FOB b×nh qu©n t¨ng tíi 20% so víi n¨m 1998. ThÞt lîn: Ch¨n nu«i, trong ®ã cã ch¨n nu«i lîn, lµ ngµnh cã tèc ®é t¨ng trëng trung b×nh n¨m kh¸ cao (tõ 4 - 5%). N¨m 1997 c¶ níc cã gÇn 18 triÖu con lîn, s¶n lîng thÞt ®¹t gÇn 1,2 triÖu tÊn. XuÊt khÈu ®îc 10,000T vµ ®¹t trÞ gi¸ kho¶ng 27,7 triÖu USD, trong ®ã cã 500 tÊn lÊy tõ ®ång b»ng s«ng Cöu Long, 9,500T cßn l¹i ®îc chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu tõ miÒn B¾c (chiÕm 4,5% s¶n lîng thÞt lîn cña MiÒn B¾c). XuÊt khÈu thÞt lîn ®¹t møc cao nhÊt lµ 25,000T vµo n¨m 1991. Tõ n¨m 1991 trë vÒ tríc, thÞ trêng xuÊt khÈu chÝnh lµ Liªn X«. T¬ng tù nh rau qu¶, xuÊt khÈu thÞt lîn ®îc thùc hiÖn theo HiÖp ®Þnh vµ NghÞ ®Þnh th trao ®æi hµng ho¸ n¨m nªn kh«ng thÓ hiÖn ®óng søc c¹nh tranh cña thÞt ViÖt Nam. Sau khi Liªn X« tan ra, xuÊt khÈu thÞt lîn lËp tøc gi¶m rÊt m¹nh. N¨m 1992 chØ xuÊt ®îc h¬n 12 ngµn tÊn, b»ng ½ s¶n lîng ®· xuÊt n¨m 1991. §Õn n¨m 1996 chØ cßn kho¶ng 4,500T, chñ yÕu lµ lîn s÷a vµ thÞt lîn choai xuÊt khÈu sang Hongkong, mét thÞ trêng quan träng kh¸c cña thÞt lîn ViÖt Nam. N¨m 2002, xuÊt khÈu thÞt lîn c¶ n¨m ®¹t 14 - 15 ngµn tÊn, kim ng¹ch kho¶ng 20 triÖu USD, gi¶m 43% vÒ lîng vµ 44% vÒ gi¸ trÞ so víi n¨m 2001. N¨m 1997, lîng thÞt xuÊt khÈu t¨ng h¬n 100% so víi n¨m 1996 nhng tèc ®é t¨ng nµy chØ mang tÝnh chÊt t¹m thêi, cha ph¶n ¸nh ®óng kh¶ n¨ng më réng thÞ trêng cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. XuÊt khÈu n¨m 1997 t¨ng nhê hai yÕu tè chñ yÕu: Nga b·i bá lÖnh cÊm nhËp khÈu thÞt lîn tõ ViÖt Nam. LÖnh cÊm nµy ®îc ¸p dông trong hai n¨m 1995 vµ 1996 sau khi Nga ph¸t hiÖn thÞt lîn cña ta mang mÇm dÞch. Hongkong cã dÞch cóm gµ nªn d©n chóng chuyÓn híng sang tiªu dïng thÞt lîn. §µi Loan, n¬i vÉn cung cÊp thÞt lîn cho Hongkong, ph¸t hiÖn lîn bÞ bÖnh lë måm long mãng nªn t¹m ngõng xuÊt khÈu. ThÞt cña ta t¹m thêi cã ®îc vÞ trÝ nhÊt ®Þnh trªn thÞ trêng Hongkong. Sau khi Hongkong ®îc tr¶ vÒ Trung Quèc vµ §µi Loan kh¾c phôc ®îc dÞch bÖnh, sè lîng vµ trÞ gi¸ xuÊt khÈu thÞt lîn cña ta sang Hongkong l¹i trë vÒ møc trung b×nh trong nhiÒu n¨m. Gi¸ lîn s÷a gi¶m tõ trªn 3,000USD/T xuèng cßn 1,200 - 1,300USD/T phÇn nµo còng v× lý do nµy. MÆc dï ë gÇn mét sè thÞ trêng tiªu thô chÝnh nhng xuÊt khÈu thÞt lîn cña ta vÉn cha cã ®îc søc c¹nh tranh bëi c¸c nguyªn nh©n sau ®©y: Ch¨n nu«i lîn cha híng vµo xuÊt khÈu. H×nh thøc ch¨n nu«i chñ yÕu lµ qu¶ng canh vµ ph©n t¸n vÒ c¸c hé gia ®×nh nªn kh«ng cã ®iÒu kiÖn gi¶m gi¸ thµnh vµ phæ biÕn kü thuËt ch¨n nu«i hiÖn ®¹i. ChÊt lîng thÞt cßn thÊp, tû lÖ n¹c cha cao, gi¸ thµnh nhiÒu khi cßn cao h¬n c¶ gi¸ FOB nªn rÊt khã ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. C«ng nghiÖp chÕ biÕn cña ta hÇu nh cha cã g×. C¶ níc chØ cã hai nhµ m¸y chÕ biÕn ®ñ tiªu chuÈn xuÊt khÈu (1 ë H¶i Phßng, 1 ë thµnh phè Hå ChÝ Minh) nªn kh«ng thÓ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµo c¸c thÞ trêng cã dung lîng lín nh NhËt B¶n, Hµn Quèc, Singapore. Trong mËu dÞch thÞt thÕ giíi, Nhµ níc thêng ph¶i ®i tríc mét bíc ®Ó lo h¹n ng¹ch cho c¸c doanh nghiÖp, lo ký c¸c HiÖp ®Þnh thó y vµ HiÖp ®Þnh c«ng nhËn kÕt qu¶ kiÓm dÞch cña nhau. NhiÒu níc cßn tiÕn hµnh trî cÊp, trî gi¸ cho thÞt lîn xuÊt khÈu. Do h¹n chÕ vÒ nguån tµi chÝnh, ta cha lµm ®îc nh÷ng viÖc nµy. Ngoµi c¸c nguyªn nh©n trªn, thÞt lîn cña ta cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n kh¸c ngay t¹i c¸c thÞ trêng tiªu thô truyÒn thèng nªn tèc ®é ph¸t triÓn cha ®îc nh mong muèn, cô thÓ lµ: ThÞ trêng Nga: Sau khi ký HiÖp ®Þnh thó y, ®Çu n¨m 1997 Nga ®· nhËp khÈu trë l¹i thÞt lîn cña ta nhng sè lîng cßn khiªm tèn bëi míi cã hai nhµ m¸y ®îc phÐp b¸n thÞt lîn vµo Nga. Quan hÖ thanh to¸n víi thÞ trêng Nga g¨ïp nhiÒu rñi ro. Ngay c¶ h×nh thøc thanh to¸n L/C còng kh«ng ®¶m b¶o bëi c¸c ng©n hµng Nga cã thÓ ph¸ s¶n bÊt cø lóc nµo. C¸c níc xuÊt khÈu lín nh Mü thêng chÊp nhËn b¸n tr¶ chËm cho Nga tõ 6 th¸ng ®Õn 1 n¨m mµ kh«ng cÇn ph¶i confirm. Doanh nghiÖp cña ta kh«ng trêng vèn ®Ó b¸n tr¶ chËm vµ dï cã vèn còng kh«ng d¸m b¸n tr¶ chËm bëi chØ cÇn doanh nghiÖp Nga kh«ng thanh to¸n 1 lÇn lµ côt vèn. ViÖc xuÊt khÈu thÞt vµo Nga trong thêi gian tíi ®©y sÏ cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. Tríc hÕt lµ do kinh tÕ Nga ®ang suy yÕu, søc mua gi¶m. Ngµy 18/2/1999, ChÝnh phñ Nga ®· chÝnh thc ra NghÞ ®Þnh vÒ viÖc tiÕp nhËn vµ ph©n bæ l¬ng thùc, thùc phÈm do Mü vµ EU viÖn trî. Theo NghÞ ®Þnh nµy, trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 1999, Nga tiÕp nhËn vµ ph©n phèi 420 ngh×n tÊn thÞt viÖn trî víi gi¸ b×nh qu©n lµ 1,000USD/T CIF c¶ng Liªn bang Nga (gi¸ miÔn thuÕ nhËp khÈu). Mét sè ®Þa ph¬ng vïng ViÔn §«ng l©u nay vÉn nhËp thÞt cña ta còng n»m trong diÖn ®îc ph©n phèi. Sau khi cã tin chÝnh thøc vÒ viÖc ph©n phèi hµng viÖn trî, gi¸ thÞt lîn ®«ng l¹nh chµo b¸n cho Nga chØ cßn kho¶ng 680 - 720USD/T. Víi gi¸ nµy, thÞt cña ta kh«ng cã kh¶ n¨ng chen ch©n vµo thÞ trêng Nga, dï cã ®îc trî cÊp víi møc hiÖn nay. ThÞ trêng Hongkong: Sau khi Hongkong ®îc tr¶ vÒ cho Trung Quèc, Trung Quèc ®· t×m nhiÒu c¸ch t¹o søc Ðp ®Ó khèng chÕ ®Õn 80% thÞ phÇn thÞt lîn t¹i Hongkong. Ngoµi søc Ðp cña thÞt Trung Quèc, thÞt lîn cña ta cßn ph¶i chÞu søc Ðp cña thÞt Th¸i Lan. ChÊt l¬ng thÞt cña Th¸i tèt, ®ång Bath l¹i mÊt gi¸ nªn Th¸i cã thÓ b¸n thÞt víi gi¸ quy ra USD hÕt søc c¹nh tranh. §Çu ra khã kh¨n nªn chÝnh c¸c doanh nghiÖp cña ta còng c¹nh tranh lÉn nhau, cïng kÐo gi¸ xuèng khiÕn n«ng d©n ph¶i chÞu thiÖt thßi. Tríc nh÷ng khã kh¨n néi t¹i vµ khã kh¨n vÒ thÞ trêng tiªu thô nh vËy, nhiÖm vô ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vÒ thÞt lîn trong nh÷ng n¨m tíi ®©y sÏ hÕt søc nÆng nÒ. Qua thùc tr¹ng xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng n«ng s¶n chÕ biÕn cña ViÖt Nam nh ®· tr×nh bµy ë trªn, cã thÓ thÊy ®îc nh÷ng vÊn ®Ò sau: Mét lµ, thµnh tÝch xuÊt khÈu n«ng s¶n chÕ biÕn trong giai ®o¹n võa qua, míi chØ cã thÓ ®îc xem lµ “líp v¸ng” s½n cã trªn bÒ mÆt cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp níc ta. NhiÒu tiÒm n¨ng vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng n«ng s¶n chÕ biÕn kh¸c cha ®îc kh¬i dËy vµ ph¸t triÓn. ChÝnh ®iÒu nµy ®ang lµm c¸ch biÖt nhiÒu h¬n gi÷a c¸c vïng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trong níc vµ h¹n chÕ kh¶ n¨ng më réng danh môc s¶n phÈm n«ng nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Hai lµ, sù manh món vÒ ruéng ®Êt, kü thuËt canh t¸c l¹c hËu, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, tr×nh ®é ph¸t triÓn thÞ trêng ë c¸c khu vùc n«ng th«n thÊp,... ®· g©y nªn tr× trÖ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp hµng ho¸, ®Æc biÖt lµ nÒn s¶n xuÊt n«ng s¶n chÕ biÕn híng ®Õn xuÊt khÈu. C¸c nguån hµng n«ng s¶n phÇn lín chØ cã quy m« nhá, ph©n t¸n, do ®ã, kh«ng kÝch thÝch ®îc c¸c ho¹t ®éng chÕ biÕn n«ng s¶n ph¸t triÓn, t¹o ra c¸c s¶n phÈm cã tÝnh x· héi ho¸ cao, ®¸p øng ®îc nhu cÇu tiªu dïng trong níc vµ xuÊt khÈu. Ba lµ, nh÷ng khã kh¨n vÒ vèn ®Çu t vµ tr×nh ®é hiÓu biÕt vÒ c«ng nghÖ chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp còng ®· gãp phÇn lµm h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn nãi chung vµ chÊt lîng c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu nãi riªng. ChÝnh ®iÒu nµy ®· lµm cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam gi¶m søc m¹nh c¹nh tranh trªn thÞ trêng thÕ giíi, nhÊt lµ c¸c thÞ trêng cã søc mua cao vµ yªu cÇu chÊt lîng s¶n phÈm cao. Bèn lµ, trong giai ®o¹n chuyÓn ®æi cña nÒn kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vÉn cha hoµn toµn tá ra thÝch øng víi c¬ chÕ míi, tõ sù chuyÓn ®æi m« h×nh tæ chøc qu¶n lý, còng nh n¨ng lùc cña c¸c c¸n bé kinh doanh. C¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu cña ViÖt Nam kh«ng ®îc ®Çu t, chó träng ®óng møc ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò marketing s¶n phÈm, tõ c¸c néi dung vÒ bao b× s¶n phÈm, c¸c yªu cÇu vÒ chÊt lîng s¶n phÈm cña tõng thÞ trêng nhËp khÈu ®Õn viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch xóc tiÕn tiªu thô vµ tiªu thô s¶n phÈm. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, yªu cÇu c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu vµ c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sím ®Þnh híng ®Õn c¸c thÞ trêng cã tÝnh c¹nh tranh cao, xem ra h¬i khiªn cìng. N¨m lµ, cïng víi sù ph¸t triÓn cña trµo lu tù do ho¸ th¬ng m¹i ë c¶ cÊp ®é quèc tÕ vµ cÊp ®é khu vùc, thÞ trêng ngµy cµng trë nªn c¹nh tranh h¬n, trong hoµn c¶nh ®ã, c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn xuÊt khÈu còng ngµy cµng trë nªn cÇn thiÕt cho c¸c doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n nãi chung vµ hµng n«ng s¶n chÕ biÕn nãi riªng cña ViÖt Nam chËm ph¸t triÓn c¶ ë tÇm quèc gia vµ tÇm doanh nghiÖp, trong chõng mùc nµo ®ã, ®· lµm h¹n chÕ kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp. Cïng víi xu híng phôc håi gi¸ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp trªn thÞ trêng thÕ giíi trong nh÷ng n¨m qua, gi¸ xuÊt khÈu c¸c n«ng s¶n chÕ biÕn cña ViÖt Nam còng ®îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ, mÆc dï cßn thÊp h¬n so víi gi¸ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i trªn thÞ trêng thÕ giíi. Cã thÓ thÊy r»ng: Tríc hÕt, gi¸ mua n«ng s¶n chÕ biÕn t¨ng nhanh h¬n gi¸ b¸n t liÖu s¶n xuÊt vµ mang ®Ëm nÐt nh÷ng quy luËt cña thÞ trêng trong s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp. Gi¸ c¶ c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp chÕ biÕn cña ViÖt Nam míi “¨n nhËp” víi xu híng mËu dÞch vµ gi¸ c¶ trªn thÞ trêng hµng n«ng s¶n thÕ giíi. Thø hai, gi¸ c¶ c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp chÕ biÕn trong níc vµ quèc tÕ cã xu híng tiÖm cËn nhau h¬n. Xu híng tiÖm cËn gi÷a gi¸ quèc gia vµ quèc tÕ ®èi víi c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp cña ViÖt Nam, trong chõng mùc nµo ®ã, ®îc thÓ hiÖn qua sù so s¸nh gi÷a chØ sè gi¸ mua n«ng s¶n vµ chØ sè gi¸ xuÊt khÈu trong cïng giai ®o¹n. Thø ba, gi÷a gi¸ quèc gia vµ gi¸ quèc tÕ cña c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp nãi chung vµ n«ng s¶n chÕ biÕn nãi riªng cßn bÞ ®iÒu chØnh bëi tû gi¸ ngo¹i hèi. Xu híng gi¸ c¶ quèc tÕ chØ ¶nh hëng nguyªn vÑn ®Õn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cña mçi quèc gia khi quan hÖ tû gi¸ ngo¹i hèi Ýt thay ®æi. III. TriÓn väng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n chÕ biÕn cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010: Mét lµ, trong giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2010, n«ng nghiÖp ViÖt Nam vÉn chñ yÕu chó träng vµo viÖc quy ho¹ch, më réng diÖn tÝch vµ t¨ng cêng s¶n lîng cña mét sè s¶n phÈm trång trät cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu ®· ®îc kh¼ng ®Þnh trong nh÷ng n¨m võa qua. Hai lµ, c«ng nghiÖp chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 vÉn tËp trung vµo viÖc n©ng cao chÊt lîng c¸c s¶n phÈm ë giai ®o¹n s¬ chÕ ®¸p øng yªu cÇu xuÊt khÈu. Ba lµ, do kh¶ n¨ng ®Çu t cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn trong giai ®o¹n tõ nay cho ®Õn n¨m 2010 nªn c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp xuÊt khÈu chñ yÕu ®a ra trong giai ®o¹n nµy vÉn díi d¹ng c¸c s¶n phÈm th«, s¬ chÕ lµ chÝnh. Bèn lµ, c¸c chØ tiªu khèi lîng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp chÕ biÕn ViÖt Nam tõ nay cho ®Õn n¨m 2010 ®îc ®a ra c¨n cø vµo kh¶ n¨ng s¶n lîng s¶n xuÊt cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n. C¸c dù b¸o chñ yÕu: T¨ng sè lîng vµ khèi lîng n«ng s¶n hµng ho¸, ®ång thêi n©ng kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp tõ 2,4 tû USD lªn 4,0 tû USD vµo n¨m 2000 vµ 8,5-9 tû USD vµo n¨m 2010 – t¬ng ®¬ng víi møc kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n b×nh qu©n nh©n khÈu n«ng nghiÖp lµ 41 USD/ngêi; 60 USD/ngêi vµ 110 USD/ngêi. CH¬NG III: §ÞNH HíNG XUÊT KHÈU N«NG S¶N CHÕ BIÕN CñA VIÖT NAM trong giai ®o¹n 2001 - 2010 I. §Þnh híng tæng thÓ: §Þnh híng ph¸t triÓn n«ng nghiÖp ViÖt Nam tõ nay ®Õn n¨m 2010 lµ tiÕp tôc x©y dùng nÒn n«ng nghiÖp ViÖt Nam theo híng sinh th¸i bÒn v÷ng, thùc hiÖn ®a canh, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, kÕt hîp n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, tõng bíc thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, t¨ng nhanh chÊt lîng vµ n©ng cao chÊt lîng n«ng s¶n chÕ biÕn, ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng trong níc vµ xuÊt khÈu ®¹t hiÖu qu¶ cao, n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n vµ x©y dùng n«ng th«n míi. §ång thêi, x©y dùng c¸c vïng s¶n xuÊt hµng ho¸ tËp trung theo quy ho¹ch ®ång bé vµ hoµn chØnh víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn, b¶o ®¶m c©n ®èi gi÷a s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô s¶n phÈm trªn c¬ së ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n theo híng ph¸t huy c¸c lîi thÕ so s¸nh, khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng cña tÊt c¶ c¸c vïng trong c¶ níc. II. §Þnh híng xuÊt khÈu n«ng s¶n chÕ biÕn cña ViÖt Nam giai ®o¹n 2001 - 2010: Trong giai ®o¹n tõ 2001 ®Õn n¨m 2005, t×nh h×nh xuÊt khÈu n«ng s¶n chÕ biÕn sÏ diÔn ra trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nh sau: ThuËn lîi: Theo Quü tiÒn tÖ Quèc tÕ (IMF), møc ®é phôc håi cña kinh tÕ, th¬ng m¹i thÕ giíi tuy chËm nhng triÓn väng sÏ kh¶ quan h¬n trong nh÷ng n¨m tíi. §©y lµ mét trong nh÷ng nh©n tè thóc ®Èy xuÊt khÈu n«ng s¶n cña níc ta nãi chung, xuÊt khÈu n«ng s¶n chÕ biÕn nãi riªng. Kinh tÕ ®Êt níc tiÕp tôc ph¸t triÓn æn ®Þnh. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®¹t møc t¨ng trëng cao sÏ t¹o ®µ ph¸t triÓn cho nh÷ng n¨m tiÕp theo. Qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt tiÕp tôc ®îc thùc hiÖn theo híng n©ng cao chÊt lîng, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, ngµy cµng ®¸p øng ®îc yªu cÇu thÞ trêng. C¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ Nhµ níc ban hµnh ®· vµ ®ang ph¸t huy hiÖu lùc, vÞ thÕ cña ViÖt Nam trªn trêng quèc tÕ ngµy cµng ®îc n©ng cao sÏ t¹o ®iÒu kiÖn tiÕp tôc c¶i thiÖn m«i trêng kinh doanh trong níc còng nh xuÊt khÈu. Gi¸ c¶ nhiÒu lo¹i n«ng s¶n trong níc ®îc c¶i thiÖn, cã lîi cho n«ng d©n; gi¸ mét sè n«ng s¶n chÕ biÕn xuÊt khÈu nh cµ phª, g¹o, h¹t tiªu ®ang cã xu híng phôc håi sÏ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, nh÷ng thuËn lîi chÝnh cña ngµnh n«ng s¶n ViÖt Nam bao gåm: i) tÝnh ®a d¹ng sinh häc, nhiÒu lo¹i tiÓu khÝ hËu nhiÖt ®íi thuËn lîi cho viÖc ®a d¹ng ho¸ c©y trång; ii) c¸c chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ vÒ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n; iii) ViÖt Nam ®ang cã mét sè mÆt hµng quan träng chiÕm thÞ phÇn lín trªn thÕ giíi nh g¹o, cµ phª, chÌ, ®iÒu, tiªu,... Khã kh¨n: T×nh h×nh kinh tÕ, th¬ng m¹i thÕ giíi cßn nhiÒu yÕu tè khã lêng, m«i trêng c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t, mét sè thÞ trêng lín cho hµng n«ng s¶n chÕ biÕn kh«ng æn ®Þnh do t×nh h×nh chÝnh trÞ nh I-r¾c, c¸c níc Trung §«ng,... t¸c ®éng lín ®Õn xuÊt khÈu n«ng s¶n chÕ biÕn cña ViÖt Nam. TiÕn tr×nh héi nhËp khu vùc ngµy cµng gÊp rót. Theo lÞch tr×nh AFTA, ®Õn 1/1/2003, ®èi víi hµng n«ng s¶n, ta ph¶i ®a nèt 135 dßng thuÕ cßn l¹i trong danh môc lo¹i trõ t¹m thêi vµo ch¬ng tr×nh c¾t gi¶m cã hiÖu lùc chung (CFPT), Hµng n«ng s¶n chÕ biÕn ViÖt Nam sÏ ph¶i chÞu sù c¹nh tranh quyÕt liÖt h¬n víi hµng ho¸ c¸c níc trong khu vùc ASEAN c¶ trªn thÞ trêng trong níc vµ quèc tÕ. ViÖc Trung Quèc lµ thµnh viªn WTO vµ thùc hiÖn HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt - Mü sÏ tiÕp tôc t¹o c¬ héi còng nh nhiÒu th¸ch thøc cho hµng n«ng s¶n chÕ biÕn níc ta. G¹o: BÊt chÊp triÓn väng chung cña nhãm hµng, s¶n xuÊt, tiªu thu vµ xuÊt - nhËp khÈu g¹o trªn thÞ trêng thÕ giíi ®Òu t¨ng víi nhÞp ®é cao vµ ®Æc biÖt lµ nhÞp ®é t¨ng khèi lîng xuÊt - nhËp khÈu g¹o l¹i cao h¬n nhÞp ®é t¨ng cña s¶n xuÊt vµ tiªu thô. H¬n n÷a, do nhu cÇu nhËp khÈu t¨ng vµ t¸c ®éng cña vßng ®µm ph¸n U-ru-guay, nªn gi¸ xuÊt khÈu g¹o t¨ng ë møc kh¸ cao (kho¶ng 1,4%/n¨m). Trong giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2005, ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn chØ tiªu dù b¸o xuÊt khÈu g¹o kh«ng chØ vÒ khèi lîng mµ c¶ vÒ gi¸ trÞ xuÊt khÈu thu ®îc do gi¸ xuÊt khÈu t¨ng vµ sù c¶i thiÖn vÒ chÊt lîng g¹o xuÊt khÈu, XuÊt khÈu g¹o trong thêi kú 2001 - 2010 dù kiÕn sÏ æn ®Þnh ë møc 4,0 - 4,5 triÖu tÊn/n¨m. Trong thêi kú 2001 - 2005, NhËt B¶n vµ Hµn Quèc sÏ ph¶i tiÕn hµnh më cöa thÞ trêng g¹o theo c¸c cam kÕt cña hä víi Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO). Hai níc ®îc hëng lîi Ých trùc tiÕp vµ ngay lËp tøc sÏ lµ Mü vµ Th¸i Lan bëi chØ cã hä míi ®¸p øng ®îc yªu cÇu vÒ chÊt lîng cña hai thÞ trêng nµy. ViÖt Nam còng sÏ cã lîi Ých nhng lµ lîi Ých gi¸n tiÕp do nhu cÇu chung vÒ g¹o trªn thÕ giíi t¨ng. Nh ®· tr×nh bµy ë phÇn trªn, xuÊt khÈu g¹o hiÖn nay ®ang gÆp hai vÊn ®Ò lín lµ thÞ trêng xuÊt khÈu vµ tæ chøc xuÊt khÈu. C¸c doanh nghiÖp cña ta nh×n chung cha cã ®îc hîp ®ång lín, æn ®Þnh vµ còng cha b¸n trùc tiÕp ®îc g¹o sang Ch©u Phi. VÒ tæ chøc, c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc vÉn ®ang lóng tóng t×m c¸ch xö lý vÊn ®Ò h¹n ng¹ch vµ ®Çu mèi trong bèi c¶nh c¸c môc tiªu ®Æt ra m©u thuÉn lÉn nhau vµ søc Ðp tù do hãa cña ADB, cña IMF vµ WB ngµy cµng gia t¨ng. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò hîp ®ång lín, cÇn nç lùc h¬n n÷a trong viÖc t×m kiÕm nh÷ng tho¶ thuËn ë cÊp ChÝnh phñ. §Ó hç trî cho qu¸ tr×nh ®µm ph¸n vµ ký kÕt nh÷ng tho¶ thuËn nh vËy, níc xuÊt khÈu thêng ph¶i cã nh÷ng tho¶ hiÖp nhÊt ®Þnh víi níc nhËp khÈu, thÝ dô nh b¸n tr¶ chËm hoÆc chÊp nhËn mua l¹i mét lîng hµng ho¸ nµo ®ã. VÊn ®Ò thø nhÊt (b¸n tr¶ chËm) ®· ®îc ChÝnh phñ ta bµn b¹c nhiÒu lÇn vµ gÇn ®©y chÊp nhËn cho Bé Th¬ng m¹i ®îc ®µm ph¸n b¸n g¹o tr¶ chËm víi khèi lîng tríc m¾t lµ 300,000 tÊn, thêi h¹n thanh to¸n sau 1 n¨m. QuyÕt ®Þnh nµy ch¾c ch¾n sÏ më ra nh÷ng híng míi cho viÖc tiªu thô g¹o. Tuy nhiªn, viÖc ®µm ph¸n vµ ký kÕt nh÷ng hîp ®ång lín ë cÊp ChÝnh phñ sÏ gÆp thuËn lîi nhiÒu h¬n n÷a nÕu ®îc phÐp sö dông mét sè chØ tiªu nhËp khÈu hµng ho¸, thÝ dô nh ph©n bãn, s¾t thÐp, xe t¶i,... ®Ó t¨ng søc “mÆc c¶”. Mét trong nh÷ng thÞ trêng cã thÓ ¸p dông biÖn ph¸p nµy lµ Hµn Quèc bëi hµng n¨m ta thêng nhËp khÈu trªn díi 200 triÖu USD ph©n bãn, s¾t thÐp vµ « t« c¸c lo¹i tõ thÞ trêng nµy. ViÖc trùc tiÕp xuÊt khÈu g¹o sang Ch©u Phi gÆp khã kh¨n duy nhÊt lµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña b¹n. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, tríc m¾t vÉn ph¶i dùa vµo c¸c níc, c¸c tæ chøc cung cÊp viÖn trî cho Ch©u Phi, nhng cã thÓ th¨m dß mét híng ®i míi lµ ®æi hµng. HiÖn nay, ngµnh ®iÒu cña ta ®ang cã nhu cÇu nhËp khÈu lín ®èi víi h¹t ®iÒu th« cña Ch©u Phi. Nhu cÇu hµng n¨m cã thÓ tõ 70 - 100 ngµn tÊn, æn ®Þnh cho ®Õn n¨m 2005. Lîng ngo¹i tÖ cÇn thiÕt ®Ó nhËp khÈu sÏ tõ 70 - 100 triÖu USD/n¨m, t¬ng ®¬ng víi kho¶ng 300 - 450 ngµn tÊn g¹o. NÕu cã thÓ kÕt hîp nhËp khÈu ®iÒu víi xuÊt khÈu g¹o th× sÏ t¹o ra mét híng ®i míi trong viÖc th©m nhËp thÞ trêng Ch©u Phi. Ngoµi ra, c¬ quan ®¹i diÖn cho ta t¹i c¸c níc cung cÊp nhiÒu viÖn trî cho Ch©u Phi, ®Æc biÖt lµ Hoa Kú, cÇn t×m hiÓu kü h¬n vÒ kh¶ n¨ng thuyÕt phôc c¸c níc nµy mua, hoÆc mua thªm g¹o cña ViÖt Nam ®Ó cung cÊp cho Ch©u Phi. VÊn ®Ò h¹n ng¹ch vµ ®Çu mèi, do nhiÒu nguyªn nh©n, ®Õn nay vÉn tån t¹i vµ lµ mét trong nh÷ng vËt c¶n lín cho tiÕn tr×nh ®µm ph¸n c¸c kho¶n vay ®iÒu chØnh c¬ cÊu víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh tiÒn tÖ quèc tÕ. HÖ thèng nµy còng lµm gi¶m tÝnh n¨ng ®éng vµ tÝnh hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu g¹o. CÇn nghiªn cøu thùc hiÖn c¬ chÕ lËp dù tr÷ l¬ng thùc tõ chÝnh nguån vèn cña c¸c doanh nghiÖp tham gia xuÊt khÈu g¹o, trªn c¬ së ®ã xo¸ bá dÇn chÕ ®é h¹n ng¹ch vµ ®Çu mèi xuÊt khÈu g¹o. Theo ®ã, bÊt cø doanh nghiÖp nµo ®· cã trong kho tõ 5,000 tÊn g¹o trë lªn ®Òu ®îc quyÒn xuÊt khÈu ½ sè lîng nµy. NÕu cã 50 doanh nghiÖp (hoÆc nhãm doanh nghiÖp) tham gia xuÊt khÈu g¹o th× nhµ níc sÏ thêng xuyªn cã trong tay mét kho¶n dù tr÷ tèi thiÓu lµ 125 ngµn tÊn, ®ñ ®Ó cung cÊp cho 10 triÖu ngêi trong 1 th¸ng. KÕt hîp víi dù tr÷ quèc gia, lîng dù tr÷ nµy cã thÓ ®¸p øng ®îc c¸c nhu cÇu ®ét xuÊt ph¸t sinh do thiªn tai. Trong trêng hîp mÊt mïa lín, ta vÉn cã thÓ ban hµnh lÖnh t¹m ngõng xuÊt khÈu g¹o theo ®óng quy ®Þnh cña WTO mµ kh«ng gÆp víng m¾c g×. Cµ phª: Theo sè liÖu dù b¸o, xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2005 sÏ t¨ng b×nh qu©n 2,77 - 3,80%/n¨m, nghÜa lµ møc t¨ng gÊp ®«i so víi thÕ giíi. Trong ®iÒu kiÖn bu«n b¸n quèc tÕ, ViÖt Nam vÉn cã thÓ ®¹t ®îc nhÞp ®é t¨ng khèi lîng xuÊt khÈu, nhng cÇn ph¶i duy tr× tèt c¸c thÞ trêng xuÊt khÈu ®· cã vµ më réng c¸c thi trêng míi, n©ng cao chÊt lîng cµ phª vµ t¹o ®îc danh tiÕng cña s¶n phÈm trªn thÞ trêng thÕ giíi. XuÊt khÈu cµ phª n¨m 1999 ®¹t 420 ngµn tÊn, trÞ gi¸ 520 triÖu USD. Tuy t¨ng kho¶ng 10% vÒ lîng so víi n¨m 1998 nhng l¹i gi¶m 14 - 16% vÒ trÞ gi¸ do cung ®· vît cÇu trªn thÞ trêng thÕ giíi. Do s¶n lîng phô thuéc m¹nh vµo ®iÒu kiÖn thêi tiÕt nªn rÊt khã dù b¸o chuÈn x¸c vÒ s¶n lîng cµ phª xuÊt khÈu trong nh÷ng n¨m sau. Tuy nhiªn, nÕu dùa vµo diÖn tÝch vµ n¨ng suÊt b×nh qu©n hiÖn nay th× cã thÓ dù b¸o lîng xuÊt khÈu vµo n¨m 2003 cã thÓ ®¹t 500 ngµn tÊn. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thÊp, søc c¹nh tranh cao, thÞ trêng tiªu thô æn ®Þnh, kh¶ n¨ng tiªu thô kh«ng phô thuéc nhiÒu vµo tû gi¸ VND/USD ... lµ nh÷ng lý do ®Ó ngêi trång cµ phª ViÖt Nam cha cÇn ®Õn sù hç trî tµi chÝnh cña Nhµ níc, Ýt nhÊt lµ trong nh÷ng n¨m tíi ®©y. HiÕm cã lo¹i n«ng s¶n nµo cña níc ta ®îc nh vËy. Tuy nhiªn, ®Ó n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ xuÊt khÈu, ngµnh cµ phª vÉn cÇn ®îc quan t©m ®Çy ®ñ, nhÊt lµ trªn c¸c ph¬ng diÖn sau ®©y: ViÖc ph¸t triÓn c©y cµ phª ph¶i ®îc tiÕn hµnh theo quy ho¹ch chÆt chÏ, ®¶m b¶o c©n ®èi níc - vên vµ c©n ®èi gi÷a hai chñng lo¹i robusta - arabica: VÊn ®Ò nµy ®· ®îc ®Ò cËp trong ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn cµ phª ViÖt Nam do Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n cïng phèi hîp víi HiÖp héi Cµ phª Cacao ViÖt Nam so¹n th¶o. VÒ cµ phª chÌ, Thñ tíng ChÝnh phñ ®· cã QuyÕt ®Þnh sè 172/Q§-TTg ngµy 24/3/1997 cho phÐp ngµnh cµ phª ViÖt Nam ®îc vay Quü ph¸t triÓn Ph¸p (CFD) 42 triÖu USD ®Ó cã thªm 40,000 ha trong thêi kú 1997 - 2001. C«ng t¸c thuû lîi còng ®· ®îc ®Ò cËp chi tiÕt trong ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn khu vùc T©y Nguyªn ®Õn n¨m 2010 cña ChÝnh phñ. Tuy nhiªn, do c¸c khã kh¨n vÒ vèn, kÓ c¶ vèn ®èi øng, viÖc triÓn khai cßn t¬ng ®èi chËm. §Ò nghÞ ChÝnh phñ cÇn tËp trung h¬n n÷a cho vÊn ®Ò nµy. Trong thêi gian chê gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thñy lîi, ®Ò nghÞ kh«ng t¨ng thªm diÖn tÝch robusta t¹i T©y Nguyªn ®Ó kh«ng lµm ¶nh hëng thªm ®Õn c©n b»ng sinh th¸i cña vïng nµy. Ngoµi ra, viÖc ph¸t triÓn diÖn tÝch arabica t¹i Trung bé vµ vïng cao B¾c bé còng cÇn ®îc tiÕn hµnh theo quy ho¹ch chÆt chÏ, phï hîp víi ®iÒu kiÖn thæ nhìng vµ khÝ hËu, tr¸nh t×nh tr¹ng phong trµo, tØnh nµo còng trång, huyÖn nµo còng trång, ®Õn khi c©y cµ phª cho n¨ng suÊt thÊp th× l¹i yªu cÇu trî gi¸, kh«ng ®îc trî gi¸ th× chÆt bá g©y l·ng phÝ rÊt lín. Chñ tr¬ng n©ng diÖn tÝch vên c©y lªn 500,000 ha cÇn ®îc ®i kÌm víi nh÷ng biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt vµ h¹ gi¸ thµnh. ViÖt Nam ®· trë thµnh mét trong nh÷ng níc xuÊt khÈu cµ phª hµng ®Çu thÕ giíi. S¶n lîng cµng t¨ng cµng lµm ¶nh hëng tíi gi¸ xuÊt khÈu. N¨m 1997 lµ n¨m ViÖt Nam ®¹t s¶n lîng cao vµ còng lµ n¨m mµ gi¸ robusta (gi¸ FOB) lªn tíi 1.200USD/T. (sè liÖu Bé Th¬ng m¹i). §Çu t ®æi míi c«ng nghÖ chÕ biÕn ®Ó n©ng cao tû träng cµ phª cÊp ®é cao vµ tû träng cµ phª chÕ biÕn s©u: HiÖn nay, cµ phª ViÖt Nam ®ang ®îc ph©n lo¹i theo c¸c tiªu chuÈn ngo¹i quan nh ®é Èm, t¹p chÊt, h¹t ®en vì vµ kÝch thíc h¹t. §Ó n©ng tû träng cµ phª cÊp ®é cao, ngµnh cµ phª cÇn mét kho¶n vèn ®Çu t ban ®Çu vµo kh©u chÕ biÕn kho¶ng 30 triÖu USD, t¬ng ®¬ng víi møc mµ ngµnh ®· nép cho Nhµ níc trong hai n¨m 1994 vµ 1995 theo chÕ ®é phô thu. NÕu ®îc chÕ biÕn vµ ph©n lo¹i 100% (kh«ng ph¶i chØ 25 - 30% nh hiÖn nay) th× mçi n¨m kim ng¹ch sÏ t¨ng lªn ®îc kho¶ng 30 triÖu USD. Trong tæng vèn ®Çu t nµy, kho¶ng 70% sÏ ®îc dµnh cho thiÕt bÞ s¬ chÕ, ph©n lo¹i ®Ó lµm ra cµ phª nh©n sèng chÊt lîng ®ång ®Òu. 30% cßn l¹i ®îc dµnh ®Ó n©ng cÊp Nhµ m¸y Cµ phª Biªn Hoµ, nhµ m¸y duy nhÊt 100% vèn ViÖt Nam s¶n xuÊt cµ phª rang xay vµ cµ phª hoµ tan, hoÆc x©y dùng míi 1 nhµ m¸y chÕ biÕn cµ phª rang xay - hoµ tan c«ng suÊt 1000T/n¨m. §æi míi tiªu chuÈn chÊt lîng vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý, kiÓm tra chÊt lîng ®Ó võa n©ng cao uy tÝn cµ phª ViÖt Nam trªn thÞ trêng thÕ giíi, võa gãp phÇn t¨ng thªm kim ng¹ch xuÊt khÈu: C«ng t¸c qu¶n lý chÊt lîng xuÊt khÈu ®· ®îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ trong nh÷ng n¨m qua. ThÞ trêng Mü, n¬i cã hÖ thèng kiÓm tra chÊt lîng chÆt chÏ nhÊt thÕ giíi, còng ®· thõa nhËn nh÷ng bíc tiÕn vÒ chÊt lîng cña cµ phª ViÖt Nam. Tuy nhiªn, nh÷ng chuyÓn biÕn nµy míi chØ lµ bíc ®Çu. VÒ ngo¹i quan, cµ phª ViÖt Nam vÉn thua kÐm cµ phª Th¸i Lan vµ cµ phª Indonesia nªn, dï h¬n h¼n vÒ h¬ng vÞ, vÉn ph¶i b¸n víi gi¸ thÊp h¬n Th¸i Lan vµ Indonesia tõ 10 ®Õn 30USD/T. §Ó t¨ng gi¸ trÞ cµ phª xuÊt khÈu, ngoµi c¸c biÖn ph¸p n©ng cao cÊp ®é nh ®· tr×nh bµy, cÇn cã biÖn ph¸p ®Ó qu¶n lý chÊt lîng cµ phª tõ kh©u trång ®Õn kh©u chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n. ViÖc nµy tõ tríc tíi nay vÉn lµm nhng chØ tËp trung vµo c¸c n«ng trêng lín, cha thùc hiÖn trong khu vùc cµ phª nh©n d©n. N©ng cao vai trß cña HiÖp héi Cµ phª Cacao ViÖt Nam: HiÖp héi Cµ phª Cacao ViÖt Nam, ngoµi chøc n¨ng tËp hîp c¸c nhµ s¶n xuÊt, kinh doanh vµ cung øng thiÕt bÞ kü thuËt trong ngµnh cµ phª ®Ó phèi hîp hµnh ®éng vµ n©ng cao søc c¹nh tranh, cßn cã nhiÒu chøc n¨ng quan träng kh¸c nh phèi hîp x©y dùng quy ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh, phæ biÕn kü thuËt canh t¸c - thu ho¹ch - chÕ biÕn - b¶o qu¶n ®Õn ngêi trång cµ, träng tµi xö lý m©u thuÉn ph¸t sinh trong néi bé thµnh viªn vµ hîp t¸c quèc tÕ. Thêi gian võa qua, do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸ch quan (thiÕu nguån tµi chÝnh, thiÕu ngêi, thiÕu c¬ së vËt chÊt, thiÕu sù trî gióp cña Nhµ níc th«ng qua chuyÓn giao quyÒn h¹n, ...) nªn dï ®· rÊt cè g¾ng nhng HiÖp héi vÉn cha thÓ hiÖn ®îc trän vÑn c¸c chøc n¨ng cña m×nh. TÝnh hÊp dÉn cña HiÖp héi, v× vËy, cßn kh¸ thÊp. Cã chÝnh s¸ch ®óng ®¾n trong thu hót ®Çu t níc ngoµi vµo lÜnh vùc chÕ biÕn cµ phª: C¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam cho ®Õn nay ®· ®ñ lùc ®Ó ®Çu t vµo kh©u s¬ chÕ n©ng cao cÊp ®é cµ phª. RÊt tiÕc lµ trong mét sè hoµn c¶nh ®Æc biÖt, nhµ níc ®· cÊp mét sè giÊy phÐp ®Çu t cho níc ngoµi ®îc ®Çu t vµo kh©u s¬ chÕ. ViÖc nµy kh«ng gióp g× cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn cµ phª cña ViÖt Nam. Nghiªn cøu tæ chøc thÞ trêng cµ phª kú h¹n t¹i ViÖt Nam ®Ó ngêi trång cµ phª cã thÓ tù bï ®¾p rñi ro, kh«ng cÇn ®Õn c¸c Quü B¶o hiÓm cña Nhµ níc. H¹t ®iÒu: Do vên c©y bÞ tho¸i ho¸ nªn s¶n lîng ®iÒu th« n¨m 1999 ®· gi¶m xuèng møc thÊp nhÊt tõ tríc tíi nay, ¶nh hëng nghiªm träng ®Õn lîng nh©n ®iÒu xuÊt khÈu. Ngay c¶ trong trêng hîp nhËp khÈu ®îc ®iÒu th« ®Ó bï ®¾p cho lîng nguyªn liÖu thiÕu hôt, xuÊt khÈu còng chØ cã kh¶ n¨ng ®¹t tõ 15,000 ®Õn 16,000 tÊn, gi¶m tíi 40% so víi 25,600 tÊn cña n¨m 1998. N¨m 2000, s¶n lîng ®¹t 20,000 tÊn. ChØ tõ sau n¨m 2002 míi cã thÓ phôc håi ®îc s¶n lîng ®· xuÊt n¨m 1997 vµ t¨ng dÇn. Dù kiÕn n¨m 2005 sÏ ®¹t 55 - 60 ngµn tÊn nh©n ®iÒu xuÊt khÈu. ViÖc tiªu thô nh©n ®iÒu trªn thÞ trêng thÕ giíi hÇu nh kh«ng gÆp khã kh¨n g× lín bëi nhu cÇu thÕ giíi t¨ng trung b×nh 5 - 7%/n¨m trong khi s¶n lîng ®iÒu cña nh÷ng níc s¶n xuÊt kh«ng thÓ t¨ng nhanh. ViÖt Nam dï cã ph¸t triÓn ®Õn 500 ngµn ha còng ®¶m b¶o tiªu thô ®îc hÕt lîng ®iÒu s¶n xuÊt ra. Môc tiªu tõ nay ®Õn n¨m 2005 lµ phôc håi vµ c¶i t¹o vên ®i ®«i víi th©m canh t¨ng n¨ng suÊt. Cè g¾ng gi÷ 250 - 300,000 ha ®Ó ®Õn n¨m 2005 ®¹t s¶n lîng 250 - 300,000 tÊn ®iÒu th«. ChÌ: NhÞp ®é t¨ng khèi lîng chÌ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sÏ cã thÓ cao h¬n nhiÒu so víi nhÞp ®é t¨ng b×nh qu©n cña thÕ giíi khi mµ tû lÖ khèi lîng chÌ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam míi chØ chiÕm kho¶ng 2% so víi thÕ giíi. Trong ®iÒu kiÖn c¸c níc nhËp khÈu chÌ kh«ng ¸p dông c¸c rµo ch¾n thuÕ quan vµ phi thuÕ quan, kho¶ng dao ®éng gi÷a sè liÖu dù b¸o vµ sè thùc hiÖn sÏ phô thuéc chñ yÕu vµo ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Rau qu¶: Trong giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2005, kh¶ n¨ng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm nµy cña ViÖt Nam phô thuéc chÝnh vµo c¸c yÕu tè: i) chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång, th©m canh t¨ng vô; ii) quy ho¹ch ph¸t triÓn vïng s¶n xuÊt; iii) c«ng nghiÖp chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm cho môc tiªu xuÊt khÈu; vµ iv) kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ trêng khu vùc vµ thÕ giíi. ThÞt lîn: Theo sè liÖu cña B¶ng c©n ®èi l¬ng thùc, thùc phÈm giai ®o¹n 1997-2001 do Vô KÕ ho¹ch vµ Quy ho¹ch, Bé NN & PTNT lËp, s¶n lîng thÞt lîn cña ViÖt Nam cung cÊp néi ®Þa dao ®éng ë møc ®é cao tõ 1.154.200 tÊn n¨m 1997 ®Õn 1.415.500 tÊn n¨m 2001 víi tØ lÖ xuÊt khÈu ®¹t gÇn 20% trong giai ®o¹n. Víi tØ lÖ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu trªn vµ thùc tÕ lµ thÞt lîn lµ mét trong hai s¶n phÈm (thÞt lîn vµ thÞt gia cÇm) cã nhÞp ®é t¨ng trëng vµ tiªu thô cao nhÊt trªn thÞ trêng thÕ giíi, ®iÒu nµy ®ang më ra kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cho ViÖt Nam trong giai ®o¹n dù b¸o. III. KiÕn nghÞ: Ph¸t triÓn vµ më réng nguån hµng n«ng s¶n chÕ biÕn xuÊt khÈu: Môc tiªu chñ yÕu cña gi¶i ph¸p nµy lµ nh»m khai th¸c hÕt tiÒm n¨ng cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ViÖt Nam vµ t¹o ra c¸c c¬ së nguån hµng n«ng s¶n chÕ biÕn xuÊt khÈu kh«ng chØ cã quy m« lín mµ cßn phong phó vÒ chñng lo¹i s¶n phÈm. Nh÷ng c¬ së cña gi¶i ph¸p nµy lµ: VÒ lý thuyÕt, ®a d¹ng ho¸ n«ng nghiÖp dùa trªn c¸c yÕu tè nh ®Êt ®ai, lao ®éng vµ vèn vËt chÊt, do ®ã, trong chõng mùc nµo ®ã, ®a d¹ng ho¸ n«ng nghiÖp tá ra kh¸ phï hîp víi hoµn c¶nh vµ tr×nh ®é cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay. VÒ thùc tÕ, mét m¨ït, do qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ cña nhãm c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®ang diÔn ra rÊt m¹nh mÏ cã t¸c ®éng m¹nh ®Õn thÞ trêng hµng n«ng s¶n chÕ biÕn thÕ giíi, theo híng lµm thay ®æi lîi thÕ so s¸nh trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña c¸c níc vµ chÝnh ®iÒu nµy ®· buéc c¸c níc nµy chó träng ®Õn vÊn ®Ò ®a d¹ng ho¸ n«ng nghiÖp ®Ó lÊp ®Çy nh÷ng lç hæng cña thÞ trêng. MÆt kh¸c, trong thùc tÕ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp ViÖt Nam cho thÊy: Mét lµ, nhiÒu lo¹i s¶n phÈm cã triÓn väng trªn thÞ trêng thÕ giíi, nhng cha ®îc ph¸t triÓn ®óng møc ë níc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay nh, nhãm hµng h¹t cã dÇu, dÇu mì vµ kh« dÇu; mét sè hoa qu¶ nhiÖt ®íi (chuèi, qu¶ cã mói,...). Hai lµ, sù tËp trung qu¸ møc vµo mét sè n«ng s¶n xuÊt khÈu cã gi¸ trÞ cao nh cµ phª, ®iÒu hiÖn nay ®· dÉn ®Õn nh÷ng t×nh tr¹ng kh«ng phï hîp víi tiÒm n¨ng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña c¶ níc, vµ ®Ó l¹i hËu qu¶ l©u dµi nh, t×nh tr¹ng di d©n hµng lo¹t ë c¸c tØnh phÝa B¾c, nhÊt lµ c¸c tØnh miÒn nói phÝa B¾c vµo vïng T©y Nguyªn lµ kh«ng phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn x· héi; t×nh tr¹ng khai th¸c qu¸ møc ë mét vïng sÏ ®Ó l¹i nh÷ng hËu qu¶ vÒ m«i trêng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng trong khi nh÷ng vïng kh¸c bÞ l·ng quªn; t×nh tr¹ng ph¸t triÓn kh«ng ®Òu gi÷a c¸c vïng trong c¶ níc dÉn ®Õn chi phÝ x· héi cao ë nh÷ng vïng kÐm ph¸t triÓn vµ hiÖu qu¶ toµn x· héi sÏ thÊp;... Ba lµ, lîi Ých quan träng cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp kh«ng chØ lµ hiÖu qu¶ kinh tÕ mang l¹i, ®ãng gãp vµo nÒn kinh tÕ nãi chung, mµ cßn lµ sù ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh vÒ kinh tÕ - chÝnh trÞ - x· héi trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Êt níc. §ã lµ c¸c vÊn ®Ò vÒ ®¶m b¶o an ninh l¬ng thùc, gi¶i quyÕt viÖc lµm, nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam cã ®Õn 80% d©n sè sinh sèng b»ng nghÒ n«ng, trong khi tiÒm lùc kinh tÕ ®Ó tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ cßn h¹n chÕ, sù c¬ cÊu l¹i lùc lîng lao ®éng diÔn ra chËm ch¹p... §a d¹ng ho¸ n«ng nghiÖp còng cã nghÜa lµ t¹o ra nhiÒu viÖc lµm vµ nhiÒu kh¶ n¨ng thu nhËp cho n«ng d©n, nhÊt lµ ®èi víi c¸c vïng thuÇn n«ng, c¸c vïng n«ng th«n nghÌo, ®Êt ®ai Ýt mµu mì. Bèn lµ, møc ®é phô thuéc vµo thiªn nhiªn cña n«ng nghiÖp ViÖt Namcßn rÊt lín. Tuy nhiªn, sù t¸c ®éng cña thiªn nhiªn ®Õn s¶n lîng c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp kh«ng gièng nhau theo lo¹i s¶n phÈm, khu vùc s¶n xuÊt. V× vËy, ®a d¹ng ho¸ n«ng nghiÖp còng cã nghÜa lµ gi¶m nhÑ rñi ro, mÆt kh¸c t¹o thuËn lîi h¬n trong viÖc ®iÒu chØnh s¶n lîng s¶n phÈm theo nhu cÇu thÞ trêng, lÊp ®Çy c¸c lç hæng cña thÞ trêng néi ®Þa, gi¶m nhÑ sù x©m nhËp cña s¶n phÈm níc ngoµi, dÔ lùa chän c¸c n«ng s¶n chÕ biÕn xuÊt khÈu,... Lîi Ých chung cña vÊn ®Ò nµy lµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn, ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh cña níc ta, phï hîp víi tr×nh ®é vµ tËp qu¸n s¶n xuÊt trong giai ®o¹n qu¸ ®é hiÖn nay nh»m t¹o ra mét nÒn n«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn æn ®Þnh, bÒn v÷ng, thÝch øng nhanh víi c¸c xu híng thÞ trêng. Tuy nhiªn, ®a d¹ng ho¸ n«ng nghiÖp còng gÆp ph¶i nh÷ng h¹n chÕ nh tæng chi phÝ s¶n xuÊt t¨ng, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt thÊp, c«ng t¸c qu¶n lý ®iÒu hµnh phøc t¹p,... ®èi víi s¶n phÈm cã quy m« s¶n xuÊt nhá, s¶n lîng thÊp, vµ khèi lîng xuÊt khÈu kh«ng lín sÏ bÞ phô thuéc nhiÒu vµo c¸c thÞ trêng xuÊt khÈu chÝnh cña c¸c s¶n phÈm ®ã, chÞu thiÖt thßi vÒ gi¸ c¶. VÊn ®Ò lµ ë chç, quan niÖm lîi Ých kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ kho¶n thu ®îc mµ cßn lµ møc chi phÝ ChÝnh phñ ph¶i bá ra ®Ó kh¾c phôc hËu qu¶, ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn cho toµn bé nÒn kinh tÕ. §Ó thùc hiÖn gi¶i ph¸p nµy cã hiÖu qu¶ thiÕt thùc, ChÝnh phñ cÇn thùc thi nh÷ng vÊn ®Ò sau: Mét lµ, ChÝnh phñ cÇn cã quy ho¹ch tæng thÓ, l©u dµi vÒ ph¸t triÓn c¸c vïng n«ng nghiÖp hµng ho¸ víi viÖc ®a ra b¶ng danh môc c¸c s¶n phÈm cô thÓ theo thø tù u tiªn cho mét vïng, b»ng viÖc gi¶i bµi to¸n quy ho¹ch ®a môc tiªu víi c¸c tham sè: HiÖu qu¶ kinh tÕ c©y trång ®îc x¸c ®Þnh b»ng gi¸ trÞ gia t¨ng cña s¶n phÈm ®ã trªn 1 ha theo hµm sè víi c¸c tham sè nh, n¨ng suÊt c©y trång, tû lÖ s¶n phÈm sau chÕ biÕn, gi¸ xuÊt khÈu b×nh qu©n (tÝnh theo gi¸ FOB), gi¸ thu mua xuÊt khÈu, thuÕ tµi nguyªn, doanh thu xuÊt khÈu, lîi nhuËn. Quy m« s¶n xuÊt cã thÓ vµ kh¶ n¨ng më réng quy m« s¶n xuÊt víi s¶n lîng phï hîp víi yªu cÇu s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña s¶n phÈm. Yªu cÇu ph¸t triÓn ®èi víi vïng s¶n xuÊt nh»m ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ c©n b»ng ë mçi vïng vµ trªn ph¹m vi c¶ níc. Hai lµ, viÖc ®a d¹ng ho¸ n«ng nghiÖp ®ßi hái ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ víi c¸c nghiªn cøu vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ, bao gåm c¶ c«ng nghÖ sinh häc vµ c«ng nghÖ chÕ biÕn. Thùc tÕ cho thÊy, c¸c tiÕn bé c«ng nghÖ ®ãng vai trß rÊt quan träng, thËm chÝ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ. Do ®ã, viÖc t¨ng cêng chuyÓn giao c¸c tiÕn bé c«ng nghÖ chÝnh lµ vÊn ®Ò then chèt cã t¸c dông lµm gi¶m bít nh÷ng h¹n chÕ cña gi¶i ph¸p ®a d¹ng ho¸ n«ng nghiÖp. Thùc tr¹ng ph¸t triÓn n«ng nghiÖp cña níc ta trong giai ®o¹n võa qua cho thÊy, c¸c ho¹t ®éng nµy cha t¬ng xøng víi yªu cÇu ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ nhÊt lµ tríc xu thÕ tù do ho¸ trªn ph¹m vi toµn cÇu. Ba lµ, c¸c ph¬ng ¸n c©y trång vµ c¸c chuyÓn giao c«ng nghÖ ®i kÌm mµ ChÝnh phñ ®a ra cho mçi vïng s¶n xuÊt lµ cÇn thiÕt nhng l¹i kh«ng ph¶i lµ yÕu tè träng yÕu trong quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt cña ngêi n«ng d©n, nhÊt lµ khi hä cha tin tëng vµo kh¶ n¨ng tiªu thô cña s¶n phÈm. V× vËy, ChÝnh phñ cÇn ph¶i thùc thi c¸c chÝnh s¸ch thÝch hîp ®Ó lµm cho viÖc ®a d¹ng ho¸ trë nªn hÊp dÉn h¬n ®èi víi ngêi n«ng d©n vÒ ph¬ng diÖn kinh tÕ, tøc lµ c¸c chÝnh s¸ch nh»m gi¶m bít c¸c rñi ro thÞ trêng vµ trî gióp ban ®Çu cÇn thiÕt. Bèn lµ, trong kh¶ n¨ng cho phÐp cña ChÝnh phñ, cã tÝnh chÊt l©u dµi h¬n, phï hîp h¬n víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ níc ta vµ xu thÕ c¾t gi¶m c¸c kho¶n b¶o hé, trî cÊp trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp chÕ biÕn, ®Ó thùc hiÖn tèt c¸c gi¶i ph¸p ®a d¹ng ho¸ n«ng nghiÖp, ChÝnh phñ cÇn nç lùc n©ng cao hiÖu qu¶ th«ng tin cho c¸c ®èi tîng liªn quan ®Õn s¶n xuÊt vµ th¬ng m¹i c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp chÕ biÕn. T¨ng cêng n¨ng lùc chÕ biÕn ®Ó n©ng cao gi¸ trÞ xuÊt khÈu: Môc tiªu cña gi¶i ph¸p nµy lµ nh»m kh«ng ngõng n©ng cao gi¸ trÞ xuÊt khÈu c¸c n«ng s¶n chÕ biÕn ViÖt Nam trªn c¸c gãc ®é kh¸c nhau, nh: t¨ng khèi lîng xuÊt khÈu, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm xuÊt khÈu tõ kh©u chän gièng ®Õn th¬ng m¹i ho¸ c¸c n«ng s¶n chÕ biÕn b»ng c¸ch t¨ng gi¸ trÞ c«ng nghiÖp trong s¶n phÈm ë møc cao nhÊt cã thÓ, tiÕp cËn c¸c thÞ trêng cã lîi Ých xuÊt khÈu lín, h¹n chÕ bít biªn ®é dao ®éng gi¸ c¶ cña n«ng s¶n chÕ biÕn. Gi¶i ph¸p x©y dùng ch¬ng tr×nh ®ång bé cho c¸c s¶n phÈm träng ®iÓm thùc chÊt lµ ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp theo chiÒu s©u cã chän läc. C¸c c¬ së cña gi¶i ph¸p nµy lµ: vÒ lý thuyÕt, ®Çu t ph¸t triÓn theo chiÒu s©u cho phÐp ph©n bæ vµ sö dông c¸c nguån lùc hîp lý, do ®ã sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao h¬n trªn c¬ së t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng cao; vÒ thùc tÕ: Mét mÆt, trªn thÞ trêng thÕ giíi, xu híng chung cña c¸c níc xuÊt khÈu n«ng s¶n chÕ biÕn lµ t¨ng tû lÖ c¸c s¶n phÈm cã ®é chÕ biÕn s©u nh»m n©ng cao gi¸ trÞ cña s¶n phÈm, tho¶ m·n ®îc c¸c tiªu chuÈn chÊt lîng cña thÞ trêng nhËp khÈu vµ gi¶m møc ®é dao ®éng cña gi¸ c¶ n«ng s¶n chÕ biÕn trªn thÞ trêng... MÆt kh¸c, trong ®iÒu kiÖn níc ta, ®©y lµ vÊn ®Ò hÕt søc quan träng trong chñ tr¬ng ph¸t triÓn mét nÒn n«ng nghiÖp hµng ho¸ híng m¹nh vµo xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2005. Tuy nhiªn, nghiªn cøu vÒ kh¶ n¨ng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay cho thÊy cßn nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp, trong ®ã cã nh÷ng vÊn ®Ò thuéc vÒ chÊt lîng n«ng s¶n chÕ biÕn xuÊt khÈu cÇn ®îc c¶i thiÖn. Cô thÓ, trong giai ®o¹n võa qua, theo danh môc c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu cña ViÖt Nam, hÇu hÕt c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu ®Òu cã tû lÖ gi¸ trÞ tríc thu ho¹ch cao h¬n nhiÒu so víi tû lÖ gi¸ trÞ sau thu ho¹ch. §iÒu nµy lµ kÕt qu¶ cña mét nÒn c«ng nghiÖp chÕ biÕn kÐm ph¸t triÓn. ThËm chÝ, nhiÒu yÕu tè trong kh¶ n¨ng cßn cha ®îc chó träng ®óng møc, nh bao b×, ®ãng gãi c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu,... Do ®ã, trªn thÞ trêng thÕ giíi, søc c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp chÕ biÕn ViÖt Nam lu«n r¬i vµo nh÷ng t×nh tr¹ng khã kh¨n, nh: Gi¸ xuÊt khÈu c¸c n«ng s¶n chÕ biÕn thêng ë møc thÊp h¬n so víi c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i cña c¸c níc trong khu vùc, nh gi¸ xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam so víi Th¸i Lan,... ThÞ trêng xuÊt khÈu phæ biÕn cña n«ng s¶n chÕ biÕn ViÖt Nam lµ c¸c thÞ trêng bËc trung hoÆc c¸c thÞ trêng t¸i xuÊt - nh÷ng thÞ trêng kh«ng cho phÐp thu ®îc lîi Ých xuÊt khÈu lín. Danh tiÕng cña n«ng s¶n chÕ biÕn ViÖt Nam bÞ Èn dÊu qua c«ng ®o¹n t¸i chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu cña c¸c níc t¹m nhËp t¸i xuÊt, do ®ã, g©y nªn t×nh tr¹ng yÕm thÕ cña n«ng s¶n chÕ biÕn ViÖt Nam trªn th¬ng trêng quèc tÕ, khã ph¸t triÓn thÞ trêng xuÊt khÈu,... Nh vËy, víi môc tiªu n©ng cao gi¸ trÞ xuÊt khÈu n«ng s¶n chÕ biÕn ViÖt Nam (bao gåm c¶ viÖc n©ng cao khèi lîng vµ chÊt lîng s¶n phÈm trªn c¬ së thÞ trêng vµ nh»m ph¸t triÓn thÞ trêng) trong gi¶i ph¸p nµy cÇn chó träng ®Õn c¸c vÊn ®Ò nh sau: Mét lµ, ch¬ng tr×nh ®ång bé cho c¸c s¶n phÈm träng ®iÓm cÇn ®îc x©y dùng trªn c¬ së ®a d¹ng ho¸ n«ng nghiÖp, tõ ®ã lùa chän ra c¸c s¶n phÈm cã u thÕ xuÊt khÈu. Qua c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch trªn ®©y, theo híng nh×n ra thÞ trêng thÕ giíi trong giai ®o¹n tíi, ViÖt Nam cã thÓ x©y dùng ch¬ng tr×nh cho c¸c s¶n phÈm nh thÞt lîn, g¹o, c¸c s¶n phÈm nhiÖt ®íi (chÌ, cµ phª, rau qu¶), trong giai ®o¹n xa h¬n cã thÓ cã c¸c s¶n phÈm dÇu mì thùc vËt vµ mét sè s¶n phÈm míi sÏ ®îc chän läc tõ ®a d¹ng ho¸ n«ng nghiÖp. Hai lµ, ch¬ng tr×nh cÇn ®îc x©y dùng tríc hÕt trªn c¬ së coi träng ®Þnh híng ®Õn thÞ trêng xuÊt khÈu chø kh«ng ph¶i trªn c¬ së coi träng tiÒm n¨ng s¶n xuÊt trong níc. Tríc m¾t cã thÓ cã mét sè thÞ trêng ®Þnh híng cho c¸c s¶n phÈm nh: ®èi víi c¸c s¶n phÈm thÞt nªn ®Þnh híng ®Õn thÞ trêng khu vùc §«ng ©u, Ch©u ¸ vµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn kh¸c; c¸c s¶n phÈn nhiÖt ®íi nªn híng ®Õn thÞ trêng khu vùc c¶ §«ng vµ T©y ©u, thÞ trêng Trung §«ng; c¸c s¶n phÈm ngò cèc ®Õn víi thÞ trêng khu vùc Ch©u ¸, c¸c khu vùc cã kh¶ n¨ng mÊt an ninh l¬ng thùc cao. Ba lµ, ch¬ng tr×nh cÇn lùa chän bíc ®i thÝch hîp vÒ c«ng nghÖ, hoÆc lµ ph¸t triÓn tuÇn tù tõ c«ng nghÖ thÊp ®Õn c«ng nghÖ cao, hoÆc lµ tiÕp cËn ngay víi tr×nh ®é c«ng nghÖ cao, hoÆc lµ kÕt hîp gi÷a c«ng nghÖ cao vµ c«ng nghÖ thÊp theo tõng c«ng ®o¹n trong quy tr×nh s¶n xuÊt, chÕ biÕn s¶n phÈm. §iÒu ®ã cho phÐp kiÓm so¸t ®îc c¸c cÊp ®é c«ng nghÖ ®Çu t sau nµy thuËn tiÖn h¬n. ViÖc lùa chän tiÕn tr×nh cho c¸c cÊp ®é c«ng nghÖ ®îc tiÕn hµnh trªn c¬ së yªu cÇu cña c¸c thÞ trêng ®îc ®Þnh híng trªn ®©y. VÝ dô, ®èi víi thÞ trêng T©y ©u cÇn ¸p dông ngay tr×nh ®é c«ng nghÖ cao. Bèn lµ, vÒ thùc chÊt, ch¬ng tr×nh nµy cÇn cã Ban chØ ®¹o thèng nhÊt, díi sù chØ ®¹o cña ChÝnh phñ, liªn kÕt c¸c ngµnh s¶n xuÊt vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng cïng phèi hîp víi hµnh ®éng xuyªn suèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - thu mua - chÕ biÕn - xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp. T¨ng cêng vai trß cña ChÝnh phñ trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu n«ng s¶n chÕ biÕn: §©y lµ gi¶i ph¸p mang ý nghÜa trî gióp cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp chÕ biÕn ViÖt Nam x©m nhËp thÞ trêng míi vµ duy tr× æn ®Þnh c¸c thÞ trêng truyÒn thèng. Ngµy nay, mèi quan hÖ gi÷a kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cµng chÆt chÏ h¬n, khi mµ nÒn kinh tÕ cña mçi quèc gia ngµy cµng phô thuéc nhiÒu h¬n vµo kinh tÕ th¬ng m¹i. C¸c hµnh ®éng cÊm vËn, ®ãng cöa thÞ trêng, cho hoÆc kh«ng cho hëng c¸c ®iÒu kiÖn mËu dÞch u ®·i, x©y dùng c¸c khu vùc thÞ trêng chung,... ®îc sö dông kh¸ phæ biÕn trong quan hÖ gi÷a c¸c quèc gia víi nhau. MËu dÞch hµng n«ng s¶n thÕ giíi còng cã vÞ trÝ quan träng trong quan hÖ gi÷a c¸c quèc gia víi nhau. Th«ng thêng, c¬ héi tiÕp cËn thÞ trêng xuÊt khÈu cho c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp bÞ h¹n chÕ bëi c¸c hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan cña mçi quèc gia, do ®ã ph¶i ®îc ®µm ph¸n, tho¶ thuËn ë cÊp ®é quèc gia vµ ®«i khi trë thµnh ®iÒu kiÖn cho c¸c tho¶ thuËn th¬ng m¹i cña c¸c hµng ho¸ kh¸c. V× vËy, ChÝnh phñ ®ãng vai trß hÕt søc quan träng trong viÖc x©y dùng, cñng cè vµ ph¸t triÓn thÞ trêng xuÊt khÈu cho c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp nãi chung vµ c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp chÕ biÕn nãi riªng. Trong bèi c¶nh kinh tÕ níc ta, cïng víi sù chuyÓn ®æi kinh tÕ, c«ng t¸c ®iÒu hµnh, qu¶n lý cña ChÝnh phñ còng ®ang tõng bíc ®îc ®æi míi, thay v× nh÷ng ®iÒu hµnh t¸c nghiÖp, lÊn sang nhiÖm vô cña c¸c doanh nghiÖp lµ nh÷ng ®iÒu hµnh mang tÇm vÜ m«, t¹o lËp c¸c quan hÖ vµ hç trî cho c¸c doanh nghiÖp tiÕp cËn víi thÞ trêng ngoµi níc. Tuy nhiªn, thùc tÕ thÞ trêng xuÊt khÈu c¸c n«ng s¶n chÕ biÕn trong giai ®o¹n võa qua cho thÊy vÉn cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ph¶i ®îc quan t©m ®óng møc h¬n n÷a. VÝ dô, viÖc ®µm ph¸n t×m ra ph¬ng thøc xö lý c«ng nî víi c¸c níc SNG vµ §«ng ©u ®Ó c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp chÕ biÕn ViÖt Nam t×m l¹i ®îc thÞ trêng truyÒn thèng; hoÆc ®µm ph¸n víi Trung Quèc ®Ó xö lý vÊn ®Ò bu«n lËu biªn giíi vµ ®a ra c¸c th¬ng lîng vÒ mËu dÞch nãi chung, trong ®ã cã vÊn ®Ò xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp chÕ biÕn cña ViÖt Nam sang thÞ trêng Trung Quèc, nh»m gi¶m bít rñi ro trong xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Qua nghiªn cøu thÞ trêng xuÊt khÈu n«ng s¶n chÕ biÕn cña ViÖt Nam, trong giai ®o¹n tiÕp theo, cã thÓ tiÕn hµnh mét sè ho¹t ®éng chñ yÕu ®èi víi mét sè thÞ trêng xuÊt khÈu sau: §èi víi thÞ trêng §«ng ©u vµ c¸c níc ph¸t triÓn kh¸c cã rµo c¶n lín (thuÕ quan, yªu cÇu vÒ xuÊt sø s¶n phÈm, tiªu chuÈn ngÆt nghÌo vÒ vÖ sinh m«i trêng,...) nªn t×m c¸ch cã ®îc c¸c ®iÒu kiÖn u ®·i mËu dÞch. §èi víi thÞ trêng Trung Quèc, mét quèc gia ®ang tiÕn hµnh m¹nh mÏ qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, c¸c ®µm ph¸n vÒ th¬ng m¹i nªn tËp trung vµo c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp nguyªn liÖu vµ chñ yÕu vÒ dung lîng trao ®æi th¬ng m¹i song ph¬ng trªn ph¬ng diÖn gi¸ c¶. §èi víi thÞ trêng c¸c níc ASEAN nªn tËp trung vµo th¬ng lîng nh»m c©n b»ng c¸n c©n th¬ng m¹i. §èi víi c¸c níc SNG vµ §«ng ©u vÊn ®Ò hµng ®Çu vÉn lµ xö lý nî tån ®äng vµ nªn tËp trung vµo viÖc ký kÕt c¸c HiÖp ®Þnh gi÷a c¸c ChÝnh phñ. §èi víi c¸c níc mÊt an ninh l¬ng thùc nªn th«ng qua c¸c tæ chøc viÖn trî nh©n ®¹o ®Ó xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¸c s¶n phÈm l¬ng thùc thùc phÈm... C¸c biÖn ph¸p xóc tiÕn th¬ng m¹i hµng n«ng s¶n chÕ biÕn: §©y lµ gi¶i ph¸p nh»m tiÕp tôc th¸o gì nh÷ng chång chÐo, phiÒn phøc kh«ng ®¸ng cã cña c¸c c«ng cô qu¶n lý Nhµ níc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu nãi chung. §ång thêi, hoµn thiÖn c¸c c«ng cô qu¶n lý míi trong m«i trêng kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ trêng. Thùc hiÖn ý kiÕn chØ ®¹o cña Thñ tíng ChÝnh phñ lµ c¸c Bé s¶n xuÊt ph¶i trùc tiÕp chÞu tr¸ch nhiÖm tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ lµm ra, c¸c biÖn ph¸p xóc tiÕn th¬ng m¹i ®îc thùc hiÖn díi nhiÒu h×nh thøc: C«ng t¸c th«ng tin thÞ trêng: x©y dùng trang web vÒ hµng n«ng s¶n chÕ biÕn, th«ng tin cung cÇu vµ gi¸ c¶ hµng n«ng s¶n chÕ biÕn trªn thÞ trêng trong níc vµ thÕ giíi. Ph¸t hµnh c¸c Ên phÈm vÒ n«ng s¶n chÕ biÕn, ®Þa chØ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh. Tæ chøc c¸c cuéc tiÕp xóc víi níc ngoµi trong ho¹t ®éng thÞ trêng vµ xóc tiÕn th¬ng m¹i. Tæ chøc c¸c héi nghÞ liªn quan ®Õn thÞ trêng, xóc tiÕn th¬ng m¹i Tæ chøc tham gia c¸c ho¹t ®éng héi chî, triÓn l·m trong vµ ngoµi níc t¹o c¬ héi cho doanh nghiÖp giíi thiÖu hµng ho¸, t×m kiÕm b¹n hµng vµ häc hái kinh nghiÖm cña c¸c ®èi t¸c. Tæ chøc c¸c kho¸ ®µo t¹o vÒ xóc tiÕn th¬ng m¹i; tæ chøc c¸c líp ®µo t¹o vÒ x©y dùng vµ qu¶n lý chÊt lîng hµng ho¸ theo ISO cho c¸c doanh nghiÖp. Gi¶i ph¸p nµy lµ viÖc lµm tÊt yÕu trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ ë níc ta, h¬n n÷a, b¶n th©n ho¹t ®éng qu¶n lý lµ ho¹t ®éng tù hoµn thiÖn, ®îc ®iÒu chØnh trong qu¸ tr×nh vËn hµnh. HiÖn nay, nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu nãi chung ®ang tån ®äng vÒ nhiÒu mÆt c¶ vÒ hÖ thèng ph¸p lý vµ nh÷ng quy ®Þnh vÒ thñ tôc hµnh chÝnh. Trong ®ã næi lªn c¸c m©u thuÉn gi÷a chÝnh s¸ch thuÕ vµ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu, m©u thuÉn gi÷a chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu vµ chÝnh s¸ch quy ®Þnh tû gi¸ ngo¹i hèi,... H¬n n÷a, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã vÞ trÝ ®Æc biÖt trong nÒn kinh tÕ vµ trong sù nghiÖp ph¸t triÓn chung, do ®ã ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu n«ng s¶n chÕ biÕn còng cÇn cã m«i trêng kinh doanh ®Æc biÖt. §ã lµ m«i trêng chøa ®ùng trong nã yÕu tè b¶o hé n«ng nghiÖp vµ trî cÊp n«ng nghiÖp ®Òu cã chÝnh s¸ch hç trî, bï lç cho giíi kinh doanh n«ng s¶n. MÆc dï, xu thÕ chung hiÖn nay lµ c¸c níc ph¶i c¾t gi¶m c¸c kho¶n b¶o hé vµ trî cÊp ®èi víi c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp, nhng ®èi víi ViÖt Nam, do lµ níc nghÌo, nªn c¸c kho¶n chi cña ChÝnh phñ cho môc tiªu b¶o hé vµ trî cÊp tríc ®©y vµ hiÖn nay hÇu nh kh«ng ®¸ng kÓ, nªn vÉn cÇn ph¶i t¨ng cêng trong giai ®o¹n tiÕp theo. Trªn thùc tÕ ë ViÖt Nam, viÖc quy ®Þnh gi¸ sµn (h×nh thøc b¶o hé n«ng nghiÖp chñ yÕu cña c¸c níc cã nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi) míi chØ ¸p dông cho thu mua lóa, cßn ®èi víi c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp kh¸c cha cã quy ®Þnh. Trong xuÊt khÈu, c¸c trî gióp cho c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu hÇu nh cha ®îc ¸p dông. §iÒu nµy ®· lµm ¶nh hëng kh«ng Ýt ®Õn kh¶ n¨ng xuÊt khÈu c¸c n«ng s¶n chÕ biÕn ViÖt Nam tríc ®©y vµ hiÖn nay. T¨ng cêng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ViÖt Nam trªn thÞ trêng xuÊt khÈu n«ng s¶n chÕ biÕn thÕ giíi: §©y lµ gi¶i ph¸p nh»m t¹o nªn mét hÖ thèng kinh doanh cã quy m« ®ñ lín, ®ñ linh ®éng cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ trêng tèt vµ øng xö nhanh víi biÕn ®éng cña thÞ trêng, ®ång thêi ph¸t huy ®îc søc m¹nh tæng hîp cña c¸c doanh nghiÖp kinh doanh n«ng s¶n chÕ biÕn. C¸c yÕu tè vÒ gi¸ c¶: bao gåm chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm, chi phÝ vÒ vËn chuyÓn, ®ãng gãi, qu¶ng c¸o vµ marketing s¶n phÈm, lîi nhuËn,... Nãi chung, tÊt c¶ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc ®a s¶n phÈm ra thÞ trêng tiªu thô,... ngµy cµng ®îc giíi tiªu dïng cã thu nhËp cao ë c¸c níc ph¸t triÓn quan t©m. §èi víi yÕu tè gi¸ c¶, hÇu hÕt c¸c n«ng s¶n chÕ biÕn cña ViÖt Nam ®Òu b¸n ra víi møc gi¸ thÊp h¬n nhiÒu so víi gi¸ s¶n phÈm cïng lo¹i cña c¸c nhµ cung cÊp cña c¸c níc kh¸c. Trong ®iÒu kiÖn nÒn n«ng nghiÖp nhá, l¹c hËu, ®Êt ®ai canh t¸c kÐm mµu mì, kü thuËt canh t¸c yÕu kÐm, ph¬ng tiÖn b¶o qu¶n vµ thiÕt bÞ chÕ biÕn th« s¬, hÇu nh kh«ng cã c¬ héi ®Ó s¶n phÈm cña ViÖt Nam cã thÓ c¹nh tranh ®îc víi ®èi thñ cã tiÒm lùc m¹nh mÏ trªn mäi ph¬ng diÖn, ®Æc biÖt lµ tiÒm lùc tµi chÝnh ®Ó t¨ng ®Çu t, ph¸t triÓn s¶n xuÊt trªn quy m« lín, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. V× vËy, trong nh÷ng n¨m tíi, ViÖt Nam cÇn gia søc khai th¸c triÖt ®Ó c¸c yÕu tè phi gi¸ c¶ ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña n«ng s¶n chÕ biÕn xuÊt khÈu. C¸c yÕu tè quan träng nhÊt mµ bÊt cø mét nhµ nhËp khÈu nµo còng quan t©m, ®Æc biÖt lµ nh÷ng b¹n hµng “khã tÝnh” trªn c¸c thÞ trêng cã søc tiªu thô cao, ®ång thêi, cã nhiÒu ®ßi hái nghiªm ngÆt vÒ mäi ph¬ng diÖn liªn quan ®Õn mÆt hµng lµ vÊn ®Ò chÊt lîng s¶n phÈm vµ cung cÊp hµng ®óng thêi h¹n ®· cam kÕt. §©y lµ hai vÊn ®Ò cã tÝnh sèng cßn ®Ó s¶n phÈm ViÖt Nam cã thÓ tån t¹i vµ ®øng v÷ng trªn th¬ng trêng quèc tÕ. KÕT LUËN Kho¸ luËn “§Þnh híng xuÊt khÈu n«ng s¶n chÕ biÕn cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010” ®îc tr×nh bµy trong khu«n khæ 70 trang, trªn c¬ së c¸c nguån th«ng tin, sè liÖu kh¸c nhau, kho¸ luËn ®· ph©n tÝch c¸c vÊn ®Ò vÒ n«ng s¶n chÕ biÕn, nh»m ®a ra c¸c ®Þnh híng cÇn thiÕt phôc vô cho yªu cÇu n©ng cao kh¶ n¨ng xuÊt khÈu n«ng s¶n chÕ biÕn cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2005. Tõ nh÷ng vÊn ®Ò vÒ thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu n«ng s¶n chÕ biÕn ViÖt Nam ®ang ®Æt ra nh÷ng tån t¹i, th¸ch thøc cÇn gi¶i quyÕt trªn con ®êng ph¸t triÓn ®Ó tiÕn tíi mét nÒn n«ng nghiÖp hµng ho¸ híng m¹nh vµo xuÊt khÈu, ngµy cµng n©ng cao kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp ViÖt Nam trªn thÞ trêng hµng n«ng s¶n chÕ biÕn khu vùc vµ thÕ giíi. Tuy nhiªn, kho¶ng c¸ch gi÷a mong muèn vµ kh¶ n¨ng, gi÷a môc tiªu vµ kÕt qu¶, gi÷a lý thuyÕt vµ thùc tÕ lín hay nhá sÏ phô thuéc kh«ng Ýt vµo c¸ch thøc tiÕp cËn vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ang ®Æt ra cho sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ s¶n xuÊt, xuÊt khÈu n«ng s¶n chÕ biÕn nãi riªng cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2010. Hy väng r»ng, ViÖt Nam b»ng vµo nh÷ng tiÒm n¨ng s½n cã trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ®Þnh híng ph¸t triÓn ®óng ®¾n cña §¶ng vµ ChÝnh phñ sÏ t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm n«ng nghiÖp phong phó vÒ chñng lo¹i, víi nhiÒu tÇng chÊt lîng, cã khèi lîng lín vµ gi¸ trÞ xuÊt khÈu ngµy cµng ®îc c¶i thiÖn, t¹o nªn søc lan to¶ m¹nh mÏ cña “h¬ng vÞ” ViÖt Nam trªn thÞ trêng hµng n«ng s¶n chÕ biÕn thÕ giíi. TµI LIÖU THAM KH¶O Bé Th¬ng m¹i - Ph¸t triÓn xuÊt khÈu thêi kú 2001 - 2005 Bé Th¬ng m¹i - TriÓn väng thÞ trêng hµng n«ng s¶n chÕ biÕn thÕ giíi vµ kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n - Nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô g¹o, cµ phª, chÌ giai ®o¹n 1999 - 2001. Dù b¸o kh¶ n¨ng tiªu thô c¸c mÆt hµng trªn trong c¸c n¨m tíi Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n - S¬ bé t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô n«ng l©m s¶n n¨m 2002, dù kiÕn kÕ ho¹ch n¨m 2003. T¹p chÝ Ngo¹i th¬ng - Sè ra th¸ng 8, 11 n¨m 2002, sè ra th¸ng 1, 2 n¨m 2003

Các file đính kèm theo tài liệu này:

Khoa luan tot nghiep DHNT_vntime.doc
Bia.doc
Muc luc.doc
Phu luc Khoa luan TN.doc