Khóa luận Hàng rào kỹ thuật trong Thương mại của Nhật Bản và giải pháp vượt qua của hàng xuất khẩu Việt Nam

iÒu h¹n chÕ, bÊt cËp. MÆc dï nã ph¶n ¸nh giai ®o¹n ph¸t triÓn hiÖn t¹i cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam víi nh÷ng lîi thÕ so s¸nh vÒ tµi nguyªn vµ lao ®éng. Hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam chñ yÕu lµ s¶n phÈm th« nh­ nguyªn liÖu. §Æc biÖt, dÇu th« chiÕm 35% KNXK ViÖt-NhËt, ngoµi ra lµ hµng cã møc dé gia c«ng chÕ biÕn thÊp-s¶n phÈm cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ sö dông nhiÒu lao ®éng (nh­ hµng thñy, h¶i s¶n trªn 19%, may mÆc 21%, cßn l¹i 25% lµ than, cµ phª, gç...). Cho ®Õn nay, ViÖt Nam vÉn ch­a cã nh÷ng mÆt hµng chÕ biÕn s©u vµ tinh ®Ó xuÊt khÈu sang NhËt B¶n. Mét c¬ cÊu xuÊt khÈu nh­ trªn, tr­íc m¾t cã thÓ trong giai ®o¹n ng¾n tõ 3-5 n¨m hoÆc tèi ®a lµ 7 n¨m tíi cßn cã thÓ chÊp nhËn ®­îc, song nÕu kÐo dµi h¬n sÏ g©y bÊt lîi cho phÝa ViÖt Nam. Nh÷ng thÆng d­ th­¬ng m¹i nhê xuÊt siªu hoÆc Ýt nhÊt lµ sù chªnh lÖch c¸n c©n th­¬ng m¹i ViÖt Nam ®· gi÷ ®­îc ë møc t­¬ng ®èi thÊp nh­ hiÖn nay nÕu xÐt thùc chÊt kh«ng ph¶i lµ ph¸n ¸nh sù phån vinh cña nÒn kinh tÕ, còng nh­ thÕ m¹nh trong bu«n b¸n víi NhËt B¶n nãi riªng vµ thÕ giíi nãi chung mµ nã béc lé tÝnh chÊt kÐm ph¸t triÓn cña mét nÒn kinh tÕ sèng dùa vµo b¸n rÎ tµi nguyªn vµ lao ®éng. Nh­ vËy, ViÖt Nam sÏ lu«n lu«n thiÖt thßi vÒ gi¸ trÞ xuÊt khÈu thu ®­îc trong khi l¹i ph¶i tr¶ gi¸ cao cho viÖc nhËp khÈu c¸c thiÕt bÞ cao cÊp tõ bªn ngoµi. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ cïng víi viÖc ph¶i chÊp nhËn mét c¬ cÊu xuÊt khÈu nh­ vËy, song ®Ó rót ng¾n sù “tr¶ gi¸” do ph¶i thua thiÖt v× mét c¬ cÊu xuÊt khÈu “b¸n rÎ c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn” th× ngay tõ b©y giê ng­êi ta ph¶i tËn dông c¸c nguån thu ngo¹i tÖ tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu, kªu gäi vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi... ®Ó nhËp khÈu c¸c m¸y mãc, thiÕt bÞ, kü thuËt míi, d©y chuyÒn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. §éng th¸i nµy nh»m ph¸t triÓn nhanh c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o, chÕ biÕn, kÞp thêi cho viÖc s¶n xuÊt, chÕ biÕn s©u c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu. Ch¼ng h¹n nh­ thay dÇn cho viÖc xuÊt nhiÒu dÇu th«, trong khi ®ã ta l¹i ph¶i nhËp khÈu mét l­îng lín x¨ng, dÇu ®· qua chÕ biÕn s©u cña NhËt b»ng c¸ch nhËp khÈu c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ kü thuËt míi, d©y chuyÒn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cña NhËt B¶n hoÆc cña c¸c n­íc ph¸t triÓn kh¸c ®Ó tõ ®ã ph¸t triÓn c¸c nhµ m¸y läc dÇu. Tõ ®ã, kh«ng nh÷ng ta cã ®ñ l­îng dÇu tinh dïng cho nhu cÇu néi ®Þa mµ cßn d­ thõa cho xuÊt khÈu. Víi c¸c mÆt hµng th« n«ng l©m s¶n nh­ g¹o, ngò cèc kh¸c, thñy h¶i s¶n...còng vËy, ph¶i tiÕn tíi s¶n xuÊt ®Ó xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm ®ã sau khi ®· qua c«ng nghÖ chÕ biÕn thùc phÈm, do ®ã sÏ thu ®­îc gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao h¬n... Ngoµi ra, ta cã thÓ tËn dông lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt n­íc vÒ nguån lùc ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh xuÊt khÈu v« h×nh trong quan hÖ th­¬ng m¹i víi NhËt B¶n nh­: dÞch vô s¶n xuÊt gia c«ng t¸i chÕ, l¾p r¸p hµng ho¸, dÞch vô xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸, chuyÓn khÈu vµ c¸c dÞch vô thu ngo¹i tÖ kh¸c nh­: du lÞch, vËn t¶i, b¶o hiÓm, ngËn hµng, xuÊt khÈu lao ®éng, th«ng tin, qu¶ng c¸o... 1.1.2 TiÕp tôc ®æi míi, hoµn thiÖn h¬n n÷a hÖ thèng chÝnh s¸ch, c¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam theo h­íng n¨ng ®éng, phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, thÞ tr­êng NhËt B¶n vµ lîi Ých ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam *. C¶i thiÖn m«i tr­êng kinh doanh Ph¶i thõa nhËn r»ng, kÓ tõ ®Çu thËp niªn 90 ®Õn nay vÒ phÝa ViÖt Nam chóng ta ®· kh«ng ngõng ®æi míi, hoµn thiÖn hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ, c¬ chÕ qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu nh»m nhanh chãng th¸o gì nh÷ng ¶nh h­ëng rµng buéc, ¸ch t¾c phi lý cña c¬ chÕ ®éc quyÒn qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ngo¹i th­¬ng tr­íc ®©y. C¬ chÕ nµy kh«ng cßn phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng ViÖt Nam hiÖn nay, cho dï vÉn biÕt nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®ã cßn ®ang ë nh÷ng b­íc khëi ®Çu cña sù ph¸t triÓn. Sù ®æi míi, hoµn thiÖn nµy lµ mét ®ßi hái tÊt yÕu kh«ng chØ tõ ý thøc chñ quan cña chóng ta lµ muèn cho ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng ®­îc n¨ng ®éng, th«ng tho¸ng h¬n mµ cßn do t¸c ®éng b¾t buéc cña c¸c ®iÒu kiÖn kh¸ch quan. §ã lµ: ®æi míi ph¶i phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ cña hÖ thèng c¸c nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, b¹n hµng cã quan hÖ bu«n b¸n víi ta. §­¬ng nhiªn mét nguyªn t¾c c¬ b¶n ®Æt ra khi thùc hiÖn c¸c ®iÒu kiÖn kh¸ch quan ®ã lµ ph¶i phï hîp víi viÖc ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN ë n­íc ta. Cã nghÜa lµ mét nÒn kinh tÕ võa mang l¹i hiÖu qu¶ cao, võa b¶o ®¶m c¸c lîi Ých chÝnh trÞ-x· héi cña ®Êt n­íc ta ®ang trong qu¸ tr×nh tiÕn lªn CNXH. §· cã ®Õn hµng tr¨m c¸c lo¹i v¨n b¶n cña c¸c cÊp qu¶n lý liªn quan kh¸c trong lÜnh vùc ho¹t ®éng th­¬ng m¹i. C¸c quy ®Þnh nµy söa ®æi vµ kh«ng ngõng hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ, c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu theo xu h­íng ngµy cµng th«ng tho¸ng h¬n, phï hîp h¬n. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong, ngoµi n­íc ®­îc khuyÕn khÝch, tù do, b×nh ®¼ng thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh xuÊt nhËp khÈu theo ®óng luËt ®Þnh cña Nhµ n­íc ViÖt Nam, phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ trong lÜnh vùc ngo¹i th­¬ng. Nh÷ng nç lùc ®ã cã thÓ nãi ®· lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n t¹o ra ®éng lùc trùc tiÕp thóc ®Èy ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam nãi chung vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ sang thÞ tr­êng NhËt B¶n nãi riªng trong thêi gian võa qua. Chóng duy tr× sù t¨ng tr­ëng kh¶ quan liªn tôc, cho dï hai n¨m 1997-1998 ViÖt Nam ®· gÆp ph¶i rÊt nhiÒu khã kh¨n do ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh-tiÒn tÖ khu vùc vµ suy tho¸i kinh tÕ NhËt B¶n. Tuy nhiªn, nghiªm tóc nh×n nhËn nh­ ®· ®Ò cËp ®Õn, riªng trong quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a n­íc ta víi NhËt B¶n, vÉn cßn sù tån ®äng kh¸ nhiÒu h¹n chÕ, bÊt cËp. T¸c ®éng xÊu nµy c¶n trë tiÒm n¨ng vµ nhu cÇu ph¸t triÓn thùc tiÔn cña c¶ hai n­íc. Trong ®ã, chóng ta thÊy cã nh÷ng h¹n chÕ, bÊt cËp thuéc vÒ hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vµ c¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i th­¬ng cña ViÖt Nam. MÆc dï ®· ®­îc söa ®æi nhiÒu lÇn song hÖ thèng nµy vÉn chøa ®ùng nh÷ng nh­îc ®iÓm mµ chóng ta cÇn ph¶i kiªn quyÕt hoµn thiÖn. ChÝnh v× thÕ, xuÊt ph¸t tõ qu¸ tr×nh nghiªn cøu lµm râ thùc tr¹ng khã kh¨n, ¸ch t¾c cßn tån ®äng trong quan hÖ xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam vµ NhËt B¶n; qua nhiÒu buæi héi th¶o, täa ®µm khoa häc, còng nh­ khi cã ®iÒu kiÖn trùc tiÕp nghiªn cøu kh¶o s¸t thùc tiÔn vÒ chñ ®Ò nµy t¹i NhËt B¶n, chóng ta thÊy r»ng: ®Ó quan hÖ xuÊt nhËp khÈu nãi chung, xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam nãi riªng sang NhËt B¶n tiÕp tôc ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ cao h¬n n÷a, ®ßi hái c¶ hai phÝa ViÖt Nam vµ NhËt B¶n cÇn cã phèi hîp chÆt chÏ trong viÖc nhanh chãng th¸o gì nh÷ng v­íng m¾c, ¸ch t¾c trong c¸c ho¹t ®éng bu«n b¸n gi÷a hai n­íc. Riªng vÒ phÝa ViÖt Nam, chóng ta ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p thÝch hîp c¶i thiÖn m«i tr­êng kinh doanh ë ViÖt Nam cho n¨ng ®éng, th«ng tho¸ng h¬n ®Ó hÊp dÉn h¬n n÷a trong viÖc thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ vµ c¸c b¹n hµng NhËt B¶n vµo lµm ¨n, bu«n b¸n víi ta. §ång thêi, chóng ta ph¶i t×m biÖn ph¸p chñ ®éng biÕn tiÒm n¨ng cßn rÊt lín cña thÞ tr­êng NhËt B¶n trë thµnh hiÖn thùc cã Ých ®èi víi ViÖt Nam. §­¬ng nhiªn, ®Ó ®¸p l¹i nh÷ng cè g¾ng cña phÝa ViÖt Nam ®ßi hái phÝa NhËt B¶n còng ph¶i cã sù nç lùc hîp t¸c víi ViÖt Nam h¬n n÷a trong viÖc nhanh chãng th¸o gì nh÷ng khã kh¨n, ¸ch t¾c cßn tån ®äng vÒ phÝa NhËt B¶n. ChÝnh phñ ViÖt Nam nªn cã nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu lµm gi¶m tÖ n¹n quan liªu giÊy tê, quan t©m vµ hç trî nhiÒu h¬n n÷a cho c¸c doanh nghiÖp NhËt B¶n ®ang kinh doanh t¹i ViÖt Nam. ChÝnh phñ ViÖt Nam nªn ban hµnh nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c c«ng ty NhËt chuyÓn c¬ së s¶n xuÊt vµ kinh doanh cña m×nh sang ViÖt Nam. Nh÷ng chÝnh s¸ch nµy ph¶i râ rµng, quy ®Þnh cô thÓ ngµnh c«ng nghiÖp nµo cña ViÖt Nam, mµ c¸c c«ng ty NhËt nªn vµ cã thÓ ®Çu t­ víi nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ nh­ hiÖn nay. ViÖc n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu ViÖt-NhËt lµ ®iÒu mµ ChÝnh phñ ViÖt Nam ®Æc biÖt quan t©m. Muèn vËy ViÖt Nam cÇn ph¶i h¹n chÕ xuÊt khÈu c¸c nguyªn liÖu th« vµ thùc phÈm ch­a qua chÕ biÕn mµ NhËt B¶n lµ thÞ tr­êng nhËp khÈu chñ yÕu. §Ó t¨ng nhanh khèi l­îng hµng ho¸ ®· qua chÕ biÕn sang NhËt, c¸ch tèt nhÊt lµ ChÝnh phñ ViÖt Nam nªn ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch tÝch cùc, khuyÕn khÝch sù tham gia cña c¸c h·ng NhËt B¶n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu t¹i ViÖt Nam. ViÖt Nam cÇn ph¶i ban hµnh nh÷ng chÝnh s¸ch cô thÓ vµ tÝch cùc h¬n, l«i cuèn c¸c nhµ ®Çu t­ NhËt B¶n tham gia tÝch cùc vµo c«ng nghiÖp khai th¸c, chÕ biÕn vµ c«ng nghiÖp may. §©y lµ nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp mµ s¶n phÈm cña chóng chñ yÕu ®­îc xuÊt sang thÞ tr­êng NhËt B¶n. Sù tham gia cña hä kh«ng nh÷ng ®¶m b¶o cho sù cã mÆt cña hµng hãa ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng NhËt B¶n mµ cßn gióp cho ViÖt Nam khai th¸c cã hiÖu qu¶ nh÷ng tiÒm n¨ng s½n cã cña m×nh. ChÝnh phñ ViÖt Nam nªn cã kÕ ho¹ch cô thÓ c¶i t¹o, n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng cña ngµnh th­¬ng m¹i t­¬ng xøng víi tÇm cì quèc tÕ, b¶o ®¶m cho ho¹t ®éng bu«n b¸n cña ViÖt Nam víi thÕ giíi ngµy cµng ph¸t triÓn. ChØ cã khi ®ã c¸c doanh nghiÖp NhËt B¶n míi hÕt phµn nµn vÒ viÖc giao hµng kh«ng ®óng tiÕn ®é, thiÕt bÞ vËn chuyÓn, kho tµng... kh«ng ®ñ tiªu chuÈn quèc tÕ. VÊn ®Ò nµy ®­îc th¸o gì, thÞ tr­êng ViÖt Nam sÏ thu hót ®­îc sù quan t©m h¬n n÷a cña c¸c doanh nghiÖp NhËt B¶n. Mét khi nh÷ng tån t¹i trªn ®©y ®­îc gi¶i quyÕt-m«i tr­êng kinh doanh cña ViÖt Nam míi trë nªn hÊp dÉn víi c¸c c«ng ty NhËt B¶n th× khi ®ã ch¼ng cã lý do g× khiÕn hä ph¶i véi v· ®i khái thÞ tr­êng hay buéc hä ph¶i ë l¹i v× môc ®Ých ®ßi nî chø kh«ng ph¶i ho¹t ®éng kinh doanh mµ ng­îc l¹i cã thÓ hä cßn muèn ë l¹i l©u h¬n thêi gian dù ®Þnh. ChØ khi nµo tÖ quan liªu giÊy tê h¹n chÕ quan hÖ song ph­¬ng bÞ ®Èy lïi, ViÖt Nam míi thùc sù trë thµnh m«i tr­êng kinh doanh lý t­ëng cho c¸c doanh nghiÖp NhËt B¶n. Lóc ®ã triÓn väng thÞ tr­êng ViÖt Nam ®èi víi NhËt B¶n sÏ lµ hiÖn thùc. *. Khai th¸c tèt h¬n thÞ tr­êng NhËt B¶n ChÝnh s¸ch c«ng nghiÖp, ®Þnh h­íng thÞ tr­êng cña ViÖt Nam cÇn c¨n cø vµo sù biÕn ®æi c¬ cÊu nÒn kinh tÕ NhËt B¶n vµ vai trß cña nã trong khu vùc §«ng Nam ¸, Ch©u ¸ -Th¸i B×nh D­¬ng. Nãi cô thÓ h¬n, chóng ta cÇn cã mét chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp vµ th­¬ng m¹i coi thÞ tr­êng NhËt B¶n nh­ mét trong nh÷ng h­íng xuÊt khÈu quan träng nhÊt. Th¶o luËn ë cÊp ChÝnh phñ vÒ më cöa thÞ tr­êng, tr­íc hÕt lµ ®èi víi nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam. HiÖn nay thÞ tr­êng NhËt B¶n vÉn ®­îc coi lµ thÞ tr­êng cã møc ®é b¶o hé cao. Sù b¶o hé nµy cã thÓ lµ d­íi h×nh thøc phi thuÕ quan. V× vËy nh÷ng quyÕt ®Þnh vÒ më cöa thÞ tr­êng cã mét ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc. Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch hç trî cho c¸c doanh nghiÖp lín, t¹o cho hä nhanh chãng n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng NhËt B¶n. Kinh nghiÖm cña chÝnh NhËt B¶n vµ c¸c nÒn kinh tÕ xuÊt khÈu thµnh c«ng nh­ Hµn Quèc vÒ ph­¬ng diÖn nµy lµ rÊt ®¸ng chó ý. C¸c doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän c¸c chiÕn l­îc th©m nhËp thÞ tr­êng sau: XuÊt khÈu Liªn doanh §Çu t­ trùc tiÕp Mçi c¸ch th©m nhËp thÞ tr­êng trªn ®©y cã ­u thÕ vµ nh÷ng h¹n chÕ riªng. XuÊt khÈu lµ con ®­êng th©m nhËp thÞ tr­êng chÝnh hiÖn nay cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. H×nh thøc nµy thÝch hîp víi thêi kú ®Çu, khi quy m« bu«n b¸n cßn nhá bÐ vµ c¸c mÆt hµng cßn ph©n t¸n nh­ng dÔ t¹o ra thÕ bÞ ®éng ®èi víi c¸c nhµ xuÊt khÈu do khã n¾m b¾t kÞp thêi nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr­êng NhËt B¶n. V× thÕ cÇn ¸p dông c¸c h×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp vµ liªn doanh. §Çu t­ trùc tiÕp ch­a ph¶i lµ h­íng chÝnh trong thêi gian tr­íc m¾t, nh­ng chÝ Ýt nã còng cÇn thiÕt trong mét sè lÜnh vùc nh­ c¸c c¬ së tiÕp thÞ vµ dÞch vô. Liªn doanh cã thÓ d­íi nhiÒu h×nh thøc, ch¼ng h¹n nh­ sö dông giÊy phÐp sö dông nh·n m¸c hµng ho¸. Kinh nghiÖm §µi Loan trong lÜnh vùc nµy lµ rÊt ®¸ng chó ý. C¸c nhµ xuÊt khÈu §µi Loan ®· ®­a hµng ho¸ cña m×nh ra thÞ tr­êng thÕ giíi d­íi danh hiÖu cña nhiÒu c«ng ty næi tiÕng n­íc ngoµi. CÇn tÝnh ®Õn mét xu h­íng ®ang lµ vÊn ®Ò thêi sù, ®ã lµ sù gia t¨ng bu«n b¸n néi bé c«ng ty vµ t¸i xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp NhËt B¶n ®Ó triÓn khai c¸c h×nh thøc liªn doanh còng nh­ tham gia trùc tiÕp vµo m¹ng l­íi ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. NÕu kh«ng liªn doanh rÊt khã th©m nhËp vµo thÞ tr­êng. H×nh thøc nµy kh«ng chØ gióp cho sù gia t¨ng xuÊt khÈu sang NhËt mµ cßn sang c¸c thÞ tr­êng kh¸c mµ c¸c c«ng ty NhËt B¶n ®ang cã mÆt. Tham gia c¸c thÓ chÕ th­¬ng m¹i toµn cÇu vµ khu vùc (WTO, APEC...) ®Ó ®­îc h­ëng c¸c quy chÕ tèi huÖ quèc vµ nh÷ng ­u ®·i dµnh cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn trong bu«n b¸n quèc tÕ. ChÝnh phñ ViÖt Nam nªn cã nh÷ng chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó kÕt hîp lîi thÕ so s¸nh cña th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­. ViÖc kÕt hîp gi÷a hai lÜnh vùc kinh tÕ lµ cùc kú quan träng, ®ái hái ph¶i cã sù thËn träng, nÕu g¾n ®ång bé sÏ thu ®­îc kÕt qu¶ nh­ mong muèn, ng­îc l¹i lµ g¾n kh«ng ®ång bé th× kh«ng nh÷ng kh«ng thu ®­îc kÕt qu¶ mµ cßn ph¶i gi¶i quyÕt hËu qña. HiÖn nay, ViÖt Nam võa lµ thÞ tr­êng tiªu thô hµng ho¸ võa lµ ®èi t­îng cÇn sù viÖc trî kinh tÕ cña NhËt B¶n. NhËt B¶n cã thÓ ®Çu t­ vèn vµo ViÖt Nam trong c¸c lÜnh vùc x©y dùng kÕt cÇu kü thuËt h¹ tÇng vµ c«ng nghÖ. §ång thêi b»ng viÖc khai th¸c nguån tµi nguyªn phong phó cña m×nh, ViÖt Nam cã thÓ cung cÊp cho NhËt B¶n c¸c nguyªn liÖu vµ s¶n phÈm cÇn thiÕt. Quan hÖ xuÊt nhËp khÈu ViÖt-NhËt ®ang chuyÓn sang mét thêi kú míi g¾n liÒn víi nh÷ng chuyÓn biÕn kinh tÕ cña hai n­íc. TriÓn väng cña c¸c quan hÖ nµy phô thuéc vµo ®­êng lèi, chÝnh s¸ch t¹o sù l«i cuèn c¸c doanh nghiÖp NhËt B¶n vµo thÞ tr­êng ViÖt Nam vµ nh÷ng ®Þnh h­íng dµi h¹n trong chÝnh s¸ch thÞ tr­êng, nh÷ng ph­¬ng s¸ch cô thÓ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam th©m nhËp thÞ tr­êng NhËt B¶n. *. Hîp t¸c ViÖt-NhËt ViÖt Nam vµ NhËt B¶n cÇn cã trao ®æi, bµn b¹c cô thÓ trong khu«n khæ song ph­¬ng ®Ó ®i ®Õn ký kÕt HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc, trong ®ã NhËt B¶n dµnh cho ViÖt Nam quy chÕ MFN ®Çy ®ñ. VÊn ®Ò nµy ®· ®­îc nªu t¹i héi nghÞ lÇn thø nhÊt Nhãm c«ng t¸c ViÖt Nam-NhËt B¶n vµo gi÷a th¸ng 9 n¨m 1999, tuy nhiªn phÝa NhËt B¶n cã ý ch­a nhiÖt t×nh ®¸p øng. HiÖp ®Þnh nµy ®­îc ký kÕt sÏ t¹o ra hµnh lang ph¸p lý cho quan hÖ th­¬ng m¹i hai n­íc ph¸t triÓn h¬n n÷a. T¨ng c­êng trao ®æi, thu thËp vµ phæ biÕn c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr­êng n­íc ngoµi. §èi víi thÞ tr­êng NhËt B¶n, c¸c th«ng tin cã liªn quan ®Õn ph­¬ng thøc ph©n phèi, thñ tôc xin dÊu chøng nhËn chÊt l­îng ®èi hµng c«ng nghiÖp (hÖ thèng JIS, hµng n«ng nghiÖp vµ thùc phÈm (hÖ thèng JAS) vµ chøng nhËn vÒ b¶o vÖ sinh th¸i (dÊu Ecomark), cã ý nghÜa hÕt søc quan träng, quyÕt ®Þnh viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng hãa , ®Æc biÖt lµ hµng n«ng s¶n vµ thùc phÈm mµ ViÖt Nam ®ang cã thÕ m¹nh, vµo thÞ tr­êng cã ®ßi hái cao nh­ NhËt B¶n. Hµng hãa ®¸p øng ®­îc tiªu chuÈn JIS vµ JAS sÏ dÔ tiªu thô h¬n trªn thÞ tr­êng NhËt B¶n bëi ng­êi tiªu dïng rÊt tin t­ëng nh÷ng s¶n phÈm ®­îc ®ãng JIS hoÆc JAS. C¸c doanh nghiÖp ph¶i ®­îc t¹o ®iÒu kiÖn n¾m b¾t th«ng tin, t×m hiÓu, kh¶o s¸t thÞ tr­êng NhËt B¶n. ViÖc tæ chøc c¸c cuéc tiÕp xóc gi÷a c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vµ NhËt B¶n th«ng qua c¸c cuéc triÓn l·m, gÆp gì trùc tiÕp lµ hÕt søc quan träng. Còng cÇn cã c¸c c¬ quan ®¶m tr¸ch hoÆc phèi hîp víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña NhËt B¶n trong viÖc h­íng dÉn c¸c tiªu chuÈn kü thuËt, phÈm chÊt hµng hãa xuÊt khÈu sang NhËt B¶n. Ch¼ng h¹n, hiÖn cã C«ng ty OMIC, mét trong nh÷ng c«ng ty lín vÒ kiÓm tra chÊt l­îng hµng n«ng s¶n cña NhËt ®ang cã mÆt t¹i ViÖt Nam kiÓm tra tiªu chuÈn, phÈm chÊt g¹o xuÊt khÈu sang NhËt. ViÖt Nam nªn ®Ò nghÞ phÝa NhËt B¶n hîp t¸c vµ sím cö chuyªn gia kiÓm dÞch ®éng thùc vËt sang ViÖt Nam ®Ó cïng phÝa ViÖt Nam kiÓm tra c¸c s¶n phÈm n«ng s¶n ViÖt Nam ®ang bÞ phÝa NhËt B¶n cÊm ®­a vµo NhËt; x¸c ®Þnh vµ c«ng bè nh÷ng mÆt hµng ®· ®ñ tiªu chuÈn ®­a vµo NhËt ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp hai n­íc mua b¸n c¸c mÆt hµng nµy. Ngoµi ra, phÝa NhËt cÇn xem xÐt, cho ¸p dông chÕ ®é x¸c nhËn vÒ chÊt l­îng cña thùc phÈm nhËp khÈu vµo NhËt B¶n ®èi víi mét sè nhµ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam ®¸p øng ®­îc tiªu chuÈn cña NhËt, tao ®iÒu kiÖn cho viÖc th«ng quan, gi¶m chi phÝ l­u kho t¹i NhËt B¶n vµ tiªu thô c¸c mÆt hµng nµy dÔ dµng h¬n. Trong qu¸ tr×nh c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­, ®Èy m¹nh thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, phÝa Nhµ n­íc ViÖt Nam cÇn hÕt søc quan t©m ®Õn viÖc thu hót vèn ®Çu t­ cña NhËt B¶n v× c¸c nhµ ®Çu t­ NhËt B¶n khi chuyÓn sang s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam sÏ xuÊt khÈu trë l¹i NhËt B¶n mét phÇn, hoÆc cã thÓ toµn bé s¶n phÈm cña nhµ m¸y cña hä t¹i ViÖt Nam. Ho¹t ®éng nµy gãp phÇn n©ng cao kim ng¹ch hµng hãa s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam xuÊt sang thÞ tr­êng NhËt B¶n. §Æc biÖt, c¸c nhµ ®Çu t­ NhËt B¶n còng rÊt quan t©m ®Õn sù kiÖn võa qua, ngµy 13/7/2000, ViÖt Nam ®· lý HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i song ph­¬ng víi Mü. V×, ®©y sÏ lµ c¬ héi cho c¸c c¬ së ®Çu t­ cña hä t¹i ViÖt Nam cã thÓ xuÊt khÈu hµng hãa kh«ng chØ sang NhËt B¶n mµ cßn sang Mü vµ mét sè n­íc kh¸c, gióp cho viÖc t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam nãi chung. VÒ g¹o, mÊy n¨m qua NhËt B¶n ®· b¾t ®Çu më cöa thÞ tr­êng g¹o vµ ®· chÊp nhËn mua g¹o cña Mü, Trung Quèc, Th¸i Lan. Chóng ta nªn ®Ò nghÞ ChÝnh phñ NhËt cã chÝnh s¸ch c«ng b»ng h¬n ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho g¹o ViÖt Nam (g¹o gia c«ng, g¹o nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp thùc phÈm) b¸n vµo thÞ tr­êng NhËt; yªu cÇu ChÝnh phñ NhËt khuyÕn khÝch t­ nh©n chuyÓn giao c«ng nghÖ g× cho mét sè n­íc kh¸c trong khu vùc th× còng chuyÓn giao c«ng nghÖ ®ã cho ViÖt Nam. 1.2 C¸c biÖn ph¸p hç trî cho doanh nghiÖp Nhãm c¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh ChÝnh phñ ViÖt Nam cÇn ph¶i thµnh lËp thªm hoÆc cñng cè ho¹t ®éng c¸c v¨n phßng xóc tiÕn th­¬ng m¹i cña ChÝnh phñ nh»m thóc ®Èy h¬n n÷a kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Tíi nay, ViÖt Nam vÉn hay phã th¸c viÖc nµy cho c¸c tham t¸n th­¬ng m¹i t¹i Sø qu¸n cña m×nh ë n­íc ngoµi. Tuy nhiªn, nh÷ng tham t¸n th­¬ng m¹i l¹i th­êng chó träng tíi c¸c vÊn ®Ò th­¬ng m¹i song ph­¬ng ë cÊp ChÝnh phñ hoÆc chØ ®¬n thuÇn ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p chung chung. B¶n th©n c¸c c«ng ty kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam Ýt chÞu bá tiÒn hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng bá tiÒn ra cho nh÷ng chuyÕn ®i nghiªn cøu, th¨m dß thÞ tr­êng hay tæ chøc c¸c cuéc héi th¶o ngoµi n­íc ®Ó khuyÕch tr­¬ng s¶n phÈm cña m×nh. §©y lµ nh÷ng ho¹t ®éng mµ c¸c h·ng n­íc ngoµi ®ang thùc hiÖn rÇm ré t¹i ViÖt Nam. ChÝnh v× vËy, ViÖt Nam ph¶i ®Èy m¹nh ho¹t ®éng cña v¨n phßng xóc tiÕn th­¬ng m¹i. §©y lµ viÖc lµm cÊp b¸ch ®èi víi ViÖt Nam trong t×nh h×nh hiÖn nay. Nh÷ng v¨n phßng nµy sÏ ®øng ra tæ chøc vµ ®µi thä phÇn kinh phÝ nh÷ng chuyÕn ®i nghiªn cøu th¨m dß thÞ tr­êng cho doanh nghiÖp ViÖt Nam vµ c¸c tæ chøc tr­ng bµy s¶n phÈm cña ViÖt Nam t¹i NhËt. ChÝnh phñ ViÖt Nam nªn tæ chøc nh÷ng ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o chuyªn s©u vÒ th­¬ng m¹i cho c¸c c¸n bé l·nh ®¹o vµ chuyªn viªn th­¬ng m¹i cña c¸c c«ng ty ViÖt Nam cã tham gia vµo mËu dÞch quèc tÕ. Môc ®Ých cña ®µo t¹o lµ n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n cho c¸c c¸n bé th­¬ng m¹i ViÖt Nam ®Ó hä cã thÓ ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh s¸ng suèt, kÞp thêi vµ rót ng¾n ®­îc thêi gian qu¸ dµi kh«ng cÇn thiÕt cña c¸c cuéc th­¬ng l­îng. ChÝnh sù chËm trÔ nµy lµm cho nhiÒu c¬ héi “lµm ¨n” bÞ bá lì. Nhµ n­íc cÇn thµnh lËp §¹i diÖn c¸c c«ng ty dÞch vô vµ xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam t¹i Tokyo do Bé Th­¬ng m¹i trùc tiÕp chØ ®¹o th«ng qua nghiÖp vô kinh doanh ngay trªn thÞ tr­êng NhËt; c¬ quan ®¹i diÖn sÏ lµ ®¬n vÞ cïng víi Th­¬ng vô cung cÊp c¸c th«ng tin kinh tÕ th­¬ng m¹i, ®Æc biÖt lµ nh÷ng th«ng tin vÒ nghiÖp vô kinh doanh cho Bé còng nh­ c¸c c«ng ty vµ c¸c tæ chøc xuÊt nhËp khÈu trong n­íc. Nhãm c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ - Thanh to¸n nî th­¬ng m¹i ChÝnh phñ ViÖt Nam ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p tÝch cùc ®Ó gi¶i quyÕt c¸c kho¶n nî mµ c¸c c«ng ty ViÖt Nam mua ch­a tr¶. NhiÒu c«ng ty NhËt B¶n b¸n hµng cho ViÖt Nam nh­ng kh«ng thu ®­îc tiÒn. ChÝnh phñ ViÖt Nam ph¶i cã tr¸ch nhiÖm ®øng ra ®¶m b¶o lîi Ých cho hä th× hä míi cã thÓ tiÕp tôc kinh doanh ë ViÖt Nam, kh«ng nªn ®Ó t×nh tr¹ng nh­ hiÖn nay: “Mét c«ng ty duy tr× v¨n phßng t¹i ViÖt Nam chñ yÕu lµ ®Ó thu tiÒn nî h¬n lµ ®Ó t×m kiÕm c¸c hîp ®ång míi”. Cã mét sè c«ng ty NhËt ®· ®Ò nghÞ ®­îc gia h¹n giÊy phÐp ho¹t ®éng cña v¨n phßng mét phÇn víi lý do lµ ®Ó theo ®uæi c¸c mãn nî mµ kh¸ch mua ViÖt Nam ch­a tr¶. Thu hót c¸c c«ng ty NhËt vµo thÞ tr­êng ViÖt Nam ®· khã nh­ng gi÷ ch©n ®­îc hä ë l¹i cßn khã h¬n rÊt nhiÒu vµ ®©y lµ ®iÒu mµ ChÝnh phñ ViÖt Nam ph¶i quan t©m nhiÒu h¬n n÷a. - Trî cÊp xuÊt khÈu Trî cÊp trùc tiÕp cã thÓ lµ nh÷ng kho¶n chi cña chÝnh phñ, hay nh÷ng kho¶n ®ãng gãp cña chÝnh phñ cho c¸c nhµ s¶n xuÊt hay xuÊt khÈu trong n­íc ®Ó hä xuÊt khÈu hµng hãa hay dÞch vô. ChÝnh phñ cã thÓ ¸p dông thuÕ suÊt ­u ®·i ®èi víi hµng hãa xuÊt khÈu, miÔn hoÆc gi¶m thuÕ ®èi víi nhµ xuÊt khÈu ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, cho c¸c nhµ xuÊt khÈu ®­îc h­ëng c¸c gi¸ ­u ®·i cho c¸c ®Çu vµo s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu nh­ ®iÖn, vËn t¶i, th«ng tin liªn l¹c, trî gi¸ xuÊt khÈu. HoÆc chÝnh phñ cã thÓ dïng ng©n s¸ch nhµ n­íc ®Ó giíi thiÖu, triÓn l·m, qu¶ng c¸o, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho giao dÞch xuÊt khÈu, hoÆc nhµ n­íc gióp ®ì kü thuËt, ®µo t¹o chuyªn gia. - §¶m b¶o vµ cÊp tÝn dông §Ó chiÕm lÜnh thÞ tr­êng n­íc ngoµi, nhiÒu doanh nghiÖp thùc hiÖn viÖc b¸n chÞu vµ tr¶ chËm, hoÆc d­íi h×nh thøc tÝn dông hµng hãa víi l·i suÊt ­u ®·i ®èi víi ng­êi mua hµng n­íc ngoµi. ViÖc b¸n hµng nh­ vËy th­êng cã nh÷ng rñi ro (do nguyªn nh©n kinh tÕ hoÆc chÝnh trÞ) dÉn ®Õn mÊt vèn. Trong tr­êng hîp ®ã, ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp m¹nh d¹n xuÊt khÈu hµng b»ng c¸ch b¸n chÞu, quÜ b¶o hiÓm cña nhµ n­íc ®øng ra b¶o hiÓm, ®Òn bï nÕu bÞ mÊt vèn. Tû lÖ ®Òn bï cã thÓ lªn ®Õn 100% vèn bÞ mÊt, nh­ng th­êng tû lÖ ®Òn bï chØ 60-70% kho¶n tÝn dông ®Ó c¸c nhµ xuÊt khÈu quan t©m ®Õn viÖc kiÓm tra kh¶ n¨ng thanh to¸n cña nhµ nhËp khÈu vµ quan t©m ®Õn viÖc thu tiÒn b¸n hµng sau khi hÕt thêi h¹n tÝn dông. Nhµ n­íc ®øng ra b¶o ®¶m tÝn dông xuÊt khÈu, ngoµi viÖc thóc ®Èy xuÊt khÈu, cßn n©ng ®­îc gi¸ b¸n hµng v× gi¸ b¸n chÞu cßn bao gåm c¶ gi¸ b¸n tr¶ tiÒn ngay vµ phÝ tæn ®¶m b¶o lîi tøc. Nhµ n­íc thùc hiÖn cÊp tÝn dông xuÊt khÈu th«ng qua h×nh thøc trùc tiÕp cho n­íc ngoµi vay tiÒn víi l·i suÊt ­u ®·i ®Ó n­íc vay sö dông sè tiÒn ®ã mua hµng cña n­íc cho vay. H×nh thøc nµy cã t¸c dông gióp doanh nghiÖp ®Èy m¹nh ®­îc xuÊt khÈu v× cã s½n thÞ tr­êng vµ gi¶i quyÕt ®­îc t×nh tr¹ng d­ thõa hµng ho¸ ë trong n­íc. Nhµ n­íc còng cã thÓ cÊp tÝn dông cho doanh nghiÖp xuÊt khÈu trong n­íc. Theo ®ã nhiÒu ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn xuÊt khÈu kh«ng thÓ thiÕu ®­îc viÖc cÊp tÝn dông cña chÝnh phñ theo nh÷ng ®iÒu kiÒn ­u ®·i. §iÒu ®ã gi¶m ®­îc c¸c chi phÝ xuÊt khÈu. C¸c ng©n hµng th­êng hç trî cho c¸c ch­¬ng tr×nh xuÊt khÈu b»ng c¸ch cÊp tÝn dông ng¾n h¹n trong giai ®o¹n tr­íc vµ sau khi giao hµng. 2. VÒ phÝa doanh nghiÖp ViÖt Nam NhiÒu c«ng ty n­íc ngoµi ®· n¾m b¾t ®­îc nÐt ®Æc tr­ng cña x· héi NhËt B¶n vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt cña thÞ tr­êng nµy. C¸c c«ng ty nµy còng rÊt am hiÓu c¸c xu h­íng tiªu dïng cña ng­êi NhËt còng nh­ c¸c quy ®Þnh vµ bé luËt liªn quan cña NhËt B¶n. Cïng víi kiÕn thøc cña m×nh, hä ®· thµnh c«ng ë thÞ tr­êng NhËt B¶n. Sau ®©y lµ mét sè ý kiÕn quan träng gióp t×m ra con ®­êng ®i tíi thµnh c«ng, ®­îc ®óc kÕt bëi rÊt nhiÒu c¸c C«ng ty n­íc ngoµi ®· thµnh c«ng trªn ®Êt NhËt B¶n. 2.1 N©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm §èi víi c¸c lo¹i s¶n phÈm, ng­êi tiªu dïng vµ ng­êi sö dông NhËt B¶n ®ßi hái cao vÒ nhiÒu tiªu chuÈn. Cã mét sè c«ng ty n­íc ngoµi phµn nµn lµ nh÷ng tiªu chuÈn ng­êi NhËt ®Ò ra lµ qu¸ cao vµ viÖc ®¸p øng ®­îc nh÷ng tiªu chuÈn vµ nh÷ng yªu cÇu ®ã lµ kh«ng thÓ ®­îc v× qu¸ tèn kÐm. Tuy nhiªn nh÷ng c«ng ty n­íc ngoµi ®· thµnh c«ng ë NhËt ®Òu nhËn ra r»ng ng­êi NhËt kh«ng bao giê bá qua mÆt chÊt l­îng. C¸c c«ng ty nµy nhËn vÒ m×nh tr¸ch nhiÖm ph¶i ®¸p øng ®­îc nh÷ng tiªu chuÈn kh¾t khe vÒ chÊt l­îng vµ ®é an toµn cña hµng hãa ®èi víi ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n. Sù thËt lµ mét s¶n phÈm ®éc ®¸o tÊt nhiªn sÏ hÊp dÉn kh¸ch hµng. Nh­ng kh¸ch hµng sÏ cßn bÞ cuèn hót h¬n khi c«ng ty ®ã vµ s¶n phÈm cña nã ®éc ®¸o, kh¸c biÖt víi s¶n phÈm cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. §Ó cã ®­îc tÝnh ®éc ®¸o cña s¶n phÈm cÇn ®Çu t­ cho c¸c kh©u qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ, tr×nh ®é c«ng nghÖ, nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn. §iÒu chñ yÕu lµ ph¶i t¹o ®­îc sù kh¸c biÖt gi÷a C«ng ty m×nh vµ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, bÝ quyÕt ë ®©y chÝnh lµ tÝnh s¸ng t¹o. Do vËy n©ng cao chÊt l­îng hµng xuÊt khÈu lµ yÕu tè quan träng hµng ®Çu vµ b¾t buéc, ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam th©m nhËp vµo thÞ tr­êng NhËt B¶n, muèn vËy doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p sau ®©y: - §Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, mua s¾m vµ l¾p ®Æt d©y chuyÒn c«ng nghÖ míi. - §æi míi c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt, kinh doanh theo h­íng cã hiÖu qu¶, ®Æc biÖt chó träng chÊt l­îng tõ kh©u s¶n xuÊt ®Õn kh©u tiªu thô vµ dÞch vô sau b¸n hµng. - Nç lùc ®Ó ®­îc nhËn chøng chØ cña HÖ thèng qu¶n lý ChÊt l­îng theo tiªu chuÈn Quèc tÕ ISO 9000 - §Çu t­ chiÒu s©u vÒ vèn, ®Èy m¹nh nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm míi, thÞ tr­êng míi - TÝch cùc tham gia vµo phong trµo chÊt l­îng ViÖt Nam, c¸c héi chî chÊt l­îng Quèc tÕ. 2.2 X©y dùng vµ ¸p dông c¸c tiªu chuÈn vÒ m«i tr­êng 2.2.1 X©y dùng vµ ¸p dông c¸c tiªu chuÈn ViÖt Nam vÒ m«i tr­êng §Ó ®Èy m¹nh viÖc x©y dùng vµ ¸p dông c¸c tiªu chuÈn vÒ m«i tr­êng, ®¶m b¶o tÝnh hÖ thèng vµ ®ång bé. HÖ thèng tiªu chuÈn vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng cña n­íc ta cÇn ph¶i ®­îc hoµn thiÖn theo c¸c h­íng sau ®©y: §èi víi nhãm c¸c tiªu chuÈn chÊt l­îng m«i tr­êng xung quanh, cô thÓ lµ c¸c tiªu chuÈn vÒ chÊt l­îng ®Êt, n­íc cÇn ph¶i bæ sung c¸c tiªu chuÈn ph©n lo¹i ®Êt vµ n­íc theo môc ®Ých, yªu cÇu sö dông, trªn c¬ së ®ã x©y dùng míi hoÆc so¸t xÐt l¹i c¸c tiªu chuÈn chÊt l­îng ®Êt, n­íc theo ph©n lo¹i ®· ®­îc tiªu chuÈn ho¸. §æi míi c¸c tiªu chuÈn vÒ th¶i, chóng ta cÇn so¸t xÐt c¸c tiªu chuÈn khÝ th¶i hoÆc n­íc th¶i chung cho tÊt c¶ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nh­: nhiÖt, ®iÖn, dÖt, nhuém, xi m¨ng, ph©n bãn, ho¸ chÊt, luyÖn kim, chÕ biÕn thùc phÈm. ChÝnh phñ cÇn quy ®Þnh c¸c tiªu chuÈn kh¸c nhau ®èi víi mçi lo¹i chÊt « nhiÔm nµo ®ã ®Ó cã thÓ ¸p dông cho tõng lo¹i vïng thÝch hîp, ®Æc biÖt lµ nh÷ng khu vùc cã nguy c¬ « nhiÔm cao. MÆt kh¸c, c¸c tiªu chuÈn vÒ tæng th¶i cho mét sè khu vùc qu¸ t¶i « nhiÔm cÇn ph¶i ®­îc thiÕt lËp, trªn c¬ së ®ã quy ®Þnh c¸c tæng l­îng th¶i cho c¸c nguån th¶i trong khu vùc ®ã. §èi víi chÊt th¶i r¾n cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, ChÝnh phñ cÇn ph¶i x©y dùng c¸c tiªu chuÈn quy ®Þnh ph­¬ng ph¸p, ph­¬ng tiÖn, thiÕt bÞ nh»m thiªu, ®èt, ch«n, lÊp, hoÆc t¸i sö dông. §èi víi c¸c tiªu chuÈn vÒ ph­¬ng ph¸p thö, mÆc dï hiÖn nay c¸c TCVN vÒ ph­¬ng ph¸p thö chiÕm 75% sè TCVN vÒ m«i tr­êng song thêi gian tíi ChÝnh phñ cÇn ph¶i bæ sung nhiÒu ph­¬ng ph¸p thö c¸c chÊt « nhiÔm cña khÝ th¶i c«ng nghiÖp, ph­¬ng ph¸p ®o ån, rung, ph­¬ng ph¸p thö mét chÊt « nhiÔm trong n­íc th¶i c«ng nghiÖp, mét sè lo¹i d­ l­îng ho¸ chÊt b¶o vÖ thùc vËt trong ®Êt. §èi víi mét sè lÜnh vùc b¶o vÖ m«i tr­êng nh­ hÖ sinh th¸i, b¶o vÖ biÓn, khai th¸c kho¸ng s¶n, ChÝnh phñ cÇn ph¶i x©y dùng c¸c tiªu chuÈn vÒ ph­¬ng ph¸p ®¸nh b¾t, khai th¸c nguån lîi sinh vËt, thñy h¶i s¶n, sö dông ®Êt, nh»m ®¶m b¶o c©n b»ng sinh th¸i, chèng suy tho¸i m«i tr­êng. C¸c tiªu chuÈn cho s¶n phÈm, qu¸ tr×nh ph¶i ®­îc bæ xung nh»m khuyÕn khÝch viÖc sö dông c¸c s¶n phÈm nµy nh­ c¸c tiªu chuÈn x¨ng kh«ng pha ch×, c¸c thiÕt bÞ lµm l¹nh hay ®iÒu hoµ kh«ng khÝ kh«ng sö dông c¸c chÊt cã thÓ g©y t¸c h¹i cho tÇng « z«n... Nhµ n­íc cÇn t¨ng c­êng viÖc phæ biÕn, h­íng dÉn ¸p dông tiªu chuÈn, tuyªn truyÒn, n©ng cao nhËn thøc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh cho mäi ng­êi d©n, ®ång thêi cÇn dùa vµo c¸c tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng, ®Èy m¹nh viÖc kiÓm tra, xö lý c¸c vi ph¹m ®èi víi tiªu chuÈn m«i tr­êng. 2.2.2 §Èy m¹nh viÖc ¸p dông c¸c tiªu chuÈn Quèc tÕ vÒ vÖ sinh vµ m«i tr­êng Nhµ n­íc cÇn tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸ ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam thÊy ®­îc søc Ðp cña vÊn ®Ò m«i tr­êng ®Õn kinh doanh vµ lîi Ých cña doanh nghiÖp, th­êng xuyªn ®µo t¹o vµ båi d­ìng ®éi ngò lµm c«ng t¸c xuÊt nhËp khÈu ë c¸c doanh nghiÖp vÒ Ecomark ®Ó hä hiÓu ®óng, hiÓu râ h¬n tÇm quan träng cña yÕu tè m«i tr­êng trong chÊt l­îng hµng hãa xuÊt khÈu. C¸c c¬ quan h÷u quan cÇn ®Èy m¹nh c«ng t¸c chøng nhËn ®¹t tiªu chuÈn vÒ m«i tr­êng theo HÖ thèng qu¶n lý m«i tr­êng ISO 14000; ®¹t tiªu chuÈn chÊt l­îng thùc phÈm HACCP, d­îc phÈm GMP vµ SQF 2000. 2.3 B¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp MÆc dï b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp còng dÇn thÊy ®­îc tÇm quan träng cña quyÒn së h÷u trÝ tuÖ trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i vµ ®ang nç lùc ®Ó b¶o vÖ nã. Song hiÖn nay, t×nh tr¹ng s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng gi¶, x©m ph¹m quyÒn së h÷u trÝ tuÖ (trong ®ã cã c¸c ®èi t­îng SHCN) cã xu h­íng gia t¨ng; nhÊt lµ nh·n hiÖu hµng ho¸, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp, tªn gäi, nguån gèc xuÊt xø hµng hãa, chØ dÉn ®Þa lý vµ b¶n quyÒn t¸c gi¶... §Æc biÖt t×nh tr¹ng hµng gi¶ x©m ph¹m quyÒn Së h÷u trÝ tuÖ nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi vµo n­íc ta diÔn ra b»ng nhiÒu ph­¬ng thøc vµ thñ ®o¹n tinh vi, d­íi mäi h×nh thøc: nhËp tiªu ng¹ch, nhËp lËu vµ c¶ hµng hãa nhËp chÝnh ng¹ch. Hµng hãa s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam ®­a qua biªn giíi sau ®ã ®­îc nhËp khÈu quay trë l¹i ViÖt Nam nh­ hµng nhËp khÈu. Hµng hãa ®­îc lµm gi¶ theo nh·n hiÖu t­¬ng tù hoÆc trïng nh·n hiÖu næi tiÕng n­íc ngoµi nh»m ®¸nh lõa ng­êi tiªu dïng trong n­íc. Hµnh vi x©m ph¹m quyÒn SHCN th­êng x¶y ra ®èi víi c¸c mÆt hµng míi xuÊt hiÖn, ®­îc sù chó ý cña ®«ng ®¶o ng­êi tiªu dïng, trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp cã liªn quan th­êng ch­a kÞp “trë tay”. §iÒu quan ng¹i h¬n c¶ lµ hµng gi¶ x©m ph¹m quyÒn së h÷u trÝ tuÖ xuÊt hiÖn c¶ trong nh÷ng trung t©m th­¬ng m¹i vµ siªu thÞ t¹i c¸c thµnh phè lín, gåm nhiÒu ngµnh hµng, mÆt hµng kh¸c nhau: tõ nh÷ng mÆt hµng c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®¬n gi¶n, gi¸ trÞ thÊp (nh­ chai t­¬ng ít...), ®Õn nh÷ng mÆt hµng cã gi¸ trÞ cao (nh­ ®Çu video, tñ l¹nh, ti vi, xe m¸y...). Nh÷ng hµnh vi vi ph¹m vÒ s¶n xuÊt, bu«n b¸n hµng gi¶ x©m ph¹m quyÒn SHCN ®· ®­îc c¸c c¬ quan thùc thi ph¸p luËt t¨ng c­êng kiÓm tra, xö lý, nh­ng ch­a cã biÖn ph¸p ng¨n chÆn mét c¸ch hiÖu qu¶. T×nh tr¹ng nµy t¸c ®éng xÊu ®Õn m«i tr­êng c¹nh tranh, ®Çu t­ trong n­íc còng nh­ quyÒn lîi hîp ph¸p cña c¸c nhµ s¶n xuÊt, doanh nghiÖp kinh doanh, thiÖt h¹i tíi lîi Ých cña ng­êi tiªu dïng. ChØ tÝnh riªng trong 3 n¨m tõ 1999 ®Õn 2001, lùc l­îng qu¶n lý thÞ tr­êng c¶ n­íc ®· kiÓm tra ph¸t hiÖn vµ xö lý 9307 vô s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶, trong ®ã h¬n 50% sè vô liªn quan ®Õn SHCN, chñ yÕu lµ c¸c vi ph¹m vÒ nh·n hiÖu, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp. So víi thùc tÕ, kÕt qu¶ nµy cßn rÊt h¹n chÕ, cã thÓ v× ®©y chØ lµ phÇn næi cña “t¶ng b¨ng ch×m”. Hµng gi¶ l­u th«ng trªn thÞ tr­êng rÊt khã kiÓm so¸t nhÊt lµ c¸c lo¹i hµng gi¶ nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi. B¶n th©n ho¹t ®éng kiÓm tra míi chØ dõng ë viÖc xö lý hµnh vi bu«n b¸n, vËn chuyÓn hµng nhËp lËu, hµnh vi kinh doanh tr¸i ph¸p luËt; ch­a xö lý hµnh vi vi ph¹m vÒ SHCN. Nh­ khi kiÓm tra b¨ng ®Üa h×nh, chØ xö lý vi ph¹m vÒ tem, nh·n b¨ng, ®Üa ngoµi luång, sang b¨ng ®Üa tr¸i phÐp... kh«ng xö lý nh÷ng vi ph¹m vÒ c¸c lÜnh vùc SHCN vµ b¶n quyÒn. Mét thùc tÕ lµ rÊt nhiÒu hµng gi¶ x©m ph¹m quyÒn SHCN cã ®Þa chØ, nguån gèc xuÊt sø kh«ng râ rµng l­u th«ng trªn thÞ tr­êng, hoÆc c¸c lo¹i hµng lµm gi¶ nh·n hiÖu cña c¸c nhµ s¶n xuÊt n­íc ngoµi ®­îc s¶n xuÊt trong n­íc hoÆc nhËp tõ n­íc ngoµi. V× nhiÒu nguyªn nh©n mµ hÇu hÕt c¸c hµnh vi s¶n xuÊt, kinh doanh c¸c lo¹i hµng gi¶ nµy l¹i kh«ng bÞ khiÕu n¹i bëi chñ së h÷u, nh­ng nÕu kh«ng cã biÖn ph¸p xö lý vµ ng¨n chÆn kÞp thêi sÏ ¶nh h­ëng xÊu ®Õn thÞ tr­êng trong n­íc, g©y thiÖt h¹i cho ng­êi tiªu dïng vµ uy tÝn cña doanh nghiÖp cã hµng bÞ lµm gi¶. C¸c c¬ quan thùc thi ch­a chñ ®éng trong viÖc kiÓm tra, xö lý ®èi víi hµng gi¶ vÒ SHCN hoÆc th«ng b¸o cho c¸c doanh nghiÖp cã hµng bÞ lµm gi¶ biÕt. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy lµ do ch­a cã quy ®Þnh hay h­íng dÉn cô thÓ trong tr­êng hîp nµo th× c¬ quan thùc thi cã quyÒn chñ ®éng kiÓm tra, xö lý vµ trong tr­êng hîp nµo th× cã tr¸ch nhiÖm th«ng b¸o yªu cÇu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã hµng bÞ lµm gi¶. Nh­ ®· ®Ò cËp ë trªn, t×nh tr¹ng vi ph¹m quyÒn së h÷u trÝ tuÖ ®· trë thµnh quèc n¹n. VÊn ®Ò bøc xóc hiÖn nay lµ ch­a cã sù phèi kÕt hîp chÆt chÏ thÈm quyÒn kiÓm tra, xö lý hµnh vi x©m ph¹m quyÒn SHCN cña c¸c c¬ quan thùc thi c¸c cÊp nªn cã t×nh tr¹ng kiÓm tra, xö lý trµn lan, tuú tiÖn, g©y t¸c ®éng xÊu tíi thÞ tr­êng hoÆc kiÓm tra, xö lý kh«ng nghiªm minh, kh«ng triÖt ®Ó, gÆp ®©u lµm ®Êy... Nªn ch¨ng, Nhµ n­íc cÇn thùc hiÖn chÝnh s¸ch “mét cöa” trong viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i x©m ph¹m quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, thµnh lËp mét bé phËn th­êng trùc chuyªn tiÕp nhËn c¸c ®¬n th­ khiÕu n¹i, tïy theo tÝnh chÊt tõng vô viÖc, bé phËn nµy cã thÓ giao cho c¸c c¬ quan thùc thi quyÒn së h÷u trÝ tuÖ kh¸c nhau gi¶i quyÕt. Ngay c¶ c¸c doanh nghiÖp lµ chñ së h÷u c¸c ®èi t­îng SHCN còng nhËn thøc kh«ng ®Çy ®ñ vai trß quan träng cña m×nh trong c«ng t¸c ®Êu tranh chèng hµng gi¶ x©m ph¹m quyÒn së h÷u trÝ tuÖ v× quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p, uy tÝn vµ thÞ phÇn cña doanh nghiÖp. Míi cã mét sè Ýt doanh nghiÖp chñ ®éng hµnh ®éng, phèi hîp víi c¬ quan chøc n¨ng trong viÖc chèng hµng gi¶, x©m ph¹m quyÒn së h÷u trÝ tuÖ. Cßn hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ch­a quan t©m, hoÆc cã t×nh tr¹ng dï biÕt s¶n phÈm cña m×nh bÞ lµm gi¶ nh­ng “ng¹i” th«ng tin, tuyªn truyÒn v× sî ¶nh h­ëng tíi doanh thu; xem c«ng t¸c chèng hµng gi¶ lµ chøc n¨ng vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan thùc thi ph¸p luËt nhµ n­íc. H¬n n÷a, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay vÉn ch­a cã nh÷ng ho¹t ®éng tÝch cùc trong viÖc hîp t¸c ®Ó ®Êu tranh chèng hµng gi¶, b¶o vÖ quyÒn lîi cña m×nh vµ ng­êi tiªu dïng. HiÖn nay viÖc b¶o hé quyÒn Së h÷u trÝ tuÖ lµ mét tiªu chuÈn c¬ b¶n ®Ó tham gia c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ theo c¸c HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i gi÷a c¸c quèc gia còng nh­ viÖc tham gia Tæ chøc th­¬ng m¹i quèc tÕ. C¸c ®èi t­îng cña SHCN ngµy cµng më réng, Nhµ n­íc kh«ng chØ b¶o hé quyÒn SHCN ®èi víi c¸c s¶n phÈm s¶n xuÊt trong n­íc mµ cßn ph¶i cã chÝnh s¸ch râ rµng ®èi phã víi hµng hãa, dÞch vô ®­îc nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi; b¶o hé SHCN cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ë n­íc ngoµi. Tõ khi ChÝnh phñ ban hµnh ph¸p lÖnh vÒ B¶o hé quyÒn SHCN n¨m 1989, hÖ thèng ph¸p luËt b¶o hé quyÒn Së h÷u trÝ tuÖ ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn quan träng. Quèc héi ®· th«ng qua Bé luËt D©n sù vµ H×nh sù trong ®ã cã c¸c ®iÒu kho¶n vÒ b¶o hé Së h÷u trÝ tuÖ vµ chèng hµng gi¶. ChÝnh phñ còng ®· ban hµnh hµng lo¹t c¸c v¨n b¶n vÒ quyÒn SHCN vµ quyÒn t¸c gi¶. Tuy nhiªn so víi yªu cÇu thùc tiÔn, hÖ thèng ph¸p luËt vÒ b¶o hé quyÒn Së h÷u trÝ tuÖ vµ chèng hµng gi¶ cßn ph¶i tiÕp tôc ®­îc hoµn thiÖn, nhÊt lµ viÖc thiÕt lËp mét c¬ chÕ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, b¶o ®¶m thùc thi quyÒn SHCN vµ chèng hµng gi¶. §Ó th¸o gì nh÷ng khã kh¨n, v­íng m¾c, chóng ta ph¶i tõng b­íc hoµn chØnh hÖ thèng thùc thi ph¸p luËt vÒ chèng hµng gi¶, x©m ph¹m quyÒn së h÷u trÝ tuÖ; cÇn sù hç trî, phèi hîp ®ång bé tõ phÝa c¸c c¬ quan nhµ n­íc, doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc chÝnh trÞ-x· héi, ng­êi tiªu dïng, c¸c tæ chøc ®èi t¸c n­íc ngoµi...Hy väng trong thêi gian tíi khi Quèc héi phª chuÈn LuËt vÒ Së h÷u trÝ tuÖ th× nh÷ng v­íng m¾c vµ chång chÐo v¨n b¶n nh­ hiÖn nay sÏ ®­îc cëi bá. §¨ng ký quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®Ó b¶o vÖ th­¬ng hiÖu cho hµng ho¸ xuÊt khÈu còng quan träng kh«ng kÐm viÖc t¹o ra mét s¶n phÈm chÊt l­îng tèt, ®­îc ng­êi tiªu dïng ­a chuéng. V× thÕ, viÖc thùc hiÖn ®ång bé nh÷ng biÖn ph¸p trªn ®©y gãp phÇn quan träng ®Ó hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam cã thÓ ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng NhËt B¶n. 2.4 N¾m v÷ng th«ng tin thÞ tr­êng vµ ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n T¨ng c­êng hiÓu biÕt thÞ tr­êng, tËp qu¸n tiªu dïng, hÖ thèng ph©n phèi, quy chÕ nhËp khÈu nhÊt lµ ®èi víi hµng thùc phÈm t­¬i sèng lµ v« cïng cÇn thiÕt ®èi víi doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam. Hµng hãa vµo thÞ tr­êng NhËt qua nhiÒu kh©u ph©n phèi l­u th«ng nªn ®Õn tay ng­êi tiªu dïng th­êng cã gi¸ c¶ rÊt cao so víi gi¸ nhËp khÈu. C¸c nhµ xuÊt khÈu ph¶i chÊp nhËn thùc tÕ nµy ®Ó chµo hµng c¹nh tranh. T¨ng c­êng, chñ ®éng ®i kh¶o s¸t thÞ tr­êng, th¨m c¸c siªu thÞ cña NhËt B¶n ®Ó hiÓu thÞ hiÕu vµ nhu cÇu tiªu dïng cña ng­êi NhËt lµ ®iÒu cÇn thiÕt. N¾m ch¾c th«ng tin thÞ tr­êng mét c¸ch th­êng xuyªn, tranh thñ nguån th«ng tin tõ c¸c tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i, ®Æc biÖt lµ Phßng Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam, Tæ chøc Xóc tiÕn Th­¬ng m¹i NhËt B¶n JETRO. HiÖn nay JETRO cã mÉu h­íng dÉn t×m b¹n hµng bªn NhËt, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ liªn hÖ nhê gióp ®ì. ThÞ tr­êng NhËt B¶n ®ßi hái mét chiÕn l­îc víi tÇm nh×n s©u réng. §iÒu nµy ®¹t ®­îc b»ng c¸ch nghiªn cøu kü c¸c yÕu tè nh­: dung l­îng thÞ tr­êng, c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, kªnh ph©n phèi, møc gi¸, giíi h¹n thêi gian, nh÷ng diÔn biÕn ®èi víi ng­êi sö dông vµ ng­êi tiªu dïng, nh÷ng xu h­íng nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn. Tr­íc khi cã thÓ th©m nhËp thÞ tr­êng NhËt B¶n, c¸c c«ng ty ph¶i ®iÒu tra nghiªn cøu thÞ tr­êng nµy. Doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, khai th¸c ®iÓm m¹nh, tÝnh ®éc ®¸o cña s¶n phÈm, sö dông chuyªn gia t­ vÊn NhËt trong viÖc c¶i tiÕn mÉu m· s¶n phÈm cho phï hîp víi thÞ hiÕu tiªu dïng cña ng­êi NhËt, qu¶n lý chÊt l­îng, gi¶m gi¸ thµnh v.v.. HiÖn nay NhËt B¶n ®ang cã ch­¬ng tr×nh cö chuyªn gia cña tæ chøc JODC (Japan Overseas Development Corporation) sang gióp c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn trong viÖc gi¶m gi¸ thµnh s¶n xuÊt, t¨ng c­êng chÊt l­îng s¶n phÈm, ®æi míi c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ, kinh nghiÖm qu¶n lý, nghiªn cøu ph¸t triÓn s¶n phÈm vµ thÞ tr­êng, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc (ch­¬ng tr×nh JESA-I) hoÆc trong c¸c lÜnh vùc c¶i tiÕn kü thuËt, c«ng nghÖ, qu¶n lý chÊt l­îng, hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng kÕ to¸n, t­ vÊn ph¸t triÓn doanh nghiÖp nhá vµ võa, hç trî ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp hç trî (Supporting Industries) b¶o vÖ m«i tr­êng...(JESA-II). Ch­¬ng tr×nh JESA-II giµnh cho c¸c hiÖp héi, tæ chøc Nhµ n­íc vµ t­ nh©n víi toµn bé chi phÝ do phÝa NhËt chÞu. Th«ng tin vÒ ch­¬ng tr×nh nµy cã thÓ t×m hiÓu qua V¨n phßng §¹i diÖn JETRO hoÆc qua Phßng Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam (Bé phËn thÞ tr­êng NhËt). Doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn tÝch cùc tham gia c¸c héi chî triÓn l·m quèc tÕ giíi thiÖu hµng hãa s¶n phÈm cña m×nh víi c¸c kh¸ch hµng NhËt. §Ó cã thÓ thiÕt lËp mèi quan hÖ kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn chñ ®éng tham gia c¸c héi chî triÓn l·m quèc tÕ t¹i NhËt B¶n hoÆc më v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i NhËt ®Ó giíi thiÖu s¶n phÈm. Trong thêi buæi c¹nh tranh cao, viÖc chñ ®éng t×m ®Õn víi thÞ tr­êng vµ tiÕp xóc b¹n hµng, ng­êi tiªu dïng sÏ mang l¹i c¬ héi kinh doanh vµ thµnh c«ng cho doanh nghiÖp. HiÖn nay, l­îng kh¸ch du lÞch NhËt B¶n vµo ViÖt Nam ngµy cµng t¨ng, h¬n n÷a l¹i cã nhiÒu ng­êi NhËt ®ang sèng vµ lµm viÖc t¹i ViÖt Nam nªn viÖc t¨ng c­êng tiÕp thÞ t¹i chç qua c¸c cöa hµng b¸n ®å l­u niÖm t¹i nh÷ng ®iÓm du lÞch hoÆc cöa khÈu còng lµ mét biÖn ph¸p tèt t¹o tiÕng vang cho s¶n phÈm. Do ®Æc ®iÓm cña c«ng viÖc, chÝnh s¸ch kinh doanh vµ c¸ch thøc thµnh lËp c«ng ty ë NhËt, viÖc ®­a ra quyÕt ®Þnh ë NhËt th­êng tèn nhiÒu thêi gian h¬n so víi c¸c n­íc kh¸c. ViÖc t×m kiÕm lîi nhuËn nhanh chãng t¹i thÞ tr­êng NhËt B¶n lµ ®iÒu kh«ng thÝch hîp. §iÒu cèt yÕu lµ kh«ng ®­îc bá cuéc gi÷a chõng, muèn thµnh c«ng ph¶i cã sù quyÕt ®o¸n vµ lßng kiªn tr×. Trong khi mçi thÞ tr­êng trªn thÕ giíi ®Òu cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau th× ®èi víi thÞ tr­êng NhËt B¶n mét ®iÓm dÔ nhËn thÊy nhÊt lµ ta kh«ng thÓ hiÓu râ thÞ tr­êng nµy nÕu kh«ng sèng ë ®ã. RÊt nhiÒu c«ng ty ë NhËt rÊt khã kh¨n trong viÖc thuyÕt phôc c«ng ty mÑ vÒ nh÷ng ý kiÕn hä ®­a ra. Mét sè cho r»ng t×nh tr¹ng trªn lµ do ph¶i lµm viÖc víi c¸c sÕp ë xa, kh«ng ë trªn ®Êt NhËt. C«ng ty mÑ cÇn sím xem xÐt thÊu ®¸o viÖc giao quyÒn quyÕt ®Þnh cho c«ng ty con hay phÝa ®èi t¸c NhËt B¶n trong liªn doanh. Song viÖc chuyÓn giao quyÒn nµy ®Õn møc nµo lµ mét vÊn ®Ò quan träng ®Ó c«ng viÖc kinh doanh ®­îc tr«i ch¶y ë NhËt. Khi thµnh lËp mét c«ng ty con hay mét liªn doanh ®Ó th©m nhËp vµo thÞ tr­êng NhËt, chiÕn l­îc qu¶n lý cña phÝa ®èi t¸c NhËt B¶n sÏ ¶nh h­ëng s©u s¾c ®Õn ho¹t ®éng cña c«ng ty. Nh÷ng ho¹t ®éng kinh doanh sau nµy cña phÝa NhËt B¶n còng g©y ra nh÷ng ¶nh h­ëng t­¬ng tù. C©u hái chÝnh lu«n ®­îc ®Æt ra lµ liÖu cã hay kh«ng sù t­¬ng ®ång vÒ triÕt lý vµ chñ thuyÕt kinh doanh gi÷a hai bªn. NÕu hai bªn cã sù t­¬ng ®ång th× viÖc hîp t¸c kinh doanh sÏ diÔn ra tr«i ch¶y, nh­ng nÕu hai bªn cã sù bÊt ®ång, kh¸c biÖt th× cÇn sím cã sù bµn b¹c (tham kh¶o ý kiÕn). Tr­êng hîp nµy, hai bªn cÇn cã nh÷ng cuéc tranh luËn, bµn b¹c tham kh¶o ®Ó t¨ng c­êng sù hiÓu biÕt lÉn nhau. Trong ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt chÕ t¹o c«ng ty cÇn ph¶i quan t©m ®Õn c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu - ph¸t triÓn vµ c«ng nghÖ. RÊt nhiÒu c«ng ty khi tham nhËp vµo thÞ tr­êng NhËt ®· ®Çu t­ kh¸ nhiÒu (dµnh nhiÒu ng©n s¸ch) tiÒn cña vµ nguån nh©n lùc cho bé phËn nghiªn cøu - ph¸t triÓn (R & D). NhiÒu C«ng ty n­íc ngoµi th­êng cho r»ng s¶n phÈm cña m×nh tiªu thô ®­îc ë thÞ tr­êng néi ®Þa ch¼ng cã lý g× kh«ng b¸n ®­îc ë NhËt. Tuy nhiªn, nh÷ng s¶n phÈm vµ dÞch vô ®ã kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu t¹i thÞ tr­êng NhËt B¶n nªn kÕt côc th­êng thÊt väng. Mét nhµ s¶n xuÊt thiÕt bÞ gia dông Mü ®· thö b¸n s¶n phÈm tñ l¹nh cña m×nh ë NhËt nh­ng kh«ng thµnh c«ng v× tñ l¹nh cña c«ng ty nµy qu¸ to, kh«ng phï hîp víi nhµ ë cña ng­êi NhËt. Tr­êng hîp kh¸c, mét c«ng ty liªn doanh vèn n­íc ngoµi chuyªn s¶n xuÊt ®å néi thÊt ®· thµnh c«ng khi s¶n xuÊt ghÕ s«-pha cã gÇm thÊp s¸t d­íi sµn, phï hîp víi thãi quen ngåi d­íi sµn nhµ cña ng­êi NhËt. Mét qu¶n lý cña c«ng ty lý gi¶i: “S¶n xuÊt ®å néi thÊt lµ ngµnh liªn quan mËt thiÕt ®Õn ®Æc ®iÓm tõng khu vùc vµ kh¸ch hµng sèng ë khu vùc ®ã” chóng t«i thiÕt kÕ vµ lµm ra nh÷ng s¶n phÈm mµ ng­êi tiªu dïng ®Þa ph­¬ng mong muèn. Nh÷ng C«ng ty cã c¬ së s¶n xuÊt vµ nhµ m¸y ë nh÷ng vïng xa trung t©m cã thÓ nhËn ®­îc nh÷ng ­u ®·i vÒ thuÕ, trî gi¸ vµ nh÷ng kho¶n vay l·i nhÑ. §©y lµ nh÷ng biÖn ph¸p ­u ®·i mµ ChÝnh phñ NhËt còng nh­ c¸c n­íc kh¸c ¸p dông ®Ó khuyÕn khÝch ph¸t triÓn. Bªn c¹nh ®ã c¸c doanh nghiÖp cã vèn n­íc ngoµi cã thÓ tËn dông nh÷ng hÖ thèng cho vay nhÑ l·i ®iÒu hµnh bëi c¸c c¬ quan tµi chÝnh cña ChÝnh phñ. Tãm l¹i, NhËt B¶n lµ thÞ tr­êng cã møc b¶o hé cao, ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n còng lµ nh÷ng kh¸ch hµng thuéc vµo lo¹i khã tÝnh nhÊt thÕ giíi. Do ®ã, nÕu chóng ta kh«ng n¾m v÷ng nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cña thÞ tr­êng nµy vÒ tËp qu¸n, v¨n ho¸ sinh ho¹t, tiªu dïng cña ng­êi d©n; l­u th«ng, ph©n phèi hµng hãa; chÝnh s¸ch kinh doanh cña c¸c c«ng ty NhËt v.v.. mµ véi v· xuÊt khÈu hµng hãa th× sÏ ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng rñi ro rÊt lín. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng cã sù lùa chän kh¸c lµ ph¶i nghiªn cøu, trau dåi kinh nghiÖm, häc hái qua c¸c kªnh th«ng tin, ®Çu t­ c¸c chuyÕn ®i kh¶o s¸t thùc tÕ... ®Ó kinh doanh thµnh c«ng. KÕt luËn Quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam-NhËt B¶n trong nh÷ng n¨m trë l¹i ®©y ®· cã b­íc ph¸t triÓn m¹nh mÏ, ®ãng vai trß ®Çu tµu trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i gi÷a hai n­íc. VÒ tèc ®é t¨ng tr­ëng trung b×nh hµng n¨m cña th­¬ng m¹i ViÖt-NhËt cao h¬n kh¸ nhiÒu so víi tèc ®é t¨ng tr­ëng chung cña ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam. §iÒu nµy gãp phÇn b¶o ®¶m vÞ trÝ hµng ®Çu cña NhËt trong quan hÖ th­¬ng m¹i víi ViÖt Nam. Trªn thùc tÕ cho thÊy thÞ tr­êng NhËt B¶n ®· chÊp nhËn hµng hãa cña ViÖt Nam vµ triÓn väng t­¬ng lai sÏ cßn gia t¨ng h¬n n÷a. §ång thêi, NhËt còng ngµy cµng lµ thÞ tr­êng nhËp khÈu quan träng cña ViÖt Nam, nhÊt lµ víi nh÷ng thiÕt bÞ hµng hãa phôc vô cho nhu cÇu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸. Tuy nhiªn, trong xuÊt khÈu, chóng ta ch­a t¹o ®­îc nguån hµng chñ lùc cã tÝnh dµi h¹n. PhÇn lín lµ chØ t×m kiÕm nh÷ng c¸i cã s½n (kh«ng ph¶i nhiÒu) ®Ó xuÊt khÈu. V× vËy, vÊn ®Ò ®Æt ra trong giai ®o¹n tr­íc m¾t lµ ph¶i x©y dùng ®­îc mét chiÕn l­îc vÒ s¶n phÈm xuÊt khÈu nãi chung, ®èi víi tõng thÞ tr­êng, trong ®ã cã NhËt B¶n nãi riªng. §©y lµ mét vÊn ®Ò lín ®èi víi ViÖt Nam. §Ó gi¶i quyÕt, Nhµ n­íc cÇn ph¶i ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ sang h­íng m¹nh vµo xuÊt khÈu. Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch nu«i d­ìng c¸c ngµnh kinh tÕ t¹o nguån hµng xuÊt khÈu, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh b»ng hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ v.v.. Tuy kim ng¹ch bu«n b¸n hai chiÒu cña ta víi NhËt B¶n cã sù gia t¨ng m¹nh trong thËp niªn võa qua, song cÇn thÊy víi møc kho¶ng 4,7-4,8 tû USD lµ cßn nhá so víi quan hÖ th­¬ng m¹i cña NhËt víi c¸c quèc gia kh¸c. Tû träng th­¬ng m¹i ViÖt-NhËt chØ chiÕm kho¶ng trªn 0,2% tæng kim ng¹ch ngo¹i th­¬ng cña NhËt nh­ng l¹i chiÕm tíi 18%-19% tæng kim ng¹ch ngo¹i th­¬ng cña ViÖt Nam. Nh­ vËy thÞ tr­êng NhËt B¶n râ rµng cã vai trß, ý nghÜa ®èi víi xuÊt-nhËp khÈu cña ViÖt Nam, song ng­îc l¹i, thÞ tr­êng ViÖt Nam, xÐt trªn ph­¬ng diÖn kinh tÕ, ch­a ph¶i cã søc nÆng ®èi víi ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng cña NhËt B¶n. MÆt kh¸c, hµng xuÊt khÈu cña ta ®· vÊp ph¶i søc c¶n m·nh liÖt cña hµng rµo kü thuËt. §ã lµ nh÷ng lùc c¶n v« h×nh song l¹i v« cïng hiÖu qu¶ cña ChÝnh phñ NhËt B¶n ®Ó h¹n chÕ nhËp khÈu. C¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam muèn v­ît qua ®­îc c¸c rµo c¶n nµy ®Ó ®­a hµng hãa ®Õn ®­îc víi ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n sÏ kh«ng chØ ph¶i t×m hiÓu cÆn kÏ luËt ph¸p NhËt B¶n mµ cßn ph¶i nghiªn cøu kü nh÷ng tËp qu¸n th­¬ng m¹i mµ ®Æc biÖt lµ v¨n ho¸, thÞ hiÕu, nhu cÇu tiªu dïng cña ng­êi NhËt. Hä còng cÇn ph¶i cã ®Þnh h­íng th©m nhËp thÞ tr­êng NhËt B¶n râ rµng vµ thÝch hîp, lùa chän ®óng ®èi t¸c, t¹o uy tÝn b»ng viÖc n©ng cao chÊt l­îng hµng hãa vµ hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng kinh doanh. Hµng hãa cña ta ph¶i cã mÉu m· ®a d¹ng, chñng lo¹i phong phó, t¹o ®­îc sù ®éc ®¸o vµ kh¸c biÖt so víi c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i cña ®èi thñ. Ngoµi ra, ®Ó cã mét chiÕn l­îc l©u dµi doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i ®Çu t­ cho c«ng nghÖ, nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn; n¨ng ®éng trong chÝnh s¸ch kinh doanh vµ coi träng yÕu tè con ng­êi. §ång thêi hä còng cÇn ph¶i tranh thñ c¸c ­u ®·i, sù gióp ®ì còng nh­ c¸c yÕu tè thuËn lîi tõ phÝa ChÝnh phñ NhËt B¶n, tranh thñ c¬ héi th©m nhËp thÞ tr­êng tõ c¸c tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i cña hai bªn. Trong xu thÕ æn ®Þnh, hîp t¸c vµ ph¸t triÓn cña khu vùc Ch©u ¸-Th¸i B×nh D­¬ng cïng dÊu hiÖu tÝch cùc trong c¶i c¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ ë c¶ hai quèc gia, víi viÖc phèi hîp chÆt chÏ triÓn khai nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n nªu trªn, chóng ta cã c¬ së hy väng n©ng cao kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña hµng hãa ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng NhËt B¶n, gãp phÇn ®Èy m¹nh quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ gi÷a hai n­íc. Tµi liÖu tham kh¶o [1] - Bé Th­¬ng M¹i-B¸o c¸o vÒ quan hÖ kinh tÕ, th­¬ng m¹i ViÖt Nam-NhËt B¶n, ngµy 05/03/2003. [2] - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, Dù b¸o ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ViÖt Nam ®Õn 2010 [3] - Bé Th­¬ng m¹i. B¸o c¸o ph¸t triÓn xuÊt nhËp khÈu thêi kú 1996-2000 [4] - Bé LuËt D©n sù ViÖt Nam, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia, 1995 [5] - Bé LuËt H×nh sù ViÖt Nam, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia, 2000 [6] - B¸o Doanh NghiÖp, c¸c sè n¨m 2002 vµ 2003 [7] - B¸o §Çu t­, c¸c sè n¨m 2002 vµ 2003 [8] - B¸o Thêi b¸o Kinh tÕ ViÖt Nam, c¸c sè n¨m 2002 vµ 2003 [9] - Bïi Xu©n L­u, TrÇn Quang Minh-ChÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng NhËt B¶n, Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc, 2001 [10] - C¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ vÖ sinh, an toµn thùc phÈm, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia, 2001. [11] - §¹i sø qu¸n NhËt b¶n - G­¬ng mÆt NhËt B¶n, 2003 [12]- §¹i sø qu¸n NhËt B¶n-C¸c b¶n tin n¨m 2002 [13] - JETRO (Japan Eternal Trade Organization) - NhËt B¶n, 2003 [14] - Vò ThÞ Kim Nhung – Kinh doanh víi thÞ tr­êng NhËt B¶n, Nhµ xuÊt b¶n lao ®éng, 2001. [15] - LuËt Th­¬ng m¹i ViÖt nam, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia, 1997 [16] - VJCC-FTU – N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam sang mét sè thÞ tr­êng khu vùc vµ NhËt B¶n, Kho¸ häc 11/2001 [17] - D­¬ng H÷u H¹nh-Nghiªn cøu thÞ tr­êng xuÊt khÈu, Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª, 2000 [18] - Ng« Xu©n B×nh-Hå ViÖt H¹nh – NhËt B¶n n¨m ®Çu thÕ kû 21, Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc X· héi, 2002 [19] - United Publishers Inc., - NhËt B¶n, t¨ng c­êng hîp t¸c vµ hiÓu biÕt, 97-98, XuÊt b¶n lÇn thø ba [20] - NguyÔn Anh TuÊn-NguyÔn ThÞ Nh­ Hoa – Quan hÖ kinh tÕ cña Mü vµ NhËt B¶n víi ViÖt Nam tõ n¨m 1995 ®Õn nay, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia, 2001. [21] - Vò V¨n Hµ - Quan hÖ kinh tÕ ViÖt Nam-NhËt B¶n trong nh÷ng n¨m 90 vµ triÓn väng, Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc x· héi, 2000. [22] - Côc Së h÷u C«ng NghiÖp – T¹p chÝ chuyÒn ®Ò 20 n¨m x©y dùng vµ ph¸t triÓn, 2002 [23] - Côc Tiªu chuÈn §o l­êng ChÊt l­îng-T¹p chÝ chuyªn ®Ò, c¸c sè n¨m 2001 vµ 2002 [24] - Th«ng tÊn x· ViÖt Nam-T¹p chÝ Kinh tÕ ViÖt Nam vµ ThÕ giíi, sè 1246, Chñ NhËt, ngµy 30/03/2003 [25] - T¹p chÝ ThÞ tr­êng Chñ NhËt-Ban VËt gi¸ ChÝnh phñ, sè 3882, ngµy 09/032003. [26] - TrÇn Anh Ph­¬ng: T¸c ®éng cña th­¬ng m¹i ViÖt Nam-NhËt B¶n ®èi víi ngo¹i th­¬ng n­íc ta nh÷ng n¨m 90, Nghiªn cøu kinh tÕ, sè7, th¸ng7/2000 [27] - T¹p chÝ “Nghiªn cøu NhËt B¶n”, c¸c sè n¨m 2001, 2002 vµ 2003 [28] - ThÞ tr­êng NhËt B¶n, Nhµ xuÊt b¶n V¨n ho¸ Th«ng tin, 1997 Phô lôc C¸c tæ chøc ChÝnh phñ phô tr¸ch vµ LuËt ¸p dông ®èi víi QuyÒn së h÷u trÝ tuÖ ë NhËt B¶n Lo¹i VÝ dô Thêi gian b¶o hé LuËt ¸p dông C¬ quan ®¨ng ký Ph¸t minh Mét ý t­ëng vÒ mét s¶n phÈm hoÆc mét ph­¬ng ph¸p kü thuËt t©n tiÕn (kÓ c¶ mét ch­¬ng tr×nh m¸y vi tÝnh liªn quan ®Õn mét thiÕt bÞ phÇn cøng, mét gièng c©y trång míi, mét vi sinh vËt) 20 n¨m kÓ tõ ngµy øng dông (tõ 7-1945) LuËt B»ng s¸ng chÕ C¬ quan ph¸t minh s¸ng chÕ NhËt B¶n ThiÕt bÞ ThiÕt bÞ kü thuËt cña mét s¶n phÈm (h×nh d¸ng kÕt cÊu hoÆc toµn bé). 6 n¨m kÓ tõ ngµy øng dông LuËt m« h×nh h÷u dông C¬ quan ph¸t minh s¸ng chÕ NhËt B¶n ThiÕt kÕ ThiÕt kÕ h×nh d¸ng mét s¶n phÈm cã søc truyÒn c¶m ®Ñp 15 n¨m kÓ tõ ngµy ®¨ng ký LuËt ThiÕt kÕ C¬ quan ph¸t minh s¸ng chÕ NhËt B¶n Nh·n hiÖu hµng ho¸ Nh·n hiÖu hµng ho¸ b»ng ch÷ hoÆc h×nh ¶nh ®èi víi s¶n phÈm hoÆc dÞch vô. 10 n¨m kÓ tõ ngµy ®¨ng ký (cã thÓ gia h¹n) LuËt Nh·n hiÖ hµng ho¸ C¬ quan ph¸t minh s¸ng chÕ NhËt B¶n T¸c phÈm Mét ý t­ëng hoÆc c¶m nghÜ ®­îc thÓ hiÖn mét c¸ch s¸ng t¹o (v¨n häc, khoa häc, nghÖ thuËt, ©m nh¹c, ch­¬ng tr×nh vi tÝnh, c¬ së d÷ liÖu). 50 n¨m sau ngµy mÊt cña t¸c gi¶ LuËt B¶n quyÒn C¬ quan v¨n ho¸ (Trung t©m th«ng tin phÇn mÒm). M¹ch IC b¸n dÉn C¸ch bè trÝ m¹ch IC b¸n dÉn (viÖc bè trÝ c¸c bé phËn cña m¹ch vµ kÕt nèi d©y ®ång) 10 n¨m kÓ tõ ngµy ®¨ng ký LuËt VÒ viÖc bè trÝ m¹ch cña m¹ch IC b¸n dÉn. Trung t©m hîp t¸c së h÷u c«ng nghiÖp Gièng c©y trång míi C¸c gièng míi do S¾c lÖnh cña Néi c¸c x¸c ®Þnh n»m trong sè c©y trång ®ùc gieo trång ®Ó s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp, ng­ nghiÖp vµ h¶i s¶n. 15 n¨m kÓ tõ ngµy ®¨ng ký (18 n¨m sau víi lo¹i c©y l©u n¨m). LuËt H¹t gièng vµ c©y trång. Bé N«ng, L©m, Ng­ nghiÖp. BÝ mËt th­¬ng m¹i Nh÷ng bÝ mËt th­¬ng m¹i nh­ bÝ quyÕt kü thuËt, danh s¸ch kh¸ch hµng... LuËt d©n sù, LuËt H×nh sù, LuËt ng¨n chÆn c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh. HiÖn kh«ng cã hÖ thèng ®¨ng ký nµo Nh÷ng hµnh ®éng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh Nh÷ng hµnh ®éng g©y lÇm lÉn ®èi víi mét s¶n phÈm ®· cã tiÕng hoÆc biÓu hiÖn kinh doanh cña mét bªn kh¸c, mét nh·n hiÖu hµng ho¸ ch­a ®¨ng ký, mét nh·n hiÖu th­¬ng m¹i, mét nh·n hiÖu dÞch vô ch­a ®¨ng ký... LuËt Ng¨n chÆn c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh. Kh«ng cÇn thiÕt ®¨ng ký.