Khóa luận Một số biện pháp tài chính khuyến khích xuất khẩu hàng hóa của các doanh nghiệp vừa và nhỏ
Mục lục Danh mục các bảng biểu Danh mục các chữ viết tắt 1 Lời mở đầu 2 Chương I – Lí luận chung về thúc đẩy xuất khẩu cho các DNN&V bằng biện pháp tài chính 4 I. Khái quát về DNN&V 4 1. Khái niệm và tiêu chí xác định DNN&V 4 1.1. Tình hình phát triển và tiêu thức xác định DNN&V ở một số nước và khu vực trên thế giới 4 1.2. Khái niệm và tiêu thức xác định DNN&V ở Việt Nam 6 2. Vai trò của các DNN&V trong nền kinh tế quốc dân 8 2.1. DNN&V đóng góp một phần đáng kể vào GDP và tăng trưởng kinh tế 9 2.2. Góp phần quan trọng vào việc giải quyết việc làm và tăng thu nhập cho người lao động, tạo sự ổn định xã hội 10 2.3. Tận dụng mọi nguồn vốn, phát huy sức mạnh tổng hợp toàn xã hội 12 2.4. Tạo lập sự phát triển cân đối, từng bước chuyển dịch và hoàn thiện cơ cấu, tăng tính năng động và khả năng cạnh tranh của nền kinh tế 13 2.5. Các DNN&V là nơi gieo mầm các tài năng kinh doanh 13 2.6. DNN&V giữ vai trò quan trọng trong hoạt động xuất khẩu 15 II. Một số biện pháp tài chính thúc đẩy xuất khẩu hàng hoá của DNN&V phù hợp với quy định của WTO. 18 1. Biện pháp thuế hỗ trợ xuất khẩu 8 1.1. Thuế xuất nhập khẩu 19 1.2. Thuế giá trị gia tăng 20 1.3. Thuế tiêu thụ đặc biệt 21 1.4. Thuế thu nhập doanh nghiệp 21 1.5. Các loại thuế khác 21 2. Biện pháp hỗ trợ vốn sản xuất hàng xuất khẩu cho DNN&V 23 2.1 Các biện pháp đầu tư 23 2.1.1. Quỹ đầu tư mạo hiểm 24 2.1.2. Quỹ hỗ trợ phát triển 24 2.2 Các biện pháp tài chính tín dụng 26 2.2.1. Tín dụng ngân hàng 26 2.2.2. Cho thuê tài chính 27 2.2.3. Bảo lãnh tín dụng 28 3. Biện pháp sử dụng chính sách tỷ giá hỗ trợ xuất khẩu cho DNN&V 29 III. Vai trò của các biện pháp tài chính hỗ trợ xuất khẩu . 30 1. Kích thích thúc đẩy các tầng lớp dân cư bỏ vốn đầu tư trực tiếp thành lập doanh nghiệp mới tham gia xuất khẩu hoặc mở rộng quy mô sản xuất xuất khẩu của các DNN&V hiện có 31 2. Góp phần tăng khả năng tích luỹ và huy động vốn từ bên ngoài, giúp doanh nghiệp tăng năng lực tài chính để phát triển sản xuất kinh doanh, mở rộng thị trường xuất khẩu 32 3. Góp phần quan trọng trong hướng dẫn và điều tiết hoạt động xuất khẩu của các DNN&V, hướng các hoạt động đó vào ngành nghề và khu vực khuyến khích xuất khẩu theo định hướng của Nhà nước 33 4. Tăng hiệu quả hoạt động kinh doanh xuất khẩu và năng lực cạnh tranh của các DNN&V trên thị trường trong nước và nước ngoài 34 Chương II – Thực tiễn áp dụng các biện pháp tài chính hỗ trợ xuất khẩu cho DNN&V ở Việt nam 36 I. Thực trạng hoạt động xuất khẩu của DNN&V ở Việt Nam giai đoạn 1998-2003 . 36 1. Đánh giá chung về cơ cấu, năng lực sản xuất kinh doanh của DNN&V 36 1.1. Năng lực vốn 37 1.2. Trình độ công nghệ 38 1.3. Chất lượng sản phẩm 39 1.4. Tốc độ phát triển sản xuất 40 1.5. Hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh 40 2. Tình hình hoạt động xuất khẩu của các DNN&V 41 2.1. Kim ngạch xuất khẩu 42 2.2. Cơ cấu mặt hàng xuất khẩu 43 2.3. Thị trường xuất khẩu chủ yếu 44 II. Thực tiễn áp dụng các biện pháp tài chính hỗ trợ xuất khẩu cho các DNN&V ở Việt Nam. 46 1. Hỗ trợ xuất khẩu thông qua biện pháp thuế 46 2. Các biện pháp hỗ trợ vốn cho hoạt động xuất khẩu 50 2.1. Các biện pháp về đầu tư 50 2.1.1. Quỹ đầu tư mạo hiểm 50 2.1.2. Quỹ hỗ trợ phát triển 52 2.2. Các biện pháp tài chính tín dụng 57 2.2.1. Tín dụng ngân hàng 57 2.2.2. Cho thuê tài chính 60 2.2.3. Bảo lãnh tín dụng 64 3. Thực trạng hoạt động hỗ trợ xuất khẩu cho DNN&V thông qua chính sách tỷ giá hối đoái 66 Chương III– Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện hoạt động hỗ trợ xuất khẩu cho DNN&V bằng các biện pháp tài chính 69 I. Định hướng phát triển DNN&V Việt Nam giai đoạn 2001 - 2010 và kinh nghiệm hỗ trợ xuất khẩu cho các DNN&V ở một số nước. 69 1. Định hướng phát triển DNN&V giai đoạn 2001 - 2010 69 1.1. Hỗ trợ phát triển DNN&V là một nhiệm vụ quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội 69 1.2. DNN&V cần được ưu tiên phát triển trên cơ sở thị trường trong một số ngành có lựa chọn 70 1.3. ưu tiên phát triển DNN&V ở nông thôn cả trong nông nghiệp và dịch vụ, coi DNN&V là một bộ phận quan trong chiến lược công nghiệp hoá-hiện đại hoá nông nghiệp và nông thôn 70 1.4. Khuyến khích phát triển DNN&V trong một số ngành, địa bàn nhất định mà doanh nghiệp lớn không có lợi thế tham gia 71 1.5. Phát triển DNN&V trong mối liên kết chặt chẽ với các doanh nghiệp lớn 72 1.6. Tiến tới thành lập KCN tập trung dành riêng cho khu vực DNN&V 72 2. Kinh nghiệm của một số nước (Mỹ, Nhật Bản, CHLB Đức, Hàn Quốc, Malaysia, .) trong việc sử dụng các biện pháp tài chính hỗ trợ xuất khẩu cho các DNN&V 72 2.1. Miễn giảm thuế thúc đẩy đầu tư 73 2.2. Cho phép khấu hao nhanh tài sản cố định 74 2.3. áp dụng các chính sách tín dụng ưu đãi 74 2.4. Thực hiện các biện pháp bảo đảm và bảo lãnh tín dụng 76 II. Một số kiến nghị góp phần nâng cao hiệu quả hỗ trọ xuất khẩu cho DNN&V bằng biện pháp tài chính 78 1. Điều kiện để thực hiện hiệu quả các biện pháp tài chính hỗ trợ xuất khẩu cho các DNN&V 78 1.1. Duy trì ổn định kinh tế xã hội 78 1.2. Kết hợp đồng bộ các giải pháp tài chính với công cụ quản lý vĩ mô 78 1.3. Hoàn thiện cơ chế và tổ chức quản lý Nhà nước, đại diện của DNN&V 79 1.4. Các điều kiện khác 80 2. Một số kiến nghị góp phần nâng cao hiệu quả hỗ trợ xuất khẩu cho các DNN&V 81 2.1. Đổi mới và hoàn thiện hệ thống thuế ở Việt Nam 81 2.2. Giải pháp tạo vốn đáp ứng nhu cầu ngày càng cao cho hoạt động sản xuất, xuất khẩu của DNN&V 85 2.2.1. Hỗ trợ vốn qua hình thức tín dụng 85 2.2.2. Giải pháp đầu tư 87 2.3. Các giải pháp về tỷ giá và chính sách tỷ giá hỗ trợ xuất khẩu cho DNN&V 90 Kết luận 94 Danh mục tài liệu tham khảo 96 Phụ lục Lời mở đầu 1. Tính cấp thiết của đề tài. Một trong những nét nổi bật của kinh tế thế giới và quan hệ kinh tế quốc tế từ sau chiến tranh thế giới thứ II trở lại đây, đặc biệt là trong khoảng một thập kỷ qua, là sự phát triển mạnh mẽ của xu thế toàn cầu hoá, khu vực hoá và hội nhập kinh tế quốc tế mà một trong đặc trưng cơ bản là sự gia tăng của thương mại quốc tế. Trong xu thế đó, đẩy mạnh thương mại quốc tế, tăng cường xuất khẩu hàng hóa là một yêu cầu cấp thiết trong quá trình quá trình chủ động hội nhập vào nền kinh tế thế giới. Quá trình hội nhập thương mại quốc tế của Việt Nam có thành công hay không phủ thuộc chủ yếu vào năng lực sản xuất xuất khẩu của các doanh nghiệp, mà trong đó hơn 90% là các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNN&V). Phát triển khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam được Chính phủ và các tổ chức tài trợ nước ngoài xác định là động lực tăng trưởng trong thiên niên kỷ mới. Phát triển DNN&V không những sẽ góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế, khuyến khích xuất khẩu mà còn tạo sự ổn định xã hội thông qua tạo nhiều việc làm giải quyết vấn đề lao động và phúc lợi xã hội. ở một nước mà phần lớn lao động làm nông nghiệp như nước ta thì chính DNN&V là tác nhân và động lực thúc đẩy sự chuyển đổi cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá hướng về xuất khẩu. Thời gian qua, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương, chính sách biện pháp đổi mới và phát triển kinh tế xã hội. Luật Doanh nghiệp ban hành năm 2000 tháo gỡ khó khăn và tạo điệu kiện dễ dàng cho thành lập doanh nghiệp, số lượng doanh nghiệp đã không ngừng tăng lên. Năm 2001, Chính phủ ban hành Nghị định 90/2001/NĐ-CP về “Trợ giúp phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa” (Nghi định 90) đồng thời thành lập Hội đồng khuyến khích phát triển DNN&V và Cục Phát triển DNN&V làm cơ quan đầu mối thực hiện các chương trình hỗ trợ DNN&V. Nhờ những chính sách chủ trưởng đúng đắn của Đảng, DNN&V Việt Nam đã bước đầu được hoạt động trong một môi trường khá thuận lợi và cũng đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên, những kết quả đó chưa tương xứng với vị trí và vai trò của DNN&V. Phần lớn các DNN&V vừa mới ra đời còn non trẻ, hạn chế về nhiều mặt không chỉ là năng lực tài chính mà còn năng lực công nghệ, nguồn nhân lực, tên tuổi thương hiệu và khả năng tiếp cận thị trường nhìn chung cũng rất yếu kém. Nhận thức được điều đó, người viết chọn đề tài: “Một số biện pháp tài chính khuyến khích xuất khẩu hàng hóa của các DNN&V” làm đề tài Khoá luận tốt nghiệp của mình với hy vọng cùng các công trình nghiên cứu chung góp phần xây dựng các giải pháp tài chính hỗ trợ hiệu quả hoạt động xuất khẩu của các DNN&V. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài: Trên cơ sở nghiên cứu đặc điểm lý luận cũng như thực tiễn hoạt động sản xuất kinh doanh xuất khẩu của các DNN&V, từ đó xây dựng, kiến nghị những giải pháp tài chính phù hợp nhằm khuyến khích, hỗ trợ xuất khẩu cho khu vực DNN&V, thực hiện mục tiêu đề ra trong Nghị định 90 nói riêng và chiến lược phát triển kinh tế xã hội chung của đất nước. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của khoá luận Đối tượng nghiên cứu của khoá luận là các DNN&V được định nghĩa theo Nghị định 90 NĐ-CP trong mối quan hệ với các giải pháp tài chính hỗ trợ hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp này như: Thuế, tỷ giá, tín dụng và đầu tư . 4. Phương pháp nghiên cứu Để đạt được các mục tiêu đã đặt ra và làm rõ nội dung của khoá luận, tác giả đã sử dụng các phương pháp tổng hợp, phân tích định tính, phân tích định lượng, các phương pháp so sánh suy luận logic trong quá trình thực hiện khoá luận. 5. Đóng góp của khoá luận Nghiên cứu lý luận và thực tiễn hỗ trợ xuất khẩu cho các DNN&V bằng các giải pháp tài chính có ý nghĩa thiết thực không chỉ trong việc định hướng các chính sách hỗ trợ của Chính phủ mà còn là cơ sở để các Nhà tài trợ, các cơ quan Bộ ngành liên quan hiểu và thực hiện theo hướng ngày càng tạo điều kiện thuận lợi hơn cho phát triển DNN&V, đảm bảo cho các doanh nghiệp này chủ động và hội nhập thành công vào nền kinh tế khu vực và thế giới. 6. Bố cục của khoá luận Ngoài Lời mở đầu và kết luận, khoá luận được chia thành 3 chương: Chương I: Lý luận chung về thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa của DNN&V bằng các biện pháp tài chính Chương II: Thực tiễn áp dụng các biện pháp tài chính hỗ trợ xuất khẩu cho DNN&V Chương III: Định hướng và một số kiến nghị góp phần hoàn thiện hoạt động hỗ trợ xuất khẩu cho DNN&V bằng biện pháp tài chính. Do điều kiện thời gian và nguồn lực có hạn, Khoá luận tốt nghiệp không tránh khỏi những hạn chế và thiếu sót. Vì vậy tác giả rất mong nhận được ý kiến đóng góp cuả Thầy cô và bạn đọc nhằm giúp cho Khoá luận được đầy đủ và hoàn thiện hơn. Qua đây, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Nguyễn Hữu Khải đã tận tình hướng dẫn em hoàn thành Khoá luận này. Em xin chân thành cảm ơn tập thể giảng viên Khoa kinh tế ngoại thương, Trường Đại học ngoại thương; cán bộ Cục Phát triển DNN&V, Bộ Kế hoạch và Đầu tư; cán bộ Thư viện Quốc gia, Viện Quản lý kinh tế thế giới . đã giúp em hoàn thành xuất sắc khoá luận này.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Khóa luận Một số biện pháp tài chính khuyến khích xuất khẩu hàng hóa của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Çu ph¶i dµnh 35% tÝn dông cho c¸c DNN&V vay. §èi víi mét sè tæ chøc trung gian tµi chÝnh kh¸c nh c«ng ty tµi chÝnh vµ ®Çu t, c«ng ty b¶o hiÓm còng lµ c¸c ®èi tîng bÞ b¾t buéc ph¶i cung cÊp tÝn dông cho c¸c DNN&V. Ngoµi ra, Ng©n hµng TW Hµn Quèc cã thÓ thùc hiÖn viÖc tµi trî hoÆc t¸i chiÕt khÊu c¸c cho c¸c kho¶n vay ®ã. ë Indonesia, tõ n¨m 1990, ChÝnh phñ còng ¸p dông c¸c biÖn ph¸p quy ®Þnh b¾t buéc ®èi víi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶i dµnh Ýt nhÊt 20% tæng sè tÝn dông ®Ó cho c¸c DNN&V vay.
VÒ l©u dµi, nguån vèn cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ trong níc mét c¸ch bÒn v÷ng vµ æn ®Þnh lµ nguån vèn trong níc. ViÖc huy ®éng vèn trong níc ®îc thùc hiÖn th«ng qua ®Çu t trùc tiÕp vµ ®Çu t gi¸n tiÕp, trong ®ã ®Çu t trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét híng quan träng, t¹o ra hiÖu qu¶ trùc tiÕp cho sù t¨ng trëng kinh tÕ cña mçi ®Êt níc. Trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, Nhµ níc lµ ngêi ®Çu t chñ yÕu. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, Nhµ níc chñ yÕu gi÷ vai trß lµ ngêi ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ th«ng qua c¸c c«ng cô qu¶n lý vÜ m«, mµ trùc tiÕp lµ chi ®Çu t cña nhµ níc. Vèn ®Çu t ph¸t triÓn cña Nhµ níc ®îc xem nh mét c«ng cô nh»m khuyÕn khÝch, t¹o ®iÒu kiÖn, m«i trêng vµ ®Þnh híng ®Çu t cho c¸c nguån vèn kh¸c, mµ tríc hÕt lµ ®Çu t cho viÖc x©y dùng vµ c¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng.
Bªn c¹nh ®ã, ®Çu t Nhµ níc lµ ®Çu t cã tÝnh chÊt ch©m ngßi. Ngoµi viÖc ®Çu t vµo viÖc ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, Nhµ níc tËp trung ®Çu t vµo c¸c nganh mòi nhän , nh÷ng doanh nghiÖp cã tÇm quan träng. KÕt qu¶ lµ t¹o ra sù ph¸t triÓn cña mét khu tËp trung kinh tÕ lín, kÐo theo sù t¹o lËp vµ ph¸t triÓn cña hµng lo¹t c¸c doanh nghiÖp mµ chñ yÕu lµ c¸c DNN&V cã tÝnh chÊt lµ doanh nghiÖp vÖ tinh xung quanh.
II. Mét sè kiÕn nghÞ gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ hç trî xuÊt khÈu cho c¸c DNN&V b»ng biÖn ph¸p tµI chÝnh.
1. §iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn hiÖu qu¶ c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh hç trî xuÊt khÈu cho DNN&V.
C¸c gi¶i ph¸p tµi chÝnh hç trî xuÊt khÈu cho DNN&V sÏ thùc sù ph¸t huy t¸c dông trong viÖc khuyÕn khÝch, ®Þnh híng vµ thóc ®Èy xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp nµy nÕu chóng ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së cã ®îc mét sè ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ¸þ æn ®Þnh kinh tÕ x· héi, khung chÝnh s¸ch vÜ m« hîp lý…
1.1. Duy tr× sù æn ®Þnh kinh tÕ - x· héi.
Mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó ngêi d©n bá vèn ®Çu t trùc tiÕp tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh lµ sù æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«, trong ®ã æn ®Þnh vÒ tµi chÝnh tiÒn tÖ lµ rÊt quan träng. NÕu l¹m ph¸t ë møc ®é cao vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng kiÓm so¸t ®îc sÏ lµm t¨ng rñi ro trong ®Çu t vµ do ®ã, d©n chóng sÏ kh«ng d¸m bá vèn thµnh lËp doanh nghiÖp.
Ngîc l¹i, duy tr× ®îc æn ®Þnh x· héi sÏ t¹o niÒm tin cho d©n chóng vµo chÝnh s¸ch ph¸t triÓn l©u dµi cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. Sù tin tëng vµo t¬ng lai lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho quyÕt ®Þnh ®Çu t dµi h¹n cña d©n chóng. V× vËy, cÇn t¹o m«i trêng kinh doanh b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó t¨ng sù tin tëng cña d©n chóng vµ khi ®ã sù khuyÕn khÝch ®Çu t, ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh hµng xuÊt khÈu th«ng qua c¸c gi¶i ph¸p tµi chÝnh míi ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao.
1.2. KÕt hîp ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p tµi chÝnh víi c«ng cô qu¶n lý vÜ m«.
§Ó thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p tµi chÝnh hç trî xuÊt khÈu DNN&V cÇn kÕt hîp ®ång bé víi viÖc thùc hiÖn c¸c c«ng cô qu¶n lý vÜ m« kh¸c nh hoµn chØnh hÖ thèng ph¸p luËt, hÖ thèng qu¶n lý hµnh chÝnh, chÝnh s¸ch xuÊt khÈu…
Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt t¹o m«i trêng ph¸p lý ®Çy ®ñ ®Ó khuyÕn khÝch vµ b¶o vÖ c¸c DNN&V. Ngoµi viÖc hoµn chØnh hÖ thèng ph¸p luËt nãi chung, cÇn ban hµnh c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh c¸c tiªu thøc, quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c DNN&V ®Ó lµm c¨n cø thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p tµi chÝnh hç trî xuÊt khÈu cho DNN&V. MÆt kh¸c cÇn sím ban hµnh luËt c¹nh tranh vµ chèng ®éc quyÒn ®Ó thùc hiÖn c¹nh tranh lµnh m¹nh, vµ ®ång thêi lµ c¨n cø quan träng ®Ó xem xÐt hç cho c¸c DNN&V vît qua khã kh¨n, t¨ng cêng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, xóc tiÕn xuÊt khÈu sang c¸c thÞ trêng míi.
X©y dùng ®Þnh híng xuÊt khÈu, chiÕn lîc ph¸t triÓn DNN&V, vµ ch¬ng tr×nh tæng thÓ hç trî ph¸t triÓn DNN&V lµm c¬ së ®Ó x©y dùng chÝnh s¸ch, phèi hîp ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p hç trî xuÊt khÈu cho DNN&V vµ ®Æc biÖt lµ phèi hîp víi c¸c ch¬ng tr×nh, c«ng cô vÜ m« kh¸c ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng chiÕn lîc xuÊt khÈu cña ViÖt Nam giai ®o¹n 2001-2010.
Bªn c¹nh ®ã, c¸c gi¶i ph¸p tµi chÝnh hç trî xuÊt khÈu DNN&V chØ ®em l¹i hiÖu qu¶ thùc sù khi ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt khÈu vµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c DNN&V. V× vËy, cÇn t¨ng cêng c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t c¸c DNN&V trong viÖc thùc hiÖn ph¸p luËt, trong ®ã cÇn cã c¬ chÕ, chÝnh s¸ch b¾t buéc c¸c DNN&V thùc hiÖn nghiªm chØnh chÕ ®é kÕ to¸n, thèng kª, b¸o c¸o tµi chÝnh cña Nhµ níc.
1.3. Hoµn thiÖn c¬ chÕ vµ tæ chøc qu¶n lý Nhµ níc, tæ chøc ®¹i diÖn DNN&V.
Theo ®Ò xuÊt t¹i héi nghÞ Ban t vÊn dù ¸n “Hç trî doanh nghiÖp c«ng nghiÖp nhá vµ võa ë ViÖt Nam” do tæ chøc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp Liªn hiÖp quèc UNIDO vµ Bé kÕ ho¹ch ®Çu t tæ chøc n¨m 2000, ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh 90 /2001/N§-CP vÒ trî gióp ph¸t triÓn DNN&V. Thùc hiÖn nghÞ ®Þnh nµy, c¸c tæ chøc xóc tiÕn hç trî DNN&V nh Côc ph¸t triÓn DNN&V, Héi ®ång khuyÕn khÝch ph¸t triÓn DNN&V, Trung t©m hç trî kÜ thuËt DNN&V ®· ®îc thµnh lËp. Côc ph¸t triÓn DNN&V lµ ®¬n vÞ trùc thuéc Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t cã chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ níc vÒ xóc tiÕn hç trî DNN&V, Héi ®ång khuyÕn khÝch ph¸t triÓn DNN&V lµm nhiÖm vô t vÊn cho Thñ tuíng ChÝnh phñ vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn DNN&V, Trung t©m hç trî kÜ thuËt DNN&V thuéc Côc ph¸t triÓn DNN&V, cã chøc n¨ng t vÊn cho Côc ph¸t triÓn DNN&V vµ lµ ®Çu mèi t vÊn vÒ c«ng nghÖ vµ kÜ thuËt, c¶i tiÕn trang thiÕt bÞ, híng dÉn qu¶n lý kÜ thuËt vµ b¶o dìng trang thiÕt bÞ, t¹o ®iÒu kiÖn tiÕp cËn c«ng nghÖ trang thiÕt bÞ míi, phôc vô ho¹t ®éng s¶n xuÊt xuÊt khÈu cho DNN&V.
Bªn c¹nh ®ã, Nhµ níc khuyÕn khÝch viÖc thµnh lËp vµ cñng cè c¸c tæ chøc hç trî ph¸t triÓn nãi chung vµ hç trî xuÊt khÈu nãi riªng cho DNN&V thuéc c¸c c¬ quan, tæ chøc nh»m thùc hiÖn ch¬ng tr×nh trî gióp xuÊt khÈu cho DNN&V mét c¸ch thiÕt thùc vµ cã hiÖu qu¶, kh¾c phôc t×nh tr¹ng võa chång chÐo võa ph©n t¸n võa bu«ng láng qu¶n lÝ.
1.4. C¸c ®iÒu kiÖn kh¸c
Cïng víi viÖc x©y dùng chiÕn lîc ph¸t triÓn c¸c DNN&V lµm c¬ së cho viÖc cô thÓ ho¸ thµnh hÖ thèng ®ång bé c¸c chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lÝ, hç trî DNN&V cÇn cã nh÷ng ch¬ng tr×nh phæ biÕn s©u réng vÒ ph¸p luËt, triÓn khai ch¬ng tr×nh hç trî c¸c DNN&V theo chuyªn ®Ò : KiÕn thøc qu¶n trÞ doanh nghiÖp, ph¸p luËt tµi chÝnh, kÕ to¸n ®Ó hä ®ñ kh¶ n¨ng ®øng v÷ng trong c¬ chÕ thÞ trêng, tiÕp thu tèt c¸c ch¬ng tr×nh tµi trî, u ®·i cña Nhµ níc, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu.
CÇn ph¶i cô thÓ ho¸, hoµn thiÖn LuËt doanh nghiÖp, LuËt ph¸ s¶n, LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc… cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña tõng ®Þa ph¬ng. LuËt doanh nghiÖp tuy míi ra ®êi nhng ®· cã nh÷ng bíc hoµn chØnh nhÊt ®Þnh, t¹o sù th«ng tho¸ng cho viÖc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tuy nhiªn hiÖn nay ®· béc lé nh÷ng thiÕu sãt cña nã nh : ThiÕu chÕ tµi thµnh lËp doanh nghiÖp vµ qu¶n lÝ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp sau ®¨ng kÝ, híng dÉn thùc hiÖn cßn nhiÒu chç trïng lÆp cÇn hoµn thiÖn thªm ®¶m b¶o võa khuyÕn khÝch kinh doanh, võa cã sù kiÓm so¸t cña Nhµ níc.
VÒ t¹o lËp vµ më réng thÞ trêng cho DNN&V, tr¸ch nhiÖm chÝnh lµ ë c¸c doanh nghiÖp. C¸c DNN&V ph¶i tËp trung vèn ®æi míi c«ng nghÖ, t¨ng n¨ng suÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm th× míi mong c¹nh tranh ®îc trªn thÞ trêng kÓ c¶ trong níc vµ ngoµi níc. Bªn c¹nh ®ã, Nhµ níc ph¶i cã chÝnh s¸ch, c¬ chÕ hç trî vÒ thÞ trêng cho c¸c DNN&V. Nhµ níc sÏ ®Þnh híng thÞ trêng trong níc vµ kh¬i th«ng thÞ trêng ngoµi níc th«ng qua hîp t¸c kinh tÕ víi c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. ViÖc kÝ kÕt c¸c hîp ®ång mua b¸n sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c DNN&V th©m nhËp vµo thÞ trêng níc ngoµi mét c¸ch thuËn lîi h¬n. Ngoµi ra, c¸c DNN&V ph¶i ph¸t triÓn hîp t¸c víi c¸c doanh nghiÖp lín ®Ó më réng thÞ trêng. ViÖc t×m c¸c thÞ trêng “ng¸ch” - ®ã lµ c¸c thÞ trêng mµ c¸c doanh nghiÖp lín kh«ng muèn ®¶m nhËn do s¶n lîng Ýt, kh«ng cã nhu cÇu thêng xuyªn hoÆc thÞ trêng mµ doanh nghiÖp lín cha kÞp ®Çu t - lµ vÊn ®Ò DNN&V cÇn ®Æc biÖt quan t©m.
ViÖc ph¸t triÓn DNN&V vµo c¸c biÖn ph¸p thùc hiÖn trong néi bé doanh nghiÖp. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, c¸c DNN&V cÇn x©y dùng cho m×nh chiÕn lîc kinh doanh hîp lÝ trong ®iÒu kiÖn chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng, n©ng cao n¨ng lùc vÒ vèn, t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn c¸c lo¹i vèn. Muèn vËy c¸c DNN&V ph¶i ®æi míi ph¬ng thøc thanh to¸n, ®Èy m¹nh s¶n xuÊt, xuÊt khÈu s¶n phÈm. C¸c DNN&V cÇn lùa chän ph¬ng thøc khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh thÝch hîp, ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn, ®Æc biÖt lµ vèn nhµn rçi trong d©n c. §Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, c¸c DNN&V còng cÇn chó träng tíi c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng vµ marketing ®Ó thóc ®Èy s¶n phÈm nhanh h¬n, hiÖu qu¶ h¬n.
2. Mét sè kiÕn nghÞ gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ hç trî xuÊt khÈu cho c¸c DNN&V ViÖt Nam b»ng biÖn ph¸p tµi chÝnh.
Trong thêi gian qua, hÇu hÕt c¸c chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p tµi chÝnh cña ChÝnh Phñ ®îc ®a ra víi môc tiªu khuyÕn khÝch ph¸t triÓn, t¨ng cêng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cho c¸c DNN&V. Tuy nhiªn, mét mÆt do c¸c biÖn ph¸p nµy cßn thiÕu ®ång bé, viÖc thùc hiÖn cßn nhiÒu h¹n chÕ, mét mÆt do n¨ng lùc s¶n xuÊt, xuÊt khÈu cña c¸c DNN&V cßn yÕu kÐm, do ®ã, c¸c môc tiªu, t¸c ®éng tÝch cùc cña c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh cha thùc sù ph¸t huy t¸c dông. Trong thêi gian tíi, ChÝnh phñ, c¸c Bé, Ngµnh, c¸c tæ chøc tµi chÝnh, còng nh chÝnh b¶n th©n c¸c DNN&V cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p phï hîp nh»m n©ng cao h¬n n÷a t¸c ®éng cña c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña c¸c DNN&V. C¸c biÖn ph¸p nµy kh«ng chØ dõng l¹i ë viÖc më réng n¨ng lùc s¶n xuÊt, kinh doanh, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c DNN&V mµ cßn n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh, t¹o lËp uy tÝn cña c¸c DNN&V trªn thÞ trêng quèc tÕ vµ khu vùc th«ng qua nh÷ng chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p hç trî tµi chÝnh hîp lý.
2.1. §æi míi vµ hoµn thiÖn hÖ thèng thuÕ ViÖt Nam
Trong thêi gian qua, thuÕ ®· ®îc sö dông ®Ó khuyÕn khÝch ®Çu t vµ ®· gãp phÇn vµo viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt, khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, hÖ thèng thuÕ cña ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ thuÕ VAT, hiÖn nay vÉn ®ang lµ mét th¸ch thøc, cha thùc sù cã t¸c ®éng tÝch cùc cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt xuÊt khÈu hµng ho¸ cho c¸c DNN&V. HiÖn nay, thêi gian miÔn gi¶m thuÕ cho c¸c DNN&V vÉn cßn qu¸ ng¾n so víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi, thuÕ suÊt vµ c¸ch tÝnh thuÕ vÉn cßn phøc t¹p, thuÕ thÊp nhng lÖ phÝ nhiÒu… §Ó gi¶i quyÕt nh÷ng bÊt cËp ®ã vµ hoµn thiÖn h¬n n÷a biÖn ph¸p thuÕ hç trî xuÊt khÈu cho c¸c DNN&V cÇn tËp trung vµo mét sè gi¶i ph¸p sau:
Thø nhÊt, chÝnh s¸ch thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp cÇn ®îc ®¬n gi¶n ho¸ vµ lo¹i bá c¸c trêng hîp miÔn gi¶m tiÕn tíi thèng nhÊt møc thuÕ suÊt ®èi víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp nh»m t¹o ra m«i trêng c¹nh tranh b×nh ®¼ng cho c¸c DNN&V, khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ®Çu t më réng s¶n xuÊt kinh doanh, xuÊt khÈu hµng ho¸. §iÒu nµy còng sÏ xo¸ bá ®îc t×nh tr¹ng cã hµng lo¹t c¸c quy ®Þnh vÒ miÔn gi¶m thuÕ trong c¸c bé luËt nh LuËt ®Çu t nuíc ngoµi, LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc…, lo¹i bá c¶m gi¸c thuÕ kh«ng c«ng b»ng. H¬n n÷a, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ DNN&V nãi riªng ®Òu cho r»ng møc thuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp nh hiÖn nay lµ qu¸ cao. Do ®ã, ®Ó cã thÓ ph¸t triÓn xuÊt khÈu cho c¸c DNN&V, ChÝnh phñ cÇn thùc hiÖn chÝnh s¸ch u ®·i thuÕ nh gi¶m 50% thuÕ suÊt thuÕ GTGT cho nguyªn liÖu ®Çu vµo s¶n xuÊt cho c¸c DNN&V ®ang gÆp khã kh¨n trong chuyÓn ®æi c¬ chÕ thuÕ. MÆt kh¸c, ®Ó hç trî ph¸t triÓn DNN&V cÇn nghiªn cøu ¸p dông thuÕ luü tiÕn tõng phÇn ®èi víi thu nhËp cña c¸c doanh nghiÖp thay cho møc thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp 32% hiÖn nay. Theo kiÕn nghÞ cña ViÖn Khoa häc tµi chÝnh, biÓu thuÕ luü tiÕn tõng phÇn ®èi víi DNN&V cã thÓ ®îc ¸p dông nh sau:
BËc
Thu nhËp/n¨m (Tr)
ThuÕ suÊt tõng phÇn (%)
Sè thuÕ ph¶i nép (Tr )
Sè thuÕ luü tiÕn (Tr)
ThuÕ suÊt luü tiÕn
1
Díi 100
20
20
20
20
2
100 – 300
25
50
70
23,3
3
300 – 500
30
60
130
26
4
500 – 1000
38
190
320
32
5
Trªn 1000
32
32
§©y chÝnh lµ gi¶i ph¸p rÊt hiÖu qña cho c¸c DNN&V hiÖn ®ang ¸p dông t¹i Mü. ¸p dông biÓu thuÕ suÊt nµy sÏ gãp phÇn kÝch thÝch ®Çu t, thµnh lËp doanh nghiÖp vµ chñ yÕu lµ DNN&V.
Cïng víi viÖc nghiªn cøu ¸p dông thuÕ luü tiÕn tõng phÇn ®èi víi thu nhËp doanh nghiÖp, Nhµ níc còng cÇn hç trî DNN&V th«ng qua c¸c quy ®Þnh vÒ c¸c kho¶n chi phÝ ®îc trõ khi x¸c ®Þnh lîi tøc chÞu thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. VÒ chi phÝ vay vèn, Nhµ níc nªn cho phÐp khÊu trõ sè chi phÝ vay vèn theo møc chi tr¶ thùc tÕ trªn c¬ së cã ®Çy ®ñ chøng tõ. VÒ chi phÝ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng nªn lÊy tiÒn l¬ng ghi trong hîp ®ång lao ®éng lµ c¨n cø x¸c ®Þnh chi phÝ tiÒn l¬ng ®îc trõ khi x¸c ®Þnh thu nhËp chÞu thuÕ. C¸c DNN&V rÊt thiÕu vèn ®Ó ®Çu t chiÒu s©u, ®æi míi trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ, më réng quy m« ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt khÈu nhng trªn thùc tÕ, c¸c DNN&V l¹i rÊt khã tiÕp cËn víi c¸c kho¶n tÝn dông u ®·i cã l·i suÊt thÊp. ChÝnh v× vËy, phÇn lín c¸c DNN&V ngoµi quèc doanh thêng b¾t ®Çu c«ng viÖc kinh doanh më réng quy m« s¶n xuÊt xuÊt khÈu b»ng vèn tù cã vµ c¸c nguån tÝn dông kh«ng chÝnh thøc víi l·i suÊt vµ chi phÝ rÊt cao, chÝnh v× vËy Nhµ níc cÇn hç trî c¸c doanh nghiÖp nµy b»ng c¸ch cho phÐp hä khÊu trõ sè chi phÝ vay vèn theo møc chi tr¶ thùc tÕ trªn c¬ së cã ®Çy ®ñ chøng tõ, hîp ®ång vay vèn.
ii) Thùc hiÖn chÝnh s¸ch thuÕ nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµ b¶o hé cã ®iÒu kiÖn hµng hãa cña c¸c DNN&V.
Thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa, héi nhËp, ViÖt Nam ®ang më réng quan hÖ hîp t¸c víi c¸c níc trong khu vùc vµ ®Èy m¹nh tiÕn tr×nh héi nhËp víi thÕ giíi. Cïng víi víi viÖc tham gia vµo khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA), thùc hiÖn hiÖp ®Þnh chung vÒ u ®·i thuÕ quan (CEFT) sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho ViÖt Nam ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, trao ®æi hµng ho¸, dÞch vô víi c¸c níc trong khu vùc cña c¸c DNN&V. Trong t×nh h×nh ®ã, cÇn tiÕp tôc c¶i thiÖn hÖ thèng thuÕ cho víi phï hîp víi viÖc më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ ®Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ, t¨ng cêng xuÊt khÈu. Thùc hiÖn gi¶m bít vµ tiÕn tíi xo¸ bá c¸c hµng rµo phi thuÕ quan ®èi víi tÊt c¶ c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô (Trõ nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô n»m trong danh môc cÊm xuÊt khÈu) ®Ó ®Èy m¹nh tèi ®a ho¹t ®éng xuÊt khÈu, t¹o ®iÒu kiÖn vµ thóc ®Èy DNN&V tham gia h¬n n÷a vµo ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
§èi víi thuÕ xuÊt khÈu: Bé tµi chÝnh cÇn nghiªn cøu, xem xÐt gi¶m tèi ®a c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu ph¶i chÞu thuÕ xuÊt khÈu, chØ ¸p dông thuÕ xuÊt khÈu ®èi víi nguyªn liÖu th« cha qua chÕ biÕn ®Ó khuyÕn khÝch xuÊt khÈu hµng ®· qua chÕ biÕn, nhÊt lµ chÕ biÕn s©u.
TiÕp tôc hoµn thiÖn h¬n n÷a LuËt thuÕ GTGT, ¸p dông thuÕ suÊt thuÕ GTGT 0% vµ hoµn thuÕ nhËp khÈu nguyªn liÖu ®Çu vµo ®èi víi c¶ c¸c ®èi tîng lµ hµng hãa vµ dÞch vô xuÊt khÈu t¹i chç. Bªn c¹nh ®ã, cÇn ®Èy nhanh viÖc hoµn thuÕ GTGT ®èi víi hµng xuÊt khÈu cña c¸c DNN&V v× c¸c doanh nghiÖp nµy lu«n trong t×nh tr¹ng thiÕu vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, thùc hiÖn gi¶i ph¸p nµy sÏ cã khã kh¨n trong qu¶n lý, ®Ò nghÞ ChÝnh phñ sím cã quy ®Þnh, híng dÉn cô thÓ vÒ c¸c trêng hîp vµ ®¬n vÞ ®îc coi lµ xuÊt khÈu (ngoµi xuÊt khÈu trùc tiÕp) ®Ó cã c¬ së ¸p dông thèng nhÊt, minh b¹ch, tr¸nh tïy tiÖn.
Cïng víi viÖc thùc hiÖn ch¬ng tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan trong tiÕn tr×nh héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ, Nhµ níc cÇn më réng diÖn ®¸nh thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ®Ó thùc hiÖn b¶o hé hîp lý ®èi víi ngµnh s¶n xuÊt cßn non trÎ còng nh ®èi víi c¸c DNN&V míi tham gia vµo ho¹t ®éng xuÊt khÈu, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp nµy cã thªm thêi gian ®Ó cñng cè, ph¸t triÓn vµ t¨ng cêng n¨ng lùc c¹nh tranh, v¬n ra thÞ trêng níc ngoµi. Kh¼ng ®Þnh xuÊt khÈu lµ híng ph¸t triÓn kinh tÕ mòi nhän, lµ thÕ m¹nh trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, Nhµ níc nªn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c DNN&V xuÊt khÈu trùc tiÕp vµ thùc hiªn tèt c¸c chÝnh s¸ch hç trî xuÊt khÈu cho c¸c DNN&V trong buæi ®Çu tham gia xuÊt khÈu cßn nhiÒu khã kh¨n do thiÕu kinh nghiÖm.
Bªn c¹nh ®ã, miÔn gi¶m thuÕ nhËp khÈu ®èi víi c¸c trang thiÕt bÞ m¸y mãc, ph¬ng tiÖn vËn t¶i, c«ng nghÖ, nguyªn liÖu ®Çu vµo… sÏ t¹o ®iÒu kiÖn x©y dùng c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt, c«ng nghÖ cho c¸c DNN&V, t¨ng cêng n¨ng lùc s¶n xuÊt, gi¶m chi phÝ, gi¸ c¶ vµ n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm xuÊt khÈu cho c¸c DNN&V, t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng ho¸ cña c¸c DNN&V cã thÓ ®øng v÷ng trªn thÞ trêng.
iii) T¨ng cêng vµ më réng diÖn u ®·i thuÕ ®èi víi c¸c DNN&V míi thµnh lËp.
§Ó khuyÕn khÝch, hç trî c¸c doanh nghiÖp míi thµnh lËp, ®Æc biÖt lµ c¸c DNN&V, viÖc u ®·i thuÕ vÉn lµ rÊt cÇn thiÕt víi c¸c n«i dung sau:
Mét lµ u ®·i miÔn gi¶m thuÕ ®èi víi tÊt c¶ c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh míi thµnh lËp. §iÒu nµy còng phï hîp víi yªu cÇu hiÖn nay lµ khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t t nh©n tham gia thµnh lËp doanh nghiÖp míi. ViÖc miÔn gi¶m thuÕ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp míi thµnh lËp, trong ®ã cã c¸c DNN&V, cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn, t¨ng trëng, tõng bíc tham gia tÝch cùc vµo ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
Hai lµ, u ®·i miÔn gi¶m thuÕ ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®Çu t vµo c¸c ngµnh nghÒ, khu vùc ViÖt Nam cã thÕ m¹nh, ®îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn. ViÖc u ®·i thuÕ nh vËy sÏ gãp phÇn ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng xuÊt khÈu cña c¸c DNN&V, cho phÐp c¸c doanh nghiÖp nµy khai th¸c tèi ®a lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt níc, c¹nh tranh tèt trªn thÞ trêng quèc tÕ.
Ba lµ, u ®·i miÔn gi¶m thuÕ ®èi víi doanh nghiÖp míi thµnh lËp cã sö dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. u ®·i nµy sÏ khuyÕn khÝch c¸c DNN&V chó träng ®Çu t c«ng nghÖ míi, mét yÕu tè cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh tíi chÊt lîng hµng ho¸, tõ ®ã ¶nh hëng s©u s¾c tíi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ DNN&V khi tham gia xuÊt khÈu.
vi) Cho phÐp c¸c DNN&V khÊu hao nhanh tµi s¶n cè ®Þnh
KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn nguån vèn t¸i ®Çu t cho s¶n xuÊt. NÕu møc khÊu hao nhanh th× cã thÓ thu håi vÊn nhanh cßn ngîc lai, møc khÊu hao chËm th× thu håi vèn chËm vµ cã thÓ mÊt do hao mßn v« h×nh cña tµi s¶n cè ®Þnh g©y ra. MÆt kh¸c, møc khÊu hao cao hay thÊp cßn lµm thay ®æi sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép trong n¨m.
VÒ lý thuyÕt, tæng thu nhËp chÞu thuÕ vµ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép cña doanh nghiÖp trong mét thêi k× dµi lµ kh«ng thay ®æi khi ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p khÈu hao tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c nhau. Tuy nhiªn, trong thêi gian ng¾n, nÕu doanh nghiÖp khÊu hao nhanh tµi s¶n cè ®Þnh th× møc thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép thÊp vµ do ®ã cã thÓ t¨ng cêng tÝch tô vèn cho doanh nghiÖp, ®¨c biÖt cã lîi cho DNN&V. V× vËy, ®Ó hç trî ph¸t triÓn c¸c DNN&V, Nhµ níc nªn cho phÐp c¸c DNN&V thùc hiÖn khÊu hao nhanh tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó mét mÆt, c¸c DNN&V cã ®iÒu kiÖn tÝch tô tËp trung vèn, mÆt kh¸c thu håi nhanh vèn cè ®Þnh sÏ gióp c¸c DNN&V cã ®iÒu kiÖn ®Çu t chiÒu s©u, ®æi míi m¸y mãc, trang thiÕt bÞ, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ph¸t triÓn s¶n xuÊt xuÊt khÈu.
2.2. Gi¶i ph¸p t¹o vèn ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt xuÊt khÈu cña c¸c DNN&V.
2.2.1. T¹o vèn qua h×nh thøc tÝn dông.
Nh ®· tr×nh bµy trong c¸c ch¬ng tríc, ®èi víi c¸c DNN&V, nhu cÇu vÒ vèn cho ho¹t ®éng ®Çu t, më réng s¶n xuÊt kinh doanh lu«n ®îc xem lµ hÕt søc bøc xóc. Do v©y, viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh, nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông hç trî vèn cho c¸c DNN&V cÇn ®îc xem lµ biÖn ph¸p träng t©m trong thêi gian tíi. §Ó n©ng cao t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch nµy vµ thùc sù khuyÕn khÝch DNN&V ph¸t triÓn thóc ®Èy xuÊt khÈu, ChÝnh phñ, c¸c Bé ngµnh, tæ chøc hç trî nªn xem xÐt thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p theo thø tù u tiªn sau:
Thø nhÊt, ®Èy nhanh viÖc thµnh lËp vµ vËn hµnh Quü b¶o l·nh tÝn dông vay vèn, tÝn dông hç trî xuÊt khÈu, gióp DNN&V cã thÓ vay vèn khi gÆp khã kh¨n vÒ tµi s¶n thÕ chÊp. Quü b¶o l·nh tÝn dông cã thÓ b¶o l·nh tÝn dông cho c¸c kho¶n vay trung vµ dµi h¹n víi l·i suÊt u ®·i ®èi víi c¸c dù ¸n kinh doanh cã hiÖu qu¶. Tuy nhiªn, ®Ó Quü nµy ho¹t ®éng tèt cÇn cã c¸c quy ®Þnh râ rµng vÒ tr¸ch nhiÖm cña Quü víi c¬ quan tÝn dông vµ doanh nghiÖp còng nh lµm râ c¬ chÕ qu¶n lý ®iÒu hµnh quü ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng lµm n¶y sinh mét lo¹t kh©u trung gian gi÷a DNN&V vµ ng©n hµng trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c giao dÞch kinh doanh. Th¸ng 12 n¨m 2001, ChÝnh phñ ®· ban hµnh c«ng v¨n vÒ viÖc thµnh lËp Quü nµy, nhng ®Õn nay Quü vÉn cha ®îc ra ®êi mµ míi chØ ho¹t ®éng th«ng qua Quü HTPT vµ thùc sù vÉn lµ ®iÒu mong mái cña c¸c DNN&V. §Ó quü nµy cã thÓ nhanh chãng ra ®êi vµ ®i vµo ho¹t ®éng, ChÝnh phñ cÇn cã c¸c biÖn ph¸p t×m kiÕm nguån vèn cho Quü. Vèn cã thÓ huy ®éng tõ c¸c nguån trî cÊp hoÆc gióp ®ì cña c¸c tæ chøc níc ngoµi nh JBIC (NhËt B¶n), SNV, SDC, UNDP, ADB, …
Thø hai, §iÒu chØnh chÝnh s¸ch tµi s¶n thÕ chÊp ®èi víi c¸c kho¶n vay, tÝn dông hç trî xuÊt khÈu cho c¸c DNN&V. HiÖn nay, rÊt nhiÒu DNN&V nãi chung vµ DNN&V ho¹t ®éng trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu nãi riªng, kh«ng thÓ vay vèn ng©n hµng v× kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp. Do ®ã, c¸c ng©n hµng ®· ¸p dông cho doanh nghiÖp dïng tµi s¶n ®îc h×nh thµnh tõ c¸c kho¶n vay, hoÆc dïng hµng ho¸ s¶n xuÊt xuÊt khÈu lµm tµi s¶n thÕ chÊp. Tuy nhiªn, nhiÒu doanh nghiÖp vÉn kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu cña ng©n hµng vÒ tµi s¶n thÕ chÊp. Trong nh÷ng trêng hîp nhÊt ®Þnh, c¸c ng©n hµng vµ gi¸ trÞ cña c¸c dù ¸n kinh doanh tèt ®Ó cho vay vµ cïng víi doanh nghiÖp gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn s¶n xuÊt, kinh doanh vµ hîp ®ång xuÊt khÈu ®· kÝ kÕt ®Ó gi¶m thiÓu rñi ro cho c¸c kho¶n tÝn dông, ®ång thêi doanh nghiÖp vÉn cã vèn ®Ó ®Çu t, s¶n xuÊt, thùc hiÖn ®óng hîp ®ång víi bªn níc ngoµi. Trong trêng hîp nµy, ng©n hµng sÏ coi b¶n kÕ ho¹ch kinh doanh tèt ®ã nh mét tµi s¶n thÕ chÊp, thay cho tµi s¶n kh¸c.
Thø ba, më réng h×nh thøc tÝn dông thuª mua (Cho thuª tµi chÝnh). Më réng h×nh thøc tÝn dông cho thuª tµi chÝnh lµ gi¶i ph¸p h÷u hiÖu gióp cho c¸c doanh nghiÖp kh¾c phôc khã kh¨n vÒ vèn ®Çu t, ®æi míi c«ng nghÖ më réng s¶n xuÊt kinh doanh hµng xuÊt khÈu. Víi h×nh thøc tÝn dông nµy, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i sÏ th¸o gì ®îc t×nh tr¹ng “®ãng b¨ng” vÒ vèn ®Çu t vµ ®¶m b¶o an toµn tÝn dông h¬n h×nh thøc thÕ chÊp tµi s¶n. Cho thuª tµi chÝnh lµ mét h×nh thøc tÝn dông trung gian dµi h¹n, ngêi cã nhu cÇu vay vèn kh«ng nhËn tiÒn mua s¾m thiÕt bÞ cho m×nh mµ trùc tiÕp nhËn tµi s¶n phï hîp víi nhu cÇu sö dông do ®ã cã thÓ ®¶m b¶o c¸c kho¶n tÝn dông sÏ ®îc sö dông ®óng môc ®Ých ®Çu t.
Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay cña níc ta, do m«i trêng kinh doanh cha æn ®Þnh, c¸c ng©n hµng gÆp nhiÒu rñi ro trong kinh doanh, viÖc cho vay trung vµ dµi h¹n gÆp nhiÒu khã kh¨n. C¸c ng©n hµng cã thÓ thùc hiÖn cho vay trung vµ dµi h¹n thêng ®ßi hái c¸c chñ ®µu t lµm ¨n cã hiÖu qu¶ vµ ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp. §©y lµ ®iÒu kiÖn mµ kh«ng ph¶i chñ ®Çu t nµo còng cã thÓ ®¸p øng. Víi h×nh thøc tÝn dông cho thuª tµi chÝnh, ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt lµ ph¬ng ¸n kinh doanh cã hiÖu qu¶, ®iÒu kiÖn tµi s¶n thÕ chÊp ®îc ®Æt ë hµng thø v× b¶n chÊt hîp ®ång cho thuª tµi chÝnh ®· bao hµm néi dung thÕ chÊp. BiÖn ph¸p nµy ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶ h¬n, sñ dông vèn hîp lý h¬n thay v× chØ t×m c¸ch cã ®îc nguån vèn ®ã. Song, ®Ó thùc hiÖn h×nh thøc tÝn dông nµy, ®ßi hái ë phÝa ng©n hµng ph¶i tho¶ m·n mét sè ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, mµ quan träng nhÊt ®ã lµ ph¶i am hiÓu nhu cÇu cña c¸c doanh nghiÖp, thÞ trêng tµi s¶n, vµ ph¶i cã tiÒm lùc vèn lín.
Thø t, Nhµ níc cÇn khuyÕn khÝch c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cung cÊp tÝn dông hoÆc gãp vèn vµo c¸c DNN&V cïng hîp t¸c kinh doanh bëi lu«n tån t¹i mét thùc tÕ lµ c¸c DNN&V mµ ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp nhá Ýt ®îc c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quan t©m ®Õn viÖc cho vay vèn. §Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn c¸c DNN&V, Nhµ níc cÇn quy ®Þnh c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶i giµnh mét tû lÖ nhÊt ®Þnh vèn tÝn dông ®Ó cho c¸c DNN&V vay. Tuy nhiªn, do vèn vµ tµi s¶n cña c¸c DNN&V kh«ng lín nªn møc ®é ®¶m b¶o an toµn cho c¸c kho¶n vay lµ kh«ng cao, do vËy, mét gi¶i ph¸p ®îc xem lµ hîp lý vµ hiÖu qu¶ h¬n lµ khuyÕn khÝch c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cïng gãp vèn vµo c¸c DNN&V cïng hîp t¸c kinh doanh. Khi ®ã, c¸c ng©n hµng sÏ ph¸t huy mét c¸ch tèt nhÊt vai trß t vÊn cho doanh nghiÖp, ®ång thêi theo dâi gi¸m s¸t viÖc sö dông vèn cña c¸c doanh nghiÖp. C¸c DNN&V khi ®îc ng©n hµng th¬ng m¹i gãp vèn còng sÏ gÆp thuËn lîi lµ dÔ dµng ®îc ng©n hµng cho vay khi thiÕu vèn hoÆc ng©n hµng b¶o l·nh cho vay vèn cña tæ chøc tÝn dông kh¸c. §Ó khuyÕn khÝch c¸c ng©n hµng gãp vèn vµo c¸c DNN&V, nhµ níc cÇn cã c¸c c¬ chÕ nh cho phÐp c¸c ng©n hµng sö dông thu nhËp tríc thuÕ ®Ó gãp vèn vµo c¸c DNN&V, miÔn gi¶m thuÕ thu nhËp tõ kho¶n gãp vèn ®ã.
Thø n¨m, c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh ®îc ¸p dông cÇn ®¶m b¶o c¸c DNN&V khu vùc t nh©n ®îc ®èi xö b×nh ®¼ng nh c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c trong vay vèn ng©n hµng. Trong qu¸ tr×nh ®a ra vµ thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o sù an toµn cña ®ång vèn, kh«ng nªn ®ång nhÊt rµng buéc chÆt chÏ viÖc chÊp hµnh ®óng quy ®Þnh, nguyªn t¾c víi th¸i ®é cöa quyÒn g©y phiÒn to¸i ®èi víi kh¸ch hµng. §Ó gióp c¸c DNN&V kh¾c phôc khã kh¨n vÒ vèn ®Ó s¶n xuÊt, xuÊt khÈu, ®ång thêi ®¶m b¶o an toµn vèn cho ng©n hµng, th× c¸c ng©n hµng cÇn n¾m b¾t ®îc th«ng tin cña kh¸ch hµng tõ nhiÒu kªnh kh¸c nhau. Qua ®ã, cã thÓ t vÊn cho c¸c DNN&V c¸ch thøc x©y dùng vµ thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch kinh doanh, xuÊt khÈu kh¶ thi, qu¶n lý tèt ®ång vèn, t¹o uy tÝn lín ®èi víi kh¸ch hµng níc ngoµi, ®¶m b¶o tr¸nh ®îc nh÷ng rñi ro cã thÓ n¶y sinh trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Lóc ®ã, ng©n hµng míi thùc sù trë thµnh ngêi b¹n ®ång hµnh cïng chia sÎ khã kh¨n, rñi ro trong kinh doanh xuÊt khÈu cña DNN&V, tr¸nh t×nh tr¹ng ng©n hµng kh«ng gi¶i ng©n ®îc vèn, trong khi c¸c DNN&V l¹i thiÕu vèn ®Ó ®Çu t s¶n xuÊt, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu nh thêi gian qua.
2.2.2. Gi¶i ph¸p ®Çu t.
2.2.2.1. X©y dùng vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña c¸c Quü ®Çu t m¹o hiÓm.
ë khu vùc §«ng Nam ¸ nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng, vèn m¹o hiÓm lµ mét hiÖn tîng kinh tÕ cßn kh¸ míi mÎ, nhng nh×n chung ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ trong viÖc khuyÕn khÝch khu vùc t nh©n ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, ®Ó quü vèn m¹o hiÓm thùc sù trë thµnh c«ng cô h÷u Ých trong qu¸ tr×nh huy ®éng vèn ®Çu t cho c¸c DNN&V, trong thêi gian tíi ChÝnh phñ cÇn thiÕt lËp mét khung khæ luËt ph¸p, thÓ chÕ æn ®Þnh cho ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh phi ng©n hµng trong níc vµ quèc tÕ, x©y dùng, hoµn thiÖn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña thÞ trêng chøng kho¸n.
Mét thÞ trêng chøng kho¸n ph¸t triÓn ®Çy ®ñ vµ mét hÖ thèng toµn diÖn c¸c quy ®Þnh vÒ ph¸t hµnh cæ phiÕu ra c«ng chóng sÏ t¹o c¬ héi cho c¸c DNN&V cña ViÖt Nam huy ®éng vèn cæ phÇn dµi h¹n th«ng qua ph¸t hµnh cæ phiÕu lÇn ®Çu ra c«ng chóng (IPO) vµ niªm yÕt trªn thÞ trêng chøng kho¸n. §iÒu nµy sÏ gióp c¸c c«ng ty ®ñ kh¶ n¨ng tiÕp cËn nguån vèn dµi h¹n cho ®Çu t h¬n lµ nguån vèn s½n cã th«ng qua tÝn dông ng©n hµng th«ng thêng (vèn cã xu híng chñ yÕu lµ vèn ng¾n h¹n, do ®ã phï hîp h¬n víi c¸c nhu cÇu vèn lu ®éng), vµ gióp hä duy tr× c©n b»ng nî vµ vèn cæ phÇn. Bªn c¹nh ®ã, viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn sµn giao dÞch riªng cho DNN&V sÏ lµ c«ng cô hiÖu qu¶ gióp c¸c c¸ nh©n vµ tæ chøc ®Çu t cæ phiÕu trong vµ ngoµi níc ®Çu t vµo c¸c DNN&V lín ë ViÖt Nam. ViÖc thóc ®Èy c¸c lo¹i h×nh vèn cæ phÇn trë thµnh ph¬ng thøc huy ®éng vèn dµi h¹n cho DNN&V lín sÏ gióp gi¶i phãng tÝn dông ng©n hµng cho c¸c DNN&V nhá h¬n.
Trong t¬ng lai gÇn, Uû ban Chøng kho¸n Nhµ níc cÇn söa ®æi NghÞ ®Þnh 48 vÒ thÞ trêng chøng kho¸n ban hµnh n¨m 1998, 2 n¨m tríc khi Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n ra ®êi. Söa ®æi nµy bao gåm quy ®Þnh râ rµng vÒ ph¸t hµnh cæ phiÕu ra c«ng chóng cña c¸c ViÖt Nam() - Bao gåm mét ®Þnh nghÜa râ rµng vÒ thÕ nµo lµ ph¸t hµnh cæ phiÕu ra c«ng chóng.
, ®èi víi c¶ nh÷ng c«ng ty niªm yÕt t¹i Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n chÝnh thøc vµ nh÷ng c«ng ty cã cæ phiÕu giao dÞch trªn thÞ trêng OTC phi chÝnh thøc. NghÞ ®Þnh söa ®æi sÏ gãp phÇn lµm gi¶m tÝnh hÊp dÉn cña ph¸t hµnh cæ phiÕu th«ng qua thÞ trêng phi chÝnh thøc OTC so víi ph¸t hµnh cæ phiÕu t¹i Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n. NghÞ ®Þnh söa ®æi còng sÏ cho phÐp tÊt c¶ doanh nghiÖp cã nhu cÇu vµ ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn cã thÓ tù do tham gia niªm yÕt t¹i Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n mµ kh«ng cÇn bÊt kú sù phª chuÈn kh«ng chÝnh thøc nµo cña Uû Ban chøng kho¸n nhµ níc vµ c¸c c¬ quan kh¸c cña ChÝnh phñ. T¬ng tù nh vËy, Ng©n hµng nhµ níc nªn cho phÐp c¸c ng©n hµng cæ phÇn ®ñ kh¶ n¨ng tham gia niªm yÕt cæ phiÕu t¹i Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n nÕu muèn. §iÒu nµy sÏ gióp c¸c ng©n hµng cæ phÇn huy ®éng nhiÒu h¬n vèn cæ phÇn ®Ó hç trî nhu cÇu cho vay ngµy cµng t¨ng cña c¸c DNN&V. Uû ban chøng kho¸n nhµ níc còng cÇn cho phÐp c¸c DNN&V cã quy m« lín ë ViÖt Nam ph¸t hµnh chøng kho¸n trªn thÞ trêng vèn níc ngoµi nÕu cã ®ñ ®iÒu kiÖn vµ Uû ban cÇn ban hµnh c¸c híng dÉn râ rµng vÒ quy tr×nh niªm yÕt t¹i thÞ trêng chøng kho¸n níc ngoµi. §iÒu nµy sÏ cho phÐp c¸c c«ng ty lín cña ViÖt Nam tiÕp cËn nguån vèn ®¸ng kÓ trªn thÞ trêng vèn hiÖn ®¹i vµ do ®ã gi¶i phãng nguån vèn trong níc cho DNN&V, nh÷ng doanh nghiÖp ph¶i phô thuéc nhiÒu vµo c¸c nguån tµi chÝnh trong níc.
Cïng víi c¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn ho¹t ®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng cña c¸c Quü ®Çu t m¹o hiÓm, mét m«i trêng ®Çu t ®îc c¶i thiÖn vµ minh b¹ch h¬n còng sÏ gióp ViÖt Nam trë thµnh mét níc hÊp dÉn ®èi víi dßng ®Çu t cæ phÇn tõ níc ngoµi vµ trong níc. Nh÷ng dßng ®Çu t nµy sÏ lµ mét yÕu tè ngµy cµng quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn khu vùc DNN&V ViÖt Nam trong dµi h¹n, ®Æc biÖt trong viÖc hç trî DNN&V t¨ng trëng vµ ho¹t ®éng hiÖu qu¶ ®Ó cã thÓ c¹nh tranh c¶ trªn thÞ trêng quèc tÕ vµ trong thÞ trêng néi ®Þa Ýt ®îc b¶o hé h¬n.
Nh»m c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t theo híng lµnh m¹nh h¬n, trong ng¾n h¹n, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t nªn xem xÐt vµ söa l¹i chÕ ®é u ®·i tµi chÝnh cho doanh nghiÖp vµ nhµ ®Çu t ë ViÖt Nam, híng tíi: (i) xo¸ bá (hoÆc Ýt nhÊt lµ ph¶i ®iÒu chØnh) mäi chÕ ®é u ®·i tµi chÝnh ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi mµ doanh nghiÖp DNN&V trong níc kh«ng ®îc hëng trong c¸c lÜnh vùc chÕ t¹o ®Þnh híng xuÊt khÈu; (ii) thay thÕ hÖ thèng khuyÕn khÝch tµi chÝnh r¾c rèi vµ m©u thuÉn hiÖn t¹i b»ng mét hÖ thèng ®¬n gi¶n h¬n, ¸p dông chung cho c¶ hai lo¹i h×nh doanh nghiÖp() - §iÒu nµy nªn theo mét ph©n tÝch tríc ®©y vÒ c¸c u ®·i tµi chÝnh hiÖn t¹i, vµ mét ®¸nh gi¸ chi tiÕt vÒ c¸c ¶nh hëng thuËn lîi cã thÓ tÝnh to¸n ®îc (nÕu cã).
; vµ (iii) söa ®æi chÕ ®é u ®·i hiÖn t¹i cho doanh nghiÖp míi thµnh lËp theo LuËt Doanh nghiÖp, ®Ó xo¸ bá nh÷ng khiÕm khuyÕt n¶y sinh() - VÝ dô, c¸c doanh nghiÖp ®ang tån t¹i muèn lËp ra nh÷ng ph¸p nh©n kinh doanh míi h¬n lµ t¸i ®Çu t vµo c¸c ph¸p nh©n hiÖn t¹i, ®Ó tËn dông ®îc c¸c u ®·i dµnh riªng cho c¸c c«ng ty míi.
.
2.2.2.2. Hoµn thiÖn ho¹t ®éng tÝn dông ®Çu t vµ tÝn dông hç trî xuÊt khÈu cña Quü hç trî ph¸t triÓn
i) KhÈn tr¬ng x©y dùng chiÕn lîc huy ®éng vèn ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cho xuÊt khÈu cña c¸c DNN&V.
Theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ, Quü HTPT ®îc phÐp tiÕn hµnh huy ®éng vèn tõ c¸c ®Þa ph¬ng, c¸c c¬ quan nh b¶o hiÓm x· héi ViÖt Nam, C«ng ty tiÕt kiÖm bu ®iÖn, hoÆc tõ c¸c nguån kh¸c nh tr¸i phiÕu ChÝnh phñ. Trong thêi gian qua, Quü HTPT ®· ®¸p øng ®Çy ®ñ, kÞp thêi nhu cÇu vay vèn cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu, vµ hoµn tr¶ ®óng, ®Çy ®ñ c¸c kho¶n nî ®Õn h¹n. Tuy nhiªn, thêi gian tíi, viÖc huy ®éng vèn cña Quü sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, nhÊt lµ trong bèi c¶nh Nhµ níc vµ c¸c TØnh, Thµnh phè ph¸t hµnh nhiÒu lo¹i tr¸i phiÕu víi l·i suÊt hÊp dÉn h¬n l·i suÊt tr¸i phiÕu ChÝnh phñ mµ Quü ®ang thùc hiÖn.
§Ó cã ®ñ nguån lùc vèn thùc hiÖn nhiÖm vô tµi trî tÝn dông xuÊt khÈu trung vµ dµi h¹n nh cho vay ®Çu t trung vµ dµi h¹n, hç trî l·i suÊt sau ®Çu t, b¶o l·nh tÝn dông ®Çu t, hç trî tÝn dông xuÊt khÈu ng¾n h¹n nh cho vay vèn ng¾n h¹n, b¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång cho c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ c¸c DNN&V, Quü cÇn tiÕn hµnh ngay c¸c biÖn ph¸p huy ®éng vèn. Trong thêi gian tíi, Quü HTPT cÇn ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn nh më réng ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ChÝnh phñ víi l·i suÊt hÊp dÉn h¬n, t¨ng cêng huy ®éng vèn tõ nhiÒu kªnh kh¸c nhau. Bªn c¹nh viÖc më réng c¸c kªnh huy ®éng vèn, th× l·i suÊt huy ®éng vèn còng cÇn linh ho¹t h¬n, võa ®¶m b¶o hµi hoµ quyÒn lîi cña c¸c bªn, kh¶ n¨ng cña Ng©n s¸ch nhµ níc, võa khai th¸c tèi ®a mäi nguån lùc cho ph¸t triÓn ®Êt níc ®ång thêi ®¶m b¶o an toµn cho ho¹t ®éng cña Quü. H¬n n÷a, ChÝnh phñ còng cÇn cho phÐp Quü HTPT ®îc huy ®éng vèn ng¾n h¹n ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô hç trî xuÊt khÈu ng¾n h¹n ®Æc biÖt trong bèi c¶nh nhu cÇu xuÊt khÈu ng¾n h¹n cña c¸c DNN&V hiÖn nay lµ rÊt lín.
ii) N©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng tÝn dông hç trî xuÊt khÈu ng¾n h¹n cña Quü
N¨m 2003, Quü HTPT ®· tiÕn hµnh nhiÒu gi¶i ph¸p ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vay vèn xuÊt khÈu ng¾n h¹n trªn ®Þa bµn. Tuy nhiªn, ho¹t ®éng hç trî tÝn dông xuÊt khÈu ng¾n h¹n t¹i Quü HTPT vÉn cßn nh÷ng tån t¹i cÇn kh¾c phôc. HiÖn nay Quü HTPT vÉn cha cã hÖ thèng th«ng tin vÒ gi¸ c¶, uy tÝn cña c¸c ®¬n vÞ vay vèn, cña nhµ nhËp khÈu, th«ng tin phßng ngõa rñi ro, … do ®ã cha cã kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ rñi ro tiÒm Èn ®èi víi c¸c kho¶n vay. Mét sè chi nh¸nh cña Quü cha tÝch cùc thùc hiÖn nhiÖm vô hç trî xuÊt khÈu cho c¸c doanh nghiÖp ë ®Þa ph¬ng, cha ®¸p øng hÕt nhu cÇu vay vèn xuÊt khÈu cña c¸c DNN&V. Bªn c¹nh dã, viÖc ban hµnh c¸c mÆt hµng thuéc ®èi tîng ®îc hç trî tÝn dông xuÊt khÈu hµng n¨m cha cã tÝnh æn ®Þnh trong thêi gian dµi do ®ã cha thùc sù t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp, trong ®ã cã c¸c DNN&V tham gia xuÊt khÈu.
§Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ trªn, tõng bíc më réng vµ n©ng cao c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng tÝn dông hç trî xuÊt khÈu, Quü HTPT cÇn bæ sung c¸c h×nh thøc tÝn dông hç trî xuÊt khÈu nh cho vay hîp ®ång bao tiªu n«ng s¶n, b¶o l·nh dù thÇu, b¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång…. Quü còng cÇn khÈn tr¬ng phèi hîp víi Bé Th¬ng m¹i ®Ó x¸c ®Þnh danh môc c¸c mÆt hµng thuéc ®èi tîng vay vèn ng¾n h¹n hç trî xuÊt khÈu trong thêi gian tíi, danh môc nµy cÇn cã tÝnh æn ®Þnh trong thêi gian dµi (Ýt nhÊt lµ 3 n¨m) nh»m t¹o t©m lý æn ®Þnh, tin tëng cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu, ®Æc biÖt lµ c¸c DNN&V víi vèn kinh nghiÖm Ýt ái vµ n¨ng lùc xuÊt khÈu cßn nhiÒu h¹n chÕ. Bªn c¹nh ®ã, ®Ó nghiÖp vô hç trî tÝn dông xuÊt khÈu ®¹t hiÖu qu¶ h¬n, Quü nªn tõng bíc triÓn khai nghiÖp vô thanh to¸n trong níc vµ quèc tÕ t¹i Quü, thµnh lËp trung t©m th«ng tin phßng ngõa rñi ro, gióp c¸c DNN&V ®îc hç trî tÝn dông xuÊt khÈu dÔ dµng h¬n trong viÖc gi¸m s¸t t×nh h×nh më, thay ®æi L/C, thanh to¸n tiÒn hµng cña nhµ nhËp khÈu. §èi víi chÊt lîng c«ng t¸c thÈm ®Þnh c¸c kho¶n vay còng cÇn ®îc n©ng cao nh»m ®¸nh gi¸ ®óng nhu cÇu thùc sù cña tõng doanh nghiÖp, hîp ®ång xuÊt khÈu ®Ó ph¸t huy tèt nhÊt hiÖu qu¶ cña nhiÖm vô tÝn dông hç trî xuÊt khÈu, hç trî ®óng ngêi, ®óng doanh nghiÖp.
2.3. C¸c gi¶i ph¸p vÒ tû gi¸ vµ chÝnh s¸ch tû gi¸ hç trî xuÊt khÈu
Thùc tiÔn ph¸t triÓn vµ lùa chän, ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tû gi¸ cña nhiÒu níc trong gÇn 30 n¨m qua kh¼ng ®Þnh kh«ng cã chÝnh s¸ch tû gi¸ nµo hiÖn nay ®îc xem lµ cã u thÕ tuyÖt ®èi. Mçi chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i ®Òu cã nh÷ng ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu nhÊt ®Þnh. Nhng kinh nghiÖm cña c¸c níc cho thÊy: mét chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i ®îc sö dông uyÓn chuyÓn phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña tõng giai ®o¹n sÏ cã nhiÒu t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn qu¸ tr×nh t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cho hµng ho¸ xuÊt khÈu trong níc.
XÐt trªn nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau, viÖc xö lý chÝnh s¸ch tû gi¸ cña ViÖt Nam trong thêi gian gÇn ®©y lµ t¬ng ®èi hîp lý vµ do ®ã ®· cã nh÷ng ®ãng gãp tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh t¨ng trëng kinh tÕ còng nh xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, còng ph¶i nhËn thÊy r»ng viÖc ®iÒu chØnh tû gi¸ hiÖn nay vÉn cßn béc lé Ýt nhiÒu nhîc ®iÓm:
- Thø nhÊt, viÖc x¸c ®Þnh tû gi¸ cßn mang tÝnh cøng nh¾c, cha thùc sù
linh ho¹t, cßn cã lóc chËm, bÞ ®éng vµ cha ®ñ møc
- Thø hai, tån t¹i song hµnh tû gi¸ thÞ trêng tù do bªn c¹nh tû gi¸ chÝnh thøc, tû gi¸ cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i vµ hiÖn tîng ®« la ho¸ ngµy cµng trÇm träng h¬n.
- Thø ba, cha sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c c«ng cô ®iÒu chØnh tû gi¸ hèi ®o¸i.
- Thø t, c¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i hèi cßn rÊt láng lÎo.
Trong xu thÕ nÒn kinh tÕ, thÞ trêng tµi chÝnh ngµy mét héi nhËp m¹nh h¬n vµ yªu cÇu ph¶i ®iÒu chØnh l¹i c¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu sang nh÷ng hµng hãa, dÞch vô cã ®é co gi·n lín h¬n trong t¬ng lai (hµng hãa cã chi phÝ kü thuËt vµ chÊt x¸m ngµy cµng cao), ViÖt Nam cÇn ph¶i tiÕp tôc cã mét chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i ®îc lùa chän vµ ®iÒu chØnh linh ho¹t h¬n thay v× duy tr× mét tû gi¸ cè ®Þnh, thiÕu n¨ng ®éng, kh«ng ph¶n ¸nh ®óng biÕn ®éng cña thÞ trêng. Mét chÝnh s¸ch tû gi¸ ®îc xö lý linh ho¹t sÏ cã kh¶ n¨ng gi¶m sãc cho nÒn kinh tÕ tèt h¬n lµ mét chÝnh s¸ch tû gi¸ ®iÒu hµnh mét c¸ch cøng nh¾c.
Trong khu«n khæ c¬ chÕ tû gi¸ hiÖn hµnh, Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam ph¶i lu«n ®iÒu chØnh tû gi¸ hèi ®o¸i danh nghÜa, ph¶n ¸nh ®îc nh÷ng chªnh lÖch gi÷a tû lÖ l¹m ph¸t trong níc vµ thÕ giíi ®Ó tiÕp tôc ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i trªn c¬ së khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, lÊy sù t¨ng trëng cña xuÊt khÈu lµm mét trong nh÷ng ®éng lùc quan träng thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. ChÝnh s¸ch tû gi¸ khuyÕn khÝch xuÊt khÈu lµ chÝnh s¸ch tû gi¸ ®îc ®iÒu chØnh nh»m b¶o ®¶m lîi Ých cña nhµ xuÊt khÈu, cã nghÜa lµ ph¶i duy tr× tû gi¸ hèi ®o¸i sao cho nh÷ng ngêi cung cÊp hµng hãa, dÞch vô trong níc cã l·i khi b¸n s¶n phÈm cña hä trªn thÞ trêng thÕ giíi. §iÒu nµy ®ßi hái tû gi¸ hèi ®o¸i danh nghÜa ph¶i ®îc ®iÒu chØnh ®Ó gi÷ nguyªn hoÆc t¨ng søc c¹nh tranh cña hµng ho¸, dÞch vô ViÖt Nam trªn thÞ trêng thÕ giíi. Ng©n hµng nhµ níc cÇn t¨ng tÝnh linh ho¹t cña tû gi¸ h¬n b»ng c¸ch t¨ng møc dao ®éng cho phÐp. Tuy nhiªn, do tû gi¸ lµ mét nh©n tè rÊt nh¹y c¶m, nªn viÖc ®iÒu chØnh nµy cÇn thùc hiÖn theo tõng giai ®o¹n, cã thÓ lµ:
- Tríc m¾t, cã thÓ níi biªn ®é dao ®éng tõ møc 0,25% hiÖn nay lªn 0,4%. §iÒu nµy cã hai t¸c dông: thø nhÊt, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i yÕt gi¸ c¹nh tranh; thø hai, nh lµ biÖn ph¸p th¨m dß møc ®é kh¸ch quan cña tû gi¸.
- VÒ l©u dµi, Ng©n hµng nhµ níc nªn chuyÓn híng sö dông m¹nh c«ng cô l·i suÊt ®Ó ®iÒu tiÕt thÞ trêng ngo¹i tÖ.
Bªn c¹nh ®ã, Ng©n hµng Nhµ níc còng cÇn tiÕn hµnh mét sè biÖn ph¸p cô thÓ nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a thÞ trêng ngo¹i hèi cña níc ta, tõ ®ã gi÷ æn ®Þnh cho VN§, ph¸t triÓn kinh tÕ, vµ thóc ®Èy xuÊt khÈu:
- Ng©n hµng Nhµ níc cÇn ph©n biÖt râ chøc n¨ng ®¹i diÖn cho Nhµ níc vµ chøc n¨ng can thiÖp ®Ó b×nh æn thÞ trêng. Víi chøc n¨ng ®¹i diÖn cho Nhµ níc, Ng©n hµng Nhµ níc thùc hiÖn c¸c giao dÞch nh»m thanh to¸n c¸c kho¶n thu chi cña Nhµ níc vµ gia t¨ng tÝch luü theo môc tiªu ®· ®Þnh. Trong khi ®ã, chøc n¨ng can thiÖp thÞ trêng lµ nh»m môc tiªu ®iÒu chØnh tû gi¸ hèi ®o¸i trªn thÞ trêng ®Ó tû gi¸ ph¶n ¸nh ®îc quan hÖ cung cÇu. ViÖc kh«ng ph©n ®Þnh râ rµng tÝnh ®éc lËp cña hai chøc n¨ng nµy sÏ lµm gi¶m ®i hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt cña Ng©n hµng Nhµ níc trªn thÞ trêng.
- Ng©n hµng Nhµ níc nªn h¹n chÕ tèi ®a viÖc sö dông c¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh ®Ó can thiÖp thÞ trêng vµ kh«ng nªn can thiÖp qu¸ s©u vµo c¸c nghiÖp vô mang tÝnh kü thuËt cña thÞ trêng. Thùc tiÔn cho thÊy ®«i lóc Ng©n hµng Nhµ níc ®· cã nh÷ng t¸c ®éng can thiÖp s©u vµo nghiÖp vô, ch¼ng h¹n quyÕt ®Þnh 65/1999/Q§-NHNH ngµy 25.02.1999 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam quy ®Þnh vÒ nguyªn t¾c x¸c ®Þnh tû gi¸ mua b¸n ngo¹i tÖ cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®îc phÐp kinh doanh ngo¹i tÖ.
- ChÊn chØnh vµ kiÖn toµn ho¹t ®éng cña thÞ trêng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng ngo¹i hèi. Víi ph¬ng thøc tæ chøc nh hiÖn nay, thÞ trêng ngo¹i hèi cha ph¸t huy ®îc hiÖu qu¶, c¸c giao dÞch trªn thÞ trêng ngo¹i hèi chiÕm tû lÖ kh«ng ®¸ng kÓ trong tæng giao dÞch cña c¸c ng©n hµng nªn hÇu hÕt c¸c ng©n hµng ®Òu ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c tù c©n ®èi ngo¹i tÖ. HiÖn tîng vi ph¹m quy ®Þnh cña Ng©n hµng Nhµ níc lµ kh¸ phæ biÕn. Do vËy, Ng©n hµng Nhµ níc cÇn ph¸t triÓn thÞ trêng néi tÖ víi ®Çy ®ñ c¸c nghiÖp vô ho¹t ®éng, t¹o ®iÒu kiÖn ®iÒu hoµ gi÷a hai khu vùc thÞ trêng ngo¹i tÖ vµ thÞ trêng néi tÖ mét c¸ch th«ng suèt. Më réng sè lîng thµnh viªn tham gia thÞ trêng, cho phÐp c¸c nhµ m«i giíi tham gia thÞ trêng.
- Qu¶n lý chÆt chÏ ho¹t ®éng vay vµ tr¶ nî níc ngoµi. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh viÖc qu¶n lý vay tr¶ vµ tr¶ nî níc ngoµi ®îc giao cho 3 c¬ quan: Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t, Bé tµi chÝnh vµ Ng©n hµng Nhµ níc víi sù ph©n biÖt râ tr¸ch nhiÖm cña mçi c¬ quan, nhng trong thùc tÕ hiÖn nay cha cã sù thèng nhÊt vµ phèi hîp ®ång bé gi÷a c¸c c¬ quan nµy. ChÝnh phñ nªn thµnh lËp mét c¬ quan chøc n¨ng chuyªn tr¸ch víi c¸c thµnh viªn ®¹i diÖn cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t, Bé Tµi chÝnh, Ng©n hµng Nhµ níc, Bé t ph¸p vµ c¸c c¬ quan cã liªn quan kh¸c ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch vµ qu¶n lý viÖc vay, tr¶ nî níc ngoµi cña tÊt c¶ c¸c kho¶n vay nî níc ngoµi cña khu vùc nhµ níc lÉn khu vùc t nh©n.
- TiÕp tôc nghiªn cøu, häc hái kinh nghiÖm thùc tÕ cña níc ngoµi trong c¸c lÜnh vùc, nghiÖp vô míi nh: x¸c ®Þnh tû gi¸ qua ræ tiÒn tÖ nh»m gi¶m bít sù phô thuéc cña VND vµo ®« la Mü, c¸c nghiÖp vô cña thÞ trêng ngo¹i hèi ®Ó tõng bíc x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña thÞ trêng ngo¹i hèi ViÖt Nam.
- ChÝnh s¸ch tû gi¸ cÇn quan t©m kÞp thêi ®Õn ®ång tiÒn cña c¸c níc ASEAN vµ tû gi¸ hèi ®o¸i gi÷a chóng víi VND, t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn xuÊt khÈu sang thÞ trêng c¸c níc trong khu vùc trong thêi gian tíi.
- ë tÇm vÜ m«, Nhµ níc mét mÆt ph¶i n¾m b¾t th«ng tin chÝnh x¸c kÞp thêi vÒ biÕn ®éng tû gi¸ hèi ®o¸i trªn thÞ trêng quèc tÕ, møc l¹m ph¸t, l·i suÊt trong níc vµ quèc tÕ, xu híng biÕn ®éng cung vµ cÇu ngo¹i tÖ trªn thÕ giíi ®Ó cã thÓ lµm tèt c«ng t¸c dù ®o¸n biÕn ®éng tû gi¸. MÆt kh¸c, Nhµ níc cßn ph¶i ®¶m b¶o tÝnh b×nh ®¼ng vÒ th«ng tin cho mäi thµnh viªn cña x· héi th«ng qua viÖc th«ng b¸o tû gi¸ còng nh c¸c sè liÖu kinh tÕ vÜ m« nh l¹m ph¸t, tèc ®é t¨ng trëng...
Bªn c¹nh c¸c biÖn ph¸p chñ yÕu trªn, Ng©n hµng Nhµ níc cÇn h¹n chÕ vµ ®i ®Õn chÊm døt viÖc cho vay trùc tiÕp b»ng ngo¹i tÖ, tiÕn ®Õn thèng nhÊt sö dông ®ång ViÖt Nam trªn l·nh thæ ViÖt Nam. Bªn c¹nh ®ã cÇn ph¶i cã sù phèi hîp ®ång bé gi÷a chÝnh s¸ch tû gi¸ vµ c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh kh¸c ®Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao trong c«ng t¸c hç trî xuÊt khÈu cho c¸c doanh nghiÖp.
KÕt luËn
Ngµy nay, ë hÇu hÕt c¸ c¸c quèc gia tõ c¸c nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh nh §øc, Mü, NhËt B¶n, EU, c¸c nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp míi nh §µi Loan, Hµn Quèc, Singapore ®Õn c¸c níc ®ang ph¸t triÓn trong khu vùc nh Trung Quèc, Th¸i Lan, Malaysia, Ên ®é vµ mét sè quèc gia Ch©u Phi kh¸c ®Òu ®ång ý víi quan ®iÓm cho r»ng DNN&V ®· vµ ®ang ®ãng vai trß hÕt søc quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ mçi quèc gia. Vai trß nµy kh«ng chØ thÓ hiÖn ë ®ãng gãp cña khu vùc DNN&V vµo t¨ng trëng kinh tÕ, t¹o viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp cho ngêi lao ®éng, khai th¸c mäi tiÒm n¨ng cña ®Êt níc, t¨ng nguån hµng xuÊt khÈu mµ vai trß cña khu vùc DNN&V cßn ®îc kh¼ng ®Þnh th«ng qua thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, lµ lùc lîng bæ sung quan träng c¸c lç hæng kinh tÕ, víi vai trß lµ c¸c doanh nghiÖp vÖ tinh gãp phÇn cïng c¸c doanh nghiÖp lín ®a nÒn kinh tÕ quèc d©n ngµy mét lín m¹nh h¬n trªn trêng quèc tÕ.
NhËn thøc ®îc vai trß vµ tÇm quan träng cña khu vùc kinh tÕ t nh©n nãi chung vµ khu vùc DNN&V nãi riªng, ChÝnh phñ ViÖt Nam trong thêi gian qua ®· tiÕn hµnh c¶i c¸ch më cöa nÒn kinh tÕ víi viÖc ban hµnh nhiÒu bé luËt quan träng nh LuËt Th¬ng m¹i (1997), LuËt KhuyÕn khÝch ®Çu t trong níc, LuËt Doanh nghiÖp (2000)... víi môc tiªu t¹o ra mét m«i trêng kinh doanh ngµy cµng thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn b×nh ®¼ng cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp trong x· héi nh»m ph¸t huy tèi ®a c¸c nguån lùc ®a ®Êt níc ta ph¸t triÓn nhanh chãng, bÒn v÷ng theo ®Þnh híng thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc. Víi sù ra ®êi cña NghÞ ®Þnh 90 vµ Côc Ph¸t triÓn DNN&V trùc thuéc Bé KH&§T, ChÝnh phñ ®· kh¼ng ®Þnh Ph¸t triÓn DNN&V lµ mét nhiÖm vô quan träng trong ChiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. §Æc biÖt chñ tr¬ng cña Nhµ níc trong viÖc khuyÕn khÝch DNN&V t¨ng cêng xuÊt khÈu, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c DNN&V liªn kÕt hîp t¸c víi níc ngoµi, më réng thÞ trêng xuÊt khÈu hµng ho¸, dÞch vô. Th«ng qua c¸c ch¬ng tr×nh trî gióp xóc tiÕn xuÊt khÈu, trî gióp mét phÇn chi phÝ cho DNN&V kh¶o s¸t, häc tËp, trao ®æi hîp t¸c vµ tham dù héi trî triÓn l·m giíi thiÖu s¶n phÈm, t×m hiÓu thÞ trêng ë níc ngoµi. (§iÒu 10 NghÞ ®Þnh 90/2001/N§-CP) cho thÊy ChÝnh phñ ViÖt Nam ®ang ®Èy m¹nh hç trî DNN&V tham gia c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu, më réng thÞ trêng vµ tõng bíc trë ®a DNN&V trë thµnh chñ thÓ quan träng cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam.
MÆc dï víi vai trß kh«ng thÓ phñ nhËn cña DNN&V trong nÒn kinh tÕ còng nh trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu nh vËy, hiÖn nay c¶ hÖ thèng chÝnh s¸ch, hÖ thèng thÓ chÕ hç trî còng nh c¸c ch¬ng tr×nh trî gióp DNN&V ë ViÖt Nam xem ra cßn qu¸ nhá bÐ so víi nhu cÇu cña b¶n th©n DNN&V chø cha nãi ®Õn so víi chiÕn lîc hç trî cña c¸c quèc gia trªn thÕ giãi. §Ó gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò nµy, bªn c¹nh c¸c gi¶i ph¸p ë tÇm vÜ m« nh: x©y dùng hÖ thèng khung khæ luËt ph¸p vµ quy ®Þnh minh b¹ch, c«ng b»ng, hÖ thèng thÓ chÕ h÷u hiÖu, c¸c chÝnh s¸ch vµ ch¬ng tr×nh hç trî DNN&V vÒ tiÕp cËn ®Êt ®ai, c«ng nghÖ, thÞ trêng, hç trî ®µo t¹o, ... mét hÖ thèng biÖn ph¸p tµi chÝnh hiÖu qu¶ (thuÕ, tµi chÝnh, tÝn dông, ®Çu t...) ®îc nhiÒu nhµ nghiªn cøu vµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ph¸t triÓn DNN&V xem lµ mét biÖn ph¸p t¬ng ®èi quan träng vµ cÇn thiÕt, ®Æc biÖt víi ®Æc trng cña khu vùc DNN&V, khu vùc cßn nhiÒu yÕu kÐm vÒ kh¶ n¨ng tµi chÝnh.
Víi viÖc ph©n tÝch thùc tr¹ng cña khu vùc DNN&V trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu, thùc tr¹ng vµ t¸c ®éng cña c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh trong viÖc hç trî xuÊt khÈu cho c¸c DNN&V ViÖt Nam thêi gian qua, Kho¸ luËn bíc ®Çu kh¸i qu¸t bøc tranh chung vÒ khu vùc DNN&V, nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc còng nh khã kh¨n cßn tån t¹i cña khu vùc trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu nãi riªng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung, cô thÓ lµ khã kh¨n liªn quan ®Õn lÜnh vùc tµi chÝnh, tõ ®ã ®a mét sè kiÕn nghÞ chung, gãp phÇn cïng víi c¸c ch¬ng tr×nh hç trî kh¸c ®a khu vùc DNN&V ngµy cµng ph¸t triÓn, ®¶m b¶o thùc hiÖn thµnh c«ng chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ViÖt Nam.
Víi xu thÕ ph¸t triÓn nh vò b·o hiÖn nay cña khu vùc DNN&V ViÖt Nam c¶ vÒ chÊt lîng vµ sè lîng (thÓ hiÖn ë sè lîng DNN&V ngµy cµng t¨ng lªn víi c¸c ®ãng gãp ngµy cµng lín vµo ho¹t ®éng xuÊt khÈu, vµo GDP vµ c«ng ¨n viÖc lµm mµ khu vùc nµy t¹o ra) cïng víi chÝnh s¸ch vµ chñ tr¬ng ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ níc, ngêi viÕt tin tëng s©u s¾c r»ng khu vùc DNN&V ViÖt Nam ®ang vµ sÏ nhanh chãng hoµn thiÖn m×nh, xøng ®¸ng lµ nh÷ng ChiÕn sÜ xung kÝch thêi b×nh ®i ®Çu trong viÖc t¹o ra cña c¶i, vËt chÊt, viÖc lµm vµ ®ãng gãp cho ng©n s¸ch nhµ níc, ®a ®Êt níc ViÖt Nam trë thµnh níc c«ng nghiÖp vµo n¨m 2020 nh môc tiªu cña §¶ng vµ Nhµ níc ®· ®Ò ra.
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
Tµi liÖu tiÕng viÖt
Bïi Xu©n Lu, Gi¸o tr×nh kinh tÕ ngo¹i th¬ng, Trêng §¹i häc Ngo¹i th¬ng Hµ Néi, NXB Gi¸o dôc, 2000
§inh Xu©n Tr×nh, Gi¸o tr×nh lý thuyÕt tµi chÝnh tiÒn tÖ, Trêng §¹i häc Ngo¹i th¬ng, NXB Gi¸o dôc, 2001
§inh Xu©n Tr×nh, Gi¸o tr×nh thanh to¸n quèc tÕ trong ngo¹i th¬ng, NXB Gi¸o dôc 2002.
Lª V¨n T, TÝn dông tµi trî xuÊt nhËp khÈu, NXB Thèng kª, 2000.
Bïi Xu©n Lu, Gi¸o tr×nh thuÕ vµ hÖ thèng thuÕ cña ViÖt Nam, Trêng §¹i häc Ngo¹i th¬ng, 1998.
Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸ (ADB), Lé tr×nh ph¸t triÓn DNN&V, Dù ¸n chuÈn bÞ Ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn DNN&V TA 4031 – VIE, Th¸ng 7/2003.
Phßng th¬ng m¹i c«ng nghiÖp ViÖt Nam (VCCI), DNN&V thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p, NXB Thèng kª, 2002.
Häc viÖn Tµi chÝnh ViÖt Nam, ViÖn Khoa häc Tµi chÝnh, Tµi chÝnh hç trî ph¸t triÓn DNN&V, NXB Tµi chÝnh Hµ Néi, 2002.
NguyÔn Cóc, §æi míi c¬ chÕ chÝnh s¸ch hç trî ph¸t triÓn DNN&V ViÖt Nam ®Õn n¨m 2005, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, 2000.
§ç §øc ThÞnh, Ph¸t triÓn DNN&V ë mét sè níc trªn thÕ giíi, NXB Thèng kª, 1999.
Ch¬ng tr×nh dù ¸n Mª K«ng, H×nh thµnh mét Quü ®Çu t m¹o hiÓm ë ViÖt Nam, Chuyªn ®Ò nghiªn cøu t nh©n sè 4, n¨m 1999.
TrÇn Kim Hµo, Tiªu TiÕn Dòng, TrÞnh §øc ChiÒu, Kinh nghiÖm hç trî DNN&V t¹i Céng hoµ Liªn Bang §øc, ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ Trung ¬ng, 2000.
Ph¹m ThÞ TuÊt, B¸o c¸o quan ®iÓm vµ ®Þnh híng x©y dùng Quü b¶o l·nh tÝn dông cho c¸c DNN&V ë ViÖt Nam, Bé tµi chÝnh, 2001.
ViÖn Nghiªn cøu Th¬ng m¹i, xóc tiÕn xuÊt khÈu cña ChÝnh phñ cho DNN&V, NXB lao ®éng th¬ng binh x· héi Hµ Néi, 2003.
Héi ®ång liªn minh HTX ViÖt Nam, B¸o c¸o vÒ ®Ò ¸n Quü b¶o l·nh tÝn dông cho DNN&V, 2001.
ViÖn nghiªn cøu Qu¶n lý Kinh tÕ Trung ¬ng, ph¸t triÓn DNN&V kinh nghiÖm níc ngoµi, NXB Thèng kª Hµ Néi, 2001.
Ph¹m Thu H»ng, T¹o viÖc lµm tèt b»ng c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn DNN&V, Phßng Th¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam.
Vò Quèc TuÊn, Kinh nghiÖm ph¸t triÓn DNN&V cña mét sè níc vµ bµi häc kinh nghiÖm cho ViÖt Nam.
B¸o c¸o s¬ kÕt 4 n¨m thùc hiÖn LuËt doanh nghiÖp 4/11/2003.
NghÞ ®Þnh sè 90/2001/N§-CP ngµy 23/11/2001 vÒ viÖc trî gióp vµ ph¸t triÓn DNN&V.
NghÞ ®Þnh sè 43/1999/N§-CP ngµy 29/6/1999 vÒ tÝn dông ®Çu t ph¸t triÓn cña Nhµ níc.
NghÞ ®Þnh sè 50/1999/N§-CP ngµy 8/7/1999 vÒ tæ chøc ho¹t ®éng cña Quü hç trî ph¸t triÓn.
B¸o c¸o cña Quü hç trî ph¸t triÓn vÒ t×nh h×nh thùc hiÖn nhiÖm vô n¨m 2003 (Ngµy 22/9/1003)
Thêi b¸o kinh tÕ, T¹p chÝ kinh tÕ ph¸t triÓn, B¸o ®Çu t, T¹p chÝ ng©n hµng, c¸c sè n¨m 2000-2003,
Tµi liÖu tiÕng Anh:
Yoshiyuki Oba, Finance for small Business in Japan, March 1999,
James Riedel and Chuong S.tram (1997), The emerging Private sector and Industrialization of Vietnam, Private sector discussion No. 1, Mekong project Development Facility (MPDF), 4/2002, Hanoi.
UNDP, Job creation and private sector in Vietnam, 2001.
Bhargavi Ramamurthy, The private Manufacturing Sector in Vietnam, Stockholm School of Economics, 2000.
UFJ Institute, Soft Infrastructure Development for Better financial Access of small and Medium Enterprise in Vietnam, October 2003
Các file đính kèm theo tài liệu này:
b8.doc
