PHẦN MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết phải nghiên cứu đề tài:
Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) là vùng châu thổ hạ lưu của sông Mekong, bao gồm 13 tỉnh (Long An, Đồng Tháp, An Giang, Tiền Giang, Hậu Giang, Vĩnh Long, Bến Tre, Kiên Giang, Cần Thơ, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu và Cà Mau) nằm ở phía Tây Nam của Việt NamThư Viện Điện Tử Trực Tuyến Việt Nam, trong đó có 9 tỉnh nằm trong vùng ảnh hưởng của sông Mê-kông là Đồng Tháp, An Giang, Tiền Giang, Hậu Giang, Kiên Giang, Vĩnh Long, Cần Thơ, Trà Vinh, Sóc Trăng.
Đây là một thị trường rộng lớn với dân số khoảng 16,96 triệu người (đến năm 2003), trong đó 80,22% dân số sống ở nông thôn.
Với điều kiện tự nhiên thuận lợi, ĐBSCL là vùng có lợi thế sản xuất nông nghiệp với đa dạng loại nông sản, đa dạng mùa vụ. Đây là vùng sản xuất tập trung lớn nhất cả nước với 3 thế mạnh chủ lực là lúa gạo, thuỷ sản và trái cây; là vùng có những đóng góp tích cực nhất trong việc cung cấp hàng nông sản cho thị trường trong nước. Đồng thời ĐBSCL cũng là một thị trường tiềm năng tiêu thụ nhiều loại hàng hoá và sản phẩm công nghiệp.
Trong những năm qua, sản xuất công nghiệp, nông nghiệp và thương mạiluận văn - báo cáo - tiểu luận chuyên ngành Thương mại – dịch vụ của khu vực đã có những bước phát triển khá. Kim ngạch xuất khẩu, tổng mức lưu chuyển hàng hoá, doanh thu, dịch vụ, thu nhập và đời sống dân cư trong vùng cũng tăng lên qua mỗi năm.
Tuy nhiên, so với những khu vực khác trong cả nước thì tốc độ tăng trưởng kinh tếluận văn báo cáo chuyên ngành kinh tế và chuyển dịch cơ cấu của vùng vẫn còn chậm, sản xuất còn mang nặng tính độc canh; nhiều tiềm năng to lớn của các tỉnh chưa được khai thác hết hoặc mức độ khai thác còn hạn chế, hiệu quả khai thác các nguồn tài nguyên chưa cao.
Đặc biệt sức phát triển của thị trường, nhất là thị trường nông thôn còn yếu, sức cạnh tranh của hàng hoá còn thấp và việc tiêu thụ nông sản hàng hoá do nông dân tạo ra còn gặp nhiều khó khăn. Mặt khác, trong điều
1
kiện hội nhập kinh tế quốc tếluận văn - báo cáo - tiểu luận - tài liệu chuyên ngành Quan Hệ Quốc Tế, thị trường nông thôn ĐBSCL đang là thị trường tiềm năng tiêu thụ nhiều loại hàng hóa nội địa và cả nhập khẩu.
Tuy nhiên do đặc điểm địa hình thấp, trũng, nhiều sông ngòi, kênh rạch và thường bị ngập lụt vào mùa mưa nên các điều kiện phát triển thị trường, phục vụ hoạt động thương mại như hệ thống đường giao thông, chợ, kho tàng, thông tin ở khu vực này còn rất yếu kém.
Tình hình trên đang đặt ra những yêu cầu khẩn trương và gay gắt về việc phát triển thị trường, đặc biệt là thị trường nông thôn ĐBSCL nhằm khai thác tối đa tiềm năng của vùng, đưa nông thôn ĐBSCL trở thành vùng sản xuất hàng hoá lớn, đồng thời nâng cao mức thu nhập cho nông dân. Vì vậy việc nghiên cứu đề tài này là rất cần thiết trong bối cảnh hiện nay.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài trong và ngoài nước:
Liên quan đến thị trường và phát triển thương mại ĐBSCL đã có nhiều đề tài và dự án nghiên cứu ở trong nước, chẳng hạn:
- Đề tài "Những giải pháp đầu ra cho trái cây tươi của ĐBSCL" do GS.TS. Võ Thanh Thu - Đại học Kinh tế Tp.HCM làm chủ nhiệm (tháng 9/2001) nghiên cứu những nhân tố tác động đến khả năng tiêu thụ trái cây tươi và đề nghị một số giải pháp kinh tế - xã hộiluận văn - báo cáo - tiểu luận - tài liệu chuyên ngành Xã hội đẩy mạnh tiêu thụ trái cây tươi của ĐBSCL. Trong đề tài này có đề cập đến một số vấn đề có liên quan đến việc tăng khả năng tiêu thụ trái cây ĐBSCL.
– Hội thảo Chợ trái cây đầu mối tổ chức tại Cần Thơ (ngày 8/12/2001) có một số bài tham luận về kinh nghiệm của một số nước, đặc biệt là Thái Lan, trong việc xây dựngluận văn - báo cáo - tiểu luận chuyên ngành Xây Dựng chợ nông sản nói chung và chợ trái cây nói riêng nhằm tăng tốc độ lưu thông hàng hóa trái cây.
– Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ “Nghiên cứu những giải pháp phát triển chủ yếu nhằm phát huy lợi thế nâng cao khả năng cạnh tranh và phát triển thị trường xuất khẩu nông sản trong thời gian tới” của TS. Nguyễn Đình Long (Viện Kinh tế Nông nghiệp – Bộ NN&PTNT) thực hiện tháng 2/2001 có bàn về một số giải pháp phát triển thị trường một số loại nông sản chủ yếu như gạo, cà phê, cao su, chè, điều.
– Đề tài “Một số giải pháp phát triển thương mại khu vực Tây Nam bộ thời kỳ đến năm 2010” của Vụ Kế hoạch – Thống kê, BoÄ Thương mại do CN. Khúc Mạnh Hà làm chủ nhiệm, nghiên cứu về hoạt động thương mại – dịch vụ của toàn vùng Tây Nam bộ, trong đó tác giả đánh giá thực trạng hoạt động thương mại của toàn khu vực Tây Nam bộ trên cơ sở xem xét
2
những tác động của các nhân tố chính trịluận văn - báo cáo - tiểu luận - tài liệu chuyên ngành kinh tế chính trị, kinh tế, môi trườngluận văn - báo cáo - tiểu luận - tài liệu chuyên ngành Môi Trường đến sự phát triển thương mại Tây Nam bộ. Từ đó đưa ra những giải pháp chủ yếu phát triển thương mại khu vực Tây Nam bộ đến năm 2010.
– Đề tài "Nghiên cứu ảnh hưởng của tự do hóa thương mại và các giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ một số sản phẩm công, nông nghiệp chủ yếu của Việt Nam đến 2010" do Bộ Thương mại thực hiện (năm 2001) nêu lên những ảnh hưởng của tự do hóa thương mại đối với việc tiêu thụ một số sản phẩm nông nghiệp chủ yếu của Việt Nam. Đây cũng là một tài liệutài liệu trực tuyến, tài liệu điện tử, thư viện tài liệu tham khảo có giá trị để xây dựng những giải pháp phát triển thị trường nông thôn ĐBSCL.
– Đề tài nhánh của Bộ Khoa học và công nghệluận văn - báo cáo - tiểu luận - tài liệu chuyên ngành Công Nghệ “Luận cứ khoa học cho giải pháp tổng thể về phát triển thương mại – dịch vụ ĐBSCL trong điều kiện sống chung với lũ” do nhóm tác giả trường Đại học Kinh tế Tp.HCM thực hiện (TS. Nguyễn Đông Phong làm chủ nhiệm) có đề cập đến phát triển dịch vụ thương mại cho riêng vùng lũ ĐBSCL.
Tuy nhiên, các đề tài trên cũng như nội dung những cuộc hội thảo quốc tế và khu vực chưa có đề tài nào đề cập một cách chi tiết và đầy đủ về phát triển thương mại thị trường nông thôn ĐBSCL.
Đề tài của Vụ Kế hoạch - Thống kê nghiên cứu về thương mại – dịch vụ trên diện rộng (toàn bộ thị trường ĐBSCL). Mặc dù các tác giả có đề cập đến nông nghiệp của khu vực Tây Nam bộ và khẳng định rằng “nông nghiệp là ngành sản xuất chủ yếu của khu vực Tây Nam bộ” với những dẫn chứng về tỉ trọng nông nghiệp trong cơ cấu GDP là cao nhất, song đề tài này không nghiên cứu chuyên sâu về thị trường nông thôn ĐBSCL và những tác động tích cực cũng như hạn chế của thị trường nông thôn ĐBSCL. Trong khi đó thị trường nông thôn ĐBSCL lại gắn liền với sản xuất và tiêu thụ hàng hoá nông sản.
Tóm lại, các nghiên cứu trong và ngoài nước chưa có đề tài nào nghiên cứu một cách toàn diện cả về lý luận và thực tiễn để đưa ra những giải pháp cụ thể về phát triển thị trường nông thôn ĐBSCL. Vì vậy những điểm mới trong đề tài so với các nghiên cứu trước là:
- Đề tài nghiên cứu một cách có hệ thống và toàn diện về những tác động chủ quan, khách quan đến sự phát triển của thị trường nông thôn ĐBSCL bao gồm những tác động đến các chủ thể tham gia thị trường và các loại hàng hoá lưu thông trên thị trường nông thôn ĐBSCL.
3
- Nghiên cứu kinh nghiệm phát triển thị trường nông thôn của một số nước trong khu vực có điều kiện tương tự như ĐBSCL, từ đó đề xuất một số giải pháp phát triển thị trường nông thôn ĐBSCL. Đây là vấn đề bức xúc hiện đang được Chính phủ và các tỉnh ĐBSCL quan tâm chú ý.
3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài:
- Xác định rõ những đặc trưng của thị trường nông thôn ĐBSCL; tiềm năng, lợi thế và hạn chế đối với sự phát triển thị trường nông thôn ĐBSCL.
- Phân tích thực trạng phát triển thị trường nông thôn ĐBSCL, đánh giá những thành tựu đã đạt được, những mặt hạn chế và nguyên nhân.
- Đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm phát triển thị trường nông thôn ĐBSCL trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, tạo điều kiện đẩy nhanh chuyển dịch cơ cấu kinh tế và phát triển sản xuất hàng hoá; đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế ở khu vực này.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là thương mại hàng hoá và hoạt động thương mại ở thị trường nông thôn vùng ĐBSCL.
Phạm vi nghiên cứu của đề tài: chỉ tập trung vào thương mại và thị trường hàng hoá ở địa bàn nông thôn khu vực ĐBSCL trong mối liên hệ với thị trường đô thị trong và ngoài vùng, trong thời gian từ 1996 – 2004 và các giải pháp phát triển thị trường này đến năm 2010.
5. Phương pháp nghiên cứu:
Để thực hiện đề tài, các phương pháp nghiên cứu được sử dụng là:
- Phương pháp khảo sát thực tế một số thị trường điển hình.
- Phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp dựa vào việc thu thập các tài liệu, số liệu trên các kênh thông tin.
- Phương pháp chuyên gia.
6. Kết cấu của đề tài:
Đề tài gồm 154 trang (không kể phần mục lục, mở đầu và kết luận), và được trình bày trong 3 chương:
Chương 1 – Vị trí, vai trò, đặc điểm thị trường nông thôn ĐBSCL
Chương 2 - Đánh giá thực trạng phát triển thị trường nông thôn ĐBSCL giai đoạn 1996 - 2004
Chương 3 – Các giải pháp thúc đẩy phát triển thị trường nông thôn ĐBSCL thời kỳ đến năm 2010.
MỤC LỤC
Trang
PHẦN MỞ ĐẦU
Chương 1 - VỊ TRÍ, VAI TRÒ VÀ ĐẶC ĐIỂM THỊ TRƯỜNG NÔNG THÔN ĐBSCL
I – Khái quát chung về ĐBSCL
1. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên – xã hội
2. Tiềm năng về kinh tế
3. Vị trí của ĐBSCL đối với phát triển kinh tế cả nước
II – Vai trò, đặc điểm thị trường nông thôn khu vực ĐBSCL
1. Khái quát về thị trường nông thôn ĐBSCL
2. Vai trò của thị trường nông thôn ĐBSCL
3. Đặc điểm của TTNT ĐBSCL trong mối quan hệ vùng
4. Đặc điểm về qui mô và trình độ phát triển thị trường
5. Những nhân tố cấu thành TTNT ĐBSCL
III – Những yếu tố tác động vào sự phát triển TTNT ĐBSCL
1. Nhóm các yếu tố tác động vào sản xuất nông nghiệp để tạo ra nông sản có chất lượng cao
2. Nhóm các yếu tố tác động vào quá trình công nghiệp hoá – hiện đại hoá nông nghiệp – nông thôn ĐBSCL
IV – Kinh nghiệm phát triển thị trường nông thôn ở một số nước
1. Kinh nghiệm Trung Quốc
2. Kinh nghiệm Thái Lan
3. Bài học kinh nghiệm cho phát triển TTNT ĐBSCL
Tóm tắt chương I
Chương 2 - THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG NÔNG THÔN ĐBSCL GIAI ĐOẠN 1996 - 2003
I – Thực trạng lưu thông hàng hoá
1. Tình hình lưu chuyển hàng hoá
2. Quan hệ cung cầu
3. Thực trạng cung cấp hàng hóa của ĐBSCL cho khu vực khác
4. Thực trạng xuất nhập khẩu
II – Thực trạng hoạt động của các chủ thể tham gia TTNT ĐBSCL
1. Thương nghiệp nhà nước
2. Thương nghiệp tập thể (HTX, tổ hợp tác, tập đoàn)
3. Thương nghiệp tư nhân
4. Tình hình thu hút đầu tưluận văn - báo cáo - tiểu luận - tài liệu chuyên ngành Đầu tư vào lĩnh vực thương mại ở ĐBSCL
III – Đánh giá cơ sở hạ tầng thương mại
1. Nhận xét chung về kết cấu hạ tầng kinh tế
2. Về cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn ĐBSCL
IV - Công tác quản lý thị trường và công tác chống buôn lậu, buôn bán hàng giả
1. Tình hình buôn lậu
2. Tình hình buôn bán hàng gian, hàng giả
V – Những nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển TTNT ĐBSCL
1. Những nhân tố khách quan
2. Những nhân tố chủ quan
3. Các yếu tố khác
VI – Đánh giá chung thực trạng phát triển TTNT ĐBSCL
1. Đánh giá những thành tựu đạt được và những nguyên nhân
2. Một số hạn chế quá trình phát triển TTNT ĐBSCL
Tóm tắt chương II
Chương 3 - MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHÍNH THÚC ĐẨY PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG NÔNG THÔN ĐBSCL THỜI KỲ ĐẾN NĂM 2010.
I – Dự báo phát triển thị trường nông thôn ĐBSCL
1. Dự báo quĩ mua dân cư và mức thu nhập bình quân đầu người
2. Dự báo tình hình xuất – nhập khẩu
3. Dự báo về hoạt động của các loại hình thương mại
4. Dự báo về những thách thức đối với hội nhập nông nghiệp
II – Quan điểm và định hướng phát triển thị trường nông thôn ĐBSCL
1. Những quan điểm về phát triển thương mại nông thôn vùng ĐBSCL của Đảng và nhà nước
2. Định hướng phát triển thị trường nông thôn ĐBSCL
III – Nhóm giải pháp thuộc về cơ chế – chính sáchThư viện Sách, Mỗi Ngày Một Cuốn Sách giúp thúc đẩy phát triển thị trường nông thôn ĐBSCL:
1. Nhóm giải pháp thuộc về cơ chế chính sách
2. Nhóm giải pháp thuộc về quản lý nhà nước
IV – Nhóm giải pháp nhằm tổ chức tốt hệ thống thương mại và xây dựng mạng lưới phân phối hiện đại ở TTNT ĐBSCL
1. Tổ chức hệ thống thương mại ở ĐBSCL
2. Xây dựng hệ thống phân phối hiện đại
3. Đẩy mạnh hoạt động thương mại vùng biên giới
V – Các giải pháp tác động trực tiếp nhằm gia tăng lượng và chất của hàng hóa trên TTNT ĐBSCL
1. Tổ chức nền sản xuất lớn hàng hóa theo hướng phát triển vùng sản xuất lớn và lập liên kết ngành sản xuất hàng hoá
2. Kích cầu để tăng tiêu dùng đồng thời thúc đẩy gia tăng nguồn cung cấp hàng hóa
3. Đẩy tốc độ CNH – HĐH nông nghiệp nông thôn
4. Đẩy nhanh tốc độ chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn
VI – Công tác Marketingluận văn - báo cáo - tiểu luận - tài liệu chuyên ngành Marketing ở TTNT ĐBSCL:
1. Tăng cường chương trình xúc tiếm thương mại cấp địa phương
2. Cải tiến chính sách để thu hút đầu tư vào nông nghiệp
3. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong nông nghiệp
4. Khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư ra nước ngòai.
VII – Xây dựng CSHT thương mại nông thôn ĐBSCL:
VIII – Các giải pháp khác:
1. Tăng cường hợp tác giữa ĐBSCL với vùng khác/tỉnh khác
2. Phát triển dịch vụ hỗ trợ sản xuất – kinh doanhluận văn - báo cáo - tiểu luận - tài liệu - sách về Kinh Doanh
3. Đào tạo nguồn nhân lực thương mại
4. Phát triển thương mại điện tử
5. Các chính sách khác
IV – Kiến nghị
1. Kiến nghị đối với nhà nước
2. Kiến nghị đối với Bộ Thương mại và các bộ có liên quan
3. Kiến nghị đối với địa phương
Tóm tắt chương III và kết luận chung
Tài liệu tham khảo
Phụ lục
174 trang |
Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 1609 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Khóa luận Một số giải pháp phát triển thị trường nông thôn vùng đồng bằng sông Cửu Long thời kỳ đến năm 2010, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
aõi ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc nhaèm keâu
goïi nhaø ñaàu tö, song cuõng phaûi tuyø theo ñieàu kieän cuûa tænh maø ñöa ra nhöõng
chöông trình cuï theå. Moät vaøi moâ hình coù theå aùp duïng:
+ Nhöõng tænh coù tieàm naêng veà traùi caây keâu goïi nhöõng nhaø ñaàu tö nöôùc
ngoaøi coù kinh nghieäp veà troàng caây aên traùi cuûa Thaùi Lan, Ñaøi Loan hôïp taùc
149
ñaàu tö saûn xuaát (noâng daân ÑBSCL goùp voán baèng giaù trò quyeàn söû duïng ñaát
hoaëc cho thueâ ñaát vôùi giaù öu ñaõi).
+ Nhöõng tænh coù tieàm naêng veà luùa gaïo môøi nhaø ñaàu tö Thaùi Lan hoaëc
AÁn Ñoä hôïp taùc saûn xuaát vaø xuaát khaåu luùa gaïo; An Giang vaø Ñoàng Thaùp coù
tieàm naêng veà thuyû haûi saûn caàn keâu goïi nhaø ñaàu tö Haøn Quoác, Nhaät Baûn boû
voán lieân doanh, hôïp taùc hoaëc ñaët gia coâng cheá bieán haøng thuyû haûi saûn…
Do moâi tröôøng ñaàu tö keùm haáp daãn neân giai ñoaïn ñaàu caùc ñòa phöông
phaûi thöïc hieän lieân doanh vôùi nöôùc ngoaøi, möùc voán goùp cuûa ñòa phöông ít
nhaát phaûi laø 50%. Ñoàng thôøi ñeå khaéc phuïc tình traïng thieáu voán, phaûi coù söï
lieân keát chaët cheõ giöõa caùc doanh nghieäp trong tænh hoaëc trong noäi vuøng môùi
ñuû tieàm löïc taøi chính ñeå phaùt trieån doanh nghieäp theo höôùng saûn xuaát lôùn.
- Moãi ñòa phöông phaûi taêng cöôøng caûi thieän moâi tröôøng ñaàu tö, ñôn
giaûn hoaù thuû tuïc haønh chính vaø laäp ra moät boä phaän chuyeân traùch giuùp caùc
nhaø ñaàu tö hoaøn thaønh thuû tuïc ban ñaàu nhanh nhaát ñeå sôùm ñöa döï aùn ñi vaøo
hoaït ñoäng.
- Trong keá hoaïch thu huùt voán ñaàu tö, moãi tænh phaûi ñeà xuaát nhöõng
chính saùch hôïp lyù nhö ñôn giaûn hoùa caùc khaâu thuû tuïc, öu ñaõi veà giaù thueâ ñaát,
öu ñaõi veà thueá trong giai ñoaïn ñaàu tö ban ñaàu... nhaèm thu huùt maïnh ñaàu tö
nöôùc ngoaøi vaøo ÑBSCL. Ñaëc bieät coù cheá ñoä öu ñaõi nhö mieãn thueá trong
nhöõng naêm ñaàu hoaït ñoäng, mieãn tieàn thueâ ñaát trong giai ñoaïn ñaàu… ñeå keâu
goïi nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaàu tö vaøo caùc lónh vöïc caàn voán vaø kyõ thuaät cao.
* Xaây döïng vaø hoaøn chænh caùc KCN, ñaåy maïnh xuùc tieán ñaàu tö:
Đến tháng 12/2003, khu vöïc ÑBSCL ñaõ xaây döïng xong 12 khu coâng
nghieäp (KCN), nhöng chæ coù 2 KCN ñöôïc laáp ñaày (KCN Traø Noùc – Caàn Thô
vaø KCN Myõ Tho – Tieàn Giang). Caùc KCN khaùc tuy xaây döïng gaàn ñöôøng
giao thoâng nhöng khoâng coù lôïi theá veà beán caûng, saân bay, ñieàu kieän vaän
chuyeån khoù khaên… neân cuõng khoâng maáy haáp daãn caùc nhaø ñaàu tö.
Trong soá caùc KCN ôû ÑBSCL thì caùc KCX – KCN ôû Caàn Thô ñöôïc coi
laø trung taâm vì ñaây laø nhöõng KCN naèm trong nhoùm 10 KCN thaønh coâng nhaát
ôû Vieät Nam. Bình quaân moãi naêm caùc KCX – KCN Caàn Thô caàn töø 1.000
ñeán 2.000 lao ñoäng thöôøng xuyeân vaø khoaûng 800 – 1.000 lao ñoäng thôøi vuï.
Tuy nhieân thò tröôøng lao ñoäng ôû Caàn Thô cuõng nhö ôû caû vuøng ÑBSCL chöa
ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu naøy caû veà soá löôïng vaø chaát löôïng.
Ñeå phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp, taêng khaû naêng thu huùt ñaàu tö caàn:
150
+ Xaây döïng saün nhaø xöôûng vaø cho nhaø ñaàu tö thueâ daøi haïn hoaëc baùn
traû goùp cho nhaø ñaàu tö, giuùp hoï tieát kieäm chi phí vaø thôøi gian ñaàu tö, daønh
voán ñaàu tö cho thieát bò.
+ Xaây döïng KCN song song vôùi vieäc xaây döïng caùc khu daân cö, nhaø ôû
cho coâng nhaân, baûo ñaûm ñieàu kieän soáng, laøm vieäc cho ngöôøi lao ñoäng.
+ Xaây döïng caùc tröôøng daïy ngheà cho coâng nhaân theo nhu caàu cuûa
KCX – KCN.
- Caùc tænh neân ñaåy maïnh coâng taùc xuùc tieán ñaàu tö ñeå keâu goïi caùc nhaø
ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc ñeán vôùi ÑBSCL. Ñaëc bieät chuù yù tôùi nhöõng taäp
ñoaøn kinh teá lôùn cuûa Myõ, Nhaät, EU. Ñeå thu huùt ñaàu tö cuûa nhöõng taäp ñoaøn
kinh teá lôùn maïnh naøy caàn coù nhöõng chính saùch öu ñaõi ñaëc bieät hôn nhö thôøi
gian mieãn thueá daøi hôn qui ñònh chung hoaëc khoâng thu tieàn thueâ ñaát trong
nhöõng naêm ñaàu hoaït ñoäng… vì nhöõng lyù do sau:
Thöù nhaát: caùc taäp ñoøan naøy thöôøng coù voán ñaàu tö lôùn, coâng ngheä cao
vaø thöông coù qui moâ ñaàu tö lôùn; reøn luyeän taùc phong coâng nghieäp vaø trình
ñoä cuûa ngöôøi lao ñoäng vì caùc taäp ñoaøn naøy thöôøng coù yeâu caàu raát cao.
Thöù hai: ÑBSCL voán laø nôi cô sôû haï taàng kinh teá chöa hoaøn chænh,
chöa ñaùp öùng yeâu caàu saûn xuaát lôùn, trình ñoä quaûn lyù kinh teá chöa cao, vì theá
tính haáp daãn trong ñaàu tö nöôùc ngoaøi keùm hôn caùc vuøng khaùc. Taïo ñieàu kieän
haáp daãn cho nhaø ñaàu tö töùc laø taêng theâm cô hoäi caûi thieän moâi tröôøng, caûnh
quan cuûa khu vöïc.
Thöù ba: Caùc taäp ñoaøn xuyeân quoác gia thöôøng coù 2 nhoùm luoân ñoàng
haønh cuøng nhau: taäp ñoaøn saûn xuaát – kinh doanh vôùi coâng ngheä – kyõ thuaät
cao vaø taäp ñoaøn thöông maïi ñi theo ñeå thöïc hieän phaân phoái saûn phaåm cho
nhoùm thöù nhaát. Vì theá thu huùt ñaàu tö cuûa caùc taäp ñoaøn kinh teá naøy laø taïo ra
phaûn öùng daây chuyeàn keùo caùc ngaønh trong khu vöïc cuøng phaùt trieån.
Vì theá ñòa phöông phaûi ñoùn tröôùc ñònh höôùng ñaàu tö cuûa caùc taäp ñoaøn
naøy, daønh öu tieân cho khu vöïc naøo coù khaû naêng ñaùp öùng yeâu caàu xaây döïng
nhaø xöôûng, giaûi phoùng maët baèng nhanh, giaù thueâ ñaát öu ñaõi… nhaèm taïo ñieàu
kieän thuaän lôïi cho caùc nhaø ñaàu tö sôùm ñöa döï aùn ñi vaøo hoaït ñoäng.
3. Ñaåy maïnh hôïp taùc quoác teá trong noâng nghieäp laø yeáu toá quan troïng
thuùc ñaåy taêng tröôûng noâng nghieäp:
Nhìn chung hôïp taùc quoác teá thöôøng mang laïi nhöõng thaønh töïu to lôùn ôû
moãi lónh vöïc vì seõ taän duïng ñöôïc söï giuùp ñôõ cuûa caùc nöôùc, caùc toå chöùc quoác
teá veà voán vaø kyõ thuaät. Trong saûn xuaát noâng nghieäp, neáu ñaåy maïnh hôïp taùc
151
quoác teá cuõng laøm thay ñoåi boä maët noâng thoân vì söï hôïp taùc, hoã trôï cuûa caùc toå
chöùc nöôùc ngoaøi khoâng nhöõng goùp phaàn ñaùp öùng nhu caàu taøi chính cho phaùt
trieån noâng nghieäp – noâng thoân maø coøn taïo ra nhöõng cô hoäi trao ñoåi kieán
thöùc, kinh nghieäm, hôïp taùc öùng duïng kyõ thuaät coâng ngheä trong saûn xuaát
noâng nghieäp.
Ngoaøi ra caùc ñoái taùc nöôùc ngoaøi coøn coù theå trôû thaønh caàu noái quan
troïng ñöa noâng saûn ÑBSCL hoäi nhaäp neàn kinh teá theá giôùi nhanh hôn. Tröôùc
maét caùc tænh An Giang, Kieân Giang, Beán Tre caàn taäp trung sôùm trieån khai
chöông trình Hoa Kyø taøi trôï 1 trieäu USD cho döï aùn phaùt trieån dòch vuï kinh
doanh noâng thoân; vì döï aùn naøy taäp trung hoã trôï caùc nhaø cung caáp dòch vuï taïi
ñòa phöông trong vieäc thieát keá vaø naâng cao chaát löôïng caùc dòch vuï kinh
doanh cho caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, goùp phaàn tích cöïc trong vieäc naâng
tæ troïng ngaønh dòch vuï cuûa caùc ñòa phöông naøy.
Caùc ñòa phöông caàn taän duïng toái ña caùc cô hoäi tham döï hoäi chôï trieån
laõm ôû nöôùc ngoaøi; chuaån bò toát soá lieäu, thoâng tin ñeå toå chöùc caùc dieãn ñaøn
thöông maïi, ñieàu tra nhaän thöùc cuûa ngöôøi tieâu duøng nöôùc ngoaøi vôùi saûn
phaåm xuaát khaåu cuûa Vieät Nam noùi chung vaø cuûa ÑBSCL noùi rieâng. Töø ñoù
tìm ñoái taùc nöôùc ngoaøi ñeå ñaøm phaùn caùc chöông trình hôïp taùc khai thaùc theá
maïnh cuûa ñòa phöông.
Trong thöïc teá, 2-3 naêm gaàn ñaây ñaõ coù moâ hình hôïp taùc giöõa moät soá hoä
noâng daân vôùi ñoái taùc nöôùc ngoaøi trong saûn xuaát noâng, ngö nghieäp. Tuy qui
moâ nhoû nhöng hieäu quaû kinh teá raát cao. Muoán môû roäng moâ hình naøy, chính
caùn boä cuûa tænh hoaëc Sôû Thöông maïi hoaëc Sôû NN&PTNT phaûi thöïc hieän
môùi phaùt trieån treân qui moâ roäng hôn. Song yeâu caàu lôùn nhaát vaãn laø khaû naêng
ñaøm phaùn, kieán thöùc thò tröôøng vaø kyõ naêng ngoaïi ngöõ cuûa caùn boä ñaøm phaùn.
4. Khuyeán khích caùc DN coù khaû naêng ñaàu tö ra nöôùc ngoaøi:
Caùc ñòa phöông cuõng caàn coù chính saùch khuyeán khích vaø hoã trôï voán
cho doanh nghieäp ñuû naêng löïc ñaàu tö ra nöôùc ngoaøi baèng hình thöùc lieân
doanh vôùi nhöõng nhaø saûn xuaát thöïc phaåm haøng ñaàu taïi caùc nöôùc ñaõ ñaët quan
heä thöông maïi vôùi Vieät Nam, vôùi hình thöùc ñaët gia coâng sô cheá noâng saûn moät
phaàn ôû caùc khu cheá xuaát – khu coâng nghieäp trong vuøng (hoaëc ôû Tp.HCM).
Coâng ñoaïn tinh cheá thöïc hieän ôû nöôùc ngoaøi nhaèm taän duïng nguoàn nguyeân
lieäu coù saün cuûa ÑBSCL vaø lôïi duïng coâng ngheä tieân tieán cuûa ñoái taùc. Vieäc
naøy yeâu caàu caùn boä ñòa phöông phaûi coù khaû naêng ñaøm phaùn vaø trình ñoä
ngoaïi ngöõ gioûi ñeå ñaøm phaùn giuùp doanh nghieäp tìm ñoái taùc lieân doanh ôû
152
nöôùc ngoaøi. Vaán ñeà naøy seõ khoâng thöïc hieän ñöôïc neáu khoâng sôùm xaây döïng
chieán löôïc ñaàu tö veà con ngöôøi trong daøi haïn ôû ÑBSCL.
VII – XAÂY DÖÏNG CSHT THÖÔNG MAÏI NOÂNG THOÂN ÑBSCL, TAÏO
ÑIEÀU KIEÄN THUAÄN LÔÏI CHO HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH:
Nguyeân taéc chung trong phaùt trieån thò tröôøng laø: keát caáu haï taàng thöông
maïi phaùt trieån ñeán ñaâu seõ keùo theo phaùt trieån thò tröôøng ñeán ñaáy. Vì vaäy phaùt
trieån chôï ôû caùc ñòa phöông phaûi taïo ñieàu kieän thuùc ñaåy maïnh quaù trình mua/baùn
tieâu thuï saûn phaåm. Nhö theá vieäc qui hoaïch cuïm tuyeán daân cö ôû caùc ñòa phöông
phaûi tính luoân qui hoïach heä thoáng chôï noâng thoân (xaây döïng heä thoáng chôï trung
taâm taïi nhöõng nôi khoâng bò ngaäp luõ hoaëc xaây döïng caùc chôï noåi).
Taïi nhöõng nôi coøn gaëp khoù khaên khoâng theå xaây döïng chôï ngay ñöôïc
caàn aùp duïng caùc phöông thöùc mua/baùn linh hoaït, cô ñoäng nhö cöûa haøng löu
ñoäng, ñaïi lyù mua/baùn phuïc vuï cuïm – tuyeán daân cö…
Vieäc xaây chôï traøn lan ôû ÑBSCL trong thôøi gian vöøa qua (töø 2000 ñeán
2003), coù nôi ñi ngöôïc vôùi taäp quaùn mua baùn cuûa cö daân vuøng soâng nöôùc
ÑBSCL ñaõ gaây taùc duïng ngöôïc, hieäu quaû khai thaùc chôï khoâng cao; ngoaøi ra
coøn laõng phí, tieâu toán haøng chuïc tæ ñoàng. Coù nôi coøn xaây döïng chôï vì muïc
ñích thöông maïi (“baùn neàn” thu lôøi). Coù theå noùi moät soá chôï ôû ÑBSCL môùi
chæ chuù yù ñeán löôïng maø chöa quan taâm ñeán chaát.
Tuy vaäy caùc tænh ôû ÑBSCL vaãn tieáp tuïc keá hoaïch gia taêng soá löôïng
chôï, trong khi chaát löôïng caùc chôï hieän ñang hoaït ñoäng vaãn raát yeáu keùm.
Nhieàu nôi khoâng coù Ban quaûn lyù chôï, khoâng coù ngöôøi troâng coi; nhaân söï
tham gia ban quaûn lyù chôï – ñaëc bieät laø chôï xaõ – thöôøng ñöôïc giao khoaùn cho
ngöôøi daân, hoï chæ thu hoa chi vaø xöû lyù moät soá vaán ñeà ñôn giaûn khaùc. Chôï
xuoáng caáp, khoâng coù ai quan taâm söûa chöõa. Nhöõng tænh coù keá hoaïch xaây
theâm chôï töø nay ñeán naêm 2010 laø:
+ Ñoàng Thaùp seõ xaây döïng 302 chôï, trong ñoù xaây môùi 51 chôï, môû roäng
91 chôï, di dôøi 28 chôï, xoaù 29 chôï vi phaïm loä giôùi giao thoâng vaø deïp boû caùc
chôï töï phaùt.
+ Tieàn Giang hieän coù 165 chôï, vôùi keá hoaïch phaùt trieån töø 4-5
chôï/naêm, thì töø nay ñeán naêm 2010 tænh seõ coù 190 chôï. Maëc duø tænh khoâng
chuû tröông xaây chôï traøn lan maø theo nhu caàu xaõ hoäi: nôi naøo ñaõ hình thaønh
nhu caàu mua – baùn thaät söï môùi xaây chôï. Nhöng vôùi soá löôïng chôï nhö treân thì
hoaït ñoäng ôû caùc chôï Tieàn Giang vaãn laø manh muùn, chöa coù taùc duïng thuùc
ñaåy hoaït ñoäng thöông maïi theo höôùng “saûn xuaát lôùn” ñöôïc.
153
+ ÔÛ Traø Vinh ñeán heát naêm 2003 coù 105 chôï. Trong keá hoaïch phaùt
trieån chôï Traø Vinh seõ coù 150 – 160 chôï vaøo naêm 2010. Tröôùc maét, Traø Vinh
taäp trung xaây döïng 3 chôï ñaàu moái cuûa tænh. Ngoaøi ra xaây döïng theâm caùc
trung taâm thöông maïi ôû caùc xaõ, huyeän.
Trong khi caùc ñòa phöông xaây döïng quaù nhieàu chôï baèng ngaân saùch nhaø
nöôùc nhöng hieäu quaû söû duïng khoâng cao thì moâ hình chôï tö nhaân laïi ñöôïc nhieàu
ngöôøi chaáp nhaän. Vì vaäy, caàn nhaân roäng phong traøo xaõ hoäi hoùa kinh doanh chôï
nhaèm phaùt huy moïi nguoàn löïc saùng taïo trong daân chuùng ñeå phaùt trieån haï taàng
thöông maïi noâng thoân ÑBSCL.
Ñeå caùc coâng trình haï taàng thöông maïi phaùt huy hieäu quaû sau ñaàu tö,
caùc ñòa phöông caàn phaûi thöïc hieän moät soá giaûi phaùp thích hôïp nhaèm xaây
döïng cô sôû haï taàng thöông maïi (chôï, kho haøng, beán caûng…) taïi caùc ñòa ñieåm
hôïp lyù vaø vôùi chi phí hôïp lyù. Caùc giaûi phaùp ñeà nghò:
(1). Thaønh laäp coâng ty coå phaàn xaây döïng chôï ñaàu moái maø cô quan ñaïi
dieän Nhaø nöôùc ôû ñòa phöông laø moät coå ñoâng. Caùc coå ñoâng khaùc laø nhaø kinh
doanh trong vaø ngoaøi nöôùc. Coå ñoâng coù theå ñöôïc vay voán ñaëc bieät öu ñaõi,
ñöôïc öu tieân söû duïng ñaát ñeå xaây döïng cô sôû haï taàng, ñöôïc mieãn tieàn thueâ
ñaát, mieãn thueá thu nhaäp doanh nghieäp trong 5 naêm sau khi coù lôïi nhuaän...
(2). Toå chöùc ñaáu thaàu coâng khai vaø giao cho tö nhaân xaây döïng vaø
quaûn lyù chôï, ñòa phöông ñöùng ra thu thueá.
Ngöøôi kinh doanh chôï ñöïôc vay voán ñaëc bieät öu ñaõi veà laõi suaát vaø thôøi
gian. Muoán caùc chôï sôùm ñi vaøo hoaït ñoäng, vieäc tröùôc heát phaûi laøm vaãn laø
hoaøn thieän heä thoáng giao thoâng caû veà quaûn lyù vaø veà keát caáu coâng trình.
(3). Thaønh laäp caùc Ban quaûn lyù chôï vaø môû caùc lôùp taäp huaán veà chuyeân
moân cho nhöõng ngöôøi tham gia.
(4). Veà laâu daøi, khoâng caàn thieát moãi xaõ coù moät chôï maø chæ neân xaây
chôï ôû nhöõng nôi coù nhu caàu mua baùn. Coù theå 3 xaõ laân caän coù chung moät
trung taâm mua baùn thì ngöôøi daân ñeán mua baùn seõ ñoâng hôn
(5). Ñaëc bieät chuù yù ñeán vieäc xaây döïng chôï chuyeân doanh haøng noâng
saûn ôû caùc tænh vì ñaây laø nôi nhaø noâng taäp trung tieâu thuï noâng saûn phaåm nhieàu
nhaát. Heä thoáng chôï chuyeân doanh haøng noâng saûn ôû ÑBSCL coøn nhieàu baát
caäp. Nhaø noâng tieâu thuï haøng hoùa chuû yeáu qua caùc nhaø vöïa, ngöôøi thu gom
truyeàn thoáng ôû caùc ñòa phöông. Tuy nhieân nhöõng nôi naøy laïi khoâng coù cô sôû
vaät chaát toái thieåu ñeå baûo quaûn noâng saûn trong thôøi gian daøi nhö nhaø loàng,
kho laïnh… khieán cho tæ leä hao huït haøng hoaù thöôøng cao hôn ôû caùc nöôùc khaùc.
154
(6). Keâu goïi, khuyeán khích vaø hoã trôï baèng caùch cho vay öu ñaõi veà
thôøi gian vaø laõi suaát ñoái vôùi caùc toå chöùc hoaëc caù nhaân ñaàu tö xaây döïng cô sôû
haï taàng thöông maïi nhö chôï ñaàu moái, sieâu thò.... Tröôùc heát caùc chính saùch öu
ñaõi caàn öu tieân cho caùc chaønh, nhaø vöïa truyeàn thoáng, vì ñaây chính laø nhöõng
ngöôøi kinh nghieäm tieâu thuï haøng noâng saûn cuûa ÑBSCL töø tröôùc ñeán nay.
Hoaëc huy ñoäng voán töø nhaân daân ñeå xaây chôï, theo moâ hình cuûa Caàn
Thô: ñeå xaây döïng thaønh phoá thaønh trung taâm giao dòch – xuùc tieán – thöông
maïi cuûa vuøng ÑBSCL, Caàn Thô ñaõ keâu goïi caùc thaønh phaàn kinh teá taêng
cöôøng ñaàu tö vaøo caùc döï aùn xaây döïng cô sôû haï taàng thöông maïi nhö döï aùn
Trung taâm thöông maïi caáp vuøng, döï aùn chôï ñaàu moái chuyeân doanh luùa gaïo
caáp khu vöïc taïi huyeän Thoát Noát, Trung taâm Thoâng tin thöông maïi vuøng
ÑBSCL, chôï trung taâm taïi caùc quaän, huyeän treân ñòa baøn thaønh phoá…
VIII –CAÙC NHOÙM GIAÛI PHAÙP KHAÙC:
1. Taêng cöôøng hôïp taùc giöõa vuøng ÑBSCL vôùi khu vöïc kinh teá troïng ñieåm
phía Nam, maø troïng taâm laø ñaåy maïnh hôïp taùc giöõa Tp.HCM vôùi ÑBSCL.
Tröôùc heát laø thöïc hieän chöông trình xoaù muø tin hoïc cho thanh nieân noâng
thoân baèng caùch lieân keát giöõa Sôû KH – CN Tp.HCM vôùi Ñoaøn caùc tænh
ÑBSCL ñeå laäp keá hoaïch vaø trieån khai chöông trình, Tp.HCM hoã trôï nhaân
löïc, hoã trôï chuyeân moân kyõ thuaät vaø giuùp tìm kieám caùc nguoàn hoã trôï thieát bò
vôùi giaù reû.
Tuy nhieân khaû naêng tieáp caän caùc nguoàn hoã trôï naøy cuûa thanh nieân
ÑBSCL coøn raát haïn cheá do trình ñoä cuûa thanh nieân noâng thoân chöa cao, neân
chæ ñuû söùc tieáp thu nhöõng vaán ñeà cô baûn, chöa theå öùng duïng vaøo saûn xuaát –
kinh doanh trong thôøi gian ngaén ñöôïc.
Vì vaäy caùc ñòa phöông (trieån khai xuoáng caáp xaõ) thöôøng xuyeân toå
chöùc caùc chöông trình phoå caäp vaên hoùa, phoå caäp tin hoïc, xoùa muø chöõ trong
thanh nieân noâng thoân.
2. Phaùt trieån caùc dòch vuï hoã trôï saûn xuaát kinh doanh (taøi chính, tín duïng,
thoâng tin, tö vaán ñaøo taïo…) cho khu vöïc noâng thoân ÑBSCL.
Moâi tröôøng thöông maïi ôû Vieät Nam cuõng nhö treân toaøn caàu ñang ngaøy
caøng ñöôïc caûi thieän theo höôùng ngaøy caøng thoâng thoaùng hôn. Vì vaäy khu
vöïc kinh teá tö nhaân, maø haàu heát laø caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ñang ngaøy
caøng ñöôïc khaúng ñònh.
Do khaû naêng töï löïc cuûa caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ôû noâng thoân
ÑBSCL coøn nhieàu haïn cheá, hoï laïi khoâng coù thoùi quen thueâ tö vaán hoaëc
khoâng ñuû khaû naêng veà taøi chaùnh ñeå thueâ tö vaán neân caùc dòch vuï hoã trôï saûn
155
xuaát kinh doanh nhö taøi chính, tín duïng, thoâng tin, tö vaán ñaøo taïo… caàn coù
nhöõng toå chöùc chuyeân nghieäp giuùp ñôõ hoï, ñaëc bieät phaùt huy vai troø cuûa Hieäp
hoäi doanh nghieäp, Hieäp hoäi ngaønh ngheà baèng caùch môû caùc chi nhaùnh, chi
hoäi taïi caùc vuøng noâng thoân cuûa ñòa phöông.
Hieäp hoäi coù theå taäp trung cung caáp nhöõng dòch vuï:
+ Hoã trôï caùc hoäi vieân giao löu môû roäng quan heä kinh teá – thöông maïi.
+ Thöïc hieän coâng taùc vaän ñoäng chính saùch nhaèm giuùp caùc doanh
nghieäp gôõ boû caùc raøo caûn aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån cuûa ngaønh ngheà vaø
caùc hoäi vieân.
+ Cung caáp caùc dòch vuï hoã trôï kinh doanh hoaëc laø caàu noái giöõa caùc hoäi
vieân vôùi caùc toå chöùc dòch vuï khaùc.
3. Ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc cho thöông maïi noâng thoân ÑBSCL:
Ñieåm yeáu nhaát cuûa ÑBSCL so vôùi caû nöôùc laø trình ñoä daân trí thaáp, nguoàn
nhaân löïc ñaùp öùng yeâu caàu CNH – HÑH noâng nghieäp, noâng thoân thieáu nghieâm
troïng, nhöng chieán löôïc ñaøo taïo laïi ñi theo loái moøn chung cuûa caû nöôùc. Muoán
ñaùp öùng yeâu caàu veà nhaân löïc trong töông lai phaûi coù chieán löôïc rieâng, phuø hôïp
vôùi ñaëc thuø noâng nghieäp, noâng thoân ÑBSCL. Coù nghóa laø ñoäi nguõ khuyeán noâng,
khuyeán ngö, khuyeán coâng phaûi maïnh caû veà soá löôïng vaø chaát löôïng, ñuû söùc ñöa
khoa hoïc coâng ngheä môùi vaøo saûn xuaát noâng – laâm – ngö nghieäp vaø phaùt trieån
ngaønh ngheà phuï ôû noâng thoân. Ngoaøi ra vieäc qui hoaïch soá löôïng vaø qui moâ caùc
cô sôû ñaøo taïo phaûi taäp trung vaøo naâng cao chaát löôïng saùt vôùi yeâu caàu phaùt trieån
kinh teá – xaõ hoäi cuûa ÑBSCL, ñoàng thôøi coù söï phaân coâng hôïp lyù veà chuyeân
ngaønh ñaøo taïo giöõa caùc cô sôû ñaøo taïo trong vuøng ñeå traùnh truøng laép, gaây neân
caïnh tranh khoâng ñaùng coù giöõa caùc tröôøng.
Nguoàn nhaân löïc hoaït ñoäng thöông maïi ôû khu vöïc noâng thoân noùi rieâng vaø
caû ÑBSCL nhìn chung ñeàu döïa vaøo kinh nghieäm, tæ leä ngöôøi ñaõ qua ñaøo taïo
thöông maïi chæ vaøo khoaûng 15%. Ngaøy nay tuy coù nhieàu loaïi hình ñaøo taïo khaùc
nhau hoã trôï cho vieäc naâng cao daân trí nhöng nhìn chung ñoäi nguõ naøy coøn haïn
cheá caû veà nghieäp vuï chuyeân moân vaø trình ñoä ngoaïi ngöõ, tin hoïc. Vì vaäy chæ coù
theå ñaùp öùng nhu caàu trong phaïm vi cuûa neàn thöông maïi nhoû, heïp.
Muoán coù ñoäi nguõ thöông nhaân coù trình ñoä phaûi ñaàu tö cho ñaøo taïo naâng
cao trình ñoä chuyeân moân cuõng nhö kieán thöùc veà thò tröôøng cuûa hoï. Ñaây laø vieäc
laøm khoù, phaûi ñöôïc thöïc hieän trong thôøi gian daøi. Vì vaäy phaûi coù loä trình caûi toå
neàn giaùo duïc noùi chung vaø chöông trình ñaøo taïo nhaân löïc cho thöông maïi noâng
thoân ÑBSCL, nhaèm giuùp noâng thoân ÑBSCL theo kòp caùc vuøng khaùc nhö
Tp.HCM vaø moät soá tænh mieàn Ñoâng. Caùc böôùc tieán haønh:
156
- Phoøng Thoáng keâ ñòa phöông ñieàu tra vaø phaân loaïi soá löôïng, trình ñoä
thöông nhaân.
- Lieân keát vôùi caùc tröôøng ñaïi hoïc, VCCI chi nhaùnh taïi Caàn Thô toå chöùc
nhöõng lôùp taäp huaán veà nghieäp vuï thöông maïi, nghieäp vuï kho haøng, nghieäp vuï
baùn buoân, baùn leû, thöông maïi ñieän töû … theo nhieàu loaïi hình: phoå caäp, ñaøo taïo
töø xa… Kinh phí do hoïc vieân ñoùng goùp, moät phaàn do sôû Thöông maïi ñòa phöông
vaø Hieäp hoäi ngaønh ngheà hoã trôï.
- Toå chöùc lôùp boài döôõng veà nghieäp vuï thöông maïi; ngheä thuaät quaûn lyù
cho caùc chuû nhieäm HTX mua baùn.
Song song vôùi chöông trình treân laø coâng vieäc saép xeáp, ñieàu chænh laïi
ñoäi nguõ laõnh ñaïo ôû Sôû Thöông maïi, caùc coâng ty thöông nghieäp quoác doanh.
4. Phaùt trieån thöông maïi ñieän töû:
Ngaøy nay thöông maïi ñieän töû ñaõ trôû neân phoå bieán ñoái vôùi moïi quoác
gia, cuõng nhö ñoái vôùi caùc doanh nhaân ôû Vieät Nam vaø treân theá giôùi. Tuy
nhieân vieäc söû duïng thöông maïi ñieän töû ôû caùc tænh ÑBSCL, tuy coù ñöôïc trieån
khai nhöng chæ mang tính hình thöùc, coøn baûn chaát cuûa vieäc söû duïng heä thoáng
maïng Internet vaøo hoaït ñoäng thöông maïi haàu nhö laø con soá 0.
Caùc trang web cuûa caùc tænh ÑBSCL laø söï sao cheùp laãn nhau, neân haàu
nhö caùc trang web ñeàu coù noäi dung chung chung, na naù gioáng nhau veà con
ngöôøi, ñieàu kieän töï nhieân, keøm theo laø baûng lieät keâ nhöõng döï aùn keâu goïi ñaàu
tö, caùc vaên baûn phaùp lyù do tænh kyù veà nhöõng öu ñaõi ñaàu tö, höôùng daãn laøm
thuû tuïc ñaàu tö vaø ñòa chæ cuûa nhöõng cô quan chöùc naêng caàn lieân heä ñeå ñöôïc
giuùp ñôõ… Ngöôøi ta khoâng tìm thaáy nhöõng saûn phaåm ñaëc tröng ñöôïc rao baùn,
cuõng nhö khoâng thaáy nhu caàu giao löu haøng hoaù treân caùc trang web cuûa caùc
tænh. Hôn nöõa loãi chính taû, loãi caâu chöõ caû baèng tieáng Anh vaø tieáng Vieät ñeàu
raát nhieàu, khieán cho ngöôøi ñoïc khoâng thaáy höùng thuù, khoâng bieát ñaàu tö vaøo
ñaâu thì coù lôïi vaø giao löu buoân baùn haøng hoùa vôùi trung taâm naøo seõ coù hieäu
quaû cao…
Vì vaäy caàn phaûi coù moät chöông trình mang tính chaát “chieán löôïc quoác
gia” ñeå ñaåy maïnh vaän duïng thöông maïi ñieän töû cho khu vöïc ÑBSCL.
Keá hoaïch thöïc hieän:
+ Boä Thöông maïi tieáp tuïc trieån khai ñeà aùn Thöông maïi ñieän töû ñeán
caùc ñòa phöông
+ Boä Giaùo duïc vaø ñaøo taïo caûi toå chöông trình tin hoïc ngay töø chöông
trình giaùo duïc phoå thoâng.
157
+ Caùc ñòa phöông phoå caäp kieán thöùc thöông maïi ñieän töû cho ñoäi nguõ
laõnh ñaïo cuûa tænh, ñaëc bieät ñoái vôùi caùn boä Sôû Thöông maïi (vaø phaûi coi ñaây laø
moät trong nhöõng tieâu chuaån baét buoäc ñoái vôùi caùn boä laõnh ñaïo).
+ Toå chöùc caùc lôùp taäp huaán veà thöông maïi ñieän töû cho doanh nghieäp.
Kinh phí do ngöôøi tham döï noäp, nhaø nöôùc vaø ñòa phöông hoã trôï moät phaàn.
5. Caùc chính saùch khaùc:
- AÙp duïng chính saùch öu ñaõi veà thueá hoaëc mieãn thueá cho ñoái töôïng
kinh doanh theo thôøi gian vaø theo ñaëc thuø cuûa vuøng. Chaúng haïn qui ñònh:
doanh nhaân ñöôïc mieãn thueá thu nhaäp doanh nghieäp trong 5 naêm ñaàu neáu
kinh doanh ôû vuøng saâu, vuøng xa, coù ñieàu kieän ñi laïi khoù khaên nhö ôû Ñaàm
Dôi, Caùi Nöôùc (Caø Mau); moät soá vuøng ñoàng baøo Chaêm hoaëc Khôme ôû Soùc
Traêng, Traø Vinh…
Mieãn hoaøn toaøn hoaëc 70% thueá thu nhaäp doanh nghieäp neáu doanh
nghieäp söû duïng thöôøng xuyeân bình quaân 20 lao ñoäng haøng naêm trôû leân.
Mieãn thueá cho nhöõng doanh nghieäp kinh doanh caùc maët haøng chính
saùch (nhö phaân boùn hoaù hoïc) theo ñuùng qui ñònh cuûa nhaø nöôùc.
- Thoâng qua caùc coâng cuï nhö thueá, tín duïng, öu ñaõi ñaàu tö, cung öùng
dòch vuï, hoã trôï kyõ thuaät, … taêng cöôøng caùc chính saùch öu ñaõi nhaèm giuùp noâng
daân naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa haøng hoùa.
Chi phí cho caùc dòch vuï hoã trôï treân ñaây ñöôïc keâu goïi töø söï ñoùng goùp
cuûa noâng daân, vaø caùc doanh nghieäp coù lieân quan ñeán saûn xuaát cuûa noâng daân,
caùc nhaø haûo taâm… ñaëc bieät laø nguoàn hoã trôï cuûa ñòa phöông (cuï theå laø töø caùc
sôû Thöông maïi) vaø caùc toå chöùc nhaân ñaïo nöôùc ngoaøi.
Nhaø nöôùc vaø chính quyeàn ñòa phöông neân xaây döïng ñònh möùc, noäi
dung trôï cöôùc, trôï giaù, ñònh möùc giaù; ñòa ñieåm giao nhaän haøng trôï giaù, trôï
cöôùc… nhaèm ñöa caùc maët haøng chính saùch ñeán tay noâng daân, nhöõng ngöôøi
thöïc söï caàn söï giuùp ñôõ cuûa nhaø nöôùc ñeå naâng cao möùc thu nhaäp cuûa hoï.
IX – KIEÁN NGHÒ:
1. Kieán nghò ñoái vôùi nhaø nöôùc:
- Ñaåy nhanh tieán trình ñaøm phaùp gia nhaäp WTO ñeå Vieät Nam sôùm
ñöôïc höôûng öu ñaõi veà thueá quan khi ñöa haøng noâng saûn nhaäp khaåu vaøo caùc
nöôùc thaønh vieân.
- Chuû ñoäng ñaøm phaùn caáp Chính phuû ñeå taêng nguoàn taøi trôï cuûa caùc
nöôùc vaø caùc toå chöùc quoác teá cho vieäc caûi taïo vaø xaây döïng keát caáu haï taàng
kinh teá vaø haï taàng thöông maïi cuûa ÑBSCL.
158
2. Kieán nghò ñoái vôùi Boä Thöông maïi vaø caùc boä coù lieân quan:
Tuy coù nhieàu lôïi theá töï nhieân, nhöng ñaàu tö veà voán vaø tri thöùc cuûa
ÑBSCL coøn nhieàu maët yeáu keùm neân khoâng trôû thaønh ñoäng löïc bieán nhöõng
lôïi theá ñoù thaønh lôïi theá caïnh tranh trong ñieàu kieän hoäi nhaäp ñöôïc. Vì vaäy
chieán löôïc phoái hôïp giöõa caùc boä, ngaønh, trung öông vaø ÑBSCL laø:
2.1. Ñoái vôùi Boä Thöông maïi:
Cuïc Xuùc tieán thöông maïi phoái hôïp vôùi caùc Hieäp hoäi ngaønh haøng neân
giaønh moät phaàn kinh phí hoã trôï caùc hoäi vieân thöïc hieän chieán dòch quaûng baù
hình aûnh nhöõng haøng hoùa coù khaû naêng xuaát khaåu cao nhö haøng thuyû saûn vaø
thuyû saûn cheá bieán, gaïo vaø löông thöïc cheá bieán, rau quaû vaø rau quaû cheá bieán…
Ví duï veà toå chöùc xuùc tieán ñoái vôùi traùi caây töôi:
+ Toå chöùc hoäi chôï traùi caây quoác teá haøng naêm (taäp trung vaøo 9 loaïi traùi
caây xuaát khaåu chuû löïc) vôùi qui moâ vaø hình thöùc khaùc vôùi caùc hoäi chôï traùi caây
töø tröôùc tôùi nay. Nghóa laø coù thö môøi tham gia cuûa caùc nhaø vöôøn vaø doanh
nghieäp kinh doanh traùi caây trong nöôùc vaø quoác teá hoaëc khu vöïc, giaûm bôùt
tính röôøm raø trong tieát muïc tröng baøy traùi caây; ñaàu tö vaøo caùc gian haøng
tröng baøy ñeå taêng tính haøng hoùa cho traùi caây tham döï hoäi chôï...
+ Phaùt trieån thò tröôøng noâng thoân ÑBSCL, coù chính saùch ñieàu tieát
thích hôïp nhaèm thu heïp cheânh leäch giaù caû giöõa haøng noâng saûn vaø haøng coâng
nghieäp - dòch vuï, vì nhìn chung ngöôøi daân ÑBSCL vaãn coøn ngheøo neân ñaây
laø moät trong nhöõng giaûi phaùp kích caàu coù hieäu quaû ôû khu vöïc naøy.
+ Ñaåy nhanh toác ñoä phoái hôïp vôùi caùc tænh Laøo Cai, Laïng Sôn ñaàu tö
xaây döïng nhöõng kho haøng laïnh coù chaát löôïng, xaây döïng beán baõi taïo ñieàu
kieän thuaän lôïi cho xuaát khaåu haøng hoaù noùi chung vaø haøng chuû löïc laø traùi caây
töôi, khoâ vaø cheá bieán sang thò tröôøng Trung Quoác. Ñoàng thôøi môû roäng khaû
naêng tieâu thuï traùi caây ÑBSCL ôû caùc tænh phía Baéc.
- Tích cöïc ñaøm phaùn vôùi Ngaân haøng Theá giôùi nhaèm tranh thuû khai
thaùc chöông trình "Baûo hieåm ruûi ro haøng hoùa" daønh cho noâng saûn ñoái vôùi caùc
nöôùc ñang phaùt trieån trong ñoù coù Vieät Nam. Baèng caùch naøy nhaø noâng seõ coù
cô hoäi choïn baùn noâng phaåm vôùi möùc giaù kyø haïn khi coù nhöõng baát lôïi veà giaù
(vaøo vuï muøa), nhaèm goùp phaàn xaây döïng thò tröôøng oån ñònh cho noâng thoân
ÑBSCL.
2.2. Ñoái vôùi Boä Noäi vuï:
Giaùm saùt caùc ñòa phöông ôû ÑBSCL ñaåy maïnh vaø thöïc hieän toát chæ thò
cuûa Chính phuû veà caûi caùch haønh chaùnh vaø thöïc hieän giaûm bieân cheá ñoái vôùi
159
nhöõng ngöôøi khoâng ñuû naêng löïc ñaùp öùng yeâu caàu hoäi nhaäp (thieáu kieán thöùc
veà kinh teá thò tröôøng, yeáu veà nghieäp vuï chuyeân moân...)
Nhieàu naêm qua hoaït ñoäng cuûa heä thoáng chính trò caáp xaõ, aáp chöa hieäu
quaû; naïn aên nhaäu coøn phoå bieán ôû nhieàu nôi; daân chuû cô sôû chöa phaùt huy...
Nhöõng taùc ñoäng xaõ hoäi aáy laø nhöõng caûn trôû raát lôùn cho quaù trình phaùt trieån
kinh teá cuûa ÑBSCL neáu khoâng noùi laø nhöõng löïc caûn ñaåy luøi toác ñoä phaùt trieån
cuûa vuøng(!)
Vì vaäy ñoàng thôøi vôùi vieäc giaûm bieân cheá vôùi ngöôøi khoâng ñuû naêng löïc
laø keá hoaïch thay theá, boå sung caùn boä treû, coù chuyeân moân, coù ñaïo ñöùc ôû caùc
caáp ñòa phöông, nhaèm taïo ra moät löïc löôïng saûn xuaát môùi ñaùp öùng yeâu caàu
coâng nghieäp hoùa - hieän ñaïi hoùa noâng nghieäp noâng thoân ÑBSCL.
2.3. Kieán nghò ñoái vôùi Boä Giaùo duïc vaø ñaøo taïo:
a/ Vaên phoøng phía Nam neân coù moät boä phaän chuyeân theo doõi tình
hình giaùo duïc, ñaëc bieät laø giaùo duïc phoå thoâng cuûa ÑBSCL nhaèm nhanh
choùng thöïc hieän vieäc naâng cao daân trí cuûa ÑBSCL ñeán tröùôc naêm 2010, ñeå
ÑBSCL theo kòp trình ñoä cuûa caùc vuøng khaùc trong nöôùc vaø tham gia vaøo hoäi
nhaäp kinh teá quoác teá. Cuï theå laø theo doõi vaø thöïc hieän caùc coâng vieäc:
+ Tuyeån choïn vaø coù cheá ñoä öu tieân khuyeán khích sinh vieân toát nghieäp
ñaïi hoïc sö phaïm loaïi gioûi veà giaûng daïy ôû ÑBSCL, nhaèm caûi thieän vaø ñaåy
nhanh toác ñoä naâng cao daân trí.
+ Ñeà nghò Chính phuû coù cheá ñoä öu ñaõi, thöôûng khuyeán khích haøng
naêm hoaëc theo ñònh kyø ñoái vôùi nhöõng nhaø khoa hoïc coù nhöõng ñoùng goùp tích
cöïc vaøo vieäc xaõ hoäi hoùa giaùo duïc ôû ÑBSCL ñaëc bieät ñoái vôùi caùc chuyeân
ngaønh kinh teá.
Theo phoøng thoáng keâ Caàn thô: sau 3 naêm vaän ñoäng (2000-2003) ñaõ coù
147 ngöôøi coù trình ñoä sau ñaïi hoïc veà coâng taùc ôû ÑBSCL. Phaàn ñoâng trong soá
hoï laø nhöõng giaùo sö, tieán só, thaïc só nghæ höu töø caùc tröôøng ñaïi hoïc, vieän
nghieân cöùu töø Tp.HCM vaø moät soá tænh khaùc taäp trung veà ñaây laäp neân caùc
tröôøng ñaïi hoïc, cao ñaúng coäng ñoàng vaø THCN daân laäp (hoaëc baùn coâng).
Ñaây laø nhöõng cô hoäi ñaùng keå goùp phaàn naâng cao daân trí cuûa ÑBSCL,
naâng cao trình ñoä chuyeân moân, kieán thöùc thò tröôøng cho noâng daân thoâng qua
nhieàu hình thöùc ñaøo taïo (taäp trung, baùn taäp trung, töø xa, qua maïng thoâng tin
- E.learning...)
+ Taêng nguoàn kinh phí vaø toå chöùc thöôøng xuyeân Chöông trình "Sinh
vieân nghieân cöùu khoa hoïc" ôû ÑBSCL nhaèm khai thaùc söùc saùng taïo töø lôùp treû,
160
laøm thay ñoåi boä maët thuaàn noâng cuûa ÑBSCL, thay ñoåi cô caáu ñaàu tö ñaùp öùng
yeâu caàu hoäi nhaäp kinh teá cuûa khu vöïc.
Muoán taïo nguoàn nhaân löïc cho vuøng ÑBSCL gaén vôùi kyõ thuaät coâng
ngheä cao, ñòa phöông phaûi coù voán ñaàu tö. Vì vaäy ngoaøi nguoàn kinh phí do
ñòa phöông ñaàu tö cho sinh vieân, hoïc sinh, Nhaø nöôùc caàn hoã trôï moät phaàn
thoâng qua vieäc giaûm hoïc phí cho hoïc sinh, sinh vieân ÑBSCL, taïo cô hoäi toát
cho noâng daân vaø con em cuûa hoï tieáp caän vôùi kieán thöùc thò tröôøng vaø hình
thaønh nguoàn noäi löïc coù yù nghóa quyeát ñònh trong saûn xuaát noâng nghieäp.
Ñaëc bieät ñoái vôùi nhöõng tænh coù nhieàu ñoàng baøo daân toäc ngheøo, caàn coù
chính saùch öu ñaõi cho con em cuûa hoï nhö mieãn hoaøn toaøn hoïc phí cho ngöôøi
Khôme vaø ngöôøi Chaêm ngheøo nhö Caø Mau ñaõ thöïc hieän thí ñieåm naêm hoïc
2004-2005 laø naêm ñaàu tieân mieãn hoaøn toaøn hoïc phí cho 5.044 hoïc sinh
ngöôøi daân toäc Khôme vôùi soá tieàn töông öùng 400 trieäu ñoàng.
b/ Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo caàn sôùm cho pheùp caùc tröôøng ñaïi hoïc ôû
ÑBSCL môû roäng phaïm vi ñaøo taïo, goùp phaàn naâng cao trình ñoä daân trí cuûa
ÑBSCL.
Vì ÑBSCL hieän coù 5 tröôøng ñaò hoïc vaø 19 tröôøng cao ñaúng, cao ñaúng
coäng ñoàng vôùi toång chæ tieâu ñaøo taïo moãi naêm laø 7.500 sinh vieân ñaïi hoïc vaø
7.500 sinh vieân cao ñaúng. Tuy nhieân soá sinh vieân ñöôïc ñaøo taïo ôû caùc tröôøng
ñaïi hoïc hieän nay ñang bò giôùi haïn veà phaïm vi ñaøo taïo, chaúng haïn tröôøng Ñaïi
hoïc Caàn Thô nhieàu naêm nay tuyeån sinh ôû taát caû 13 tænh trong vuøng, nhönglaïi
chöa ñöôïc Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo coâng nhaän laø Tröôøng ñaïi hoïc trung taâm
cuûa vuøng ÑBSCL; Tröôøng Ñaïi hoïc An Giang coù theå môû roäng naêng löïc ñaøo
taïo cho taát caû 13 tænh, song hieän nay môùi chæ ñöôïc pheùp tuyeån sinh ôû 3 tænh
An Giang, Kieân Giang, Ñoàng Thaùp vaø huyeän Thoát Noát (Caàn Thô).
2.4. Boä NN&PTNT phoái hôïp vôùi Boä Tö phaùp daønh nguoàn ngaân saùch
ñaùng keå cho vieäc ñaøo taïo vaø boå sung kieán thöùc luaät quoác teá cho caùc nhaø laøm
luaät ñeå khi xaây döïng caùc boä luaät noùi chung vaø luaät coù lieân quan ñeán noâng
nghieäp noùi rieâng, caùc nhaø laøm luaät coù theå ñöa ra nhöõng ñieàu khoaûn qui ñònh
(tuaân thuû qui ñònh quoác teá, nhöng phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh cuûa Vieät Nam) vöøa
roõ raøng, deã hieåu vöøa chaët cheõ, giuùp cho noâng daân ÑBSCL deã daøng tieáp thu
luaät trong nöôùc vaø quoác teá; töø ñoù hieåu ñöôïc coâng vieäc caàn laøm trong saûn
xuaát ñeå saûn phaåm ñaùp öùng yeâu caàu hoäi nhaäp.
2.5. Ñoái vôùi Boä Giao thoâng vaän taûi:
Phoái hôïp vôùi caùc Boä coù lieân quan nhö Boä Coâng nghieäp, Boä Xaây döïng
161
taäp trung giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà troïng taâm cuûa chöông trình caûi thieän heä
thoáng giao thoâng thuûy - boä, môû roäng vaø xaây môùi caùc caûng nöôùc saâu cho taøu
lôùn treân 2.000 taán vaøo laáy haøng ñöôïc, naâng caáp heä thoáng löôùi ñieän baûo ñaûm
phaùt trieån coâng nghieäp cheá bieán vaø baûo quaûn noâng saûn cuûa caû vuøng.
3. Kieán nghò ñoái vôùi ñòa phöông:
- Vaán ñeà ñaàu tö cho haï taàng kinh teá ÑBSCL ñoøi hoûi voán ñaàu tö raát lôùn,
khoâng theå chæ nhaø nöôùc ñöùng ra lo ñöôïc maø ngoaøi vieäc thöïc hieän chính saùch
“nhaø nöôùc vaø nhaân daân cuøng laøm". Nhö vaäy ñòa phöông cuõng caàn taïo lôïi ích
haáp daãn ñeå thu huùt caùc loaïi hình ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc nhö ñaàu tö theo
hình thöùc BOT, lieân doanh lieân keát...
Töøng tænh neân coù keá hoaïch ñaàu tö xaây döïng cô sôû haï taàng kinh teá cuûa
ñòa phöông (ngoaøi nhöõng döï aùn lôùn do ngaân saùch nhaø nöôùc caáp), baèng caùch
ñaåy maïnh coâng taùc huy ñoäng voán ñaàu tö coù hieäu quaû vaøo cô sôû haï taàng nhö
caûng rau quaû, ñöôøng boä… goùp phaàn taêng nhanh khaû naêng löu thoâng, giaûm
hao huït toån thaát haøng hoùa noâng saûn trong quaù trình tieâu thuï.
Coù theå thöïc hieän vieäc phaùt haønh traùi phieáu coâng trình haï taàng ñeå huy
ñoäng voán trong nhaân daân hoaëc töø caùc nhaø ñaàu tö trong, ngoaøi nöôùc.
Nhöõng naêm qua do thieáu kinh phí vaø ñaàu tö thieáu khoa hoïc, daøn traûi,
thieáu taäp trung neân giao thoâng ñöôøng boä ôû ÑBSCL chöa ñöôïc caûi thieän bao
nhieâu. Töø naêm 2002 quoác loä 1A ñaõ ñöïôc naâng caáp, söûa chöõa goùp phaàn ñaåy
nhanh toác ñoä löu thoâng haøng hoùa. Tuy nhieân ñi töø Tp.HCM ñeán Caàn thô
(hoaëc ngöôïc laïi) vaãn toán maát khoaûng 5-6 giôø cho 174km. Ñieàu naøy khieán
caùc nhaø ñaàu tö trong, ngoaøi nöôùc ngaàn ngaïi vôùi yù ñònh ñaàu tö vaøo ÑBSCL.
Hôn nöõa caùc tænh loä, ñöôøng lieân xaõ... cuõng chöa ñöôïc ñaàu tö neân caøng taêng tæ
leä hö hoûng traùi caây treân ñöôøng vaän chuyeån töø nôi naøy ñeán nôùi khaùc(!)
- Taäp trung xaây döïng nhöõng cô sôû ñaøo taïo ngheà nhaèm taêng tæ troïng saûn
xuaát phi noâng nghieäp, chuù troïng ñeán chaát löôïng ñaøo taïo.
- Tuyeân truyeàn vaø hoã trôï noâng daân mua baûo hieåm noâng nghieäp:
Laõnh vöïc noâng nghieäp ôû ÑBSCL ruûi ro quaù cao (thieân tai, dòch beänh
xaûy ra thöôøng xuyeân; giaù caû baáp beânh). Vì vaäy caàn coù bieän phaùp giaûm bôùt
thieät haïi cho noâng daân khi xaûy ra ruûi ro trong saûn xuaát noâng nghieäp.
Hoaït ñoäng noâng nghieäp thöôøng gaëp ruûi ro lôùn neân caùc doanh nghieäp
kinh doanh baûo hieåm ngaïi tham gia vaøo kinh doanh baûo hieåm noâng nghieäp.
Hieän nay môùi chæ coù 1 coâng ty baûo hieåm coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi hoaït ñoäng
ôû ÑBSCL töø naêm 2002, ñoù laø Groupama (100% voán cuûa Phaùp). Tuy nhieân
162
thò tröôøng ÑBSCL goàm nhöõng nhaø noâng, nhaø saûn xuaát nhoû leû, thöôøng xuyeân
trong tình traïng thieáu voán neân coâng ty naøy hoaït ñoäng khoâng hieäu quaû, töø
naêm 2004 ñaõ chuyeån truï sôû veà Tp.HCM, nhöng môû roäng phaïm vi baûo hieåm
cho toaøn boä hoaït ñoäng noâng nghieäp ôû Vieät Nam.
Hôn nöõa noâng daân ÑBSCL khoâng maáy maën maø vôùi vieäc mua baûo
hieåm noâng nghieäp, moät phaàn do chöa hieåu roõ veà lôïi ích cuûa loaïi hình naøy
moät phaàn do khoâng coù voán öùng tröôùc ñeå thöïc hieän vieäc mua baûo hieåm cho
saûn phaåm noâng nghieäp cuûa mình.
Nhö vaäy baûo hieåm noâng nghieäp khoâng theå töï phaùt trieån baèng con
ñöôøng kinh doanh ñoäc laäp maø phaûi coù söï hoã trôï töø phía nhaø nöôùc, baèng caùch
thaønh laäp quó baûo hieåm noâng nghieäp quoác gia treân cô sôû goùp voán giöõa nhaø
nöôùc vaø noâng daân. Tröôùc maét laø vieäc thaønh laäp quó baûo hieåm ruûi ro noâng
nghieäp töø ñòa phöông ñeå hoã trôï noâng daân ñoái phoù vôùi ruûi ro trong saûn xuaát
noâng nghieäp nhö dòch cuùm gia caàm, dòch cheát toâm caù haøng loaït; dòch haïi caây
coù muùi… Töø ñoù môùi coù cô hoäi cho noâng daân giaûm bôùt toån thaát khi gaëp ruûi ro
trong saûn xuaát noâng nghieäp.
163
TOÙM TAÉT CHÖÔNG III VAØ KEÁT LUAÄN CHUNG
Thò tröôøng noâng thoân ÑBSCL roäng lôùn vôùi 13,546 trieäu ngöôøi, coù khaû
naêng tieâu thuï moät löôïng lôùn haøng hoùa ña daïng, ñoàng thôøi cuõng coù khaû naêng
cung caáp soá löôïng lôùn haøng hoùa noâng saûn vaø noâng saûn cheá bieán cho caùc thò
tröôøng khaùc, nhöng ôû theá bieät laäp; nhieàu chæ tieâu veà kinh teá ôû möùc thaáp keùm.
Nhieàu lónh vöïc kinh teá, kinh teá – xaõ hoäi coøn haïn cheá khieán cho nhieàu naêm
nay thò tröôøng noâng thoân ÑBSCL khoâng phaùt trieån ñöôïc.
Vì vaäy muoán phaùt trieån thò tröôøng noâng thoân ÑBSCL phaûi coù nhöõng
gæai phaùp ñoàng boä ñöôïc tieán haønh töø nhieàu ñôn vò, cô quan khaùc nhau seõ
khaéc phuïc ñöôïc nhöõng vaán ñeà böùc xuùc cuûa ÑBSCL:
(1). Cô sôû haï taàng vaø haï taàng thöông maïi, caùc phöông tieän phuïc vuï
cho phaùt trieån thò tröôøng vöøa thieáu, vöøa yeáu, laïi khoâng ñoàng boä. Ñeå khaéc
phuïc ñieåm yeáu naøy vöøa phaûi coù söï ñaàu tö veà voán, khoa hoïc kyõ thuaät cuûa
Chính phuû, coøn phaûi coù söï noãlöïc cuûa chính quyeàn ñòa phöông trong vieäc laäp
keá hoaïch phaùt trieån kinh teá ñòa phöông naèm trong toång theå phaùt trieån kinh teá
cuûa vuøng.
Veà cô sôû haï taàng kinh teá: caàn phaûi xaùc ñònh caùc coâng trình troïng ñieåm,
treân cô sôû ñoù ñaàu tö thoaû ñaùng cho giao thoâng ñöôøng thuûy, ñöôøng boä, haøng
khoâng, nhaèm khôi luoàng cho vieäc tieâu thuï haøng hoùa cuûa ÑBSCL coù hieäu
quaû; taïo ñoäng löïc cho haøng noâng saûn xuaát khaåu cuûa ÑBSCL khoâng bò leä
thuoäc vaøo Tp.HCM vaø caùc tænh mieàn Ñoâng.
Cô sôû haï taàng thöông maïi cuõng phaûi ñöôïc caùc cô quan chöùc naêng nhö
Boä Taøi Chính, Boä Thöông maïi, Chính quyeàn ñòa phöông vaø Sôû Thöông maïi
löu yù theo höôùng: xaây döïng heä thoáng chôï baùn buoân, baùn leû hôïp lyù. Ñaàu tö
cho heä thoáng sieâu thò phuïc vuï toát yeâu caàu luaân chuyeån haøng hoùa ngaøy caøng
taêng cuûa khu vöïc noâng thoân ÑBSCL noùi rieâng vaø caû vuøng noùi chung.
Vieäc toå chöùc caùc trung taâm tieâu thuï noâng saûn, chôï baùn buoân, trung taâm
toàn tröõ gaén vôùi baûo quaûn haøng noâng thuûy saûn theo phöông thöùc hieän ñaïi, gaén
keát töø ngöôøi saûn xuaát tôùi doanh nghieâïp cheá bieán vaø nhaø kinh doanh thoâng
qua heä thoáng hôïp ñoàng giao ngay vaø giao sau… phaûi ñöôïc Chính phuû, caùc
Boä, ngaønh coù lieân quan vaø ñòa phöông phoái hôïp cuøng toå chöùc thöïc hieän vaø
kieåm tra giaùm saùt.
(2) Veà coâng nghieäp ÑBSCL: ñaõ ñeán luùc Boä Coâng nghieäp, cuøng vôùi
chính quyeàn ñòa phöông vaø Hieäp hoäi ngaønh ngheà phaûi hôïp söùc ñeå quy hoaïch
laïi caùc ngaønh coâng nghieäp trong vuøng ñuùng taám côõ ñeå naâng cao giaù trò haøng
164
hoùa noâng saûn, cuõng laø giuùp ngöôøi noâng daân, nhaø saûn xuaát taêng khaû naêng tieâu
thuï haøng hoùa.
(3) Daân trí thaáp, chæ coù 10% lao ñoäng ñòa phöông coù tay ngheà. Vì vaäy
Boä Giaùo duïc vaø ñaøo taïo, Boä Lao ñoäng thöông binh xaõ hoäi, Phoøng thöông
maïi vaø coâng nghieäp Vieät Nam (chi nhaùnh taïi Caàn Thô) phaûi hôïp söùc cuøng
caùc ñòa phöông tích cöïc ñaàu tö cho giaùo duïc – daïy ngheà caùc caáp theo nhieàu
hình thöùc khaùc nhau ñeå naâng cao daân trí, naângcao tay ngheà cuûa ngöôøi lao
ñoäng nhaèm taïo ra löïc löôïng saûn xuaát coù trình ñoä cao, ñaùp öùng yeâu caàu coâng
nghieäp hoùa – hieän ñaïi hoùa noâng nghieäp noâng thoân vaø ñaùp öùng yeâu caàu saûn
xuaát lôùn haøng hoùa ñuû söùc hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi.
Muoán ñöa giaùo duïc trong vuøng phaùt trieån nhanh hôn, Chính phuû cuøng
ñòa phöông vaø caùc ngaønh coù lieân quan chuù troïng coâng taùc xoaù ñoùi giaûm
ngheøo, coù chính saùch nhaø ôû cho caùc hoä ngheøo, ñaëc bieät ñoái vôùi vuøng coù ñoàng
baøo Khôme sinh soáng vaø taïo ñieàu kieän cho caùc hoä ngheøo coù ñaát saûn xuaát.
(4) Trong saûn xuaát noâng nghieäp: löông thöïc vaø thuûy saûnlaø nhöõng
ngaønh coù lôïi theá saûn xuaát, Boä NN&PTNT cuøng vôùi ñòa phöông duy trì, giöõ
vöõng vaø khoâng ngöøng taêng theâm thò phaàn moät soá maët haøng chieán löôïc cuûa
vuøng (gaïo, thuûy saûn, traùi caây … ).
Ñeå thöïc hieän toát chöông trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá trong noâng
nghieäp, ÑBSCL phaûi höôùng ñeán moâ hình noâng nghieäp coâng ngheä cao, tính
caïnh tranh cao, giaûm chi phí saûn xuaát ñeå taêng lôïi nhuaän cho noâng daân. Ñaàu
tö ñoàng boä, hình thaønh caùc vuøng saûn xuaát chuyeân canh lôùn gaén vôùi vieäc kyù
keát hôïp ñoàng bao tieâu saûn phaåm. Ñoàng thôøi phaûi thaønh laäp caùc quyõ hieäp hoäi
veà caùc maët haøng noâng saûn ñeå phoøng ngöøa giaù caû bieán ñoäng, kòp thôøi hoã trôï
cho ngöôøi saûn xuaát. Boä NN&PTNT cuøng vôùi Boä Khoa hoïc – Coâng ngheä,
Vieän Coâng ngheä sinh hoïc quoác gia thaønh laäp caùc trung taâm nghieân cöùu khoa
hoïc treân caùc lónh vöïc coâng ngheä sinh hoïc, coâng ngheä thoâng tin, phuïc vuï cho
quaù trình coâng ngheä hoùa, hieän ñaïi hoaù.
Boä NN&PTNT, chính quyeàn ñòa phöông phoái hôïp cuøng Boä Thöông
maïi thieát laäp caùc chöông trình xuùc tieán thöông maïi ñoái vôùi haøng noâng saûn
muõi nhoïn taïi caùc thò tröôøng troïng taâm.
Toùm laïi: caùc boä, ngaønh, Chính phuû vaø caùc ñòa phöông taäp trung caùc
giaûi phaùp phaùt trieån thò tröôøng noâng thoân ÑBSCL, laøm cho löu thoâng haøng
hoùa trôû neân soâi ñoäng, nghóa laø phaûi cuøng nhau ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu sau:
- Cung caáp löông thöïc - thöïc phaåm, nguyeân lieäu cho noäi vuøng vaø caû
165
nöôùc; keå caû xuaát khaåu.
- Taïo vieäc laøm phi noâng nghieäp cho noâng daân, giuùp hoï taêng thu nhaäp
vaø taêng tích luõy.
- Baûo ñaûm an toaøn veà löông thöïc, naâng cao hieäu quaû cuûa caùc chöông
trình xoùa ñoùi giaûm ngheøo.
Nhöõng giaûi phaùp chieán löôïc treân ñaây neáu ñöôïc thöïc hieän ñoàng boä, seõ
giuùp cho noâng thoân ÑBSCL phaùt trieån theo chieàu saâu, thò tröôøng naøy coù
nhöõng bieán ñoåi thöïc söï veà chaát vaø caû vuøng ÑBSCL seõ coù cô hoäi taêng tröôûng
kinh teá nhanh goùp phaàn ñöa neàn kinh teá Vieät Nam thaønh coâng hôn trong tieán
trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá.
4 giaûi phaùp caét giaûm chi phí kinh doanh:
- Xuùc tieán vieäc thaønh laäp caùc DN vaän taûi quoác teá phuïc vuï nhu caàu vaän
taûi trong nöôùc vaø ñuû khaû naêng tham gia vaøo vaän taûi quoác teá. Ñòa phöông vaø
Naøh nöôùc cuøng thöïc hieän nhöõng giaûi phaùp trieät tieâu caùc chi phí giao thoâng
vaän taûi phi chính thöùc ñaõ toàn taïi töø haøng chuïc naêm nay ôû caùc ñòa phöông treân
caû nöôùc.
- Coù chính saùch veà ñaøo taïo lao ñoäng phoå thoâng, naâng caáp maët baèng
chaát löôïng lao ñoäng noùi chung nhö môû heä thoáng ñaøo taïo ngheà vaø giaùo duïc
kyû luaät lao ñoäng.
- Caáp baùch qui hoaïch vaø xaây döïng cô sôû haï taàng thuaän tieän cho ñaàu tö,
saûn xuaát kinh doanh vaø löu thoâng haøng hoùa.
- Caûi caùch nhanh hôn vaø maïnh hôn boä maùy haønh chaùnh nhaø nöôùc,
trong ñoù chuù troïng ñaøo taïo nhaân löïc vaø naâng cao vieäc öùng duïng coâng ngheä
thoâng tin vaøo trong hoaït ñoäng quaûn lyù nhaø nöôùc vaø caùc thuû tuïc haønh chaùnh.
166
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
1. Biki, “Trieån voïng thò tröôøng haøng noâng saûn theá giôùi” Taïp chí Ngoaïi
thöông soá 5, ngaøy 25/2/1999 (trang 5).
2. Boä Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân, Noâng nghieäp Vieät Nam – 61
tænh vaø thaønh phoá, thaùng 3/2001.
3. Nguyeãn Minh Chaâu (1998), “Tieàm naêng caây aên traùi ôû Nam boä” Taïp chí
Thò tröôøng vaø giaù caû, Ban Vaät giaù Chính phuû.
4. Chöông trình hôïp taùc FAO vaø ADB, Döï aùn ña daïng hoùa caây troàng vaø
ñaåy maïnh xuaát khaåu, Baùo caùo soá 98/052 ADB-VIE.
5. Cuïc baûo veä thöïc vaät Nhaät Baûn (2000), Kieåm dòch thöïc vaät vaø noâng saûn
nhaäp khaåu vaøo Nhaät Baûn.
6. Hoøang vaên Cöôøng - Ñaïi hoïc Kinh teá quoác daân “Caùc chæ soá ño trình ñoä
phaùt trieån noâng thoân” Taïp chí Kinh teá vaø döï baùo soá 3/2002 - trang 21.
7. Judy L.Baker – Ngaân haøng Theá giôùi, Ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa caùc döï aùn
phaùt trieån tôùi ñoùi ngheøo, NXB Vaên hoaù – Thoâng tin 2002.
8. Mai vaên Daâu, Baùo caùo veà chính saùch ñaàu tö xuaát khaåu vaø tieâu thuï noâng
– laâm – thuyû saûn vuøng ÑBSCL, Baùo caùo chuyeân ñeà taïi Hoäi nghò toång
keát 5 naêm thöïc hieän quyeát ñònh 99/TTg cuûa Thuû töôùng Chính phuû ngaøy
4/7/2001.
9. Nguyeãn Ñieàn – Vuõ Haïnh – Nguyeãn Thu Haèng (1999), Noâng nghieäp theá
giôùi böôùc vaøo theá kyû 21, NXB Chính trò Quoác gia.
10. Trung Hieáu, “Toå chöùc nguoàn haøng noâng saûn xuaát khaåu” Taïp chí Phaùt
trieån xuaát khaåu (thaùng 5/1985 – trang 4 – 5 – 21).
11. Hoäi thaûo “ Giaûi phaùp phaùt trieån toaøn dieän noâng nghieäp – noâng thoân
ÑBSCL” thaùng 9/1999 vôùi caùc baøi tham luaän cuûa caùc ñaïi bieåu tænh Soùc
Traêng, Traø Vinh, ñoàng Thaùp, Baïc Lieâu, Caàn Thô.
12. Hoäi thaûo Haøng noâng saûn xuaát khaåu, Expo 2000.
13. Hoäi thaûo Nghieân cöùu giaûm ngheøo ôû noâng thoân töø caùch tieáp caän vi moâ taïi
Ñaø Naüng ngaøy 9-10/5/2002 cuûa Boä Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng
thoân
14. Hoäi thaûo Chôï ñaàu moái traùi caây, Caàn Thô thaùng 12/2002
15. Laâm Quang Huyeân (2002), Noâng nghieäp noâng thoân Nam Boä höôùng tôùi
theá kyû 21, NXB Khoa hoïc Xaõ hoäi.
167
16. Nguyeãn Maïnh Huøng, Kinh teá xaõ hoäi Vieät Nam 2002, keá hoaïch 2003 –
taêng tröôûng vaø hoäi nhaäp, NXB Thoáng keâ 2003.
17. Nguyeãn Kim, “Tieâu thuï noâng saûn: nhöõng vaán ñeà caàn giaûi quyeát”, Baùo
SGGP ngaøy 14/6/2000
18. Nguyeãn Ñình Long, Nghieân cöùu nhöõng giaûi phaùp phaùt trieån chuû yeáu
nhaèm phaùt huy lôïi theá naâng cao khaû naêng caïnh tranh vaø phaùt trieån thò
tröôøng xuaát khaåu noâng saûn trong thôøi gian tôùi, Ñeà taøi nghieân cöùu khoa
hoïc caáp Boä (Vieän Kinh teá Noâng nghieäp – Boä NN&PTNT) thaùng
2/2001.
19. Ngoâ vaên Leä, Ngheøo ñoâ thò – Nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm quoác teá, NXB
Ñaïi hoïc Quoác gia Tp.HCM.
20. Ngoâ vaên Leä, Thöïc traïng kinh teá – xaõ hoäi vaø nhöõng giaûi phaùp xoaù ñoùi
giaûm ngheøo ôû ngöôøi Khmer tænh Soùc Traêng, NXB Ñaïi hoïc Quoác gia
Tp.HCM.
21. Nguyeãn vaên Luaät, Veà hieäu quaû saûn xuaát traùi caây haøng hoùa, Hoäi thaûo
“Thöông maïi hoùa traùi caây nhieät ñôùi mieàn Nam Vieät Nam” ngaøy 12-
13/6/1998.
22. Haø thò Ngoïc Oanh, Luaän aùn Tieán só kinh teá “Moät soá giaûi phaùp naâng cao
söùc caïnh tranh cho traùi caây töôi xuaát khaåu cuûa ÑBSCL trong ñieàu kieän
hoäi nhaäp kinh teá quoác teá”, Thaùng 7/2004.
23. Phaïm theá Phöông, “Vai troø cuûa Chính phuû trong vieäc xuùc tieán thöông
maïi”, Taïp chí Thöông maïi soá 18/1999 (ngaøy 16/9/1999 – trang 5).
24. Qui hoaïch phaùt trieån thöông maïi tænh Tieàn Giang ñeán naêm 2010.
25. Qui hoaïch phaùt trieån thöông maïi tænh Caàn Thô ñeán naêm 2010.
26. Qui hoaïch phaùt trieån thöông maïi tænh Caø Mau ñeán naêm 2010.
27. Qui hoaïch phaùt trieån thöông maïi caùc tænh bieân giôùi Taây Nam.
28. Thöông maïi XNK, Boä Keá hoaïch vaø ñaàu tö, thaùng 4/2000
29. Ñaëng Kim Sôn – Hoaøng Thu Haø (2002), Moät soá vaán ñeà veà phaùt trieån
noâng nghieäp vaø noâng thoân, NXB Thoáng keâ – Haø Noäi.
30. Phöông Ngoïc Thaïch, “Taêng cöôøng tieâu thuï noâng saûn haøng hoùa
ÑBSCL”, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá soá 105/1999 – trang 5.
31. Phoøng Thöông maïi vaø coâng nghieäp Vieät Nam, Hoäi thaûo phaùt trieån kinh
teá ñòa phöông ôû Caàn Thô thaùng 10/2003.
168
32. Ñaøo coâng Tieán (thaùng 4/1996), Caùc bieän phaùp kinh teá toå chöùc quaûn lyù
saûn xuaát noâng nghieäp haøng hoùa nhaèm thuùc ñaåy chuyeån dòch cô caáu kinh
teá noâng thoân Nam boä, Ñeà taøi khoa hoïc caáp Boä cuûa Tröôøng Ñaïi hoïc Kinh
teá Tp.Hoà Chí Minh.
33. Ñaøo coâng Tieán (2002), Kinh teá – xaõ hoäi vaø moâi tröôøng vuøng ngaäp luõ
ÑBSCL, NXB Chính trò Quoác gia Haø Noäi.
34. Nguyeãn Ngoïc Tuaán, “Chính saùch giaù caû goùp phaàn thuùc ñaåy saûn xuaát
noâng nghieäp vaø phaùt trieån noâng thoân”, Taïp chí Thò tröôøng giaù caû – Ban
Vaät giaù Chính phuû, Haø Noäi (trang 313 – 316).
35. Phaïm thò Töôùc, Naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa haøng Noâng – Laâm –
Thuûy saûn, Ñeà aùn Naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa haøng hoùa vaø dòch
vuï Vieät Nam, thaùng 2/2003.
36. UNIDO vaø Vieän Nghieân cöùu Chieán löôïc phaùt trieån Boä Keá Hoaïch – Ñaàu
tö, Döï aùn Toång quan veà tính caïnh tranh cuûa ngaønh coâng nghieäp Vieät
Nam, thaùng 2/1999.
37. Quang Vinh, “Chöông trình quoác gia veà gioáng”, Thôøi baùo KTVN soá
25/2000 ngaøy 28/6/2000 – trang 2.
38. Hoàng Vinh (1999), Coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa noâng nghieäp noâng
thoân: moät soá vaán ñeà lyù luaän vaø thöïc tieãn, NXB Chính trò Quoác gia HN.
39. “ÑBSCL: ñoái maët vôùi ngaäp maën” Baùo Tuoåi treû thöù Saùu (15/3/2002),
trang 6
40. Nhieàu baøi vieát treân caùc baùo Tuoåi treû, SGGP, Thôøi baùo kinh teá Vieät
Nam.
41. Thierry de Montbrial Pierr Jacquet (2001) - Theá giôùi toaøn caûnh
Ramses. (Nghieân cöùu toång hôïp thöôøng nieân cuûa Vieän Quan heä quoác teá
Phaùp veà heä thoáng kinh teá vaø caùc vaán ñeà coù tính chaát chieán löôïc treân theá
giôùi) - baûn dòch NXB chính trò quoác gia - Haø Noäi 2001.
169
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 46842.pdf
