Khóa luận Hoàn thiện pháp luật về thương mại hàng hoá của Việt Nam trước yêu cầu gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO)

Lời nói đầu Nghị quyết Đại hội Đảng IX đã đặt ra nhiệm vụ đối ngoại trong giai đoạn mới là “tiếp tục mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại theo hướng đa phương hoá, đa dạng hoá, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế theo lộ trình phù hợp với điều kiện nước ta và đảm bảo thực hiện những cam kết trong quan hệ song phương và đa phương như AFTA, APEC, Hiệp định thương mại Việt – Mỹ và tiến tới gia nhập WTO ” . Thực hiện chủ trương trên của Đảng, chúng ta đã và đang tham gia có hiệu quả vào ASEAN/AFTA, APEC và đang “tích cực tiến hành đàm phán để gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) theo các phương án và lộ trình hợp lý, phù hợp với hoàn cảnh của nước ta là một nước đang phát triển ở trình độ thấp và đang trong quá trình chuyển đổi cơ chế kinh tế” (mục tiêu dự kiến vào năm 2005). Có thể khẳng định, việc gia nhập WTO trong thời gian tới sẽ là bước ngoặt đánh dấu sự hội nhập mạnh mẽ của kinh tế Việt Nam vào kinh tế thế giới. Với sự gia nhập này, chúng ta sẽ tránh được tình trạng bị phân biệt đối xử trong thương mại quốc tế, ổn định được thị trường xuất khẩu, từng bước nâng cao vị thế của quốc gia và tạo thế đứng vững chắc hơn trong quan hệ quốc tế. Tuy nhiên, quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, gia nhập WTO cũng đòi hỏi Việt Nam cần có sự đổi mới và hoàn thiện hệ thống chính sách và pháp luật, đặc biệt là pháp luật kinh tế - thương mại sao cho phù hợp với các quy tắc chung của hệ thống thương mại quốc tế, với “luật chơi” chung của thế giới, đồng thời vẫn đảm bảo được quyền lợi của đất nước, độc lập, chủ quyền dân tộc, ổn định đời sống kinh tế - chính trị - xã hội trong nước. Hoàn thiện hệ thống pháp luật theo “luật chơi” chung của WTO là một vấn đề không hề đơn giản. Bởi lẽ, WTO được tổ chức và vận hành dựa trên một khuôn khổ pháp lý chặt chẽ nhằm bảo đảm tính khả thi và hiệu quả cao nhất trong mọi hoạt động của mình, nhằm mục đích phối hợp hành động của các quốc gia trong nỗ lực chung là tiến tới tự do hoá thương mại trên phạm vi toàn cầu. Khuôn khổ đó là một hệ thống các văn bản pháp lý có giá trị ràng buộc tất cả các nước thành viên, gồm 60 Hiệp định, Phụ lục, Quyết định và Văn bản diễn giải mà các nước tham dự Vòng đàm phán Uruguay đã ký thông qua Định ước cuối cùng (Final Act) cùng với Hiệp định thành lập WTO. Theo phạm vi điều chỉnh, những văn bản này gồm 6 nhóm lớn, trong đó nhóm văn bản điều chỉnh quy mô nhất là về thương mại hàng hoá. Chính vì vậy, muốn trở thành thành viên của WTO, Việt Nam nói riêng và tất cả các quốc gia nói chung phải nghiên cứu chế định thương mại hàng hoá đồ sộ của WTO và phải tham gia đầy đủ vào Hiệp định chung về thương mại và thuế quan (GATT 1994) cùng 12 Hiệp định và rất nhiều Phụ lục liên quan kèm theo. Nhìn lại hệ thống pháp luật thương mại Việt Nam trong những năm qua, ta có thể thấy rằng các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành của chúng ta điều chỉnh lĩnh vực thương mại hàng hoá đã liên tục được được ban hành mới, các văn bản chưa phù hợp cũng đã được sửa đổi, bổ sung theo kịp bước phát triển của nền kinh tế cũng như đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế. Tuy nhiên, với hệ thống các văn bản quy định chặt chẽ và đồng bộ của WTO, chúng ta vẫn phải tiếp tục đối chiếu, rà soát các quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về lĩnh vực thương mại hàng hoá với các quy định tương ứng của WTO để từng bước hoàn thiện cho phù hợp hơn nữa, thúc đẩy tiến trình gia nhập tổ chức thương mại lớn nhất hành tinh này. Chính vì những lý do trên, em đã chọn đề tài: “Hoàn thiện pháp luật về thương mại hàng hoá của Việt Nam trước yêu cầu gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO)” làm đề tài khoá luận tốt nghiệp của mình. Mục đích của khoá luận Tìm hiểu, phân tích nội dung cơ bản của chế định thương mại hàng hoá của WTO, đồng thời so sánh, đối chiếu những điểm tương đồng và khác biệt giữa các quy định về thương mại hàng hoá của Việt Nam với các quy định tương ứng của WTO. Trên cơ sở đó, khoá luận đưa ra một số giải pháp nhằm điều chỉnh và hoàn thiện pháp luật về thương mại hàng hoá của Việt Nam trước yêu cầu chuẩn bị gia nhập WTO (mục tiêu dự kiến vào năm 2005). Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của khoá luận là chế định thương mại hàng hoá của WTO bao gồm Hiệp định chung về Thuế quan và Thương mại (GATT) và các Hiệp định kèm theo (12 Hiệp định) cùng các văn bản pháp luật hiện hành của Việt Nam về thương mại hàng hoá. Phạm vi nghiên cứu của khoá luận chỉ giới hạn ở những quy định và nội dung cơ bản trong các Hiệp định và các văn bản pháp luật kể trên, không đi sâu phân tích chi tiết và toàn bộ các Hiệp định, các văn bản đó, không phân tích các Phụ lục, các Văn bản diễn giải đi kèm các Hiệp định của WTO, cũng như không phân tích các luật thương mại chuyên ngành như dịch vụ, sở hữu trí tuệ, đầu tư v.v Phương pháp nghiên cứu Trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, tác giả sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, đối chiếu, so sánh, diễn giải, quy nạp để nghiên cứu đề tài khoá luận. Ngoài ra, khoá luận còn vận dụng các quan điểm, đường lối, chủ trương phát triển kinh tế của Đảng và Nhà nước để khái quát hệ thống và khẳng định kết quả nghiên cứu. Bố cục của khoá luận Ngoài Lời nói đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục, nội dung của khoá luận được trình bày trong 3 chương: Chương 1: Những quy định cơ bản về thương mại hàng hoá của WTO Chương 2: So sánh pháp luật về thương mại hàng hoá của Việt Nam với các quy định về thương mại hàng hoá của WTO Chương 3: Quan điểm, nguyên tắc và các giải pháp điều chỉnh hoàn thiện pháp luật về thương mại hàng hoá của Việt Nam đáp ứng yêu cầu gia nhập WTO Pháp luật về thương mại hàng hoá của Việt Nam trước yêu cầu gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) là một vấn đề phức tạp và rộng lớn. Việc nghiên cứu thấu đáo cũng như đưa ra những giải pháp cụ thể nhằm từng bước hoàn thiện pháp luật Việt Nam về thương mại hàng hoá là yêu cầu bức xúc của khoa học pháp lý Việt Nam, đây cũng là công việc phức tạp, đòi hỏi phải được nghiên cứu, xem xét một cách nghiêm túc. Khoá luận này xin được góp một phần nhỏ vào sự xem xét đó. Mục lục Lời cảm ơn 2 Lời nói đầu 3 Danh mục các chữ viết tắt trong khoá luận 6 Chương 1: Những quy định cơ bản về thương mại hàng hoá của WTO 8 1.1. tổng quan về tổ chức thương mại thế giới (WTO) 8 1.1.1. Lịch sử hình thành WTO 8 1.1.2. Mục đích hoạt động của WTO 9 1.1.3. Các nguyên tắc cơ bản của WTO 10 1.1.3.1. Thương mại không phân biệt đối xử 10 1.1.3.2. Nguyên tắc tự do hoá thương mại 11 1.1.3.3. Nguyên tắc bảo hộ bằng hàng rào thuế quan 11 1.1.3.4. Nguyên tắc ổn định trong thương mại 12 1.1.3.5. Nguyên tắc tăng cường cạnh tranh công bằng 12 1.1.3.6. Nguyên tắc không hạn chế số lượng hàng hoá nhập khẩu 13 1.1.3.7. Quyền được khước từ và được tự vệ trong trường hợp khẩn cấp 13 1.1.3.8. Nguyên tắc tôn trọng các tổ chức quốc tế khu vực 13 1.1.3.9. Nguyên tắc dành điều kiện thuận lợi hơn cho các nước đang phát triển và chậm phát triển 13 1.1.4. Hệ thống các hiệp định của WTO 14 1.2. Những quy định cơ bản Về thương mại hàng hoá CủA WTO 15 1.2.1. Những nguyên tắc cơ bản của WTO về thương mại hàng hoá 15 1.2.1. Quy định cụ thể về Đối xử Tối huệ quốc và Đối xử quốc gia 16 1.2.1.1. Đối xử Tối huệ quốc (MFN) 16 1.2.1.2. Đối xử quốc gia (NT) 17 1.2.3. Những quy định về thuế quan của WTO 18 1.2.3.1. Khái niệm và đặc điểm của thuế quan 18 1.2.3.2. Quy định về thuế quan 18 1.2.4. Những quy định về các biện pháp phi thuế quan của WTO 21 1.2.4.1. Cấm xuất khẩu, cấm nhập khẩu 22 1.2.4.2. Hạn ngạch 22 1.2.4.3. Cấp phép nhập khẩu 23 1.2.4.4. Các biện pháp kiểm dịch động thực vật 25 1.2.4.5. Hàng rào kỹ thuật trong thương mại 26 1.2.5. Những quy định về các lĩnh vực cụ thể khác của WTO 28 1.2.5.1. Định giá hải quan 28 1.2.5.2. Giám định trước khi gửi hàng 29 1.2.5.3. Quy tắc xuất xứ 31 1.2.5.4. Các biện pháp đầu tư liên quan đến thương mại 32 1.2.5.5. Trợ cấp và các biện pháp đối kháng 35 1.2.5.6. Quy định về chống bán phá giá 37 1.2.5.7. Các biện pháp tự vệ trong thương mại 39 1.2.6. Những quy định về một số lĩnh vực riêng biệt của WTO 40 1.2.6.1. Lĩnh vực dệt may 40 1.2.6.2. Lĩnh vực nông nghiệp 43 Chương 2: so sánh pháp luật về thương mại hàng hoá của Việt Nam với các quy định về thương mại hàng hoá của WTO 48 2.1. Sự khác biệt cơ bản giữa Luật Thương mại Việt Nam năm 1997 với các chế định của WTO 48 2.2. Những điểm tương đồng và khác biệt trong các quy định về Đối xử Tối huệ quốc và Đối xử quốc gia 50 2.2.1. Về Đối xử Tối huệ quốc (MFN) 50 2.2.1.1. Về nội dung nguyên tắc MFN 50 2.2.1.2. Về các trường hợp ngoại lệ của nguyên tắc MFN 52 2.2.2. Về Đối xử quốc gia (NT) 53 2.2.2.1. Về nội dung nguyên tắc NT 53 2.2.2.2. Về các trường hợp ngoại lệ của nguyên tắc NT 55 2.3. Những điểm tương đồng và khác biệt trong các quy định về thuế quan 55 2.4. Những điểm tương đồng và khác biệt trong những quy định về các biện pháp phi thuế quan 59 2.4.1. Về cấm xuất khẩu, cấm nhập khẩu 59 2.4.2. Về hạn ngạch 61 2.4.3. Về cấp phép nhập khẩu 63 2.4.4. Về các biện pháp kiểm dịch động thực vật 66 2.4.5. Về hàng rào kỹ thuật trong thương mại 68 2.5. Những điểm tương đồng và khác biệt trong những quy định về các lĩnh vực cụ thể khác 70 2.5.1. Về định giá hải quan 70 2.5.2. Về giám định trước khi gửi hàng 71 2.5.3. Về quy tắc xuất xứ 72 2.5.4. Về các biện pháp đầu tư liên quan đến thương mại 73 2.5.5. Về trợ cấp và các biện pháp đối kháng 75 2.5.6. Về quy định chống bán phá giá 78 2.5.7. Về các biện pháp tự vệ trong thương mại 80 2.6. Những điểm tương đồng và khác biệt trong những quy định về một số lĩnh vực riêng biệt 81 2.6.1. Lĩnh vực dệt may 81 2.6.2. Lĩnh vực nông nghiệp 82 Chương 3: Quan điểm, nguyên tắc và các giải pháp hoàn thiện pháp luật về thương mại hàng hoá của Việt Nam đáp ứng yêu cầu gia nhập WTO 86 3.1. Quan điểm và nguyên tắc hoàn thiện pháp luật về thương mại hàng hoá của Việt Nam trong điều kiện gia nhập WTO 86 3.1.1. Quan điểm chỉ đạo và mục tiêu phát triển hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010 86 3.1.1.1. Quan điểm chỉ đạo 86 3.1.1.2. Mục tiêu phát triển 88 3.1.2. Quan điểm, nguyên tắc và tiêu chí hoàn thiện pháp luật về thương mại hàng hoá của Việt Nam trước yêu cầu gia nhập WTO 90 3.1.2.1. Quan điểm, nguyên tắc hoàn thiện 90 3.1.2.2. Các tiêu chí hoàn thiện 93 3.2. Các giải pháp điều chỉnh và hoàn thiện pháp luật về thương mại hàng hoá của Việt Nam trong điều kiện tiến tới gia nhập WTO 93 3.2.1. Hoàn thiện Luật Thương mại Việt Nam trước yêu cầu gia nhập WTO 94 3.2.1.1. Kiến nghị chung về khả năng xử lý, giải quyết sự khác biệt giữa Luật Thương mại Việt Nam với các chế định của WTO 94 3.2.1.2. Các kiến nghị cụ thể để hoàn thiện Luật Thương mại Việt Nam phục vụ việc gia nhập WTO và hội nhập kinh tế quốc tế 95 3.2.2. Hoàn thiện quy định về Đối xử Tối huệ quốc và Đối xử quốc gia 98 3.2.3. Hoàn thiện các quy định về thuế quan 99 3.2.4. Hoàn thiện những quy định về các biện pháp phi thuế quan 100 3.2.4.1. Về cấm xuất khẩu, cấm nhập khẩu 101 3.2.4.2. Về hạn ngạch 101 3.2.4.3. Về cấp phép nhập khẩu 102 3.2.4.4. Về các biện pháp kiểm dịch động thực vật 103 3.2.4.5. Về hàng rào kỹ thuật trong thương mại 104 3.2.5. Hoàn thiện những quy định về các lĩnh vực cụ thể khác 105 3.2.5.1. Về định giá hải quan 105 3.2.5.2. Về giám định trước khi gửi hàng 106 3.2.5.3. Về quy tắc xuất xứ 106 3.2.5.4. Về các biện pháp đầu tư liên quan đến thương mại 107 3.2.5.5. Về trợ cấp và các biện pháp đối kháng 108 3.2.5.6. Về quy định chống bán phá giá 109 3.2.5.7. Về các biện pháp tự vệ trong thương mại 109 3.2.6. Hoàn thiện những quy định về một số lĩnh vực riêng biệt 109 3.2.6.1. Lĩnh vực dệt may 109 3.2.6.2. Lĩnh vực nông nghiệp 110 Kết luận 112 Tài liệu tham khảo 113

121 trang | Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 1456 | Lượt tải: 0

Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Khóa luận Hoàn thiện pháp luật về thương mại hàng hoá của Việt Nam trước yêu cầu gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

luËt chung thùc hiÖn c¸c cam kÕt quèc tÕ cña ViÖt Nam ®èi víi WTO nh ®· nªu trªn. - Thø ba, kh¶ n¨ng tèi thiÓu - Quèc héi kh«ng chÊp nhËn hai kh¶ n¨ng nªu trªn mµ vÉn theo truyÒn thèng lµm luËt “case by case”, tøc lµ xem xÐt söa ®æi, bæ sung tõng luËt, ph¸p lÖnh cô thÓ ®Ó thùc hiÖn c¸c cam kÕt quèc tÕ. Trong trêng hîp nh vËy, kh¶ n¨ng tèi u ë ®©y ®Ó xö lý, gi¶i quyÕt sù kh¸c biÖt ®· nªu cña LuËt Th¬ng m¹i ViÖt Nam lµ ®a vµo LuËt Th¬ng m¹i (söa ®æi, bæ sung) mét ch¬ng míi, Ch¬ng Quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ ®Ó ®iÒu chØnh quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c níc vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ nh kinh nghiÖm ®· cã trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ th«ng qua Bé luËt d©n sù n¨m 1995 vµ LuËt H«n nh©n vµ gia ®Þnh n¨m 2000. Díi ®©y sÏ lµ phÇn tr×nh bµy kiÕn nghÞ cô thÓ viÖc x©y dùng Ch¬ng Quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ ®Ó ®iÒu chØnh quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c níc, c¸c tæ chøc quèc tÕ trong LuËt th¬ng m¹i (söa ®æi, bæ sung). 3.2.1.2. C¸c kiÕn nghÞ cô thÓ ®Ó hoµn thiÖn LuËt Th¬ng m¹i ViÖt Nam phôc vô viÖc gia nhËp WTO vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ Nh trªn ®· tr×nh bµy gi¶i ph¸p ®a vµo LuËt th¬ng m¹i (söa ®æi, bæ sung) mét ch¬ng míi, Ch¬ng Quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ lµ gi¶i ph¸p tèi u thuéc kh¶ n¨ng tèi thiÓu trong thùc tiÔn lµm luËt cña ViÖt Nam. Tuy vËy, muèn gi¶i ph¸p nµy ®îc thùc hiÖn th× vÊn ®Ò ®Æt ra lµ Nhµ lµm luËt ph¶i tu©n theo chñ thuyÕt nµo, ¸p dông trùc tiÕp c¸c ®iÒu íc quèc tÕ hay ph¶i chuyÓn ho¸, néi luËt ho¸ (transformation) c¸c quy ®Þnh cña ®iÒu íc quèc tÕ thµnh c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt trong níc. Chóng ta nªn chän c¸ch thø hai, tøc lµ ph¶i chuyÓn ho¸ c¸c quy ®Þnh cña ®iÒu íc quèc tÕ vµo c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt trong níc. §©y lµ thùc tiÔn ph¸p luËt quèc tÕ ®· ®îc nhiÒu níc thõa nhËn vµ ¸p dông réng r·i. Tuy vËy, møc ®é chuyÓn ho¸, néi luËt ho¸ cßn tuú thuéc vµo hoµn c¶nh cô thÓ, thùc tr¹ng ph¸p luËt liªn quan cña ViÖt Nam. Ngoµi ra, còng cÇn chó ý ®Õn quan niÖm vÒ viÖc quy ®Þnh nµo cÇn ®a vµo luËt, quy ®Þnh nµo cÇn ®a vµo v¨n b¶n díi luËt hiÖn hµnh ë níc ta. x¸c ®Þnh møc ®é vµ chän quy ph¹m ®iÒu íc quèc tÕ ®Ó néi luËt ho¸, chuyÓn hãa vµo ph¸p luËt trong níc lµ vÊn ®Ò phøc t¹p, phô thuéc kh«ng chØ vµo yÕu tè bªn trong chñ quan (chÝnh ViÖt Nam) mµ cßn c¶ yÕu tè bªn ngoµi kh¸ch quan (WTO vµ céng ®ång th¬ng m¹i quèc tÕ). XuÊt ph¸t tõ nh÷ng nh×n nhËn ®ã, luËn v¨n xin ®îc giíi thiÖu kiÕn nghÞ cô thÓ cña c¸c chuyªn gia vÒ Ch¬ng Quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ nh sau Xem B¸o c¸o nghiªn cøu Dù ¸n VIE/01/004 “Nh÷ng kh¸c biÖt gi÷a LuËt Th¬ng m¹i ViÖt Nam víi HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú vµ c¸c chÕ ®Þnh cña WTO”, s®d, tr. 45 - 47 : - Thø nhÊt, vÒ tæng qu¸t trong ch¬ng nµy cÇn thÓ hiÖn râ c¸c quan ®iÓm lý luËn cña ViÖt Nam vÒ quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ; vÒ quan hÖ gi÷a tù do th¬ng m¹i vµ b¶o hé s¶n xuÊt trong níc trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ; vÒ c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n ¸p dông c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam, ®iÒu íc quèc tÕ, tËp qu¸n th¬ng m¹i quèc tÕ vµ ph¸p luËt níc ngoµi; còng nh mét sè quy t¾c chung trong ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ chuyªn biÖt (th¬ng m¹i hµng ho¸, th¬ng m¹i dÞch vô, th¬ng m¹i liªn quan ®Õn quyÒn s¬ h÷u trÝ tuÖ, ®Çu t quèc tÕ vµ mét sè quan hÖ chuyªn biÖt kh¸c). - Thø hai, vÒ cô thÓ, ch¬ng nµy cã thÓ b¾t ®Çu tõ mét ®iÒu ®Þnh nghÜa, kh¸i niÖm “Quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ” nãi trong LuËt nµy: + VÒ mÆt néi dung, ®Þnh nghÜa nµy cã thÓ thiÕt kÕ nh ®Þnh nghÜa “quan hÖ d©n sù cã yÕu tè níc ngoµi” trong §iÒu 826 Bé LuËt d©n sù hoÆc ®Þnh nghÜa “tranh chÊp cã yÕu tè níc ngoµi” trong §iÒu 2 ®iÓm 4 Ph¸p lÖnh Träng tµi th¬ng m¹i. Ph¶i cè g¾ng ®Ó lµm râ vÒ mÆt chñ thÓ ë ®©y lµ quan hÖ gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c níc, c¸c l·nh thæ (hoÆc c¸c nÒn kinh tÕ) ®éc lËp vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ khu vùc (nh ASEAN) vµ toµn cÇu (nh WTO). Môc ®èi tîng ®iÒu chØnh ë ®©y ph¶i cè g¾ng ®Ó bao qu¸t mäi quan hÖ mang b¶n chÊt th¬ng m¹i trong lÜnh vùc th¬ng m¹i hµng ho¸, th¬ng m¹i dÞch vô, th¬ng m¹i liªn quan ®Õn quyÒn së h÷u trÝ tuÖ vµ ®Çu t quèc tÕ. + VÒ mÆt kü thuËt lËp ph¸p, cã thÓ ®a ®iÒu ®Þnh nghÜa nµy vµo §iÒu 5 LuËt th¬ng m¹i “Gi¶i thÝch tõ ng÷”. Tuy vËy, nÕu ®a ®iÒu nµy vµo §iÒu 5 LuËt th¬ng m¹i th× møc ®é quan träng cña vÊn ®Ò th¬ng m¹i quèc tÕ trong ®iÒu kiÖn héi nhËp cã thÓ bÞ coi lµ gi¶m nhÑ, cha xøng ®¸ng víi tÇm vãc thêi ®¹i cña nã. C¸ch thø hai lµ quy ®Þnh ®Þnh nghÜa “Quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ” trong mét ®iÒu riªng. C¶ hai gi¶i ph¸p kü thuËt nµy ®Òu cã thÓ ®îc xem xÐt tuú thuéc sù lùa chän cña Nhµ lµm luËt. - Thø ba, c¸c ®iÒu tiÕp theo ph¶i lµ c¸c ®iÒu quy ®Þnh vÒ c¸c nguyªn t¾c ¸p dông ph¸p luËt ViÖt Nam, ®iÒu íc quèc tÕ, tËp qu¸n th¬ng m¹i quèc tÕ vµ ph¸p luËt níc ngoµi ®Ó ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ mµ ViÖt Nam lµ mét bªn tham gia. VÒ nguyªn t¾c ¸p dông ph¸p luËt ViÖt Nam, cã thÓ c©n nh¾c ®Ó quy ®Þnh theo híng ®· ®Þnh ë §iÒu 3 LuËt Th¬ng m¹i ViÖt Nam n¨m 1997 hoÆc §iÒu 827 kho¶n 2, 3, 4 vµ §iÒu 828 Bé LuËt d©n sù hoÆc §iÒu 4 LuËt Th¬ng m¹i n¨m 1997. - Thø t, sau c¸c ®iÒu vÒ c¸c nguyªn t¾c ¸p dông ph¸p luËt sÏ lµ c¸c ®iÒu vÒ c¸c nguyªn t¾c vµ quy ®Þnh nÒn t¶ng ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ th¬ng m¹i hµng ho¸ quèc tÕ, quan hÖ th¬ng m¹i dÞch vô quèc tÕ, quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ liªn quan ®Õn quyÒn së h÷u trÝ tuÖ vµ quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ liªn quan ®Õn ®Çu t. VÒ c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n ®iÒu chØnh quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ, ngoµi c¸c nguyªn t¾c chung ®îc söa ®æi, bæ sung cho phï hîp t×nh h×nh míi vµ ®îc quy ®Þnh t¹i môc 2 Ch¬ng I - LuËt th¬ng m¹i (söa ®æi, bæ sung), Ch¬ng “Quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ” nµy cÇn cã c¸c quy ®Þnh thõa nhËn c¸c nguyªn t¾c cña hÖ thèng th¬ng m¹i toµn cÇu, trong ®ã ®Æc biÖt lµ c¸c nguyªn t¾c kh«ng ph©n biÖt ®èi xö; nguyªn t¾c th¬ng m¹i ngµy cµng tù do h¬n th«ng qua ®µm ph¸n; nguyªn t¾c t¹o dùng mét nÒn t¶ng æn ®Þnh cho th¬ng m¹i trªn c¬ së yªu cÇu vÒ ph¸t triÓn bÒn v÷ng, minh b¹ch vµ c«ng khai chÝnh s¸ch, ph¸p luËt th¬ng m¹i quèc gia; nguyªn t¾c c¹nh tranh lµnh m¹nh trong th¬ng m¹i quèc tÕ; nguyªn t¾c dµnh dµnh thuËn lîi h¬n cho ViÖt Nam vµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn trong quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ. ViÖc ghi nhËn c¸c nguyªn t¾c nµy bªn c¹nh c¸c nguyªn t¾c kh¸c trong LuËt th¬ng m¹i (söa ®æi, bæ sung) sÏ cã t¸c ®éng tÝch cùc ®èi víi ViÖt Nam trªn con ®êng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. VÒ c¸c quy ®Þnh nÒn t¶ng ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ ®îc xö lý cô thÓ theo hai c¸ch: + C¸ch thø nhÊt: Quy ®Þnh giao c¸c vÊn ®Ò nµy cho Uû ban Thêng vô Quèc héi ®a ra c¸c quy ®Þnh cô thÓ. §©y lµ c¸ch dÔ lµm nhÊt. + C¸ch thø hai: Quy ®Þnh c¸c quy t¾c chung nhng kh¸ râ rµng ®Ó ChÝnh phñ tiÕp tôc quy ®Þnh cô thÓ. §©y còng lµ c¸ch t¬ng ®èi kh¶ thi, nhng cã thÓ lµm cho ch¬ng nµy nÆng nÒ, kh«ng hoµn toµn phï hîp víi thùc tiÔn lµm luËt (nh Bé LuËt d©n sù, LuËt H«n nh©n vµ gia ®×nh) cña Quèc héi trong thêi gian qua. Tuy nhiªn, c¸ch nµy vÉn ®îc xem lµ phï hîp v¬i ®iÒu kiÖn ViÖt Nam hiÖn nay. - Thø n¨m, sau khi ®· cã mét ch¬ng míi vÒ Quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ trong LuËt th¬ng m¹i (söa ®æi, bæ sung), cÇn c©n nh¾c xö lý c¸c ch¬ng kh¸c cho phï hîp víi híng vËn ®éng míi cña ph¸p luËt th¬ng m¹i c¸c níc; nghiªn cøu ®Ó xo¸ bá Ch¬ng V - Qu¶n lý Nhµ níc vÒ th¬ng m¹i trong LuËt Th¬ng m¹i ViÖt Nam n¨m 1997. 3.2.2. Hoµn thiÖn quy ®Þnh vÒ §èi xö Tèi huÖ quèc vµ §èi xö quèc gia ViÖc ban hµnh Ph¸p lÖnh vÒ §·i ngé Tèi huÖ quèc (MFN) vµ §·i ngé Quèc gia (NT) cña ViÖt Nam ®· t¹o m«i trêng ph¸p lý thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi, ®ång thêi thÝch øng víi quy ®Þnh kh«ng ph©n biÖt ®èi xö cña WTO. VÒ mÆt h×nh thøc, Ph¸p lÖnh MFN vµ NT ®· quy ®Þnh thñ tôc ph¸p lý cho viÖc thùc hiÖn cam kÕt vÒ MFN trong WTO. Tuy nhiªn, vÒ mÆt néi dung cÇn ®èi chiÕu, xem xÐt thªm c¸c quy ®Þnh cô thÓ trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c cña ViÖt Nam v× ®«i khi vÉn cßn cha hoµn toµn phï hîp. Tuy ®· cã quy ®Þnh vÒ chÕ ®é §·i ngé Tèi huÖ quèc trong Ph¸p lÖnh vÒ MFN vµ NT, song quy ®Þnh nµy cßn rÊt chung chung. C¸c quy ®Þnh kh¸c trong c¸c v¨n b¶n liªn quan ®Õn xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ nh×n chung kh«ng cã sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a hµng ho¸ cña c¸c níc nhËp khÈu vµo ViÖt Nam. Nh ph©n tÝch trong Ch¬ng II, trong mét sè v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cña ViÖt Nam vÉn cßn duy tr× sù kh«ng b×nh ®¼ng gi÷a hµng nhËp khÈu vµ hµng trong níc, vi ph¹m nguyªn t¾c §èi xö quèc gia (NT). V× vËy, trong thêi gian tíi chóng ta nªn söa ®æi c¸c tån t¹i ®ã trong c¸c v¨n b¶n sau: §iÒu 8 Kho¶n 2 Môc (l) LuËt ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng söa ®æi sè 07/2003/QH11 ngµy 17/6/2003, §iÒu 7 vµ §iÒu 16 Kho¶n 2 LuËt ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt söa ®æi sè 08/2003/QH11 ngµy 17/6/2003; QuyÕt ®Þnh sè 03/2000/Q§-BTC cña Bé tµi chÝnh ngµy 7/1/2000 quy ®Þnh phô thu 5% ®èi víi bét PVC; QuyÕt ®Þnh sè 07/BVGCP cña Ban vËt gi¸ chÝnh phñ ngµy 19/1/1999 quy ®Þnh phô thu 5% ®èi víi chÊt ho¸ dÎo DOP; QuyÕt ®Þnh sè 42/2000/Q§/BTC ngµy 17 th¸ng 3 n¨m 2000 vÒ viÖc quy ®Þnh tû lÖ thu chªnh lÖch gi¸ ®èi víi mét sè mÆt hµng nhËp khÈu; QuyÕt ®Þnh sè 42/2001/Q§/BTC ngµy 15 th¸ng 05 n¨m 2001 vÒ viÖc qui ®Þnh tû lÖ thu chªnh lÖch gi¸ ®èi víi mÆt hµng Clinker nhËp khÈu, LuËt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, LuËt thuÕ tiªu ®Æc biÖt ph¶i ®iÒu chØnh sao cho c¸c mÆt hµng nhËp khÈu hay néi ®Þa còng ®Òu chÞu chung mét møc thuÕ suÊt. Riªng víi thuèc l¸ hiÖn ®ang cÊm nhËp khÈu, ViÖt Nam nªn cã lé tr×nh tõng bíc chuyÓn sang h¹n ng¹ch råi thuÕ ho¸ ë møc thuÕ cao. Hµng tiªu dïng ®· qua sö dông sÏ ph¶i ®îc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt thËt chÆt chÏ vÒ mÆt m«i trêng nh hÊp sÊy, hun trïng, ph©n lo¹i,... kh«ng chØ ®Ó b¶o vÖ søc khoÎ con ngêi mµ cßn nh»m lµm cho gi¸ b¸n cña lo¹i hµng nµy cao h¬n, gi¶m søc c¹nh tranh víi hµng trong níc. Phô tïng « t« còng vËy, sÏ ph¶i tr¶i qua c¸c tiªu chuÈn kü thuËt kh¾t khe vÒ b¶o vÖ m«i trêng. Bªn c¹nh ®ã, chóng ta còng cÇn sím ban hµnh v¨n b¶n cô thÓ hãa Ph¸p lÖnh vÒ §·i ngé Tèi huÖ quèc (MFN) vµ §·i ngé Quèc gia (NT). 3.2.3. Hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ thuÕ quan ViÖt Nam sÏ cam kÕt lÊy thuÕ quan lµm c«ng cô b¶o hé chÝnh, ®a ra mét lé tr×nh c¾t gi¶m dÇn hµng rµo thuÕ quan, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho th¬ng m¹i. ViÖc x©y dùng lé tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan sÏ dùa trªn c¬ së: X¸c ®Þnh râ nh÷ng mÆt hµng cÇn b¶o hé ®Ó cã nh÷ng biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch vÒ thuÕ vµ phi thuÕ quan cho thÝch hîp, gióp cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng ®ã cã ®ñ thêi gian chuÈn bÞ lùc lîng ®Ó v¬n lªn c¹nh tranh b×nh ®¼ng. Nh÷ng mÆt hµng cßn l¹i chØ dïng biÖn ph¸p thuÕ víi thuÕ suÊt gi¶m dÇn. Nh÷ng mÆt hµng cÇn ®îc b¶o hé sÏ ®îc ph©n ®Þnh thµnh nh÷ng danh môc kh¸c nhau cã møc thuÕ t¬ng øng, thêi h¹n c¾t gi¶m thuÕ thÝch hîp víi tõng lo¹i theo híng nh÷ng mÆt hµng cÇn b¶o hé cao sÏ cã møc thuÕ cao, thêi gian b¶o hé dµi vµ ngîc l¹i. C¨n cø vµo viÖc ph©n lo¹i hµng ho¸ nãi trªn, ViÖt Nam sÏ cam kÕt møc thuÕ trÇn ®Ó ®Þnh giíi h¹n tõ ®ã gi¶m dÇn, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn vµ nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ. HÖ thèng thuÕ hiÖn t¹i sÏ ®îc ph©n thµnh ba lo¹i: Lo¹i thuÕ phæ th«ng, Lo¹i thuÕ §·i ngé Tèi huÖ quèc (MFN), Lo¹i thuÕ u ®·i riªng dµnh cho c¸c khu vùc kinh tÕ mµ ViÖt Nam tham gia lµ thµnh viªn, ¸p dông trªn c¬ së cã ®i cã l¹i vµ lµ c«ng cô ®Ó ®µm ph¸n víi c¸c níc nh»m më cöa thÞ trêng. VÒ cô thÓ cÇn ph¶i ®iÒu chØnh thuÕ nhËp khÈu, theo híng gi¶m bít møc thuÕ vµ gi¶m dÇn thuÕ suÊt. HiÖn nay, thuÕ suÊt cña ViÖt Nam cßn dµn tr¶i qu¸ réng. VÒ mÆt kinh tÕ, thuÕ suÊt dµn tr¶i lµ cã h¹i, thËm chÝ cã h¹i h¬n thuÕ suÊt cao mµ thèng nhÊt, v× chóng cã thÓ ®a c¸c nguån lùc vµo nh÷ng ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶. VÒ møc thuÕ chØ nªn ¸p dông 5-6 møc: 0%, 5%, 10%, 20% vµ 30%. ThuÕ suÊt cao nhÊt ®¸nh vµo hµng nhËp khÈu chØ nªn lµ 50%. Bé Tµi chÝnh ®· vµ ®ang ®iÒu chØnh thuÕ nhËp khÈu b»ng c¸ch mét mÆt gi¶m thuÕ suÊt ®èi víi mét sè mÆt hµng cã thuÕ suÊt cao vµ qu¸ cao (trªn 50%), mÆt kh¸c n©ng møc thuÕ suÊt c¸c mÆt hµng cã thuÕ suÊt díi 5%. Theo luËt thuÕ hiÖn hµnh th× c¸c hµng ho¸ nhËp khÈu vµo ViÖt Nam sau ®©y ®îc miÔn thuÕ: 1) Hµng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi nhËp vµo ViÖt Nam ®Ó t¹o tµi s¶n cè ®Þnh hoÆc më réng quy m« dù ¸n; 2) Hµng viÖn trî kh«ng hoµn l¹i, t¹m nhËp t¸i xuÊt, t¹m xuÊt t¸i nhËp ®Ó dù héi trî triÓn l·m, hµng tr¶ nî níc ngoµi cña chÝnh phñ, hµng nhËp khÈu chuyªn dïng cho an ninh, quèc phßng, nghiªn cøu khoa häc, gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, hµng xuÊt nhËp cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi, hµng gia c«ng xuÊt khÈu, hµng lµ quµ biÕu. ViÖc quy ®Þnh miÔn, gi¶m thuÕ lµ cÇn thiÕt nhng nh vËy lµ ¸p dông cho qu¸ nhiÒu ®èi tîng, c¬ chÕ ¸p dông cha thèng nhÊt vµ b×nh ®¼ng. Do vËy, nªn quy ®Þnh lµ: 1) Hµng gia c«ng xuÊt khÈu, hµng t¹m nhËp t¸i xuÊt vµ nguyªn vËt liÖu ®Ó lµm hµng xuÊt khÈu ph¶i nép thuÕ nhËp khÈu nh b×nh thêng, khi xuÊt khÈu sÏ ®îc hoµn thuÕ; 2) ViÖc miÔn thuÕ cho hµng gia c«ng cÇn ¸p dông cho mäi ®èi tîng hµng gia c«ng; 3) Hµng ho¸ nhËp khÈu theo c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi cho hëng u ®·i theo chÕ ®é MFN. C¸c d¹ng miÔn, gi¶m theo LuËt §Çu t níc ngoµi tr¸i víi nguyªn t¾c ph¶i ®îc lo¹i bá v× nã kh«ng phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ. 3.2.4. Hoµn thiÖn nh÷ng quy ®Þnh vÒ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan Theo quy ®Þnh cña WTO, c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan lµ kh«ng phï hîp, cÇn ph¶i b·i bá. Tuy nhiªn trong giai ®o¹n ng¾n h¹n vµ trung h¹n, s¶n xuÊt trong níc ®îc b¶o hé víi sù kÕt hîp gi÷a thuÕ quan vµ hµng rµo phi thuÕ quan, trong mét sè trêng hîp hµng rµo phi thuÕ lµ c«ng cô chÝnh. Sau ®ã thuÕ quan sÏ lµ c«ng cô b¶o hé chñ yÕu, c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ®Þnh lîng sÏ bÞ b·i bá. ViÖt Nam cÇn nghiªn cøu ®Þnh ra mét sè lé tr×nh gi¶m dÇn hµng rµo phi thuÕ quan t¹o thuËn lîi theo ®óng nguyªn t¾c vµ tËp qu¸n quèc tÕ, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho nÒn kinh tÕ phôc vô c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. C¸c nguyªn t¾c cña ViÖt Nam víi c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan lµ: (1) Gi¶m dÇn c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan vµ ®¶m b¶o c¸c quy chÕ th¬ng m¹i phi thuÕ lu«n lu«n ®îc c«ng bè râ rµng; (2) Xem xÐt lîi Ých cña c¸c ®èi t¸c ®ång thêi cña tõng ngµnh s¶n xuÊt vµ tõng s¶n phÈm cô thÓ mµ viÖc u tiªn gi¶m c¸c hµng rµo phi thuÕ sÏ gãp phÇn thóc ®Èy th¬ng m¹i vµ t¨ng trëng kinh tÕ trong khu vùc vµ b¹n hµng; (3) §¶m b¶o kh«ng ¸p dông c¸c biÖn ph¸p v« lý g©y ph¬ng h¹i cho tiÕn tr×nh gi¶m hµng rµo phi thuÕ. Tríc m¾t cÇn tËp trung gi¶i quyÕt c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan sau: 3.2.4.1. VÒ cÊm xuÊt khÈu, cÊm nhËp khÈu HÇu hÕt c¸c mÆt hµng cÊm xuÊt khÈu nh vò khÝ, ®¹n dîc, vËt liÖu næ, trang thiÕt bÞ kü thuËt qu©n sù, c¸c lo¹i ma tuý, ho¸ chÊt ®éc, ®å cæ, c¸c lo¹i v¨n ho¸ phÈm ®åi trôy, ph¶n ®éng, ph¸o c¸c lo¹i, ®å ch¬i trÎ em cã ¶nh hëng xÊu ®Õn gi¸o dôc nh©n c¸ch, ®Õn trËt tù an toµn x· héi, « t« cã tay l¸i nghÞch theo QuyÕt ®Þnh sè 46/2001/Q§-TTg ngµy 04/04/2001 vÒ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ thêi kú 2001-2005 ®Òu cã thÓ biÖn minh ®îc theo c¸c trêng hîp ngo¹i lÖ cña WTO v× ®Òu ph¶n ¸nh môc tiªu ®¶m b¶o an ninh vµ gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc. Do vËy, c¸c quy ®Þnh trªn ®· phï hîp víi quy ®Þnh cña WTO vµ cha cÇn söa ®æi trong thêi kú 2001-2005. Mét sè quy ®Þnh cÊm nhËp khÈu cña ViÖt Nam cßn vi ph¹m nguyªn t¾c §·i ngé Quèc gia (NT) v× vÉn cho phÐp s¶n xuÊt vµ lu hµnh trong níc. C¸c quy ®Þnh ®ã cÇn ®îc söa ®æi theo híng: §èi víi mÆt hµng thuèc l¸ ®iÕu, ViÖt Nam nªn sö dông h¹n ng¹ch thuÕ quan (Tariff quotas) lµ møc h¹n ng¹ch mµ khèi lîng nhËp vµo vît qua møc ®ã sÏ ph¶i chÞu thuÕ cao h¬n. §èi víi c¸c mÆt hµng tiªu dïng ®· qua sö dông, phô tïng c¸c lo¹i «t«, xe m¸y ®· qua sö dông, ViÖt Nam nªn sö dông biÖn ph¸p cÊp phÐp kh«ng tù ®éng, ®ång thêi ®Æt ra nh÷ng tiªu chuÈn kü thuËt, m«i trêng vµ thñ tôc th«ng quan phøc t¹p ®Ó h¹n chÕ nhËp khÈu tíi møc gÇn nh b»ng kh«ng. 3.2.4.2. VÒ h¹n ng¹ch H¹n ng¹ch vµ giÊy phÐp nhËp khÈu ®Òu lµ biÖn ph¸p cña chÝnh phñ lµm lîng hµng ho¸ nhËp khÈu gi¶m so víi khi kh«ng ¸p dông biÖn ph¸p nµy. ë giai ®o¹n ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ViÖt Nam nªn ¸p dông biÖn ph¸p h¹n chÕ sè lîng nh sau: Khi ¸p dông h¹n chÕ sè lîng nhËp khÈu víi mét sè lîng hµng ho¸ liªn quan ®Õn nÒn c«ng nghiÖp ho¸ trÎ trong thêi gian vµ ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, ViÖt Nam nªn c«ng bè râ rµng c¸c mÆt hµng ®ã cïng víi lÞch tr×nh dì bá trªn c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng. C¸c hµng ho¸ ®ã cã thÓ lµ: x¨ng dÇu, ph©n bãn, xi-m¨ng, giÊy, ®êng, kÝnh x©y dùng. Nªn kÕt hîp chÕ ®é h¹n ng¹ch víi ®Êu thÇu vµ cã thÓ quy ®Þnh h¹n ng¹ch nhËp khÈu kÕt hîp víi thuÕ, tøc h¹n ng¹ch thuÕ quan. ViÖt Nam còng cÇn ph¶i tÝch cùc ®µm ph¸n ®Ó h¹n chÕ viÖc ¸p dông h¹n ng¹ch ®èi víi hµng dÖt may sang c¸c thÞ trêng ®ang h¹n chÕ nhËp khÈu mÆt hµng nay tõ ViÖt Nam. 3.2.4.3. VÒ cÊp phÐp nhËp khÈu C¸c quy ®Þnh vÒ chÕ ®é cÊp phÐp nhËp khÈu cÇn ®îc rµ so¸t vµ söa ®æi l¹i lµ: (1) Phô lôc cña NghÞ ®Þnh sè 57/1998/N§-CP ngµy 31/7/1998 quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh LuËt Th¬ng m¹i; (2) Phô lôc NghÞ ®Þnh 44/2001/N§-CP ngµy 2/8/2001 vÒ viÖc söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh sè 57/1998/N§-CP ngµy 31/7/1998 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh LuËt Th¬ng m¹i vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu, nhËp khÈu, gia c«ng vµ ®¹i lý mua b¸n hµng ho¸ víi níc ngoµi; (3) NghÞ ®Þnh 24/2000/N§-CP ngµy 31/7/2000 quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh LuËt §Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam; (4) QuyÕt ®Þnh sè 46/2001/Q§-TTg ngµy 4/4/2001 vÒ qu¶n lý xuÊt khÈu, nhËp khÈu hµng ho¸ thêi kú 2001-2005. C¸c quy ®Þnh nµy nªn söa ®æi theo híng Nhµ níc chØ nªn qu¶n lý nhËp khÈu th«ng qua viÖc cÊp giÊy phÐp nhËp khÈu ®èi víi hµng ho¸ ¸p dông chÕ ®é h¹n ng¹ch nhËp khÈu vµ c¸c mÆt hµng nhËp khÈu quan träng, liªn quan ®Õn quèc kÕ d©n sinh, ®Õn søc khoÎ vµ m«i trêng, cßn l¹i th«ng qua quy chÕ ®¨ng ký kinh doanh vµ ®¨ng ký h¶i quan ®Ó qu¶n lý. Cô thÓ lµ: (i) C¸c hµng ho¸ nhËp khÈu quan träng liªn quan ®Õn quèc kÕ d©n sinh nh thiÕt bÞ, m¸y mãc cho c¸c nhµ m¸y, hµng ho¸ tiªu dïng nh¹y c¶m víi nÒn c«ng nghiÖp non trÎ vµ chÝnh s¸ch tiÕt kiÖm nh «t« díi 12 chç, xe hai b¸nh g¾n m¸y, rîu m¹nh, hµng liªn quan ®Õn ®éng thùc vËt, søc khoÎ con ngêi, an ninh quèc phßng... nªn ¸p dông chÕ ®é giÊy phÐp kh«ng tù ®éng. ChÕ ®é giÊy phÐp nµy ®ßi hái th¬ng nh©n nhËp khÈu ph¶i xin phÐp Bé Th¬ng m¹i vµ Bé ngµnh; (ii) C¸c mÆt hµng kh«ng bÞ cÊm hoÆc h¹n chÕ hiÖn nay th× ®îc qu¶n lý b»ng giÊy phÐp tù ®éng ®Ó phôc vô cho môc tiªu thèng kª, gi¸m s¸t; nghÜa lµ th¬ng nh©n ®îc phÐp nhËp khÈu hµng ho¸ theo ngµnh nghÒ trong giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh sau khi ®· ®¨ng ký ngµnh nghÒ kinh doanh t¹i Côc h¶i quan tØnh, thµnh phè. §Ò nghÞ gi¶m thiÓu Danh môc hµng ho¸ qu¶n lý chuyªn ngµnh. Lo¹i cÇn qu¶n lý chit tiªu th× chuyÓn h¼n sang Danh môc h¹n ng¹ch. Lo¹i cÇn qu¶n lý tiªu chuÈn kü thuËt th× c«ng bè c«ng khai tiªu chuÈn kü thuËt ®Ó h¶i quan c¨n cø vµo ®ã thi hµnh, kh«ng cÇn ph¶i xin giÊy phÐp. Lo¹i nµo cã thÓ quy ®Þnh ®îc ®éc quyÒn nhËp khÈu th× chØ ®Þnh doanh nghiÖp ®éc quyÒn vµ kh«ng cÊp giÊy phÐp. GiÊy phÐp chuyªn ngµnh chØ nªn duy tr× ®èi víi nh÷ng mÆt hµng kh«ng thÓ c«ng bè tiªu chuÈn kü thuËt râ rµng hoÆc cÇn qu¶n lý môc ®Ých sö dông. Ngoµi ra, cÇn söa ®æi c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt kÓ trªn theo híng ph©n ®Þnh râ qu¶n lý th¬ng m¹i vÒ mét ®Çu mèi vµ c¸c chuyªn ngµnh qu¶n lý c«ng bè râ yªu cÇu kü thuËt ¸p dông c¶ víi hµng néi vµ hµng nhËp khÈu còng nh x©y dùng ph¬ng ¸n thuÕ nhËp khÈu thay thÕ c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ sè lîng nµy. Thñ tôc cÊp giÊy phÐp còng ph¶i ®îc c«ng bè râ rµng, c«ng khai ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c c¬ quan liªn quan cã thÓ xóc tiÕn thùc hiÖn ®îc nhanh chãng, gi¶m ®îc c¸c chi phÝ kh«ng hîp lý. 3.2.4.4. VÒ c¸c biÖn ph¸p kiÓm dÞch ®éng thùc vËt §©y lµ nh÷ng biÖn ph¸p b¶o hé ®îc WTO chÊp nhËn song ph¶i phï hîp víi nguyªn t¾c kh«ng ph©n biÖt ®èi xö. VÊn ®Ò khã kh¨n cña ViÖt Nam lµ cßn cã Ýt c¸c phßng thÝ nghiÖm ®îc c«ng nhËn nªn hµng ho¸ cña ViÖt Nam dÔ gÆp ph¶i hµng rµo kü thuËt cña níc nhËp khÈu. ViÖt Nam cÇn ph¶i ®µo t¹o ®é ngò c¸n bé cã chuyªn m«n kü thuËt cao, trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i... ®Ó cã thªm nhiÒu c¬ quan chøng nhËn ®îc c«ng nhËn. VÒ khÝa c¹nh ph¸p lý, nh×n chung c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cña chóng ta ®iÒu chØnh vÊn ®Ò nµy cßn thiÕu vµ t¶n m¹n. H¬n n÷a, chóng ta cha cã c¸c quy ®Þnh kh¸c vÒ tÝnh t¬ng ®¬ng; ®¸nh gi¸ rñi ro vµ x¸c ®Þnh møc ®é b¶o vÖ ®éng thùc vËt; thÝch øng víi c¸c ®iÒu kiÖn khu vùc nh trong c¸c §iÒu 4,5,6 HiÖp ®Þnh SPS. Do ®ã, chóng ta cÇn ban hµnh NghÞ ®Þnh cña chÝnh phñ ®Ó quy ®Þnh tæng thÓ c¸c néi dung liªn quan ®Õn c¸c biÖn ph¸p kiÓm dÞch ®éng thùc vËt ®Ó b¶o vÖ søc khoÎ con ngêi, ®éng thùc vËt vµ m«i trêng. VÒ quy ®Þnh kiÓm tra, thanh tra vµ thñ tôc chÊp thuËn trong §iÒu 10 HiÖp ®Þnh SPS cña WTO, chóng ta còng ®· cã quy ®Þnh trong Ph¸p lÖnh VÖ sinh an toµn thùc phÈm, Ph¸p lÖnh ChÊt lîng hµng ho¸, Ph¸p lÖnh Thó y vµ mét sè v¨n b¶n kh¸c. VÒ c¬ b¶n c¸c v¨n b¶n trªn thèng nhÊt víi quy ®Þnh cña WTO nhng cha ®ñ cô thÓ nh yªu cÇu cña WTO. Do ®ã, cÇn ban hµnh NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh Ph¸p lÖnh ChÊt lîng hµng ho¸, NghÞ ®Þnh thi hµnh Ph¸p lÖnh VÖ sinh an toµn thùc phÈm vµ ban hµnh míi Ph¸p lÖnh Tiªu chuÈn hãa. 3.2.4.5. VÒ hµng rµo kü thuËt trong th¬ng m¹i VÒ phÝa hµng rµo kü thuËt cña ViÖt Nam ®èi víi hµng nhËp khÈu, cÇn chøng minh sù cÇn thiÕt cña c¸c tiªu chuÈn kü thuËt ®ã. HÖ thèng kiÓm dÞch ®éng, thùc vËt ph¶i ®îc phæ biÕn th«ng tin vµ ®¶m b¶o ¸p dông mét c¸ch mÝnh b¹ch vµ nhanh chãng. ViÖt Nam cßn ph¶i cung cÊp th«ng tin vÒ hµi hoµ c¸c tiªu chuÈn cña m×nh víi c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ t¬ng øng. ë khÝa c¹nh ph¸p lý, Nh×n chung, c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh cña Nhµ níc ta vÒ tiªu chuÈn hµng ho¸ trong níc vµ nhËp khÈu lµ ®¶m b¶o chÕ ®é ®èi xö quèc gia theo quy ®Þnh cña WTO. Tuy nhiªn, cÇn ph¶i sím kh¾c phôc mét sè quy ®Þnh cha phï hîp sau ®©y: (i) Thñ tôc ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu cã yªu cÇu vÒ kü thuËt hiÖn nay lµ cßn h¬i chÆt; cÇn ph¶i söa ®æi cho thuËn lîi h¬n theo híng ¸p dông c¬ chÕ tiÒn ®¨ng - hËu kiÓm; (ii) Sè mÆt hµng nhËp khÈu hiÖn nay chÞu sù kiÓm tra Nhµ níc vÒ chÊt lîng nhiÒu h¬n rÊt nhiÒu so víi hµng néi ®Þa tríc khi ®a vµo lu th«ng (cã thÓ xem Danh môc hµng hãa xuÊt nhËp khÈu ph¶i kiÓm tra Nhµ níc vÒ chÊt lîng n¨m 2000 theo QuyÕt ®Þnh sè 117/2000/Q§-BKHCNMT ngµy 26/01/2000). Néi dung cña Ph¸p lÖnh ChÊt lîng hµng ho¸ míi ban hµnh ®· ®¶m b¶o sù ®èi xö b×nh ®¼ng gi÷a hµng nhËp khÈu vµ hµng néi ®Þa. ChÝnh phñ cÇn sím ban hµnh NghÞ ®Þnh híng dÉn Ph¸p lÖnh nµy, Bé Khoa häc C«ng nghÖ cÇn sím ban hµnh c¸c Th«ng t kÌm theo víi néi dung lµm sao ®Ó ®¶m b¶o chÕ ®é ®èi xö quèc gia ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu. Cô thÓ lµ c¸c chÕ ®é kiÓm tra (thñ tôc, tiªu chÝ v.v…) ®Òu ®îc ¸p dông chung cho mäi hµng ho¸, kh«ng ph©n biÖt hµng nhËp khÈu hay hµng néi ®Þa. Chóng ta còng cÇn ban hµnh míi Ph¸p lÖnh Tiªu chuÈn ho¸ vµ NghÞ ®Þnh híng dÉn thi hµnh Ph¸p lÖnh nµy quy ®Þnh nguyªn t¾c vµ c¬ chÕ ®èi xö quèc gia trong viÖc ban hµnh, ¸p dông quy ®Þnh kü thuËt ®èi víi hµng nhËp khÈu ®Ó b¶o ®¶m r»ng viÖc so¹n th¶o, ban hµnh, duy tr× c¸c quy ®Þnh kü thuËt mét mÆt kh«ng t¹o ra nh÷ng trë ng¹i kh«ng cÇn thiÕt ®èi víi th¬ng m¹i quèc tÕ nhng mÆt kh¸c vÉn tËn dông ®îc nh÷ng trêng hîp ngo¹i lÖ mµ HiÖp ®Þnh vÒ Hµng rµo kü thuËt trong th¬ng m¹i (TBT) cña WTO cho phÐp ®Ó b¶o vÖ an ninh quèc gia, m«i trêng, søc khoÎ céng ®ång… 3.2.5. Hoµn thiÖn nh÷ng quy ®Þnh vÒ c¸c lÜnh vùc cô thÓ kh¸c 3.2.5.1. VÒ ®Þnh gi¸ h¶i quan VÒ mÆt h×nh thøc vµ thñ tôc th× ViÖt Nam míi chØ ¸p dông NghÞ ®Þnh 60/2002/N§-CP ngµy 6/6/2002 vÒ viÖc x¸c ®Þnh trÞ gi¸ tÝnh thuÕ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu theo nguyªn t¾c cña HiÖp ®Þnh trÞ gi¸ h¶i quan (CVA) cña WTO ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu theo hîp ®ång th¬ng m¹i thùc hiÖn ch¬ng tr×nh CEPT tõ 1/7/2002 mÆc dï cã quy ®Þnh cña §iÒu 1.2 NghÞ ®Þnh 60/2002/N§-CP. Do ®ã, ®Ò xuÊt söa ®æi NghÞ ®Þnh 60/2002/N§-CP bíc 1 ®Ó huû bá quy ®Þnh h¹n chÕ viÖc thùc hiÖn NghÞ ®Þnh chØ ®èi víi hµng ho¸ thuéc Ch¬ng tr×nh CEPT vµ cho phÐp ¸p dông NghÞ ®Þnh nµy ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu cã xuÊt xø tõ c¸c níc cã cam kÕt thùc hiÖn. §ång thêi, trong lÇn söa ®æi bíc 1 nµy, b·i bá viÖc chØ ¸p dông NghÞ ®Þnh 60/2002/N§-CP ®èi víi ®iÒu kiÖn lµ hµng nhËp khÈu theo hîp ®ång th¬ng m¹i v× HiÖp ®Þnh CVA cña WTO kh«ng cã quy ®Þnh nµy vµ b¶n th©n c¸c quy ®Þnh hîp ®ång cña ViÖt Nam còng g©y phøc t¹p vµ khã kh¨n cho viÖc ¸p dông NghÞ ®Þnh. H¬n n÷a, lÇn söa ®æi bíc 1 còng cÇn tÝnh ®Õn viÖc söa ®æi §iÒu 17 NghÞ ®Þnh 60/2002/N§-CP cho phï hîp víi kÕt qu¶ ®µm ph¸n gia nhËp WTO (HiÖp ®Þnh CVA kh«ng cho phÐp b¶o lu nÕu kh«ng cã sù ®ång ý cña WTO). TiÕn hµnh söa ®æi bíc 2: ¸p dông c¸c quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh 60/2002/N§-CP chung cho hµng ho¸ nhËp khÈu khi gia nhËp WTO v× vµo thêi ®iÓm ®ã th× ViÖt Nam sÏ ph¶i ¸p dông viÖc tÝnh thuÕ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu theo nguyªn t¾c cña HiÖp ®Þnh TrÞ gi¸ h¶i quan (CVA) ®èi víi hÇu hÕt c¸c níc cã quan hÖ th¬ng m¹i víi chóng ta. ViÖc duy tr× mét c¬ chÕ trÞ gi¸ h¶i quan thèng nhÊt còng b¶o ®¶m hiÖu qu¶ cho viÖc qu¶n lý vµ thùc thi. VÒ néi dung NghÞ ®Þnh 60/2002/N§-CP, §iÒu 7.4 cÇn ®îc söa ®æi cho phï hîp víi §iÒu 5.2 HiÖp ®Þnh CVA cña WTO ë 2 ®iÓm: (i) cÇn söa ®æi ®Ó quy ®Þnh viÖc ¸p dông trÞ gi¸ ®èi víi hµng nhËp khÈu sau khi ®· qua gia c«ng hay chÕ biÕn chØ nÕu ®¸p øng 2 ®iÒu kiÖn lµ khi kh«ng cã hµng ho¸ nhËp khÈu ®ang ®îc tÝnh trÞ gi¸ hay hµng nhËp khÈu gièng hÖt hoÆc t¬ng tù ®îc b¸n t¹i ViÖt Nam, vµ khi ngêi nhËp khÈu yªu cÇu; (ii) söa ®æi ®Ó cã thÓ ¸p dông chó thÝch cho §iÒu 5.2 HiÖp ®Þnh CVA, cÇn xem xÐt theo tõng trêng hîp cô thÓ thay v× ®a thµnh nguyªn t¾c chung kh«ng ¸p dông ®èi víi hµng ho¸ gia c«ng, chÕ biÕn mµ bÞ mÊt ®i thuéc tÝnh. Söa ®æi §iÒu 23, 25 LuËt H¶i quan vµ §iÒu 12 NghÞ ®Þnh 60/2002/N§-CP cho phï hîp víi §iÒu 13 HiÖp ®Þnh CVA ®Ó kh¼ng ®Þnh quyÒn cña ngêi khai h¶i quan khi cã b¶o l·nh hay ®Æt cäc ®ñ ®Ó nép tiÒn thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c ®îc lÊy hµng ho¸ ra khái h¶i quan (th«ng quan) nÕu cã sù tr× ho·n trong viÖc ra quyÕt ®Þnh cuèi cïng vÒ trÞ gi¸ h¶i quan. Trong thùc tiÔn th¬ng m¹i quèc tÕ, c¸c níc thêng ¸p dông viÖc tÝnh thuÕ theo gi¸, theo sè lîng hoÆc kÕt hîp c¶ hai. BiÓu thuÕ nhËp khÈu cña ta chØ ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ theo gi¸. ViÖt Nam còng nªn ¸p dông thªm c¸ch tÝnh thuÕ theo lîng nhËp khÈu hoÆc hçn hîp c¶ hai ®èi víi mÆt hµng nhËp khÈu thÝch hîp nh»m æn ®Þnh thu cho ng©n s¸ch mµ vÉn tho¶ m·n quy ®Þnh cña WTO. Tríc m¾t, ViÖt Nam cÇn gi¶m bít sè mÆt hµng chÞu gi¸ tÝnh thuÕ tèi thiÓu vµ tiÕn tíi lo¹i bá h¼n viÖc qu¶n lý nµy, t¨ng cêng tÝnh minh b¹ch cña thñ tôc h¶i quan b»ng c¸ch th«ng b¸o c¸c quy ®Þnh cã liªn quan tíi h¶i quan mét c¸ch râ rµng, c«ng khai. NÕu cã thÓ, ®Ó chÕ ®é thuÕ quan râ rµng vµ thÝch øng víi th¬ng m¹i quèc tÕ, ViÖt Nam nªn tham gia C«ng íc HS. 3.2.5.2. VÒ gi¸m ®Þnh tríc khi göi hµng Nh×n chung, ho¹t ®éng gi¸m ®Þnh hµng ho¸ ®îc quy ®Þnh trong LuËt H¶i quan n¨m 2001, Ch¬ng III vÒ kiÓm tra h¶i quan, §iÒu 25 Kho¶n 4, §iÒu 27 Kho¶n 4 vµ NghÞ ®Þnh sè 101/2001/N§-CP ngµy 31/12/2001 quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt H¶i quan vÒ thñ tôc h¶i quan, chÕ ®é kiÓm tra, gi¸m s¸t h¶i quan ®· phï hîp vµ t¬ng ®ång víi c¸c quy ®Þnh t¬ng øng cña WTO. Tuy nhiªn, cßn cã mét sè quy ®Þnh cßn cha ®Çy ®ñ vµ cô thÓ, nh vÒ thñ tôc rµ so¸t ®éc lËp quy ®Þnh trong LuËt H¶i quan cha ®¸p øng ®Çy ®ñ yªu cÇu nh quy ®Þnh trong §iÒu 4 HiÖp ®Þnh PSI. Do ®ã, ViÖt Nam cÇn ban hµnh v¨n b¶n ®Ó cô thÓ ho¸ c¸c quy ®Þnh cha ®¸p øng kÓ trªn. ViÖt Nam nªn ®îc t vÊn ®Ó dù th¶o c¸c quy ®Þnh vÒ gi¸m ®Þnh tríc khi göi hµng phï hîp víi c¸c yªu cÇu cña WTO vµ cÇn ban hµnh mét chÕ ®é ph¸p lý vÒ quy t¾c xuÊt xø ®a biªn chø kh«ng ph¶i chØ trong khu«n khæ AFTA nh hiÖn nay. 3.2.5.3. VÒ quy t¾c xuÊt xø C¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam hiÖn hµnh liªn quan ®Õn viÖc kiÓm tra xuÊt xø cña hµng ho¸ nhËp khÈu míi chØ dõng ë Th«ng t liªn tÞch sè 09/2000/TTLT-BTM-TCHQ ngµy 17/4/2000 cña Bé Th¬ng m¹i vµ Tæng côc H¶i quan híng dÉn vÒ viÖc x¸c ®Þnh vµ kiÓm tra xuÊt xø hµng ho¸; QuyÕt ®Þnh sè 416/TM-§B ngµy 13/5/1996 vµ QuyÕt ®Þnh sè 492/2000/Q§-BTM ngµy 20/3/2000 cña Bé trëng Bé Th¬ng m¹i söa ®æi QuyÕt ®Þnh sè 416/TM-§B vÒ Quy chÕ cÊp giÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng ho¸ ASEAN cña ViÖt Nam - MÉu D ®Ó hëng c¸c u ®·i theo HiÖp ®Þnh vÒ Ch¬ng tr×nh ¦u ®·i thuÕ quan cã hiÖu lùc chung (CEPT). Nh vËy, lÜnh vùc kiÓm tra xuÊt xø cña hµng ho¸ nhËp khÈu ë níc ta cha ®îc ®iÒu chØnh ®Çy ®ñ bëi c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt hoÆc míi ë v¨n b¶n ph¸p quy cÊp thÊp. Do cßn thiÕu c¸c quy ®Þnh vÒ quy t¾c xuÊt xø nh cña WTO, ViÖt Nam cÇn x©y dùng NghÞ ®Þnh quy ®Þnh vÒ viÖc x¸c ®Þnh xuÊt xø cña hµng ho¸ nhËp khÈu trªn c¬ së kh«ng ph©n biÖt ®èi xö trªn tinh thÇn vµ néi dung phï hîp víi HiÖp ®Þnh ROA cña WTO. 3.2.5.4. VÒ c¸c biÖn ph¸p ®Çu t liªn quan ®Õn th¬ng m¹i TRIMs kh«ng phï hîp víi WTO ®· ®îc ViÖt Nam xo¸ bá, lµ yªu cÇu tù ®¶m b¶o c©n ®èi ngo¹i tÖ, u tiªn chuyÓn nhîng vèn cho bªn ViÖt Nam, miÔn gi¶m thuÕ khi chuyÓn nhîng vèn cho bªn ViÖt Nam. Tuy nhiªn, LuËt §Çu t níc ngoµi hiÖn hµnh vÉn cßn quy ®Þnh u tiªn sö dông ®Çu vµo cña ViÖt Nam. HiÖn t¹i WTO muèn ViÖt Nam ph¶i th«ng b¸o râ rµng c«ng khai TRIMs cha phï hîp vµ ®a ra cam kÕt lo¹i bá dÇn. C¨n cø vµo nh÷ng ph©n tÝch ë Ch¬ng II vÒ biÖn ph¸p vi ph¹m nguyªn t¾c ®èi xö quèc gia thø nhÊt lµ yªu cÇu doanh nghiÖp ph¶i mua hoÆc sö dông hµng ho¸ cã xuÊt xø trong níc hoÆc tõ nguån cung cÊp trong níc (TRIM bÞ cÊm), ë phÇn nµy, kho¸ luËn kiÕn nghÞ: (1) Söa ®æi Th«ng t liªn tÞch sè 176/1998/TTLT-BTC-BCN-TCHQ ngµy 25/12/1998 cña Bé Tµi chÝnh, Bé C«ng nghiÖp, Tæng côc h¶i quan vµ c¸c v¨n b¶n cã liªn quan theo híng xo¸ bá quy ®Þnh vÒ u ®·i thuÕ nhËp khÈu theo tû lÖ néi ®Þa ho¸ ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch miÔn gi¶m chung theo biÓu thuÕ hiÖn hµnh. (2) Kh«ng ¸p dông ®iÒu kiÖn b¾t buéc thùc hiÖn ch¬ng tr×nh néi ®Þa ho¸ trong thùc tiÔn thÈm ®Þnh, cÊp giÊy phÐp ®Çu t. H¬n n÷a, cÇn ®iÒu chØnh Danh môc lÜnh vùc ®Çu t cã ®iÒu kiÖn ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh 24/2000/N§-CP theo híng xo¸ bá yªu cÇu ph¸t triÓn nguån nguyªn liÖu trong níc ®èi víi dù ¸n chÕ biÕn ®êng mÝa, dÇu thùc vËt, s÷a, gç. VÒ bèn biÖn ph¸p ®Çu t liªn quan ®Õn th¬ng m¹i (TRIMs) bÞ cÊm cßn l¹i, c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt cña ViÖt Nam ®· ®¸p øng viÖc xo¸ bá theo cam kÕt víi WTO. 3.2.5.5. VÒ trî cÊp vµ c¸c biÖn ph¸p ®èi kh¸ng C¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh cña ViÖt Nam vÒ trî cÊp vµ c¸c biÖn ph¸p ®èi kh¸ng ®· ®îc so s¸nh, ®èi chiÕu víi c¸c quy ®Þnh cña WTO trong Ch¬ng II. C¨n cø vµo nh÷ng ph©n tÝch, ®èi chiÕu ®ã, kho¸ luËn xin ®a ra c¸c kiÕn nghÞ chung cho tõng yªu cÇu cña WTO nh sau: Trong Th«ng b¸o vÒ trî cÊp cña ViÖt Nam tr×nh lªn Ban c«ng t¸c cña WTO trong Phiªn häp thø 7 s¾p tíi (dù ®Þnh vµo th¸ng 12/2003), ®Ò nghÞ minh b¹ch ho¸ toµn bé c¸c trî cÊp mµ ViÖt Nam ®ang ¸p dông: c¸c trî cÊp bÞ cÊm, c¸c trî cÊp cã thÓ ®èi kh¸ng còng nh c¸c trî cÊp kh«ng thÓ ®èi kh¸ng. Tuy nhiªn, chóng ta cÇn tham kh¶o ý kiÕn cña c¸c thµnh viªn WTO trong viÖc x¸c ®Þnh c¸c biÖn ph¸p trî cÊp bÞ cÊm, trî cÊp cã thÓ ®èi kh¸ng vµ kh«ng thÓ ®èi kh¸ng ®Ó tõ ®ã x©y dùng Ch¬ng tr×nh hµnh ®éng vµ ®Ò xuÊt ph¬ng ¸n söa ®æi c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cã liªn quan ®Õn trî cÊp bÞ cÊm trong: LuËt Doanh nghiÖp Nhµ níc, LuËt Doanh nghiÖp, LuËt KhuyÕn khÝch ®Çu t trong níc, LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam, LuËt Hîp t¸c x· vµ c¸c v¨n b¶n díi luËt kh¸c §· nªu trong Ch¬ng II . VÒ trî cÊp cã thÓ ®èi kh¸ng, chóng ta cÇn ban hµnh Ph¸p lÖnh ThuÕ chèng trî cÊp trong ®ã quy ®Þnh vÒ tæn h¹i nghiªm träng do t¸c ®éng nghÞch g©y ra §iÒu 5 HiÖp ®Þnh SCM cña WTO vµ møc tæn h¹i nghiªm träng §iÒu 6 HiÖp ®Þnh SCM cña WTO . §Ó tõ ®ã cã c¨n cø ®Ó ¸p dông thuÕ chèng trî cÊp ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu vµo ViÖt Nam. §©y lµ quyÒn lîi cña ViÖt Nam khi gia nhËp WTO. VÒ trî cÊp kh«ng thÓ ®èi kh¸ng, chóng ta cÇn sö dông quy ®Þnh nµy cña WTO ®Ó tiÕn hµnh trî cÊp xuÊt khÈu cho hµng ho¸ ViÖt Nam trong ph¹m vi mµ trî cÊp ®îc coi lµ kh«ng thÓ ®èi kh¸ng. Ch¼ng h¹n, cÇn duy tr× trî cÊp trong Ch¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, trî cÊp ¸p dông t¹i c¸c vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi ®Æc biÖt khã kh¨n. 3.2.5.6. VÒ quy ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸ Nh×n chung, Dù th¶o Ph¸p lÖnh vÒ thuÕ Chèng b¸n ph¸ gi¸ cña ViÖt Nam ®· ®a ra nh÷ng quy ®Þnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ trªn c¬ së tinh thÇn vµ néi dung cña HiÖp ®Þnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO. Tuy nhiªn, mét sè quy ®Þnh cña chóng ta cßn s¬ sµi, cha chi tiÕt. Do ®ã, chóng ta cÇn sím th«ng qua vµ ban hµnh Ph¸p lÖnh vÒ thuÕ Chèng b¸n ph¸ gi¸ cïng víi NghÞ ®Þnh híng dÉn thi hµnh Ph¸p lÖnh nµy trong ®ã quy ®Þnh cô thÓ h¬n n÷a c¸c ®iÒu kho¶n trong Ph¸p lÖnh. 3.2.5.7. VÒ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ trong th¬ng m¹i Quy ®Þnh hiÖn hµnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam vÒ tù vÖ trong th¬ng m¹i ®îc ®iÒu chØnh bëi Ph¸p lÖnh vÒ tù vÖ trong nhËp khÈu hµng ho¸ níc ngoµi vµo ViÖt Nam n¨m 2002. Ph¸p lÖnh nµy ®îc x©y dùng vµ ban hµnh dùa trªn c¬ së néi dung c¸c ®iÒu trong HiÖp ®Þnh vÒ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ cña WTO (HiÖp ®Þnh AS), do ®ã Ph¸p lÖnh tù vÖ cña chóng ta ®· hoµn toµn t¬ng ®ång víi quy ®Þnh cña WTO. Tuy nhiªn, mét sè ®iÒu vµ ®iÒu kho¶n nh §iÒu 3 ®iÓm 2 Ph¸p lÖnh quy ®Þnh biÖn ph¸p h¹n ng¹ch, §iÒu 20 vÒ biÖn ph¸p tù vÖ t¹m thêi cha thËt cô thÓ, §iÒu 22 kho¶n 2 cha quy ®Þnh trêng hîp ®îc gia h¹n ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ. Do ®ã, c¸c néi dung nµy cÇn ®îc quy ®Þnh râ h¬n trong v¨n b¶n híng dÉn thi hµnh Ph¸p lÖnh tù vÖ n¨m 2002. 3.2.6. Hoµn thiÖn nh÷ng quy ®Þnh vÒ mét sè lÜnh vùc riªng biÖt 3.2.6.1. LÜnh vùc dÖt may Trong trêng hîp ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn cña WTO vµ HiÖp ®Þnh dÖt may ®èi víi ViÖt Nam kÐo dµi h¬n thêi h¹n n¨m 2005 th× cÇn nghiªn cøu viÖc ban hµnh c¸c v¨n b¶n qu¶n lý viÖc nhËp khÈu hµng dÖt may vµo ViÖt Nam. VÒ c¬ së hîp nhÊt th¬ng m¹i hµng dÖt may vµo c¸c quy t¾c cña GATT, thùc tÕ cho thÊy r»ng ë c¸c níc ph¸t triÓn nh Hoa Kú, Liªn minh Ch©u ¢u (EU), Canada ®· cã thÓ ®¸p øng ®îc møc tû lÖ phÇn tr¨m ®ßi hái cña sù hîp nhÊt (16% ë giai ®o¹n ®Çu vµ 17% ë giai ®o¹n 2) b»ng c¸ch hîp nhÊt nh÷ng s¶n phÈm bao gåm trong mét tû träng rÊt nhá h¹n chÕ b»ng h¹n ng¹ch. Do vËy, ¶nh hëng lín ®Çu tiªn cña Ch¬ng tr×nh hîp nhÊt sÏ chØ thÊy râ ë giai ®o¹n 3 (1/1/2002) cßn toµn bé nh÷ng h¹n chÕ cßn l¹i chØ ph¶i xo¸ bá vµo 1/1/2005 khi HiÖp ®Þnh dÖt may hÕt hiÖu lùc. §Ó chuÈn bÞ ®èi phã víi sù c¹nh tranh khèc liÖt trªn thÞ trêng quèc tÕ sau thêi kú HiÖp ®Þnh dÖt may chÊm døt hiÖu lùc, ngµnh dÖt may níc ta cÇn ph¶i hiÖn ®¹i ho¸ ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt, tiÕn hµnh nghiªn cøu thÞ trêng ®Ó x¸c ®Þnh nh÷ng s¶n phÈm cã thÓ c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ trªn thÞ trêng quèc tÕ dùa vµo chÊt lîng vµ gi¸ c¶. §ång thêi còng kh«ng nªn qu¸ lÖ thuéc vµo thÞ trêng c¸c níc ph¸t triÓn mµ cÇn xem xÐt tiÒm n¨ng to lín cña thÞ trêng c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®Ó cã ch¬ng tr×nh, chiÕn lîc xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo nh÷ng thÞ trêng nµy. 3.2.6.2. LÜnh vùc n«ng nghiÖp Cã thÓ dù b¸o ch¾c ch¾n lµ ViÖt Nam dï sím hay muén còng ph¶i cam kÕt c¾t gi¶m toµn bé thuÕ quan ®èi víi c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp. V× vËy, tríc hÕt ViÖt Nam cÇn x¸c ®Þnh c¸c ngµnh hµng nh¹y c¶m cÇn cã sù b¶o hé chÆt chÏ cña thuÕ quan. Mét trong nh÷ng ngµnh ®îc coi lµ nh¹y c¶m nhÊt lµ ngµnh mÝa ®êng vµ ngµnh chÕ biÕn thÞt. CÇn sím cã mét kÕ ho¹ch rµ so¸t toµn bé c¸c møc thuÕ b¶o hé cã hiÖu qu¶ ®èi víi c¸c ngµnh hµng. §ång thêi cÇn rµ so¸t vÒ mÆt kü thuËt nh÷ng ®iÓm tÝch cùc vµ h¹n chÕ cña tõng lo¹i thuÕ nh tÝnh theo gi¸ trÞ, thuÕ quy ®Þnh cô thÓ, c¸c møc thuÕ cô thÓ lùa chän, c¸c lo¹i thuÕ tÝnh hçn hîp. HiÖn nay, nhiÒu níc thµnh viªn WTO ®ang ¸p dông c¸c møc thuÕ cô thÓ vµ thuÕ hçn hîp ®Ó b¶o hé cho ngµnh mÝa ®êng trong níc. Mét vÊn ®Ò kh¸c liªn quan ®Õn thuÕ quan lµ thuÕ ho¸ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan. Cã lÏ ®êng lµ s¶n phÈm duy nhÊt cña ngµnh n«ng nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn thuÕ ho¸ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ, kh¶ n¨ng thuÕ ho¸ ®èi víi mÆt hµng thuèc l¸ hÇu nh kh«ng cã. VÒ hç trî trong níc, môc tiªu cña c¸c cam kÕt vÒ hç trî thuéc d¹ng "hép vµng" theo kÕ ho¹ch lµ nh»m h¹n chÕ vµ gi¶m bít møc hç trî trong giai ®o¹n c¬ së tõ 1996-1998. Do kh«ng cã ph¶n håi g× vÒ nh÷ng cam kÕt dù kiÕn nµy trong qu¸ tr×nh gia nhËp, ViÖt Nam nªn tËp trung nguån lùc tµi chÝnh h¹n hÑp cho c¸c hç trî trong níc thuéc d¹ng "hép xanh" lµ hç trî mµ c¸c thµnh viªn WTO kh«ng cã nghÜa vô ph¶i h¹n chÕ. Møc ®é trî cÊp xuÊt khÈu còng sÏ bÞ giíi h¹n ë møc gèc cña n¨m 1998 vµ liªn tôc gi¶m trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n víi c¸c thµnh viªn WTO. Gi¶i ph¸p cña ViÖt Nam vÒ vÊn ®Ò nµy lµ ¸p dông c¸c h×nh thc trî cÊp xuÊt khÈu cho phÐp ®èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn nh»m gi¶m bít chi phÝ marketing c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp xuÊt khÈu vµ cíc phÝ vËn t¶i quèc tÕ. Trong qu¸ tr×nh gia nhËp WTO, mét yªu cÇu hÕt søc cÊp b¸ch ®èi víi ViÖt Nam lµ x©y dùng mét hÖ thèng qu¶n lý víi chøc n¨ng thùc hiÖn nh÷ng cam kÕt vµ nh©n nhîng cña ViÖt Nam vÒ n«ng nghiÖp. VÒ khÝa c¹nh ph¸p lý, ph¸p luËt ViÖt Nam hiÖn cã kh¸ nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt quy ®Þnh nh÷ng u ®·i dµnh cho lÜnh vùc n«ng nghiÖp (nh ®îc liÖt kª ë trªn). Nh×n chung, c¸c chÝnh s¸ch hç trî cña Nhµ níc ta hiÖn nay lµ phï hîp vµ t¬ng ®ång víi HiÖp ®Þnh n«ng nghiÖp cña WTO. C¸c chÝnh s¸ch hç trî s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®Òu ®îc thùc hiÖn thèng nhÊt trong c¶ níc, cã tiªu chÝ râ rµng, minh b¹ch vµ thuéc ®èi tîng ®îc miÔn trõ c¸c cam kÕt c¾t gi¶m quy ®Þnh t¹i Phô lôc 2 cña HiÖp ®Þnh n«ng nghiÖp. Tuy nhiªn, c¸c hç trî ®èi víi s¶n phÈm n«ng nghiÖp vµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp hiÖn nay chñ yÕu ®îc thùc hiÖn theo c¸c QuyÕt ®Þnh riªng lÎ cña Thñ tíng ChÝnh phñ trong thêi h¹n nhÊt ®Þnh mµ cha cã tÝnh æn ®Þnh, l©u dµi. Chóng ta cÇn tiÕn hµnh x©y dùng v¨n b¶n (cã thÓ lµ NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ) quy ®Þnh thèng nhÊt vÒ c¸c chÝnh s¸ch hç trî s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. ViÖt Nam ®· thiÕt lËp nh÷ng quy t¾c thèng nhÊt ®Ó ®iÒu chØnh tÝn dông xuÊt khÈu, b¶o l·nh tÝn dông xuÊt khÈu hoÆc c¸c ch¬ng tr×nh b¶o hiÓm. Tuy nhiªn, c¸c v¨n b¶n ®iÒu chØnh c¸c lÜnh vùc nµy chñ yÕu ®îc ban hµnh díi h×nh thøc v¨n b¶n cña Thñ tíng ChÝnh phñ nªn gi¸ trÞ ph¸p lý cha cao, cha cã tÝnh æn ®Þnh, mét sè v¨n b¶n quy ®Þnh trî cÊp xuÊt khÈu lµ kh«ng phï hîp HiÖp ®Þnh n«ng nghiÖp cña WTO. Chóng ta cÇn rµ so¸t l¹i c¸c quy ®Þnh vÒ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn xuÊt khÈu còng nh c¸c quy ®Þnh vÒ tÝn dông xuÊt khÈu mµ ChÝnh phñ vµ Thñ tíng ChÝnh phñ ®· ban hµnh ®Ó b¶o ®¶m thèng nhÊt, phï hîp vµ t¬ng ®ång víi quy t¾c chung cña quèc tÕ còng nh c¸c cam kÕt cña ViÖt Nam khi tham gia HiÖp ®Þnh n«ng nghiÖp cña WTO. KÕt luËn Nghiªn cøu ®Ò tµi "Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam tríc yªu cÇu gia nhËp Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO)”, b»ng ph¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc, kho¸ luËn ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ sau: 1. Tríc tiªn, kho¸ luËn giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO), lµm râ hoµn c¶nh lÞch sö, sù cÇn thiÕt kh¸ch quan vµ ý nghÜa cña viÖc ra ®êi WTO. Kho¸ luËn còng cung cÊp nh÷ng th«ng tin c¬ b¶n vµ ®Çy ®ñ nhÊt vÒ môc ®Ých ho¹t ®éng, c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n vµ hÖ thèng c¸c HiÖp ®Þnh cña WTO. 2. Sau ®ã, kho¸ luËn ph©n tÝch nh÷ng quy ®Þnh vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña WTO, bao gåm: c¸c nguyªn t¾c §èi xö Tèi huÖ quèc vµ §èi xö quèc gia, nh÷ng quy ®Þnh vÒ thuÕ quan, vÒ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan, vÒ c¸c lÜnh vùc cô thÓ vµ riªng biÖt trong GATT 1994 vµ c¸c hiÖp ®Þnh WTO cã liªn quan. 3. Trªn c¬ së ph©n tÝch trªn, kho¸ luËn so s¸nh, ®èi chiÕu ®Ó t×m ra nh÷ng ®iÓm t¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt gi÷a c¸c quy ®Þnh vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam víi nh÷ng quy ®Þnh t¬ng øng cña WTO. 4. TiÕp ®ã, kho¸ luËn tr×nh bµy vµ ph©n tÝch nh÷ng quan ®iÓm, nguyªn t¾c vµ tiªu chÝ hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu gia nhËp WTO trong t¬ng lai gÇn (môc tiªu dù kiÕn n¨m 2005). 5. Qu¸n triÖt chñ tr¬ng héi nhËp do §¶ng vµ Nhµ níc ®Ò ra, kho¸ luËn ®· ®Ò xuÊt kiÕn nghÞ vÒ mét sè gi¶i ph¸p ®iÒu chØnh vµ hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®Ó phï hîp h¬n n÷a víi c¸c quy ®Þnh t¬ng øng cña WTO. ViÖc tham gia ®µm ph¸n cña WTO vµ thùc hiÖn c¸c bíc ®i ®ång bé trong viÖc ®iÒu chØnh hÖ thèng chÝnh s¸ch, ph¸p luËt trong níc cho phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña WTO n»m trong chñ tr¬ng, ®êng lèi héi nhËp, më cöa nÒn kinh tÕ phôc vô cho môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc cña ViÖt Nam. ViÖt Nam ®· thÓ hiÖn quyÕt t©m cña m×nh trong viÖc mong muèn sím gia nhËp WTO b»ng viÖc thùc hiÖn tõng bíc c¸c cam kÕt, thay ®æi chÝnh s¸ch vµ hÖ thèng ph¸p luËt theo híng tÝch cùc trong c¸c lÜnh vùc chñ chèt, ®Æc biÖt lµ lÜnh vùc th¬ng m¹i hµng ho¸. TÝnh ®Õn thêi ®iÓm nµy, ®· cã rÊt nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt ®îc rµ so¸t, ®èi chiÕu, söa ®æi, bæ sung hoÆc ban hµnh míi theo tinh thÇn vµ néi dung c¸c quy ®Þnh cña WTO. Do ®ã, víi nç lùc kh«ng ngõng trong thêi gian qua, hy väng r»ng ViÖt Nam sÏ ®îc c«ng nhËn lµ thµnh viªn chÝnh thøc cña WTO theo ®óng dù kiÕn vµ chñ tr¬ng lµ vµo n¨m 2005 s¾p tíi. Tµi liÖu tham kh¶o I. S¸ch vµ tµi liÖu nghiªn cøu V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX. NXB ChÝnh trÞ quèc gia, 2001. NghÞ quyÕt sè 07-NQ/TW cña Bé ChÝnh trÞ vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, 11/2001. KÕt qu¶ vßng ®µm ph¸n Uruguay vÒ hÖ thèng th¬ng m¹i ®a biªn. Bé th¬ng m¹i, Vô chÝnh s¸ch th¬ng m¹i ®a biªn. NXB Thèng kª, 2000. Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). Bé ngo¹i giao, Vô hîp t¸c kinh tÕ ®a ph¬ng, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, 2000. C¸c quy ®Þnh quèc tÕ vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ trong WTO (GATT 1994 vµ c¸c HiÖp ®Þnh kÌm theo). Bé phËn héi nhËp Bé Ngo¹i giao 10/1998. Híng dÉn doanh nghiÖp vÒ HÖ thèng th¬ng m¹i thÕ giíi. Trung t©m th¬ng m¹i quèc tÕ – Ban th ký khèi thÞnh vîng chung. NXB ChÝnh trÞ quèc gia, 2001. Tõ “HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ mËu dÞch GATT” chuyÓn sang “Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO”. Tæ chøc xóc tiÕn th¬ng m¹i NhËt B¶n (JETRO). Hµ Néi, ngµy 25/02/1997. Chuyªn ®Ò vÒ ASEAN, APEC, WTO – Mét sè vÊn ®Ò ph¸p lý vÒ tæ chøc vµ hîp t¸c. ViÖn nghiªn cøu khoa häc ph¸p lý, Bé T ph¸p 1998. T×m hiÓu HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú & Quy chÕ th¬ng m¹i ®a ph¬ng. Ph¹m Minh NXB Thèng kª 2001. ChiÕn lîc ph¸t triÓn hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 (Dù th¶o 15), Bé T ph¸p. Hµ Néi, th¸ng 10/2002. C¸c phô lôc göi kÌm C«ng v¨n sè 709/BTP/PLQT-WTO ngµy 26/9/2003 cña Bé T ph¸p b¸o c¸o Thñ tíng vÒ kÕt qu¶ bíc ®Çu rµ so¸t, ®èi chiÕu c¸c HiÖp ®Þnh cña Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO) víi c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam sau khi thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh sè 37/2002/Q§-TTg ngµy 17/3/2002 cña Thñ tíng ChÝnh phñ giao “Bé T ph¸p chñ tr×, phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh rµ so¸t, ®èi chiÕu c¸c HiÖp ®Þnh cña WTO víi c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam”: - Phô lôc I: Danh môc tæng hîp C«ng v¨n vÒ rµ so¸t, ®èi chiÕu cña c¸c Bé, ngµnh; - Phô lôc II: Danh môc tæng hîp C¸c v¨n b¶n ®· rµ so¸t, ®èi chiÕu nhËn thÊy cã liªn quan ®Õn néi dung c¸c HiÖp ®Þnh cña WTO; C¸c v¨n b¶n ®Ò nghÞ söa ®æi, bæ sung, huû bá hoÆc ban hµnh míi vµ Ch¬ng tr×nh hµnh ®éng lËp ph¸p; - Phô lôc III: Tæng hîp kÕt qu¶ rµ so¸t, ®èi chiÕu c¸c quy ®Þnh cña WTO víi ph¸p luËt ViÖt Nam hiÖn hµnh. ViÖt Nam vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ. Uû ban quèc gia vÒ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ. NXB ChÝnh trÞ quèc gia 2000. Tµi liÖu nghiªn cøu: HiÖp ®Þnh vÒ C¸c biÖn ph¸p ®Çu t liªn quan ®Õn th¬ng m¹i vµ HiÖp ®Þnh vÒ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ, thuÕ chèng ph¸ gi¸ vµ thuÕ ®èi kh¸ng. Bé ngo¹i giao, 2000. Tµi liÖu Ch¬ng tr×nh to¹ ®µm: B×nh luËn kÕt qu¶ rµ so¸t bíc ®Çu sù phï hîp gi÷a ph¸p luËt ViÖt Nam vµ c¸c quy ®Þnh cña WTO do Vô ph¸p luËt quèc tÕ vµ quan hÖ quèc tÕ Bé T ph¸p tæ chøc t¹i Hµ néi tõ 3/3/2003 – 9/9/2003. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn ph¸t triÓn ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i vµ hµng h¶i quèc gia vµ quèc tÕ trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam héi nhËp khu vùc vµ thÕ gií. Ban chñ nhiÖm ®Ò tµi: PGS.TS. NguyÔn ThÞ M¬, PGS.TS. Hoµng Ngäc ThiÕt, TS. Mai Hång Quú, LS. Vâ NhËt Th¨ng. C¸c tæ chøc quèc tÕ vµ ViÖt Nam - Bé ngo¹i giao - Vô c¸c tæ chøc quèc tÕ. Gi¸o tr×nh T ph¸p quèc tÕ - TS. GVC. NguyÔn B¸ DiÕn (chñ biªn) - §HQG Hµ Néi, Khoa LuËt - NXB §HQG Hµ Néi, 2001. Héi th¶o khoa häc quèc tÕ: “Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi vµ c¶i c¸ch ph¸p luËt ë ViÖt Nam” do ViÖn Nghiªn cøu Nhµ níc vµ ph¸p luËt cïng Bé Th¬ng m¹i phèi hîp víi Trung t©m Trao ®æi ph¸p luËt Ch©u ¸ cña Trêng §¹i häc Nagoya NhËt B¶n tæ chøc ngµy 27-28/6/2003 t¹i Hµ Néi. LuËt th¬ng m¹i quèc tÕ - Ph¹m Minh - NXB Thèng kª 2000. Tµi liÖu héi th¶o quèc tÕ “ViÖt Nam híng tíi gia nhËp Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO): ChiÕn lîc ®µm ph¸n vµ tiÕn tr×nh thùc hiÖn” do Bé Th¬ng m¹i, Bé Tµi chÝnh vµ Bé Ngo¹i giao tæ chøc t¹i Hµ Néi ngµy 5-6/8/2003, ®îc tµi trî bëi New York Life International vµ Héi ®ång Th¬ng m¹i ViÖt - Mü. HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i gi÷a Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam víi c¸c níc - NXB ChÝnh trÞ quèc gia, 2002. Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi - C¬ héi vµ th¸ch thøc víi c¸c doanh nghiÖp - Bé th¬ng m¹i, 2000. Gi¸o tr×nh LuËt th¬ng m¹i ViÖt Nam - Trêng §¹i häc LuËt Hµ Néi - NXB C«ng an nh©n d©n, 2001. B¸o c¸o nghiªn cøu Dù ¸n VIE/01/004 “Nh÷ng kh¸c biÖt gi÷a LuËt Th¬ng m¹i ViÖt Nam víi HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú vµ c¸c chÕ ®Þnh cña WTO” - Trëng nhãm TS. Hoµng Phíc HiÖp - QuyÒn Vô trëng Vô Ph¸p luËt quèc tÕ vµ Hîp t¸c quèc tÕ - Bé T ph¸p trong Héi th¶o UNDP/BTM vÒ söa ®æi LuËt Th¬ng m¹i, Hµ Néi, 3/11/2003. §¸nh gi¸ s¬ bé vÒ LuËt Th¬ng m¹i cña ViÖt Nam - Thomas W.Huang Céng sù V¨n phßng LuËt Burns & LevÝnon, Boston, MA, Hoa Kú - Héi th¶o UNDP/BTM vÒ söa ®æi LuËt Th¬ng m¹i, Hµ Néi, 3/11/2003. Liªn minh ch©u ¢u (EU) vµ sù gia nhËp Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi cña ViÖt Nam, UNCTAD, Vô ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i ®a biªn, Bé Th¬ng m¹i. B¸o c¸o nghiªn cøu Tæng quan vÒ ngµnh n«ng nghiÖp ViÖt Nam, T¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh WTO vÒ n«ng nghiÖp, Bé Th¬ng m¹i, Dù ¸n VIE 95/024/A/01/1999, Ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn Liªn hîp quèc, 1999. C¸c vÊn ®Ò liªn quan tíi nh÷ng biÖn ph¸p phi thuÕ quan trong chiÕn lîc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, Bé Th¬ng m¹i, 1999. Kû yÕu héi nghÞ khoa häc N©ng cao chÊt lîng ®µo t¹o §¸p øng yªu cÇu ViÖt Nam héi nhËp vµo kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, Trêng §¹i häc Ngo¹i th¬ng, 2000. Ph¸c th¶o ph¬ng híng ph¸t triÓn ngµnh th¬ng m¹i trong thËp kû tíi (2001-2010), Tµi liÖu phôc vô Héi nghÞ th¬ng m¹i toµn quèc tæ chøc vµo ngµy 18-19/5/2000, Bé Th¬ng m¹i. B¸o c¸o tæng thuËt To¹ ®µm vÒ ph¸p luËt cña Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) vµ c¸c buæi lµm viÖc gi÷a chuyªn gia ph¸p luËt quèc tÕ víi nhãm c«ng t¸c ASEAN-WTO cña Bé T ph¸p, Dù ¸n VIE/98/001 t¹i Hµ Néi ngµy 2-7/5/1999. Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO, §µo Huy Gi¸m, Bé Th¬ng m¹i, 1999. ChÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn, PGS.TS. Bïi Xu©n Lu, Tµi liÖu tham kh¶o néi bé, Trêng §¹i häc Ngo¹i th¬ng, 1999. Nh÷ng nguyªn t¾c vµ quan ®iÓm ph¸p luËt ®Ó ViÖt Nam héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi trong tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ chÝnh s¸ch më cöa kinh tÕ. Hoµng Phíc HiÖp, Héi th¶o vÒ WTO vµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, Bé Ngo¹i giao vµ Tæ chøc Oxfam tæ chøc t¹i Hµ Néi ngµy 5/3/1999. MÊy vÊn ®Ò tham gia WTO, NguyÔn Quang Th¸i, Héi th¶o vÒ WTO vµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, Bé Ngo¹i giao vµ Tæ chøc Oxfam tæ chøc t¹i Hµ Néi ngµy 5/3/1999. Nh÷ng vÊn ®Ò cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn trªn lÜnh vùc th¬ng m¹i vµ dÞch vô trong qu¸ tr×nh tham gia WTO - Trêng hîp cña ViÖt Nam, Lª §¨ng Doanh, Héi th¶o vÒ WTO vµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, Bé Ngo¹i giao vµ Tæ chøc Oxfam tæ chøc t¹i Hµ Néi ngµy 5/3/1999. Tõ ®iÓn chÝnh s¸ch th¬ng m¹i quèc tÕ, Walter Goode, Trung t©m nghiªn cøu kinh tÕ quèc tÕ §¹i häc Adelaide, Australia, Bé Th¬ng m¹i xuÊt b¶n, Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª, 1997. Mét sè ph©n tÝch ban ®Çu vÒ nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc cña ViÖt Nam khi gia nhËp WTO. Uû ban Quèc gia vÒ Hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ, Hµ Néi, th¸ng 11/2002 Híng vÒ t¬ng lai. B¸o c¸o ®¸nh gi¸ chung vÒ t×nh h×nh ViÖt Nam cña Liªn hîp quèc, Hµ Néi, th¸ng 12/1999 II. C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt C¬ së d÷ liÖu luËt ViÖt Nam. CD.ROM Phiªn b¶n 3.0 - B¶n quyÒn thuéc Trung t©m Th«ng tin, Th viÖn vµ Nghiªn cøu khoa häc - V¨n phßng Quèc héi, bao gåm tÊt c¶ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cña ViÖt Nam ®îc ban hµnh tõ n¨m 1945 - 2002. LuËt Th¬ng m¹i ViÖt Nam. NXB ChÝnh trÞ quèc gia 1997 QuyÕt ®Þnh sè 35/2003/Q§-TTg ngµy 6/3/2003 cña Thñ tíng ChÝnh phñ VÒ viÖc ph©n c«ng c¬ quan chñ tr×, c¬ quan phèi hîp so¹n th¶o c¸c dù ¸n luËt, ph¸p lÖnh cña ChÝnh phñ nhiÖm kú Quèc héi Kho¸ XI (2002-2007) vµ n¨m 2003. Ph¸p lÖnh träng tµi th¬ng m¹i sè 08/2003/PL-UBTVQH11 ngµy 25/02/2003. C«ng b¸o ngµy 20 th¸ng 4 n¨m 2003. LuËt ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng söa ®æi sè 07/2003/QH11 ngµy 17/6/2003, www.mof.gov.vn LuËt ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt söa ®æi sè 08/2003/QH11 ngµy 17/6/2003, www.mof.gov.vn NghÞ ®Þnh 60/2002/N§-CP x¸c ®Þnh trÞ gi¸ tÝnh thuÕ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu. Dù th¶o Ph¸p lÖnh vÒ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu vµo ViÖt Nam (dù th¶o lÇn 4), www.vnexpress.net III. tµi liÖu t¹p chÝ WTO vµ c¶i c¸ch ph¸p luËt ë ViÖt Nam. Tõ Ninh, T¹p chÝ D©n chñ vµ ph¸p luËt, sè 7 (136) th¸ng 7/2003. §iÒu chØnh hÖ thèng luËt ph¸p cho phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c cña WTO. NguyÔn ThÞ H»ng, B¸o Thanh niªn, ngµy 28/3/2001. Hµng rµo phi thuÕ quan ë ViÖt Nam vµ nh÷ng yªu cÇu cña HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt - Mü vµ cña WTO. Th.S Bïi ThÞ BÝch Liªn (Gi¶ng viªn Khoa Ph¸p luËt kinh tÕ - §H LuËt Hµ Néi), T¹p chÝ Nghiªn cøu lËp ph¸p sè 12 th¸ng 12/2002 Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO – Con ®êng ®i tíi cña ViÖt Nam. Th.S Bïi ThÞ Lý. Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ ngo¹i th¬ng sè 1 n¨m 1999 §¸nh gi¸ mét thËp niªn héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi cña ViÖt Nam th«ng qua th¬ng m¹i quèc tÕ. Th.S NguyÔn H÷u Léc. T¹p chÝ Kinh tÕ ph¸t triÓn, sè 123 th¸ng 1/2001 Héi th¶o quèc tÕ “VÒ ph¸p luËt trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸”. Th.S Lª V¨n Hîp, T¹p chÝ LuËt häc sè 3/2003. Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ chuyÓn ho¸ ®iÒu íc quèc tÕ vµo ph¸p luËt quèc gia. Ng« §øc M¹nh, TS. LuËt häc V¨n phßng Quèc héi, T¹p chÝ Nhµ níc vµ ph¸p luËt sè 4(180) th¸ng 4/2003. C¬ së lý luËn cña ho¹t ®éng chuyÓn ho¸ ®iÒu íc quèc tÕ. Lª Mai Anh, TS. LuËt häc, Trëng Bé m«n LuËt quèc tÕ §H LuËt Hµ Néi, T¹p chÝ Nhµ níc vµ ph¸p luËt sè 3 (179) th¸ng 3/2003. ViÖt Nam trªn ®êng héi nhËp Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO). T.S NguyÔn Phó Tô. T¹p chÝ Kinh tÕ Ph¸t triÓn, sè 123, th¸ng 01/2001 IV. tµi liÖu TiÕng Anh Final Act embodying the Results of the Uruguay Round of Multilateral Trade Negotiatons. The Uruguay Round - Trade Negotiations Committee The General Agreement on Tariffs and Trade (GATT 1947) Topic Three: GATT 1994 & WTO. Dale Carnegie Training “The Uruguay Round and the Developing Economies” – Will Martin and L. Alan Winter. WB Discussion Papers. Môc lôc

Các file đính kèm theo tài liệu này:

b13.doc