Khóa luận Nghiên cứu các quy định về trình tự, thủ tục thu hồi đất và hướng hoàn thiện các quy định này

] Do vËy, ®Ó thùc hiÖn tèt c«ng t¸c nªu trªn, c¸c c¬ quan chøc n¨ng cÇn thËn träng tõng kh©u, tõng b­íc. LËp ph­¬ng ¸n tæng thÓ vÒ båi th­êng hç trî t¸i ®Þnh c­ ®ãng mét vai trß v« cïng quan träng, lµ c¬ së ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc, nh÷ng b­íc tiÕp sau ®­îc hiÖu qu¶. Ngoµi ra, ph¸p luËt còng quy ®Þnh râ, kÓ tõ ngµy nhËn ®­îc ph­¬ng ¸n tæng thÓ, trong thêi h¹n kh«ng qu¸ 15 ngµy, c¬ quan Tµi chÝnh chñ tr× phèi hîp víi c¬ quan TN&MT, c¸c c¬ quan cã liªn quan tiÕn hµnh thÈm ®Þnh ph­¬ng ¸n vµ tr×nh UBND cïng cÊp xÐt duyÖt. Trong thêi h¹n 7 ngµy, c¬ quan nµy cã tr¸ch nhiÖm xem xÐt vµ ký quyÕt ®Þnh phª duyÖt ph­¬ng ¸n tæng thÓ. 3.4. Th«ng b¸o vÒ viÖc thu håi ®Êt Th«ng b¸o vÒ viÖc thu håi ®Êt lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt vµ ph¶i ®­îc tiÕn hµnh cô thÓ nghiªm tóc. §©y lµ giai ®o¹n th­êng bÞ bá qua trong thùc tiÔn thùc hiÖn. V× vËy, NghÞ ®Þnh 84/2007/N§-CP ®· dµnh mét ®iÒu kho¶n riªng, §iÒu 52 quy ®Þnh vÒ vÊn ®Ò nµy, tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan chuyªn tr¸ch còng nh­ quyÒn lîi cña ng­êi d©n ®· ®­îc cô thÓ ho¸: Sau khi ph­¬ng ¸n tæng thÓ ®­îc xÐt duyÖt, tæ chøc lµm nhiÖm vô båi th­êng, gi¶i phãng mÆt b»ng cã tr¸ch nhiÖm th«ng b¸o cho ng­êi ®ang sö dông ®Êt biÕt lý do thu håi ®Êt; dù kiÕn vÒ møc båi th­êng, hç trî, t¸i ®Þnh c­; biÖn ph¸p chuyÓn ®æi ngµnh nghÒ, gi¶i quyÕt viÖc lµm; thêi gian di chuyÓn vµ bµn giao ®Êt bÞ thu håi ®­îc nªu trong ph­¬ng ¸n tæng thÓ. Ng­êi sö dông ®Êt cã quyÒn c¨n cø vµo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó nhËn xÐt, ®Ò b¹t hoÆc yªu cÇu Tæ chøc lµm nhiÖm vô båi th­êng, gi¶i phãng mÆt b»ng gi¶i thÝch vÒ nh÷ng néi dung ®· ®­îc th«ng b¸o. Tr­íc thêi ®iÓm NghÞ ®Þnh 84/2007/N§-CP cã hiÖu lùc, hÇu hÕt viÖc c«ng khai chñ tr­¬ng thu håi ®Êt, th«ng b¸o vÒ viÖc thu håi ®Êt ch­a ®­îc thùc hiÖn nghiªm tóc. Theo thêi b¸o Kinh tÕ ViÖt nam sè 9 ra ngµy 10/1/2007 th× viÖc ng­êi d©n ph­êng DÞch Väng HËu – CÇu GiÊy kh«ng bµn giao mÆt b»ng cho khu ®« thÞ míi CÇu GiÊy kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ do t©m lý “tiÕc cña” mµ cßn cã nguyªn nh©n tõ sù thiÕu râ rµng cña c¬ quan chøc n¨ng trong viÖc c«ng bè quy ho¹ch ®Õn ng­êi d©n. Cã nh÷ng thöa ®Êt “ch×a” ra Khu ®« thÞ mét c¸ch v« lý nh­ng kh«ng bÞ gi¶i to¶ trong khi ®ã ®Êt ë cña nhiÒu hé d©n ë phÝa trong ®­êng quy ho¹ch l¹i bÞ c¾t xÐn víi nh÷ng h×nh thï dÞ d¹ng ®Õn khã tin. “Nót th¾t” chñ yÕu trong vÊn ®Ò gi¶i phãng mÆt b»ng t¹i khu ®« thÞ míi CÇu GiÊy lµ diÖn tÝch h¬n 4.000m2 ®Êt cña h¬n 30 hé d©n tæ 40 vµ tæ 41 cña ph­êng DÞch Väng HËu. Nguån gèc cña sè ®Êt nµy lµ ®Êt phÇn tr¨m ®­îc hîp t¸c x· n«ng nghiÖp DÞch Väng HËu cho ng­êi d©n canh t¸c tõ nh÷ng n¨m s¸u m­¬i cña thÕ kû tr­íc. §Õn cuèi nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû tr­íc do khã kh¨n vÒ nhµ ë, ng­êi d©n thùc hiÖn x©y dùng nhµ ë trªn ®Êt phÇn tr¨m vµ ë æn ®Þnh ®Õn tr­íc khi gi¶i phãng mÆt b»ng. Bµ Th¸i Thuû Thu, x· viªn hîp t¸c x· dÞch vô tæng hîp DÞch Väng HËu quËn CÇu GiÊy cho biÕt: “chóng t«i kh«ng ®­îc c¬ quan cã thÈm quyÒn phæ biÕn hoÆc th«ng b¸o néi dung dù ¸n lµ thÕ nµo, lÊy ®Êt ®Ó lµm g×, b¶n ®å thu håi ®Êt ra sao, ranh giíi thu håi ®Êt tõ ®©u ®Õn ®©u…”. Bµ Thu bøc xóc “chóng t«i chØ thÊy c¸n bé ®i c¾m cuèc, råi mét thêi gian l¹i di dêi cét mèc. Cuèi cïng th× ranh giíi c¾m mèc l­în nh­ r¾n bß. Bao nhiªu nhµ kiªn cè trªn ®Êt canh t¸c cña c¸n bé, chøc s¾c th× ch×a ra ngoµi. Cã l« ®Êt cña d©n dï ë xa ®­êng quy ho¹ch nh­ng còng bÞ l«i vµo diÖn tÝch ®Êt bÞ thu håi”. Theo «ng NguyÔn Kú L©n (tæ 40, ph­êng DÞch Väng HËu), ®©y lµ ®Êt ë æn ®Þnh tr­íc khi cã LuËt ®Êt ®ai n¨m 1993. N¨m 2003, dù ¸n Khu ®« thÞ míi CÇu GiÊy míi thùc hiÖn c«ng t¸c gi¶i phãng mÆt b»ng, nh­ng khi båi th­êng, Ban Qu¶n lý dù ¸n chØ coi lµ ®Êt n«ng nghiÖp trång c©y hµng n¨m, c«ng tr×nh x©y dùng trªn ®Êt bÞ coi lµ nh÷ng c«ng tr×nh x©y dùng tr¸i phÐp vµ kh«ng ®­îc ®Òn bï. Ng­êi d©n kh«ng ®­îc hç trî, t¸i ®Þnh c­. “NÕu cã ®­îc th× víi gi¸ ®Êt ®Òn bï lµ ®Êt n«ng nghiÖp, chóng t«i còng kh«ng thÓ nµo cã ®ñ tiÒn ®Ó mua nhµ”, «ng L©n ph©n trÇn. “Ng­êi d©n s½n sµng hiÕn ®Êt ®ai – tµi s¶n cho c¸c c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng cña thµnh phè, nh­ng cÇn ®­îc biÕt nh÷ng ®ång tiÒn tõ ®Êt ®ai cña chóng t«i ®i ®©u, ®ãng gãp vµo c«ng tr×nh nµo, hiÖu qu¶ ra sao? ChÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng kh«ng hÒ c«ng bè nh÷ng th«ng tin nµy. MÆt kh¸c, chÝnh s¸ch ®Òn bï còng kh«ng râ rµng. TiÒn ®Òn bï cho nhiÒu hé gia ®×nh kh«ng cã ho¸ ®¬n, mµ chØ ký sæ vµ nhËn tiÒn. Ai ®¶m b¶o ®­îc r»ng, sè tiÒn ®ã lµ ®óng theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc víi thiÖt h¹i vÒ kinh tÕ vµ tinh thÇn cña ng­êi d©n khi bÞ thu håi ®Êt s¶n xuÊt vµ ®Êt ë? Ai ®¶m b¶o r»ng, nh÷ng lîi Ých tõ ®Êt ®ai cña ng­êi d©n ®­îc ®ãng gãp ®óng vµ ®ñ vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc?”. «ng L©n nãi.[[14]. Tuú Phong, MËp mê quy ho¹ch, Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam sè 9 ra ngµy 10/01/2007. ] Nh­ vËy, cã thÓ nãi c«ng t¸c båi th­êng, gi¶i phãng mÆt b»ng rÊt phøc t¹p. ViÖc c¬ quan chøc n¨ng mËp mê trong quy ho¹ch ë Khu ®« thÞ míi CÇu GiÊy ®· g©y ra rÊt nhiÒu khã kh¨n trong vÊn ®Ò gi¶i phãng mÆt b»ng, ¶nh h­ëng tíi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. C¸c c¬ quan chøc n¨ng ®· kh«ng thùc hiÖn theo c¸c tr×nh tù, thñ tôc cô thÓ, ch­a lµm trßn tr¸ch nhiÖm ®èi víi bµ con cã ®Êt bÞ thu håi. NÕu cã t¸c phong cÇu thÞ, cã th¸i ®é nghiªm tóc tr­íc §¶ng, tr­íc d©n, nh÷ng ng­êi lµm nhiÖm vô gi¶i phãng mÆt b»ng ph¶i gi¶i thÝch cho nh÷ng hé gia ®×nh cã ®Êt bÞ thu håi th«ng suèt, tr¸nh ®­îc nh÷ng bøc xóc kh«ng ®¸ng cã. NghÜa lµ, tr­íc khi ra quyÕt ®Þnh thu håi ®Êt, gi¶i phãng mÆt b»ng, cÇn lµm tèt c«ng t¸c t­ t­ëng cho nh÷ng gia ®×nh cã ®Êt bÞ thu håi. 3.5. QuyÕt ®Þnh thu håi ®Êt UBND cÊp cã thÈm quyÒn chÞu tr¸ch nhiÖm xem xÐt vµ ký quyÕt ®Þnh thu håi ®Êt sau khi ®­îc c¬ quan TN&MT göi tê tr×nh. Tr­êng hîp khu ®Êt bÞ thu håi võa cã thöa ®Êt thuéc thÈm quyÒn thu håi cña UBND cÊp tØnh, võa cã thöa ®Êt thuéc thÈm quyÒn cña UBND cÊp huyÖn th× UBND cÊp tØnh ra quyÕt ®Þnh thu håi chung ®èi víi toµn bé c¸c thöa ®Êt trªn khu ®Êt vµ ra quyÕt ®Þnh thu håi ®èi víi tõng thöa ®Êt thuéc thÈm quyÒn thu håi cña m×nh. Trong thêi h¹n 15 ngµy, UBND cÊp huyÖn quyÕt ®Þnh thu håi ®Êt thuéc thÈm quyÒn cña m×nh. C¸c quy ®Þnh nµy hoµn toµn phï hîp víi thÈm quyÒn thu håi ®Êt t¹i §iÒu 44 LuËt ®Êt ®ai n¨m 2003. §Ó ®¶m b¶o tÝnh c«ng khai minh b¹ch, c«ng b»ng d©n chñ, kho¶n 3 §iÒu 53 NghÞ ®Þnh 84/2007/N§-CP quy ®Þnh cô thÓ: “quyÕt ®Þnh thu håi ®Êt ph¶i ®­îc göi ®Õn ng­êi cã ®Êt bÞ thu håi vµ ®­îc niªm yÕt t¹i trô së UBND cÊp x· n¬i cã ®Êt bÞ thu håi trong suèt thêi gian kÓ tõ ngµy UBND cÊp x· nhËn ®­îc quyÕt ®Þnh ®Õn thêi ®iÓm kÕt thóc viÖc thu håi”. NÕu ng­êi bÞ thu håi ®Êt ch­a th«ng vÒ t­ t­ëng, nhËn thøc th× hä cã nh÷ng hµnh ®éng, ph¶n øng tiªu cùc, thËm chÝ manh ®éng chèng ®èi l¹i quyÕt ®Þnh thu håi ®Êt cña Nhµ n­íc. Thùc tÕ cho thÊy, ®Þa ph­¬ng nµo lµm tèt c«ng t¸c tuyªn truyÒn vËn ®éng, gi¸o dôc ng­êi d©n hiÓu vÒ chñ tr­¬ng thu håi ®Êt, nh÷ng lîi Ých do viÖc thu håi ®Êt mang l¹i th× ë ®ã dÔ nhËn ®­îc sù ®ång thuËn cña ng­êi d©n. Hä tÝch cùc, chñ ®éng di dêi, bµn giao mÆt b»ng cho Nhµ n­íc trong thêi gian ng¾n nhÊt thËm chÝ cã mét sè n¬i nh­ ë huyÖn Th¨ng B×nh (tØnh Qu¶ng Nam), ng­êi d©n cßn tù gi¸c ph¸ dì nhµ vµ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng ®Ó bµn giao mÆt b»ng cho Nhµ n­íc më réng ®­êng quèc lé mµ kh«ng nhËn tiÒn ®Òn bï. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ ®· cã nhiÒu quyÕt ®Þnh thu håi ®Êt tr¸i thÈm quyÒn. Mét quyÕt ®Þnh thu håi ®Êt 4 n¨m míi ®Õn tay ng­êi d©n lµ mét dÉn chøng kh¸ cô thÓ vÒ thùc tr¹ng nµy. Theo sù ph¶n ¸nh cña nh©n d©n tæ 27, ph­êng Khª Trung, quËn CÈm LÖ, Thµnh phè §µ N½ng, dù ¸n khu d©n c­ sè 25 ®­êng NguyÔn Tri Ph­¬ng c«ng bè quy ho¹ch ®· l©u. VËy mµ, chñ ®Çu t­ lµ Ban qu¶n lý c¸c dù ¸n t¸i ®Þnh c­ ®Õn ngµy 13/6/2007 míi häp d©n c«ng bè quyÕt ®Þnh thu håi ®Êt vµ ngµy 16/6/2007 míi tèng ®¹t quyÕt ®Þnh thu håi ®Êt ®· ®­îc chñ tÞch UBND thµnh phè ký tõ n¨m 2003.[[15]. Thanh B×nh, Mét quyÕt ®Þnh thu håi ®Êt 4 n¨m míi ®Õn tay ng­êi d©n, B¸o ®Çu t­ 2007. ] V× sao gÇn 4 n¨m mét v¨n b¶n hµnh chÝnh míi ®Õn tay chñ thÓ thi hµnh quyÕt ®Þnh lµ ng­êi d©n? ViÖc chËm trÔ thi hµnh quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh nh­ trªn râ rµng ®· gãp phÇn t¹o nªn nh÷ng dù ¸n “treo”, tù “lµm khã m×nh” trong c«ng t¸c qu¶n lý ®iÒu hµnh. ViÖc chËm c«ng bè quyÕt ®Þnh thu håi ®Êt t¹i §µ N½ng kh«ng râ cã khiÕn c¸c c¬ quan chøc n¨ng giËt m×nh? Nh­ng, nã ®· lµm ¶nh h­ëng ®Õn ®êi sèng cña rÊt nhiÒu hé d©n n¬i ®©y, g©y hoang mang bÊt b×nh trong nh©n d©n. 3.6. Gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ®èi víi quyÕt ®Þnh thu håi Khi nhËn ®­îc quyÕt ®Þnh thu håi ®Êt, c¸c tæ chøc, c¸ nh©n, hé gia ®×nh cã quyÒn khiÕu n¹i nÕu nhËn thÊy quyÒn vµ lîi Ých cña m×nh bÞ x©m ph¹m. ViÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ®­îc thùc hiÖn theo c¸c quy ®Þnh cña luËt ®Êt ®ai vµ c¸c quy ®Þnh kh¸c cã liªn quan t¹i c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh. §iÓm cÇn l­u ý r»ng, theo kho¶n 2 §iÒu 54 NghÞ ®Þnh 84/2007/N§-CP th×: “Trong khi ch­a cã quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i th× vÉn ph¶i tiÕp tôc thùc hiÖn quyÕt ®Þnh thu håi. Tr­êng hîp c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cã kÕt luËn viÖc thu håi ®Êt lµ tr¸i ph¸p luËt th× ph¶i dõng viÖc thùc hiÖn quyÕt ®Þnh thu håi ®Êt, c¬ quan nhµ n­íc ®· ban hµnh quyÕt ®Þnh thu håi ®Êt ph¶i cã quyÕt ®Þnh huû bá quyÕt ®Þnh thu håi ®Êt ®· ban hµnh vµ båi th­êng thiÖt h¹i do quyÕt ®Þnh thu håi g©y ra. Tr­êng hîp c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cã kÕt luËn viÖc thu håi ®Êt lµ ®óng ph¸p luËt th× ng­êi cã ®Êt bÞ thu håi ph¶i chÊp nhËn quyÕt ®Þnh thu håi”. Thùc tiÔn cho thÊy, c«ng t¸c båi th­êng khi Nhµ n­íc thu håi ®Êt gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n vµ phøc t¹p, viÖc khiÕu kiÖn liªn quan ®Õn gi¸ ®Êt ®ang cã xu h­íng gia t¨ng. Theo b¸o Ph¸p lý sè 12 th¸ng 9/2005 th× t¹i H¶i Phßng ®oµn kiÓm tra t×nh h×nh thùc thi LuËt ®Êt ®ai n¨m 2003 cña Bé TN&MT ®· tiÕp nhËn 500 ý kiÕn, kiÕn nghÞ cña ng­êi d©n. Trong ®ã 90% sè kiÕn nghÞ tËp trung vµo vÊn ®Ò båi th­êng gi¶i phãng mÆt b»ng. T¹i §ång Nai cã gÇn 900 ®¬n khiÕu n¹i nép cho ®oµn. T¹i Bµ RÞa – Vòng Tµu, trong ngµy ®oµn lµm viÖc cã kho¶ng 2000 ng­êi khiÕu n¹i, nªu ý kiÕn trong ®ã cã 799 ®¬n khiÕu n¹i, 200 ý kiÕn trùc tiÕp. T¹i Long An cã h¬n 300 ý kiÕn víi kho¶ng h¬n 300 ®¬n khiÕu n¹i… Víi c¸c tØnh nµy, sè l­îng ®¬n th­ khiÕu n¹i vÒ gi¸ båi th­êng, t¸i ®Þnh c­ còng chiÕm tõ 70% - 80% tæng sè ý kiÕn, ®¬n th­ khiÕu n¹i.[[16]. Hµ Linh, ThÊy g× qua kiÓm tra viÖc thùc hiÖn LuËt §Êt ®ai ë ®Þa ph­¬ng, B¸o ph¸p lý sè 12, th¸ng 9/2005. ] Tõ nh÷ng con sè trªn cã thÓ nhËn thÊy c¬ chÕ thùc thi ph¸p luËt vÒ thñ tôc thu håi ®Êt vÉn cßn nhiÒu bÊt cËp, cÇn ®­îc bæ sung vµ hoµn thiÖn. 3.7. Kª khai, kiÓm kª vµ x¸c ®Þnh nguån gèc ®Êt ®ai §©y lµ c«ng viÖc ®­îc tiÕn hµnh bëi hai bªn chñ thÓ: ng­êi bÞ thu håi ®Êt vµ tæ chøc lµm nhiÖm vô båi th­êng gi¶i phãng mÆt b»ng. Sù phèi kÕt hîp nµy thÓ hiÖn tÝnh thèng nhÊt vÒ ý chÝ, tÝnh minh b¹ch râ rµng, c«ng khai cña c¸c chñ thÓ trong mét quan hÖ ph¸p luËt cã lîi Ých tr¸i ng­îc nhau. §Ó thùc hiÖn tèt giai ®o¹n nµy, ng­êi bÞ thu håi ®Êt cÇn tiÕn hµnh kª khai theo mÉu tê khai ®­îc tæ chøc lµm nhiÖm vô båi th­êng gi¶i phãng mÆt b»ng ph¸t vµ h­íng dÉn. Néi dung cña qu¸ tr×nh tù kiÓm kª cÇn thÓ hiÖn ®­îc ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin nh­: diÖn tÝch, môc ®Ých sö dông ®Êt, nguån gèc, thêi ®iÓm b¾t ®Çu sö dông, sè l­îng nhµ, lo¹i nhµ, cÊp nhµ, sè l­îng c©y, diÖn tÝch, n¨ng suÊt s¶n l­îng nu«i trång thuû s¶n, lµm muèi, sè nh©n khÈu, sè lao ®éng chÞu ¶nh h­ëng do viÖc thu håi ®Êt g©y ra, nguyÖn väng t¸i ®Þnh c­, chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp, sè l­îng må m¶ ph¶i di dêi… Nh÷ng quy ®Þnh nµy chøng tá r»ng, ng­êi d©n ®­îc tham gia vµo qu¸ tr×nh thu håi ®Êt t¹o ®iÒu kiÖn cho hä thÓ hiÖn ý chÝ nguyÖn väng cña m×nh, viÖc ng­êi bÞ thu håi ®Êt tù nguyÖn vµ trung thùc trong qu¸ tr×nh kª khai t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c¬ quan chøc n¨ng thùc hiÖn tèt nhiÖm vô, b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña ng­êi d©n. Sau khi nhËn ®­îc tê kª khai, tæ chøc lµm nhiÖm vô båi th­êng gi¶i phãng mÆt b»ng cã tr¸ch nhiÖm kiÓm tra t¹i hiÖn tr­êng, kiÓm ®Õm tµi s¶n bÞ thiÖt h¹i vµ so s¸nh víi néi dung ng­êi sö dông ®Êt ®· kª khai. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc nµy cÇn cã sù tham gia cña ®¹i diÖn UBND cÊp x· n¬i cã ®Êt vµ ng­êi cã ®Êt bÞ thu håi. KÕt qu¶ kiÓm ®Õm ph¶i cã ch÷ ký cña ng­êi trùc tiÕp thùc hiÖn kiÓm ®Õm t¹i hiÖn tr­êng, ng­êi bÞ thu håi ®Êt, ng­êi bÞ thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n, c¸n bé ®Þa chÝnh cÊp x·, ®¹i diÖn cña Phßng TN&MT, ®¹i ®iÖn cña l·nh ®¹o Tæ chøc lµm nhiÖm vô båi th­êng, gi¶i phãng mÆt b»ng. 3.8. LËp, thÈm ®Þnh vµ xÐt duyÖt ph­¬ng ¸n båi th­êng, hç trî vµ t¸i ®Þnh c­ Mét trong nh÷ng néi dung ®­îc coi lµ rÊt quan träng, ®­îc ®¸nh gi¸ lµ vÊn ®Ò nh¹y c¶m trong qu¸ tr×nh thu håi ®Êt, ®ã lµ x¸c ®Þnh gi¸ ®Êt ®Ó tÝnh båi th­êng thiÖt h¹i. ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ ®Êt båi th­êng khi Nhµ n­íc thu håi ®Êt c¨n cø vµo gi¸ ®Êt do UBND cÊp tØnh, tuy nhiªn trªn thùc tÕ cho thÊy gi¸ ®Êt do c¬ quan nµy quy ®Þnh thÊp h¬n so víi gi¸ chuyÓn nh­îng quyÒn sö dông ®Êt trªn thÞ tr­êng. V× thÕ, dÉn ®Õn viÖc ng­êi bÞ thu håi ®Êt kh«ng ®ång ý víi ph­¬ng ¸n båi th­êng do Héi ®ång båi th­êng ®­a ra, kh«ng thùc hiÖn quyÕt ®Þnh thu håi ®Êt. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, kho¶n 5 §iÒu 56 NghÞ ®Þnh sè 84/2007/N§-CP quy ®Þnh: “Tr­êng hîp ph­¬ng ¸n båi th­êng, hç trî, t¸i ®Þnh c­ do UBND cÊp huyÖn phª duyÖt mµ trong ®ã gi¸ ®Êt båi th­êng, hç trî cao hoÆc thÊp h¬n gi¸ ®Êt do UBND tØnh quyÕt ®Þnh vµ c«ng bè th× UBND cÊp huyÖn ph¶i b¸o c¸o UBND cÊp tØnh vµ chØ ®­îc phª duyÖt ph­¬ng ¸n båi th­êng sau khi ®­îc UBND cÊp tØnh phª duyÖt gi¸ ®Êt”. ViÖc x¸c ®Þnh lo¹i ®Êt ®Ó båi th­êng dùa trªn nguyªn t¾c thu håi lo¹i ®Êt nµo th× båi th­êng theo gi¸ cña lo¹i ®Êt ®ã. Trong mét dù ¸n thu håi ®Êt th­êng cã nhiÒu thöa tiÕp gi¸p, xen kÏ vµ nhiÒu thöa tiÕp gi¸p kh«ng xen kÏ. ChÝnh v× vËy, trong mét dù ¸n sÏ cã nhiÒu møc gi¸ båi th­êng kh¸c nhau, mÆc dï c«ng n¨ng sö dông ®Êt ®ã hoµn toµn gièng nhau, g©y khã kh¨n cho ng­êi d©n còng nh­ cho c«ng t¸c kiÓm kª x¸c ®Þnh cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng. Dù ¸n khu ®« thÞ míi t¹i x· Cæ NhuÕ, huyÖn Tõ Liªm, nhiÒu hé d©n ®· tô tËp ®«ng ng­êi khiÕu kiÖn ®Õn UBND x·, UBND huyÖn vµ UBND Thµnh phè Hµ Néi kÐo dµi tíi vµi th¸ng vÒ viÖc gi¸ ®Êt båi th­êng chç nµy 180.000®ång/m2, chç kia l¹i ®­îc 1.080.000m2.[[17]. Nh÷ng bÊt cËp cña NghÞ ®Þnh 84/2007/N§-CP: Hµ Néi “v­íng” nhiÒu, theo DiÔn ®µn doanh nghiÖp, 28/10/2007. ] G©y ra t©m lý “ghen tþ” vÒ møc båi th­êng ch­a c«ng b»ng, ch­a tho¶ ®¸ng. Do vËy, vÊn ®Ò x¸c ®Þnh gi¸ vµ ®Æt ra yªu cÇu ®èi víi gi¸ ®Êt do Nhµ n­íc ban hµnh cho tr­êng hîp khi thu håi ®Êt cÇn ph¶i ®­îc xem xÐt mét c¸ch toµn diÖn, liªn quan ®Õn c¶ quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña ng­êi sö dông ®Êt. T¸i ®Þnh c­ còng lµ mét vÊn ®Ò nãng báng t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng khi tiÕn hµnh c¸c thñ tôc thu håi ®Êt. LuËt ®Êt ®ai n¨m 2003 quy ®Þnh ®èi víi tr­êng hîp thu håi ®Êt ë th× tr­íc khi thu håi ®Êt, UBND cÊp tØnh ph¶i x©y dùng khu t¸i ®Þnh c­ cho ng­êi cã ®Êt bÞ thu håi. Tuy nhiªn, thùc tÕ nhiÒu dù ¸n ë ®Þa ph­¬ng kh«ng diÔn ra nh­ vËy. C¸c nhµ ®Çu t­ kh«ng thùc hiÖn ®óng cam kÕt hç trî tiÒn thuª chç ë cho ng­êi d©n trong thêi h¹n t¹m c­, t¹m t¸i ®Þnh c­… T¹i Long An, d©n tè c¸o nhiÒu chñ ®Çu t­ chØ quan t©m ®Õn tiÕn ®é dù ¸n mµ kh«ng lo t¸i ®Þnh c­ khiÕn ng­êi d©n ph¶i ë nhê chê ®­îc t¸i ®Þnh c­. Trong 34 dù ¸n trong tØnh chØ cã duy nhÊt mét dù ¸n cã khu t¸i ®Þnh c­ vµ mét chñ dù ¸n tù tho¶ thuËn víi d©n vÒ t¸i ®Þnh c­. T¹i thµnh phè Biªn Hoµ - §ång Nai, nhiÒu hé d©n ®ang sinh sèng æn ®Þnh nh­ng bÞ gi¶i to¶ tr¾ng. Trong khi d©n ch­a biÕt sinh sèng æn ®Þnh ë ®©u th× chÝnh quyÒn chØ ra th«ng b¸o cho d©n tù t×m chç ë kh¸c ®Ó bµn giao mÆt b»ng. T¹i Thµnh phè Hå ChÝ Minh, t¸i ®Þnh c­ còng lµ mét vÊn ®Ò g©y bøc xóc trong nh©n d©n nhiÒu nhÊt. Víi dù ¸n nót giao th«ng Quang Trung, d©n kiÕn nghÞ hä bÞ gi¶i to¶ tõ cuèi 2001, UBND QuËn th«ng b¸o nh÷ng hé thuéc diÖn gi¶i to¶ ®­îc t¸i ®Þnh c­ t¹i ph­êng T©n Thíi NhÊt, sau ®ã l¹i ®­îc th«ng b¸o chuyÓn sang khu An S­¬ng. Nh­ng ®Õn tËn 22/4/2004, d©n míi ®­îc bèc th¨m chia nÒn t¸i ®Þnh c­ trong khi ®Êt ®Ó t¸i ®Þnh c­ vÉn ch­a gi¶i to¶ xong… Cã thÓ dÔ dµng nhËn thÊy r»ng, c¸c tr­êng hîp nªu trªn t¹i mét sè ®Þa ph­¬ng trong c¶ n­íc, quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña ng­êi d©n vÉn ch­a ®­îc ®¶m b¶o quan t©m ®óng møc, ng­êi d©n kh«ng ®­îc cïng tham gia ®ãng gãp ý kiÕn vÒ c¸c ph­¬ng ¸n mµ c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn c«ng bè. Bëi vËy, hä lu«n bÞ r¬i vµo thÕ “bÞ ®éng”, “chê ®îi”, ch­a thÓ cã mét ph­¬ng ¸n nµo gióp b¶n th©n vµ gia ®×nh ®­îc an c­ l¹c nghiÖp. Do ®ã, ph­¬ng ¸n båi th­êng, hç trî, t¸i ®Þnh c­ ph¶i ®­îc niªm yÕt c«ng khai t¹i trô së UBND cÊp x· vµ t¹i c¸c ®iÓm sinh ho¹t khu d©n c­ n¬i cã ®Êt bÞ thu håi ®Ó ng­êi bÞ thu håi ®Êt vµ nh÷ng ng­êi cã liªn quan tham gia ý kiÕn. Trong tr­êng hîp cã nhiÒu ý kiÕn kh«ng t¸n thµnh th× Tæ chøc lµm nhiÖm vô båi th­êng gi¶i phãng mÆt b»ng cÇn gi¶i thÝch râ cho ng­êi d©n hoÆc xem xÐt ®iÒu chØnh tr­íc khi chuyÓn cho c¬ quan Tµi chÝnh thÈm ®Þnh. QuyÕt ®Þnh cuèi cïng vÒ viÖc xem xÐt, phª duyÖt ph­¬ng ¸n båi th­êng hç trî t¸i ®Þnh c­ thuéc thÈm quyÒn cña UBND cÊp cã thÈm quyÒn. 3.9. C«ng khai ph­¬ng ¸n båi th­êng, hç trî, t¸i ®Þnh c­ C«ng khai, d©n chñ lµ nguyªn t¾c c¬ b¶n xuyªn suèt qu¸ tr×nh thùc thi ph¸p luËt cña Nhµ n­íc ta. Ph­¬ng ¸n båi th­êng hç trî t¸i ®Þnh c­ lµ mét b­íc ®i rÊt quan träng trong c¶ qu¸ tr×nh thu håi ®Êt. V× vËy, khi ph­¬ng ¸n båi th­êng, hç trî, t¸i ®Þnh c­ ®­îc UBND cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt sÏ ®­îc phæ biÕn vµ niªm yÕt c«ng khai t¹i trô së UBND cÊp x· vµ ®Þa ®iÓm sinh ho¹t khu d©n c­ n¬i cã ®Êt bÞ thu håi. 3.10. Thùc hiÖn chi tr¶ båi th­êng, hç trî vµ bè trÝ t¸i ®Þnh c­ Sau khi c¸c tr×nh tù, thñ tôc trªn ®· ®­îc hoµn thµnh, chóng t¹o thµnh tiÒn ®Ò, lµ b­íc ®Öm cho viÖc chÝnh thøc thùc hiÖn chi tr¶ båi th­êng vµ bè trÝ t¸i ®Þnh c­. C«ng viÖc nµy còng cÇn ®­îc tiÕn hµnh theo mét quy tr×nh nhÊt ®Þnh. Theo §iÒu 58 NghÞ ®Þnh 84/2007/N§-CP: Sau 5 ngµy, kÓ tõ ngµy göi v¨n b¶n th«ng b¸o vÒ ph­¬ng ¸n båi th­êng, hç trî, t¸i ®Þnh c­ ®Õn ng­êi cã ®Êt bÞ thu håi, Tæ chøc lµm nhiÖm vô båi th­êng, gi¶i phãng mÆt b»ng thùc hiÖn chi tr¶ tiÒn båi th­êng, hç trî. Trong tr­êng hîp bè trÝ t¸i ®Þnh c­ th× Tæ chøc lµm nhiÖm vô båi th­êng, gi¶i phãng mÆt b»ng cã tr¸ch nhiÖm bµn giao nhµ ë hoÆc ®Êt ë vµ giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt ë, quyÒn së h÷u nhµ ë cho ng­êi ®­îc bè trÝ t¸i ®Þnh c­ tr­íc khi gi¶i phãng mÆt b»ng. Trong tr­êng hîp cã tho¶ thuËn gi÷a Tæ chøc lµm nhiÖm vô båi th­êng gi¶i phãng mÆt b»ng vµ ng­êi ®­îc bè trÝ t¸i ®Þnh c­ vÒ viÖc nhËn nhµ ë, ®Êt ë t¸i ®Þnh c­ sau khi gi¶i phãng mÆt b»ng th× thùc hiÖn theo v¨n b¶n tho¶ thuËn cã ch÷ ký cña hai bªn. Tuy nhiªn, nhu cÇu t¸i ®Þnh c­ t¹i c¸c khu vùc ®« thÞ rÊt lín trong khi quü ®Êt vµ nhµ x©y dùng th­êng kh«ng theo kÞp nhu cÇu. Cho nªn, ®©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn tíi viÖc triÓn khai dù ¸n x©y dùng §¹i häc Quèc gia Hµ Néi t¹i Hµ T©y bÞ chËm so víi yªu cÇu ®Æt ra. MÆc dï ®iÒu chØnh quy ho¹ch chung §HQGHN t¹i Hoµ L¹c ®­îc ChÝnh phñ phª duyÖt tõ n¨m 2002 vµ nhiÒu c«ng viÖc ®· ®­îc triÓn khai tõ tr­íc ®ã, nh­ng ®Õn 8/2007 Ban qu¶n lý dù ¸n míi chÝnh thøc tiÕp nhËn ®­îc kho¶ng 25% diÖn tÝch mÆt b»ng cña khu vùc x©y dùng §HQGHN t­¬ng ®­¬ng víi h¬n 220 ha vµ vÉn ch­a ph¶i lµ mÆt b»ng s¹ch (tøc lµ nhµ cöa, vËt kiÕn tróc, c©y trång vÉn ch­a ®­îc di dêi). Cã nhiÒu néi dung trong môc tiªu mµ §¶ng uû §HQGHN ®· ®Æt ra: ®Õn hÕt n¨m 2007 thùc hiÖn båi th­êng, gi¶i phãng mÆt b»ng ®­îc 800ha, ®Õn hÕt quý II/2007 thi c«ng xong ph©n khu phÝa b¾c ®Ó chuyÓn c¸c hé d©n thuéc diÖn di dêi ®Õn khu t¸i ®Þnh c­… Trªn thùc tÕ lµ c¶ mét vïng dù ¸n vÉn xanh mµu cá d¹i vµ c©y rõng xen lÉn víi nh÷ng n­¬ng chÌ. MÆc dï ®©y lµ mét trong nh÷ng dù ¸n ®Çu t­ c¬ së vËt chÊt cho ngµnh gi¸o dôc lín nhÊt tõ tr­íc tíi nay, cã møc ®Çu t­ dù kiÕn ®Õn kho¶ng trªn 11.000 tû ®ång nh­ng c¸ch ®iÒu hµnh vµ triÓn khai dù ¸n l¹i hÕt søc thiÕu chuyªn nghiÖp. ¤ng CÊn V¨n Lai – tr­ëng ban gi¶i phãng mÆt b»ng huyÖn Th¹ch ThÊt thõa nhËn lµ, mÆc dï ®· tiÕn hµnh kiÓm ®Õm, båi th­êng ®­îc trªn 600 ha ®Êt thu håi vµ bµn giao 340 ha nh­ng thùc tÕ th× t¸i ®Þnh c­ cho c¶ ngµn hé d©n thuéc diÖn di dêi vÉn n»m trªn giÊy. B¶n th©n phÇn ®Êt ®Ó ®­a d©n ®Õn t¸i ®Þnh c­ còng míi båi th­êng tiÒn thu håi ®Êt ®­îc 43 ha. §Êt t¸i ®Þnh c­ ®· ®­îc bµn giao mÆt b»ng cho chñ ®Çu t­ ®· mét n¨m nay nh­ng khu t¸i ®Þnh c­ vÉn ch­a thÊy ®©u.[[18]. TuÊn Minh, Mái m¾t chê c¸c khu ®« thÞ ®¹i häc ®¼ng cÊp, theo B¸o Nh©n d©n 2007. ] Nh­ vËy, cã thÓ nhËn thÊy r»ng mÆc dï yªu cÇu ®Æt ra lµ khu t¸i ®Þnh c­ ph¶i ®i tr­íc mét b­íc, nh­ng thùc tÕ dù ¸n nµy th× ng­îc l¹i, thu håi ®Êt råi mµ vÉn ch­a x©y khu t¸i ®Þnh c­. Nhµ cöa trong khu vùc thu håi kh«ng ®­îc tu söa, c¶i t¹o, céng thªm víi viÖc ng­êi lao ®éng t¹i n«ng tr­êng mÊt viÖc lµm do bÞ thu håi ®Êt khiÕn nhiÒu hé d©n hoang mang, kh«ng æn ®Þnh cuéc sèng dÉn ®Õn gi¶i phãng mÆt b»ng thªm nhiÒu khã kh¨n. Sai ph¹m tõ phÝa c¸c c¬ quan chøc n¨ng lµ cã nh­ng kh«ng chØ theo h­íng mét chiÒu nh­ vËy. Theo b¸o Ph¸p lý sè 6 n¨m 2005 th× viÖc thu håi ®Êt t¹i VÜnh Phóc ®Ó sö dông vµo môc ®Ých x©y dùng c¬ së h¹ tÇng gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, v× nã g¾n liÒn víi lîi Ých kinh tÕ vµ viÖc lµm cña mçi ng­êi d©n. l·nh ®¹o Së TN&MT cho biÕt c«ng t¸c thu håi ®Êt, gi¶i phãng mÆt b»ng ë VÜnh Phóc vÉn cßn ®øng tr­íc mét sè khã kh¨n cÇn th¸o gì: Mét sè ng­êi d©n do thiÕu hiÓu biÕt ph¸p luËt, thËm chÝ cã nh÷ng ng­êi cè t×nh ®ßi hái møc båi th­êng v­ît qu¸ quy ®Þnh cña ph¸p luËt mµ kh«ng giao ®Êt, lµm c¶n trë qu¸ tr×nh giao ®Êt cho c¸c dù ¸n. Trong ®ã, mét sè hé d©n yªu cÇu møc båi th­êng ph¶i t­¬ng ®­¬ng møc båi th­êng cña mét sè thµnh phè lín nh­ Hµ Néi, H¶i Phßng, v­ît qu¸ møc båi th­êng quy ®Þnh cña tØnh.[[19]. Lµm tèt c«ng t¸c thu håi ®Êt, giao ®Êt, ký hîp ®ång thuª ®Êt, gi¶i phãng mÆt b»ng, ch×a kho¸ ®Ó thu hót ®Çu t­, thóc ®Èy ph¸t triÓn, B¸o Ph¸p lý sè 6/2005. ] §Ó th¸o gì vÊn ®Ò nµy, kho¶n 3 §iÒu 58 NghÞ ®Þnh 84/2007/N§-CP ®­a ra c¸ch gi¶i quyÕt cô thÓ: “tr­êng hîp ng­êi bÞ thu håi ®Êt kh«ng nhËn tiÒn chi tr¶ vÒ båi th­êng, hç trî, kh«ng nhËn nhµ hoÆc ®Êt t¸i ®Þnh c­ th× Tæ chøc lµm nhiÖm vô båi th­êng, gi¶i phãng mÆt b»ng chuyÓn kho¶n tiÒn chi tr¶ vµo tµi kho¶n riªng më t¹i Ng©n hµng vµ gi÷ nguyªn nhµ hoÆc ®Êt t¸i ®Þnh c­ ®Ó lµm c¨n cø cho viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i sau nµy (nÕu cã)”. Mét trong nh÷ng khã kh¨n n¶y sinh sau khi NghÞ ®Þnh sè 197/2004/N§-CP ngµy 3/12/2004 cña ChÝnh Phñ cã hiÖu lùc lµ: Nh÷ng ng­êi thuéc diÖn båi th­êng tõ nh÷ng dù ¸n cña n¨m 2004 ®· kiªn quyÕt kh«ng nhËn tiÒn båi th­êng. Hä d©y d­a kÐo dµi kh«ng chÞu bµn giao ®Êt chê ®Õn n¨m 2005 ®Ó cã thÓ ®­îc ¸p dông møc gi¸ båi th­êng cao h¬n. §iÒu nµy, ®· lµm ¸ch t¾c mét sè dù ¸n, ¶nh h­ëng ®Õn kÕ ho¹ch ®Çu t­ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Víi nh÷ng tr­êng hîp nµy, biÖn ph¸p mµ kho¶n 4 §iÒu 58 NghÞ ®Þnh 84/2007 ®­a ra lµ: Tr­êng hîp ®· thùc hiÖn xong viÖc båi th­êng, hç trî, t¸i ®Þnh c­ tr­íc ngµy NghÞ ®Þnh sè 197/2004/N§-CP cã hiÖu lùc thi hµnh th× kh«ng ¸p dông hoÆc kh«ng ®iÒu chØnh theo NghÞ ®Þnh sè 197/2004/N§-CP vµ NghÞ ®Þnh sè 17/2006/N§-CP; Tr­êng hîp do chËm chi tr¶ hoÆc chËm nhËn tiÒn båi th­êng, hç trî ®­îc gi¶i quyÕt theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 9 NghÞ ®Þnh sè 197/2004/N§-CP vµ kho¶n 2 §iÒu 4 NghÞ ®Þnh sè 17/2006/N§-CP; Tr­êng hîp ®· cã quyÕt ®Þnh phª duyÖt tr­íc ngµy NghÞ ®Þnh sè 197/2004/N§-CP cã hiÖu lùc thi hµnh nh­ng ch­a thùc hiÖn chi tr¶ båi th­êng, hç trî vµ t¸i ®Þnh c­ mµ sau ®ã gi¸ ®Êt cao h¬n gi¸ ®Êt ®· phª duyÖt th× thùc hiÖn ®iÒu chØnh gi¸ ®Êt theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 9 NghÞ ®Þnh sè 197/2004/N§-CP vµ kho¶n 2 §iÒu 4 NghÞ ®Þnh sè 17/2006/N§-CP. 3.11. Thêi ®iÓm bµn giao ®Êt ®· thu håi Nh­ trªn ®· ph©n tÝch, ë mét sè n¬i, sù hiÓu biÕt vµ chÊp hµnh ph¸p luËt cña ng­êi d©n cßn ch­a cao. Bëi vËy, cã nhiÒu dù ¸n ®· thùc hiÖn vµ tu©n thñ ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ båi th­êng thiÖt h¹i; nh­ng l¹i ch­a ®­îc sù ®ång t×nh ñng hé cña ng­êi d©n. ë rÊt nhiÒu dù ¸n ng­êi d©n ®· cè t×nh kh«ng bµn giao ®Êt vµ viÖn vµo nhiÒu lý do: gi¸ ®Êt ®Òn bï ch­a tho¶ ®¸ng, ch­a gi¶i quyÕt ®­îc quyÒn lîi cho hä, g©y c¶n trë chËm tiÕn ®é cho c¸c c«ng tr×nh. ChÝnh v× vËy, ph¸p luËt cã quy ®Þnh cô thÓ t¹i §iÒu 59 NghÞ ®Þnh 84/2007: “trong thêi h¹n 20 ngµy, kÓ tõ ngµy Tæ chøc lµm nhiÖm vô båi th­êng, gi¶i phãng mÆt b»ng thanh to¸n xong tiÒn båi th­êng, hç trî cho ng­êi bÞ thu håi ®Êt theo ph­¬ng ¸n ®· ®­îc xÐt duyÖt th× ng­êi cã ®Êt bÞ thu håi ph¶i bµn giao ®Êt cho Tæ chøc lµm nhiÖm vô båi th­êng, gi¶i phãng mÆt b»ng”. Thêi ®iÓm nµy ®­îc coi lµ mèc thêi gian quan träng lµm c¬ së ®Ó tiÕn hµnh c¸c thñ tôc c­ìng chÕ sau nµy (nÕu cã). 3.12. C­ìng chÕ thu håi ®Êt ViÖc c­ìng chÕ thu håi ®Êt chØ ®­îc thùc hiÖn khi cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 60 NghÞ ®Þnh 84/2007: Thùc hiÖn ®óng tr×nh tù, thñ tôc vÒ thu håi ®Êt, båi th­êng, hç trî, t¸i ®Þnh c­; §· qu¸ 30 ngµy, kÓ tõ thêi ®iÓm ph¶i bµn giao ®Êt quy ®Þnh t¹i §iÒu 59 NghÞ ®Þnh 84/2007 mµ ng­êi cã ®Êt bÞ thu håi kh«ng bµn giao ®Êt cho Tæ chøc lµm nhiÖm vô båi th­êng, gi¶i phãng mÆt b»ng; Sau khi ®¹i diÖn cña tæ chøc lµm nhiÖm vô båi th­êng, gi¶i phãng mÆt b»ng, UBND vµ UBMTTQ cÊp x· n¬i cã ®Êt thu håi ®· vËn ®éng thuyÕt phôc nh­ng ng­êi cã ®Êt bÞ thu håi kh«ng chÊp hµnh viÖc bµn giao ®Êt ®· bÞ thu håi cho Nhµ n­íc; Cã quyÕt ®Þnh c­ìng chÕ cña UBND cÊp cã thÈm quyÒn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®· cã hiÖu lùc thi hµnh; Ng­êi bÞ c­ìng chÕ ®· nhËn ®­îc quyÕt ®Þnh c­ìng chÕ. Tr­êng hîp ng­êi bÞ c­ìng chÕ tõ chèi nhËn quyÕt ®Þnh c­ìng chÕ th× Tæ chøc lµm nhiÖm vô båi th­êng, gi¶i phãng mÆt b»ng phèi hîp víi UBND cÊp x· niªm yÕt c«ng khai quyÕt ®Þnh c­ìng chÕ t¹i trô së UBND cÊp x· n¬i cã ®Êt thu håi. Sau 15 ngµy kÓ tõ ngµy giao trùc tiÕp quyÕt ®Þnh c­ìng chÕ hoÆc ngµy niªm yÕt c«ng khai quyÕt ®Þnh c­ìng chÕ mµ ng­êi bÞ c­ìng chÕ kh«ng bµn giao ®Êt th× UBND cÊp huyÖn chØ ®¹o, tæ chøc lùc l­îng c­ìng chÕ thu håi ®Êt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Tuy nhiªn, nhiÒu n¬i l¹i thùc thi theo mét quy tr×nh ng­îc l¹i. B¸o Ph¸p luËt ViÖt Nam sè 67 ngµy 18/3/2008 cã ph¶n ¸nh nh÷ng bÊt cËp cña UBND thµnh phè Nha Trang trong khi ch­a ban hµnh quyÕt ®Þnh thu håi 403,6m2 ®Êt, còng ch­a giao ®Êt t¸i ®Þnh c­ khi bÞ gi¶i to¶ tr¾ng cho vî chång «ng Quang NhËt M¹nh vµ bµ NguyÔn ThÞ TuyÕt HuÖ ®Ó thùc hiÖn dù ¸n c¶i t¹o chî VÜnh H¶i, Thµnh phè Nha Trang nh­ng l¹i quyÕt ®Þnh ban hµnh quyÕt ®Þnh c­ìng chÕ thu håi ®Êt. §iÒu 32 LuËt ®Êt ®ai n¨m 2003 quy ®Þnh: “viÖc gi¶i quyÕt giao ®Êt, cho thuª ®Êt ®èi víi ®Êt ®ang cã ng­êi sö dông cho ng­êi kh¸c chØ ®­îc thùc hiÖn sau khi cã quyÕt ®Þnh thu håi ®Êt ®ã”. ThÕ nh­ng, gia ®×nh «ng Quang NhËt M¹nh ch­a nhËn ®­îc quyÕt ®Þnh thu håi ®Êt cña c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn, chØ cã “th«ng b¸o” bÞ thu håi ®Êt vµ “th«ng b¸o” khèi l­îng gi¶i to¶ víi sè tiÒn ®­îc båi th­êng kh«ng hîp lý lµ hoµn toµn tr¸i ph¸p luËt. §©y chÝnh lµ nh÷ng thiÕu sãt kh«ng ®¸ng cã cña UBND thµnh phè Nha Trang trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng t¸c ®Òn bï gi¶i to¶ vµ thu håi ®Êt ®Ó thùc hiÖn dù ¸n. MÆt kh¸c, gia ®×nh «ng Minh bÞ gi¶i to¶ tr¾ng còng ch­a ®­îc cÊp ®Êt t¸i ®Þnh c­, nh­ng UBND thµnh phè Nha Trang ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 5017/Q§-UB ngµy 31/10/2007 vÒ viÖc c­ìng chÕ thu håi ®Êt ®Ó thùc hiÖn dù ¸n, dÉn ®Õn gia ®×nh «ng M¹nh ph¶i göi nhiÒu ®¬n khiÕu n¹i nh­ng vÉn ch­a ®­îc gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng.[[20]. Hïng L­îng, D©n khëi kiÖn… “quan", theo B¸o Ph¸p luËt ViÖt Nam sè 67, ngµy 18/3/2008. ] Trªn ®©y lµ mét trong sè rÊt nhiÒu vô viÖc x¶y ra trªn thùc tÕ cÇn ®­îc xem xÐt vµ ®iÒu chØnh cho phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt nãi chung còng nh­ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ thu håi ®Êt nãi riªng. CÇn cã mét c¸ch nh×n kh¸ch quan h¬n trong qu¸ tr×nh thùc thi ph¸p luËt ®Ó chóng ngµy cµng trë thµnh c«ng cô ®¾c lùc trong qu¸ tr×nh qu¶n lý nhµ n­íc. Ch­¬ng II C¸c kiÕn nghÞ gãp phÇn hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®Êt ®ai vÒ tr×nh tù, thñ tôc thu håi ®Êt §Êt n­íc ta ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸. NhiÒu ®« thÞ, khu c«ng nghiÖp, khu kinh tÕ, khu du lÞch ®­îc h×nh thµnh. HÖ thèng c«ng tr×nh h¹ tÇng cÊp quèc gia, cÊp ®Þa ph­¬ng, cÊp ®« thÞ ®­îc më mang. HiÓn nhiªn, c«ng t¸c thu håi ®Êt còng kh«ng n»m ngoµi xu thÕ ®ã. Trong nh÷ng n¨m qua, thu håi ®Êt, båi th­êng thiÖt h¹i khi nhµ n­íc thu håi vµ c¸c tr×nh tù, thñ tôc thùc hiÖn lu«n lµ vÊn ®Ò nh¹y c¶m vµ mang tÝnh thêi sù, thu hót ®­îc sù quan t©m cña Nhµ n­íc vµ toµn x· héi. MÆc dï hÖ thèng ph¸p luËt quy ®Þnh vÒ c¸c vÊn ®Ò nµy lu«n ®­îc söa ®æi, bæ sung, hoµn thiÖn cho phï hîp víi thùc tiÔn cuéc sèng, song c¸c tranh chÊp, khiÕu kiÖn trong lÜnh vùc nµy vÉn chiÕm tû lÖ cao trong c¸c khiÕu kiÖn vÒ ®Êt ®ai. V× vËy, ®Ó c«ng t¸c nµy thùc hiÖn ngµy cµng tèt h¬n th× ph¸p luËt vÒ tr×nh tù, thñ tôc thu håi ®Êt cÇn ®­îc tiÕp tôc söa ®æi, hoµn thiÖn. Sau ®©y, chóng t«i xin cã mét sè ®Ò xuÊt nh­ sau: 1. C¸c kiÕn nghÞ gãp phÇn söa ®æi, bæ sung c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®Êt ®ai vÒ tr×nh tù, thñ tôc thu håi ®Êt 1.2. CÇn xem xÐt l¹i c¸c quy ®Þnh vÒ tr­êng hîp cho phÐp c¸c tæ chøc kinh tÕ tho¶ thuËn ®Ó nhËn chuyÓn nh­îng, thuª ®Êt, gãp vèn b»ng quyÒn sö dông ®Êt theo kho¶n 2 §iÒu 40 LuËt ®Êt ®ai n¨m 2003 vµ §iÒu 40 NghÞ ®Þnh 84/2007/N§-CP Mét trong nh÷ng ®iÓm míi cña LuËt ®Êt ®ai n¨m 2003 lµ: “§èi víi dù ¸n s¶n xuÊt, kinh doanh phï hîp víi quy ho¹ch sö dông ®Êt ®· ®­îc xÐt duyÖt th× nhµ ®Çu t­ ®­îc nhËn chuyÓn nh­îng, thuª quyÒn sö dông ®Êt, nhËn gãp vèn b»ng quyÒn sö dông ®Êt cña c¸c tæ chøc kinh tÕ, hé gia ®×nh, c¸ nh©n mµ kh«ng ph¶i thùc hiÖn thñ tôc thu håi ®Êt”. Theo c¸ch nh×n nhËn ban ®Çu cã thÓ thÊy r»ng quy ®Þnh nµy ®· më ra cho c¸c nhµ ®Çu t­ con ®­êng ®i nhanh nhÊt vµ ng¾n nhÊt ®Ó cã quyÒn sö dông ®Êt nh­ mong muèn. Nh­ng qua thùc tiÔn ¸p dông, chÝnh c¸c quy ®Þnh nµy ®· v« t×nh ®Èy doanh nghiÖp vµo hoµn c¶nh khã kh¨n, c¸c ®Þa ph­¬ng kªu ca rÊt nhiÒu vÒ vÊn ®Ò nµy, viÖc tho¶ thuËn ®Ó cã quyÒn sö dông ®Êt t­ëng chõng lµ kh«ng thÓ. T×nh tr¹ng doanh nghiÖp gi¶i phãng mÆt b»ng xong vÉn kh«ng triÓn khai ®­îc dù ¸n. ë nhiÒu n¬i, chñ ®Çu t­ ®· gi¶i phãng ®­îc gÇn hÕt mÆt b»ng, dù ¸n s¾p ®éng thæ th× bçng nhiªn ph¶i dõng l¹i vµi n¨m trêi, nguyªn nh©n chØ v× mét vµi hé kh«ng chÞu chuyÓn ®i… Mét trong nh÷ng thay ®æi ®­îc coi lµ cã tÝnh ®ét ph¸ cña NghÞ ®Þnh 84/2007/N§-CP ®ã lµ ®Ò ra ph­¬ng h­íng gi¶i quyÕt ®èi víi c¸c tr­êng hîp ®Êt thuéc diÖn Nhµ n­íc thu håi mµ nhµ ®Çu t­ ®· chñ ®éng ®Ò nghÞ vµ ®­îc phÐp tho¶ thuËn víi ng­êi sö dông ®Êt. §©y lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®­îc c¸c doanh nghiÖp quan t©m nhÊt. Bëi hÇu nh­ dù ¸n nµo kh©u tho¶ thuËn båi th­êng cho ng­êi cã quyÒn sö dông ®Êt còng bÞ v­íng Ýt nhiÒu. Kho¶n 1 §iÒu 40 cña NghÞ ®Þnh nµy cã quy ®Þnh “®Êt dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ thuéc diÖn Nhµ n­íc thu håi mµ nhµ ®Çu t­ ®Ò nghÞ vµ ®­îc UBND cÊp tØnh cã v¨n b¶n chÊp thuËn cho thùc hiÖn theo ph­¬ng thøc tù tho¶ thuËn víi nh÷ng ng­êi sö dông ®Êt thuéc ph¹m vi dù ¸n ®Ó nhËn chuyÓn nh­îng quyÒn sö dông ®Êt, thuª quyÒn sö dông ®Êt, gãp vèn b»ng quyÒn sö dông ®Êt nh­ng sau 180 ngµy, kÓ tõ ngµy cã v¨n b¶n chÊp thuËn mµ cßn ng­êi sö dông ®Êt kh«ng ®ång thuËn víi nhµ ®Çu t­ th× UBND cÊp cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh thu håi diÖn tÝch ®Êt mµ nhµ ®Çu t­ ch­a tho¶ thuËn ®­îc víi ng­êi sö dông ®Êt; viÖc båi th­êng, hç trî, t¸i ®Þnh c­ ®­îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. UBND cÊp tØnh quyÕt ®Þnh giao ®Êt hoÆc cho nhµ ®Çu t­ thuª ®Êt ®èi víi diÖn tÝch ®· thu håi”. Víi quy ®Þnh nµy, nh×n chung cã vÎ tho¸ng h¬n, doanh nghiÖp t­ëng chõng sÏ ®­îc gì rèi, gióp cho hä “dÔ thë” h¬n trong c«ng t¸c ®Òn bï gi¶i to¶, thÕ nh­ng ®i s©u vµo thùc tÕ l¹i cã nh÷ng ®iÒu g©y trë ng¹i cho doanh nghiÖp. L©u nay, viÖc ®Òn bï kÐo dµi lµ do lÊn cÊn vÒ gi¸ båi th­êng. Mét khi n¨ng lùc tµi chÝnh cña nhµ ®Çu t­ thÊp th× thêi gian gi¶i to¶ kÐo dµi. Trong ®iÒu kiÖn gi¸ nhµ, ®Êt thay ®æi tõng ngµy th× sau mét thêi gian, nh÷ng hé ch­a di dêi sÏ ®ßi gi¸ míi, ngay c¶ khi båi th­êng xong dù ¸n vÉn kh«ng thÓ triÓn khai v× ng­êi d©n ®ßi thªm tiÒn båi th­êng, ®Èy doanh nghiÖp vµo t×nh thÕ tiÕn tho¸i l­ìng nan. Do ®ã, cµng kÐo dµi th× chi phÝ cµng bÞ ®Èy lªn cao. ë c¸c dù ¸n, ®Æc biÖt lµ c¸c dù ¸n ph¸t triÓn nhµ ®Òu kh«ng båi th­êng, gi¶i phãng mÆt b»ng ®­îc do ng­êi d©n ®­a ra gi¸ båi th­êng qu¸ cao. C«ng viÖc tho¶ thuËn gi¸ rÊt phøc t¹p bëi doanh nghiÖp ph¶i th­¬ng l­îng víi qu¸ nhiÒu ng­êi cã ®Êt. H¬n n÷a, t©m lý cña nhµ ®Çu t­, kÓ c¶ trong n­íc hay n­íc ngoµi ®Òu kh«ng muèn ®ông ®Õn vÊn ®Ò ph¸p lý vµ ®øng ra tranh chÊp víi ng­êi d©n, nhiÒu chñ ®Çu t­ muèn cã “®Êt s¹ch” ®Ó lµm dù ¸n mµ kh«ng ph¶i qua th­¬ng l­îng ®Òn bï. §ã lµ ch­a kÓ ®Õn ¸p lùc ®Ì nÆng lªn vai c¸c nhµ ®Çu t­, nÕu hä ®øng ra tho¶ thuËn båi th­êng mµ kh«ng thùc hiÖn kÞp theo thêi gian quy ®Þnh th× sÏ bÞ thu håi dù ¸n. Do ®ã, c¸c doanh nghiÖp cho r»ng, nªn ch¨ng söa c¬ chÕ vÒ thu håi ®Êt, theo ®ã kh«ng ®Ó doanh nghiÖp tù ®èi ®Çu víi ng­êi bÞ thu håi ®Êt, mµ ®Ó Nhµ n­íc dïng biÖn ph¸p hµnh chÝnh thu håi ®Êt, bµn giao “®Êt s¹ch” cho nhµ ®Çu t­. §Êt ®ai thuéc së h÷u toµn d©n, do Nhµ n­íc lµm ®¹i diÖn chñ së h÷u. ThiÕt nghÜ, viÖc Nhµ n­íc ®øng ra can thiÖp vµo qu¸ tr×nh thu håi ®Êt kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß ®¾c lùc cña m×nh trong qu¶n lý vµ sö dông ®Êt lµ thùc sù cÇn thiÕt vµ hîp lý. 1.2. CÇn quy ®Þnh vÒ tr×nh tù, thñ tôc thu håi ®Êt trong mét v¨n b¶n duy nhÊt cña ChÝnh phñ vÒ båi th­êng hç trî vµ t¸i ®Þnh c­ HiÖn nay, tån t¹i Ýt nhÊt bèn NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ ®Ò cËp vÒ thu håi, båi th­êng gi¶i phãng mÆt b»ng vµ t¸i ®Þnh c­ ®èi víi ng­êi bÞ thu håi ®Êt: NghÞ ®Þnh 181/2004/N§-CP, NghÞ ®Þnh 197/2004/N§-CP, NghÞ ®Þnh 17/2006/N§-CP, NghÞ ®Þnh 84/2007/N§-CP. Bèn v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ mét vÊn ®Ò nh­ vËy lµm cho viÖc n¾m b¾t vµ vËn dông cho ®óng luËt kh«ng ph¶i lµ chuyÖn dÔ. H¬n n÷a, ®©y lµ mét vÊn ®Ò míi, nÕu kh«ng ®­îc cô thÓ ho¸, hÖ thèng ho¸ trong mét v¨n b¶n duy nhÊt cña ChÝnh phñ sÏ dÔ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng võa “thõa luËt”, võa “thiÕu luËt”; t×nh tr¹ng t¶n m¹n, m©u thuÉn, chång chÐo nhiÒu tÇng nhiÒu nÊc lµ ®iÒu rÊt dÔ x¶y ra. §Ó thùc hiÖn ®­îc ý t­ëng trªn, nh»m n©ng cao chÊt l­îng vµ tÝnh kh¶ thi trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn thu håi ®Êt, tr­íc hÕt chóng ta cÇn ®Æt ra nh÷ng nhiÖm vô míi cho c«ng t¸c x©y dùng ph¸p luËt trong thêi gian tiÕp sau, trªn c¬ së kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i ®· cã. Sau ®ã, cÇn ph¶i tÝch cùc bæ sung, hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vµ triÓn khai trªn thùc tÕ theo h­íng t¹o ra cho c¸c quy ®Þnh nµy thµnh mét chØnh thÓ cã mèi liªn hÖ néi t¹i h÷u c¬, kh«ng ®­îc lo¹i bá hay v« hiÖu ho¸ lÉn nhau. ViÖc tËp trung bèn v¨n b¶n trªn vµo mét NghÞ ®Þnh duy nhÊt quy ®Þnh cô thÓ vÒ thu håi, båi th­êng gi¶i phãng mÆt b»ng, hç trî t¸i ®Þnh c­ sÏ t¹o c¬ së ph¸p lý râ rµng, v÷ng ch¾c cho c«ng t¸c thu håi ®Êt trë thµnh mét nghÒ mang tÝnh chuyªn nghiÖp, gióp cho viÖc minh b¹ch ho¸ c¸c thñ tôc nµy ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ toµn diÖn h¬n. 2. CÇn ¸p gi¸ båi th­êng, hç trî vµ t¸i ®Þnh c­ theo ®óng c¬ chÕ thÞ tr­êng Tõ tr­íc ®Õn nay, c¬ chÕ båi th­êng cßn thiÕu sßng ph¼ng gi÷a Nhµ n­íc vµ ng­êi bÞ thu håi ®Êt. Trªn thùc tÕ khi thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 17, viÖc x¸c ®Þnh gi¸ ®Êt ®Ó tÝnh båi th­êng vÉn ch­a phï hîp víi gi¸ ®Êt do UBND cÊp tØnh quy ®Þnh, nh×n chung vÉn chØ b»ng 60% - 70% gi¸ thùc tÕ trªn thÞ tr­êng vµ ®­îc coi nh­ ®ã lµ gi¸ thÞ tr­êng, do vËy, khiÕu kiÖn nhiÒu khi nãng báng. Tõ ®ã dÉn tíi viÖc thu håi ®Êt ë phÇn lín c¸c ®Þa ph­¬ng bÞ ¸ch t¾c lµm chËm tiÕn ®é triÓn khai nhiÒu dù ¸n ®Çu t­, g©y nªn nh÷ng bøc xóc cho c¶ ng­êi sö dông ®Êt, nhµ ®Çu t­ vµ c¬ quan chÝnh quyÒn, tr×nh tù thñ tôc thu håi ®Êt kh«ng thÓ tiÕn hµnh theo ®óng quy ®Þnh. Sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ ®Êt do Nhµ n­íc x¸c ®Þnh víi gi¸ ®Êt h×nh thµnh trªn thÞ tr­êng ®· t¹o ra kÏ hë cho c¸c hiÖn t­îng tham nhòng, tiªu cùc, ®Çu c¬ ®Êt ®ai, mua b¸n chuyÓn nh­îng ®Êt ®ai bÊt hîp ph¸p… g©y nªn nh÷ng bÊt b×nh trong x· héi. Tõ ®©y, nguån vèn do ®Êt ®ai t¹o ra kh«ng ®­îc ®iÒu tiÕt vµo ng©n s¸ch Nhµ n­íc mµ l¹i r¬i vµo tói cña c¸ nh©n hoÆc chñ ®Çu t­. Trong tr­êng hîp nµy, Nhµ n­íc víi t­ c¸ch ®¹i diÖn chñ së h÷u ®Êt ®ai ®· bÞ thÊt thu. Víi sù chªnh lÖch qu¸ lín gi÷a gi¸ ®Êt båi th­êng víi gi¸ ®Êt thÞ tr­êng th× sau khi bÞ thu håi, ng­êi sö dông ®Êt còng khã cã thÓ cã ®­îc mét diÖn tÝch ®Êt kh¸c t­¬ng ®­¬ng víi phÇn ®Êt ®· bÞ thu håi. §iÒu nµy dÉn tíi hÖ qu¶ lµ ®a sè ng­êi bÞ thu håi ®Êt ®Òu mong muèn ®­îc båi th­êng b»ng viÖc giao ®Êt míi chø kh«ng muèn nhËn mét kho¶n tiÒn båi th­êng. §Ó kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng nµy, theo t«i Nhµ n­íc cÇn tiÕp tôc söa ®æi, bæ sung, hoµn thiÖn quy ®Þnh vÒ c¬ chÕ x©y dùng gi¸ ®Êt theo h­íng ngµy cµng s¸t víi gi¸ thÞ tr­êng; chuyÓn giao chøc n¨ng x¸c ®Þnh gi¸ ®Êt tõ UBND cÊp tØnh sang cho c¸c tæ chøc t­ vÊn, ®Þnh gi¸ ®Êt chuyªn nghiÖp thùc hiÖn lµ mét biÖn ph¸p cÇn ®­îc xem xÐt ®Õn khi x©y dùng c¸c quy ®Þnh vÒ gi¸ ®Êt, trong ®ã Nhµ n­íc vÉn gi÷ vai trß lµ ng­êi qu¶n lý, gi¸m s¸t. ChÝnh s¸ch míi vÒ båi th­êng theo gi¸ thÞ tr­êng t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh còng lµ mét quy ®Þnh míi mµ theo chóng t«i cã tÝnh kh¶ thi cao khi ¸p dông. Theo ®ã, b¾t ®Çu tõ 24/3/2008 viÖc ®Òn bï gi¶i to¶ t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh ph¶i s¸t gi¸ thÞ tr­êng. Quy ®Þnh míi x¸c ®Þnh gi¸ ®Êt ®Ó tÝnh båi th­êng lµ gi¸ do UBND thµnh phè quy ®Þnh t¹i thêi ®iÓm thu håi ®Êt theo môc ®Ých ®ang sö dông cña ®Êt bÞ thu håi ®­îc c«ng nhËn. Tr­êng hîp t¹i thêi ®iÓm cã quyÕt ®Þnh thu håi ®Êt mµ gi¸ ®Êt do UBND thµnh phè quy ®Þnh ch­a s¸t víi gi¸ chuyÓn nh­îng quyÒn sö dông ®Êt thùc tÕ trªn thÞ tr­êng trong ®iÒu kiÖn b×nh th­êng, chñ tÞch UBND quËn – huyÖn chØ ®¹o Ban båi th­êng, gi¶i phãng mÆt b»ng thuª ®¬n vÞ t­ vÊn cã chøc n¨ng thÈm ®Þnh gi¸ x¸c ®Þnh gi¸ ®Êt ®Ó tÝnh båi th­êng s¸t víi gi¸ chuyÓn nh­îng quyÒn sö dông ®Êt thùc tÕ trªn thÞ tr­êng trong ®iÒu kiÖn b×nh th­êng; sau khi cã kÕt qu¶ cña ®¬n vÞ t­ vÊn, UBND quËn – huyÖn xem xÐt ®Ò xuÊt ®¬n gi¸ ®Êt ®Ó tÝnh båi th­êng vµ cã v¨n b¶n göi Së Tµi chÝnh ®Ó Së chñ tr× cïng c¸c së, ngµnh liªn qua thÈm ®Þnh vµ tr×nh UBND thµnh phè xem xÐt, quyÕt ®Þnh.[[21]. TrÇn Thanh B×nh, Tõ h«m nay, ®Òn bï gi¶i to¶ ph¶i s¸t gi¸ thÞ tr­êng, theo B¸o Thanh niªn sè 84, ngµy 23/4/2008. ] Tõ bao n¨m nay, gi¸ ®Êt lu«n lµ vÊn ®Ò mu«n thuë, ®Ó c¸c thñ tôc thu håi ®Êt ®­îc thùc hiÖn dÔ dµng, thuËn tiÖn Nhµ n­íc cÇn cã c¬ chÕ mét gi¸ theo ®ã t¹o nªn sù ®ång thuËn gi÷a ba chñ thÓ: doanh nghiÖp – Nhµ n­íc – ng­êi d©n. Thùc tÕ hiÖn nay, viÖc båi th­êng gi¶i phãng mÆt b»ng ®Ó thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t­ t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng (®èi víi c¸c dù ¸n cã quy m« sö dông ®Êt lín) th­êng kÐo dµi tõ 2 - 5 n¨m, c¸ biÖt cã tr­êng hîp kÐo dµi tíi 10 n¨m, gi¸ ®Êt thay ®æi hµng n¨m nh­ vËy ®· lµm ¶nh h­ëng tíi viÖc triÓn khai c¸c nhiÒu c«ng tr×nh ®Çu t­. §Ó n©ng cao chÊt l­îng vµ tÝnh kh¶ thi trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c thñ tôc thu håi ®Êt, theo c¸ nh©n t«i cho r»ng, chóng ta cÇn quy ®Þnh khung gi¸ ®Êt nªn cã hiÖu lùc trong kho¶ng 3 - 5 n¨m chø kh«ng ph¶i 1 n¨m nh­ hiÖn nay ®Ó thuËn lîi cho c«ng t¸c gi¶i phãng mÆt b»ng. Trong nh÷ng tr­êng hîp ®Æc biÖt, nÕu cã biÕn ®éng gi¸ qu¸ lín so víi gi¸ ®Þa ph­¬ng ®· quy ®Þnh th× míi cÇn ®iÒu chØnh l¹i cho phï hîp nh­ng kh«ng v­ît qu¸ khung cña ChÝnh phñ ®· quy ®Þnh. 3. Thµnh lËp Tæng c«ng ty båi th­êng, mét gi¶i ph¸p quan träng nh»m kh¾c phôc c¸c ¸ch t¾c hiÖn nay vÒ båi th­êng, hç trî vµ t¸i ®Þnh c­ NhiÒu n¨m qua, vÊn ®Ò ®Òn bï gi¶i to¶ lu«n khiÕn cho c¸c chñ ®Çu t­ dù ¸n ®au ®Çu. C¸c cÊp chÝnh quyÒn khi ®ông vµo vÊn ®Ò nµy lu«n gÆp ph¶i hµng lo¹t khã kh¨n vµ ®èi diÖn víi hµng ngµn tr­êng hîp khiÕu kiÖn. Theo Thanh niªn online, míi ®©y C«ng ty cæ phÇn §øc Kh¶i ®· cã ®Ò xuÊt göi c¬ quan chøc n¨ng xem xÐt thµnh lËp mét Tæng c«ng ty chuyªn vÒ ®Òn bï. DÉn sè liÖu vÒ nh÷ng khã kh¨n trong b¶n ®Ò ¸n cña m×nh, l·nh ®¹o C«ng ty §øc Kh¶i cho r»ng, nÕu cø lµm theo c¸ch cò, cø loay hoay víi nh÷ng ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch ®Òn bï gi¶i to¶ n¨m nµy sang n¨m kh¸c mµ kh«ng cã mét b­íc ®ét ph¸ th× khã cã thÓ hoµn thµnh ®­îc c«ng t¸c gi¶i phãng mÆt b»ng t¹i c¸c dù ¸n. C«ng ty §øc Kh¶i dÉn chøng: “trong sè 60 tØnh, thµnh phè ®­îc kh¶o s¸t th× cã 55 tØnh, thµnh phè cã dù ¸n chËm gi¶i phãng mÆt b»ng víi tæng sè 1.273 dù ¸n (tæng diÖn tÝch lµ 31.288 ha). Riªng t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh, tÝnh tõ n¨m 1998 ®Õn nay, cã gÇn 50% sè dù ¸n ®ang tiÕp tôc gi¶i phãng mÆt b»ng ¶nh h­ëng tíi 102 ngµn hé d©n, trong ®ã hiÖn cßn gÇn 5000 hé ®ang chê ®­îc t¸i ®Þnh c­. T¹i Hµ Néi cã 164 dù ¸n chËm triÓn khai gi¶i phãng mÆt b»ng…”. Còng theo ®iÒu tra kh¶o s¸t cña C«ng ty §øc Kh¶i, viÖc gi¶i phãng mÆt b»ng ë c¸c ®Þa ph­¬ng ®Òu chËm so víi quy ®Þnh vµ th­êng ph¶i kÐo dµi tõ 18 th¸ng ®Õn 5 n¨m, c¸ biÖt cã mét sè dù ¸n kÐo dµi ®Õn 10 n¨m. §Ò ¸n còng chØ ra nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nh­ do nhµ ®Çu t­ kh«ng cã ®ñ kh¶ n¨ng thùc tÕ vÒ tµi chÝnh vµ kh«ng huy ®éng ®­îc vèn ®Ó ®Òn bï; gi¸ ®Êt båi th­êng t¨ng lªn do viÖc ®Òn bï gi¶i to¶ kÐo dµi; mét sè nhµ ®Çu t­ xin giao ®Êt ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh nh­ng thùc tÕ chØ nh»m ®Çu c¬ ®Êt ®ai, chuyÓn nh­îng dù ¸n ®Ó kiÕm lêi nh­ng sau ®ã do cã quy ®Þnh ph¶i ®Çu t­ x©y dùng c«ng tr×nh míi ®­îc chuyÓn nh­îng nªn ®· rót lui kh«ng thùc hiÖn ®Òn bï n÷a… ngoµi ra, cßn rÊt nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c tõ phÝa c¸c c¬ quan nhµ n­íc vµ ng­êi d©n còng ®­îc ®Ò ¸n chØ ra.[ [22]. TrÇn Thanh B×nh, theo Thanh niªn online, Chñ nhËt, 30/3/2008. ] Theo ®Ò ¸n, quy tr×nh thùc hiÖn ®Òn bï gi¶i to¶ t¹i mét dù ¸n cã 3 b­íc: §èi víi c¸c dù ¸n ®· ®­îc phª duyÖt quy ho¹ch tæng thÓ, sÏ lËp hå s¬ ®¨ng ký víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng lµm thñ tôc t¹m giao ®Êt vµ sau ®ã ®¬n vÞ sÏ bá vèn ra trùc tiÕp th­¬ng l­îng tho¶ thuËn víi ng­êi d©n. Khi ®· ®­îc chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng chÊp nhËn, sÏ phèi hîp víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, tæ d©n phè häp d©n ®Ó t×m hiÓu t©m t­, nguyÖn väng vµ nhu cÇu thùc tÕ cña d©n. NÕu hé d©n nµo muèn t¸i ®Þnh c­, ®¬n vÞ sÏ t×m mua nhµ cã vÞ trÝ phï hîp víi nguyÖn väng cña hä, hé d©n nµo cã nhu cÇu nhËn tiÒn ®Òn bï tù lo chç ë th× ®¬n vÞ sÏ lËp tøc thanh to¸n tiÒn. Giao “®Êt s¹ch” ®· gi¶i to¶ xong cho chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng tæ chøc ®Êu gi¸. Theo tê tr×nh cña C«ng ty cæ phÇn §øc Kh¶i göi c¬ quan chøc n¨ng, c«ng ty ®Òn bï sÏ cã tªn lµ Tæng c«ng ty §Òn bï gi¶i to¶, vèn ®iÒu lÖ 1.650 tØ ®ång. Trong ®ã vèn gãp cæ ®«ng cña C«ng ty §øc Kh¶i lµ 850 tØ ®ång (chiÕm 50%), cßn l¹i lµ huy ®éng vèn. C«ng ty nµy còng kh¼ng ®Þnh, trªn c¬ së nguån vèn 100% cña ®¬n vÞ tham gia viÖc ®Òn bï gi¶i to¶, tiÒn lêi sau khi ®Êu gi¸ ®¬n vÞ sÏ nép 28% thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp vµ c¸c kho¶n thuÕ kh¸c ®óng vµ ®ñ theo quy ®Þnh hiÖn hµnh. §ång thêi, trong b¶n ®Ò ¸n cña m×nh, c«ng ty §øc Kh¶i còng cam kÕt sÏ trÝch nép 10% lîi nhuËn sau thuÕ cña c«ng ty vµo quü phóc lîi x· héi cña ®Þa ph­¬ng n¬i cã dù ¸n. Cã thÓ nãi ®©y lµ mét ý t­ëng míi, ®· nhËn ®­îc h­ëng øng, ñng hé cña c¸c bé vµ ®Þa ph­¬ng bëi viÖc thµnh lËp Tæng c«ng ty nµy lµ rÊt cÇn thiÕt, sÏ ®Èy nhanh tiÕn ®é gi¶i phãng mÆt b»ng vµ mang tÝnh kh¸ch quan. Sau khi nhËn ®­îc ®Ò ¸n thµnh lËp, Phã Thñ t­íng NguyÔn Sinh Hïng ®· giao cho Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ chñ tr× cïng víi c¸c bé TN&MT, bé X©y dùng vµ UBND c¸c thµnh phè Hµ Néi, H¶i Phßng, thµnh phè Hå ChÝ Minh nghiªn cøu vµ b¸o c¸o Thñ t­íng ChÝnh phñ. Theo ý kiÕn cña Bé TN&MT, ®Ò nghÞ cña C«ng ty §øc Kh¶i lµ “cã thÓ chÊp nhËn ®­îc” v× tranh thñ nguån vèn x· héi cho c«ng t¸c båi th­êng gi¶i phãng mÆt b»ng. Ngoµi ra sÏ t¹o quü ®Êt “s¹ch” cho c¸c nhµ ®Çu t­ thùc hiÖn dù ¸n. Bé x©y dùng cã v¨n b¶n cho r»ng: “ViÖc thµnh lËp Tæng c«ng ty ®Òn bï gi¶i to¶ lµ mét trong nh÷ng néi dung ®iÒu chØnh cña LuËt doanh nghiÖp. V× vËy, theo quy ®Þnh cña LuËt nµy, C«ng ty cæ phÇn §øc Kh¶i cïng víi nhiÒu nhµ ®Çu t­ kh¸c cã thÓ gãp vèn thµnh lËp c«ng ty ho¹t ®éng trong nh÷ng ngµnh nghÒ mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm, trong ®ã cã viÖc ®Çu t­ ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng mµ kh«ng cÇn ph¶i cã ý kiÕn cña Thñ t­íng ChÝnh Phñ”. Bé x©y dùng còng ®Ò nghÞ: “§©y lµ lo¹i h×nh kinh doanh dÞch vô míi, v× vËy ®Ò nghÞ Nhµ n­íc bæ sung m· sè ngµnh nghÒ kinh doanh ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t­ thùc hiÖn ®­îc ®¨ng ký kinh doanh”.[[23]. TrÇn Thanh B×nh, theo Thanh niªn online, Chñ nhËt, 30/3/2008. ] UBND thµnh phè H¶i Phßng cã ý kiÕn ñng hé: “§Ò nghÞ cña C«ng ty §øc Kh¶i lµ cã thÓ chÊp nhËn ®­îc bëi thùc hiÖn theo m« h×nh nµy, cã thÓ tranh thñ nguån vèn ngoµi ng©n s¸ch cho viÖc gi¶i phãng mÆt b»ng, t¹o quü ®Êt s¹ch khi giao ®Êt cho c¸c nhµ ®Çu t­ vµ gi¶m g¸nh nÆng c«ng viÖc cho c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc ®Þa ph­¬ng. NÕu ®­îc chän lµ ®Þa ph­¬ng thùc hiÖn thÝ ®iÓm theo m« h×nh nµy, H¶i Phßng xin s½n sµng ñng hé chñ tr­¬ng vµ sÏ lùa chän c¸c dù ¸n triÓn khai”.[ ] UBND thµnh phè Hå ChÝ Minh ®­a ra nhËn xÐt vÒ ®Ò ¸n nµy: “tr­íc m¾t cã thÓ cho phÐp thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn lµm dÞch vô båi th­êng, gi¶i phãng mÆt b»ng ®Ó ®Òn bï gi¶i to¶ thay cho nhµ ®Çu t­ hoÆc Nhµ n­íc vµ ph¶i thùc hiÖn ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ båi th­êng, hç trî vµ t¸i ®Þnh c­. Sau khi ®­îc thµnh lËp, c«ng ty tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh trªn c¬ së tho¶ thuËn, ký kÕt hîp ®ång thùc hiÖn ®Òn bï gi¶i to¶ víi c¸c tæ chøc ®­îc nhµ n­íc giao ®Êt”.[[24].[25]. TrÇn Thanh B×nh, theo Thanh niªn online, Chñ nhËt, 30/3/2008 ] Tõ nh÷ng ý kiÕn vµ nhËn ®Þnh trªn, c¸ nh©n t«i c¶m thÊy r»ng viÖc thµnh lËp Tæng c«ng ty ®Òn bï gi¶i to¶ ViÖt Nam lµ viÖc lµm thùc sù cÇn thiÕt tr­íc bèi c¶nh thùc hiÖn quy tr×nh thu håi ®Êt ë n­íc ta cßn v« vµn nh÷ng khã kh¨n, thö th¸ch nh­ hiÖn nay. Theo ý t­ëng nµy, chñ ®Çu t­ vµ ng­êi d©n trong ph¹m vi dù ¸n ®Òu cã lîi. H¬n n÷a, tæng c«ng ty nµy sÏ gi¶m bít g¸nh nÆng cho c¸c c¬ quan chøc n¨ng, Nhµ n­íc vÉn cã thÓ ®øng sau gi¸m s¸t qu¶n lý, lµm cho c¸c ho¹t ®éng båi th­êng gi¶i phãng mÆt b»ng ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch kh¸ch quan nhÊt. Hy väng r»ng trong mét t­¬ng lai kh«ng xa, n­íc ta sÏ cã mét hµnh lang ph¸p lý an toµn, ®iÒu chØnh hiÖu qu¶ vÊn ®Ò nµy, lµm sao ph¶i hµi hoµ ®­îc lîi Ých cña c¸c bªn: Nhµ n­íc, ®¬n vÞ thùc hiÖn ®Òn bï, ng­êi d©n vµ chñ ®Çu t­ dù ¸n. ViÖc ra ®êi cña Tæng c«ng ty ®Òn bï sÏ lµ mèc quan träng ®¸nh dÊu viÖc chuyÓn c¬ chÕ thùc hiÖn båi th­êng tõ c¬ chÕ hµnh chÝnh sang c¬ chÕ kinh tÕ cho phï hîp víi nh÷ng ®ßi hái cña c«ng t¸c qu¶n lý, sö dông ®Êt trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng. Tuy nhiªn, ®Ó ý t­ëng nµy cã thÓ nhanh chãng ®i vµo thùc tiÔn cuéc sèng mét c¸ch hiÖu qu¶, theo c¸ nh©n t«i, Nhµ n­íc cÇn: quy ®Þnh cô thÓ, râ rµng vÒ c¬ chÕ ho¹t ®éng cña tæng c«ng ty ®Òn bï, gi¶i to¶; x¸c ®Þnh râ c¬ chÕ huy ®éng vèn ®Ó gióp cho viÖc ®¶m ®­¬ng tèt nhiÖm vô; cÇn chó ý ®Õn viÖc ®¶m b¶o lîi Ých cho c¸c chñ thÓ cã liªn quan… KÕt luËn Trªn ®©y, t«i ®· tr×nh bµy c¸c nghiªn cøu b­íc ®Çu vÒ tr×nh tù, thñ tôc hµnh chÝnh trong qu¸ tr×nh thu håi ®Êt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh. Nh×n chung, c¸c thñ tôc ®Òu ®­îc quy ®Þnh râ rµng, ®¬n gi¶n, chÆt chÏ, thêi gian thùc hiÖn nhanh chãng. §iÒu nµy thÓ hiÖn ë viÖc mçi mét tr×nh tù, thñ tôc hµnh chÝnh ®ã ®Òu ®­îc quy ®Þnh mét c¸ch cô thÓ vÒ c¸c b­íc ®i, nh÷ng c«ng viÖc ph¶i lµm, thêi h¹n thùc hiÖn, c¬ quan cã thÈm quyÒn thùc hiÖn vµ tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan ®ã tr­íc d©n, tr­íc Nhµ n­íc. ViÖc thùc hiÖn thñ tôc ë kh©u nµy lµ tiÒn ®Ò cho thùc hiÖn c¸c b­íc tiÕp theo ë kh©u sau. V× thÕ, sù chËm chÔ ë kh©u nµo sÏ dÔ ®­îc ph¸t hiÖn vµ xö lý kÞp thêi. TÊt c¶ c¸c quy ®Þnh nµy nÕu ®­îc thùc thi nghiªm tóc sÏ ®¸p øng tèt h¬n mong mái cña ng­êi d©n, sù chê ®îi tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp còng nh­ yªu cÇu cña cuéc c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh hiÖn nay. TiÕp ®ã lµ mét sè suy nghÜ vµ nh÷ng ®Ò xuÊt ban ®Çu mµ t«i cho lµ cÇn thiÕt víi mong muèn c¸c thñ tôc hµnh chÝnh trong qu¸ tr×nh thu håi ®Êt sÏ tiÕp tôc ®­îc hoµn thiÖn h¬n n÷a trong thêi gian tíi. Víi môc tiªu mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®ang theo ®uæi lµ x©y dùng Nhµ n­íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam cña d©n, do d©n, v× d©n th× viÖc tæ chøc tèt bé m¸y Nhµ n­íc trong ®ã c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh lµ nhiÖm vô then chèt. §Ó c«ng cuéc c¶i c¸ch nµy thµnh c«ng, thiÕt nghÜ cÇn ph¶i b¾t ®Çu vµ lµm thËt tèt c«ng viÖc cÊp thiÕt mµ ng­êi d©n n­íc ta ®ang mong ®îi trong ®ã cã tr×nh tù, thñ tôc hµnh chÝnh khi nhµ n­íc thu håi ®Êt. Trong bèi c¶nh vÒ qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë ®Êt n­íc ta hiÖn nay, còng nh­ thùc tiÔn ¸p dông c¸c thñ tôc hµnh chÝnh khi nhµ n­íc thu håi ®Êt trªn thùc tÕ cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, v­íng m¾c. T«i nhËn thÊy viÖc thùc hiÖn ®Ò tµi nµy trong khu«n khæ kho¸ luËn tèt nghiÖp lµ viÖc lµm cã ý nghÜa ®èi víi mét sinh viªn ngµnh luËt. Song t«i còng biÕt r»ng viÖc thùc hiÖn ®Çy ®ñ vµ thÊu ®¸o c¸c yªu cÇu cña ®Ò tµi nµy lµ c«ng viÖc hÕt søc khã kh¨n vµ d­êng nh­ kh«ng thÓ ®¹t ®­îc ®èi víi vèn hiÓu biÕt h¹n hÑp cña b¶n th©n. V× vËy, rÊt mong nhËn ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ toµn thÓ c¸c b¹n. tµi liÖu tham kh¶o HiÕn ph¸p 1992, n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. Bé luËt d©n sù 2005, n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. LuËt ®Êt ®ai 1987, 1993, 2003, n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam, NghÞ ®Þnh 181/2004/N§-CP Ngµy 29/10/2004 cña ChÝnh phñ vÒ thi hµnh LuËt ®Êt ®ai. NghÞ ®Þnh 197/2004/N§-CP ngµy 3/12/2004 cña ChÝnh phñ vÒ båi th­êng, hç trî, t¸i ®Þnh c­ khi Nhµ n­íc thu håi ®Êt. NghÞ ®Þnh 84/2007/N§-CP ngµy 25/5/2007 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh bæ sung vÒ viÖc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, thu håi ®Êt, thùc hiÖn quyÒn sö dông ®Êt, tr×nh tù, thñ tôc båi th­êng, hç trî khi Nhµ n­íc thu håi ®Êt vµ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i vÒ ®Êt ®ai. B¸o c¸o tæng kÕt 10 n¨m thi hµnh LuËt ®Êt ®ai (1993-2003) cña Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr­êng. Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt – Nxb §µ N½ng, 2004. Huy ThÞnh, Thµnh phè Hå ChÝ Minh: Thñ t­íng giao ®Êt, thµnh phè tuú tiÖn thu håi, B¸o TiÒn Phong 2007. HuyÒn Thi, L¹i v­íng do gi¶i phãng mÆt b»ng, B¸o ®Çu t­ sè 7 ra ngµy 15/1/2007. Hïng C­êng, D©n khëi kiÖn… “quan”, theo B¸o Ph¸p luËt ViÖt Nam sè 67, ngµy 18/3/2008. Hµ Linh, ThÊy g× qua kiÓm tra viÖc thùc hiÖn LuËt ®Êt ®ai ë ®Þa ph­¬ng, B¸o Ph¸p lý sè 12, th¸ng 9/2005. Lµm tèt c«ng t¸c thu håi ®Êt, giao ®Êt, ký hîp ®ång thuª ®Êt, gi¶i phãng mÆt b»ng, ch×a kho¸ ®Ó thu hót ®Çu t­, thóc ®Èy ph¸t triÓn, B¸o Ph¸p lý sè 6/2005. Mü LÖ, Thu håi ®Êt, thÊt nghiÖp sau khi häc nghÒ, B¸o ®iÖn tö cña Thêi b¸o kinh tÕ n«ng th«n ra ngµy 30/12/2007. Nh÷ng bÊt cËp cña NghÞ ®Þnh 84/2007/N§-CP: Hµ Néi “v­íng” nhiÒu, theo DiÔn ®µn doanh nghiÖp. Quang HËu, Gi¶i phãng mÆt b»ng s©n Golf Minh TrÝ – HuyÖn Sãc S¬n, nhiÒu quyÕt ®Þnh ch­a hîp lßng d©n. T¹p chÝ Tµi Nguyªn vµ M«i Tr­êng th¸ng 6/2006. Th«ng tÊn x· ViÖt Nam, Gi¶i ph¸p nµo cho n«ng d©n kh«ng cßn ®Êt, ngµy 14/9/2007. Tuú Phong, MËp mê quy ho¹ch, Thêi b¸o Kinh tÕ ViÖt Nam sè 9 ngµy 10/1/2007. Thanh B×nh, Mét quyÕt ®Þnh thu håi ®Êt 4 n¨m míi ®Õn tay ng­êi d©n, B¸o ®Çu t­ 2007. TuÊn Minh, Mái m¾t chê c¸c khu ®« thÞ ®¹i häc ®¼ng cÊp, theo B¸o Nh©n d©n 2007. TrÇn Thanh B×nh, Tõ h«m nay, ®Òn bï gi¶i to¶ ph¶i s¸t gi¸ thÞ tr­êng, theo B¸o Thanh niªn sè 84, ngµy 23/4/2008. TrÇn Thanh B×nh, theo Thanh niªn online, chñ nhËt ngµy 30/03/2008. www.hoinongdan.org.VN, §Êt ®ai ph¶i ®­îc coi lµ hµng ho¸ ®Æc biÖt, thø ba ngµy 10/4/2007. Môc lôc