Khóa luận Một số vấn đề về thi hành án dân sự
LỜI NÓI ĐẦU Thi hành án dân sự là một giai đoạn độc lập của quá trình tố tụng dân sự, giai đoạn kết thúc quá trình bảo vệ quyền lợi của đương sự, trong đó các bản án, quyết định của Toà án được đưa ra thi hành Để góp phần duy trì ổn định trật tự xã hội, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân, mọi hành vi vi phạm pháp luật và tranh chấp xảy ra khi có yêu cầu đều được Toà án xem xét giải quyết theo thẩm quyền, đồng thời nhà nước xây dựng một cơ chế đảm bảo cho việc thi hành các phán quyết mà Toà án đã tuyên. Nếu bản án, quyết định của toà án có hiệu lực pháp luật mà không đựơc đưa ra thi hành thì quyền lợi của đương sự chưa được đảm bảo, nguyên tắc pháp chế bị vi phạm. Mặt khác tranh chấp, mâu thuẫn dân sự không được giải quyết kịp thời và triệt để, niềm tin của quần chúng nhân dân vào Đảng và nhà nước bị suy giảm. Vì vậy công tác thi hành án nói chung và thi hành án dân sự nói riêng mang nội dung và ý nghĩa vô cùng quan trọng. Nhận thức được điều này, tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX. Đảng ta đã đề ra chủ trương " .Đẩy mạnh cải cách tổ chức, nâng cao chất lượng và hoạt động của các cơ quan Tư pháp, nâng cao tinh thần trách nhiệm của cơ quan và cán bộ Tư pháp .". Trong đó, có công tác thi hành án dân sự. Những năm qua công tác thi hành án dân sự đã từng bước được đẩy mạnh và đã thu được những kết quả to lớn. Pháp luật về thi hành án dân sự đã và đang được củng cố và hoàn thiện ngày càng phù hợp với những yêu cầu mới đặt ra của sự phát triển kinh tế, xã hội. Trên cơ sở những quy định của pháp luật, hệ thống cơ quan thi hành án đã được hình thành trong cả nước, hoạt động thi hành án đã đạt hiệu quả nhất định, kỷ cương trật tự xã hội được ổn định, đồng thời pháp chế xã hội chủ nghĩa được đảm bảo. Tuy nhiên, tình hình kinh tế xã hội ngày càng phát triển, đặc biệt trong nền kinh tế thị trường các giao lưu dân sự ngày một mở rộng thì số vụ việc tranh chấp dân sự ngày càng gia tăng dẫn đến số lượng bản án, quyết định phải thi hành ngày càng nhiều. Nếu như trước đây nhiệm vụ của cơ quan thi hành án chỉ là thi hành các bản án, quyết định dân sự thì từ khi có Luật phá sản doanh nghiệp, Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án kinh tế, Pháp lệnh giải quyết các tranh chấp lao động, Pháp lệnh công nhận thi hành bản án, quyết định dân sự của toà án nước ngoài tại Việt Nam, Pháp lệnh công nhận và thi hành tại Việt Nam quyết định của Trọng tài nước ngoài, Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án hành chính, Pháp lệnh Trọng tài thương mại có hiệu lực thi hành thì thẩm quyền của cơ quan thi hành án dân sự ngày càng được mở rộng. Trước tình hình đó, cần phải hoàn thiện hơn nữa pháp luật thi hành án dân sự góp phần đẩy nhanh hoạt động thi hành án đạt hiệu quả hơn về số lượng cũng như chất lượng, từng bước giảm dần số lượng bản án, quyết định tồn đọng chưa được thi hành, đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật và tăng cường tính pháp chế xã hội chủ nghĩa. Vì vậy việc nghiên cứu pháp luật về thi hành án dân sự trong giai đoạn hiện nay là một vấn đề cần thiết không chỉ đối với các nhà lập pháp, tư pháp, các luật gia mà còn cần thiết đối với những sinh viên khi nghiên cứu về pháp luật Việt Nam. Đây là một vấn đề lớn đòi hỏi phải có trình độ nghiên cứu cũng như thời gian nghiên cứu nhất định. Do vậy, trong bài khoá luận tốt nghiệp này tôi chỉ xin trình bày một số khía cạnh quan trọng của pháp luật thi hành án dân sự đó là "Một số vấn đề về thi hành án dân sự ". Đối tượng, phạm vi nghiên cứu đề tài là một số qui định cơ bản của Pháp luật về thi hành án dân sự mà chủ yếu một số quy định cơ bản pháp luật về thi hành án dân sự hiện hành và thực tiễn áp dụng chúng của các cơ quan thi hành án trong những năm gần đây. Mục đích nghiên cứu đề tài nhằm làm sáng tỏ các quy định của pháp luật về thi hành án dân sự hiện hành từ đó thấy được những bất cập trong thực tiễn áp dụng và đề xuất một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về thủ tục thi hành án dân sự. Đặc biệt, qua việc nghiên cứu này nâng cao được nhận thức của bản thân về công tác thi hành án dân sự, hoàn thiện thêm kiến thức pháp luật, nâng cao năng lực công tác. Kết quả nghiên cứu được trình bày trong bản khoá luận gồm ba phần: Lời nói đầu, phần nội dung và kết luận. Phần nội dung bản khoá luận gồm các nội dung cơ bản sau: - Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về thi hành án dân sự. - Chương 2: Nội dung một số qui định cơ bản của pháp luật về thi hành án dân sự. - Chương 3: Thực tiễn áp dụng các qui định của pháp luật về thi hành án dân sự và một số kiến nghị. Vì điều kiện thời gian nghiên cứu, khả năng và kiến thức còn nhiều hạn chế nên việc nghiên cứu sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, tôi kính mong các thầy cô hướng dẫn, giúp đỡ để tôi nâng cao được kiến thức và có điều kiện tiếp tục nghiên cứu đề tài này.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Khóa luận Một số vấn đề về thi hành án dân sự, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
i nhËn sù tho¶ thuËn «ng A ph¶i tr¶ nî cho «ng B lµ 10.000.000 ®ång nhng ph¶i tr¶ lµm 3 kú, mçi kú 3 th¸ng. Ngµy 20/01/2000 «ng A ®· tr¶ cho «ng B lµ 3.000.000 ®ång vµ ngµy 20/4/2001 l¹i tr¶ 3.000.000 ®ång n÷a. Thêi h¹n tr¶ 4.000.000 ®ång lÇn thø 3 lµ ngµy 20/7/2002 nhng «ng A kh«ng tr¶ ®îc n÷a. Do ®ã, thêi hiÖu tÝnh tõ ngµy 20/7/2002 tøc lµ tÝnh hÕt ngµy 20/7/2005 mµ «ng B kh«ng yªu cÇu thi hµnh ¸n ®Ó ®ßi nèt 4.000.000 ®ång th× kh«ng cã quyÒn yªu cÇu thi hµnh ¸n n÷a.
-Thêi hiÖu thi hµnh ¸n trong trêng hîp ngêi ®îc thi hµnh ¸n v× trë ng¹i kh¸ch quan hoÆc do ®iÒu kiÖn bÊt kh¶ kh¸ng mµ kh«ng thÓ yªu cÇu thi hµnh ¸n trong thêi h¹n luËt ®Þnh kh«ng tÝnh vµo thêi hiÖu thi hµnh ¸n
Kho¶n 2 §iÒu 25 Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004 qui ®Þnh nh sau:
+ NÕu ngêi yªu cÇu thi hµnh ¸n chøng minh ®îc do trë ng¹i kh¸ch quan hoÆc do sù kiÖn bÊt kh¶ kh¸ng mµ kh«ng thÓ yªu cÇu thi hµnh ¸n ®óng thêi h¹n th× thêi gian cã trë ng¹i kh¸ch quan hoÆc sù kiÖn bÊt kh¶ kh¸ng kh«ng tÝnh vµo thêi hiÖu yªu cÇu thi hµnh ¸n.
ViÖc cho thi hµnh b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh sau khi ®· hÕt thêi hiÖu thi hµnh gäi lµ kh«i phôc thêi hiÖu. T¹i kho¶n 3 §iÒu 25 Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004 qui ®Þnh vÒ kh«i phôc thêi hiÖu yªu cÇu thi hµnh ¸n do thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n n¬i cã thÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n xem xÐt ra quyÕt ®Þnh kh«i phôc thêi hiÖu yªu cÇu thi hµnh ¸n, trong trêng hîp kh«ng cã c¨n cø kh«i phôc thêi hiÖu yªu cÇu thi hµnh ¸n th× thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n ra quyÕt ®Þnh kh«ng chÊp nhËn yªu cÇu thi hµnh ¸n qu¸ h¹n cña ngêi ®ã.
Tãm l¹i: khi b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt sÏ ®îc c¸c bªn tù nguyÖn thi hµnh, Nhµ níc chØ tham gia vµo qu¸ tr×nh thi hµnh ¸n khi cã yªu cÇu cña ngêi ®îc thi hµnh ¸n, ngêi ph¶i thi hµnh ¸n. §¬n yªu cÇu thi hµnh ¸n ph¶i ®îc lµm trong thêi hiÖu thi hµnh ¸n theo qui ®Þnh cña Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004 vµ ®îc göi kÌm theo b¶n sao b¶n ¸n.
Th«ng thêng sau khi cã quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n th× c¸c b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n cã hiÖu lùc thi hµnh ®îc ®a ra thi hµnh. Tuy nhiªn cã nh÷ng trêng hîp nhÊt ®Þnh mµ viÖc thi hµnh ¸n cã thÓ ph¶i t¹m ngõng, ngõng h¼n viÖc thi hµnh ¸n hoÆc tr¶ l¹i ®¬n yªu cÇu thi hµnh ¸n mµ ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù ngµy 01/7/2004 gäi ®ã lµ ho·n thi hµnh ¸n, t¹m ®×nh chØ, ®×nh chØ thi hµnh ¸n.
3.Chñ ®éng ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n, ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n theo yªu cÇu.
a, Chñ ®éng ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n.
Bªn c¹nh quyÒn yªu cÇu thi hµnh ¸n cña ®¬ng sù, ph¸p luËt cßn trao cho C¬ quan thi hµnh ¸n quyÒn chñ ®éng ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n. Theo §iÒu 22 cña Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004 th× thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n chñ ®éng ra quyÕt ®Þnh thi hµnh phÇn b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh sau ®©y:
- ¸n phÝ, lÖ phÝ Toµ ¸n, tr¶ l¹i tiÒn t¹m øng ¸n phÝ;
- H×nh ph¹t tiÒn;
- TÞch thu tµi s¶n, truy thu thuÕ,truy thu tiÒn, tµi s¶n thu lîi bÊt chÝnh;
- Xö lý tµi s¶n, vËt chøng ®· thu gi÷;
- Thu håi ®Êt theo qui ®Þnh cña Toµ ¸n;
- QuyÕt ®Þnh vÒ biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi cña Toµ ¸n.
Nh vËy, thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n chñ ®éng ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n lµ buéc ngêi ph¶i thi hµnh ¸n thùc hiÖn nghÜa vô nhÊt ®Þnh vÒ tµi s¶n cho Nhµ níc. Kho¶n thu nµy ®îc nép vµo ng©n s¸ch Nhµ níc vµ thuéc quyÒn së h÷u, qu¶n lý cña Nhµ níc chø nã kh«ng thuéc quyÒn së h÷u riªng cña bÊt cø c¸ nh©n hay tæ chøc nµo. Cßn viÖc ®a ra quyÕt ®Þnh biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi chÝnh lµ ®Ó ®¶m b¶o cho lîi Ých cÊp thiÕt cña ®¬ng sù còng nh ®¶m b¶o cho c«ng t¸c xÐt xö vµ thi hµnh ¸n ®îc tiÕn hµnh thuËn lîi. Ph¸p lÖnh còng qui ®Þnh thêi h¹n thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n chñ ®éng ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n lµ 5 ngµy lµm viÖc, kÓ tõ ngµy nhËn ®îc b¶n sao b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cßn ®èi víi quyÕt ®Þnh vÒ biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi th× ph¶i ra ngay quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n.
b, Ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n theo yªu cÇu.
C¨n cø vµo b¶n sao b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cã hiÖu lùc thi hµnh vµ ®¬n yªu cÇu cña ®¬ng sù thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n ra quyÕt ®Þnh thi hµnh trong thêi h¹n 5 ngµy lµm viÖc kÓ tõ ngµy nhËn ®îc ®¬n yªu cÇu ( §iÒu 23 Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004 ).
Qu¸ thêi h¹n trªn mµ thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n kh«ng ra quyÕt ®Þnh thi hµnh th× ®¬ng sù cã quyÒn khiÕu n¹i ®Õn c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn. Trong trêng hîp viÖc kh«ng ra quyÕt ®Þnh g©y ¶nh hëng ®Õn lîi Ých Nhµ níc hoÆc quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n th× thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng thiÖt h¹i theo qui ®Þnh t¹i §iÒu 642 Bé luËt d©n sù hoÆc chÞu tr¸ch nhiÖm h×nh sù theo qui ®Þnh t¹i §iÒu 305 Bé luËt h×nh sù.
§èi víi nh÷ng b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cã nhiÒu ®iÒu kho¶n, trong ®ã cã mét hoÆc nhiÒu ®iÒu kho¶n thuéc diÖn chñ ®éng vµ mét hoÆc nhiÒu ®iÒu kho¶n thuéc diÖn thi hµnh theo ®¬n yªu cÇu th× thñ trëng C¬ quan ra mét quyÕt ®Þnh thi hµnh chung cho tÊt c¶ c¸c kho¶n thuéc diÖn chñ ®éng thi hµnh, cßn ®èi víi c¸c kho¶n thi hµnh ¸n theo ®¬n yªu cÇu th× tuú trêng hîp cô thÓ c¨n cø vµo sè lîng yªu cÇu thi hµnh ¸n th× thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n cã ra mét hoÆc nhiÒu quyÕt ®Þnh thi hµnh.
§èi víi b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh theo ®ã cã nhiÒu ngêi cã quyÒn, nghÜa vô liªn ®íi th× thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n ra mét quyÕt ®Þnh thi hµnh chung cho nh÷ng ngêi cã quyÒn vµ nghÜa vô liªn ®íi.
Khi ®· cã quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n, C¬ quan thi hµnh ¸n vµo sæ thô lý vô ¸n, ghi râ c¨n cø néi dung cña quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n vµ chÊp hµnh viªn ®îc ph©n c«ng. Ngµy thô lý viÖc thi hµnh ¸n ®îc tÝnh tõ ngµy vµo sæ thô lý thi hµnh ¸n. QuyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n ph¶i göi cho ViÖn kiÓm s¸t cïng cÊp, Toµ ¸n ®· chuyÓn giao b¶n sao b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cho ®¬ng sù vµ ngêi cã quyÒn vµ lîi Ých liªn quan ®Õn viÖc thi hµnh ¸n ®Ó hä cã ®iÒu kiÖn thùc hiÖn quyÒn vµ nghÜa vô cña m×nh trong qu¸ tr×nh C¬ quan thi hµnh ¸n tæ chøc thi hµnh ¸n
Khi ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n hoÆc trong qu¸ tr×nh thi hµnh ¸n nÕu thÊy b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n cha râ rµng hoÆc cã sai sãt vÒ sè liÖu do tÝnh to¸n sai th× c¬ quan thi hµnh ¸n ph¶i göi v¨n b¶n yªu cÇu Toµ ¸n ®· ra b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cã tr¸ch nhiÖm ®Ýnh chÝnh, tr¶ lêi b»ng v¨n b¶n cho C¬ quan thi hµnh ¸n.
4. Tæ chøc thi hµnh ¸n
a, Tù nguyÖn thi hµnh ¸n.
Tù nguyÖn thi hµnh ¸n lµ trêng hîp sau khi cã quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n cña thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n, ngêi ph¶i thi hµnh ¸n tù m×nh thùc hiÖn nghÜa vô qui ®Þnh trong b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n mµ kh«ng cÇn cã sù can thiÖp b»ng biÖn ph¸p cìng chÕ tõ phÝa C¬ quan thi hµnh ¸n. ViÖc ®¬ng sù tù nguþªn thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh gióp cho qu¸ tr×nh thi hµnh ¸n ®îc diÔn ra nhanh chãng, thuËn lîi, ®¶m b¶o hiÖu lùc b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh mµ Toµ ¸n ®· tuyªn trªn thùc tÕ mµ kh«ng g©y lªn m©u thuÉn, bÊt ®ång gi÷a c¸c ®¬ng sù, tr¸nh ®îc nh÷ng vô ¸n ph¸t sinh tõ viÖc thi hµnh ¸n. MÆt kh¸c, nã cßn tiÕt kiÖm ®îc tiÒn cña, c«ng søc cña Nhµ níc còng nh cña c¸c ®¬ng sù trong qu¸ tr×nh tæ chøc thi hµnh ¸n. Tuy nhiªn cÇn ph©n biÖt biÖn ph¸p tù nguyÖn thi hµnh ¸n víi trêng hîp ®¬ng sù tù nguyÖn thi hµnh ¸n tríc khi cã quyÕt ®Þnh ®a b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ra thi hµnh. Trong trêng hîp ngêi cã nghÜa vô qui ®Þnh trong b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n tù nguyÖn thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh theo yªu cÇu cña ngêi cã quyÒn th× kh«ng lµm ph¸t sinh quan hÖ ph¸p luËt thi hµnh ¸n d©n sù mµ chØ lµm ph¸t sinh quan hÖ ph¸p luËt th«ng thêng gi÷a c¸c bªn ®¬ng sù. V× vËy, thùc chÊt ®©y kh«ng ph¶i lµ biÖn ph¸p tù nguyÖn thi hµnh ¸n. Theo qui ®Þnh t¹i kho¶n 3 §iÒu 6 Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004 th× ChÊp hµnh viªn cã thÓ ®Þnh thêi h¹n tù nguyÖn mét lÇn hoÆc nhiÒu lÇn nhng tæng sè thêi gian kh«ng qu¸ 30 ngµy. HÕt thêi h¹n ®ã, nÕu ®¬ng sù kh«ng tù nguyÖn thi hµnh th× ChÊp hµnh viªn cã thÓ ¸p dông biÖn ph¸p cìng chÕ.
b, Cìng chÕ thi hµnh ¸n.
Cìng chÕ thi hµnh ¸n lµ biÖn ph¸p b¶o ®¶m cho viÖc thi hµnh ¸n ®îc chÊp hµnh viªn ¸p dông trong trêng hîp ngêi ph¶i thi hµnh ¸n kh«ng tù nguyÖn thi hµnh nghÜa vô cña m×nh, bao gåm c¸c biÖn ph¸p kª biªn vµ b¸n ®Êu gÝa tµi s¶n, trõ vµo thu nhËp cña ngêi ph¶i thi hµnh ¸n, trõ vµo tµi s¶n cña ngêi ph¶i thi hµnh ¸n ®ang cho ngêi kh¸c gi÷, cìng chÕ tr¶ nhµ, cìng chÕ giao ®å vËt, cìng chÕ hµnh vi tr¸i ph¸p luËt. ViÖc ¸p dông mét hay nhiÒu biÖn ph¸p vµ ¸p dông biÖn ph¸p nµo lµ do chÊp hµnh viªn lùa chän vµ quyÕt ®Þnh tuú thuéc vµo vô viÖc cô thÓ.
Cìng chÕ thi hµnh ¸n ®îc ¸p dông mét trong ba trêng hîp sau:
- §èi víi b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh thuéc thÈm quyÒn chñ ®éng thi hµnh ¸n th× ChÊp hµnh viªn cã quyÒn ¸p dông ngay biÖn ph¸p cìng chÕ khi cÇn thiÕt mµ kh«ng ph¶i ®Þnh cho ngêi ph¶i thi hµnh ¸n thêi gian tù nguyÖn thi hµnh ¸n;
- Trêng hîp thi hµnh ¸n theo ®¬n yªu cÇu, nÕu hÕt thêi h¹n tù nguyÖn mµ ®¬ng sù kh«ng tù nguyÖn thi hµnh th× ChÊp hµnh viªn cã quyÒn ¸p dông biÖn ph¸p cìng chÕ ngay sau ®ã;
- Trong qu¸ tr×nh tæ chøc thi hµnh ¸n, kÓ c¶ ®ang trong thêi h¹n tù nguyÖn thi hµnh mµ ngêi ph¶i thi hµnh ¸n cã biÓu hiÖn tÈu t¸n hoÆc huû ho¹i tµi s¶n th× chÊp hµnh viªn cã thÓ ¸p dông ngay biÖn ph¸p cìng chÕ lµ kª biªn nh»m b¶o vÖ tµi s¶n ®¶m b¶o cho viÖc thi hµnh ¸n.
§Ó ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan, c«ng khai cña ho¹t ®éng thi hµnh ¸n còng nh nh»m ®¶m b¶o tÝnh nh©n ®¹o x· héi chñ nghÜa, khi ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cìng chÕ, ChÊp hµnh viªn kh«ng ®îc tiÕn hµnh trong kho¶ng thêi gian tõ 22h h«m tríc ®Õn 6h h«m sau trõ trêng hîp cÇn ng¨n chÆn ngêi ph¶i thi hµnh ¸n tÈu t¸n, huû ho¹i tµi s¶n. Trong trêng hîp ph¶i ¸p dông biÖn ph¸p cìng chÕ, ngêi ph¶i thi hµnh ¸n chôi chi phÝ vÒ cìng chÕ thi hµnh ¸n bao gåm tiÒn thuª gi÷, b¶o qu¶n tµi s¶n kª biªn, tiÒn thuª chuyªn chë tµi s¶n, chi phÝ tæ chøc ®Þnh gi¸ tµi s¶n...
5. Ho·n thi hµnh ¸n, t¹m ®×nh chØ, ®×nh chØ thi hµnh ¸n
a, Ho·n thi hµnh ¸n.
Ho·n thi hµnh ¸n ®îc qui ®Þnh t¹i §iÒu 26 Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n n¨m 2004. Theo §iÒu 26 Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004, th× thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n cã quyÒn ra quyÕt ®Þnh ho·n thi hµnh ¸n trong nh÷ng trêng hîp sau:
- Ngêi ph¶i thi hµnh ¸n èm nÆng hoÆc cha x¸c ®Þnh ®îc n¬i c tró hoÆc v× lý do chÝnh ®¸ng kh¸c kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc nghÜa vô mµ theo b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ngêi ®ã ph¶i tù m×nh thùc hiÖn. Th«ng thêng ®©y lµ nghÜa vô cã g¾n liÒn víi nh©n th©n nh: viÕt bµi c¶i chÝnh trªn b¸o chÝ v× ®· cã bµi viÕt kh«ng ®óng sù thËt, xóc ph¹m danh dù ngêi kh¸c. Víi nh÷ng viÖc mµ ph¸p luËt qui ®Þnh cho ngêi ph¶i thi hµnh ¸n ph¶i tù m×nh thi hµnh mµ ngêi ph¶i thi hµnh ¸n èm nÆng kh«ng tù m×nh thi hµnh ®îc hoÆc cha x¸c ®Þnh ®îc n¬i c tró hoÆc v× lý do chÝnh ®¸ng kh¸c kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc. NÕu ph¶i thi hµnh ¸n vÒ mÆt tµi s¶n mµ ngêi ph¶i thi hµnh ¸n èm nÆng nhng hä vÉn cã tµi s¶n th× ph¸p luËt qui ®Þnh vÉn tiÕn hµnh thi hµnh ¸n.
- Ph¸p luËt cßn qui ®Þnh nh÷ng trêng hîp ngêi ®îc thi hµnh ¸n yªu cÇu hoÆc ®ång ý cho ngêi ph¶i thi hµnh ¸n ho·n thi hµnh ¸n th× ph¶i cã ®¬n yªu cÇu hoÆc ®ång ý cho ho·n thi hµnh ¸n cña ngêi thi hµnh ¸n. ë ®©y ngêi ®îc thi hµnh ¸n vµ ngêi ph¶i thi hµnh ¸n cã thÓ ®Õn trùc tiÕp C¬ quan thi hµnh ¸n yªu cÇu ho·n thi hµnh ¸n. Trong trêng hîp nµy ChÊp hµnh viªn lËp biªn b¶n ghi nhËn yªu cÇu cña ®¬ng sù vµ ®¬ng sù kÝ tªn vµo biªn b¶n. Ph¸p luËt qui ®Þnh cã nh÷ng trêng hîp nµy th× thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n quyÕt ®Þnh ho·n thi hµnh ¸n v× xuÊt ph¸t tõ quyÒn tù ®Þnh ®o¹t cña ngêi ®îc thi hµnh ¸n hä cã quyÒn yªu cÇu ngêi ph¶i thi hµnh ¸n thi hµnh ¸n cho m×nh nhng còng cã quyÒn yªu cÇu víi C¬ quan thi hµnh ¸n cã thÈm quyÒn ho·n thi hµnh ¸n cho ngêi ph¶i thi hµnh ¸n.
- Ngêi ph¶i thi hµnh nép c¸c kho¶n ng©n s¸ch Nhµ níc kh«ng cã tµi s¶n hoÆc cã tµi s¶n nhng gi¸ trÞ tµi s¶n ®ã kh«ng ®ñ chi phÝ cìng chÕ thi hµnh ¸n hoÆc cã tµi s¶n nhng tµi s¶n ®ã kh«ng thuéc lo¹i ®îc kª biªn hoÆc cã tranh chÊp vÒ tµi s¶n kª biªn th× thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n ra quyÕt ®Þnh ho·n thi hµnh ¸n.
- Ngoµi nh÷ng trêng hîp thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n ®îc ho·n thi hµnh ¸n, kho¶n 2 §iÒu 26 Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004 cßn qui ®Þnh ngêi cã quyÒn kh¸ng nghÞ b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n cã quyÒn ho·n thi hµnh ¸n mét lÇn ®Ó xem xÐt viÖc kh¸ng nghÞ theo thñ tôc gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm. Thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n ph¶i quyÕt ®Þnh ho·n thi hµnh ¸n khi nhËn ®îc yªu cÇu ho·n thi hµnh ¸n cña ngêi cã thÈm quyÒn kh¸ng nghÞ. Khi ph¸t hiÖn nh÷ng b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cã vi ph¹m ph¸p luËt cÇn ph¶i ho·n thi hµnh ¸n. ViÖc ho·n nh thÕ nµy nh»m ®¶m b¶o quyÒn lîi hîp ph¸p cña ®¬ng sù, ng¨n chÆn nh÷ng hËu qu¶ xÊu cã thÓ x¶y ra do thi hµnh nh÷ng b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n cã vi ph¹m ph¸p luËt. Trong nh÷ng trêng hîp nµy, ngêi cã quyÒn kh¸ng nghÞ ph¶i th«ng b¸o cho C¬ quan thi hµnh ¸n vµ thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n ra quyÕt ®Þnh ho·n thi hµnh ¸n. Thêi h¹n ho·n thi hµnh ¸n kh«ng qu¸ 90 ngµy kÓ tõ ngµy ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n. HÕt thêi h¹n ®ã mµ kh«ng cã kh¸ng nghÞ th× C¬ quan thi hµnh ¸n ra quyÕt ®Þnh tiÕp tôc thi hµnh ¸n vµ th«ng b¸o cho ngêi cã thÈm quyÒn kh¸ng nghÞ biÕt. Trong trêng hîp C¬ quan thi hµnh ¸n ®· ¸p dông biÖn ph¸p cìng chÕ thi hµnh ¸n råi míi nhËn ®îc th«ng b¸o ho·n thi hµnh ¸n th× ph¶i th«ng b¸o ngay cho ngêi cã thÈm quyÒn kh¸ng nghÞ biÕt.
Trong thêi h¹n 3 ngµy lµm viÖc, kÓ tõ ngµy ®iÒu kiÖn ho·n thi hµnh ¸n kh«ng cßn hoÆc ®· hÕt thêi h¹n ho·n thi hµnh ¸n theo yªu cÇu cña ngêi cã thÈm quyÒn kh¸ng nghÞ mµ kh«ng cã kh¸ng nghÞ th× thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n ph¶i ra quyÕt ®Þnh tiÕp tôc thi hµnh ¸n.
-Trong trêng hîp nhËn ®îc yªu cÇu ho·n thi hµnh ¸n cña ngêi cã thÈm quyÒn kh¸ng nghÞ mµ b¶n ¸n quyÕt ®Þnh ®· ®îc thi hµnh mét phÇn hoÆc toµn bé th× thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n ph¶i th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n cho ngêi cã thÈm quyÒn kh¸ng nghÞ biÕt.
b, T¹m ®×nh chØ thi hµnh ¸n
T¹m ®×nh chØ thi hµnh ¸n ®îc qui ®Þnh t¹i §iÒu 27 Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004. ViÖc thi hµnh ¸n bÞ t¹m ®×nh chØ trong nh÷ng trêng hîp sau:
- Ngêi ph¶i thi hµnh ¸n bÞ Toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n. Thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n ra quyÕt ®Þnh t¹m ®×nh chØ thi hµnh ¸n khi ngêi ph¶i thi hµnh ¸n bÞ Toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n, trõ viÖc thi hµnh c¸c kho¶n tiÒn qui ®Þnh theo Ph¸p lÖnh nµy ®ã lµ nh÷ng kho¶n tiÒn: tiÒn cÊp dìng, tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng lao ®éng, trî cÊp th«i viÖc, trî cÊp mÊt viÖc lµm, b¶o hiÓm x· héi, tiÒn båi thêng thiÖt h¹i vÒ tÝnh m¹ng, søc khoÎ.
- Ngêi ®· kh¸ng nghÞ b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh theo thñ tôc gi¸m ®èc thÈm hoÆc t¸i thÈm cã quyÒn t¹m ®×nh chØ viÖc thi hµnh b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®ã. Thêi h¹n t¹m ®×nh chØ thi hµnh kh«ng qu¸ 6 th¸ng, kÓ tõ ngµy ra quyÕt ®Þnh t¹m ®×nh chØ thi hµnh ¸n. Thñ trëng C¬ quan ra quyÕt ®Þnh tiÕp tôc thi hµnh ¸n khi nhËn ®îc quyÕt ®Þnh gi¸m ®èc thÈm hoÆc t¸i thÈm cña Toµ ¸n hoÆc khi cã quyÕt ®Þnh rót kh¸ng nghÞ cña ngêi cã thÈm quyÒn kh¸ng nghÞ.
Trong trêng hîp nhËn ®îc quyÕt ®Þnh t¹m ®×nh chØ thi hµnh ¸n cña ngêi cã thÈm quyÒn kh¸ng nghÞ mµ b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®· ®îc thi hµnh mét phÇn hoÆc toµn bé th× thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n ph¶i th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n cho ngêi kh¸ng nghÞ biÕt
c, §×nh chØ thi hµnh ¸n.
Thi hµnh ¸n lu«n lµ mét qu¸ tr×nh phøc t¹p v× vËy ph¸p luËt thi hµnh ¸n ph¶i qui ®Þnh mét c¸ch chÆt chÏ cho giai ®o¹n nµy. Qu¸ tr×nh thi hµnh ¸n do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau cã thÓ ph¶i ®×nh chØ viÖc thi hµnh ¸n.
§×nh chØ thi hµnh ¸n lµ viÖc chÊm døt hoµn toµn thi hµnh ¸n. Trong qu¸ tr×nh thi hµnh c¸c b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cã hiÖu lùc thi hµnh cña Toµ ¸n cßn nÈy sinh rÊt nhiÒu vÊn ®Ò nh c¸c bªn ®¬ng sù chÕt mµ quyÒn vµ nghÜa vô cña hä theo b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh kh«ng ®îc chuyÓn cho ngêi thõa kÕ, b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n sai nªn bÞ Toµ ¸n cã thÈm quyÒn huû bá; ngêi ®îc thi hµnh ¸n yªu cÇu thi hµnh ¸n khi thêi hiÖu yªu cÇu thi hµnh ¸n ®· hÕt... Khi cã nh÷ng c¨n cø nµy, thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n ph¶i ra quyÕt ®Þnh ®×nh chØ thi hµnh ¸n, chÊm døt viÖc thi hµnh ¸n.
Theo §iÒu 28 Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004 thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n ®· ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n cã quyÒn ®×nh chØ thi hµnh ¸n trong nh÷ng trêng hîp sau:
- Ngêi ph¶i thi hµnh ¸n chÕt kh«ng ®Ó l¹i di s¶n hoÆc nghÜa vô thi hµnh ¸n kh«ng ®îc chuyÓn giao cho ngêi thõa kÕ theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt;
- Ngêi ®îc thi hµnh ¸n chÕt mµ quyÒn vµ lîi Ých cña ngêi ®ã theo b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh kh«ng ®îc chuyÓn giao cho ngêi thõa kÕ theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt; VÝ dô viÖc cÊp dìng chØ ¸p dông ®èi víi ngêi cßn sèng. Do ®ã nÕu ngêi ®îc cÊp dìng chÕt th× quyÒn cña ngêi ®ã còng nh nghÜa vô cña ngêi ph¶i cÊp dìng kh«ng thÓ chuyÓn cho ngêi thõa kÕ cña nh÷ng ngêi ®ã.
- Ngêi ®îc thi hµnh ¸n cã v¨n b¶n tõ bá quyÒn vµ lîi Ých mµ hä ®îc hëng theo b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh. Trõ trêng hîp ph¸p luËt cã qui ®Þnh kh¸c;
- Trong trêng hîp ngêi ph¶i thi hµnh ¸n lµ c¬ quan tæ chøc ®· bÞ gi¶i thÓ kh«ng cßn tµi s¶n ®Ó thi hµnh ¸n n÷a mµ theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt, nghÜa vô nµy kh«ng ®îc chuyÓn giao cho C¬ quan tæ chøc c¸ nh©n kh¸c;
- NÕu ngêi ph¶i thi hµnh ¸n bÞ Toµ ¸n tuyªn bè ph¸ s¶n th× quyÒn vµ nghÜa vô thi hµnh ¸n ®îc thùc hiÖn theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ph¸ s¶n;
- Cã quyÕt ®Þnh miÔn thi hµnh ¸n, nÕu ngêi ph¶i thi hµnh ¸n kh«ng cã tµi s¶n, thu nhËp hoÆc nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c ®Ó thi hµnh ¸n;
- B¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®îc ®a ra thi hµnh ®· bÞ Toµ ¸n cã thÈm quyÒn huû bá. Toµ ¸n lµ c¬ quan quyÒn lùc thay mÆt Nhµ níc tuyªn nh÷ng b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®Ó b¶o vÖ lîi Ých cña Nhµ níc, cña x· héi vµ cña mäi c«ng d©n. ChÝnh v× vËy nÕu nh÷ng b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n cã sai sãt, cã vi ph¹m ph¸p luËt th× ¶nh hëng rÊt lín tíi quyÒn lîi cña c¸c bªn. Khi Toµ ¸n
CÊp cã thÈm quyÒn ph¸t hiÖn nh÷ng sai sãt trong nh÷ng b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh vµ ®ång thêi viÖc thi hµnh nh÷ng b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh nµy còng ®¬ng nhiªn ph¶i ®×nh chØ.
- Ngoµi ra, ph¸p luËt cßn qui ®Þnh trêng hîp thêi hiÖu yªu cÇu thi hµnh ¸n ®· hÕt th× thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n ra quyÕt ®Þnh ®×nh chØ thi hµnh ¸n. Ph¸p luËt qui ®Þnh ®©y lµ mét c¨n cø ®Ó ®×nh chØ thi hµnh ¸n, thø nhÊt, do xuÊt ph¸t tõ quyÒn tù ®Þnh ®o¹t cña ngêi ®îc thi hµnh ¸n. V× quyÒn lîi cña m×nh ngêi ®îc thi hµnh ¸n cã quyÒn yªu cÇu thi hµnh ¸n cho m×nh vµ còng cã quyÒn kh«ng yªu cÇu thi hµnh ¸n n÷a. Víi nguyªn t¾c nµy ngêi ®îc thi hµnh ¸n rÊt tù do tho¶i m¸i khi lùa chän ph¬ng ph¸p tèt nhÊt cho m×nh. Vµ khi thêi hiÖu yªu cÇu thi hµnh ¸n ®· hÕt th× dÉn ®Õn viÖc ®×nh chØ thi hµnh ¸n, quyÕt ®Þnh ®· gi¶i trõ cho ngêi ph¶i thi hµnh ¸n ra khái nghÜa vô ph¶i thi hµnh. Thø hai, ph¸p luËt qui ®Þnh c¨n cø nµy nh»m b¶o vÖ nh÷ng quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c¸c bªn ®¬ng sù, cña x· héi, kû c¬ng phÐp níc ph¶i ®îc t«n träng. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®iÒu ®ã mµ viÖc thi hµnh ¸n b¶o vÖ nh÷ng quyÒn lîi hîp ph¸p cña ngêi ®îc thi hµnh ¸n ®îc Nhµ níc b¶o hé trong thêi gian nhÊt ®Þnh, h¬n n÷a buéc ngêi ®îc thi hµnh ¸n yªu cÇu thi hµnh ¸n trong kho¶ng thêi gian mµ ph¸p luËt qui ®Þnh. ViÖc ph¸p luËt qui ®Þnh nh thÕ nh»m n©ng cao tÝnh chñ ®éng cho ngêi ®îc thi hµnh ¸n, ®ång thêi kh¼ng ®Þnh tÝnh nghiªm kh¾c cña ph¸p luËt.
6. KÕt thóc viÖc thi hµnh ¸n
Sau khi b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®îc thi hµnh xong, thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n ra quyÕt ®Þnh kÕt thóc viÖc thi hµnh ¸n ®Ó ®¸nh dÊu viÖc kÕt thóc qu¸ tr×nh thi hµnh ¸n. Tr¸ch nhiÖm cña C¬ quan thi hµnh ¸n trong viÖc ®a ra thi hµnh b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®ã. ViÖc ra quyÕt ®Þnh nµy lµ c¬ së ®Ó ngêi ph¶i thi hµnh ¸n chøng minh cho viÖc ®· hoµn thµnh nghÜa vô thi hµnh ¸n cña m×nh tríc c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn, ®ång thêi cßn lµ c¨n cø ®Ó C¬ quan thi hµnh ¸n th«ng b¸o viÖc ®· thi hµnh ¸n xong cho ngêi ®· kh¸ng nghÞ biÕt trong trêng hîp cã kh¸ng nghÞ ®èi víi b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n.
Ch¬ng iii
Thùc tiÔn ¸p dông ph¸p luËt vÒ thi hµnh ¸n d©n sù vµ mét sè kiÕn nghÞ
i. Thùc tiÔn ¸p dông c¸c qui ®Þnh ph¸p luËt vÒ thi hµnh ¸n
Nh néi dung ®· tr×nh bÇy ë ch¬ng II th× nh÷ng b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n khi ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt ph¶i ®îc mäi ngêi t«n träng vµ ®îc Nhµ níc ®¶m b¶o thi hµnh. C«ng t¸c thi hµnh ¸n d©n sù lµ mét c«ng viÖc khã kh¨n, phøc t¹p ®ßi hái sù nç lùc cña tÊt c¶ c¸c ngµnh c¸c cÊp kh¸c nhau. HiÖn nay, thi hµnh ¸n kh«ng chØ cã thi hµnh nh÷ng b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cã hiÖu lùc ph¸p luËt vÒ d©n sù, h×nh sù mµ cßn bao gåm thi hµnh c¸c b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cã hiÖu lùc ph¸p luËt trong lÜnh vùc kinh tÕ, lao ®éng, hµnh chÝnh, h«n nh©n vµ gia ®×nh... V× vËy, ®Ó ®¶m b¶o hiÖu lùc cña b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n ngµy cµng cã hiÖu qu¶. Nhµ níc ta ®· chó ý ®Õn viÖc ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt ®Ó ®iÒu chØnh ®Õn lÜnh vùc thi hµnh ¸n ngµy mét ®Çy ®ñ vµ hoµn thiÖn h¬n ®Æc biÖt ph¶i kÓ ®Õn Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 1993 vµ hiÖn nay lµ Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004. VÒ c¬ b¶n ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù míi qui ®Þnh ®Çy ®ñ vµ chÆt chÏ h¬n ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 1993. §iÒu ®ã chøng tá sù quan t©m ®óng møc cña Nhµ níc trong viÖc b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých ®¸ng cña c¸c tæ chøc kinh tÕ, tæ chøc x· héi vµ mäi c«ng d©n. C¸c quyÒn lîi Ých chÝnh ®¸ng nµy kh«ng chØ ®îc thõa nhËn trªn c¸c b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n mµ nã ®ßi hái ph¶i ®îc thi hµnh nghiªm chØnh, ph¶i ®îc ®¶m b¶o trong cuéc sèng. Cïng víi c«ng cuéc c¶i c¸ch T ph¸p, viÖc ban hµnh c¸c v¨n b¶n míi vÒ thi hµnh ¸n d©n sù lµ ®iÒu kiÖn thi hµnh trong thêi gian võa qua. Bªn c¹nh ®ã, viÖc ®æi míi c¬ chÕ trong viÖc thi hµnh ¸n d©n sù còng nh viÖc vËn dông c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt míi vÒ thi hµnh ¸n d©n sù ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng kÓ trong c«ng t¸c thi hµnh ¸n gãp phÇn gi¶i quyÕt ®îc phÇn lín ¸n tån ®äng kh«ng cã ®iÒu kiÖn thi hµnh trong nhiÒu n¨m qua ë níc ta. ViÖc lµm nµy ®· ®¸p øng ®îc lßng mong mái cña quÇn chóng nh©n d©n, t¹o niÒm tin cña nh©n d©n vµo ph¸p luËt, vµo c¸c ph¸n quyÕt cña Toµ ¸n. Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ khiªm tèn mµ c¬ quan thi hµnh ¸n ®· ®¹t ®îc, trong thùc tiÔn thi hµnh ¸n d©n sù cßn n¶y sinh nhiÒu vÊn ®Ò mµ cho ®Õn nay cha gi¶i quyÕt ®îc Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004 míi cã hiÖu lùc tõ ngµy 01/07/04 nªn trong phÇn nµy chóng t«i xin nªu mét sè kÕt qu¶ ®¹t ®îc trong c«ng t¸c thi hµnh ¸n vµ mét sè vÊn ®Ò n¶y sinh tõ thùc tiÔn ¸p dông Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 1993 lµ chÝnh.
1. Mét sè kÕt qu¶ ®¹t ®îc cña c«ng t¸c thi hµnh ¸n d©n sù
Cã thÓ nãi r»ng tõ khi c«ng t¸c thi hµnh ¸n ®îc chuyÓn giao tõ Toµ ¸n sang C¬ quan thi hµnh ¸n- C¬ quan chuyªn m«n th× viÖc thi hµnh ¸n trong toµn quèc nãi chung vµ tõng ®Þa ph¬ng nãi riªng ®· thu ®îc kÕt qu¶ ®¸ng mõng. Theo Côc thi hµnh ¸n d©n sù cña Bé t ph¸p th× tõ n¨m 1995 sè lîng vô viÖc mµ C¬ quan thi hµnh ¸n thô lý, gi¶i quyÕt ngµy cµng t¨ng.
N¨m 1999 tæng sè viÖc C¬ quan thi hµnh ¸n thô lý lµ 459.593 viÖc. Trong ®ã, sè viÖc cã ®iÒu kiÖn thi hµnh lµ 360.644 viÖc = 78,43% sè viÖc. §· thi hµnh ®îc lµ 326.126 viÖc = 90,43%. Sè viÖc kh«ng cã ®iÒu kiÖn thi hµnh lµ 99.126 viÖc = 21,75%.
N¨m 2000 tæng sè viÖc C¬ quan thi hµnh ¸n thô lý lµ 398.066 viÖc. Trong ®ã, sè viÖc cã ®iÒu kiÖn thi hµnh lµ 248.768 viÖc = 62,49%. Sè viÖc ®· thi hµnh ®îc lµ 219.597 viÖc = 88,27%. Sè viÖc kh«ng cã ®iÒu kiÖn thi hµnh lµ 149.289 viÖc = 37,51%
S¸u th¸ng ®Çu n¨m 2001, tæng sè viÖc c¬ quan thi hµnh ¸n thô lý lµ 244.000 vô viÖc. Trong ®ã, sè viÖc ®· thi hµnh xong lµ 34.000 vô viÖc. Sè viÖc thi hµnh dë dang lµ 87.000 vô viÖc. Sè viÖc kh«ng cã ®iÒu kiÖn thi hµnh lµ 80.000 vô viÖc.
Trªn ®©y lµ mét sè kÕt qu¶ tiªu biÓu trong c«ng t¸c thi hµnh ¸n d©n sù. Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc do ¸p dông v¨n b¶n Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 1993 vµ cïng víi cuéc c¶i c¸ch t ph¸p, th× thi hµnh ¸n d©n sù vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh, thùc tÕ cßn nhiÒu vÊn ®Ò n¶y sinh tõ viÖc ¸p dông c¸c qui ®Þnh ph¸p luËt vÒ thi hµnh ¸n d©n sù.
2. Mét sè vÊn ®Ò víng m¾c trong qu¸ tr×nh ¸p dông c¸c qui ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ thñ tôc thi hµnh ¸n d©n sù.
a, VÊn ®Ò tho¶ thuËn trong thi hµnh ¸n.
Nh chóng ta ®· biÕt “quyÒn tù ®Þnh ®o¹t cña ®¬ng sù ” lµ nguyªn t¾c ®îc nhµ níc ®¶m b¶o trong qu¸ tr×nh xÐt xö vô ¸n d©n sù mµ cßn ®îc t«n träng trong qu¸ tr×nh thi hµnh c¸c b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cã hiÖu lùc ph¸p luËt cña Toµ ¸n nh©n d©n. Do vËy, trong thùc tiÔn thi hµnh ¸n d©n sù ®· n¶y sinh viÖc c¸c ®¬ng sù trong qu¸ tr×nh thi hµnh ¸n ®· cã nh÷ng tho¶ thuËn, th¬ng lîng nhÊt ®Þnh lµm thay ®æi, chÊm døt quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù mµ hä ®îc hëng, ®îc kh«i phôc quyÒn vµ nghÜa vô chÊp hµnh ¸n. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ dùa trªn c¨n cø nµo ®Ó ChÊp hµnh viªn chÊp nhËn sù tù nguyÖn tho¶ thuËn cña c¸c ®¬ng sù ®Ó hoµn thµnh nghÜa vô cña m×nh mµ Nhµ níc giao phã.
Theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt tè tông d©n sù th× thÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh c«ng nhËn sù tho¶ thuËn cña c¸c ®¬ng sù thuéc thÈm quyÒn cña Toµ ¸n vµ quyÕt ®Þnh nµy cã hiÖu lùc nh mét b¶n ¸n. Víi sù tho¶ thuËn cña c¸c ®¬ng sù ë giai ®o¹n thi hµnh ¸n cã ®îc c«ng nhËn hay kh«ng? §iÒu 6 Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004 cã qui ®Þnh vÒ vÊn ®Ò nµy, nhng cha cô thÓ vµ nh vËy liÖu cã bÞ chång chÐo víi c¸c qui ®Þnh cña ph¸p luËt tè tông d©n sù hay kh«ng?
- Trêng hîp thø nhÊt: Ngêi ®îc thi hµnh ¸n vµ ngêi ph¶i thi hµnh ¸n cã sù tho¶ thuËn, th¬ng lîng víi nhau nhng kh«ng lµm thay ®æi phÇn quyÕt ®Þnh cña b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt.
ChÝnh v× yÕu tè b¶n ¸n ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt vµ ®· ®îc ®a ra thi hµnh. Do vËy, thÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n d©n sù vµ nh÷ng quyÕt ®Þnh kh¸c trong giai ®o¹n thi hµnh ¸n thuéc thÈm quyÒn cña C¬ quan thi hµnh ¸n. Trong khi ®ã Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù cha cã qui ®Þnh nµo vÒ thÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh c«ng nhËn tho¶ thuËn trong giai ®o¹n thi hµnh ¸n.
VÝ dô: b¶n ¸n phóc thÈm sè 42 ngµy 27/10/1998 cña Toµ phóc thÈm Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao t¹i §µ n½ng quyÕt ®Þnh: “ buéc chÞ NguyÔn thÞ §«ng ph¶i tr¶ cho chÞ ThiÖn 17 lîng vµng y”. Sau khi b¶n ¸n cã hiÖu lùc ph¸p luËt, Toµ ¸n Nh©n d©n tØnh §¾c l¾c tiÕn hµnh kª biªn ®Þnh gi¸ nhµ sè 30 TrÇn B×nh Träng ( cña nhµ chÞ §«ng) ®Ó ®¶m b¶o thi hµnh ¸n. Ng«i nhµ ®· ®îc tæ chøc b¸n ®Êu gi¸ nhng kh«ng thµnh v× kh«ng cã ai mua theo gi¸ ®· ®Þnh lµ 25 lîng vµng.
Ngµy 03/01/1992 t¹i biªn b¶n tho¶ thuËn gi÷a chÞ ThiÖn (lµ ngêi ®îc thi hµnh ¸n) vµ chÞ §«ng (ngêi ph¶i thi hµnh ¸n) cã néi dung: N¨m 1987 chóng t«i cã ®a nhau ra toµ kiÖn tông, nay chóng t«i xin gi¶ng hoµ tríc toµ ®Ó chi em chóng t«i gi¶i quyÕt b»ng t×nh c¶m. T«i (ThiÖn) tho¶ thuËn tr¶ l¹i hå s¬, giÊy tê nhµ cho chÞ §«ng víi ®iÒu kiÖn chi §«ng tr¶ cho t«i 9 lîng vµng y tríc Toµ ¸n. Víi tÊt c¶ b¨ng tõ, tµi liÖu, b¨ng ghi ©m... kÓ tõ khi chóng t«i tho¶ thuËn xö lý b»ng t×nh c¶m th× hoµn toµn kh«ng cã gi¸ trÞ.
GiÊy nµy ®îc lËp thµnh 3 b¶n, mçi bªn ®¬ng sù gi÷ mét b¶n vµ Toµ ¸n §¾c L¾c lu mét b¶n c¸c bªn ®¬ng sù ®Òu ký vµ cã c«ng chøng ngµy 08/06/1992 t¹i phßng c«ng chøng sè 1 tØnh §¾c L¾c.
T¹i biªn b¶n thi hµnh ¸n ngµy 02/06/1993 cña Toµ ¸n nh©n d©n tØnh §¾c l¾c, chÞ §«ng tr×nh bµy: t¹i nhµ sè 42 ngµy 27/10/1998 Toµ ¸n tuyªn chÞ ph¶i tr¶ chÞ ThiÖn 17 lîng vµng y, sau ®ã cã sù th¬ng lîng chÞ ThiÖn chØ nhËn 9 lîng vµng y, nay xin thi hµnh theo biªn b¶n ®· tho¶ thuËn. ChÞ ThiÖn tr×nh bµy lµ cha nhËn sè tr¶ nî cña chÞ §«ng lµ 9 lîng vµng nh chÞ §«ng ®· tr×nh bµy, mµ yªu cÇu Toµ ¸n thi hµnh theo quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n vµ ®· viÕt giÊy uû quyÒn cho «ng Ng« v¨n Cóc (lµ chång) ®i yªu cÇu gi¶i quyÕt. ¤ng Cóc lµm ®¬n khiÕu n¹i kh¾p n¬i vÒ viÖc cam ®oan gi÷a vî chång «ng vµ bµ §«ng lµ bÞ bµ §«ng Ðp buéc, ®e do¹, vî chång «ng do sî h·i ®· ph¶i cam kÕt chØ nhËn 09 lîng vµng, nh vËy g©y thiÖt h¹i cho gia ®×nh «ng. ¤ng yªu cÇu thi hµnh b¶n ¸n phóc thÈm sè 42 ngµy 27/10/1988 cña Toµ phóc thÈm Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao.
Qua vô viÖc trªn cã ý kiÕn cho r»ng sù tho¶ thuËn tù nguyÖn cña c¸c ®¬ng sù ®îc C¬ quan thi hµnh ¸n ghi nhËn b»ng biªn b¶n gi¶i quyÕt cã ch÷ ký cña c¸c ®¬ng sù vµ c¸c ®¬ng sù ph¶i chÊp hµnh theo biªn b¶n ®· tho¶ thuËn. Nhng cã ý kiÕn kh¸c l¹i cho r»ng gi¶i quyÕt nh trªn cha chÆt chÏ v× b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt cña Toµ ¸n lµ c¨n cø ®Ó ChÊp hµnh viªn thi hµnh ¸n. C¸c ®¬ng sù sau khi tho¶ thuËn mµ chÊp hµnh ngay th× ChÊp hµnh viªn ghi nhËn ®Ó kÕt thóc viÖc thi hµnh ¸n. Ngîc l¹i nÕu tho¶ thuËn mµ cha thùc hiÖn ngay th× ChÊp hµnh viªn kh«ng thÓ ngõng kh«ng thi hµnh ¸n v× ph¸p luËt thi hµnh ¸n kh«ng qui ®Þnh. V× vËy nªn ch¨ng ®Æt ra vÊn ®Ò t¨ng thªm quyÒn h¹n cho ChÊp hµnh viªn cã quyÒn ra quyÕt ®Þnh c«ng nhËn sù tho¶ thuËn cña c¸c ®¬ng sù.
ViÖc qui ®Þnh nh vËy lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó ChÊp hµnh viªn chÊp nhËn hay kh«ng chÊp nhËn sù tho¶ thuËn cña c¸c ®¬ng sù lµ c¬ së ®Ó ®¶m b¶o nguyªn t¾c “tù ®Þnh ®o¹t”
b, Ph¹m vi thi hµnh ¸n d©n sù
Thi hµnh ¸n d©n sù lµ viÖc ®a ra thi hµnh c¸c b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n. Theo qui ®Þnh t¹i §iÒu 1 vµ §iÒu 3 Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 1993 (bao gåm b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh vÒ d©n sù, HNG§, lao ®éng, quyÕt ®Þnh vÒ tµi s¶n trong c¸c b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh h×nh sù, hµnh chÝnh...). Tuy nhiªn, trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thi trêng ngµy cµng ph¸t triÓn, ®a d¹ng th× kh¸i niÖm thi hµnh ¸n ph¶i ngµy cµng ®îc më réng ®èi víi viÖc thi hµnh c¸c cam kÕt hîp ph¸p gi÷a c¸c bªn trong quan hÖ d©n sù mµ kh«ng ph¶i chØ lµ nh÷ng b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n.
T¹i §iÒu 7 Bé luËt d©n sù n¨m 1995 qui ®Þnh “mäi cam kÕt tho¶ thuËn hîp ph¸p ®Òu cã hiÖu lùc b¾t buéc thùc hiÖn víi c¸c bªn”. Theo ®ã, khi mét bªn thùc hiÖn, thùc hiÖn kh«ng ®óng, kh«ng ®Çy ®ñ nghÜa vô theo tho¶ thuËn th× luËt cÇn ph¶i qui ®Þnh cho bªn bÞ vi ph¹m cã quyÒn yªu cÇu c¬ quan thi hµnh ¸n buéc bªn vi ph¹m ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh.
Ngoµi ra, hiÖn nay cßn cã t×nh tr¹ng phæ biÕn lµ sau khi xÐt xö hoÆc trong giai ®o¹n Toµ ¸n xem xÐt viÖc xÐt xö gi¸m ®èc thÈm hoÆc trong giai ®o¹n thi hµnh ¸n c¸c bªn ®· tù nguyÖn tho¶ thuËn ®îc víi nhau vÒ ph¬ng thøc thi hµnh ¸n nhng sau ®ã mét trong hai bªn l¹i kh«ng tù nguyÖn theo ph¬ng thøc ®· tho¶ thuËn. Trong trêng hîp nµy, C¬ quan thi hµnh ¸n kh«ng cã c¨n cø ®Ó buéc bªn vi ph¹m ph¶i thùc hiÖn nh÷ng ®iÒu ®· cam kÕt v× trong Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 1993 vµ Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004 kh«ng cã qui ®Þnh ®Ó C¬ quan thi hµnh ¸n cã thÈm quyÒn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn c¸c cam kÕt tho¶ thuËn cña ®¬ng sù.
c, QuyÒn yªu cÇu tù nguyÖn thi hµnh ¸n
Theo §iÒu 20 Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 1993 th× C¬ quan thi hµnh ¸n chñ ®éng ra quyÕt ®Þnh thi hµnh b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n vÒ tr¶ l¹i tµi s¶n hoÆc båi thêng thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n x· héi chñ nghÜa, ph¹t tiÒn tÞch thu tµi s¶n vµ ¸n phÝ; c¸c quyÕt ®Þnh khÈn cÊp t¹m thêi ®Ó ®¶m b¶o lîi Ých cÊp thiÕt cña ®¬ng sù, ®¶m b¶o cho viÖc xÐt xö vµ thi hµnh ¸n. Ngoµi ra, C¬ quan thi hµnh ¸n ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n khi cã ®¬n yªu cÇu cña ngêi ®îc thi hµnh ¸n. V× vËy, ngêi ph¶i thi hµnh ¸n kh«ng cã quyÒn nép ®¬n tù nguyÖn thi hµnh. Trong thùc tÕ trong nhiÒu trêng hîp ngêi ph¶i thi hµnh ¸n muèn ®îc thi hµnh ¸n sím ( nh ®Ó hoµn tÊt thñ tôc xuÊt nhËp c¶nh ) hoÆc nhiÒu trêng hîp, trong b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n c¸c ®¬ng sù ®ång thêi võa lµ ngêi cã quyÒn võa lµ ngêi ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô. VÊn ®Ò nµy hiÖn nay míi ®îc kh¾c phôc qui ®Þnh t¹i §iÒu 5 Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004.
Ngoµi ra theo §iÒu 9 Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 1993 qui ®Þnh chØ cã ngêi ®îc thi hµnh ¸n míi cã quyÒn lµm ®¬n yªu cÇu thi hµnh ¸n mµ kh«ng qui ®Þnh cho ngêi cã quyÒn lîi liªn quan ®Õn viÖc thi hµnh ¸n ®îc quyÒn yªu cÇu C¬ quan thi hµnh ¸n ®a ra thi hµnh b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh do vËy, nhiÒu trêng hîp viÖc thi hµnh ¸n ®· ¶nh hëng ®Õn quyÒn lîi cña hä. NghÞ ®Þnh 69/CP ngµy 16/10/1993 cña ChÝnh phñ qui ®Þnh vÒ thñ tôc thi hµnh ¸n d©n sù ®· kh¾c phôc ®îc thiÕu sãt nµy. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ, yªu cÇu thi hµnh ¸n cña ngêi cã quyÒn lîi liªn quan vÉn cha ®îc ®¶m b¶o. V× theo qui ®Þnh t¹i §iÒu 6 cña NghÞ ®Þnh nµy th× khi yªu cÇu thi hµnh ¸n c¸c ®¬ng sù ph¶i lµm ®¬n yªu cÇu hoÆc biªn b¶n ghi yªu cÇu thi hµnh ¸n cïng víi b¶n sao b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n. Trong khi ®ã Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 1993 vµ Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004 kh«ng qui ®Þnh tr¸ch nhiÖm ph¶i cÊp b¶n sao b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n cho ngêi cã liªn quan ®Õn viÖc thi hµnh ¸n nªn ®· g©y khã kh¨n cho hä trong khi thùc hiÖn quyÒn yªu cÇu thi hµnh ¸n cña m×nh. Do vËy, nguyªn t¾c tù ®Þnh ®o¹t cña ®¬ng sù cha ®îc ®¶m b¶o triÖt ®Ó. Tõ ®ã, mäi g¸nh nÆng vÒ tæ chøc thi hµnh ¸n ®Òu dån cho C¬ quan thi hµnh ¸n vµ ChÊp hµnh viªn.
d, Tr¶ l¹i ®¬n yªu cÇu thi hµnh ¸n
Theo qui ®Þnh t¹i §iÒu 27 Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 1993 vµ Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004, thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n cã quyÒn tr¶ l¹i ®¬n yªu cÇu thi hµnh ¸n cña ngêi ®îc thi hµnh ¸n trong trêng hîp cã quyÕt ®Þnh ®×nh chØ thi hµnh ¸n hoÆc cã c¨n cø x¸c ®Þnh ngêi ph¶i thi hµnh ¸n kh«ng cã tµi s¶n ®Ó thi hµnh ¸n. Khi ngêi ph¶i thi hµnh ¸n cã ®iÒu kiÖn thi hµnh th× ngêi ®îc thi hµnh ¸n cã quyÒn yªu cÇu thi hµnh ¸n. C¶ hai Ph¸p lÖnh ®· kh«ng qui ®Þnh trêng hîp nµo ngêi ph¶i thi hµnh ¸n ®îc coi lµ kh«ng cã tµi s¶n ®Ó thi hµnh. Tr¸ch nhiÖm x¸c minh ®iÒu kiÖn thi hµnh ¸n cña ®¬ng sù trong qu¸ tr×nh thi hµnh ¸n thuéc vÒ C¬ quan thi hµnh ¸n mµ trùc tiÕp lµ ChÊp hµnh viªn thùc hiÖn viÖc x¸c minh ®iÒu kiÖn thi hµnh ¸n cña ®¬ng sù cßn s¬ sµi, phô thuéc vµo ®¸nh gi¸ chñ quan cña m×nh. Do ®ã, nhiÒu trêng hîp ®¬ng sù cã ®iÒu kiÖn thi hµnh nhng C¬ quan thi hµnh ¸n l¹i xÕp vµo vô viÖc cha cã ®iÒu kiÖn thi hµnh nªn ¶nh hëng ®Õn quyÒn lîi Ých cña ngêi ®îc thi hµnh ¸n, ngêi cã quyÒn lîi liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh thi hµnh ¸n. §©y còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm tån ®äng kh«ng cã ®iÒu kiÖn thi hµnh ¸n.
§Ó tr¸nh t×nh tr¹ng nµy x¶y ra ChÊp hµnh viªn, c¸n bé thi hµnh ¸n cÇn trùc tiÕp x¸c minh, kh«ng uû quyÒn cho UBND x·, phêng x¸c minh ®iÒu kiÖn thi hµnh ¸n cña ngêi ph¶i thi hµnh ¸n. ViÖc x¸c minh ®iÒu kiÖn thi hµnh ¸n kh«ng chØ c¨n cø vµo néi dung tr×nh bµy cña ®¬ng sù, kÓ c¶ viÖc x¸c nhËn cña UBND x·, phêng. §èi víi tµi s¶n ®¨ng ký quyÒn së h÷u, quyÒn sö dông th× nhÊt thiÕt ph¶i th«ng qua c¬ quan chøc n¨ng, thÈm quyÒn ®Ó x¸c minh. ChÊp hµnh viªn ph¶i gi¶i thÝch cho ngêi ®îc thi hµnh ¸n biÕt quyÒn vµ nghÜa vô cña hä trong viÖc chøng minh ®iÒu kiÖn thi hµnh ¸n cña ngêi ph¶i thi hµnh ¸n; ph¶i xem xÐt vµ nÕu cÇn thiÕt th× x¸c minh l¹i yªu cÇu cña ngêi ®îc thi hµnh ¸n ®a ra chøng minh ®iÒu kiÖn thi hµnh ¸n cña ngêi ph¶i thi hµnh ¸n. ViÖc x¸c minh ph¶i ®îc lËp thµnh biªn b¶n, ghi râ tr¸ch nhiÖm cña ngêi cung cÊp th«ng tin.
e, Ngêi cã quyÒn lîi liªn quan ®Õn viÖc thi hµnh ¸n
T¹i §iÒu 8 cña Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 1993 vµ §iÒu 9 Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004 qui ®Þnh viÖc ®¶m b¶o quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi cã liªn quan ®Õn viÖc thi hµnh ¸n. Theo ®ã, hä cã quyÒn tham gia vµo qu¸ tr×nh thi hµnh ¸n ®Ó b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cho m×nh. T¹i §iÒu 7 NghÞ ®Þnh 69/CP cña ChÝnh phñ tríc ®©y cã qui ®Þnh ngêi cã liªn quan ®Õn viÖc thi hµnh ¸n cã quyÒn:
+ §îc göi ®¬n hoÆc trùc tiÕp yªu cÇu c¬ quan thi hµnh ¸n ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n;
+ §îc th«ng b¸o, chøng kiÕn viÖc kª biªn, ®Þnh gi¸, b¸n ®Êu gi¸ tµi s¶n, khÊu trõ tµi s¶n cña ngêi ph¶i thi hµnh ¸n;
+ Khëi kiÖn d©n sù ®Ó b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p trong trêng hîp cã tranh chÊp vÒ tµi s¶n cã liªn quan ®Õn viÖc thi hµnh ¸n.
ViÖc b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi cã liªn quan ®Õn viÖc thi hµnh ¸n lµ rÊt cÇn thiÕt, thÓ hiÖn sù b¶o hé cña Nhµ níc ®èi víi quyÒn lîi hîp ph¸p cña hä. Tuy nhiªn, ph¸p luËt chØ míi qui ®Þnh c¸c quyÒn cho ngêi liªn quan ®Õn viÖc thi hµnh ¸n mµ kh«ng gi¶i thÝch thÕ nµo lµ ngêi cã quyÒn vµ lîi Ých liªn quan, g©y khã kh¨n cho viÖc x¸c ®Þnh chñ thÓ nµo lµ ngêi cã liªn quan ®Õn viÖc thi hµnh ¸n trong tõng viÖc cô thÓ. Do ®ã, trong nhiÒu trêng hîp kh«ng ®¶m b¶o ®îc quyÒn lîi hîp ph¸p cña hä.
V× vËy, ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi hîp ph¸p cho ngêi liªn quan ®Õn viÖc thi hµnh ¸n còng nh t¹o c¬ së ph¸p lý cho ChÊp hµnh viªn ¸p dông trong qu¸ tr×nh tæ chøc thi hµnh ¸n. Ph¸p luËt cÇn gi¶i thÝch cô thÓ thÕ nµo lµ ngêi cã quyÒn vµ lîi Ých liªn quan ®Õn viÖc thi hµnh ¸n.
ii. Mét sè kiÕn nghÞ
1. VÒ x©y dùng ph¸p luËt.
a, Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn ph¸p luËt thi hµnh ¸n d©n sù
Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004 ®îc ban hµnh trªn c¬ së kÕ thõa Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 1993. Tuy vËy, c¸c qui ®Þnh cña Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004 theo chóng t«i vÉn cßn nhiÒu ®iÒu cha râ rµng, kh«ng hîp lý. Trªn thùc tÕ, tuy míi cã hiÖu lùc tõ ngµy 01 th¸ng 7 n¨m 2004 nhng viÖc ¸p dông n¶y sinh nhiÒu bÊt cËp.
Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004 còng nh c¸c Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù ®· ®îc ban hµnh tríc ®©y qui ®Þnh vÒ thñ tôc thi hµnh ¸n d©n sù cßn qu¸ s¬ sµi, c¸c biÖn ph¸p cìng chÕ thi hµnh ¸n còng cha ®îc cô thÓ. NhiÒu qui ®Þnh cña Ph¸p lÖnh nµy nh qui ®Þnh vÒ ®¶m b¶o quyÒn vµ lîi Ých cña ngêi liªn quan ®Õn viÖc thi hµnh ¸n, phong to¶ tµi kho¶n... cßn qu¸ chung chung. Qui ®Þnh vÒ t¹m ®×nh chØ, vÒ miÔn, gi¶m thi hµnh ¸n ®èi víi kho¶n tiÒn ¸n phÝ, tiÒn ph¹t cßn kh«ng hîp lý. H¬n n÷a nÕu chØ dõng l¹i ë h×nh thøc v¨n b¶n lµ Ph¸p lÖnh th× hiÖu lùc cña nã cha cao. V× vËy cÇn sím x©y dùng vµ ban hµnh LuËt thi hµnh ¸n d©n sù. LuËt thi hµnh ¸n d©n sù ph¶i qui ®Þnh ®Çy ®ñ, râ rµng vÒ tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn viÖc thi hµnh ¸n d©n sù, t¹o thuËn lîi cho viÖc thi hµnh ¸n d©n sù.
b, VÒ thêi h¹n cÊp b¶n sao b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n vµ ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n cña thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n
Khi b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cã hiÖu lùc thi hµnh, Toµ ¸n cã tr¸ch nhiÖm cÊp b¶n sao b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cho ®¬ng sù vµ chuyÓn giao cho C¬ quan thi hµnh ¸n. Tuy nhiªn ph¸p luËt míi chØ qui ®Þnh thêi h¹n chuyÓn giao b¶n sao b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cho C¬ quan thi hµnh ¸n mµ kh«ng qui ®Þnh thêi h¹n cÊp cho ®¬ng sù. Trong khi ®ã thêi hiÖu thi hµnh ¸n ®îc tÝnh tõ ngµy b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cã hiÖu lùc ph¸p luËt. Trong trêng hîp Toµ ¸n chËm chÔ cÊp b¶n sao b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cho ®¬ng sù v« h×nh chung ®· h¹n chÕ quyÒn yªu cÇu thi hµnh ¸n cña ngêi ®îc thi hµnh ¸n. V× vËy, ph¸p luËt cÇn ph¶i qui ®Þnh râ thêi h¹n cÊp b¶n sao b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cho ®¬ng sù trong ph¸p luËt tè tông d©n sù.
Thêi h¹n Toµ ¸n chuyÓn giao b¶n sao b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cho C¬ quan thi hµnh ¸n lµ 30 ngµy (§iÒu 19) vµ thêi h¹n C¬ quan thi hµnh ¸n ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n 5 ngµy ( §iÒu 22, §iÒu 23 ) lµ qu¸ dµi, dÉn tíi t×nh tr¹ng kÐo dµi thêi gian thi hµnh ¸n, ngêi ph¶i thi hµnh ¸n dÔ lîi dông sù chËm trÔ nµy ®Ó t×m c¸ch tÈu t¸n tµi s¶n, g©y thiÖt h¹i ®Õn quyÒn lîi cña ngêi ®îc thi hµnh ¸n. Do vËy, cÇn rót ng¾n thêi h¹n chuyÓn giao b¶n sao b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cho C¬ quan thi hµnh ¸n vµ thêi h¹n C¬ quan thi hµnh ¸n ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n. Theo chóng t«i cÇn söa l¹i §iÒu 30, §iÒu 22 vµ §iÒu 23 Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004 theo híng Toµ ¸n ph¶i göi ngay b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cho C¬ quan thi hµnh ¸n vµ ViÖn kiÓm s¸t cïng cÊp víi Toµ ¸n xÐt xö s¬ thÈm vô viÖc khi b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cã hiÖu lùc ph¸p luËt. NhËn ®îc b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®îc thi hµnh nÕu thuéc thÈm quyÒn cña m×nh th× thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n ph¶i ra ngay quyÕt ®Þnh.
c, VÒ viÖc uû th¸c thi hµnh ¸n
Theo qui ®Þnh t¹i §iÒu 24 cña Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004 vÒ vÊn ®Ò uû th¸c thi hµnh ¸n th× thñ trëng C¬ quan thi hµnh ¸n cã thÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n cho C¬ quan thi hµnh ¸n n¬i ngêi ph¶i hµnh ¸n c tró, lµm viÖc, cã tµi s¶n hoÆc trô së. Thêi h¹n ra quyÕt ®Þnh uû th¸c lµ 5 ngµy lµm viÖc, kÓ tõ ngµy cã x¸c ®Þnh c¨n cø uû th¸c. Trªn thùc tÕ, sau khi nhËn ®îc uû th¸c C¬ quan thi hµnh ¸n míi thÊy kh«ng thuéc thÈm quyÒn cña m×nh th× C¬ quan thi hµnh ¸n nhËn uû th¸c gi¶i quyÕt nh thÕ nµo? Tríc ®©y theo NghÞ ®Þnh 69/ CP ngµy 18/10/1993 th× ®èi víi trêng hîp thi hµnh ¸n theo yªu cÇu cña ®¬ng sù C¬ quan thi hµnh ¸n nhËn uû th¸c tr¶ ®¬n cho ®¬ng sù híng dÉn hä ®Õn C¬ quan cã thÈm quyÒn thi hµnh. §èi víi trêng hîp thi hµnh ¸n do C¬ quan thi hµnh ¸n chñ ®éng ra quyÕt ®Þnh thi hµnh th× C¬ quan thi hµnh ¸n uû th¸c tiÕp cho C¬ quan thi hµnh ¸n kh¸c cã ®iÒu kiÖn thi hµnh. Nay tuy Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004 kh«ng qui ®Þnh cô thÓ, nhng nÕu c¸c v¨n b¶n híng dÉn kÕ thõa gi¶i thÝch nh NghÞ ®Þnh 69/CP th× còng kh«ng hîp lý bëi cã trêng hîp C¬ quan thi hµnh ¸n d©n sù cã ®iÒu kiÖn thi hµnh l¹i chÝnh lµ C¬ quan thi hµnh ¸n ®· uû th¸c. NÕu cã qui ®Þnh nh cò th× còng cã trêng hîp ®ïn ®Èy tr¸ch nhiÖm gi÷a c¸c C¬ quan thi hµnh ¸n mµ kh«ng cã c¬ quan thi hµnh ¸n nµo chÞu gi¶i quyÕt vµ ®¬ng sù sÏ lµ ngêi chÞu thiÖt thßi. V× vËy, theo chóng t«i trong tÊt c¶ c¸c trêng hîp ph¸p luËt cÇn qui ®Þnh C¬ quan thi hµnh ¸n nhËn ®îc uû th¸c nÕu thÊy C¬ quan thi hµnh ¸n kh¸c cã ®iÒu kiÖn thi hµnh ¸n th× uû th¸c cho C¬ quan thi hµnh ¸n ®ã vµ b¸o cho C¬ quan thi hµnh ¸n ®· uû th¸c biÕt. Trêng hîp cã tranh chÊp vÒ thÈm quyÒn th× C¬ quan thi hµnh ¸n cÊp trªn hoÆc Bé t ph¸p sÏ gi¶i quyÕt. Ngoµi ra cÇn qui ®Þnh C¬ quan thi hµnh ¸n ph¶i ra ngay quyÕt ®Þnh uû th¸c khi ph¸t hiÖn ra c¨n cø uû th¸c vµ göi quyÕt ®Þnh uû th¸c cho C¬ quan thi hµnh ¸n cã ®iÒu kiÖn thi hµnh ¸n c¬ quan thi hµnh ¸n ph¶i ra ngay quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n tõ khi nhËn ®îc quyÕt ®Þnh uû th¸c, trõ trêng hîp kh«ng cã ®iÒu kiÖn thi hµnh. ViÖc qui ®Þnh nh vËy sÏ ®Ò cao tr¸ch nhiÖm cña C¬ quan thi hµnh ¸n trong viÖc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng vÒ uû th¸c thi hµnh ¸n nh»m b¶o vÖ quyÒn lîi hîp ph¸p cña ngêi ®îc thi hµnh ¸n.
2. VÒ biÖn ph¸p thi hµnh ¸n.
Theo §iÒu 6 Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004, c¨n cø vµo quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n, ChÊp hµnh viªn Ên ®Þnh thêi h¹n kh«ng qu¸ 30 ngµy ®Ó ngêi ph¶i thi hµnh ¸n tù nguyÖn thi hµnh, trõ trêng hîp cÇn ng¨n chÆn ngêi ph¶i thi hµnh ¸n tÈu t¸n, huû ho¹i tµi s¶n hoÆc trèn tr¸nh tr¸ch nhiÖm thi hµnh ¸n th× ChÊp hµnh viªn kÞp thêi ¸p dông biÖn ph¸p cìng chÕ thi hµnh ¸n. Qui ®Þnh nµy lµ cha chÆt chÏ v× trªn thùc tÕ viÖc x¸c ®Þnh ngêi ph¶i thi hµnh ¸n cã dÊu hiÖu tÈu t¸n hoÆc huû ho¹i tµi s¶n hay kh«ng cßn phô thuéc vµo ®¸nh gi¸ chñ quan cña ChÊp hµnh viªn. Do vËy nÕu qui ®Þnh thêi h¹n tù nguyÖn vµ x¸c ®Þnh ®îc c¸c dÊu hiÖu nªu trªn míi ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cìng chÕ thi hµnh ¸n th× sÏ dÉn tíi t×nh tr¹ng trong thêi h¹n tù nguyÖn thi hµnh ¸n, ngêi ph¶i thi hµnh ¸n kh«ng cã thiÖn chÝ trong viÖc thi hµnh ¸n th× sÏ cã thêi gian tÈu t¸n tµi s¶n nh»m trèn tr¸nh viÖc thi hµnh nghÜa vô. V× vËy, ph¸p luËt cÇn cã qui ®Þnh ChÊp hµnh viªn cã quyÒn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cìng chÕ thi hµnh ¸n khi nhËn ®îc quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n, trõ trêng hîp ngêi ph¶i thi hµnh ¸n tù nguyÖn thi hµnh µn.
3. VÒ thi hµnh ph¸p luËt thi hµnh ¸n d©n sù.
HiÖu qu¶ thi hµnh ¸n d©n sù phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè chñ quan vµ kh¸ch quan kh¸c nhau. ViÖc n©ng cao hiÖu qu¶ thi hµnh ¸n d©n sù kh«ng chØ th«ng qua viÖc söa ®æi nh÷ng qui ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ thñ tôc thi hµnh ¸n d©n sù. §iÒu nµy cßn phô thuéc c¶ vµo viÖc thi hµnh ph¸p luËt. VÒ thi hµnh ph¸p luËt qua nghiªn cøu cña chóng t«i cã mét sè kiÕn nghÞ sau:
Thø nhÊt: CÇn ®Èy m¹nh c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cña ChÊp hµnh viªn, c¸n bé thi hµnh ¸n.
ChÊp hµnh viªn lµ chñ thÓ trung t©m trong quan hÖ ph¸p luËt thi hµnh ¸n d©n sù. HiÖu qu¶ c«ng t¸c thi hµnh ¸n phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ph¬ng ph¸p, c¸ch thøc vËn dông cña ChÊp hµnh viªn trong qu¸ tr×nh tæ chøc thi hµnh ¸n còng nh ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn ý thøc ph¸p luËt cña tÇng líp nh©n d©n. Do vËy, yªu cÇu ®èi víi ngêi chÊp hµnh viªn kh«ng chØ cã kiÕn thøc ph¸p lô©t v÷ng vµng, tinh th«ng nghiÖp vô mµ cßn ph¶i cã kiÕn thøc vÒ x· héi vµ kinh nghiÖm thùc tiÔn ®Ó vËn dông vµo qu¸ tr×nh tæ chøc thi hµnh ¸n d©n sù. V× vËy, viÖc båi dìng, n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cña ChÊp hµnh viªn trong lÜnh vùc thi hµnh ¸n nãi chung vµ thñ tôc thi hµnh ¸n d©n sù nãi riªng lµ cÇn thiÕt.
Thø hai: t¨ng cêng c«ng t¸c tuyªn truyÒn, phæ biÕn ph¸p luËt, n©ng cao ý thøc chÊp hµnh ph¸p luËt, chÊp hµnh nghiªm chØnh b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n trong nh©n d©n; ®Èy m¹nh viÖc x· héi ho¸ c«ng t¸c thi hµnh ¸n.
ViÖc n©ng cao ý thøc chÊp hµnh ph¸p luËt lµ nÒn t¶ng cho sù tu©n thñ ph¸p luËt cña ngêi d©n. §©y lµ nhiÖm vô chiÕn lîc tríc m¾t còng nh l©u dµi cña c¸c C¬ quan t ph¸p, ViÖn kiÓm s¸t, Toµ ¸n, C¬ quan thi hµnh ¸n. §ång thêi ®ã còng lµ tr¸ch nhiÖm cña tõng c¸n bé, KiÓm s¸t viªn, ThÈm ph¸n, ChÊp hµnh viªn th«ng qua thùc hiÖn nhiÖm vô cña m×nh. Tõ ®ã, gãp phÇn duy tr× æn ®Þnh trËt tù x· héi, t¨ng cêng ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa.
Ngoµi ra cÇn ph¶i ®Èy m¹nh viÖc x· héi ho¸ c«ng t¸c thi hµnh ¸n. Nh÷ng viÖc vÒ thi hµnh ¸n cã thÓ giao cho c¸c c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n ®îc th× nªn giao. §ång thêi ®éng viªn mäi ngêi tham gia vµo ho¹t ®éng thi hµnh ¸n gióp cho c«ng t¸c thi hµnh ¸n d©n sù cã hiÖu qu¶.
Thø ba: ChÝnh phñ, Bé t ph¸p vµ c¸c cÊp uû chÝnh quyÒn cÇn quan t©m h¬n n÷a ®Õn c«ng t¸c thi hµnh ¸n tõ ®ã nhËn thÊy nh÷ng thùc tr¹ng mµ cã biÖn ph¸p xñ lý, ph¬ng híng gi¶i quyÕt râ rµng.
B¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n cã hiÖu lùc ph¸p luËt ph¶i ®îc thi hµnh vµ ph¶i ®îc c¬ quan Nhµ níc, tæ chøc x· héi vµ mäi c«ng d©n t«n träng. Mäi c«ng d©n tæ chøc h÷u quan trong ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña m×nh ph¶i chÊp hµnh nghiªm chØnh b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt vÒ viÖc kh«ng chÊp hµnh hoÆc chÊp hµnh kh«ng ®óng.
KÕt luËn
Thi hµnh ¸n lµ ho¹t ®éng chuyªn m«n nghiÖp vô thÓ hiÖn quyÒn lùc cña Nhµ níc xuÊt ph¸t tõ mét nguyªn t¾c HiÕn ®Þnh: C¸c b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n nh©n d©n ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt ph¶i ®îc t«n träng vµ chÊp hµnh.
C«ng t¸c thi hµnh ¸n nãi chung vµ c«ng t¸c thi hµnh ¸n d©n sù nãi riªng ®ang trë thµnh vÊn ®Ò v« cïng bøc xóc trong giai ®o¹n hiÖn nay. VÊn ®Ò ®Èy m¹nh c«ng t¸c thi hµnh ¸n d©n sù lµ mét trong nh÷ng chiÕn lîc ®· ®îc ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX ®Ò ra. §Ó gãp phÇn thùc hiÖn chñ ch¬ng nµy, tríc hÕt vÒ lý luËn ®ßi hái ph¶i nghiªn cøu, tæng kÕt ®¸nh gi¸ toµn diÖn vÒ c«ng t¸c thi hµnh ¸n d©n sù. Víi ®iÒu kiÖn thêi gian nghiªn cøu, kh¶ n¨ng vµ kiÕn thøc cßn nhiÒu h¹n chÕ t«i kh«ng cã tham väng ®Ò cËp vµ gi¶i quyÕt tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò vÒ thi hµnh ¸n d©n sù, chØ xin ®îc ®Ò cËp ®Õn mét sè vÊn ®Ò vÒ thi hµnh ¸n d©n sù. Qua nh÷ng néi dung ®· ®îc tr×nh bµy ë trªn cã thÓ rót ra mét sè kÕt luËn sau:
1. §Ó gãp phÇn x©y dùng, hoµn thiÖn ph¸p luËt thi hµnh ¸n d©n sù phï hîp víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt níc trong giai ®o¹n hiÖn nay tõ ®ã b¶o ®¶m sù thèng nhÊt c¸c qui ph¹m ph¸p luËt, c¸c v¨n b¶n ¸p dông, ®iÒu nµy ®ßi hái ph¶i lµm râ b¶n chÊt, ®Æc ®iÓm, ý nghÜa mèi quan hÖ gi÷a giai ®o¹n thi hµnh ¸n d©n sù vµ giai ®o¹n tè tông. ViÖc nghiªn cøu nµy kh«ng chØ lµm hoµn thiÖn vÒ c¬ së lý luËn mµ cßn nh»m cung cÊp c¸c luËn cø khoa häc cho viÖc ®Þnh híng vµ x©y dùng ph¸p luËt thi hµnh ¸n d©n sù trong giai ®o¹n hiÖn nay còng nh thêi gian tíi.
2. Qua 11 n¨m ¸p dông Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 1993 vµ hai th¸ng ¸p dông Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 2004 c«ng t¸c thi hµnh ¸n d©n sù mÆc dï ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh, tuy nhiªn vÉn cßn béc lé nhiÒu mÆt h¹n chÕ, cha phï hîp cÇn ®îc söa ®æi, bæ sung cho phï hîp víi t×nh h×nh hiÖn nay. §Æc biÖt , hiÖn nay Nhµ níc ®· ban hµnh Bé luËt tè tông d©n sù t¹o c¬ së nÒn t¶ng cho ho¹t ®éng tè tông d©n sù do ®ã ®Ó t¹o nÒn t¶ng cho ho¹t ®éng thi hµnh ¸n d©n sù.
3. Ph¶i ®Èy m¹nh c«ng t¸c c¸n bé thi hµnh ¸n, x©y dùng vµ ban hµnh luËt thi hµnh ¸n d©n sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c C¬ quan thi hµnh ¸n víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng tõ trung ¬ng xuèng ®Þa ph¬ng. T¨ng cêng c«ng t¸c tuyªn truyÒn, gi¸o dôc ph¸p luËt. B¶o ®¶m tÝnh Ph¸p chÕ tÝnh ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa, d©n chñ vµ c«ng b»ng x· héi trong thi hµnh ¸n, x· héi ho¸ c«ng t¸c thi hµnh ¸n ®Ó gi¶i quyÕt ¸n tån ®äng, n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c thi hµnh ¸n d©n sù.
Thi hµnh ¸n d©n sù cã mét ý nghÜa v« cïng quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt vô ¸n cña Toµ ¸n, nã cñng cè kÕt qu¶ c«ng t¸c xÐt xö, ®¶m b¶o hiÖu lùc cña b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh vÒ phÇn d©n sù cña Toµ ¸n b¶o vÖ l¬i Ých cña Nhµ níc, cña tËp thÓ c¸c quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n gãp phÇn cñng cè ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa. Qua c«ng t¸c thi hµnh ¸n Toµ ¸n cã ®iÒu kiÖn kiÓm tra l¹i ®êng lèi xÐt xö cña m×nh ®èi víi tõng vô ¸n cô thÓ trªn c¬ së ®ã tæng kÕt kinh nghiÖm n©ng cao chÊt lîng c«ng t¸c xÐt xö. V× vËy cã thÓ nãi thi hµnh ¸n d©n sù, nèt nh¹c cuèi cïng cña mét b¶n nh¹c dµi “qu¸ tr×nh tè tông”. B¶n nh¹c hay dë mét phÇn còng do Ên tîng cña ©m ®iÖu cuèi cïng. N©ng cao hiÖu qu¶ cña viÖc thi hµnh b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh võa lµ nhiÖm vô tríc m¾t vµ l©u dµi cña c«ng t¸c thi hµnh ¸n d©n sù.
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX
HiÕn ph¸p 1945
HiÕn ph¸p 1959
HiÕn ph¸p 1980
HiÕn ph¸p 1992
Bé luËt d©n sù 1995
Bé luËt h×nh sù 1999
Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù 1989
Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù 1993
Ph¸p lÖnh thi hµnh ¸n d©n sù 2004
Gi¸o tr×nh LuËt tè tông d©n sù trêng §¹i häc Khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n
Gi¸o tr×nh LuËt tè tông d©n sù trêng §¹i häc LuËt Hµ Néi
NghÞ ®Þnh 69/CP ngµy 18-10-1993 cña ChÝnh phñ vÒ quy ®Þnh thñ tôc thi hµnh ¸n d©n sù
Th«ng t liªn nghµnh sè 981-TTLN ngµy 21-9-1993 cña Bé t ph¸p, Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao, ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao
T¹p chÝ d©n chñ vµ ph¸p luËt
T¹p chÝ kiÓm s¸t
T¹p chÝ luËt häc
Niªn gi¸m Bé t ph¸p
T×m hiÓu mét sè v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ Tè tông d©n sù t¸c gi¶ Lª Thu Hµ (§¹i häc LuËt Hµ Néi)
T¹p chÝ Toµ ¸n nh©n d©n.
Môc lôc
Lêi nãi ®Çu
Ch¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ thi hµnh ¸n d©n sù
I. Kh¸i niÖm vµ ý nghÜa cña thi hµnh ¸n d©n sù
1. Kh¸i niÖm thi hµnh ¸n d©n sù
2. ý nghÜa cña thi hµnh ¸n d©n sù
II. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ph¸p luËt vÒ thi hµnh ¸n d©n sù
1. Giai ®o¹n tõ n¨m 1945 ®Õn n¨m 1990
2. Giai ®o¹n tõ n¨m 1990 ®Õn n¨m 1993
3. Giai ®o¹n tõ n¨m 1993 ®Õn nay
Ch¬ng II: Néi dung mét sè quy ®Þnh c¬ b¶n cña ph¸p luËt vÒ thi hµnh ¸n d©n sù
I. Mét sè quy ®Þnh chung.
1. Nh÷ng b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®îc ®a ra thi hµnh
2. ThÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n.
3. Uû th¸c thi hµnh ¸n
II. Thñ tôc thi hµnh ¸n.
1. CÊp, chuyÓn giao b¶n sao b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh
2. QuyÒn yªu cÇu thi hµnh ¸n, Thêi hiÖu thi hµnh ¸n
3. Chñ ®éng ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n, ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n.
4. Tæ chøc thi hµnh ¸n
5. Ho·n thi hµnh ¸n, t¹m ®×nh chØ thi hµnh ¸n, ®×nh chØ thi hµnh ¸n
6. KÕt thóc thi hµnh ¸n
Ch¬ng III: Thùc tiÔn ¸p dông c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ thi hµnh ¸n d©n sù vµ mét sè kiÕn nghÞ
I. Thùc tiÔn ¸p dông c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ thi hµnh ¸n
1. Mét sè kÕt qu¶ ®¹t ®îc cña c«ng t¸c thi hµnh ¸n d©n sù
2. Mét sè vÊn ®Ò víng m¾c trong qu¸ tr×nh ¸p dông c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ thñ tôc thi hµnh ¸n d©n sù n¨m 1993
II. Mét sè kiÕn nghÞ
KÕt luËn
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
Các file đính kèm theo tài liệu này:
18678.doc
