Khóa luận Một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành giấy Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế

h× sÏ lµm gi¶m khèi l­îng hµng nhËp khÈu. Tuy nhiªn, ngµnh giÊy ViÖt Nam hiÖn t¹i míi cã thÓ s¶n xuÊt ®­îc c¸c lo¹i bao b× cÊp thÊp cßn lo¹i bao b× cÊp cao nh­ giÊy duplex th× vÉn chñ yÕu lµ s©n ch¬i cña c¸c c«ng ty n­íc ngoµi. ChÝnh v× vËy trong t­¬ng lai ngµnh giÊy ViÖt Nam cã thÓ c¹nh tranh ®­îc, nh­ng cÇn chó ý ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm ®Ó theo kÞp yªu cÇu cña thÞ tr­êng, ®ång thêi ®Çu t­, ph¸t triÓn c¸c lo¹i s¶n phÈm bao b× cÊp cao. S¶n phÈm giÊy tissue (giÊy lôa, giÊy lau): tr­íc ®©y, nhu cÇu sö dông giÊy vÖ sinh cßn kh¸ h¹n chÕ, nh­ng tõ khi ®êi sèng ®­îc c¶i thiÖn vµ xuÊt hiÖn c¸c siªu thÞ, liªn doanh n­íc ngoµi tham gia vµo thÞ tr­êng, thÞ tr­êng nµy ngµy cµng cã nhu cÇu cao h¬n c¶ vÒ sè l­îng lÉn chÊt l­îng. Trong vµi n¨m tíi ®©y còng sÏ lµ mét mÆt hµng cã tiÒm n¨ng rÊt lín, nhÊt lµ nh÷ng s¶n phÈm giÊy vÖ sinh cÊp thÊp vµ trung b×nh v× ®iÒu kiÖn kinh tÕ vµ thu nhËp cña ng­êi d©n cßn thÊp nªn lo¹i giÊy cao cÊp cßn chiÕm mét thÞ phÇn rÊt Ýt. HiÖn t¹i, dï thuÕ suÊt víi mÆt hµng nµy lµ kh¸ thÊp, nh­ng s¶n phÈm n­íc ngoµi còng khã c¹nh tranh víi hµng trong n­íc s¶n xuÊt do ®Æc ®iÓm cña lo¹i s¶n phÈm nµy lµ t­¬ng ®èi cång kÒnh nªn chi phÝ vËn chuyÓn sÏ rÊt cao, hµng nhËp khÈu khã cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶ víi s¶n phÈm trong n­íc. S¶n phÈm giÊy tissue ViÖt Nam s¶n xuÊt ®ang chiÕm lÜnh thÞ tr­êng s¶n phÈm cÊp thÊp vµ trung b×nh, cßn ë thÞ s¶n phÈm cÊp cao th× còng ®ang c¹nh tranh quyÕt liÖt víi hµng ngo¹i nhËp víi mét sè nh·n hiÖu nh­ Pulpy, Bapaco, Tróc B¹ch,…. Doanh nghiÖp thµnh c«ng nhÊt trªn thÞ tr­êng giÊy tissue ViÖt Nam hiÖn nay lµ c«ng ty New toyo, mét doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. S¶n phÈm cña doanh nghiÖp nµy cã mÆt trªn c¶ thÞ tr­êng b×nh d©n, trung cÊp vµ cao cÊp, vµ ®Òu ®­îc ng­êi tiªu dïng tÝn nhiÖm. GiÊy tissue hiÖn kh«ng chØ lµ lÜnh vùc cña c¸c c«ng ty ngoµi quèc doanh vµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, c«ng ty giÊy B·i B»ng còng ®· ®Çu t­ mét d©y chuyÒn s¶n xuÊt giÊy tissue trÞ gi¸ trªn 100 tû ®ång t¹i nhµ m¸y gç CÇu §uèng lµm phong phó thªm thÞ tr­êng giÊy tissue trong n­íc. §©y lµ d©y chuyÒn hoµn toµn míi, hiÖn ®¹i nhÊt §«ng Nam ¸, s¶n l­îng 10.000 tÊn/n¨m, nªn s¶n phÈm cña c«ng ty cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh lín. VÊn ®Ò cña c«ng ty lµ ph¶i cã biÖn ph¸p t¨ng c­êng tiÕp thÞ, qu¶ng c¸o, xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®Ó ng­êi tiªu dïng biÕt ®Õn, quen thuéc vµ tÝn nhiÖm s¶n phÈm. Dù ®o¸n hµng ViÖt Nam vÉn sÏ gi÷ ®­îc thÞ tr­êng trong n­íc vµ cã kh¶ n¨ng th©m nhËp thÞ tr­êng mét sè n­íc kh¸c. GiÊy tr¸ng: §©y lµ mét lo¹i mÆt hµng cao cÊp, nhu cÇu ®èi víi lo¹i s¶n phÈm nµy lµ kh¸ lín do nhu cÇu in Ên, qu¶ng c¸o cña c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng t¨ng, n¨m 2002, n­íc ta ®· nhËp khÈu tíi 145.251 tÊn ( chiÕm 39% tæng sè hµng nhËp khÈu ). Tuy vËy, hiÖn t¹i trong n­íc ch­a s¶n xuÊt ®­îc lo¹i mÆt hµng nµy vµ ®Ó mÆc søc cho c¸c c«ng ty cña Hµn Quèc, NhËt vµ Indo thao tóng thÞ tr­êng nµy. HiÖn t¹i, cã mét sè doanh nghiÖp trong ngµnh còng ®ang ®Çu t­ vµo d©y chuyÒn s¶n xuÊt mÆt hµng nµy, trong ®ã lín nhÊt lµ d©y chuyÒn s¶n xuÊt giÊy tr¸ng cña c«ng ty giÊy B×nh An víi c«ng suÊt 45.000 tÊn/n¨m. Lóc nµy, ch­a thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc xem giÊy tr¸ng cña ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®­îc víi hµng ngo¹i nhËp hay kh«ng? Nh­ng ch¾c ch¾n sÏ rÊt khã kh¨n, bëi s¶n phÈm trong n­íc dï ®Çu t­ d©y chuyÒn thiÕt bÞ ®· qua sö dông nh­ng do míi ®Çu t­, nªn sÏ ph¶i chÞu chi phÝ khÊu hao vµ l·i suÊt ng©n hµng lín, mµ thuÕ suÊt ®èi víi mÆt hµng nµy l¹i kh«ng cao, hiÖn thêi lµ kho¶ng 10% thuÕ nhËp khÈu ®èi víi hµng ngoµi ASEAN, 5% ®èi víi hµng cña c¸c n­íc ASEAN. Nh×n toµn c¶nh bøc tranh cña ngµnh giÊy ViÖt Nam ë trªn, ta cã thÓ ®­a ra mét nhËn xÐt r»ng, hiÖn t¹i nh×n chung, ngµnh giÊy ViÖt Nam ®ang cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®èi víi mét sè mÆt hµng ®ßi hái vèn ®Çu t­ kh«ng lín, yªu cÇu chÊt l­îng ë møc trung b×nh. Tuy nhiªn, ®èi víi nh÷ng mÆt hµng cÊp cao, ®ßi hái chÊt l­îng vµ thiÕt bÞ c«ng nghÖ cao th× n¨ng lùc c¹nh tranh cña ngµnh cßn kÐm, c¶ vÒ chÊt l­îng vµ gi¸ c¶ ®Òu vÉn ch­a s¸nh ®­îc víi hµng n­íc ngoµi. Trong thêi gian tíi, ngµnh cÇn cã biÖn ph¸p kh¾c phôc t×nh h×nh nµy, dÇn dÇn n©ng cao chÊt l­îng hµng, tiÕt kiÖm chi phÝ gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®Æc biÖt ®èi víi mÆt hµng chÊt l­îng cao th× ph¶i ®Èy nhanh h¬n n÷a qu¸ tr×nh ®Çu t­ theo kÞp qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ cña ViÖt Nam vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi th× míi cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®­îc. Ch­¬ng III Mét sè biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña ngµnh giÊy ViÖt Nam I/ Môc tiªu ®Þnh h­íng ph¸t triÓn ngµnh giÊy ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 1. Quan ®iÓm Môc tiªu ph¸t triÓn cña ngµnh C«ng nghiÖp GiÊy ®Õn n¨m 2010 lµ khai th¸c vµ ph¸t triÓn c¸c nguån lùc s¶n xuÊt, ®¶m b¶o 85% - 90% nhu cÇu tiªu dïng trong n­íc, tõng b­íc tham gia héi nhËp khu vùc. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ®ã, ngµnh giÊy ®· x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng ho¹t ®éng trong thêi gian tíi cña m×nh lµ ph¶i tÝch cùc ®æi míi thiÕt bÞ vµ hiÖn ®¹i hãa c«ng nghÖ, ®Èy m¹nh ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cã tr×nh ®é vµ t¸c phong lµm viÖc hiÖn ®¹i, kÕt hîp hµi hßa gi÷a ®Çu t­ x©y dùng míi víi ®Çu t­ chiÒu s©u, më réng c¸c c¬ së hiÖn cã, ph¸t triÓn vïng nguyªn liÖu, c©n ®èi gi÷a tiªu dïng vµ s¶n xuÊt, xuÊt nhËp khÈu, t¨ng s¶n l­îng, phÊn ®Êu ®¶m b¶o chÊt l­îng vµ søc c¹nh tranh cña hµng hãa, gãp phÇn t¨ng tr­ëng kinh tÕ, gãp phÇn thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. Ngµnh ®· cô thÓ hãa ph­¬ng h­íng hµnh ®éng cña m×nh b»ng viÖc ®­a ra nh÷ng quan ®iÓm ngµnh ph¶i tËp trung chó ý gi¶i quyÕt trong chÆng ®­êng tíi n¨m 2010, nh÷ng quan ®iÓm ®ã nh­ sau: - Ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp giÊy ViÖt Nam ph¶i ®¶m b¶o tiÕp cËn tr×nh ®é c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña thÕ giíi, cã biÖn ph¸p rµng buéc ®èi t¸c n­íc ngoµi chuyÓn giao c«ng nghÖ ®Ó chóng ta v­¬n lªn chñ ®éng s¶n xuÊt tõng phÇn hoÆc toµn bé thiÕt bÞ s¶n xuÊt, h¹n chÕ tèi ®a viÖc nhËp khÈu thiÕt bÞ toµn bé ®Ó s¶n xuÊt giÊy nh­ tr­íc ®©y. §ång thêi, ngµnh giÊy kÕt hîp víi viÖc tæ chøc s¶n xuÊt trong n­íc mét sè bé phËn cña d©y chuyÒn, thiÕt bÞ lÎ vµ phô kiÖn thay thÕ, nh»m tiÕt kiÖm ngo¹i tÖ; t¹o nhanh c¸c ®iÒu kiÖn cho c«ng nghiÖp c¬ khÝ trong n­íc ph¸t triÓn v­¬n lªn. - §Þnh h­íng ph¸t triÓn l©u dµi cña ngµnh c«ng nghiÖp giÊy lµ tËp trung vµo c¸c dù ¸n quy m« lín vµ võa ®Ó ®¶m b¶o s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶, trong giai ®o¹n ph¸t triÓn tr­íc m¾t cã ®Çu t­ c¸c dù ¸n quy m« nhá ®Ó tËn dông nh÷ng thÕ m¹nh t¹i chç nh­ nguyªn vËt liÖu, thÞ tr­êng, nh©n lùc . . . nhÊt lµ c¸c tØnh miÒn nói, T©y Nguyªn...; ë mét sè ®Þa ph­¬ng, cã thÓ nghiªn cøu ®Çu t­ x©y dùng nhµ m¸y chÕ biÕn nguyªn liÖu víi quy m« nhá, s¶n phÈm kh«ng ®ßi hái chÊt l­îng cao, phï hîp víi n¨ng lùc qu¶n lý, sö dông lao ®éng t¹i ®Þa ph­¬ng. - VÒ bè trÝ quy ho¹ch: ViÖc x©y dùng c¸c c¬ së s¶n xuÊt giÊy sÏ ®­îc nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ rÊt kü vÒ ®Þa ®iÓm, ®Æc ®iÓm nguån nguyªn liÖu, nhu cÇu thÞ tr­êng (t¹i chç vµ trªn ®Þa bµn c¶ n­íc), ®iÒu kiÖn h¹ tÇng vµ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn ®Çu t­ ®Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ l©u dµi. ViÖc bè trÝ quy häach ph¸t triÓn nguån nguyªn liÖu giÊy ph¶i phï hîp víi quy häach chung cña ngµnh n«ng nghiÖp, g¾n liÒn víi quy ho¹ch gièng c©y trång, ®Æc ®iÓm tõng vïng vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn (thæ nh­ìng, khÝ hËu), ®iÒu kiÖn x· héi vµ ph¶i ®i ®«i víi viÖc x¸c ®Þnh m« h×nh hîp lý vÒ hÖ thèng s¶n xuÊt vµ tæ chøc qu¶n lý c¸c vïng nguyªn liÖu còng nh­ chÝnh s¸ch gi¸ nguyªn liÖu vµ ph­¬ng thøc thu mua, cung cÊp nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt. - Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp giÊy, gåm c¶ vïng nguyªn liÖu, ph¶i ®­îc thùc hiÖn trong mèi liªn kÕt chÆt chÏ víi b¶o vÖ an ninh, quèc phßng vµ b¶o vÖ m«i tr­êng c¶nh quan, thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt ë c¸c vïng miÒn nói, vïng s©u, vïng xa vµ gãp phÇn vµo c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. - VÒ huy ®éng c¸c nguån vèn ®Çu t­: Nhµ n­íc sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n n÷a ®Ó khuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ vµ tranh thñ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi tham gia ph¸t triÓn ngµnh giÊy. Tranh thñ vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi mét c¸ch hîp lý, ®¶m b¶o vai trß chñ ®¹o cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. ViÖc thùc hiÖn ph­¬ng ch©m nµy lµ tïy thuéc vµo ®Æc ®iÓm cña tõng dù ¸n, tõng ®Þa ph­¬ng, tõng giai ®o¹n cô thÓ ®Ó quyÕt ®Þnh ph­¬ng thøc ®Çu t­ thÝch hîp (trong n­íc tù ®Çu t­ hoÆc liªn doanh víi n­íc ngoµi). §Èy m¹nh chñ ch­¬ng x· héi ho¸ ®èi víi ngµnh giÊy; Nhµ n­íc chØ gi÷ cæ phÇn chi phèi (kho¶ng 51%), sè cæ phÈn cßn l¹i sÏ ¸p dông h×nh thøc cæ phÇn ho¸, huy ®éng nguån vèn trong x· héi. - Ph¸t triÓn vïng nguyªn liÖu phôc vô ngµnh c«ng nghiÖp giÊy cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh trong viÖc thùc hiÖn ChiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh giÊy ë n­íc ta. Ngµnh giÊy sÏ cã biÖn ph¸p ®Çu t­ s¶n xuÊt bét giÊy nh»m t¨ng nhanh s¶n l­îng bét giÊy trong n­íc, phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2005 kh«ng ph¶i nhËp bét giÊy, lÖ thuéc vµo n­íc ngoµi. - Båi d­ìng n©ng cao tr×nh ®é cña ®éi ngò c¸n bé, c«ng nh©n lµnh nghÒ ®Ó cã thÓ nhanh chãng tiÕp thu, øng dông thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ míi, ph­¬ng ph¸p tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt tiªn tiÕn nh»m t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh khi n­íc ta héi nhËp vµo kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. 2. Môc tiªu cña ngµnh giÊy ®Õn n¨m 2010 Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ nhu cÇu vµ t×nh h×nh s¶n xuÊt trong n­íc, ngµnh giÊy ®· x¸c ®Þnh nh÷ng môc tiªu cô thÓ ngµnh cÇn ph¶i tËp trung ®¹t ®­îc trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp giÊy g¾n víi ph¸t triÓn vïng nguyªn liÖu ®Õn n¨m 2010 - Mét lµ, gia t¨ng s¶n l­îng giÊy vµ bét giÊy, ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc ®ang gia t¨ng m¹nh mÏ, tiÕn tíi xuÊt khÈu giÊy vµ bét giÊy. - Hai lµ, ®Èy m¹nh trång c©y nguyªn liÖu giÊy ®Ó chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång, thùc hiÖn môc tiªu xãa ®ãi gi¶m nghÌo ë vïng s©u, vïng xa. - Ba lµ, thóc ®Èy ®Çu t­ ®Ó më réng n¨ng lùc s¶n xuÊt, ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i, mÆt hµng ; më réng thÞ tr­êng vµ t¨ng ­u thÕ c¹nh tranh cña s¶n phÈm Tõ nh÷ng môc tiªu nµy ngµnh giÊy ®· ®Ò ra c¸c môc tiªu cô thÓ. Ngµnh giÊy ®ang phÊn ®Êu ®Ó ®Õn n¨m 2010 sÏ ®¹t tæng s¶n l­îng giÊy lµ 1.260.000 tÊn/n¨m (t¨ng 3,15 lÇn so víi n¨m 2000) ; s¶n l­îng bét giÊy lµ 2.255.000 tÊn/n¨m (t¨ng 11,2 lÇn so víi n¨m 2000). N­íc ta kh«ng nh÷ng chñ ®éng ®­îc bét giÊy trong n­íc, mµ cßn cã thÓ xuÊt khÈu 1.000.000 tÊn bét/n¨m. §Çu t­ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp giÊy vµ bét giÊy theo c¸c môc tiªu trªn, kh«ng nh÷ng mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ trùc tiÕp mµ cßn gãp phÇn ®¾c lùc thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ (trong ®ã thay ®æi m¹nh mÏ c¬ cÊu kinh tÕ c«ng - n«ng - l©m nghiÖp cña c¸c vïng n»m trong ®Þa bµn x©y dùng nhµ m¸y bét giÊy vµ giÊy) ®ång thêi thùc hiÖn ®­îc chñ tr­¬ng cña Nhµ n­íc ph¸t triÓn kinh tÕ khu vùc miÒn nói vµ vïng d©n téc, h×nh thµnh c¸c vïng nguyªn liÖu chuyªn canh, ®Èy nhanh tèc ®é c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu vÒ s¶n l­îng giÊy, bét giÊy nh­ trªn, ngµnh giÊy cã nhu cÇu vÒ vèn ®Çu t­ lín, mµ cô thÓ trong thêi gian tíi ngµnh cÇn thu hót, sö dông nh­ sau: Vèn ®Çu t­ nhµ m¸y giai ®o¹n 2003 – 2010 lµ 1.690 triÖu USD Vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn vïng nguyªn liÖu 1997 - 2010 lµ 320 triÖu USD Khèi l­îng vèn ®Çu t­ ®Õn n¨m 2010 chØ lµ ®Þnh h­íng, Bé C«ng nghiÖp, Tæng c«ng ty GiÊy ViÖt Nam c¨n cø ®iÒu kiÖn thùc tÕ ®Ó hiÖu chØnh bæ sung cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ. II/ C¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña ngµnh giÊy §Ó ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu, vµ tu©n theo ®óng ph­¬ng h­íng trªn, kh«ng chØ ngµnh giÊy ph¶i sö dông c¸c biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña m×nh, mµ còng rÊt cÇn ph¶i cã sù trî gióp khuyÕn khÝch cña Nhµ n­íc. V× vËy, trong phÇn nµy, tr­íc tiªn, t«i sÏ ®i vµo mét hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p mµ doanh nghiÖp giÊy nªn ¸p dông, vµ sau ®ã, lµ c¸c biÖn ph¸p nhµ n­íc nªn lµm ®Ó hç trî cho ngµnh trong viÖc n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh tr­íc th¸ch thøc héi nhËp kinh tÕ. A/ VÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp 1. X©y dùng mét chiÕn l­îc kinh doanh phï hîp víi doanh nghiÖp ChiÕn l­îc kinh doanh phï hîp sÏ gióp ph¸t huy ®­îc thÕ m¹nh cña doanh nghiÖp, ®¹t ®­îc môc tiªu ®Ò ra, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh. Thùc tr¹ng hiÖn t¹i trong doanh nghiÖp ngµnh giÊy, còng nh­ trong c¸c doanh nghiÖp ngµnh kh¸c cña ViÖt Nam, viÖc x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh th­êng kh«ng ®­îc ®¸nh gi¸, coi träng ®óng. Doanh nghiÖp võa, nhá th­êng x©y dùng chiÕn l­îc s¬ sµi, mét sè doanh nghiÖp lín l¹i th­êng ®Æt ra nh÷ng chiÕn l­îc kh«ng thÓ thùc hiÖn næi, mang tÝnh kÕ ho¹ch nhiÒu h¬n lµ chiÕn l­îc. Trong ph¹m vi khãa luËn cña m×nh, t«i kh«ng thÓ x©y dùng ®­îc mét chiÕn l­îc phï hîp víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh giÊy, mµ chØ xin ®i vµo ph©n tÝch chung mét sè ®iÓm doanh nghiÖp ngµnh cÇn chó ý khi x©y dùng chiÕn l­îc cho riªng m×nh ®Ó cã tÇm nh×n l©u dµi trong ®Çu t­. - Trong chiÕn l­îc kinh doanh chung, doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc thÕ m¹nh cña m×nh, kh«ng ®Çu t­ dµn tr¶i, lu«n ®­a yÕu tè héi nhËp vµo trong chiÕn l­îc ®Ó chñ ®éng ®èi phã. - VÒ s¶n phÈm: Trªn c¬ së so¸t l¹i quy ho¹ch vµ chiÕn l­îc s¶n phÈm ®· cã, doanh nghiÖp nªn tiÕn hµnh ®iÒu chØnh hoÆc x©y dùng míi chiÕn l­îc s¶n phÈm theo h­íng ®a d¹ng hãa s¶n phÈm, ®Æt môc tiªu lîi nhuËn dµi h¹n lªn hµng ®Çu. S¶n phÈm ph¶i b¸m s¸t víi nhu cÇu cña thÞ tr­êng, phôc vô ngµy cµng tèt h¬n nhu cÇu ng­êi tiªu dïng. Tr­íc m¾t cÇn tËp trung ­u tiªn ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c mÆt hµng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao vµ cã thÞ tr­êng ®Çu ra hiÖn t¹i lín, sau ®ã sÏ dÇn chuyÓn sang nh÷ng mÆt hµng cã gi¸ trÞ cao. Kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, c¶i tiÕn thiÕt kÕ, t¹o mÉu, chuyÓn dÇn tõ nh÷ng mÆt hµng chÊt l­îng thÊp, trung b×nh sang nh÷ng mÆt hµng chÊt l­îng cao, gi¸ trÞ lín. - VÒ thÞ tr­êng: dùa vµo kh¶ n¨ng vµ ­u thÕ hiÖn t¹i cña m×nh, doanh nghiÖp tËp trung vµo ph©n ®o¹n thÞ tr­êng träng ®iÓm cña m×nh. Doanh nghiÖp cÇn lµm tèt c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng, t¹o ®­îc mét m¹ng l­íi tiÕp thÞ ph©n phèi réng kh¾p, ph¶n øng nhanh nh¹y tr­íc nh÷ng thay ®æi cña ®èi thñ c¹nh tranh. Sau khi cñng cè ®­îc ph©n ®o¹n cña m×nh, doanh nghiÖp míi ®Æt kÕ ho¹ch më réng thÞ tr­êng sang nh÷ng khu vùc míi hay mÆt hµng míi. - VÒ ph©n phèi: trong ®iÒu kiÖn c«ng nghÖ cßn l¹c hËu th× chiÕn l­îc ph©n phèi hîp lý sÏ gióp doanh nghiÖp c¹nh tranh ®­îc trong ®iÒu kiÖn héi nhËp. Doanh nghiÖp ph¶i cã biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng cña hÖ thèng ph©n phèi, kÓ c¶ chÊt l­îng dÞch vô tr­íc vµ sau khi b¸n cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña thÞ tr­êng tiªu dïng. §a d¹ng hãa c¸c kªnh tiªu thô s¶n phÈm, nh­ng nªn cè g¾ng ph¸t triÓn kªnh ph©n phèi s¶n phÈm trùc tiÕp, tr¸nh phô thuéc vµo c¸c ®¬n vÞ trung gian.. §­a th­¬ng m¹i ®iÖn tö vµo nh­ mét kªnh ph©n phèi míi, n¨ng ®éng, hiÖu qu¶, th­êng xuyªn tiÕn hµnh tuyªn truyÒn qu¶ng b¸ s¶n phÈm cña m×nh qua nhiÒu ph­¬ng thøc kh¸c nhau, thùc hiÖn c«ng t¸c phôc vô kü thuËt khi b¸n vµ sau b¸n sao cho thËt thuËn lîi cho kh¸ch hµng. - VÒ ®æi míi c«ng nghÖ: doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng kÕ ho¹ch tõng b­íc ®æi míi d©y chuyÒn c«ng nghÖ ®Ó t¨ng n¨ng suÊt, h¹ gi¸ thµnh. §Çu tiªn, cÇn lùa chän c¸c kh©u quan träng trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt cã ¶nh h­ëng tr­íc nhÊt ®Õn chÊt l­îng vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó tiÕn hµnh ®æi míi, n©ng cÊp tr­íc. - VÒ nh©n lùc: N©ng cao tr×nh ®é, n¨ng lùc kinh doanh, ®IÒu hµnh, qu¶n lý doanh nghiÖp cho ng­êi qu¶n lý, tr×nh ®é tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng, chó träng ph¸t huy s¸ng kiÕn, c¶i tiÕn trong ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. - VÒ gi¸ c¶: trong ®iÒu kiÖn chÊt l­îng s¶n phÈm cña ngµnh nãi chung cßn kÐm so víi hµng n­íc ngoµi, doanh nghiÖp nªn sö dông gi¸ nh­ mét c«ng cô ®Ó c¹nh tranh, th­êng xuyªn sö dông c¸c biÖn ph¸p khuyÕn m¹i, gi¶m gi¸, chiÕt gi¸,¸p dông c¸c dÞch vô hËu m·i thuËn lîi ®Ó khuyÕn khÝch ng­êi tiªu dïng mua hµng. 2. X©y dùng nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ héi nhËp §Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh vµ cã thÓ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ, ®èi phã víi nh÷ng t¸c ®éng xÊu cña héi nhËp ®ßi hái mçi doanh nghiÖp, còng nh­ toµn ngµnh giÊy ph¶i x©y dùng cho m×nh mét nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ héi nhËp , bëi nh­ T«n Tö nãi “biÕt ng­êi, biÕt ta, tr¨m trËn tr¨m th¾ng”, chØ cã hiÓu râ vÒ héi nhËp th× doanh nghiÖp míi cã thÓ héi nhËp thµnh c«ng. Nªn doanh nghiÖp b¾t buéc ph¶i cã nhËn thøc, t­ t­ëng vÒ héi nhËp. T­ t­ëng ®ã bao gåm nh÷ng vÊn ®Ò sau: B¶n chÊt cña héi nhËp lµ g×? TiÕn tr×nh héi nhËp cña ViÖt Nam nh­ thÕ nµo? Héi nhËp lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái. Nã lµ c¬ héi ®ång thêi còng lµ th¸ch thøc. Kh«ng sî héi nhËp, chØ sî kh«ng chuÈn bÞ tèt. Héi nhËp g¾n liÒn víi c¹nh tranh, nh­ng kh«ng ph¶i héi nhËp th× míi cã c¹nh tranh û l¹i vµo b¶o hé tÊt yÕu sÏ bÞ ®µo th¶i Thùc sù quyÕt t©m héi nhËp Nhµ n­íc cho cÇn c©u chø kh«ng cho con c¸ Nhµ n­íc chØ hç trî t¹o chÝnh s¸ch th«ng tho¸ng, chø sÏ kh«ng trî cÊp trùc tiÕp cho doanh nghiÖp ( t¨ng vèn, xãa nî)… , c¶i thiÖn n¨ng lùc c¹nh tranh quèc gia Nh÷ng t­ t­ëng trªn ph¶i ®­îc doanh nghiÖp phæ biÕn cho toµn thÓ c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp, tõ ng­êi l·nh ®¹o quyÕt ®Þnh chiÕn l­îc cña doanh nghiÖp ®Õn anh c«ng nh©n vËn hµnh m¸y b×nh th­êng. ChØ khi tÊt c¶ mäi ng­êi trong doanh nghiÖp thÊm nhuÇn t­ t­ëng, hä c¶m thÊy ¸p lùc cña héi nhËp ®ang ®Õn gÇn, lóc Êy, mäi ng­êi míi thÊy nguy c¬, th¸ch thøc cña héi nhËp ®e däa, bøc b¸ch hä, vµ hä sÏ ph¶i nç lùc, cè g¾ng nhiÒu h¬n v× c«ng viÖc, nghÒ nghiÖp, v× doanh nghiÖp, ngµnh cña m×nh. §ång thêi víi viÖc truyÒn b¸ t­ t­ëng vÒ héi nhËp, doanh nghiÖp còng ph¶i lu«n lu«n b¸m s¸t, cËp nhËt c¸c th«ng tin vÒ héi nhËp nh­ thuÕ suÊt, luËt lÖ, cam kÕt cña ta vµ c¸c ®èi t¸c th­¬ng m¹i, th«ng tin vÒ chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i, chÝnh s¸ch xnk… ®Ó cã biÖn ph¸p kÞp thêi ®èi phã víi t×nh h×nh, chñ ®éng ph¶n øng mau lÑ tr­íc nh÷ng diÔn biÕn trªn thÞ tr­êng. Doanh nghiÖp nªn lËp ra mét bé phËn chuyªn tr¸ch thu thËp, nghiªn cøu vµ ph©n tÝch c¸c th«ng tin vÒ héi nhËp, vµ liªn quan ®Õn héi nhËp sao cho thËt nhanh vµ chÝnh x¸c. Bëi ngµy nay trong thêi ®¹i héi nhËp, th× “thêi gian lµ vµng, cßn th«ng tin lµ tiÒn”. 3. ¸p dông biÖn ph¸p gi¶m chi phÝ, n©ng cao chÊt l­îng Trong thêi gian qua, c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh giÊy ViÖt Nam ®· ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó h¹ gi¸ thµnh vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Song gi¸ thµnh vÉn cßn cao, nªn søc c¹nh tranh cña hµng hãa thÊp h¬n so víi hµng ho¸ ®Õn tõ c¸c n­íc kh¸c. Muèn cè g¾ng tiÕt kiÖm, gi¶m chi phÝ ®Çu vµo cho c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh, ngoµi viÖc tiÕn hµnh ®Çu t­ m¸y mãc, c«ng nghÖ míi, n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý, theo t«i doanh nghiÖp còng cßn nªn tiÕn hµnh mét sè biÖn ph¸p nh­ sau: Thø nhÊt, n©ng cao nhËn thøc cña nh©n viªn vÒ viÖc tiÕt kiÖm, h¹ gi¸ thµnh, n©ng cao søc c¹nh tranh. NhËn thøc vÒ tÇm quan träng cña viÖc tiÕt kiÖm, h¹ gi¸ thµnh vµ n©ng cao søc c¹nh tranh cã ý nghÜa chiÕn l­îc sèng cßn ®èi víi doanh nghiÖp vµ víi ngµnh giÊy, nªn ph¶i x©y dùng nhËn thøc vÒ viÖc tiÕt kiÖm, h¹ gi¸ thµnh vµ n©ng cao søc c¹nh tranh cho tÊt c¶ mäi thµnh viªn trong ngµnh tõ c¸n bé cÊp cao ®Õn ng­êi c«ng nh©n b×nh th­êng, dÊy lªn vµ th­êng xuyªn duy tr× phong trao coi viÖc h¹ gi¸ thµnh vµ n©ng cao søc c¹nh tranh, ®Ó t­ t­ëng ®ã ¨n s©u vµo tiÒm thøc cña ng­êi c«ng nh©n. Kinh nghiÖm cña NhËt nhiÒu thËp kû qua cho thÊy víi m« h×nh ph¸t triÓn doanh nghiÖp dùa trªn søc m¹nh cña céng ®ång, ®· lµm cho tõ chñ h·ng ®Õn ng­êi c«ng nh©n, nhÊt cö nhÊt ®éng lu«n lu«n coi träng viÖc n©ng cao chÊt l­îng vµ gi¶m gi¸ thµnh hµng hãa ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Nh­ thÕ, ng­êi lao ®éng sÏ h¨ng say lµm viÖc, coi c«ng viÖc cña c«ng ty, cña xÝ nghiÖp còng chÝnh lµ c«ng viÖc cña chÝnh m×nh, coi tµi s¶n cña c«ng ty nh­ tµi s¶n cña chÝnh m×nh, hä coi viÖc ®i lµm muén, l·ng phÝ nguyªn vËt liÖu, l·n c«ng, lµm ra mét s¶n phÈm chÊt l­îng thÊp lµ nçi day døt cña m×nh, lµ cã lçi víi b¶n th©n, víi c«ng ty, v× hä ®· lµm cho søc c¹nh tranh vµ uy tÝn cña doanh nghiÖp suy gi¶m, hä lu«n lu«n t×m tßi biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu. §èi víi mét ngµnh sö dông nhiÒu nguyªn liÖu ®Çu vµo, ®iÒu kiÖn ®Çu t­ cho c«ng nghÖ ®Ó gi¶m chi phÝ, n©ng cao chÊt l­îng cña ngµnh cßn khã kh¨n, th× viÖc n©ng cao nhËn thøc vÒ tiÕt kiÖm vµ n¨ng lùc c¹nh tranh lµ mét biÖn ph¸p mµ ngµnh cã thÓ ¸p dông mét c¸ch ®¬n gi¶n vµ hiÖu qu¶. Thø hai, ¸p dông hÖ thèng tiªu chuÈn chÊt l­îng. Doanh nghiÖp cña ngµnh nªn ¸p dông c¸c hÖ thèng tiªu chuÈn chÊt l­îng. C¸c doanh nghiÖp cã thÓ bá hµng tØ ®ång ®Ó ®Çu t­, m¸y mãc nhµ x­ëng, th× còng nªn bá 1/10 sè tiÒn ®ã ra ®Ó ¸p dông c¸c hÖ thèng tiªu chuÈn chÊt l­îng. Bëi lîi Ých cña nã kh«ng chØ lµ mét “tÊm ¸o ®Ñp” ®Ó ®i triÓn l·m, qu¶ng c¸o mµ cßn lµ mét biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, tho¶ m·n kh¸ch hµng, c¶i tiÕn chÊt l­îng, t¨ng c­êng søc c¹nh tranh, n©ng cao hiÖu qu¶ hÖ thèng qu¶n lý nh»m gi¶m chi phÝ, ph¸t huy néi lùc, ®¹t ®­îc sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng, l©u dµi, nÕu doanh nghiÖp biÕt c¸ch ¸p dông vµ sö dông ®óng, hiÖu qu¶. Nã kh«ng ph¶i lµ mét kho¶n chi phÝ doanh nghiÖp bÊt ®¾c dÜ ph¶i bá ra, mµ lµ mét kho¶n ®Çu t­ cho chÊt l­îng thùc sù, trong ®ã ®Æt hiÖu qu¶ lªn hµng ®Çu. HiÖn t¹i, trong ngµnh míi chØ cã mét sè Ýt c¸c doanh nghiÖp ( B·i B»ng, T©n Mai, cæ phÇn giÊy Sµi Gßn ) ¸p dông hÖ thèng tiªu chuÈn chÊt l­îng, vµ thùc tÕ ®· chøng minh r»ng nh÷ng doanh nghiÖp nµy còng ®· ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ tèt, chÊt l­îng s¶n phÈm ®­îc n©ng cao h¬n so víi tr­íc vµ so víi c¸c doanh nghiÖp kh«ng ¸p dông, gi¶m ®­îc chi phÝ, s¶n phÈm bÞ háng vµ « nhiÔm m«i tr­êng. S¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp nµy ®· ®­îc ng­êi tiªu dïng tÝn nhiÖm qua c¸c cuéc b×nh chän “hµng ViÖt Nam chÊt l­îng cao”. Tuy nhiªn, c¸c doanh nghiÖp ®ang vµ sÏ ¸p dông hÖ thèng tiªu chuÈn chÊt l­îng, còng ph¶i l­u t©m ®Õn mét sè ®iÓm sau ®Ó viÖc ¸p dông hÖ thèng tiªu chuÈn chÊt l­îng ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao nhÊt - Môc ®Ých cña hÖ thèng tiªu chuÈn chÊt l­îng lµ nh»m gi¶m chi phÝ , n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh vµ kÕt qu¶ kinh doanh, th«ng qua c«ng t¸c qu¶n lý ®Ó lµm ra nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng theo ý muèn, chø kh«ng ph¶i lµ nhËn mét tê giÊy chøng nhËn s¶n phÈm. - Kh«ng nªn ®¸nh ®ång gi¸ trÞ cña chøng chØ vÒ HTQLCL víi gi¸ trÞ cña HTQLCL ®­îc chøng nhËn. Kh«ng nªn coi môc tiªu ®­îc chøng chØ lµ träng yÕu, mµ ph¶i coi viÖc thùc hiÖn HTQLCL sao cho cã hiÖu qu¶ míi lµ quan träng. - §Ó ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng cã hiÖu qu¶, doanh nghiÖp ph¶i biÕt c¸ch sö dông, vµ sö dông cã hiÖu qu¶, chø kh«ng chØ lµ së h÷u hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng ®Ó ®em khoe nã nh­ mét “tÊm ¸o ®Ñp”. - Khi ¸p dông hÖ thèng tiªu chuÈn chÊt l­îng, ph¶i thùc hiÖn mét c¸ch th­êng xuyªn, liªn tôc víi môc ®Ých râ rµng. - Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ph¶i tu©n thñ nghiªm ngÆt mét sè nguyªn t¾c sau: + Coi träng vai trß con ng­êi trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh + “ChÊt l­îng lµ trªn hÕt” + Qu¶n lý theo v¨n b¶n. + Nguyªn t¾c kiÓm tra + Nguyªn t¾c toµn diÖn + Nguyªn t¾c ®ång bé + Nguyªn t¾c kÕ ho¹ch 4. Ph¸t huy nh©n tè con ng­êi Thùc tiÔn ®· chøng minh, nh©n tè con ng­êi ®ãng vai trß v« cïng quan träng trong sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña mçi doanh nghiÖp. §Ó ph¸t triÓn, c«ng ty ph¶i h­íng tíi thÞ tr­êng, c«ng viÖc nµy lµ c«ng viÖc cña c¶ tËp thÓ chø kh«ng ph¶i cña c¸ nh©n riªng ai. Tµi s¶n lín nhÊt cña c¸c c«ng ty ngµy nay kh«ng ph¶i lµ l©u ®µi hay c«ng x­ëng, mµ lµ ý t­ëng, lµ chÊt x¸m cña con ng­êi, con ng­êi lµm ra s¶n phÈm, m¸y mãc, chø kh«ng ph¶i m¸y mãc “s¶n xuÊt” ra con ng­êi. ViÖc ph¸t triÓn nh©n tè con ng­êi ®ãng vai trß then chèt, lµ ®iÒu kiÖn v« cïng quan träng trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn gi¶i ph¸p kinh doanh cña m×nh, ®Çu t­ vµo nguån nh©n lùc lµ ho¹t ®éng sinh lêi nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi, th× vai trß cña nguån nh©n lùc l¹i cµng ®­îc ®¸nh gi¸ cao h¬n. Bëi trong ®iÒu kiÖn n­íc ta, khi c¸c yÕu tè nh­ n¨ng lùc c«ng nghÖ vµ n¨ng lùc tµi chÝnh cßn thiÕu vµ yÕu th× nguån nh©n lùc dåi dµo, th«ng minh, cÇn cï, ch¨m chØ chÝnh lµ lîi thÕ lín nhÊt ®Ó ViÖt Nam héi nhËp thµnh c«ng. ChÝnh v× thÕ, c«ng nghiÖp ViÖt Nam nãi chung, vµ ngµnh c«ng nghiÖp giÊy nãi riªng ph¶i tËp trung ph¸t huy nh©n tè con ng­êi mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó khai th¸c ®­îc nh÷ng thÕ m¹nh cña hä, h¹n chÕ, kh¾c phôc nh÷ng ®iÓm yÕu cña ng­êi lao ®éng míi cã thÓ c¹nh tranh ®­îc thµnh c«ng khi chóng ta héi nhËp s©u vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Khi ®Çu t­ cho nguån nh©n lùc, ngµnh giÊy nªn thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p sau: Doanh nghiÖp cña ngµnh giÊy (®Æc biÖt lµ DNNN) cÇn ph¶i chó träng h¬n n÷a trong vÊn ®Ò kiÖn toµn bé m¸y tæ chøc, ®µo t¹o, n©ng cao tr×nh ®é cho c¸c c¸n bé, c¶i tiÕn lÒ lèi lµm viÖc, rÌn luyÖn ®¹o ®øc t¸c phong lao ®éng ph¶i s¾p xÕp, bè trÝ lao ®éng mét c¸ch hîp lý ®óng ng­êi ®óng viÖc, tr¸nh t×nh tr¹ng chuyªn m«n mét ®»ng ph©n c«ng mét nÎo. S¾p xÕp l¹i c¸c phßng ban theo h­íng tinh gi¶m gän nhÑ, n¨ng ®éng vµ cã hiÖu qu¶, x©y dùng néi quy lµm viÖc râ rµng, nghiªm kh¾c, th­ëng ph¹t ph©n minh ®Ó thóc ®Èy t¸c phong lµm viÖc c«ng nghiÖp cho ng­êi lao ®éng. Doanh nghiÖp nªn quan t©m ®µo t¹o vµ ®Çu t­ thÝch ®¸ng cho c¸n bé qu¶n lý ë cÊp doanh nghiÖp. Bëi c¸c thµnh viªn Ban gi¸m ®èc ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. NÕu c¸c thµnh viªn cã tr×nh ®é, kinh nghiÖm, kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸, n¨ng ®éng, cã mèi quan hÖ tèt víi bªn ngoµi th× hä sÏ ®em l¹i cho doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng lîi Ých tr­íc m¾t, nh­ t¨ng doanh thu lîi nhuËn, mµ cßn c¶ lîi Ých - uy tÝn l©u dµi cña doanh nghiÖp vµ ®©y còng lµ mét yÕu tè quan träng t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. ThÕ nªn, Ban gi¸m ®èc ph¶i n¾m v÷ng kiÕn thøc v÷ng ch¾c kh«ng chØ vÒ kinh tÕ, qu¶n lý, mµ cßn ph¶i cã kiÕn thøc c¶ vÒ c«ng nghÖ ®Ó b¾t kÞp tèc ®é ph¸t triÓn cña qu¸ tr×nh héi nhËp. §Ó ph¸t huy n¨ng lùc cña bé phËn nµy ®ßi hái ngµnh giÊy ph¶i chó träng vµo viÖc t×m vµ båi d­ìng nh÷ng c¸n bé trÎ cã tµi, cã n¨ng lùc, n¨ng ®éng víi thêi cuéc. §èi víi ng­êi lao ®éng, cÇn th«ng qua viÖc “x· héi hãa gi¸o dôc vµ ®µo t¹o”, tiÕn hµnh ®µo t¹o vµ t¸i ®µo t¹o ®éi ngò lao ®éng theo chiÕn l­îc s¶n phÈm ®· x¸c ®Þnh, theo h­íng tû träng lao ®éng c¬ b¾p gi¶m dÇn vµ tû träng lao ®éng trÝ tuÖ t¨ng lªn vµ ngµy cµng chiÕm ­u thÕ trong tæng lao ®éng cña doanh nghiÖp. Chñ ®éng ®Ò xuÊt vµ tæ chøc nhiÒu phong trµo thi ®ua phÊn ®Êu lao ®éng víi nh÷ng khÈu hiÖu nh­ “N¨ng suÊt, chÊt l­îng, tiÕt kiÖm lµ nguån thu nhËp cña chóng ta”, “lao ®éng hiÖu qu¶ lµ t¨ng thu nhËp cña chÝnh m×nh”, tæ chøc nh÷ng cuéc thi tay nghÒ, s¸ng kiÕn cña c¸n bé c«ng nh©n viªn. §iÒu nµy võa lµm cho ng­êi c«ng nh©n g¾n bã chÆt chÏ h¬n víi nhµ m¸y cña m×nh, võa gióp doanh nghiÖp t×m ®­îc nh÷ng c¸ nh©n ®iÓn h×nh tèt ®Ó båi d­ìng vµ nh©n réng. Nh÷ng phong trµo thi ®ua nµy ph¶i ®i s©u vµo thøc tÕ lÊy n¨ng suÊt, chÊt l­îng, hiÖu qu¶ lµm th­íc ®o, chø kh«ng ®­îc mang nÆng tÝnh h×nh thøc, ph« tr­¬ng. Song song víi viÖc ph¸t ®éng c¸c phong trµo thi ®ua, c¸c doanh nghiÖp ngµnh giÊy còng nªn ®Ò ra h×nh thøc khen th­ëng t«n vinh xøng ®¸ng cho nh÷ng c¸ nh©n, tæ chøc cã s¸ng kiÕn hay, lµm viÖc hiÖu qu¶. ViÖc khen th­ëng ph¶i ®óng ng­êi, ®óng viÖc, ®óng n¨ng lùc, kh¶ n¨ng, ®óng lóc, ®óng n¬i ®Ó kÞp thêi khÝch lÖ ng­êi lao ®éng lµm viÖc h¨ng say vµ t­ duy s¸ng t¹o. Lu«n lu«n chó ý quan t©m ®Õn nguyÖn väng, t©m t­ cña ng­êi lao ®éng, ®¶m b¶o tÝnh c«ng b»ng trong ®·i ngé, m«i tr­êng lao ®éng Ýt ®éc h¹i vµ mét bÇu kh«ng khÝ tËp thÓ hoµ thuËn, tho¶i m¸i vµ n¨ng ®éng. X©y dùng mét bÇu kh«ng khÝ “v¨n hãa doanh nghiÖp” lµnh m¹nh vµ phï hîp víi ngµnh, lµm ng­êi lao ®éng tõ trªn xuèng d­íi lu«n thÊm nhuÇn t­ t­ëng, môc ®Ých ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, cña ngµnh. Nã sÏ gãp phÇn t¹o ra mét chÊt keo g¾n bã gi÷a nh÷ng ng­êi lao ®éng víi nhau vµ gi÷a ng­êi lao ®éng víi c«ng ty cña m×nh. Tõ ®ã, cã thÓ thóc ®Èy ®éng c¬ lµm viÖc, n¨ng lùc cña ng­êi lao ®éng, ph¸t huy n¨ng lùc s¸ng t¹o cña ng­êi lao ®éng, gióp ng­êi lao ®éng tiÕp thu ®­îc c¸c chuÈn mùc ®¹o ®øc vµ cã th¸i ®é h¨ng h¸i lµm viÖc, nh»m ®¹t ®­îc môc ®Ých cña c«ng ty, t¹o ®éng lùc m¹nh mÏ cho sù thµnh ®¹t cña c«ng ty. Doanh nghiÖp còng nh­ ngµnh giÊy nªn lËp ra mét quü ®Ó khuyÕn khÝch nh©n viªn ®Õn c¸c tr­êng ®¹i häc cËp nhËt nh÷ng kiÕn thøc míi, tiÕp cËn vÊn ®Ò mét c¸ch hiÖn ®¹i ®¸p øng ®ßi hái cña ®iÒu kiÖn héi nhËp. Cã biÖn ph¸p khuyÕn khÝch, thu hót nh©n tµi vÒ víi doanh nghiÖp, víi ngµnh giÊy nh­ tÆng häc bæng cho sinh viªn kh¸ giái, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi, s¾p xÕp cho nh÷ng sinh viªn kh¸ giái ®­îc dÔ dµng vµo lµm viÖc trong ngµnh, ®·i ngé cho hä tháa ®¸ng, b×nh ®¼ng ®Ó hä yªn t©m cèng hiÕn søc lùc vµ tµi n¨ng cña m×nh cho doanh nghiÖp. 5. T¨ng c­êng sù liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp ngµnh giÊy Liªn kÕt kinh tÕ lµ sù thiÕt lËp mèi quan hÖ gi÷a c¸c chñ thÓ s¶n xuÊt, kinh doanh nh»m bæ sung, hç trî nhau, gi¶m chi phÝ, ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n trong s¶n xuÊt, t¹o ra søc c¹nh tranh m¹nh... §èi víi doanh nghiÖp, liªn kÕt kinh tÕ lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng hµng ®Çu t¹o ra sù thµnh c«ng. Lîi Ých cña viÖc liªn kÕt kinh tÕ thÓ hiÖn ë chç : - T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕt kiÖm vÒ qui m«, chi phÝ. - Gióp doanh nghiÖp chñ ®éng víi sù phøc t¹p cña thÞ tr­êng trong ®iÒu kiÖn toµn cÇu hãa th­¬ng m¹i, dÔ chinh phôc nh÷ng thÞ tr­êng míi. - T¨ng kh¶ n¨ng linh ho¹t cña doanh nghiÖp, ph¶n øng nhanh nh¹y h¬n víi nh÷ng thay ®æi cña m«i tr­êng kinh doanh. - Gióp doanh nghiÖp tiÕp cËn nhanh chãng h¬n víi c¸c c«ng nghÖ míi. - Gióp gi¶m thiÓu c¸c rñi ro. - T¹o ®iÒu kiÖn gi¶m nhÑ c¬ cÊu bªn trong doanh nghiÖp, th«ng qua viÖc chuyªn m«n hãa trong c¸c c«ng ®o¹n s¶n xuÊt, kinh doanh. Trong bèi c¶nh c¹nh tranh ngµy cµng quyÕt liÖt, doanh nghiÖp cña ngµnh giÊy dï thuéc quèc doanh, hay ë ngoµi quèc doanh ®Òu cã nh÷ng ®iÓm yÕu lín so víi nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh hïng m¹nh cña n­íc ngoµi, tæng s¶n l­îng cña ngµnh giÊy ViÖt Nam n¨m cao nhÊt (n¨m 2002) míi chØ kho¶ng 500.000 tÊn kh«ng b»ng mét tËp ®oµn giÊy cña Indonesia (tËp ®oµn APP s¶n xuÊt 3 triÖu tÊn giÊy/n¨m), m¸y mãc cßn l¹c hËu, tiÒm lùc tµi chÝnh cßn nhá bÐ. Th× nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn vÒ lîi Ých cña liªn kÕt kinh tÕ, mét trong nh÷ng lèi ra kh¶ thi nhÊt ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ngµnh giÊy, chÝnh lµ ph¶i liªn kÕt c¸c doanh nghiÖp l¹i víi nhau ®Ó ph¸t huy søc m¹nh tæng hîp, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh. Trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp ngµnh giÊy cã thÓ liªn kÕt ®«i bªn, ba bªn, liªn doanh víi doanh nghiÖp trong n­íc, hay liªn doanh víi c«ng ty n­íc ngoµi, liªn doanh liªn kÕt ®Ó cïng ®Çu t­ s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm,…nh­ng hiÖp héi lµ h×nh thøc tæ chøc phï hîp nhÊt ®Ó hç trî, liªn kÕt vµ x©y dùng tinh thÇn céng ®ång cña c¸c doanh nghiÖp ngµnh giÊy. §©y sÏ lµ mét kªnh hç trî ®¾c lùc cho sù ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp cña ngµnh giÊy trong viÖc cung cÊp th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, gi¸ c¶, t×nh h×nh tµi chÝnh,...t­ vÊn ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ ho¹t ®éng mét c¸ch tèt nhÊt, ®ång thêi, c¸c doanh nghiÖp trong hiÖp héi sÏ cã ®iÒu kiÖn dÔ dµng liªn kÕt, phèi hîp ho¹t ®éng víi nhau. HiÖp héi lµ mét tæ chøc ®¹i diÖn hîp ph¸p vÒ mÆt quyÒn lîi, gióp doanh nghiÖp gi¶i quyÕt nh÷ng tranh chÊp ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Trong thêi gian qua, tuy hiÖp héi giÊy vÉn ch­a thùc hiÖn ®­îc hÕt nh÷ng chøc n¨ng quan träng cña m×nh, ho¹t ®éng vÉn mang tÝnh h×nh thøc, tù ph¸t ch­a chñ ®éng, quy chÕ ho¹t ®éng, néi dung ho¹t ®éng cßn ®¬n ®iÖu, thiÕu chÆt chÏ, ch­a ph¸t huy ®­îc hÕt hiÖu qu¶ nh­ mong muèn, nh­ng kh«ng thÓ nãi hiÖp héi ngµnh giÊy ®· ho¹t ®éng kh«ng cã hiÖu qu¶ g×. HiÖp héi ®· lËp vµ hiÖu ®Ýnh mét sè tiªu chuÈn ngµnh, t¹o lËp ®­îc mèi quan hÖ víi c¸c hiÖp héi giÊy kh¸c trong khu vùc vµ nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi, ®· gia nhËp liªn ®oµn c«ng nghiÖp Bét giÊy vµ giÊy ASEAN, th­êng xuyªn tæ chøc hµng n¨m c¸c cuéc tham quan, t×m kiÕm c¬ héi hîp t¸c víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi cho c¸c thµnh viªn cña hiÖp héi giÊy ViÖt Nam hay tæ chøc c¸c cuéc héi th¶o mang tÝnh chuyªn ®Ò cña ngµnh... Víi c¸ch tiÕp cËn nh­ vËy ®· gióp c¸c doanh nghiÖp gi¶m bít chi phÝ cho ho¹t ®éng t×m kiÕm kh¶o s¸t ®èi t¸c cung cÊp thiÕt bÞ ë n­íc ngoµi mµ vÉn ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña doanh nghiÖp. Trong t­¬ng lai, v× lîi Ých cña chÝnh m×nh, c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp lín ph¶i tÝch cùc tham gia vµo ho¹t ®éng cña hiÖp héi, gãp phÇn n©ng cao vai trß cña hiÖp héi. §Ó tõ ®ã sÏ chuyÓn h­íng ph¸t triÓn hiÖp héi giÊy theo h­íng míi, biÕn hiÖp héi thµnh mét tæ chøc x· héi ho¹t ®éng v× lîi Ých cña ngµnh víi c¬ chÕ gän nhÑ thu hót ®­îc sù tham gia cña mäi doanh nghiÖp trong ngµnh tõ lín ®Õn nhá, tËp trung ñng hé c¸c quyÒn lîi chÝnh ®¸ng vµ cung cÊp dÞch vô cho c¸c doanh nghiÖp, gióp doanh nghiÖp n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh, thuËn lîi trong ho¹t ®éng. HiÖp héi sÏ lµ mét ®Çu mèi ®ñ n¨ng lùc, uy tÝnh ®Ó tËp hîp c¸c doanh nghiÖp trong toµn ngµnh trªn c¬ së tù nguyÖn ph©n c«ng hîp t¸c theo chuyªn m«n hãa s©u, míi ®em l¹i hiÖu qu¶ cao, thóc ®Èy sù hîp t¸c gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau. 6. §Çu t­ hîp lý cho c«ng nghÖ Víi t­ duy thiÓn cËn, tr­íc m¾t th× d­êng nh­ ho¹t ®éng ®Çu t­ khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ hiÖn ®¹ivµ t¨ng tû suÊt khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh dÉn ®Õn hÖ qu¶ lµm cho gi¸ thµnh hµng hãa vèng lªn trong khi gi¸ b¸n hµng hãa kh«ng ®æi. Nh­ng trong trung vµ dµi h¹n, kü thuËt, c«ng nghÖ míi cho phÐp c¸c doanh nghiÖp tiÖm cËn tr×nh ®é kü thuËt – c«ng nghÖ trung b×nh cña thÕ giíi, ®­a n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng lªn, t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm víi chÊt l­îng cao, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh, gióp doanh nghiÖp chuyÓn tõ thÕ bÞ ®éng sang thÕ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. øng dông khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ hiÖn ®¹i lµ lèi tho¸t ra khái suy tho¸i. §Êy lµ mét tÊt yÕu kh«ng thÓ ®¶o ng­îc, ®Çu t­ c«ng nghÖ lµ b¾t buéc, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ®Çu t­ c«ng nghÖ míi nh­ thÕ nµo? §Çu t­ ph¶i phï hîp ®óng n¬i, ®óng chç, ®óng thêi gian. Nh­ c«ng ty giÊy ViÖt Tr×, khi ®Çu t­ d©y chuyÒn s¶n xuÊt giÊy duplex ®· gÆp khã kh¨n vÒ tµi chÝnh, d©y chuyÒn ®Çu t­ míi lµm doanh nghiÖp ph¶i tr¶ sè tiÒn l·i nhiÒu trong thêi gian ®Çu, s¶n phÈm tiªu thô khã kh¨n, nªn 9 th¸ng ®Çu n¨m nay doanh nghiÖp lç tíi 30,686 tû ®ång. Cã ý kiÕn cho r»ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh trªn cña doanh nghiÖp lµ do ®Çu t­ d©y chuyÒn míi, nÕu c«ng ty cø duy tr× nhµ m¸y cò, s¶n phÈm cò, th× trong vµi n¨m vÉn cã l·i vµi tû ®ång. Nh­ng khi mµ thêi ®iÓm héi nhËp cña ViÖt Nam ngµy cµng gÇn. Kh«ng ®Çu t­ th× vÉn víi c¬ cÊu s¶n phÈm nh­ cò, trong vµi n¨m n÷a, khi thuÕ suÊt gi¶m xuèng, víi d©y chuyÒn cò nh­ vËy, liÖu nhµ m¸y cßn cã l·i n÷a kh«ng hay sÏ bÞ sËp tiÖm? Khã kh¨n c«ng ty giÊy ViÖt Tr× gÆp ph¶i chØ mét phÇn lµ do kho¶n vèn ®Çu t­ lín, cßn phÇn quan träng lµ do thêi gian ®Çu t­ qu¸ dµi dÉn ®Õn bá lì mÊt c¬ héi. C¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh víi nguån vèn cßn h¹n hÑp h¬n nhiÒu, ph¶i tr¶ l·i suÊt cao h¬n, nh­ng hä ®Çu t­ nhanh vµ gän nªn s¶n phÈm cña hä nhanh chãng tung ra thÞ tr­êng, n¾m b¾t c¬ héi. §Ó ®Çu t­ c«ng nghÖ hîp lý, theo t«i trong thêi gian tíi c¸c doanh nghiÖp giÊy ViÖt Nam nªn ®Çu t­ theo nh÷ng ph­¬ng h­íng sau: - Thêi gian ®Çu t­ ph¶i thËt nhanh chãng, chñ ®éng víi diÔn biÕn cña thÞ tr­êng. - Víi lîi thÕ cña ng­êi ®i sau, doanh nghiÖp giÊy ViÖt Nam cã thÓ ®Çu t­ míi cho m×nh nh÷ng d©y chuyÒn t­¬ng ®èi hiÖn ®¹i vµ phï hîp víi m×nh, tiÕn dÇn tõ tr×nh ®é c«ng nghÖ l¹c hËu lªn c«ng nghÖ khu vùc. §èi víi c¸c d©y chuyÒn cò th× tiÕn hµnh n©ng cÊp nh÷ng d©y chuyÒn cßn t­¬ng ®èi tèt, lo¹i bá dÇn dÇn nh÷ng d©y chuyÒn qu¸ cò, hao phÝ nguyªn liÖu nhiÒu. - §Çu t­, hîp t¸c, liªn kÕt víi c¸c viÖn nghiªn cøu khoa häc kü thuËt trong n­íc ®Ó ph¸t triÓn s¶n phÈm míi, c«ng nghÖ míi. §©y lµ mét h×nh thøc ®Çu t­ rÊt tèt, ®«i bªn cïng cã lîi, mµ hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp trong n­íc cßn ch­a quan t©m l¾m. - §Çu t­ cã chiÒu s©u, chuyÓn dÇn tõ nh÷ng d©y chuyÒn c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm cã chÊt l­îng trung b×nh, kÐm sang d©y chuyÒn c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm chÊt l­îng cao, gi¸ trÞ lín. §Çu t­ vµo CNTT nh­ mét biÖn ph¸p hç trî qu¶n lý cho doanh nghiÖp, gi¶m chi phÝ hµnh chÝnh. - §Çu t­ phï hîp víi n¨ng lùc cña m×nh, tr×nh ®é cña m×nh vÒ tiÒm lùc tµi chÝnh vµ kh¶ n¨ng n¾m b¾t kü thuËt. - §a d¹ng hãa h×nh thøc ®Çu t­, c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh cã thÓ liªn doanh liªn kÕt cïng ®Çu t­ mét d©y chuyÒn, phèi hîp víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi n­íc x©y dùng nhµ m¸y míi, huy ®éng vèn ®Çu t­ qua kªnh chøng kho¸n… B/ VÒ phÝa Nhµ n­íc 1. X©y dùng chiÕn l­îc qui ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh giÊy hîp lý, kÞp thêi HiÖn nay, ®ang cã t×nh tr¹ng tù ph¸t quy ho¹ch x©y dùng vïng nguyªn liÖu giÊy, vµ nhµ m¸y s¶n xuÊt ë kh¾p n¬i, ré lªn phong trµo “nhµ nhµ lµm giÊy, ng­êi ng­êi lµm giÊy”. Ch­¬ng tr×nh chiÕn l­îc cña c¸c c¬ quan liªn quan ®Õn ngµnh giÊy còng rÊt kh¸c nhau. T×nh tr¹ng ®ã lµ do c¸c tØnh ®Òu muèn th«ng qua ®Çu t­ nµy ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, vµ tõ mét phÐp tÝnh ®¬n gi¶n, n¨ng lùc s¶n xuÊt hiÖn t¹i ch­a cung cÊp ®ñ 60% thÞ tr­êng, víi tiÒm n¨ng vÒ con ng­êi vµ tù nhiªn, chóng ta ®ñ kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu mµ kh«ng cÇn ph¶i nhËp khÈu, vµ l¹i quªn mÊt kh¶ n¨ng c¹nh tranh gay g¾t cña hµng n­íc ngoµi. Nh­ng ®Ó mét nhµ m¸y giÊy ho¹t ®éng hiÖu qu¶ cÇn ph¶i ®Çu t­ quy m« lín víi c«ng suÊt trªn 50.000 tÊn, víi vèn ®Çu t­ lªn ®Õn vµi tr¨m triÖu USD/dù ¸n, ®ång thêi ph¶i x©y dùng ®­îc vïng nguyªn liÖu ®¶m b¶o thuËn lîi cho viÖc khai th¸c vµ vËn chuyÓn nguyªn liÖu cho c¸c nhµ m¸y. ThÕ nªn, cÇn cã sù can thiÖp cña Nhµ n­íc ®Ó t¹o sù thèng nhÊt trong quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn ngµnh giÊy vµ vïng nguyªn liÖu giÊy, cã vËy míi t¹o ®­îc ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn ngµnh giÊy. Thùc tÕ, biÓu hiÖn thõa nguyªn liÖu s¶n xuÊt giÊy vµ bét giÊy ë ViÖt Nam hiÖn nay chØ diÔn ra côc bé, cßn xÐt tæng thÓ, ngµnh giÊy vÉn thiÕu nguyªn liÖu. Do vËy, trong thêi gian tíi, Nhµ n­íc cÇn ®Æt ra tiªu chÝ b¾t buéc ®Ó x©y dùng vïng nguyªn liÖu vµ nh÷ng nhµ m¸y s¶n xuÊt bét giÊy míi. Cô thÓ, dù ¸n ph¶i ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu nh­ gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i thÊp h¬n møc gi¸ nhËp khÈu t¹i thêi ®iÓm ®ã, ph¶i ®¶m b¶o thu håi ®­îc vèn ®Çu t­. VÒ nguyªn liÖu, c¸c nhµ m¸y míi ph¶i ®¶m b¶o thu mua nguyªn liÖu t¹i chç cho ng­êi trång rõng víi møc gi¸ thÊp nhÊt lµ 300.000 ®ång/m3. §èi víi tõng vïng, dù ¸n x©y dùng c¸c dù ¸n ph¶i chi tiÕt, ®ång bé vµ hîp lý gi÷a vÞ trÝ ®Æt nhµ m¸y vµ vïng nguyªn liÖu; cÇn tÝnh tíi yÕu tè c¬ së h¹ tÇng giao th«ng phôc vô vËn chuyÓn nguyªn liÖu cho c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt giÊy vµ bét giÊy. §èi víi c¸c ®Þa ph­¬ng ®· héi ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn nªu trªn, theo c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ tiªu chuÈn vÒ m«i tr­êng cña ViÖt Nam hiÖn nay, quy m« tèi thiÓu ph¶i lµ 50 000 tÊn/n¨m. §i kÌm theo nã lµ vïng nguyªn liÖu ®­îc quy ho¹ch kho¶ng 80 000 ha. Quy m« c«ng suÊt nµy lµ phï hîp víi thùc tÕ cña n­íc ta vÒ vïng, sù ph©n t¸n cña vïng nguyªn liÖu, kh¶ n¨ng ®¸p øng vÒ c¬ së h¹ tÇng, nguån vèn ®Çu t­ còng nh­ viÖc tæ chøc qu¶n lý... Sau nµy, nÕu cã ®iÒu kiÖn th× c¸c nhµ m¸y cã thÓ sÏ ®­îc më réng thªm quy m« vµ t¨ng c«ng suÊt lªn gÊp 2 hoÆc 3 lÇn. VÒ ph©n bè, Nhµ n­íc nªn ®Æt c¸c nhµ m¸y giÊy tËp trung l¹i kh«ng nªn bè trÝ c¸c nhµ m¸y ch¹y däc theo vïng chiÒu dµi ®Êt n­íc, bëi lÏ, ®Æc thï cña c«ng nghiÖp giÊy cho thÊy, mét nhµ m¸y dï cã qui m« lín hay nhá ®Òu ph¶i tr¶i qua c¸c giai ®o¹n chÕ biÕn gç, s¶n xuÊt bét giÊy vµ giÊy, s¶n xuÊt n¨ng l­îng ®iÖn, n­íc s¹ch, xö lý hãa chÊt, n­íc th¶i... ®Ó ®¶m b¶o ®­îc nh÷ng c«ng ®o¹n ®ã th× ph¶i ®Çu t­ lín cho thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ. Do vËy, nÕu c«ng suÊt kh«ng ®ñ lín th× s¶n xuÊt sÏ kh«ng hiÖu qu¶ (v× ®Þnh phÝ qu¸ cao). Chóng ta ®· cã nh÷ng bµi häc cay ®¾ng tõ 1.000.000 tÊn mÝa ®Õn 10.000.000 tÊn thÐp do x©y dùng nhµ m¸y trµn lan, kh«ng cã qui ho¹ch tæng thÓ, nªn s¶n phÈm s¶n xuÊt ra cã gi¸ thµnh cao, chÊt l­îng kÐm. ChÝnh v× vËy, Nhµ n­íc nªn giao cho mét c¬ quan duy nhÊt chÞu tr¸ch nhiÖm x©y dùng qui ho¹ch, chiÕn l­îc ph¸t triÓn vïng nguyªn liÖu vµ nhµ m¸y giÊy trªn c¶ n­íc, c¸c c¬ quan kh¸c chØ cã quyÒn t­ vÊn, ®Ó tr¸ch t×nh tr¹ng chång chÐo trong qui ho¹ch, g©y l·ng phÝ vµ chËm trÔ trong ®Çu t­. Tr¸nh t×nh tr¹ng viÖc x©y dùng chiÕn l­îc thiÕu tÝnh kh¶ thi, khi x©y dùng chiÕn l­îc ph¶i dùa trªn thùc tÕ nguån lùc cña ®Êt n­íc, quan hÖ cung cÇu, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm, chiÕn l­îc, khi x©y dùng chiÕn l­îc cho ngµnh, Nhµ n­íc nªn cho phÐp c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh tham gia ®ãng gãp ý kiÕn x©y dùng ®Ó tõ chiÕn l­îc ®Õn thùc tÕ kh«ng cßn lµ mét kho¶ng c¸ch qu¸ xa. 2. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ ph¸t triÓn ngµnh giÊy Nh×n l¹i tæng thÓ sù ph¸t triÓn cña ngµnh trong nhiÒu n¨m qua, ta thÊy ngµnh vÉn gÆp ph¶i mét sè trë ng¹i kh¸ lín tõ c¬ chÕ qu¶n lý cña nhµ n­íc. Nªn t«i xin cã mét sè ®Ò xuÊt mµ Nhµ n­íc nªn ¸p dông ®Ó hç trî, khuyÕn khÝch nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt vµ nhµ ®Çu t­ trong ngµnh trong thêi gian tíi: - ¸p dông thuÕ suÊt VAT 5% ®èi víi s¶n phÈm giÊy s¶n xuÊt trong n­íc, gãp phÇn gi¶m gi¸ b¸n, n©ng søc c¹nh tranh cho c¸c s¶n phÈm trong n­íc s¶n xuÊt. MiÔn gi¶m thuÕ nhËp khÈu ®èi víi mét sè nguyªn liÖu, hãa chÊt lµ ®Çu vµo cho s¶n xuÊt cña ngµnh. H¹n chÕ gi¶i ng©n c¸c nguån vèn ODA b»ng giÊy trong thêi gian tr­íc m¾t. - §èi víi nh÷ng nhµ m¸y sö dông nguyªn liÖu lµ giÊy phÕ liÖu. §Ò nghÞ nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch hç trî b»ng viÖc cho phÐp khÊu trõ thuÕ VAT ®Çu vµo ®èi víi lo¹i nguyªn liÖu nµy. Cã thÓ khi thùc hiÖn chÝnh s¸ch nµy sÏ cã nhiÒu khã kh¨n, v× phÇn lín nh÷ng ng­êi thu gom giÊy lo¹i trong n­íc ®Òu bu«n b¸n nhá vµ kh«ng hÒ cã chøng tõ hãa ®¬n, nh­ng lµ viÖc nªn lµm v× sÏ h¹n chÕ « nhiÔm m«i tr­êng, vµ khuyÕn khÝch nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt. - Cã chÝnh s¸ch b¶o l·nh vèn vay cho c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ®Çu t­ ph¸t triÓn ngµnh. C¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh víi t­ duy n¨ng ®éng vµ nh¹y bÐn cña m×nh ®· gãp phÇn lµm ®a d¹ng hãa c¬ cÊu s¶n phÈm trong n­íc. Nh­ng víi tiÒm lùc tµi chÝnh nhá bÐ th× mçi doanh nghiÖp sÏ khã cã thÓ ®Çu t­ nh÷ng dù ¸n lín ®em l¹i hiÖu qu¶ lín cho x· héi, nÕu kh«ng cã sù gióp søc cña Nhµ n­íc vÒ vèn cho hä, t¹o m«i tr­êng b×nh ®¼ng, th«ng tho¸ng vµ thuËn lîi cho hä ph¸t triÓn. - §èi víi c¸c doanh nghiÖp quèc doanh, th­êng cã c¸c dù ¸n ®Çu t­ lín. Nhµ n­íc cÇn ®Èy nhanh quy tr×nh xÐt duyÖt dù ¸n, gi¶m sù chång chÐo trong c¬ chÕ qu¶n lý, hç trî vèn cho c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh víi l·i suÊt ­u ®·i víi thêi h¹n tr¶ xong nî lµ 15 n¨m vµ thêi gian khÊu hao lµ 18 n¨m thay v× chØ 10 n¨m (tr¶ nî) vµ 12 - 15 n¨m (®Ó khÊu hao) theo nh÷ng quy ®Þnh hiÖn nay cña ChÝnh phñ ®Ó ®¶m b¶o tiÕn ®é triÓn khai c¸c dù ¸n míi hiÖu qu¶, gãp phÇn gia t¨ng s¶n l­îng vµ chÊt l­îng s¶n phÈm. CÇn ph¶i ®Èy nhanh qu¸ tr×nh gi¶i ng©n cho c¸c dù ¸n cña nhµ n­íc. Cho phÐp c¸c dù ¸n ®Çu t­ trong chiÕn l­îc t¨ng tèc ®­îc vay th­¬ng m¹i (khi quü hç trî ph¸t triÓn ch­a cã ®iÒu kiÖn cÊp ®ñ) ®Ó ®Çu t­ cho kÞp tiÕn ®é, sau ®ã cã thÓ cÊp bï chªnh lÖch l·i suÊt. - X©y dùng hÖ thèng luËt ph¸p, chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó b¶o hé “hîp ph¸p” cho s¶n xuÊt trong n­íc b»ng viÖc cho ra ®êi luËt thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, luËt c¹nh tranh ®Ó b¶o vÖ s¶n xuÊt trong n­íc nãi chung vµ s¶n xuÊt giÊy nãi riªng, tr­íc nh÷ng thñ ®o¹n c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh cña c¸c tËp ®oµn n­íc ngoµi (b¸n ph¸ gi¸ hµng…). - §èi víi rõng nguyªn liÖu giÊy: Thùc tÕ cho thÊy, kh«ng cã rõng nguyªn liÖu giÊy th× kh«ng thÓ cã c«ng nghiÖp giÊy. Nh­ng ®Çu t­ trång rõng nguyªn liÖu th­êng rÊt l©u (7-9 n¨m ®èi víi c©y nguyªn liÖu sîi ng¾n, 10-15 n¨m ®èi víi c©y nguyªn liÖu sîi dµi), rñi ro trong qu¸ tr×nh ®Çu t­ lín, lîi nhuËn l¹i kh«ng cao. V× thÕ, Nhµ n­íc nªn cã chÝnh s¸ch hîp lý ®Ó khuyÕn khÝch nh©n d©n trång rõng nguyªn liÖu giÊy, ­u ®·i cho n«ng d©n c¸c ®Þa ph­¬ng tham gia ph¸t triÓn vïng nguyªn liÖu cung cÊp cho s¶n xuÊt bét giÊy vµ giÊy. Cô thÓ lµ: + Thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch giao ®Êt giao rõng; g¾n ®Êt rõng víi tõng hé n«ng d©n, khuyÕn khÝch lîi Ých vËt chÊt víi tr¸ch nhiÖm ng­êi trång rõng, tõng b­íc n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n c¸c d©n téc vïng cao, vïng s©u. B¶o ®¶m thu nhËp cho ng­êi trång rõng nguyªn liÖu. + LËp quy ho¹ch vïng nguyªn liÖu giÊy trªn ph¹m vi toµn quèc ®Ó cã c¬ së thiÕt lËp c¸c dù ¸n ®Çu t­. Trong quy ho¹ch ph¶i h×nh thµnh nh÷ng vïng t­¬ng ®èi réng, liªn tôc cho trång rõng nguyªn liÖu giÊy ®Ó cã thÓ thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa c«ng nghiÖp trång rõng. Tõ ®ã cã thÓ ®¶m b¶o ®Çu ra æn ®Þnh cho s¶n phÈm cña ng­êi n«ng d©n, ®¶m b¶o thu nhËp cho hä. + L·i suÊt vay vèn trång rõng chØ nªn b»ng 50% l·i suÊt ­u ®·i hiÖn hµnh. + MiÔn thu thuÕ trång rõng ë chu kú ®Çu vµ gi¶m 50% ë chu kú thø hai. + Dù ¸n ®­îc sö dông nguån vèn ng©n s¸ch cÊp ®Ó thùc hiÖn giao ®Êt, cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt lµm l©m nghiÖp vµo môc ®Ých trång rõng . + H­íng dÉn, cung cÊp gièng c©y trång tèt, th­êng xuyªn t­ vÊn, hç trî vÒ kü thuËt canh t¸c cho ng­êi trång rõng. 3. S¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp quèc doanh nh»m t¨ng c­êng n¨ng lùc c¹nh tranh cho toµn ngµnh Doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ mét bé phËn quan träng trong ngµnh giÊy, chØ riªng tæng c«ng ty giÊy ®· chiÕm 36% tæng s¶n l­îng giÊy, nh­ng doanh nghiÖp Nhµ n­íc còng lµ bé phËn cã søc c¹nh tranh kh¸ yÕu, nhiÒu doanh nghiÖp ®ang thua lç, c«ng nghÖ l¹c hËu tõ 30-40 n¨m so víi mÆt b»ng chung cña thÕ giíi. ChÝnh v× vËy Nhµ n­íc cÇn cã biÖn ph¸p kiªn quyÕt t¸c ®éng vµo bé phËn nµy ®Ó t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh cho toµn ngµnh b»ng hai biÖn ph¸p chÝnh: - Gi¶i thÓ ngay nh÷ng nhµ m¸y qu¸ l¹c hËu, liªn tôc lµm ¨n thua lç. §èi víi nh÷ng nhµ m¸y c«ng nghÖ qu¸ l¹c hËu, chÊt l­îng s¶n phÈm kÐm, s¶n l­îng thÊp, g©y « nhiÔm m«i tr­êng, lµm ¨n l¹i th­êng xuyªn thua lç, th× tèt nhÊt lµ gi¶i thÓ ®Ó cã thÓ tËp trung nguån lùc vÒ tµi chÝnh vµ c«ng nghÖ vµo nh÷ng doanh nghiÖp cã n¨ng lùc lín h¬n. Dï cã tiÕc nh­ng lµ biÖn ph¸p b¾t buéc ph¶i thùc hiÖn, nÕu kh«ng ®Ó ®Õn thêi ®iÓm vµi n¨m n÷a th× c¸c doanh nghiÖp nµy còng ph¶i tù sËp tiÖm mµ th«i. - TiÕn hµnh cæ phÇn hãa nh»m tËp trung, thu hót nguån lùc: Trong ngµnh giÊy hiÖn nay ë n­íc ta, c«ng ty cæ phÇn ®ang lµ mét h×nh thøc kh¸ phæ biÕn, c¸c c«ng ty nµy ®ang lµm ¨n kh¸ hiÖu qu¶ (®iÓn h×nh nh­ Hapaco, cæ phÇn giÊy Sµi Gßn,…). C¸c c«ng ty cæ phÇn xÐt trªn nhiÒu ph­¬ng diÖn râ rµng mang l¹i hiÖu qu¶ cao vµ lîi Ých thiÕt thùc cho doanh ngiÖp, nã ®ang vµ sÏ trë thµnh ®Þnh h­íng ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp hiÖn ®¹i do nh÷ng ­u thÕ c¹nh tranh v­ît tréi cña nã trong huy ®éng vèn, chia sÏ rñi ro, kÝch thÝch lao ®éng s¸ng t¹o, tr¸ch nhiÖm vµ x· héi hãa lùc l­îng s¶n xuÊt x· héi. ChÝnh v× vËy chuyÓn ®æi tõ DNNN sang c«ng ty cæ phÇn lµ mét biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh. Trong thêi gian qua, Nhµ n­íc ®· tiÕn hµnh cæ phÇn hai doanh nghiÖp thuéc tæng c«ng ty giÊy lµ c«ng ty giÊy ViÔn §«ng vµ c«ng ty diªm Thèng NhÊt, hai c«ng ty nµy sau khi ®­îc cæ phÇn ®· ho¹t ®éng t­¬ng ®èi tèt. Nhµ n­íc còng dù ®Þnh ®Õn n¨m 2006 sÏ cæ phÇn thªm mét sè c«ng ty n÷a thuéc tæng c«ng ty giÊy. Nh­ng theo t«i thêi ®iÓm n¨m 2006 míi b¾t ®Çu tiÕn hµnh cæ phÇn hãa lµ qu¸ chËm, nhÊt lµ tõ n¨m 2003 trë ®i ngµnh giÊy ph¶i ®èi mÆt víi sù c¹nh tranh khèc liÖt do giÊy nhËp tõ c¸c n­íc Asean cã møc thuÕ nhËp khÈu lµ 20% vµ n¨m 2006 lµ 5%. ChÝnh v× vËy Nhµ n­íc cÇn cã biÖn ph¸p ®Èy nhanh h¬n qu¸ tr×nh cæ phÇn hãa, ®ång thêi khuyÕn khÝch thu hót c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia vµo c¸c doanh nghiÖp sÏ ®­îc cæ phÇn: Nh­ b¸n cæ phÇn ­u tiªn cho c¸c ®èi t­îng lµ c¸n bé c«ng nh©n viªn c«ng t¸c t¹i nhµ m¸y, ph¸t hµnh cæ phiÕu th«ng qua kªnh thÞ tr­êng chøng kho¸n… 4. §µo t¹o nguån nh©n lùc cã tr×nh ®é cao cho ngµnh giÊy, thóc ®Èy ho¹t ®éng nghiªn cøu khoa häc, c«ng nghÖ §Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh øng dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµo ngµnh, t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh, ®Ò nghÞ Nhµ n­íc cÊp vèn ng©n s¸ch cho nghiªn cøu khoa häc, ®Æc biÖt lµ ®Çu t­ cho c«ng tr×nh nghiªn cøu c¶i t¹o gièng c©y trång cho n¨ng suÊt cao, nghiªn cøu øng dông nh÷ng nguyªn liÖu s½n cã vµo s¶n xuÊt. Ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ, ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý nh»m ph¸t triÓn thÞ tr­êng c«ng nghÖ, coi s¶n phÈm nghiªn cøu lµ lo¹i hµng hãa ®Æc biÖt, ®i ®«i víi ph¸t huy tÝnh tù chñ cña c¸c tæ chøc nghiªn cøu khoa häc - c«ng nghÖ ; coi träng nhËp khÈu vµ øng dông cã hiÖu qu¶ c«ng nghÖ míi t¹o ®éng lùc vÒ lîi Ých ®Ó thóc ®Èy ho¹t ®éng khoa häc, c«ng nghÖ g¾n bã víi s¶n xuÊt, kinh doanh, h­íng vµo n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña tõng s¶n phÈm, tõng doanh nghiÖp trong ngµnh. ChÝnh phñ t¹o m«i tr­êng thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp ®Æt hµng cho c¸c tæ chøc khoa häc - c«ng nghÖ, liªn kÕt víi nhau nghiªn cøu, øng dông c«ng nghÖ míi, thóc ®Èy ho¹t ®éng tù nghiªn cøu, s¸ng t¹o trong c¸c doanh nghiÖp. Cã chÝnh s¸ch ®Ó nhµ doanh nghiÖp b¾t tay víi ng­êi nghiªn cøu, ®Ó kÕt qu¶ nghiªn cøu ®­îc øng dông vµo thùc tÕ. Nhµ n­íc nªn cã nh÷ng c¬ chÕ cô thÓ cho viÖc gi¶i quyÕt nguån nh©n lùc ®Ó ®¸p øng vµ ®i kÞp víi yªu cÇu cña c¸c dù ¸n ®Çu t­ x©y dùng míi víi quy m« lín vµ hiÖn ®¹i. Më thªm tr­êng ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt cho ngµnh, ë cÊp ®¹i häc vµ sau ®¹i häc, më thªm khoa vÒ c«ng nghÖ s¶n xuÊt giÊy vµ liªn quan ®Õn c«ng nghÖ s¶n xuÊt giÊy. & KÕt luËn Tãm l¹i, víi n¨ng lùc c¹nh tranh vµ qui m« s¶n xuÊt nh­ hiÖn nay, ®Ó ngµnh c«ng nghiÖp giÊy cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®ñ lùc c¹nh tranh trong qu¸ tr×nh héi nhËp, cïng víi nç lùc cña chÝnh m×nh, c¸c doanh nghiÖp ngµnh giÊy vÉn ®ang rÊt cÇn ®­îc sù quan t©m ®óng møc cña ChÝnh phñ, cña x· héi b»ng nh÷ng c¬ chÕ ®Æc thï riªng cho viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn. ChØ cã nh­ vËy, ngµnh c«ng nghiÖp giÊy míi héi ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn, chñ ®éng héi nhËp vµo khu vùc,vµ thùc sù trë thµnh ngµnh kinh tÕ chñ lùc cña c«ng nghiÖp ViÖt Nam, gãp phÇn vµo sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. Mét sè gi¶i ph¸p mµ t¸c gi¶ tr×nh bµy ë trªn ®©y chØ mang tÝnh ®Ò xuÊt, c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh tïy thuéc vµo ®Æc ®iÓm, nguån lùc cña m×nh mµ sÏ x©y dùng mét cho riªng m×nh mét chiÕn l­îc, gi¶i ph¸p phï hîp, thÝch øng víi t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. Víi t­ duy vµ kiÕn thøc cßn h¹n hÑp, nªn gi¶i ph¸p t¸c gi¶ ®­a ra cã thÓ ch­a ph¶i tèi ­u cho c¸c doanh nghiÖp giÊy, nh­ng t¸c gi¶ mong r»ng, nh÷ng gi¶i ph¸p ®· ®­a ra cã thÓ cã mét t¸c dông nhÊt ®Þnh cho ngµnh vµ cho c¸c doanh nghiÖp cña ngµnh trong cuéc c¹nh tranh gay g¾t víi hµng hãa n­íc ngoµi. ******* Tµi liÖu tham kh¶o TrÇn Söu, tr­êng ®¹i häc ngo¹i th­¬ng. Gi¸o tr×nh qu¶n lý chÊt l­îng hµng hãa vµ dÞch vô, n¨m 1999. NguyÔn Trung V·n, tr­êng ®¹i häc ngo¹i th­¬ng. Gi¸o tr×nh marketing lý thuyÕt. Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam c¸c n¨m 2002, 2003. B¸o c¸o tæng kÕt cña tæng c«ng ty giÊy ViÖt Nam n¨m 2001, 2002. B¸o c¸o kÕt qu¶ sxkd 9 th¸ng ®Çu n¨m 2003 vµ dù b¸o kÕ ho¹ch sxkd n¨m 2004 cña tæng c«ng ty giÊy ViÖt Nam. T¹p chÝ c«ng nghiÖp giÊy sè 6 vµ sè 9 n¨m 2003. T¹p chÝ c«ng nghiÖp nhÞp sèng sè cuèi th¸ng n¨m 2003 T¹p chÝ c«ng nghiÖp sè 6, 10, 14 n¨m 2003. QuyÕt ®Þnh sè 160/Q§-TTg, ngµy 4-9-1998 vÒ viÖc phª duyÖt qui ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp giÊy ®Õn n¨m 2010. Thêi b¸o kinh tÕ Sµi Gßn n¨m 2003. T¹p chÝ céng s¶n n¨m 2002, 2003. Niªn gi¸m thèng kª cña tæng côc thèng kª n¨m 2000 vµ 2001. Trang web www.vinapimex.com.vn Mét sè trang web kh¸c: www.vir.com.vn, www.tapchicongsan.org.vn,..