Khóa luận Hoàn thiện địa vị pháp lý của công ty trách nhiệm hữu hạn trong giai đoạn hiện nay

doanh ®· ®­îc x¸c nhËn trong giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh cña c«ng ty. Ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu, nhËp khÈu cña c«ng ty ph¶i tu©n thñ theo nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt. ViÖc tuyÓn lao ®éng, thuª m­ín lao ®éng lµ quyÒn cña c«ng ty. C¨n cø vµo yªu cÇu kinh doanh, c«ng ty cã quyÒn tuyÓn dông vÒ sè l­îng lao ®éng, chÊt l­îng chuyªn m«n, tay nghÒ kü thuËt... sÏ do ngµnh nghÒ kinh doanh vµ quy m« kinh doanh quyÕt ®Þnh, Nhµ n­íc kh«ng can thiÖp vµo viÖc tuyÓn dông lao ®éng cña c«ng ty. ë n­íc ta ®ang dÇn dÇn h×nh thµnh thÞ tr­êng lao ®éng nªn viÖc lùa chän, tuyÓn dông vµ thuª m­ín lao ®éng lµ yÕu tè v« cïng thuËn lîi cho c«ng ty ®Ó ®¸p øng víi nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh khi doanh nghiÖp cña m×nh. HiÖn nay c«ng ty ¸p dông chÕ ®é hîp ®ång lao ®éng. Trong hîp ®ång lao ®éng, c¸c bªn tù tho¶ thuËn nh÷ng néi dung vÒ quyÒn vµ nghÜa vô lao ®éng m×nh, vÒ ®iÒu kiÖn lao ®éng, an toµn lao ®éng. Hîp ®ång lao ®éng ®­îc x©y dùng trªn c¬ së ph¸p lý. Trong ph¹m vi ngµnh, nghÒ ®· ®¨ng ký kinh doanh, c«ng ty cã quyÒn tù m×nh quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh trong ho¹t ®éng kinh doanh, cã quyÒn chñ ®éng c¸c ph­¬ng thøc qu¶n lý khoa häc ®Ó x©y dùng c¸c ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh. ThÞ tr­êng sÏ lµ n¬i quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n hiÖu qu¶ cña kÕ ho¹ch. Theo kho¶n 8 §iÒu 7 LuËt doanh nghiÖp th× c«ng ty cã quyÒn tõ chèi vµ tè c¸o mäi yªu cÇu cung cÊp c¸c nguån lùc kh«ng ®­îc ph¸p luËt quy ®Þnh cña bÊt kú c¸ nh©n, c¬ quan hay tæ chøc nµo trõ nh÷ng kho¶n tù nguyÖn ®ãng gãp v× môc ®Ých nh©n ®¹o vµ c«ng Ých. C«ng ty cã quyÒn tù m×nh quyÕt ®Þnh c¸c ho¹t ®éng cña c«ng ty, kh«ng mét tæ chøc, c¸ nh©n nµo cã quyÒn can thiÖp vµo ho¹t ®éng hîp ph¸p cña c«ng ty. C«ng ty cã quyÒn ®Æt chi nh¸nh, v¨n phßng ë ngoµi n¬i ®Æt trô së chÝnh cña c«ng ty. Chi nh¸nh vµ v¨n phßng ®¹i diÖn cña c«ng ty lµ nh÷ng bé phËn mµ c«ng ty thµnh lËp nh»m môc ®Ých më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ t¹o ®iÒu kiÖn trong giao dÞch. C«ng ty cßn cã thÓ liªn doanh, liªn kÕt víi c¸c chñ thÓ kinh doanh kh¸c trªn c¬ së b×nh ®¼ng vµ th«ng qua hîp ®ång kinh tÕ. §©y lµ mét trong nh÷ng quyÒn chñ ®éng kinh doanh quan träng nh»m kÕt hîp tèi ®a ­u ®iÓm, lîi tøc cña c¸c bªn liªn doanh ®Ó s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ cao. C¸c h×nh thøc cã thÓ gãp vèn ®Çu t­ liªn doanh trªn c¬ së hîp ®ång quy ®Þnh râ quyÒn h¹n vµ nghÜa vô cña c¸c bªn, ph­¬ng ¸n ph©n chia s¶n phÈm, lîi nhuËn. 2. C¸c nghÜa vô cña c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. QuyÒn cña c¸c doanh nghiÖp bao giê còng g¾n liÒn víi nghÜa vô ph¶i thùc hiÖn vµ t¹o thµnh thÈm quyÒn cña chñ thÓ kinh doanh nãi chung, cña c«ng ty nãi riªng. Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, c«ng ty cã c¸c nghÜa vô sau (§iÒu 8 LuËt doanh nghiÖp). - Ho¹t ®éng kinh doanh theo ®óng ngµnh, nghÒ ®· ®¨ng ký. - LËp sæ kÕ to¸n, ghi chÐp sæ kÕ to¸n, ho¸ ®¬n chøng tõ vµ lËp b¸o c¸o tµi chÝnh trung thùc, chÝnh x¸c. - §¨ng ký thuÕ, kª khai thuÕ, nép thuÕ vµ thùc hiÖn c¸c nghÜa vô tµi chÝnh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. - B¶o ®¶m chÊt l­îng hµng ho¸ theo tiªu chuÈn ®· ®¨ng ký. - Kª khai ®Þnh kú, b¸o c¸o chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin vÒ doanh nghiÖp vµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp víi c¬ quan ®¨ng ký kinh doanh; khi ph¸t hiÖn c¸c th«ng tin ®· kª khai hay b¸o c¸o kh«ng chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ hoÆc gi¶ m¹o th× ph¶i kÞp thêi hiÖu ®Ýnh l¹i víi c¬ quan ®¨ng ký kinh doanh. - ¦u tiªn sö dông lao ®éng trong n­íc, b¶o ®¶m quyÒn lîi, lîi Ých cña ng­êi lao ®éng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ lao ®éng; t«n träng quyÒn tæ chøc c«ng ®oµn theo ph¸p luËt vÒ c«ng ®oµn. - Tu©n thñ quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ quèc phßng, an ninh, trËt tù, an toµn x· héi, b¶o vÖ tµi nguyªn m«i tr­êng, b¶o vÖ di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸ vµ danh lam th¾ng c¶nh. - Thùc hiÖn c¸c nghÜa vô kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, viÖc kinh doanh theo ngµnh, nghÒ nµo lµ tuú thuéc vµo sù lùa chän cña c«ng ty. Khi ®· lùa chän ®­îc ngµnh, nghÒ kinh doanh c«ng ty ph¶i ®¨ng ký kinh doanh. Trong qu¸ tr×nh kinh doanh, c«ng ty cã nghÜa vô ph¶i kinh doanh theo ®óng ngµnh nghÒ ®· ®¨ng ký trong giÊy phÐp kinh doanh. NÕu c«ng ty muèn thay ®æi ngµnh nghÒ kinh doanh cho phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr­êng th× c«ng ty ph¶i lµm thñ tôc thay ®æi ngµnh, nghÒ kinh doanh t¹i c¬ quan ®¨ng ký kinh doanh. Ph¸p luËt b¾t buéc c«ng ty kinh doanh theo ®óng ngµnh, nghÒ ®· ®¨ng ký trong giÊy phÐp kinh doanh lµ nh»m ®¶m b¶o lîi Ých chung cña x· héi, sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. Mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty chØ ®­îc tiÕn hµnh trong ph¹m vi ngµnh nghÒ ®· ®¨ng ký. NÕu kinh doanh kh«ng ®óng ngµnh nghÒ ®· ®¨ng ký th× bÞ coi lµ hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt vµ tuú theo møc ®é vi ph¹m, c«ng ty cã thÓ bÞ ph¹t tiÒn hoÆc bÞ thu håi giÊy phÐp, giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh. KÕ to¸n thèng kª lµ c«ng t¸c rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh kinh doanh. Qua ho¹t ®éng kÕ to¸n, thèng kª gióp cho c«ng ty h¹ch to¸n ®­îc chÝnh x¸c. NghÜa vô nµy ®ßi hái trong qu¸ tr×nh kinh doanh c«ng ty ph¶i thùc hiÖn ghi chÐp sæ kÕ to¸n, ho¸ ®¬n, chøng tõ vµ lËp b¸o c¸o tµi chÝnh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, cña Nhµ n­íc vÒ kÕ to¸n thèng kª. ViÖc quy ®Þnh nghÜa vô nµy nh»m môc ®Ých t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn thùc hiÖn sù kiÓm tra, theo dâi, gi¸m s¸t sù ho¹t ®éng tµi chÝnh cña m×nh ®Ó ph¸t hiÖn ra nh÷ng sai lÇm vµ cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi. C«ng ty cã nghÜa vô cung cÊp c¸c tµi liÖu liªn quan ®Õn viÖc thanh tra vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc kiÓm tra, kiÓm to¸n. §¨ng ký thuÕ, kª khai thuÕ, nép thuÕ cho Nhµ n­íc lµ nghÜa vô cña c«ng ty. ThuÕ lµ c«ng cô cña Nhµ n­íc nh»m thu ng©n s¸ch quèc gia, ®iÒu hoµn c¸c lîi Ých x· héi, c«ng ty kinh doanh bÊt cø ngµnh, nghÒ g×, quy m« lín hay nhá ®Òu ph¶i cã nghÜa vô ®ãng thuÕ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Tr¸nh t×nh tr¹ng c¬ quan nhµ n­íc ë trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng l¹m dông quyÒn, c¶n trë ho¹t ®éng cña c«ng ty. §ång thêi nghÜa vô nµy ®­îc kÌm theo víi quy ®Þnh quyÒn h¹n cña c¬ quan nhµ n­íc vÒ mét chÝnh s¸ch thuÕ hîp lý, vi ph¹m nghÜa vô nép thuÕ lµ vi ph¹m ph¸p luËt, c«ng ty ph¶i chÞu nh÷ng hËu qu¶ nhÊt ®Þnh. Ngoµi nghÜa vô nép thuÕ, ®¨ng ký thuÕ, kª khai thuÕ lµ nghÜa vô quan träng nhÊt, c«ng ty cßn ph¶i thùc hiÖn c¸c nghÜa vô tµi chÝnh kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt nh­ ®ãng gãp x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, c¬ së v¨n ho, y tÕ, gi¸o dôc t¹i ®Þa ph­¬ng n¬i c«ng ty ®ãng trô së. B¶o ®¶m chÊt l­îng hµng ho¸ theo tiªu chuÈn ®· ®¨ng ký lµ mét trong nh÷ng nghÜa vô cña c«ng ty ®èi víi x· héi, ®èi víi ng­êi tiªu dïng, ®¶m b¶o chÊt l­îng hµng ho¸ lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng gióp cho c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ®øng v÷ng trong th­¬ng tr­êng c¹nh tranh khèc liÖt. Nhµ n­íc quy ®Þnh viÖc ®¶m b¶o chÊt l­îng hµng ho¸ lµ nghÜa vô cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c«ng ty nãi riªng. Quy ®Þnh nµy nh»m môc ®Ých b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng ®ång thêi b¶o hé hµng ho¸, s¶n phÈm cña ng­êi s¶n xuÊt. V× vËy, s¶n phÈm cña c«ng ty ®­îc s¶n xuÊt ra ph¶i ®¨ng ký chÊt l­îng t¹i c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn. C«ng ty ph¶i ®¶m b¶o s¶n xuÊt l­u th«ng hµng ho¸ víi chÊt l­îng ®· ®¨ng ký. NÕu s¶n phÈm c«ng ty lµm ra kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng theo tiªu chuÈn ®· ®¨ng ký th× ng­êi tiªu dïng cã quyÒn tõ chèi nhËn hoÆc bÞ c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn xÐt xö tuú theo møc ®é vi ph¹m. C«ng ty ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ph¸p lý tr­íc Nhµ n­íc vµ ng­êi tiªu dïng. C«ng ty cã nghÜa vô kª khai vµ ®Þnh kú b¸o c¸o, chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin vÒ doanh nghiÖp vµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp víi c¬ quan ®¨ng ký kinh doanh. Qua ®ã Nhµ n­íc thùc hiÖn sù kiÓm tra, ®¸nh gi¸, theo dâi, gi¸m s¸t theo ®óng ®Þnh kú hoÆc bÊt th­êng cña c¸c c¬ quan tµi chÝnh, c«ng ty cã nghÜa vô hîp t¸c kiÓm tra, cung cÊp c¸c sè liÖu thèng kª kÞp thêi, ®Çy ®ñ. Khi ph¸t hiÖn c¸c th«ng tin ®· kª khai hoÆc b¸o c¸o lµ kh«ng chÝnh x¸c, kh«ng ®Çy ®ñ hoÆc gi¶ m¹o th× ph¶i kÞp thêi hiÖu ®Ýnh l¹i c¸c th«ng tin, b¸o c¸o ®ã víi c¬ quan ®¨ng ký kinh doanh. Trong nÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay, tuyÓn dông vµ thuª m­ín lao ®éng lµ quyÒn cña c«ng ty. Trong qu¸ tr×nh sö dông lao ®éng, c«ng ty ph¶i cã nghÜa vô ®¶m b¶o quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng ®· ®­îc ph¸p luËt lao ®éng quy ®Þnh. ViÖc tuyÓn dông, thuª m­ín lao ®éng trong c«ng ty chñ yÕu ®­îc thùc hiÖn th«ng qua h×nh thøc hîp ®ång lao ®éng. C«ng ty ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn lao ®éng, tiÒn l­¬ng...cho ng­êi lao ®éng. Khi tuyÓn dông lao ®éng ph¶i ­u tiªn lao ®éng trong n­íc, ®iÒu ®ã thÓ hiÖn ë chç nÕu nh­ c«ng viÖc mµ tr×nh ®é cña ng­êi lao ®éng trong n­íc ®¶m nhiÖm ®­îc th× c«ng ty ph¶i ­u tiªn tuyÓn dông, tr­êng hîp c«ng viÖc cÇn tr×nh ®é chuyªn m«n mµ lao ®éng trong n­íc kh«ng ®¸p øng ®­îc th× míi ®­îc tuyÓn chän lao ®éng n­íc ngoµi. Nh÷ng ng­êi lao ®éng trong c«ng ty cã quyÒn thµnh lËp tæ chøc c«ng ®oµn ®Ó b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých cña ng­êi lao ®éng trong viÖc ký kÕt tho¶ ­íc lao ®éng, c«ng ty ph¶i t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho hä, gióp hä tæ chøc c«ng ®oµn. Tu©n thñ quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ quèc phßng, an ninh, trËt tù, an toµn x· héi, b¶o vÖ tµi nguyªn m«i tr­êng, b¶o vÖ di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸, danh lam th¾ng c¶nh lµ nghÜa vô cña mäi c«ng d©n vµ tæ chøc. C«ng ty lµ nh÷ng n¬i s¶n xuÊt kinh doanh cã thÓ g©y « nhiÔm m«i tr­êng, v× vËy, trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng c«ng ty ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó b¶o vÖ tµi nguyªn, m«i tr­êng xö lý chÊt th¶i c«ng nghiÖp, tr¸nh « nhiÔm m«i tr­êng, di tÝch lÞch sö v¨n ho¸, danh lam th¾ng c¶nh lµ nh÷ng tµi s¶n v« gi¸ cña d©n téc. C«ng ty ph¶i cã tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ, t«n t¹o nh÷ng tµi s¶n ®ã. C«ng ty cã nghÜa vô cïng víi ®Þa ph­¬ng n¬i m×nh ®ãng trô së thùc hiÖn tèt c¸c quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vÒ trËt tù an toµn x· héi, an ninh, quèc phßng. V× vËy, tu©n thñ nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ quèc phßng, an ninh, ®¶m b¶o trËt tù an toµn x· héi lµ nghÜa vô cña mçi c«ng d©n, mçi tæ chøc. Ngoµi c¸c nghÜa vô trªn, c«ng ty cßn ph¶i thùc hiÖn c¸c nghÜa vô kh¸c nh­ trÝch 5% l·i rßng hµng n¨m ®Ó lËp quü dù tr÷ b¾t buéc cho ®Õn møc b»ng 10% vèn ®iÒu lÖ c«ng ty(Th«ng t­ sè 11/2000/TT-BTC ngµy 01/02/2000 cña Bé tµi chÝnh h­íng dÉn chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi c«ng ty TNHH). Quü dù tr÷ b¾t buéc lµ kho¶n phô trong vèn cña c«ng ty ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cho nh÷ng ng­êi cã quan hÖ víi c«ng ty, c«ng ty kh«ng ®­îc phÐp sö dông quü nµy ®Ó chia l·i cho c¸c thµnh viªn. Quü dù tr÷ b¾t buéc ®Ó trõ vµo phÇn lç cña c«ng ty khi kh«ng cßn mét kho¶n dù tr÷ nµo kh¸c. ViÖc lËp quü dù tr÷ b¾t buéc lµ mét nghÜa vô cña c«ng ty, do tÝnh chÞu TNHH cña c«ng ty cã h¹n chÕ ®Õn viÖc ®¶m b¶o quyÒn lîi, lîi Ých cña nh÷ng ng­êi cã quan hÖ víi c«ng ty. ViÖc lËp quü cña c«ng ty cã ý nghÜa quan träng ®èi víi viÖc ®¶m b¶o lîi Ých cña nh÷ng ng­êi cã quan hÖ víi c«ng ty nhÊt lµ khi c«ng ty lµm ¨n thua lç. IV. quy chÕ thµnh viªn c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. Thµnh viªn mét c«ng ty lµ ng­êi ®· ®ãng gãp tµi s¶n vµo c«ng ty vµ cã quyÒn së h÷u mét phÇn tµi s¶n cña c«ng ty t­¬ng øng víi phÇn vèn gãp ®Òu ®­îc gäi lµ thµnh viªn c«ng ty. Thµnh viªn c«ng ty cã thÓ lµ c¸ nh©n, cã thÓ lµ tæ chøc ®¶m b¶o c¸c tiªu chuÈn theo luËt ®Þnh. Quy chÕ thµnh viªn c«ng ty ®­îc t¹o bëi nh÷ng quy ®Þnh vÒ sù h×nh thµnh vµ chÊm døt t­ c¸ch thµnh viªn; quyÒn vµ nghÜa vô cña thµnh viªn. 1. X¸c lËp vµ chÊm døt t­ c¸ch thµnh viªn c«ng ty TNHH. 1.1. X¸c lËp t­ c¸ch thµnh viªn cña c«ng ty. Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, t­ c¸ch thµnh viªn c«ng ty ®­îc x¸c lËp theo nh÷ng c¸ch sau: - Gãp vèn vµo c«ng ty. Gãp vèn vµo c«ng ty lµ con ®­êng chñ yÕu ®Ó trë thµnh thµnh viªn cña c«ng ty. ViÖc gãp vèn vµo c«ng ty cña c¸ nh©n, tæ chøc ®­îc biÓu hiÖn lµ sù ®Çu t­ phÇn vèn cña m×nh vµo c«ng ty ®Ó t¨ng vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty. Mét ng­êi sÏ cã t­ c¸ch thµnh viªn c«ng ty khi ®· gãp vèn cña m×nh ®Ó thµnh lËp c«ng ty TNHH sau thêi ®iÓm ®¨ng ký kinh doanh. Dï ng­êi gãp vèn d­íi bÊt kú h×nh thøc nµo: TiÒn, hiÖn vËt, quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp cña c«ng ty TNHH th× t­ c¸ch thµnh viªn chØ h×nh thµnh khi hä ®· ®ãng ®ñ sè vèn cña m×nh. Mét ng­êi còng sÏ cã t­ c¸ch thµnh viªn nÕu hä gãp vèn vµo c«ng ty TNHH khi c«ng ty kÕt n¹p thªm thµnh viªn míi ®Ó t¨ng thªm vèn ®iÒu lÖ. Mäi thµnh viªn ®Òu cã quyÒn quyÕt ®Þnh viÖc t¨ng vèn ®iÒu lÖ, v× vËy, viÖc kÕt n¹p thµnh viªn míi cña c«ng ty sÏ do héi nghÞ thµnh viªn quyÕt ®Þnh. - Mua l¹i phÇn gãp cña thµnh viªn c«ng ty. T­ c¸ch thµnh viªn c«ng ty còng ®­îc x¸c lËp th«ng qua viÖc mua l¹i phÇn vèn gãp cña thµnh viªn c«ng ty. ViÖc chuyÓn nh­îng phÇn vèn gãp cho ng­êi kh¸c cã nh÷ng quy ®Þnh kh¸c nhau tuú theo tõng lo¹i c«ng ty. §èi víi c«ng ty TNHH th× viÖc chuyÓn nh­îng phÇn vèn gãp cho ng­êi ngoµi c«ng ty bÞ h¹n chÕ. Thµnh viªn c«ng ty TNHH chØ ®­îc chuyÓn nh­îng cho ng­êi kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn nÕu c¸c thµnh viªn cßn l¹i cña c«ng ty kh«ng mua hoÆc mua kh«ng hÕt(§iÒu 32 LuËt doanh nghiÖp). Ng­êi mua l¹i phÇn vèn gãp chØ ®­îc coi lµ thµnh viªn c«ng ty khi ®· hoµn thµnh nghÜa vô thanh to¸n gi¸ trÞ phÇn vèn gãp theo sù tho¶ thuËn cña hai bªn. - H­ëng thõa kÕ mµ ng­êi ®Ó l¹i di s¶n thõa kÕ lµ thµnh viªn c«ng ty. T­ c¸ch thµnh viªn c«ng ty cã thÓ ®­îc h×nh thµnh th«ng qua viÖc hä ®­îc h­ëng thõa kÕ. Thõa kÕ phÇn vèn gãp cña thµnh viªn c«ng ty TNHH lµ thõa kÕ phÇn vèn cña hä ®· ®­îc quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ hoÆc ph¶i ®­îc sù ®ång ý cña héi ®ång thµnh viªn c«ng ty. Tr­êng hîp thµnh viªn c«ng ty lµ ng­êi bÞ h¹n chÕ hoÆc bÞ mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù th× quyÒn vµ nghÜa vô cña thµnh viªn ®ã trong c«ng ty ®­îc thùc hiÖn th«ng qua ng­êi gi¸m hé nÕu ®­îc sù ®ång ý cña héi ®ång thµnh viªn. Tr­ëng hîp thµnh viªn c«ng ty chÕ nÕu ®iÒu lÖ quy ®Þnh hoÆc ®­îc sù ®ång ý cña héi ®ång thµnh viªn th× ng­êi ®­îc h­ëng thõa kÕ cã thÓ trë thµnh thµnh viªn cña c«ng ty. NÕu nhiÒu ng­êi cïng ®­îc h­ëng thõa kÕ th× hä cã thÓ cö ng­êi ®¹i diÖn tham gia lµ thµnh viªn c«ng ty, viÖc h­ëng lîi nhuËn do hä tù tho¶ thuËn. Tr­êng hîp phÇn vèn cña thµnh viªn lµ c¸ nh©n bÞ chÕt mµ kh«ng cã ng­êi thõa kÕ, ng­êi thõa kÕ tõ chèi nhËn thõa kÕ hoÆc bÞ truÊt quyÒn thõa kÕ th× c«ng ty ph¶i nép gi¸ trÞ phÇn vèn ®ã vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc. 1.2. ChÊm døt t­ c¸ch thµnh viªn. Th«ng th­êng t­ c¸ch thµnh viªn c«ng ty cã thÓ chÊm døt khi thµnh viªn nh­îng l¹i phÇn vèn gãp cña m×nh cho ng­êi kh¸c hay khi thµnh viªn ®ã chÕt. Ngoµi ra, t­ c¸ch thµnh viªn còng cã thÓ ®­îc chÊm døt khi ®iÒu lÖ quy ®Þnh nh­ trong c¸c tr­êng hîp khai trõ thµnh viªn, thu håi t­ c¸ch thµnh viªn, hay khi hä tù nguyÖn xin rót khái c«ng ty. Trong tr­êng hîp do c¸ nh©n gÆp nhiÒu khã kh¨n hoÆc ph¶n ®èi b»ng v¨n b¶n ®èi víi quyÕt ®Þnh cña héi ®ång thµnh viªn c¸c vÊn ®Ò: Söa ®èi, bæ sung c¸c néi dung trong §iÒu lÖ c«ng ty cã liªn quan ®Õn quyÒn vµ nghÜa vô cña thµnh viªn, quyÒn, nhiÖm vô cña héi ®ång thµnh viªn; Tæ chøc t¹i c«ng ty; C¸c tr­êng hîp kh¸c quy ®Þnh th× hä cã thÓ chuyÓn nh­îng phÇn vèn gãp cña m×nh cho ng­êi kh¸c. Gi¶i ph¸p tèt nhÊt lµ xem c¸c thµnh viªn c«ng ty ai muèn mua l¹i phÇn vèn gãp ®ã, nÕu kh«ng tho¶ thuËn ®­îc vÒ gi¸ trÞ th× c«ng ty ph¶i mua l¹i phÇn vèn gãp cña thµnh viªn ®ã theo gi¸ thÞ tr­êng hoÆc gi¸ ®­îc tÝnh theo nguyªn t¾c quy ®Þnh t¹i ®iÒu lÖ c«ng ty. Tr­êng hîp khi thµnh viªn c«ng ty chÕt cã thÓ ng­êi h­ëng thõa kÕ sÏ lµ thµnh viªn hoÆc kh«ng thÓ lµ thµnh viªn cña c«ng ty(v× t­ c¸ch thµnh viªn cña ng­êi chÕt sÏ mÊt ®i). Tr­êng hîp chÊm døt t­ c¸ch thµnh viªn theo ®iÒu lÖ quy ®Þnh nh­: + Thu håi t­ c¸ch thµnh viªn. T­ c¸ch thµnh viªn chØ cã thÓ bÞ thu håi khi thµnh viªn ®ã vi ph¹m c¸c nghÜa vô ®èi víi c«ng ty. §iÒu lÖ c«ng ty cã quy ®Þnh c¸c tr­êng hîp thµnh viªn cã thÓ bÞ thu håi t­ c¸ch thµnh viªn vµ viÖc båi th­êng hay kh«ng båi hoµn. + Khai trõ thµnh viªn. §iÒu lÖ c«ng ty quy ®Þnh ph¶i ghi râ nh÷ng ®iÒu kiÖn nµo th× thµnh viªn cã thÓ bÞ khai trõ ra khái c«ng ty. Th«ng th­êng viÖc khai trõ chØ x¶y ra khi cã vi ph¹m vÒ nh©n c¸ch cña thµnh viªn nghÜa lµ nÕu kh«ng khai trõ thµnh viªn ra khái c«ng ty sÏ g©y ¶nh h­ëng ®Õn c«ng ty lµm c«ng ty kh«ng tiÕp tôc ho¹t ®éng ®­îc n÷a. Khi bÞ khai trõ, thµnh viªn c«ng ty sÏ ®­îc mét kho¶n båi th­êng b»ng gi¸ trÞ mµ thµnh viªn gãp vèn. + Xin rót khái c«ng ty. T­ c¸ch thµnh viªn sÏ chÊm døt nÕu nh­ thµnh viªn cña c«ng ty xin rót khái c«ng ty. ViÖc rót nµy ph¶i ®­îc sù ®ång ý cña c¸c thµnh viªn kh¸c vµ ®­îc ®iÒu lÖ quy ®Þnh. Mét thµnh viªn nÕu xin rót lui th× thµnh viªn ®ã sÏ ®­a ra mét th«ng b¸o ®¬n ph­¬ng rót lui khái c«ng ty. Khi rót lui, thµnh viªn ®­îc h­ëng mét kho¶n båi th­êng t­¬ng øng víi gi¸ trÞ phÇn vèn gãp vµo c«ng ty. 2. QuyÒn vµ nghÜa vô cña thµnh viªn c«ng ty TNHH. Gãp vèn vµo c«ng ty lµ c«ng viÖc hoµn toµn tù nguyÖn kh«ng ai Ðp buéc vµ nh»m môc ®Ých nhÊt ®Þnh nªn khi ®· lµ thµnh viªn c«ng ty, nh÷ng ng­êi gãp vèn ®Òu ®­îc h­ëng c¸c quyÒn vµ nghÜa vô ®èi víi c«ng ty theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. V× vËy, LuËt doanh nghiÖp quy ®Þnh cô thÓ c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña thµnh viªn nh»m b¶o vÖ lîi Ých cho c¸c thµnh viªn cña c«ng ty. 2.1. QuyÒn cña thµnh viªn c«ng ty TNHH. Kho¶n 1 §iÒu 29 LuËt doanh nghiÖp 1999 quy ®Þnh thµnh viªn c«ng ty TNHH cã nh÷ng quyÒn sau: - §­îc chia lîi nhuËn khi c«ng ty ®· nép thuÕ vµ hoµn thµnh c¸c nghÜa vô tµi chÝnh kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt t­¬ng øng víi phÇn vèn gãp vµo c«ng ty. ViÖc gãp vèn vµo c«ng ty lµ hµnh vi ®Çu t­ vèn ®Ó kinh doanh, v× vËy quyÒn ®­îc chia lîi nhuËn lµ quyÒn quan träng nhÊt ®èi víi c¸c thµnh viªn c«ng ty. VÒ nguyªn t¾c, quyÒn ®­îc chia lîi nhuËn cho thµnh viªn khi c«ng ty lµm ¨n cã l·i tøc lµ khi gi¸ trÞ tµi s¶n cña c«ng ty lín h¬n vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty vµ chØ ®­îc chia trong ph¹m vi chªnh lÖch ®ã. ViÖc ph©n chia lîi nhuËn ph¶i ®­îc quy ®Þnh cô thÓ trong ®iÒu lÖ cña c«ng ty. - Tham dù häp héi ®ång thµnh viªn, tham gia th¶o luËn kiÕn nghÞ, biÓu quyÕt c¸c vÊn ®Ò thuéc thÈm quyÒn cña héi ®ång thµnh viªn. - Cã sè phiÕu biÓu quyÕt t­¬ng øng víi phÇn gãp vèn. - Xem sæ ®¨ng ký thµnh viªn, sæ kÕ to¸n, b¸o c¸o tµi chÝnh hµng n¨m, c¸c tµi liÖu kh¸c cña c«ng ty vµ nhËn b¶n trÝch lôc hoÆc b¶n sao c¸c tµi liÖu nµy. - §­îc chia gi¸ trÞ tµi s¶n cßn l¹i cña c«ng ty t­¬ng øng víi phÇn vèn gãp khi c«ng ty gi¶i thÓ hoÆc ph¸ s¶n(c«ng ty gi¶i thÓ hoÆc ph¸ s¶n, sau khi thanh to¸n hÕt mäi kho¶n nî cña c«ng ty, phÇn tµi s¶n cßn l¹i c¸c thµnh viªn cã quyÒn ®­îc chia nhau t­¬ng øng víi phÇn vèn gãp vµo c«ng ty). - Khëi kiÖn gi¸m ®èc(tæng gi¸m ®èc) t¹i toµ ¸n khi gi¸m ®èc(tæng gi¸m ®èc) kh«ng thùc hiÖn ®óng nghÜa vô cña m×nh g©y thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých cña thµnh viªn ®ã. - C¸c quyÒn kh¸c quy ®Þnh t¹i LuËt nµy vµ ®iÒu lÖ c«ng ty. Kho¶n 2 §iÒu 39 LuËt doanh nghiÖp quy ®Þnh thµnh viªn hoÆc nhãm thµnh viªn së h÷u trªn 35% vèn ®iÒu lÖ hoÆc tû lÖ kh¸c nhá h¬n do ®iÒu lÖ c«ng ty quy ®Þnh cã quyÒn yªu cÇu triÖu tËp häp håi ®ång thµnh viªn ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thuéc thÈm quyÒn. 2.2. NghÜa vô cña thµnh viªn c«ng ty TNHH. §iÒu 30 LuËt doanh nghiÖp quy ®Þnh thµnh viªn c«ng ty ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ nh÷ng nghÜa vô sau: - Gãp ®óng h¹n sè vèn ®· cam kÕt vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî vµ c¸c nghÜa vô t¶i s¶n kh¸c cña c«ng ty trong ph¹m vi sè vèn ®· cam kÕt gãp vµo c«ng ty. NghÜa vô gãp vèn thµnh lËp c«ng ty lµ nghÜa vô ®Çu tiªn cña thµnh viªn, mét ng­êi chØ cã thÓ trë thµnh thµnh viªn cña c«ng ty khi hä hoµn thµnh nghÜa vô nµy. Vèn gãp cña thµnh viªn cã thÓ b»ng tiÒn, vµng, tµi s¶n b»ng hiÖn vËt, b¶n quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp. - Tu©n thñ ®iÒu lÖ c«ng ty. §iÒu lÖ c«ng ty lµ b¶n cam kÕt cña c¸c thµnh viªn. Khi ®iÒu lÖ ®· cã hiÖu lùc, c¸c thµnh viªn cã nghÜa vô ph¶i thùc hiÖn trung thµnh víi ®iÒu lÖ c«ng ty. - ChÊp hµnh quyÕt ®Þnh cña héi ®ång thµnh viªn. - Thùc hiÖn c¸c nghÜa vô kh¸c quy ®Þnh t¹i luËt nµy vµ ®iÒu lÖ c«ng ty. Thµnh viªn còng ph¶i cã nghÜa vô chÞu lç cïng víi c«ng ty khi c«ng ty lµm ¨n thua lç, c¸c thµnh viªn chÞu lç t­¬ng øng víi phÇn gãp vèn vµo c«ng ty. V. tæ chøc qu¶n lý c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. ViÖc tæ chøc vµ ®iÒu hµnh c«ng ty TNHH ®­îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c c¬ quan cña nã. C¬ cÊu tæ chøc c«ng ty TNHH ®­îc ph¸p luËt quy ®Þnh tuú thuéc vµo sè thµnh viªn cña c«ng ty. C¸c quy ®Þnh vÒ tæ chøc c«ng ty nãi chung, tæ chøc c«ng ty TNHH nãi riªng phÇn lín lµ nh÷ng quy ®Þnh mang tÝnh tuú nghi, trªn c¬ së ®ã c«ng ty lùa chän vµ ¸p dông. BÖn c¹nh ®ã cã nh÷ng quy ®Þnh b¾t buéc ®Ó b¶o vÖ lîi Ých cña c¸c nhµ ®Çu t­ thiÓu sè, lîi Ých cña chñ nî vµ t¨ng c­êng tr¸ch nhiÖm cña ng­êi qu¶n lý doanh nghiÖp. LuËt doanh nghiÖp quy ®Þnh c«ng ty TNHH cã tõ hai thµnh viªn trë lªn ph¶i cã: - Héi ®ång thµnh viªn. - Chñ tÞch héi ®ång thµnh viªn. - Gi¸m ®èc(tæng gi¸m ®èc). - C«ng ty TNHH cã trªn 11 thµnh viªn ph¶i cã ban kiÓm so¸t. QuyÒn, nghÜa vô vµ chÕ ®é lµm viÖc cña ban kiÓm so¸t, tr­ëng b¹n kiÓm so¸t do ®iÒu lÖ c«ng ty quy ®Þnh(§iÒu 34 LuËt doanh nghiÖp). Héi ®ång thµnh viªn lµ c¬ quan cao nhÊt cña c«ng ty. TÊt c¶ c¸c thµnh viªn cña c«ng ty ®Òu cã quyÒn tham dù vµo héi ®ång thµnh viªn. Héi ®ång thµnh viªn kh«ng lµm viÖc th­êng xuyªn mµ chØ tån t¹i trong thêi gian häp vµ ra quyÕt ®Þnh trªn c¬ së biÓu quyÕt t¹i cuéc häp vµ lÊy ý kiÕn cña c¸c thµnh viªn b»ng v¨n b¶n. Héi ®ång thµnh viªn häp Ýt nhÊt mçi n¨m 1 lÇn vµ cã thÓ bÞ triÖu tËp bÊt cø lóc nµo theo yªu cÇu cña chñ tÞch hoÆc theo yªu cÇu cña c¸c thµnh viªn hay nhãm thµnh viªn cã së h÷u trªn 35% vèn ®iÒu lÖ hoÆc mét tû lÖ nhá h¬n theo ®iÒu lÖ cña c«ng ty quy ®Þnh. Thñ tôc chuÈn bÞ phiªn häp cho héi ®ång thµnh viªn ®­îc quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 37 LuËt doanh nghiÖp hoÆc trong ®iÒu lÖ c«ng ty. Cuéc häp héi ®ång thµnh viªn ®­îc tiÕn hµnh khi cã sè thµnh viªn tham dù ®¹i diÖn Ýt nhÊt 65% vèn ®iÒu lÖ hoÆc mét tû lÖ cô thÓ theo ®iÒu lÖ c«ng ty quy ®Þnh th× triÖu tËp hîp lÇn thø hai trong thêi gian 15 ngµy kÓ tõ ngµy cuéc häp thø nhÊt dù ®Þnh khai m¹c. Cuéc häp héi ®ång thµnh viªn ®­îc triÖu tËp lÇn thø hai cã ®ñ ®iÒu kiÖn tiÕn hµnh khi sè thµnh viªn tham gia ®¹i diÖn cho h¬n 50% vèn ®iÒu lÖ trõ tr­êng hîp ®iÒu lÖ c«ng ty quy ®Þnh kh¸c. Tr­êng hîp cuéc häp lÇn thø hai kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn tiÕn hµnh khi sè thµnh viªn tham dù ®¹i diÖn cho h¬n 50% vèn ®iÒu lÖ trõ tr­êng hîp ®iÒu lÖ c«ng ty quy ®Þnh mét tû lÖ cô thÓ kh¸c th× triÖu tËp häp lÇn thø ba trong thêi h¹n 10 ngµy kÓ tõ ngµy cuéc häp thø hai dù ®Þnh khai m¹c. Trong tr­êng hîp nµy c¸c cuéc häp cña héi ®ång thµnh viªn tiÕn hµnh kh«ng phô thuéc vµo sè thµnh viªn tham dù häp. LuËt doanh nghiÖp quy ®Þnh phiªn häp cña héi ®ång thµnh viªn ®­îc tiÕn hµnh lÇn thø ba kh«ng phô thuéc vµo sè thµnh viªn tham gia lµ nh»m môc ®Ých b¶o vÖ quyÒn lîi cña thµnh viªn thiÓu sè, h¹n chÕ viÖc g©y khã kh¨n cña c¸c thµnh viªn chiÕm ®a sè phiÕu. TÊt c¶ c¸c cuéc häp héi ®ång thµnh viªn ph¶i ®­îc ghi vµo sæ ghi biªn b¶n cña c«ng ty. Biªn b¶n häp håi ®ång thµnh viªn ph¶i lµm xong vµ th«ng qua ngay tr­íc khi bÕ m¹c. Biªn b¶n cã néi dung chñ yÕu ®­îc quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 40 LuËt doanh nghiÖp. Héi ®ång thµnh viªn cã c¸c quyÒn vµ nhiÖm vô sau: - QuyÕt ®Þnh ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn c«ng ty. - QuyÕt ®Þnh t¨ng hoÆc gi¶m vèn ®iÒu lÖ, quyÕt ®Þnh thêi ®iÓm vµ ph­¬ng thøc huy ®éng thªm vèn. - QuyÕt ®Þnh ph­¬ng thøc ®Çu t­ vµ dù ¸n ®Çu t­ cã gi¸ trÞ lín h¬n 50% tæng gi¸ trÞ tµi s¶n ®­îc ghi trong sæ kÕ to¸n cña c«ng ty hoÆc tû lÖ kh¸c nhá h¬n quy ®Þnh t¹i ®iÒu lÖ c«ng ty. - Th«ng qua hîp ®ång vay, cho vay, b¸n tµi s¶n cã gi¸ trÞ b»ng hoÆc lín h¬n 50% tæng gi¸ trÞ tµi s¶n ®­îc ghi trong sæ kÕ to¸n cña c«ng ty hoÆc tû lÖ kh¸c nhá h¬n quy ®Þnh t¹i ®iÒu lÖ c«ng ty. - BÇu, miÔn nhiÖm, b·i nhiÖm chñ tÞch héi ®ång thµnh viªn, gi¸m ®èc(tæng gi¸m ®èc), kÕ to¸n tr­ëng vµ c¸n bé qu¶n lý quan träng kh¸c quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ: - QuyÕt ®Þnh c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý c«ng ty. - QuyÕt ®Þnh thµnh lËp chi nh¸nh, v¨n phßng ®¹i diÖn. - QuyÕt ®Þnh tæ chøc l¹i c«ng ty. - QuyÕt ®Þnh viÖc gi¶i thÓ c«ng ty. - QuyÕt ®Þnh møc l­¬ng, lîi Ých kh¸c ®èi víi gi¸m ®èc(tæng gi¸m ®èc) vµ c¸c c¸n bé quan träng kh¸c ®­îc x¸c ®Þnh trong ®iÒu lÖ c«ng ty. - Th«ng qua b¸o c¸o tµi chÝnh hµng n¨m ph©n chia lîi nhuËn hoÆc ph­¬ng ¸n xö lý lç cña c«ng ty. - Söa ®æi bæ sung ®iÒu lÖ c«ng ty. Chñ tÞch héi ®ång thµnh viªn do héi ®ång thµnh viªn bÇu ra vµ cã thÓ kiªm gi¸m ®èc(tæng gi¸m ®èc) c«ng ty. Chñ tÞch héi ®ång thµnh viªn lµ ng­êi ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng cña héi ®ång. Chñ tÞch héi ®ång thµnh viªn còng cã thÓ lµ ng­êi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt nÕu ®iÒu lÖ c«ng ty quy ®Þnh. Tr­êng hîp nµy c¸c giÊy tê cña c«ng ty ph¶i ghi râ t­ c¸ch ®¹i diÖn theo ph¸p luËt cho c«ng ty cña chñ tÞch héi ®ång thµnh viªn. §Ó ®¶m b¶o nguyªn t¾c ®iÒu hµnh héi thµnh viªn ®­îc tèt. LuËt doanh nghiÖp 1999 quy ®Þnh chñ tÞch héi ®ång cã quyÒn vµ nhiÖm vô sau: - ChuÈn bÞ ch­¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch ho¹t ®éng cña héi ®ång thµnh viªn. - ChuÈn bÞ ch­¬ng tr×nh, néi dung, tµi liÖu cuéc häp héi ®ång thµnh viªn hoÆc thùc hiÖn viÖc lÊy ý kiÕn c¸c thµnh viªn. - TriÖu tËp vµ chñ to¹ c¸c cuéc häp héi ®ång thµnh viªn hoÆc thùc hiÖn lÊy ý kiÕn c¸c thµnh viªn. - Gi¸m s¸t viÖc tæ chøc thùc hiÖn quyÕt ®Þnh cña héi ®ång thµnh viªn. - Thay mÆt héi ®ång thµnh viªn ký c¸c quyÕt ®Þnh cña héi ®ång thµnh viªn. - C¸c quyÒn vµ nghÜa vô kh¸c ®­îc quy ®Þnh t¹i LuËt doanh nghiÖp, ®iÒu lÖ c«ng ty. Gi¸m ®èc(tæng gi¸m ®èc) c«ng ty lµ ng­êi ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh hµng ngµy cña c«ng ty, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc héi ®ång thµnh viªn vÒ viÖc thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña m×nh. Trong tr­êng hîp ®iÒu lÖ c«ng ty kh«ng quy ®Þnh chñ tÞch héi ®ång thµnh viªn lµ ng­êi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt th× gi¸m ®èc(tæng gi¸m ®èc) c«ng ty lµ ng­êi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt cña c«ng ty. QuyÒn vµ nghÜa vô cña gi¸m ®èc(tæng gi¸m ®èc) ®­îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 41 LuËt doanh nghiÖp, c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vµ ®iÒu lÖ c«ng ty. §Ó h¹n chÕ viÖc t­ lîi c¸ nh©n vµ tiªu cùc cã thÓ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh kinh doanh. LuËt doanh nghiÖp quy ®Þnh tÊt c¶ c¸c hîp ®ång kinh tÕ, lao ®éng, d©n sù cña c«ng ty víi thµnh viªn, gi¸m ®èc(tæng gi¸m ®èc) c«ng ty víi ng­êi liªn quan cña hä ®Òu ph¶i th«ng b¸o cho tÊt c¶ c¸c thµnh viªn biÕt chËm nhÊt lµ 15 ngµy tr­íc khi ký. Trong tr­êng hîp cã thµnh viªn ph¸t hiÖn hîp ®ång cã tÝnh chÊt t­ lîi th× cã quyÒn yªu cÇu héi ®ång thµnh viªn xem xÐt vµ quyÕt ®Þnh. Trong tr­êng hîp nµy hîp ®ång chØ ®­îc ký sau khi cã quyÕt ®Þnh cña héi ®ång thµnh viªn. NÕu hîp ®ång nµy ch­a ®­îc héi ®ång thµnh viªn chÊp thuËn th× hîp ®ång ®ã v« hiÖu vµ ®­îc xö theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Nh÷ng ng­êi g©y thiÖt h¹i cho c«ng ty trong c¸c giao dÞch ®ã ph¶i båi th­êng thiÖt h¹i ph¸t sinh hoÆc hoµn tr¶ l¹i cho c«ng ty tÊt c¶ c¸c kho¶n lîi thu ®­îc tõ viÖc thùc hiÖn hîp ®ång ®ã. Ban kiÓm so¸t do héi ®ång thµnh viªn bÇu ra. KiÓm so¸t viªn thay mÆt c¸c thµnh viªn kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng cña c«ng ty, chñ yÕu lµ vÊn ®Ò tµi chÝnh. V× vËy, ph¶i cã Ýt nhÊt mét kiÓm so¸t viªn cã tr×nh ®é chuyªn m«n vÒ kÕ to¸n. QuyÒn, nghÜa vô vµ chÕ ®é lµm viÖc cña ban kiÓm so¸t do ®iÒu lÖ c«ng ty quy ®Þnh. 2. §èi víi c«ng ty TNHH cã mét thµnh viªn. kho¶n 1 §iÒu 49 LuËt doanh nghiÖp quy ®Þnh tuú thuéc vµo quy m« vµ ngµnh nghÒ kinh doanh, c¬ cÊu tæ chøc qu¶n néi bé cña c«ng ty TNHH mét thµnh viªn bao gåm: Héi ®ång qu¶n trÞ vµ gi¸m ®èc(tæng gi¸m ®èc); hoÆc chñ tÞch c«ng ty vµ gi¸m ®èc(tæng gi¸m ®èc). Tr­êng hîp ¸p dông m« h×nh thø nhÊt lµ héi ®ång qu¶n trÞ th× ®Þa vÞ ph¸p lý(quyÒn vµ nghÜa vô) cña héi ®ång qu¶n trÞ vµ gi¸m ®èc(tæng gi¸m ®èc) ®­îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 17-N§CP sè 03/2000 vÒ viÖc h­íng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt doanh nghiÖp. Héi ®ång qu¶n trÞ lµ c¬ quan qu¶n lý c«ng ty , cã toµn quyÒn nh©n danh c«ng ty ®Ó gi¶i quyÕt mäi vÊn ®Ò liªn quan ®Õn qu¶n lý vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty, trõ nh÷ng vÊn ®Ò thuéc thÈm quyÒn qu¶n lý cña chñ së h÷u c«ng ty. Gi¸m ®èc(tæng gi¸m ®èc) lµ ng­êi ®iÒu hµnh ho¹t ®éng hµng ngµy cña c«ng ty vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc héi ®ång ®ång qu¶n trÞ vÒ viÖc thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nhiÖm vô ®­îc giao. Tr­êng hîp ¸p dông m« h×nh thø hai lµ chñ tÞch c«ng ty th× ®Þa vÞ ph¸p lý(quyÒn vµ nghÜa vô) cña chñ tÞch c«ng ty, gi¸m ®èc(tæng gi¸m ®èc) ®­îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 18-N§CP sè 03/2000 vÒ viÖc h­íng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt doanh nghiÖp. Chñ tÞch c«ng ty lµ ng­êi trùc tiÕp gióp chñ së h÷u c«ng ty trong viÖc thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña së h÷u c«ng ty. Gi¸m ®èc(tæng gi¸m ®èc) c«ng ty lµ ng­êi ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh hµng ngµy cña c«ng ty, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc chñ së h÷u c«ng ty vÒ viÖc thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña m×nh. Gi¸m ®èc(tæng gi¸m ®èc) lµ ng­êi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt cña c«ng ty. Nh­ vËy, tuú thuéc vµo quy m« vµ ngµnh nghÒ kinh doanh mµ chñ së h÷u c«ng ty quyÕt ®Þnh chän m« h×nh tæ chøc, qu¶n lý c«ng ty. Trong tr­êng hîp quy m« kinh doanh lín, ngµnh nghÒ kinh doanh ®a d¹ng th× lùa chän m« h×nh héi ®ång qu¶n trÞ. Ch­¬ng III VÊn ®Ò hoµn thiÖn ®Þa vô ph¸p lý cña c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n trong giai ®o¹n hiÖn nay I. Nh÷ng ®æi míi cña LuËt doanh nghiÖp vÒ ®Þa vÞ ph¸p lý cña c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. 1. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. LuËt doanh nghiÖp hiÖn hµnh ®­îc Quèc héi kho¸ X, kú häp thø n¨m th«ng qua ngµy 12/6/1999 cã ý nghÜa rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh ®æi míi kinh tÕ, chuyÓn sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cña ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ nã ®¸p øng ®­îc c¸c h×nh thøc doanh nghiÖp trong giai ®o¹n hiÖn nay. Sù ®æi míi nµy ®· kh¼ng ®Þnh ®­êng lèi ®æi míi nÒn kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ n­íc lµ ®óng ®¾n vµ cã t¸c dông cña LuËt doanh nghiÖp ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n­íc. §iÓm míi cña LuËt doanh nghiÖp so víi LuËt c«ng ty vµ LuËt doanh nghiÖp t­ nh©n ®­îc thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm sau: - §iÒu 57 HiÕn ph¸p 1992 quy ®Þnh cho phÐp mäi c«ng d©n ®­îc tø do kinh doanh theo ph¸p luËt. Tõ t­ duy “®­îc lµm nh÷ng g× luËt cho phÐp” chuyÓn sang “lµm tÊt c¶ nh÷ng g× luËt kh«ng cÊm”. - LuËt bá viÖc buéc xin phÐp thµnh lËp doanh nghiÖp vµ chØ cÇn ®¨ng ký kinh doanh. C¬ quan ®¨ng ký kinh doanh kh«ng cã quyÒn tõ chèi ®¨ng ký, nÕu tõ chèi ®¨ng ký ph¶i cã gi¶i thÝch râ rµng. - Thay thÕ c¬ chÕ kiÓm to¸n b»ng hËu kiÓm. - Thùc hiÖn c«ng t¸c minh b¹ch, c«ng khai. - Quy ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan ph¸p luËt trong viÖc thùc thi vµ gi¸m s¸t. * ¦u ®iÓm c¬ b¶n cña LuËt doanh nghiÖp ®èi víi c«ng ty TNHH. LuËt doanh nghiÖp ®· thÓ chÕ kÞp thêi ®­êng lèi ph¸t triÓn do §¶ng ta khëi x­íng. Quan träng nhÊt lµ nã ghi nhËn ®­îc c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n nhÊt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ®ã lµ: - Nguyªn t¾c tù do kinh doanh: Thõa nhËn nguyªn t¾c nµy lµ yªu cÇu kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. LuËt doanh nghiÖp quy ®Þnh nguyªn t¾c tù do kinh doanh vµ nguyªn t¾c nµy còng ®­îc ghi nhËn trong §iÒu 57 HiÕn ph¸p 1992 cña n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. Nguyªn t¾c tù do kinh doanh lµ t­ t­ëng xuyªn suèt ®Õ ®Þnh ®Þa vÞ ph¸p lý cña c«ng ty, ®ång thêi lµ nguyªn t¾c quan träng nhÊt cña nÒn kinh doanh thÞ tr­êng, nã ®­îc thÓ hiÖn ë mét lo¹t c¸c quyÒn nh­: QuyÒn ®­îc thµnh lËp c«ng ty, quyÒn tù do ký kÕt hîp ®ång, quyÒn lùa chän ngµnh nghÒ, quy m« kinh doanh, quyÒn chñ ®éng ®iÒu hµnh ho¹t ®éng, quyÒn tù do hîp t¸c kinh doanh, quyÒn tù do liªn kÕt... Nhµ n­íc kh«ng chØ ®¹o bÊt cø qu¸ tr×nh nµo hay chØ tiªu ph¸p lÖnh nµo cña c«ng ty b»ng nh÷ng mÖnh lÖnh hµnh chÝnh trùc tiÕp. ThÞ tr­êng lµ n¬i ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng ty, tù do kinh doanh ®ång thêi g¾n liÒn víi nguyªn t¾c tù chÞu tr¸ch nhiÖm vµ nguyªn t¾c tù do giao kÕt hîp ®ång. H×nh thøc ph¸p lý cña c¸c quan hÖ kinh tÕ lµ hîp ®ång. Hîp ®ång ®­îc thùc hiÖn vµ ký kÕt trªn c¬ së tho¶ thuËn, b×nh ®¼ng, tù nguyÖn gi÷a c¸c bªn. Nh­ vËy míi ®¶m b¶o ®­îc quyÒn tù do kinh doanh cña c¸c chñ thÓ. Ngoµi viÖc ®­a ra nh÷ng quy ®Þnh x¸c ®Þnh quyÒn vµ nghÜa vô cña c«ng ty còng nh­ quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc, ph¸p luËt cßn ®­a ra nh÷ng ®¶m b¶o cho viÖc thùc hiÖn quyÒn vµ nghÜa vô. §iÒu nµy ®· khiÕn cho nguyªn t¾c tù do kinh doanh tõ mét nguyªn t¾c ph¸p luËt trë thµnh khung ph¸p lý an toµn vµ thÝch hîp, nã ®· t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp nãi chung vµ c«ng ty TNHH nãi riªng. * Nguyªn t¾c mäi doanh nghiÖp ®Òu b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt. Nguyªn t¾c nµy lµ mét nguyªn t¾c rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng víi sù ®a d¹ng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. ThÓ hiÖn ®­îc th¸i ®é c«ng b»ng cña Nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau. B×nh ®¼ng ë ®©y lµ b×nh ®¼ng vÒ c¬ héi, vÒ ®iÒu kiÖn vµ chÝnh s¸ch ®Çu t­, vÒ chÝnh s¸ch thuÕ...vÒ quyÒn vµ nghÜa vô, thËm chÝ b×nh ®¼ng c¶ vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh, gióp cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cã chç ®øng thÝch hîp cña m×nh trªn mÆt b»ng cña nÒn kinh tÕ. §iÒu 22 HiÕn ph¸p 1992 ®· kh¼ng ®Þnh nguyªn t¾c nµy mét c¸ch râ rµng “ c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh thuéc thµnh phÇn kinh tÕ ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô ®èi víi Nhµ n­íc, ®Òu b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt”. Nhµ n­íc c«ng nhËn sù tån t¹i l©u dµi vµ ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®­îc quy ®Þnh trong luËt nµy, b¶o ®¶m sù b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt cña c¸c doanh nghiÖp, thõa nhËn tÝnh sinh lîi hîp ph¸p cña ho¹t ®éng kinh doanh (§iÒu 4 LuËt doanh nghiÖp). Thõa nhËn b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt cña mäi doanh nghiÖp lµ ®¶m b¶o cho c¸c chñ doanh nghiÖp thùc hiÖn quyÒn tù do kinh doanh cña m×nh. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, doanh nghiÖp sÏ tham gia vµo c¸c quan hÖ trao ®æi, mua b¸n trªn thÞ tr­êng. C¸c quan hÖ nµy kh«ng chñ n¶y sinh gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong mét thµnh phÇn kinh tÕ mµ c¶ gi÷a c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau. C¸c quan hÖ sè cã thÝnh chÊt võa c¹nh tranh võa hîp t¸c. Sù hîp t¸c, c¹nh tranh ®ã chØ cã thÓ ph¸t triÓn lµnh m¹nh trong ®iÒu kiÖn c¸c doanh nghiÖp ®Òu b×nh ®¼ng víi nhau tr­íc ph¸p luËt. QuyÒn b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt cÇn ®­îc hiÓu lµ c¸c doanh nghiÖp thuéc tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ khi tham gia vµo c¸c quan hÖ ph¸p luËt ®Òu cã quyÒn vµ nghÜa vô nh­ nhau. Sù b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt cña c«ng ty víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c tr­íc hÕt thÓ hiÖn ngay trong viÖc thµnh lËp doanh nghiÖp. Mäi doanh nghiÖp khi thµnh lËp ®Òu ph¶i tu©n theo nh÷ng quy ®Þnh nhÊt ®Þnh cña ph¸p luËt. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh c¸c doanh nghiÖp ph¶i quan hÖ víi nhau, c¸c mçi quan hÖ ®Òu xuÊt ph¸t tõ sù tù nguyÖn gi÷a c¸c bªn. Hîp ®ång ký kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp ph¶i tu©n theo nguyªn t¾c b×nh ®¼ng, cïng cã lîi. Trong quan hÖ hîp ®ång kh«ng bªn nµo cã quyÒn b¾t bªn kia ph¶i thùc hiÖn nh÷ng quyÒn vµ nghÜa vô kh«ng phï hîp v¬i ý chÝ vµ lîi Ých cña hä. QuyÒn b×nh ®¼ng tr­êng ph¸p luËt cßn cã ý nghÜa lµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã nghÜa vô ®ãng gãp vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc th«ng qua viÖc ®ãng thuÕ. Nguyªn t¾c c«ng d©n ViÖt Nam ®­îc kinh doanh l©u dµi theo nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng cña m×nh. §iÒu 4 LuËt doanh nghiÖp quy ®Þnh: “Nhµ n­íc c«ng nhËn sù tån t¹i l©u dµi vµ ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp”. §©y lµ mèi quan t©m rÊt lín cña c¸ nhµ kinh doanh tr­íc khi quyÕt ®Þnh bá vèn vµo kinh doanh ®ång thêi còng lµ nhu cÇu chÝnh ®¸ng cña hä. C¸c nhµ kinh doanh muèn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh ®­îc tiÕn hµnh trong m«i tr­êng æn ®Þnh ®Ó cã thÓ yªn t©m ®Çu t­ vµo nh÷ng dù ¸n lín cã tÝnh l©u dµi, viÖc ph¸p luËt c«ng nhËn sù tån t¹i l©u dµi cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp lµ mét ®¶m b¶o ph¸p lý quan träng gióp cho c¸c nhµ kinh doanh thùc hiÖn ®­îc quyÒn tù do kinh doanh cña m×nh. §ång thêi nã còng thÓ hiÖn quyÕt t©m ®æi míi thùc sù cña Nhµ n­íc ta trong ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng, theo h­íng thÞ tr­êng víi sù ®a d¹ng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. ViÖc kh¼ng ®Þnh nguyªn t¾c nµy ngay trong mét ®iÒu luËt ®· ®¸p øng ®­îc nguyÖn väng chÝnh ®¸ng cña c¸c nhµ kinh doanh, ®Ó cho c¸c nhµ kinh doanh yªn t©m bá vèn ra kinh doanh nh»m mang l¹i lîi Ých cho m×nh vµ cho toµn x· héi. * Nguyªn t¾c Nhµ n­íc c«ng nhËn, b¶o hé quyÒn së h÷u tµi s¶n, vèn ®Çu t­, thu nhËp, c¸c quyÒn lîi hîp ph¸p kh¸c cña doanh nghiÖp vµ chñ së h÷u doanh nghiÖp. §iÒu 4 LuËt doanh nghiÖp quy ®Þnh së h÷u tµi s¶n lµ vÊn ®Ò hÕt søc quan träng ®èi víi mçi nhµ kinh doanh, nÕu kh«ng cã sù b¶o ®¶m v÷ng ch¾c cho quyÒn së h÷u cña m×nh th× c¸c nhµ kinh doanh kh«ng yªn t©m bá vèn ®Çu t­. ë ViÖt Nam, thêi kú ®æi míi Nhµ n­íc kh«ng khuyÕn khÝch së h÷u t­ nh©n ®èi víi t­ liÖu s¶n xuÊt, ®iÒu nµy g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho ho¹t ®éng kinh tÕ cña nh©n d©n nãi riªng vµ viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ cña Nhµ n­íc nãi chung. Sau n¨m 1986 viÖc së h÷u t­ liÖu s¶n xuÊt ®· ®­îc Nhµ n­íc ta thõa nhËn. NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng lÇn thø VII chØ râ “c«ng d©n cã quyÒn së h÷u vÒ thu nhËp hîp ph¸p, cña c¶i ®Ó dµnh, nhµ ë, t­ liÖu sinh ho¹t, t­ liÖu s¶n xuÊt, vèn vµ tµi s¶n kh¸c doanh nghiÖp hoÆc c¸c tæ chøc kinh tÕ kh¸c”. Ngoµi ra, §iÒu 4 LuËt doanh nghiÖp cßn ghi nhËn “tµi s¶n lµ vèn ®Çu t­ hîp ph¸p cña doanh nghiÖp vµ chñ së h÷u doanh nghiÖp kh«ng bÞ quèc h÷u ho¸, kh«ng bÞ tÞch thu b»ng biÖn ph¸p hµnh chÝnh”. Víi viÖc quy ®Þnh viÖc b¶o hé cña Nhµ n­íc ®èi víi së h÷u hîp ph¸p cña c«ng d©n, LuËt doanh nghiÖp ®· t¹o cho ng­êi kinh doanh yªn t©m ®­a vèn vµo kinh doanh ë c«ng ty, yªn t©m ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tÝch luü cña c¶i cho b¶n th©n vµ cho toµn x· héi. LuËt doanh nghiÖp cßn bæ sung thªm mét lo¹i h×nh c«ng ty míi ®ã lµ c«ng ty TNHH mét chñ. ViÖc quy ®Þnh nµy nh»m khuyÕn khÝch viÖc ®Çu t­ më réng ®a d¹ng ho¸ ngµnh nghÒ. V× vËy, viÖc quy ®Þnh thªm c¸c lo¹i h×nh c«ng ty TNHH mét chñ lµ hoµn toµn hîp lý, ®óng ®¾n phï hîp víi nÒn kinh tÕ më cña n­íc ta hiÖn nay. Theo sù ph©n tÝch trªn cã thÓ nãi LuËt doanh nghiÖp ®· cã ­u ®iÓm rÊt lín lµ ®· thÓ chÕ ho¸ kÞp thêi quan ®iÓm ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. ViÖc ban hµnh LuËt doanh nghiÖp hiÖn hµnh vµ c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n nhÊt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®· trë thµnh nh÷ng nguyªn t¾c ph¸p lý ®­îc Nhµ n­íc b¶o hé, v× vËy, LuËt doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn ®i s©u vµo cuéc sèng. 2. Nh÷ng yªu cÇu ph¸p lý ®Æt ra cÇn gi¶i quyÕt. Bªn c¹nh nh÷ng ­u ®iÓm LuËt doanh nghiÖp vÉn cßn mét sè v­íng m¾c cÇn ph¶i ®­îc nghiªn cøu kh¾c phôc. Nh÷ng v­íng m¾c ®ã thÓ hiÖn ë nh÷ng mÆt sau: - VÊn ®Ò vÒ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu luËt cña LuËt doanh nghiÖp. Mét sè ngµnh nghÒ trong ®¨ng ký kinh doanh ch­a ®­îc h­íng dÉn cô thÓ, ®ång bé víi c¸c ngµnh kh¸c nh­ h¶i quan, th­¬ng m¹i. H¬n n÷a, theo quy ®Þnh, c¸c doanh nghiÖp hiÖn ®ang ho¹t ®éng kh«ng ph¶i lµm l¹i thñ tôc ®¨ng ký kinh doanh nh­ng thùc tÕ giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng, cã nh÷ng tr­êng hîp cÊp ®· l©u víi néi dung ngµnh nghÒ trong hÇu hÕt c¸c giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh kh«ng ghi cô thÓ, kh«ng ®ång nhÊt vµ ch¾c ch¾n kh«ng phï hîp víi danh môc hÖ thèng ngµnh, nghÒ kinh tÕ quèc d©n theo QuyÕt ®Þnh sè 143/CTK/PPC§. Do sù ®ång bé trong qu¶n lý kh«ng ®¹t ®­îc còng sÏ lµ nh©n tè g©y nhiÒu khã kh¨n cho c¶ doanh nghiÖp vµ c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi doanh nghiÖp. Trong ®iÒu kiÖn phøc t¹p ®ã, Th«ng t­ sè 03/2000/TT-BKH cña Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ còng ®· më ra mét lèi tho¸t cho phÐp doanh nghiÖp vÉn ®­îc ®¨ng ký kinh doanh nh÷ng ngµnh nghÒ míi, ch­a cã trong doanh nghiÖp hÖ thèng ngµnh nghÒ kinh tÕ quèc d©n theo QuyÕt ®Þnh sè 143/TCTL/PPC§ vµ c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh hiÖn hµnh. Tuy nhiªn, lèi më nµy cã thÓ lµ ®Çu mèi cho nh÷ng bÊt ®ång gi÷a doanh nghiÖp vµ c¸c c¬ quan ®¨ng ký kinh doanh, c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vÒ doanh nghiÖp vµ ngµnh nghÒ, sÏ cã thÓ lµ tiÒn ®Ò cho sù s¸ch nhiÔu ®Ó sau ®ã linh ®éng gi¶i quyÕt c¸c c¸n bé cö lý trùc tiÕp ®èi víi doanh nghiÖp. Mét trong nh÷ng tiªu chuÈn hµng ®Çu khi x©y dùng mét ®¹o luËt lµ ph¶i râ rµng, cô thÓ, ®Çy ®ñ vµ dÔ hiÓu gióp cho ng­êi ®äc chØ cÇn ®äc ®iÒu luËt ®· hiÓu mét c¸ch chÝnh x¸c vµ yªn t©m lµm theo. ViÖc x¸c nhËn vèn ph¸p ®Þnh ®èi víi ngµnh nghÒ ®ßi hái ph¶i cã vèn ph¸p ®Þnh cßn ch­a ®­îc gi¶i quyÕt kü cµng. C¬ quan nµo cã thÈm quyÒn x¸c nhËn vèn cña doanh nghiÖp? TÝnh chÝnh x¸c vµ tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan ®ã nh­ thÕ nµo? Th«ng t­ sè 03/2000/TT-BKH quy ®Þnh viÖc x¸c nhËn vèn ph¸p ®Þnh lµ do c¬ quan cã thÈm quyÒn x¸c ®Þnh trong luËt, ph¸p lÖnh vµ nghÞ ®Þnh quy ®Þnh vÒ vèn ph¸p ®Þnh ®ã. Tuy nhiªn, c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ vèn ph¸p ®Þnh ®Õn nay ch­a cã h­íng dÉn cô thÓ vÒ x¸c nhËn vèn ph¸p ®Þnh. Do vËy, cã thÓ kh¼ng ®Þnh, doanh nghiÖp nµo cã ý ®Þnh ho¹t ®éng trong ngµnh nghÒ ®ßi hái ph¶i cã vèn ph¸p ®Þnh sÏ ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ hå s¬ ®Ó ®¨ng ký kinh doanh. MÆt kh¾c, c¸c quy ®Þnh míi vÒ ®¨ng ký kinh doanh còng vÉn ch­a tr¶ lêi ®­îc c©u hái: X¸c nhËn nµy liÖu cã ý nghÜa thùc thÕ? LiÖu cã lÆp l¹i lµ c¸c nhµ ®Çu t­ huy ®éng tiÒn(vay m­în) trong thêi gian ng¾n ®Ó cã x¸c nhËn vÒ vèn theo yªu cÇu thñ tôc thµnh lËp, tiÕn hµnh c¸c thñ tôc xong, hä l¹i rót tiÒn tr¶ l¹i ng­êi vay? Ngoµi ra, qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp cã thÓ do ho¹t ®éng kh«ng tèt dÉn ®Õn vèn thùc tÕ thÊp h¬n vèn ph¸p ®Þnh th× sÏ bÞ xö lý nh­ thÕ nµo? Víi NghÞ ®Þnh sè 03/2000-BKH râ rµng ch­a ®¸p øng ®­îc tån t¹i nµy. LuËt doanh nghiÖp quy ®Þnh tªn mét doanh nghiÖp kh«ng trung hoÆc g©y nhÇm lÉn víi tªn doanh nghiÖp kh¸c ®· ®¨ng ký kinh doanh(§iÒu 24 LuËt doanh nghiÖp). Tuy vËy, quy ®Þnh kh«ng ®­îc g©y nhÇm lÉn vÉn bá ngá trong c¸c quy ®Þnh nµy. §©y lµ vÊn ®Ò kh¸ phøc t¹p ®ßi hái c¸c c¬ quan nhµ n­íc ph¶i cã thêi gian ®Ó nghiªn cøu. MÆt kh¸c, viÖc x©y dùng ng©n hµng d÷ liÖu vÒ tªn doanh nghiÖp trong thêi ®iÓm hiÖn nay cßn lµ kho¶ng c¸ch kh¸ xa so víi n¨ng lùc vµ c¬ së vËt chÊt hiÖn cã cña c¸c c¬ quan ®¨ng ký kinh doanh nªn kho¶ng thêi gian nµy còng cã thÓ dµi h¬n. Trong kho¶ng thêi gian ®ã, viÖc ®¨ng ký kinh doanh vÒ tªn cña doanh nghiÖp sÏ lµ sù linh ho¹t, tuú nghi cña c¸n bé xö lý trùc tiÕp. NghÜa lµ sÏ kh«ng tr¸ch khái tiÕp tôc cã sù phiÒn hµ, s¸ch nhiÔu ®èi víi doanh nghiÖp khi ®· ®¨ng ký kinh doanh. Ngoµi ra, quy ®Þnh hiÖn nay ch­a ®Ò cËp ®Õn tªn giao dÞch b»ng tiÕng n­íc ngoµi cho doanh nghiÖp ®Æc biÖt lµ tªn b»ng tiÕng Anh, v× nhê trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, viÖc giao dÞch víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi n­íc, tæ chøc ngoµi n­íc b»ng th­, fax, ®iÖn tho¹i...lµ rÊt thuËn tiÖn. Nh÷ng ®iÒu kho¶n quy ®Þnh vÒ tæ chøc cña phßng ®¨ng ký kinh doanh. NghÞ ®Þnh sè 02/2000/N§-CP cho thÊy c¬ quan ®¨ng ký kinh doanh kh«ng ph¶i lµ hÖ thèng ®éc lËp cã tÝnh liªn kÕt thèng nhÊt, do vËy sÏ rÊt khã thùc hiÖn tèt nhiÖm vô ®¨ng ký kinh doanh. §Æc biÖt phßng ®¨ng ký kinh doanh cÊp tØnh chØ lµ mét bé phËn chøc n¨ng trong Së kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ nªn hiÖu lùc trong ph¹m vi toµn quèc cña giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh do phßng ®¨ng ký kinh doanh nµy cÊp vµ ®ãng dÊu khã cã tÝnh thuyÕt phôc. - VÊn ®Ò vÒ lÖ phÝ ®¨ng ký kinh doanh. ¸p dông møc thu lÖ phÝ ®¨ng ký kinh doanh nh­ hiÖn nay lµ ch­a hîp lý, vËy cÇn thiÕt lµ ph¶i ®iÒu chØnh l¹i møc thu lÖ phÝ ®¨ng ký kinh doanh theo h­íng Ên ®Þnh mét møc cô thÓ h¬n ®Ó ¸p dông chung cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp, kh«ng ph©n biÖt doanh nghiÖp cã Ýt hay doanh nghiÖp cã nhiÒu vèn kinh doanh. Cã nh­ vËy míi khuyÕn khÝch ®­îc c¸c doanh nghiÖp m¹nh d¹n bá vèn ®Çu t­. II. Mét sè ý kiÕn vÒ ®Þa vÞ ph¸p lý cña c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n trong giai ®o¹n hiÖn nay. 1. Mét sè ý kiÕn vÒ ®Þa vÞ ph¸p lý cña c«ng ty TNHH trong giai ®o¹n hiÖn nay. KhuyÕn khÝch sù ph¸t triÓn cña thµnh phÇn kinh tÕ trªn c¬ së n©ng cao hiÖu qu¶ cña khu vùc doanh nghiÖp nhµ n­íc ®¶m b¶o v÷ng ch¾c vai trß chñ ®¹o cña khu vùc doanh nghiÖp nµy trong nÒn kinh tÕ ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng yªu cÇu quan träng cña qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn ë n­íc ta. Tuy nhiªn, sù h×nh thµnh ®éc quyÒn cña doanh nghiÖp nhµ n­íc trong mét sè lÜnh vùc, xo¸ bá sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c thµnh viªn kinh tÕ lµ yªu cÇu tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. Ch¼ng h¹n, trong ngµnh ®iÖn vµ ph©n phèi ®iÖn cã thÓ më réng cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c tham gia nh­ c«ng ty TNHH theo h×nh thøc ®Êu thÇu. ViÖc ban hµnh luËt chèng ®éc quyÒn, khuyÕn khÝch c¹nh tranh lµ cÇn thiÕt cho c¸c doanh nghiÖp nh­ c«ng ty, c«ng ty TNHH cã ®iÒu kiÖn tù do tham gia vµo mäi lÜnh vùc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng kinh doanh theo h­íng b»ng mäi c¸ch s¸ng lËp cho ®­îc mét m«i tr­êng kinh doanh lµnh m¹nh vµ s«i ®éng. Nh­ng ®Õn nay, nhiÒu ngµnh nghÒ kinh doanh cã ®iÒu kiÖn. VÝ dô nh­ ngµnh m«i tr­êng ch­a x¸c ®Þnh ®­îc thÕ nµo lµ « nhiÔm, c¸c chØ sè khãi, khÝ th¶i, tiÕng ån, dÉn ®Õn mét sè c«ng ty TNHH muèn ®¨ng ký kinh doanh nh÷ng ngµnh nghÒ míi mÎ th× gÆp ph¶i rÊt nhiÒu khã kh¨n v× cÇn ph¶i cã nh÷ng v¨n b¶n hay chøng chØ hµnh nghÒ cña ngµnh chñ qu¶n. VËy, ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng ty ho¹t ®éng mét c¸ch n¨ng ®éng vµ linh ho¹t, tËn dông ®­îc c¸c c¬ héi kinh doanh hîp ph¸p, ®Ó chÝnh c¸c nhµ ®Çu t­ tù quyÕt ®Þnh kinh doanh c¸i g× vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho hä thùc hiÖn ®iÒu ®ã mét c¸ch nhanh chãng th× viÖc ®Æt ra nh÷ng tiªu chuÈn râ rµng, dÔ hiÓu, kh¶ thi vµ ®Þnh l­îng ®­îc lµ rÊt cÇn thiÕt, ®©y lµ viÖc cÇn ph¶i lµm sím ®Ó cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá nh­ c«ng ty TNHH kh«ng cßn ph¶i lóng tóng khi ®¨ng ký kinh doanh. CÇn quy ®Þnh nh÷ng ph¹m vi vÒ kinh tÕ, ý nghÜa quan träng nhÊt cña LuËt doanh nghiÖp khi ¸p dông vµo thùc tÕ ®ã lµ t¹o lËp mét hµnh lang ph¸p lý an toµn cho c¸c nhµ ®Çu t­. LuËt doanh nghiÖp sÏ quy ®Þnh râ rµng, quyÒn lîi, nghÜa vô cña c¸c thµnh viªn trong c«ng ty. Khi n¶y sinh tranh chÊp th× ®©y sÏ lµ c¬ së rÊt quan träng ®Ó xö lý, gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n tranh chÊp mµ l©u nay chóng ta vÉn ch­a gi¶i quyÕt ®­îc. LuËt ch­a quy ®Þnh cô thÓ vÒ nh÷ng vi ph¹m vÒ kinh tÕ kh«ng râ rµng dÉn ®Õn h×nh sù ho¸ nhiÒu vô ¸n kinh tÕ g©y thiÖt h¹i cho doanh nghiÖp. Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn ta thÊy lµ ph¸p nh©n nh­ng c«ng ty TNHH chÞu tr¸ch nhiÖm nh­ mét thÓ nh©n. NghÜa lµ c«ng ty cã ®ñ n¨ng lùc ®Ó thùc hiÖn mua b¸n, cho thuª, së h÷u tµi s¶n, ký kÕt hîp ®ång, nguyªn ®¬n hay bÞ ®¬n tr­íc toµ ¸n nghÜa lµ cã toµn quyÒn nh©n danh c«ng ty ®Ó lµm lÜnh vùc mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm hµnh vi ®ã trong khu«n khæ ph¸p luËt quy ®Þnh. 2. C¸c gi¶i ph¸p b¶o ®¶m cho ho¹t ®éng cña c«ng ty TNHH. Trong nh÷ng n¨m qua, khung ph¸p lý nãi chung vµ khung ph¸p lý vÒ doanh nghiÖp nãi riªng ®· kh«ng ngõng ®­îc hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn. Bé luËt d©n sù, Bé luËt th­¬ng m¹i, LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc, LuËt hîp t¸c x·... ®· ®­îc ban hµnh nh­ng ph¶i kÓ ®Õn ®ã lµ LuËt doanh nghiÖp, LuËt doanh nghiÖp nµy thay thÕ cho LuËt c«ng ty, LuËt doanh nghiÖp t­ nh©n cò nã ®· ®­îc sö ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu mét c¸ch c¨n b¶n ®Ó thùc sù ®i vµo cuéc sèng theo h­íng tõng b­íc thu hÑp sù kh¸c biÖt tiÕn tíi h×nh thµnh mét khung ph¸p lý b×nh ®¼ng ®èi víi doanh nghiÖp khi hä gãp vèn vµo thµnh lËp c«ng ty TNHH. LuËt doanh nghiÖp võa ®­îc ban hµnh, ®­îc coi lµ th«ng tho¸ng, thËm chÝ ®· ®¹t ®Õn mét chuÈn mùc nhÊt ®Þnh nh­ng ®Ó thùc hiÖn ®­îc nh÷ng néi dung cña luËt nµy lµ viÖc kh«ng ®¬n gi¶n do cßn cã sù kh«ng t­¬ng thÝch víi mét sè luËt kh¸c. Thùc tÕ nã ®ang t¹o ra sù kh«ng nhÊt qu¸n vÒ viÖc gi¶i thÝch vµ thi hµnh luËt, h¹n chÕ hiÖu lùc cña c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt cã liªn quan. V× vËy, viÖc t¹o ra mét khung ph¸p lý ®ång bé vµ thèng nhÊt thµnh m«i tr­êng ph¸p lý thuËn lîi cho ho¹t ®éng cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp nãi chung vµ c«ng ty TNHH nãi riªng cÇn thiÕt vµ kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong ho¹t ®éng kinh doanh. KÕt luËn LuËt c«ng ty ®­îc Quèc héi th«ng qua ngµy 21/12/1990 ®· t¹o ra c¬ së ph¸p lý cho sù ph¸t triÓn cña c«ng ty nãi chung vµ lo¹i h×nh c«ng ty TNHH nãi riªng ë ViÖt Nam. Qua chÝn n¨m thùc hiÖn LuËt c«ng ty ®· t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn sù ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ t­ nh©n nãi riªng vµ nÒn kinh tÕ nãi chung trong bèi c¶nh chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Sù gia t¨ng vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty nãi chung lµ ®ßi hái tÊt yÕu kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng quan hÖ s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt ®ång thêi nã còng gãp mét phÇn ®¸ng kÓ vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc, t¹o ra mét lùc l­îng lín s¶n phÈm x· héi vµ lµm gi¶m bít vÊn ®Ò lao ®éng còng lµ mét vÊn ®Ò nhøc nhèi trong x· héi hiÖn nay v× nã ®· t¹o ra mét sè l­îng lín c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. Sù ph¸t triÓn vµ gia t¨ng sè l­îng c¸c c«ng ty TNHH tham gia trªn thÞ tr­êng kinh doanh n­íc ta ®· gãp phÇn lµm cho nÒn kinh tÕ n­íc ta s«i ®éng vµ linh ho¹t h¬n, ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng cña cuéc sèng. ChÝnh do sù gia t¨ng vµ ph¸t triÓn nµy ®ßi hái ph¶i cã c¸c quy ph¹m ph¸p luËt vÒ c«ng ty míi. LuËt doanh nghiÖp ®­îc Quèc héi n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam kho¸ X kú häp thø V th«ng qua ngµy 12/6/1999 cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/1/2000 ®Ó söa ®æi, bæ sung nh÷ng thiÕu sãt cña ph¸p luËt vÒ c«ng ty cò vµ ®¸p øng nhu cÇu vÒ nh÷ng vÊn ®Ò ph¸p lý míi n¶y sinh vµ vÒ ph¸p luËt c«ng ty trong thêi gian míi cña nÒn kinh tÕ n­íc ta. ë ViÖt Nam, ®Þa vÞ ph¸p lý cña c«ng ty TNHH ®­îc quy ®Þnh lÇn ®Çu tiªn trong LuËt c«ng ty n¨m 1990. Cã thÓ nãi, c«ng ty TNHH lµ lo¹i h×nh c«ng ty phï hîp nhÊt víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nhanh chãng cña c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ, x· héi hiÖn nay LuËt c«ng ty ®· béc lé mét sè khuyÕt ®iÓm vµ h¹n chÕ cÇn ph¶i ®­îc söa ®æi, bæ sung nh»m ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn cña c¸c quan hÖ ph¸p luËt kinh tÕ. ViÖc ban hµnh LuËt doanh nghiÖp n¨m 1999 víi nh÷ng söa ®æi, hoµn thiÖn vÒ ph¸p luËt doanh nghiÖp nãi chung vµ ®Þa vÞ ph¸p lý cña c«ng ty TNHH nãi riªng lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p mµ ChÝnh phñ ®Ò ra nh»m t¨ng c­êng kh¶ n¨ng t¹o ra cña c¶i vËt chÊt cña nÒn kinh tÕ qua ®ã n©ng cao tÝnh c¹nh tranh vµ søc n¨ng ®éng s¶n xuÊt trong n­íc. §ång thêi nh»m t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò ph¸p lý v÷ng ch¾c gióp cho mäi thµnh phÇn kinh tÕ, c«ng d©n yªn t©m, chñ ®éng ph¸t huy tiÒm n¨ng s¸ng t¹o vµ tiÒm lùc kinh tÕ vµo s¶n xuÊt kinh doanh, t¹o ra mét c¬ chÕ ph¸p lý ®¶m b¶o mét c¸ch cã hiÖu qu¶ sù b×nh ®¼ng cña c¸c doanh nghiÖp, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ kinh doanh thùc hiÖn quyÒn tù do kinh doanh mét c¸ch thuËn tiÖn, dÔ dµng. V× vËy, ®Ó nhanh chãng ph¸t huy thÕ m¹nh vµ sù ­u viÖt cña c¸c lo¹i h×nh c«ng ty, ®ång thêi h­íng nã ®i ®óng quü ®¹o mµ Nhµ n­íc mong muèn t¹o cho nã mét thÕ ®øng v÷ng ch¾c trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng LuËt doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i cã ®Þnh h­íng ®óng ®¾n h¬n n÷a. Ph¹m vi ®iÒu chØnh më réng h¬n, linh ho¹t h¬n, phï hîp víi yªu cÇu ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc kinh doanh vµ thóc ®Èy ph¸t huy néi lùc ph¸t triÓn kinh tÕ trong giai ®o¹n míi. Tµi liÖu tham kh¶o 1. LuËt c«ng ty (ban hµnh n¨m 1990). 2. LuËt doanh nghiÖp t­ nh©n(ban hµnh n¨m 1990). 3. LuËt doanh nghiÖp vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh míi. Nhµ xuÊt b¶n Lao ®éng- Hµ Néi 2000. 4. HiÕn ph¸p cña n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam(n¨m 1992). 5. NghÞ ®Þnh sè 03/2000/N§-CP ngµy 03/2/2000 cña ChÝnh phñ vÒ ®¨ng ký kinh doanh. 6. NghÞ ®Þnh sè 03/2000/N§-CP ngµy 3/2/2000 cña ChÝnh phñ h­íng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt doanh nghiÖp. 7. Gi¸o tr×nh LuËt kinh tÕ - Tr­êng §¹i häc LuËt Hµ Néi n¨m 2000 8. B¸o lao ®éng. 9. Ph¸p lÖnh c«ng chøc n¨m 1998.