Khóa luận Nghiên cứu sử dụng cây cỏ năng tượng (Scripus littoralis schrab) để xử lý nước thải đầu ra khu công nghiệp Tân Bình đạt loại A QCVN 24:2009

ä sinh thaùi ñaàm laày coøn chöa ñöôïc nghieân cöùu roõ. Hình 3.5 Quaù trình loaïi boû vi khuaån trong ñaát ngaäp nöôùc Cô cheá xöû lyù oâ nhieãm nöôùc thaûi cuûa thöïc vaät thuyû sinh Quaù trình quang hôïp, quaù trình toång hôïp protein xaûy ra trong teá baøo thöïc vaät laø quaù trình taïo sinh khoái cuûa thöïc vaät. Taát caû vaät chaát taïo ra sinh khoái thöïc vaät ñöôïc laáy ra töø caùc chaát hoaëc hôïp chaát voâ cô töø moâi tröôøng soáng. Döïa vaøo nhöõng cô cheá naøy chuùng ta coù theå söû duïng thöïc vaät thuyû sinh nhö taùc nhaân chuyeån hoaù vaät chaát trong nöôùc thaûi thaønh sinh khoái thöïc vaät vaø laøm giaûm oâ nhieãm trong nöôùc thaûi. Quùa trình hoâ haáp thöïc vaät: Taát caû caùc quaù trình trao ñoåi chaát cuûa sinh vaät ñöïôc taäp trung trong teá baøo. Quaù trình hoâ haáp cuõng vaäy, quaù trình naøy ñöïôc xem nhö quaù trình phaûn öùng enzym raát ñaëc tröng. Caùc hôïp chaát höõu cô coù trong teá baøo nhö protein, polysaccharit, lipit, axit amin seõ bò oxy hoaù taïo ra CO2, H2O, caùc loaïi khí khaùc vaø naêng löôïng. Naêng löôïng ñöôïc taïo ra seõ ñöôïc tích luyõ trong phaân töû ATP. Naêng löôïng trong phaân töû ATP seõ ñöôïc teá baøo söû duïng daàn trong suoát quaù trình soáng cuûa thöïc vaät. Phöông trình toång quaùt cuûa quaù trình hoâ haáp: C6H12O6 + 6O2 -> 6CO2 + 6H2O + ATP Ñöôøng glucose laø vaät chaát ñöôïc söû duïng trong quaù trình hoâ haáp thöôøng xuyeân nhaát. Khi gaëp oxy, chuùng seõ ñöôïc chuyeån thaønh carbondioxid vaø nöôùc. Naêng löôïng ñöôïc giaûi phoùng seõ ñöôïc giöõ laïi trong caùc caàu noái cuûa phaân töû ATP. Söï quang hôïp cuûa thöïc vaät: Quang hôïp laø moät trong nhöõng quaù trình raát ñaëc bieät, phoå bieán nhaát ôû taát caû caùc loaøi thöïc vaät vaø ôû moät soá loaøi vi sinh vaät. Quaù trình quang hôïp xaûy ra ôû luïc laïp. Saéc toá quang hôïp nhaän naêng löôïng maët trôøi tieán haønh oxy hoaù nöùôc, giaûi phoùng Oxy vaø CO2 ñeå taïo thaønh chaát höõu cô maø chuû yeáu laø gluxit. Quaù trình quang hôïp xaûy ra ôû 2 giai ñoaïn: giai ñoaïn saùng vaø giai ñoaïn toái: + Giai ñoaïn saùng: ôû giai ñoaïn naøy, caùc phaûn öùng xaûy ra trong maøng thylakoid, keát quaû cuûa quaù trình chuyeån hoaù naøy seõ taïo ra caùc hôïp chaát cao naêng ATP vaø NADH. + Giai ñoaïn toái: ôû giai ñoaïn naøy, caùc phaûn öùng xaûy ra trng stroma. Caùc phaûn öùng naøy caàn ñöôïc cung caáp naêng löôïng ATP vaø NADH ñeå toång hôïp ra gluxlit. Quùa trình toång hôïp protein: Protein laø moät trong nhöõng thaønh phaàn quan troïng cuûa thöïc vaät. Protein laø chuoãi polypeptit, chuùng taïo ra töø caùc axit amin noái vôùi nhau baèng lieân keát peptit. Caùc axit amin ñöôïc teá baøo toång hôïp ra vaø ñöôïc cung caáp töø moâi tröôøng beân ngoaøi. Thöïc vaät chæ ñoàng hoaù caùc hôïp chaát höõu cô ôû daïng voâ cô hoaø tan. Do ñoù, caùc axit amin coù trong teá baøo thöïc vaät chuû yeáu do teá baøo sinh toång hôïp neân. Quaù trình toång hôïp protein xaûy ra lieân tuïc ôû trong teá baøo. Nhôø ñoù caùc phaûn öùng sinh hoaù môùi ñöôïc thöïc hieän vaø nhôø ñoù, teá baøo môùi tieán haønh phaân chia vaø phaùt trieån, trong ñoù nhöõng protein – enzym chieám soá löôïng lôùn vaø ñoùng vai troø quyeát ñònh trong caùc phaûn öùng hoaù hoïc chuyeån hoaù vaät chaát. 3.7 Caùc loaïi oâ nhieãm Chaát oâ nhieãm vaøo trong moâi tröôøng ñi vaøo trong moâi tröôøng xuaát phaùt töø nhöõng nguoàn bieán ñoåi khaùc nhau. Nöôùc thaûi ñoâ thò, hoaït ñoäng coâng nghieäp, nöôùc möa, nöôùc thaûi coù tính acid, nhaø maùy loïc daàu vaø nhieàu nguoàn khaùc, taát caû tieàm aån caùc taùc ñoäng tieâu cöïc ñeán chaát löôïng moâi tröôøng. Nöôùc möa vaø nöôùc thaûi coù tính acid, nöôùc thaûi ñoâ thò, nöôùc thaûi coâng nghieäp vaø coâng nghieäp laø nhöõng nguoàn chaát gaây oâ nhieãm maø phöông phaùp xöû lyù baèng heä thoáng ÑNN thích hôïp nhaát. Maëc duø nöôùc thaûi coâng nghieäp chöùa nhieàu ñoäc toá caàn thieát xöû lyù hôn. Nöôùc chaûy ra töø raùc thaûi noâng nghieäp vaø ñoâ thò ít gaây ñoäc hôn vaø deã xöû lyù hôn trong heä thoáng ÑNN. Baûng 3.2 Caùc nguoàn coâng nghieäp Phaân loaïi Loaïi oâ nhieãm Quy trình xöû lyù sô boä Boät giaáy vaø giaáy BOD, COD, TSS, TN, maøu Laéng caën ban ñaàu, coá ñònh thoâng hôi, buøn hoaït tính. Moå vaø thaéng thòt BOD, TSS, TN, daàu môõ, ñoä maën Keo tuï, taïo boâng, tieâu thuï, hieáu khí, buøn hoaït tính. Cheá taïo hoaù chaát COD, TN, kim loaïi, ñoä maën, ñoä ñuïc. Loïc daàu Daàu môõ, TSS, BOD, COD, ñoä maënn, kim loaïi, ñoä ñuïc. Taùch daàu vaø nöôùc, coá ñònh thoâng hôi, buøn hoaït tính. Loc landfill BOD, COD, TSS, TN, ñoä maën, kim loaïi, ñoä ñuïc. Coá ñònh thoâng hôi, keát tuûa kim loaïi, buøn hoaït tính. Thoaùt nöôùc nguoàn acid BOD, TSS, kim loaïi Keát tuûa kim loaïi. 3.8 Gíôi thieäu phöông phaùp xöû lyù baèng thöïc vaät Phöông phaùp xöû lyù baèng thöïc vaät laø phöông phaùp caûi thieän moâi tröôøng baèng caùch söû duïng thöïc vaät cuûa ÑNN ñeå laøm saïch nöôùc thaûi, noù ñöôïc xem nhö moät phöông phaùp theo kieåu in – situ laø aùp duïng kyõ thuaät taïi nôi bò oâ nhieãm. Öu vaø nhöôïc ñieåm cuûa xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp thöïc vaät Öu ñieåm Ngaøy nay, coù nhieàu nöôùc söû duïng thöïc vaät thuûy sinh ñeå xöû lyù nöôùc thaûi vaø nöôùc oâ nhieãm. Hieäu quûa xöû lyù tuy chaäm nhöng raát oån ñònh ñoái vôùi nhöõng loaïi nöôùc coù BOD vaø COD thaáp, khoâng chöùa ñoäc toá. Nhöõng keát quaû nghieân cöùu vaø öùng duïng ôû nhieàu nöôùc ñaõ ñöa ra nhöõng öu ñieåm cô baûn sau: + Chi phí cho xöû lyù baèng thöïc vaät thuûy sinh thaáp + Quaù trình coâng ngheä khoâng ñoøi hoûi kyõ thuaät phöùc taïp + Hieäu quaû xöû lyù oån ñònh ñoái vôùi nhieàu loaïi nöôùc oâ nhieãm thaáp + Sinh khoái taïo ra sau quaù trình xöû lyù ñöôïc öùng duïng vaøo nhieàu muïc ñích khaùc nhau nhö : + Laøm nguyeân lieäu cho thuû coâng myõ ngheä nhö coùi, ñay, luïc bình, coûnaêng + Laøm thöïc phaåm cho ngöôøi nhö cuû sen, cuû suùng, rau muoáng + Laøm thöïc phaåm cho gia suùc nhö rau muoáng, sen, beøo taây, beøo taám + Laøm phaân xanh, taát caø caùc loaøi thöïc vaät thuûy sinh sau khi thu nhaän töø quaù trình xöû lyù treân ñeàu laø nguoàn nguyeân lieäu ñeå saûn xuaát phaân xanh raát coù hieäu quaû. + Saûn xuaát khí sinh hoïc. +Boä reã thaân caây ngaäp nöôùc, caây troâi noåi ñöôïc coi nhö moät giaù theå raát toát (hay ñöôïc coi nhö moät chaát mang) ñoái vôùi vi sinh vaät. Vi sinh vaät baùm vaøo reã, vaøo thaân caây ngaäp nöôùc hay caùc loaøi thöïc vaät troâi noåi. Nhôø söï vaän chuyeån (ñaëc bieät laø thöïc vaät troâi noåi) seõ ñöa vi sinh vaät theo cuøng. Chuùng di chuyeån töø vò trí naøy ñeán vi trí khaùc trong nöôùc oâ nhieãm, laøm taêng khaû naêng chuyeån hoaù vaät chaát coù trong nöôùc. Nhö vaäy, hieäu quaû xöû lyù cuûa vi sinh vaät nöôùc trong tröôøng hôïp naøy seõ cao hôn khi khoâng coù thöïc vaät thuûy sinh. ÔÛ ñaây ta coù theå coi moái quan heä giöõa vi sinh vaät vaø thöïc vaät thuûy sinh laø moái quan heä coäng sinh. Moái quan heä coäng sinh naøy ñaõ ñem laïi söùc soáng toát hôn cho caû hai nhoùm sinh vaät vaø taùc duïng xöû lyù seõ taêng cao. + Söû duïng thöïc vaät thuûy sinh ñeå xöû lyù nöôùc oâ nhieãm trong nhieàu tröôøng hôïp khoâng caàn cung caáp naêng löôïng. Do ñoù, vieäc öùng duïng thöïc vaät thuûy sinh ñeå xöû lyù nöôùc oâ nhieãm ôû nhöõng vuøng khoâng coù ñieän ñeàu coù theå thöïc hieän deã daøng. 3.9.2 Nhöôïc ñieåm Vieäc söû duïng thöïc vaät thuûy sinh ñeå xöû lyù nöôùc cuõng coù nhöõng nhöôïc ñieåm nhaát ñònh, trong ñoù coù hai nhöôïc ñieåm raát quan troïng: + Dieän tích caàn duøng ñeå xöû lyù chaát thaûi lôùn. Vì thöïc vaät caàn tieán haønh quaù trình quang hôïp neân luoân caàn thieát phaûi coù aùnh saùng. Söï tieáp xuùc giöõa thöïc vaät vaø aùnh saùng trong ñieàu kieän ñuû chaát dinh döôõng caøng nhieàu thì quaù trình chuyeån hoaù caøng toát. Do ñoù, dieän tích cuûa beà maët cuûa söï tieáp xuùc naøy seõ caàn nhieàu. Ñieàu ñoù raát khoù khaên khi ta tieán haønh xöû lyù nöôùc oâ nhieãm ôû nhöõng khu vöïc ñoâ thò voán ñaõ raát khoù khaên veà ñaát. Tuy nhieân noù laïi thích hôïp cho vuøng noâng thoân, keå caû nhöõng vuøng khoâng ñöôïc cung caáp ñieän + Trong ñieàu kieän caùc loaøi thöïc vaät phaùt trieån maïnh ôû caùc nguoàn nöôùc thaûi, boä reã cuûa chuùng nhö nhöõng chaát mang raát höõu ích cho vi sinh vaät baùm treân ñoù. Trong tröôøng hôïp khoâng coù thöïc vaät thuûy sinh (ñaëc bieät laø caùc loaøi thöïc vaät troâi noåi), caùc loaøi vi sinh vaät seõ khoâng coù nôi baùm vaø. Chuùng raát deã troâi theo doøng nöôùc hoaëc bò laéng xuoáng ñaùy. ÔÛ ñaây laø hai vaán ñeà caàn hieåu roõ: + Thöù nhaát, reã caùc loaøi thöïc vaät thuûy sinh seõ ñoùng vai troø tích cöïc trong vieäc taêng tröôûng cuûa vi sinh vaät neáu vi sinh vaät khoâng phaûi laø nhöõng vi sinh vaät gaây beänh. Trong tröôøng hôïp naøy, caùc loaøi vi sinh vaät gaây beänh seõ phaùt trieån maïnh ôû boä reã vaø nhöõng vuøng xung quanh cuûa thöïc vaät, chuùng seõ laø taùc nhaân sinh hoïc gaây oâ nhieãm moâi tröôøng raát maïnh. + Thöù hai laø ngoaøi boä reã ra, caùc loaøi thöïc vaät thuûy sinh coøn chieám khoâng gian raát lôùn, ngaên caûn aùnh saùng chieáu saâu vaøo nöôùc. khi ñoù, vi sinh vaät khoâng bò tieâu dieät bôûi aùnh saùng maët trôøi. Thaûm thöïc vaät thuûy sinh phuû kín maët nöôùc ñöôïc coi nhö vaät caûn vaø haáp thuï raát höõu hieäu tia töû ngoaïi vaø hoàng ngoaïi cuûa aùnh saùng maët trôøi. Taùc duïng naøy khoâng chæ taïo ñieàu kieän ñeå nhöõng vi sinh vaät coù ích phaùt trieån maø caû nhöõng vi sinh vaät gaây beänh cuõng phaùt trieån. Do ñoù, hieän töôïng treân vöøa coù lôïi, vöøa coù haïi, coù lôïi laø caùc vi sinh vaät coù ích (nhöõng vi sinh vaät phaân giaûi caùc chaát höõu cô, voâ cô) phaùt trieån, laøm saïch moâi tröôøng nöôùc, coù haïi laø caùc vi sinh vaät gaây beänh phaùt trieån maïnh seõ laøm nöôùc bò oâ nhieãm sinh hoïc naëng hôn. Hieåu bieát ñöôïc baûn chaát töï nhieân naøy giuùp ta tìm bieän phaùp tích cöïc trong coâng ngheä xöû lyù naøy. 3.10 Moät soá thöïc vaät coù khaû naêng xöû lyù nöôùc 3.10.1 Caây coû Naêng Tượng Teân khoa hoïc: Scripus littoralis schrab. Teân vieät nam: coû Naêng Töôïng hay caây heán bieån. Hoï: caây hoï Laùc (Cyperaceae). Ñaëc ñieåm hình thaùi: coû Naêng Töôïng hay daân gian coøn goïi laø Heán bieån, moïc töï nhieân trong ñaàm laày vuøng ven bieån. Chu kyø phaùt trieån cuûa loaøi coû naøy laø moïc vaøo ñaàu muøa möa, ra hoa khoaûng thaùng 11 – 12 vaø ruïi daàn vaøo khoaûng thaùng 3 – 4. Caây moïc töï nhieân baèng haït troâi theo nöôùc hoaëc töø goác muøa tröôùc. Coù khaû naêng chòu ñoä maën leân ñeán 20 phaàn ngaøn vaø ngaäp saâu ñeán 0,5m. Thaân hình truï troøn, moïc thaúng ñöùng cao ñeán moät meùt hôn, khoâng coù phaân nhaùnh, moïc hoa daïng chuøm treân naèm treân ngoïn, thaân caây khi khoâ caây maøu vaøng rôm. Coû naêng töôïng moïc theo chuøm, maät ñoä soáng raát daøy (töø 800 ñeán 1000 caây treân meùt vuoâng), heä thoáng reã daïng chuøm daøy ñaëc, neân heán bieån taïo ra moâi tröôøng laéng ñoïng phuø sa raát nhanh, bieán caùc ñaàm laày daàn daø thaønh ñaát cao hôn, cho caùc loaøi khaùc phaùt trieån. Ñaëc ñieåm sinh lyù: coù khaû naêng chòu ñöôïc bieán ñoåi lôùn nhö luõ luït, haïn haùn, vuøng ñaát ngaäp maën, vuøng truõng. Vuøng nuoâi toâm bò oâ nhieãm, noù giuùp oån ñònh nhieät ñoä nöôùc vaø laøm giaûm caùc chaát oâ nhieãm do thöùc aên toâm dö thöøa gaây ra, do ñoù laøm taêng noàng ñoä khí oxy. Trong quaù trình phaùt trieån, caùc choài non cuûa heán bieån laø nguoàn thöùc aên cuûa nhieàu loaïi toâm, cua, caù vaø khi ñeán muøa naéng, caây cheát cung caáp cho moâi tröôøng nguoàn chaát höõu cô quan troïng. Coû Naêng Töôïng laø nhoùm caây tích luõy (accumulator) neân coù theå duøng ñeå caûi thieän ñoä maën trong ñaát (vì coù theå haáp thu ñöôïc muoái vaø tích luyõ trong thaân), coù theå töï phuïc hoài nhôø goác coøn laïi muøa tröôùc. Caùc öùng duïng trong thöïc teá: Troàng coû Naêng Töôïng giuùp caûi taïo caùc vuøng ñaát nuoâi toâm. Khaûo saùt töø naêm 2003 cho thaáy laù caùc ao nuoâi coù heán bieån chòu ruûi ro ít hôn caùc ao nuoâi khaùc ñeán 22,3%, ñaëc bieät laø trong ñôït naén noùng vaø toâm cheát haøng loaït naêm 2004, söï cheân leäch naøy laø 33.5%. Kinh nghieäm cuûa noâng daân laø neân giöõ heán bieån khoaûng 30% dieän tích nuoâi seõ laøm toâm lôùn nhanh vaø ít ruûi ro. Do khoâng phaûi toán chi phí neân vieäc troàng coû Naêng Tượng vöøa caûi taïo toát ñaát, ngaên ngöøa oâ nhieãm coøn giuùp caûi thieän kinh teá gia ñình vì vôùi saûn löôïng nguyeân lieäu khoâ töø 1,5 – 2 kg/m2 , neân tieàm naêng cung caáp nguyeân lieäu cho ngaønh thuû coâng myõ ngheä, töông töï nhö nguyeân lieäu luïc bình, nhöng deã laøm hôn do sôïi daøi vaø thaúng. Caùc vuøng coù theå aùp duïng moâ hình vöøa troàng heán bieån vöøa nuoâi toâm naøy laø caùc tænh duyeân haûi Nam Trung Boä, khu vöïc Caàn Gìô (TP. HCM) cho ñeán Haø Tieân (Kieân Giang). Noâng daân cuûa huyeän Ñoâng Haûi vaø Gía Rai (Baïc Lieâu) aùp duïng raát phoå bieán moâ hình naøy. Tieán Só Döông Vaên Ni, Giaùm ñoác Trung taâm Nghieân cöùu ña daïng sinh hoïc Hoøa An (Ñaïi hoïc Caàn Thô) ñaõ phaân tích vaø chöùng minh hieäu quaû cuûa caây coû Naêng Töôïng veà caûi taïo vuøng nuoâi toâm vaø ñem laïi hieäu quaû kinh teá. Ñeà taøi “khaû naêng xöû lyù nöôùc cuûa caây coû Naêng” cuûa 3 hoïc sinh tröôøng Trung Hoïc Phoå Thoâng Phan Ñình Phuøng – Tænh Phuù Yeân ñaït giaûi nhaát cuoäc thi “ Caûi thieän vieäc söû duïng vaø baûo veä nguoàn nöôùc saïch”. a) b) c) d) Hình 3.6 Một số hình ảnh về cây cỏ Năng Tượng: a) Caùnh ñoàng naêng; b) Heä thoáng reã daøy ñaëc; c) Caây cỏ năng khi chuyển sang màu vàng; d) Haøng ñan laùt myõ ngheä töø caây coû naêng töôïng 3.10.2 Moät soá thöïc vaät coù khaû naêng xöû lyù khaùc Caây rau maùc, luïc bình,coû vetiver, saäy nuùi, caây keøo neøo, coû loàng vöïc, caây rau nhuùc, caây daàu meø, thuyû truùc 3.11 Tình hình aùp duïng thöïc vaät ñaát ngaäp nöôùc trong xöû lyù nöôùc thaûi trong vaø ngoaøi nöôùc 3.11.1 Nöôùc ngoaøi ÔÛ Na Uy, baõi loïc troàng caây doøng chaûy ngaàm ñaõ ñöôïc xaây döïng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït vaøo naêm 1991. Ngaøy nay, ôû nhöõng vuøng noâng thoân ôû Na Uy, phöông phaùp naøy trôû neân raát phoå bieán ñeå xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït, nhôø caùc baõi loïc vaän haønh vôùi hieäu suaát cao thaäm chí caû vaøo muøa ñoâng vaø vôùi chi phí thaáp. Moâ hình quy moâ nhoû ñöôïc aùp duïng phoå bieán ôû Na Uy laø heä thoáng bao goàm beå töï hoaïi, tieáp ñeán laø moät beå loïc sinh hoïc hieáu khí doøng chaûy thaúng ñöùng vaø moät baõi loïc ngaàm troàng caây vôùi doøng chaûy ngang. Beå loïc sinh hoïc hieáu khí tröôùc baõi loïc ngaàm ñeå loaïi boû BOD vaø thöïc hieän caùc quaù trình nitrat hoaù trong ñieàu kieän khí haäu laïnh, nôi thöïc vaät “ nguû” vaøo muøa ñoâng. Heä thoáng ñöôïc thieát keá theo tieâu chuaån hieän haønh cho pheùp ñaït hieäu suaát khöû P oån ñònh > 90% trong voøng 15 naêm neáu söû duïng caùt thieân nhieân chöùa nhieàu saét vaø canxi hoaëc söû duïng vaät lieäu haáp phuï P tieàn cheá coù troïng löôïng nheï. Lôùp vaät lieäu naøy sau khi baõo hoaø P, coù theå söû duïng chuùng laøm chaát caûi taïo ñaát hay laøm phaân boùn boå sung phoátpho. Hieäu suaát loaïi boû N khoaûng 40-60%. Hieäu quaû loaïi boû caùc vi khuaån chæ thò raát cao, thöôøng ñaït tôùi < 1000 coliform chòu nhieät/ 100 ml (theo Peter D. Jenssen, Trond Mohlum, Tore Krogstad, Lasse Vrale, 2005). Ñan Maïch, höôùng daãn chính thöùc môùi veà xöû lyù nöôùc thaûi taïi choã nöôùc thaûi sinh hoaït gaàn ñaây ñaõ ñöôïc Boä Moâi Tröôøng Ñan Maïch coâng boá, aùp duïng baét buoäc ñoái vôùi caùc nhaø rieâng ôû noâng thoân. Trong höôùng daãn naøy ngöôøi ta ñaõ ñöa vaøo heä thoáng baõi loïc ngaàm troàng caây doøng chaûy thaúng ñöùng, cho pheùp ñaït hieäu suaát khöû BOD tôùi 95% vaø nitrat hoaù ñaït 90%. Heä thoáng naøy coù theå bao goàm caû quaù trình keát tuûa hoaù hoïc ñeå taùch phoátpho baèng PAC trong beå phaûn öùng laéng, cho pheùp loaïi boû 90% phoátpho. Dieän tích beà maët cuûa baõi loïc laø 3,2m2/ngöôøi vaø chieàu saâu loïc hieäu quaû laø 1m. Nöôùc thaûi sau laéng seõ ñöôïc bôm giaùn ñoaïn leân beà maët cuûa lôùp vaät lieäu loïc baèng bôm vaø heä thoáng oáng phaân phoái. Lôùp thoaùt nöôùc ôû ñaùy ñöôïc thoâng khí bò ñoäng thoâng qua caùc oáng hôi nhaèm taêng cöôøng söï trao ñoåi oxy vaøo quaù trình loïc. Moät nöõa doøng chaûy ñaõ ñöôïc nitrat hoaù töø lôùp vaät lieäu loïc seõ ñöôïc bôm tuaàn hoaøn vaøo ngaên ñaàu cuûa beå laéng hoaëc chaûy vaøo ngaên bôm nhaèm taêng cöôøng quaù trình khöû nitô vaø oån ñònh hoaït ñoäng cuûa heä thoáng. Heä thoáng loaïi boû phoátpho ñöôïc ñaët trong beå laéng vôùi moät bôm ñònh löôïng côõ nhoû. Hoaù chaát ñöôïc troän vôùi nöôùc thaûi nhôø heä thoáng bôm daâng baèng khí ñôn giaûn, ñoàng thôøi laøm nhieäm vuï tuaàn hoaøn nöôùc trong ngaên laéng. Heä thoáng baõi loïc troàng caây doøng chaûy thaúng ñöùng laø moät giaûi phaùp thay theá cho loïc trong ñaát, cho pheùp ñaït hieäu quaû xöû lyù cao tröôùc khi xaû ra moâi tröôøng. Vieän Coâng ngheä Chaâu AÙ (AIT), Thaùi Lan, keát hôïp vôùi Vieän KH&CN Moâi Tröôøng lieân bang Thuïy Syõ SANDEC, EAWAG ñaõ tieán haønh nghieân cöùu thöïc nghieäm xöû lyù phaân buøn beå phoát laáy töø Bangkok baèng heä thoáng baõi loïc ngaàm troàng caây doøng chaûy thaúng ñöùng vôùi caây coû neán (Typha) taïi AIT lieân tuïc töø naêm 1997 tôùi nay. Taûi troïng TS baèng 250 kg/m2.naêm ñöôïc coi laø taûi troïng toái öu ñeå xöû lyù phaân buøn. Caàn ngaên caûn söï heùo ruû cuûa coû neán vaøo muøa khoâ baèng caùch töôùi nöôùc baõi loïc baèng nöôùc sau xöû lyù. 65% nöôùc töø phaân buøn ñöôïc thu qua heä thoáng thu nöôùc vaø 35% bay hôi. Baõi loïc ñöôïc vaän haønh gaàn 4 naêm, khoâng phaûi söûa chöõa heä thoáng thaám. Chaát raén tích luõy chöùa haøm löôïng tröùng giun thaáp, ñaùp öùng tieâu chuaån taùi söû duïng trong noâng nghieäp ñoái vôùi buøn caën. So saùnh vôùi saân phôi buøn truyeàn thoáng, baõi loïc ngaàm troàng caây cho pheùp thôøi gian löu giöõ buøn khoâ lôùn hôn nhieàu (5-6 naêm). Öu ñieåm cuûa phöông phaùp xöû lyù phaân buøn baèng baûi loïc troàng caây laø boä reã taïo ra caáu truùc xoáp, vôùi heä thoáng mao maïch nhoû li ti trong baõi loïc, giuùp cho quaù trình khöû nöôùc cuûa heä thoáng ñöôïc duy trì trong nhieàu naêm maø khoâng bò taéc. 3.11.2 Trong nöôùc Caùc nhaø khoa hoïc Hoäi nöôùc vaø Moâi tröôøng TP HCM (Lieân hieäp caùc hoäi khoa hoïc vaø kyõ thuaät TP. HCM) aùp duïng xöû lyù nöôùc ræ raùc baèng giaûi phaùp “caùnh ñoàng töôùi” vaø “caùnh ñoàng loïc”. Baèng thöïc vaät: coû Vetiver, coû voi, coû singnal hoaëc caây daàu meø. Vöøa taän duïng ñöôïc ñaát cuûa baõi choân laáp raùc ñeå laøm kinh teá, vöøa xöû lyù nöôùc ræ raùc ñeå laøm nguoàn nöôùc töôùi dinh döôõng cho caây, neân giaûi quyeát vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng. Nguoàn nöôùc ræ raùc ñaäm ñaëc coù noàng ñoä oâ nhieãm cao sau khi ñöôïc pha loaõng vôùi tyû leä 10% ñeå töôùi vaøo caây ñaõ ñöôïc haáp thuï vaø xöû lyù baèng phöông phaùp töï nhieân cho ra chaát löôïng nöôùc thaûi ñaït tieâu chuaån loaïi A. Beänh vieän Nhaân Aí, huyeän Thaùc Mô, tænh Bình Phöôùc (beänh vieän chuyeân ñieàu trò beänh nhaân nhieãm HIV) aùp duïng moâ hình söû lyù nöôùc thaûi beänh vieän baèng caây lau saäy. Nöôùc baån sinh hoïat vaø y teá seõ ñöïôc bôm vaøo oâ troàng lau saäy cho thaám qua reã, tieáp tuïc thaám qua caùc lôùp vaät lieäu loïc, roài chaûy xuoáng nhöõng oáng thoaùt naèm phía döôùi vaø thaûi ra töï nhieân. Heä sinh vaät quanh reã loïai caây naøy coù theå phaân huyû chaát höõu cô vaø haáp thuï kim loaïi naëng trong nöôùc thaûi y teá. Tuy nhieân do nöôùc ta chöa thí ñieåm thöïc tieãn taïi beänh vieän neân coâng trình vaãn chæ ñöôïc xem nhö moät döï aùn thöû nghieäm. Taïi Hueá vaø Caàn Thô aùp duïng duøng caây daàu meø troàng thöû nghieäm caûi taïo moâi tröôøng bò nhieãm ñoäc ñioxin. Khoa Coâng ngheä, tröôøng ñaïi hoïc Caàn Thô nghieân cöùu thaønh coâng phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi töø ao nuoâi caù nöôùc ngoït baèng kyõ thuaät ñaát ngaäp nöôùc kieán taïo. Trong khu ñaát coù troàng moät hoaëc moät soá loaïi caây ñeå tham gia vaøo quaù trình haáp thuï caùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc thaûi nhö caây saäy, naêng, laùc, coû Vetiver, luïc bình, boâng suùng, beøo caùc loaïi CHÖÔNG 4 PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Thu thaäp taøi lieäu Nghieân cöùu caùc taøi lieäu saün coù veà caây coû Naêng Tượng (Scripus littoralis Schrab) ôû Vieät Nam. Thu thaäp caùc taøi lieäu lieân quan ñeán nöôùc thaûi, xöû lyù nöôùc thaûi baèng thöïc vaät ñaát ngaäp nöôùc. Nghieân cöùu, thu thaäp caùc hình aûnh, vuøng löu truù cuûa thöïc vaät. Nghieân cöùu taøi lieäu veà tình hình sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa caây, khaû naêng nhieãm saâu beänh. Moâ hình nghieân cöùu 4.2.1 Moâ taû moâ hình Moâ hình coù daïng hình noùn cuït coù theå tích 35 lít (đường kính lôùn: D = 38 cm, ñöôøng kính nhoû: D = 26 cm, chiều cao từ đáy đến mặt là: H = 40 cm) ñeå troàng caây coû Naêng Tượng. Moãi moâ hình (Xoâ) coù gaén 1 van xaû nöôùc baèng nhöïa PVC (ñöôøng kính d = 27 mm) vôùi muïc ñích ñeå xaû nöôùc ra ñeå phaân tích. Xoâ ñöôïc khoeùt loã saùt döôùi thaønh ñaùy (caùch ñaùy Xoâ khoaûng 7 mm) ñeå gaén van xaû, duøng baêng keo daùn oáng nöôùc vaø silicon daùn ñeå ngaên tình traïng nöôùc bò ræ ra ngoaøi. Chi tieát moâ hình vaø caùc lôùp vaät lieäu ñöôïc moâ taû cuï theå ôû baûng 4.1 vaø hình 4.1. Baûng 4.1 Loaïi - kích thöôùc vaø khoái löôïng vaät lieäu trong moâ hình Lôùp Vaät lieäu Chieàu cao (m) Khoái löôïng (kg) 1 Ñaát caùt 0,2 12 2 Ñaù 10x12mm 0,04 2 3 Ñaù 5x7mm 0,04 3 a) b) Hình 4.1 Caáu taïo vaø vaät lieäu laøm moâ hình thí nghieäm: a) Cấu tạo bên trong moâ hình thí nghiệm; b) Ñaù vaø ñaát loïc Caùc loaïi vaät lieäu: ñaát caùt ñöôïc laáy taïi khu vöïc gaàn keânh Tham Löông (nôi xaû nöôùc thaûi sau xöû lyù cuûa nhaø maøy xöû lyù nöôùc thaûi khu coâng nghieäp Taân Bình). Ñaù söû duïng laøm thí nghieäm ñöôïc löïa choïn töø ñaù xaây döïng. 4.2.2 Ñòa ñieåm laáy coû Naêng Tượng Vì khu vöïc nghieân cöùu khoâng coù neân coû naêng ñöôïc du nhaäp töø vuøng ñaát ngaäp nöôùc ôû tænh Phuù Yeân. Vaän chuyeån baèng caùch: ñaët caây trong Xoâ coù nöùôc (vì quaûng ñöôøng töông ñoái xa khoaûng 550 km) nhaèm traùnh aûnh höôûng ñeán caây. 4.2.3 Caùch choïn coû Vì coû moïc theo töøng chuøm neân ñöôïc löïa taùch ra, ñeå choïn nhöõng caây coù kích thöôùc cao trung bình 85 cm (khoâng tính phần rễ). Hình 4.2 Caây cỏ Năng Tượng được chọn làm thí nghiệm 4.2.4 Caùch boá trí moâ hình Moãi moâ hình goàm: 12 kg ñaát (ñöôïc laáy gaàn keânh Tham Lương, nơi xả nước thaûi sau xử lý của nhà máy xử lý nước Tân Bình), 5 kg ñaù loïc (goàm 2 loaïi: loaïi lôùn coù ñöôøng kính D = 10 – 12 mm, loaïi nhoû coù D = 5 – 7 mm), 10 lít nöôùc vaø 3 kg coû (300 caây). Caùch boá trí: lôùp ñaù nhoû coù D = 5 – 7 mm ñöôïc ñaët döôùi cuøng cuûa ñaùy, tieáp theo lôùp ñaù coù D = 10 – 12 mm ñaët treân, vôùi muïc ñích loïc vaø ngaên caùt chaûy theo khi xaû nöôùc töø van ñeå ñem phaân tích. Phía treân laø lôùp ñaát ñeå troàng caây. Tieáp theo laø 10 lít nöôùc ñöôïc ñöa vaøo moâ hình. Löôïng nöôùc ñöôïc ñöa vaøo ngaäp ñaát trong moâ hình vaø dö theâm leân khoaûng 10 cm (muïc ñích: taïo vuøng ñaát ngaäp nöôùc gioáng töï nhieân ñeå vi sinh vaät phaùt trieån taêng khaû naêng xöû lyù, ñoàng thôøi taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc xaû laáy nöôùc ñem phaân tích caùc chæ tieâu). Hình 4.3 Kênh Tham Lương 4.3 Noäi dung nghieân cöùu 4.3.1 Giai ñoaïn 1: Döôõng coû Naêng Tượng trong moâi tröôøng nöôùc saïch Coû ñöôïc laáy töø khu vöïc ngaäp nöôùc ôû tænh Phuù Yeân, ñem vaøo ngaâm troàng trong moâ hình nöôùc saïch (chæ coù nöôùc) töø 02/03/2010 ñeán 16/03/2006 ñeå taïo ñieàu kieän cho coû phaùt trieån oån ñònh vaø ñoàng ñeàu. Ban ñaàu reã caây coû coù ñoä daøi trung bình töø 5 – 5,5 cm. Giai ñoaïn 2: Thích nghi vôùi moâi tröôøng nghieân cöùu Sau khi coû ñöôïc nuoâi döôõng trong nöôùc saïch ñeå phaùt trieån toát. Coû Naêng Tượng ñöôïc ñem troàng taïi keânh Tham Löông (ñòa ñieåm xaû nöôùc thaûi sau khi xöû lyù cuûa nhaø maùy khu coâng nghieäp Taân Bình), ñeå cho caây coù thôøi gian thích nghi vôùi moâi tröôøng tröôùc khi ñöa vaøo troàng nghieân cöùu. Thôøi gian thích nghi töø ngaøy16/03/2010 ñeán 19/04/2010. 4.3.3 Giai ñoaïn 3: Vaän haønh moâ hình thí nghieäm Xaùc ñònh löu löôïng nöôùc caàn thieát cho coû Naêng Tượng Cho 10 lít nöôùc saïch vaøo moâ hình, sau ñoù môû van xaû nöôùc toaøn boä trong moâ hình ra, kieåm tra xem coøn laïi bao nhieâu löôïng nöôùc. Töø ñoù, xaùc ñònh ñöôïc löôïng nöôùc caùc lôùp vaät lieäu giöõ laïi. Sau ñoù, ñoå nöùôc laïi moâ hình. Ngaøy tieáp theo môû van kieåm tra laïi coøn bao nhieâu nöôùc. Töø ñoù suy ra, löôïng nöôùc maát ñi chính laø nöôùc caây söû duïng, ño chính xaùc ñeán ml. Ñoàng thôøi, laøm 1 moâ hình ñoái chöùng duøng 1 Xoâ chöùa 10 lít nöôùc (khoâng troàng caây), ñeå xaùc ñònh löôïng nöôùc bay hôi qua beà maët ñaát caùt. Phöông trình caân baèng: Löôïng nöôùc vaøo = nöôùc haáp thu trong ñaát + nöôùc reã caây haáp thuï +nöôùc bay hôi + nöôùc coøn laïi. Taïo moâi tröôøng ñaát ngaäp nöôùc baèng nöôùc thaûi cho caây thích nghi trong moâ hình nghieân cöùu. Cho 10 lít nöôùc thaûi vaøo 3 moâ hình: 3 ngaøy – 5 ngaøy – 7 ngaøy, ñeå cho caây thích nghi trong 1 tuaàn. Kieåm tra khaû naêng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa caây coû Naêng Tượng. Cho tieáp 10 lít nöôùc thaûi vaøo 3 moâ hình. Tieán haønh ño caùc chæ tieâu SS, pH, BOD5, COD, toång Nitô, toång Photpho. Cho nöôùc vaøo moâ hình vaø laáy nöôùc ra sau 3, 5, 7 ngaøy. 4.4 Ño vaø phaân tích maãu nöôùc 4.4.1 Ño theo doõi trong quaù trình thí nghieäm Chæ tieâu sinh tröôûng cuûa coû Naêng Tượng. Chieàu daøi reã (cm), chieàu cao thaân (cm), soá choài phaùt trieån theâm, nhận xét các mô hình thí nghiệm với mô hình đối chứng. Chæ tieâu lyù hoaù, sinh hoïc cuûa nguoàn nöôùc thaûi ñaàu vaøo vaø ñaàu ra. Söï thay ñoåi caùc chæ tieâu trong nöôùc thaûi: pH, BOD5, COD, SS, Toång Nitô, Toång Photpho. Hieäu quaû xöû lyù cuûa moâ hình ñöôïc tính theo coâng thöùc: h (%) = (A – B) x100% A Trong ñoù: A laø giaù trò cuûa thoâng soá tröôùc xöû lyù. B laø giaù trò cuûa thoâng soá sau xöû lyù. 4.4.2 Quá trình thöïc hieän thí nghieäm Thí nghieäm bao goàm 3 moâ hình troàng caây chöùa nöôùc thaûi vaø 1 moâ hình troàng caây chöùa nöôùc saïch. 3 moâ hình töông öùng vôùi 3 thôøi gian löu nöôùc khaùc nhau: 3 ngaøy – 5 ngaøy – 7 ngaøy. Thí nghieäm ñöôïc thöïc hieän laëp laïi 3 laàn trong 3 tuaàn lieân tuïc. Kieåm tra löôïng nöôùc coøn laïi trong moâ hình moãi ngaøy. Boå sung ñuû löôïng nöùôc do boác hôi treân beà maët ñaát caùt moãi ngaøy. Thôøi gian theo doõi laø suoát quaù trình thí nghieäm. Thôøi gian laáy maãu: vaøo 6h30 saùng. Laáy maãu theo töøng moâ hình: Laáy maãu 3 ngaøy vaøo thöù 2, 5 ngaøy vaøo thöù 4 vaø laày maãu 7 ngaøy vaøo thöù 6. 4.4.3 Kieåm tra vaø boå sung löôïng nöôùc thaát thoaùt trong moâ hình Baùêt ñaàu thöïc hieän vaøo thöù 6 haøng tuaàn: töôùi nöôùc vaøo moâ hình. Môû van xaû cho nöôùc chaûy ra. Löôïng nöôùc chöùa trong moâ hình ñuûû ñeå duy trì ñoä aåm cho ñaát caùt vaø caây. Löôïng nöùôc xaû ra ngoài laø löôïng nöôùc dö. Ño löôïng nöôùc chaûy ra khoûi moâ hình, chính xaùc ñeán ml. Ghi nhaän soá lieäu theå tích. Ngaøy thöù 2 ñeán thöù 5: môû van xaû cho nöôùc trong moâ hình chaûy ra. Ghi nhaän theå tích, löôïng nöôùc maát ñi chính laø löôïng nöôùc thaát thoaùt do bay hôi. Boå sung löôïng nöùôc saïch vaøo moâ hình cho ñuùng möùc nöùôc ban ñaàu ngaøy thöù 6. Ghi nhaän laïi löôïng nöôùc saïch theâm vaøo, chính xaùc ñeán ml. 4.4.4 Laáy maãu vaø phaân tích maãu nöôùc Phöông thöùc laáy maãu: duøng canh nhöïa 1 lít coøn môùi, tröôùc khi laáy maãu phaûi traùn 2 ñeán 3 laàn vôùi maãu caàn laáy (ghi chuù: ngaøy, giôø, keát quaû ño taïi hieän tröôøng). Nhaän xeùt sô boä veà maøu saéc, thôøi tieát khi laáy maãu vaø nhieät ñoä hieän tröôøng. Vaän chuyeån vaø baûo quaûn maãu: + Laáy maãu xong ñaäy kín vaø daùn keo ôû naép can. + Ñem maãu ñi phaân tích ngay. + Baûo quaûn nơi thoaùng maùt (toát nhaát laø cho vaøo tuû laïnh). Phöông phaùp phaân tích caùc chæ tieâu: Bảng 4.2 Phương pháp phân tích các chỉ tiêu STT Chæ tieâu phaân tích Phöông phaùp ño 1 pH Maùy ño pH 2 SS Caân khoái löôïng 3 BOD5 Tuû ñieàu nhieät BOD 4 COD Phöông phaùp ñun kín 5 Toång Nitô Phaân huûy vaø chöng caát Kjeldahl 6 Toång Photpho Maùy quang phoå keá 4.4.5 Phöông phaùp xöû lyù keát quaû Moãi chæ tieâu ñöôïc phaân tích 3 laàn ñeå thu thaäp giaù trò trung bình qua caùc laàn ño. Tính giaù trò cuûa caùc keát quaû ño ñeå suy ra giaù trò trung bình cuûa chæ tieâu. Caùc soá lieäu ñöôïc xöû lyù baèng phaàn meàm Excel. CHÖÔNG 5 KEÁT QUAÛ THÖÏC NGHIEÄM VAØ ÑAÙNH GIAÙ KEÁT QUAÛ 5.1 Nöôùc thaûi ñaàu vaøo moâ hình Ñeà taøi nghieân cöùu xöû lyù nöôùc thaûi baèng thöïc vaät ñaát ngaäp nöôùc laø caây coû Naêng Tượng. Nguoàn nöôùc ñöôïc ñöa vaøo moâ hình laø nöôùc sau xöû lyù cuûa nhaø maùy xöû lyù nöôùc thaûi khu coâng nghieäp Taân Bình, ñaït loïai B (QCVN 24:2009/BTNMT). Baûng 5.1 Keát quaû ñaàu vaøo cuûa heä thoáng so vôùi QCVN 24:2009/BNMT Chæ tieâu Ñaàu vaøo QCVN 24:2009/BTNMT Loaïi B Loaïi A pH 6,83 5,5 – 9 6-9 SS 92 100 50 BOD5 48 50 30 COD 89 100 50 Toång Nitô 28,3 30 15 Toång Photpho 5,7 6 4 Keát quaû phaân tích ñaàu vaøo cuûa caùc chæ tieâu ñaït loaïi B, vaø cao hôn loaïi A. Cuï theå laø: SS laø toång chaát raén lô löûng coù trong nöôùc thaûi ñaàu vaøo cao gaáp 1.84 laàn so vôùi loaïi A QCVN 24:2009/BTNMT. BOD5 laø nhu caàu oxi hoaù cuûa nguoàn ñaàu vaøo cao gaáp 1.6 laàn so vôùi loaïi A QCVN 24:2009/BTNMT. COD laø nhu caàu oxi hoaù hoïc cuûa nguoàn nöôùc ñaàu vaøo cao gaáp 1.78 laàn so vôùi loaïi A QCVN 24:2009/BTNMT. Toång Nitô cuûa nguoàn nöôùc ñaàu vaøo cao gaáp gaàn 1.89 laàn so vôùi loaïi A QCVN 24:2009/BTNMT. Toång Photpho cuûa nguoàn nöôùc ñaàu vaøo cao gaáp 1.425 laàn so vôùi loaïi A QCVN 24:2009/BTNMT. 5.2 Ghi nhaän toång quaùt 5.2.1 Giai ñoaïn 1: Nuoâi döôõng coû Naêng Tượng Sau 14 ngaøy döôõng coû (02/03/2010 ñeán 16/03/2010) coû xanh hôn, ra nhieàu boâng, reã daøi ra vaø nöùt theâm nhieàu reã non, ñoàng thôøi nöùt theâm nhieàu caây con. Chieàu daøi reã coû taêng töø 6 – 6,2 cm. Hình 5.1 Cỏ năng sau thời gian nuoâi dưỡng 5.2.2 Giai ñoaïn 2: Thích nghi vôùi moâi tröøông nghieân cöùu Trong giai ñoaïn thích nghi vôùi moâi tröôøng: coû ñöôïc troàng taïi keânh Tham Löông (nôi nguoàn nöôùc thaûi xaû ra sau xöû lyù cuûa nhaø maùy Khu coâng nghieäp Taân Bình). Sau 34 ngaøy thaáy caây phaùt trieån toát, moïc theâm caây vaø ra nhieàu hoa hôn, thaân caây phaùt trieån, töø chieàu cao trung bình laø 85 cm cao theâm töø 5cm – 7cm. Hình 5.2 Coû Naêng Tượng ñöa vaøo troàng taïi moâi tröôøng thích nghi sau 34 ngaøy. 5.2.3 Giai ñoaïn 3: Vaän haønh moâ hình thí nghieäm Keát quaû thí nghieäm: Thí nghieäm 1: Xaùc ñònh löu löôïng nöôùc caàn thieát cho coû. Ngaøy ñaàu löôïng nöôùc haáp thu vaøo trong ñaát (cho vaøo moâ hình 10 lít nöôùc) laø: 3,05 lít (löôïng nöôùc sau ñoù ñöôïc ñoå laïi moâ hình). Ngaøy tieáp theo löôïng nöôùc sau khi ñoå laïi moâ hình, môû van kieåm tra khaû naêng haáp thuï cuûa reã caây laø 0,95 lít. Ñoàng thôøi, laøm 1 moâ hình ñoái chöùng: 1 Xoâ chöùa 10 lít nöôùc (khoâng troàng caây), sau 1 ngaøy löôïng nöôùc boác hôi laø: 0,25 lít. Baûng 5.2 Löôïng nöùôc söû duïng cho caùc thaønh phaàn trong moâ hình STT Vaät lieäu Löôïng nöôùc (ml) 1 Löôïng nöôùc vaøo 10000 2 Löôïng nöôùc ra 5750 3 Löôïng nöôùc haáp thu trong vaät lieäu 3050 4 Löôïng nöôùc reã caây haáp thuï 950 5 Löôïng nöôùc bay hôi qua beà maët ñaát caùt 250 Hình 5.3 Caân baèng nöôùc trong moâ hình Löôïng nöôùc bay hôi cuõng laø moät löôïng nöôùc ñaõ ñöôïc xöû lyù. Qua moâ hình ñoái chöùng (khoâng troàng caây) coù theå tìm ra ñöôïc löôïng nöôùc bay hôi qua beà maët ñaát caùt (2.5%), qua moâ hình troàng caây coù theå xaùc ñònh ñöôïc löôïng nöôùc haáp thu qua reã laø 9.5%. Ñieàu naøy chöùng toû caây coû naêng vôùi heä thoáng reã chuøm daøy coù khaû naêng haáp thu caùc chaát oâ nhieãm toát. Tuy nhieân, 2 thoâng soá naøy coøn tuyø thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá nöõa nhö: nhieät ñoä moâi tröôøng, ñoä aåm khoâng khí, muøa trong naêm, ñieàu kieän vaø maät ñoä troàng coû. 5.3 Caùc chæ tieâu lyù, hoaù, sinh hoïc cuûa nöôùc ñaàu ra caùc moâ hình Sau khi vaän haønh moâ hình thí nghieäm, keát quaû cuûa caùc giaù trò thu ñöôïc veà pH, SS, BOD5, COD, Toång Nitô, Toång Photho cuûa caùc nghieäm thöùc nhö sau: Bieán ñoåi pH cuûa caùc moâ hình: pH nöôùc thaûi ñaàu vaøo laø 6.8 naèm trong chæ tieâu quy chuaån. pH nöôùc ñaàu ra cuûa caùc nghòeâm thöùc taêng leân töø 7.1 – 7.23. Chæ soá pH taêng leân do quaù trình phaân huyû caùc chaát höõu cô taïo ra CO2-3, HCO3- laøm cho pH taêng leân. Ñuû tieâu chuaån loaïi A QCVN 24:2009/BTNMT. Qua ñoù cho thaáy, caây coû Naêng Tượng coù khaû naêng oån ñònh pH. Bảng 5.3 Sự biến đổi pH Moâ hình Ñaàu vaøo 3 ngaøy 5 ngaøy 7 ngaøy pH 6.83 7.14 7.27 7.23 Hình 5.4 Sự biến thiên pH Söï bieán ñoåi vaø hieäu quaû haøm löôïng chaát lô löûng SS: Bảng 5.4 Sự biến đổi và hiệu quả SS các mô hình Moâ hình Ñaàu vaøo Söï bieán ñoåi SS Hieäu quaû xöû lyù (%) 3 ngaøy 92 75 18.5 5 ngaøy 92 31 66.3 7 ngaøy 92 18 80.45 SS ñaàu vaøo cuûa moâ hình laø 92 vaø khi tieán haønh thí nghieäm lưu nước qua moâ hình 3 ngaøy thì löôïng SS coù giaûm xuoáng nhöng töông ñoái ít vì trong giai ñoaïn naøy caây coøn ñang thích nghi neân söï bieán ñoåi khoâng nhieàu chæ giaûm coù 17 mg/l hiệu quả chỉ đạt 18.5%, nhöng khi löu nöôùc ôû moâ hình 5 ngaøy thì söï bieán ñoåi SS giaûm xuoáng nhieàu laø 24 mg/l gaàn ñaït chæ tieâu loaïi A hiệu quả đạt tới 66.3% vaø ñeán thôøi gian löu nöôùc laø 7 ngaøy thì SS giaûm xuoáng chì coøn 18 mg/l hiệu quả rất cao tới 80.45% ñaõ ñaït chæ tieâu loaïi A QCVN 24:2009/BTNMT. Ñieàu naøy chöùng toû moâ hình thöcï vaät ñaát ngaäp nöôùc troàng caây coû Naêng Tượng coù khaû naêng giaûm haøm löôïng chaát lô löûng hieäu quaû. Hình 5.5 Sự biến thiên SS Söï bieán ñoåi BOD5 cuaû caùc moâ hình Bảng 5.5 Sự biến đổi BOD5 Moâ hình Ñaàu vaøo Söï bieán ñoåi BOD5 Hieäu quaû xöû lyù (%) 3 ngaøy 48 41 14.58 5 ngaøy 48 30 37.5 7 ngaøy 48 17 65.58 Giaù trò BOD5 theå hieän khaû naêng phaân huyû sinh hoïc cuûa caùc chaát höõu cô toàn taïi trong nöôùc thaûi. Haøm löôïng BOD cuûa nguoàn nöôùc thaûi ñaàu vaøo laø 48 mg/l vaø tieán haønh thí nghieäm qua thôøi gian löu nöôùc ôû moâ hình 3 ngaøy coøn 41 mg/l vì caây thích nghi neân söï bieán ñoåi ít nên hiệu quả xử lý có 14.58 %, nhöng ñeán thôøi gian löu cuûa moâ hình 5 ngaøy thì haøm löôïng BOD giaûm coøn 30 mg/l ñaït chæ tieâu loaïi A , hiệu quả xử tương đối cao 37.5% ; tieáp ñeán thôøi gian löu cuûa moâ hình 7 ngaøy chæ coøn 17 mg/l, hiệu quả xử lý cao 65.58 %. Cho thấy, cỏ Năng Tượng có thể phân hủy sinh học các hợp chất hữu cơ có trong nước thải. Qua đồ biểu đồ, có thể thấy thời gian lưu nước càng lâu thì hiệu quả xử lý càng cao. Hình 5.6 Söï bieán ñoåi BOD5 cuaû caùc moâ hình Sự biến đổi COD của mô hình Bảng 5.6 Sự biến đổi COD Moâ hình Ñaàu vaøo Söï bieán ñoåi COD Hieäu quaû xöû lyù (%) 3 ngaøy 89 76 14.6 5 ngaøy 89 47 47.19 7 ngaøy 89 31 65.17 COD trong 3 ngày đầu giảm có 13 mg/l tương đối ít, vì thời gian lưu nước ngắn khả năng phân hủy các chất hữu cơ chưa cao nên hiệu quả chỉ có 14.6%. Nhưng đến thời gian lưu nước ở mô hình 5 ngày thì sự biến đổi COD diễn ra khá nhanh, hàm lượng COD giảm tới 29 mg/l tương đương hiệu quả 47.19% và đạt chỉ tiêu loại A QCVN 24:2009/BTNMT. Đến thời gian lưu nước 7 ngày thì lượng COD giảm chỉ còn 31 mg/l và hiệu quả đạt được tới 65.17%. Điều này chứng tỏ cây cỏ Năng Tượng có khả năng thích nghi với môi trường có hàm lượng chất ô nhiễm hữu cơ. So với mô hình đối chứng thì, cỏ trong mô hình nước thải phát triển tốt trong thời gian lưu nước. Cơ chế làm giảm hàm lương COD trong nước thải là cơ chế lọc qua cát, rễ cây hấp thụ làm chất dinh dưỡng để cho cây sinh trưởng phát triển và hệ sinh vật trong đất ngập nước. Hình 5.7 Söï bieán ñoåi COD cuaû caùc moâ hình Sự biến đổi Tổng Nitơ (Total Kjeldahl Nitrogen: TKN) của mô hình: Bảng 5.7 Sự biến đổi Tổng Nitơ Moâ hình Ñaàu vaøo Söï bieán ñoåi TKN Hieäu quaû xöû lyù (%) 3 ngaøy 28.3 24.54 9.75 5 ngaøy 28.3 16.58 41.41 7 ngaøy 28.3 10.73 62.09 Qua 3 ngày đầu, sự biến đổi hàm lượng nitô biến đổi không nhiều, giảm có 3.76 mg/l nên hiệu quả xử lý thấp 9.75%. Qua thời gian lưu nước 5 ngày hàm lượng nito giảm tới 7.96 mg/l vì giai đoạn này rễ cây đã thích nghi và sinh trưởng tốt nên khả năng tích lũy và sử dụng hàm lượng đạm của rễ và vi sinh vật xung quanh nhiều nên hiệu quả tương đối cao tới 41.41%, nhưng chưa đạt loại A. Đến thời gian lưu nước 7 ngày, hàm lượng nito giảm còn 10.73 mg/l và hiệu quả là 62.09%, so với mô hình đối chứng thì cỏ phát triển bình thường, nên đạt chỉ tiêu loại A QCVN 24:2009/BTNMT. Hình 5.8 Sự biến đổi Tổng Nitơ của mô hình Sự biến đổi Photpho của mô hình Bảng 5.8 Sự biến đổi Photpho Moâ hình Ñaàu vaøo Söï bieán ñoåi Photpho Hieäu quaû xöû lyù (%) 3 ngaøy 5.7 4.9 14.04 5 ngaøy 5.7 3.8 33.33 7 ngaøy 5.7 2.1 63.16 Hàm lượng photpho đầu vào là 5.7 mg/l nằm trong chỉ tiêu loại B. Trong vấn đề xử lý hàm lượng photpho không quan trọng. Nhưng tỷ lệ Photpho cũng là một trong những nguyên nhân gây ra hiện tượng phú dưỡng hóa cùng với hàm lượng Nito ở ao hồ. Thực vật bậc cao sử dụng nguồn năng lượng là ánh sáng mặt trời và nguồn dinh dưỡng có trong nước để tạo sinh khối, từ đó làm giảm hàm lượng các chất dinh dưỡng và hạn chế tình trạng phú dưỡng hóa của hồ. Do đó, để kiểm soát hiện tượng phú dưỡng hóa là chú trọng đến hàm lượng N, P trong nước. Vì vậy, cần phải đo hàm lượng Photpho đầu vào và ra để tính toán tỷ lệ N:P để đảm bảo không gây ra hiện tượng phú dưỡng. Đồng thời, Photpho cũng là nhu cầu dinh dưỡng cần thiết cho cây phát triển. Qua mô hình 3 ngày sự biến đổi P giảm có 0.8 mg/l nên hiệu quả chỉ đạt 14.04%. Qua thời gian lưu nước 5 ngày thì sự biến đổi giảm tới 1.1 mg/l hiệu quả đạt 33.33%, đạt chỉ tiêu loại A QCVN 24:2009/BTNMT. Sau 7 ngày thì hàm lượng Photpho giảm còn 2.1 mg/l tương đượng hiệu quả xử lý cao là 63.16 %. Hình 5.9 Sự biến đổi Tổng Photpho của mô hình Sau 7 ngày lưu nước, nguồn nước đầu ra của mô hình đạt kết quả sau: Bảng 5.9 Sự biến đổi các chỉ tiêu Thành phần Đầu vào 3 ngày 5 ngày 7 ngày QCVN24:2009/BTNMT Loại A pH 6.8 7.14 7.27 7.23 6-9 SS 92 75 31 18 50 BOD5 48 41 30 17 30 COD 89 76 47 31 50 TKN 28.3 24.54 16.58 10.73 15 Tổng P 5.7 4.9 3.8 2.1 4 Bảng 5.10 Hiệu quả xử lý các mô hình Chæ tieâu SS BOD5 COD Toång Nitô Toång Photpho 3 ngaøy 18.5 14.58 14.6 9.75 14.04 5 ngaøy 66.3 37.5 47.19 41.41 33.33 7 ngaøy 80.45 65.8 65.17 62.09 63.16 Hình 5.10 Hiệu quả xử lý các mô hình Qua bảng số liệu có thể thấy, các chỉ tiêu có xu hưởng giảm dần từ thời gian lưu nước 3 ngày tới 7 ngày. Nhìn chung giai đoạn đầu, cây còn đang thích nghi nên sự biến đổi không cao do ñoù hiệu quả xử ly chưa cao và đến ngày thứ 5 thì đã có một số chỉ tiêu đạt loại A là BOD5, Tổng P. Còn qua mô hình 7 ngày thí tất cả các chỉ tiêu đều đạt chỉ tiêu loại A, QCVN 24:2009/BTNMT. 5.4 Sự biến đổi các chỉ tiêu sinh trưởng của cây cỏ Năng Tượng Sự biến đổi chiều cao thân cỏ: Chiều cao thân cỏ phát triển trong suốt thời gian thí nghiệm. Khi tiến hành thí nghiệm thì cỏ được chọn có chiều cao trung bình khoảng 85 cm ở 3 mô hình và mô hình đối chứng. Khi kết thúc thí nghiệm chiều cao thân cỏ phát triển khác nhau. Theo kế hoạch làm thí nghịêm thì 3 mô hình thời gian lưu nước 3 ngày – 5 ngày – 7 ngày. Do trong tuần đầu, thì hiệu quả các chỉ tiêu đạt quy chuẩn. Nhưng sự biến đổi chiều cao thân cây vẫn được theo dõi trong 3 tuần. Cụ thể, bảng 5.17 trình bày kết quả trung bình chiều cao các mô hình sau 3 tuần: Bảng 5.11 Sự biến đổi chiều cao thân cỏ Năng Tượng Mô hình (ngày) 3 ĐC 5 ĐC 7 ĐC Chiều cao ban đầu (cm) 85 85 85 Chiều cao kết thúc (cm) 89.5 89.7 91.5 90.3 92.2 91.73 Nhìn vào bảng có thể nhận thấy chiều dài cây tăng trưởng đều đặn ở 3 mô hình. Ở mô hình 3 ngày, thân cây cao thêm 4.5 cm tương đương 5.03%. Mô hình 5 ngày thì thân cây cao thêm 6.5 cm tương đương với 7.1% và mô hình 7 ngày sau 3 tuần cao thêm 7.2 cm tương đương với 7.81%. Coøn ở mô hình đối chứng sau 3 tuần: mô hình 3 ngày cao thêm 4.7 cm tương đương 5.24%; mô hình 5 ngày caho thêm 5.3 cm tương đương 5.87%; mô hình 7 ngày cao thêm 6.73 cm tương đương 7.34%. Vì đặc tính là cây cỏ nên chiều cao của cỏ Năng Tượng tăng trưởng nhanh sau 3 tuần. Đồng thời, qua mô hình thí nghiệm và đối chứng ta thấy sự biến đổi chiều cao của mô hình có nước thải phát triển bình thường như mô hình đối chứng. Điều này chứng tỏ, cây cỏ Năng Tượng có khả năng thích nghi và phát triển tốt trong môi trường nước ô nhiễm chất hữu cơ. Hình 5.11 Sự biến đổi chiều cao Hình 5.12 Mô hình ban đầu Hình 5.13 Các mô hình khi kết thúc thí nghiệm Sự biến đổi chiều dài của rễ và trọng lượng của cỏ: Chiều dài của rễ cây thích ứng phát triển tốt. Ban đầu thí nghiệm chiều dài rễ ở các mô hình được chọn có chiều dài trung bình là 5.5 cm. Và khi kết thúc thí nghiệm thì chiều dài rễ tăng lên khoảng 7.5 cm đến 9.0 cm, có một số dài hơn 12 cm. Trọng lượng cây của mỗi mô hình được cân lúc đầu là 3kg (khoảng 300 cây cỏ), khi kết thúc mô hình thì trọng lượng cỏ ở các mô hình đều tăng lên. Cụ thể ở các mô hình thí nghiệm: mô hình 3 ngày tăng thêm 0.39 kg tương đương 11.5%; mô hình 5 ngày tăng thêm 0.47 kg tương đương 13.54%; mô hình 7 ngày tăng lên thêm 0.53 kg tương đương 15%. Còn mô hình đối chứng: 3 ngày tăng thêm 0.41 kg tương đương 12.02%; 5 ngày tăng thêm 0.43 tương đương 12.54%; 7 ngày tăng thêm 0.51 kg tương đương14.53%. Nhìn vào bảng ta thấy, cây cỏ Năng Tượng có thể tăng trửơng tốt trong môi trường nước ô nhiễm. So với mô hình đối chứng thì trọng lượng ở các mô hình thí nghiệm tăng đều và không biến đổi nhiều so với mô hình đối chứng. Bảng 5.11 Sự biến đổi trọng lượng cây cỏ Năng Tượng Mô hình (ngày) 3 ĐC 5 ĐC 7 ĐC Trọng lượng cây ban đầu (Kg) 3 3 3 Trọng lượng cây kết thúc (Kg) 3.39 3.41 3.47 3.43 3.53 3.51 Hình 5.14 Sự biến đổi trọng lượng của cây Hình 5.15 Sự biến đổi của rễ trước và sau khi kết thúc thí nghiệm Số chồi mới xuất hiện ở các mô hình: Qua thống kê, sự tăng số chồi trong quá trình thí nghiệm cũng như đối chứng. Cụ thể, mô hình thí nghiệm: 3 ngày tăng thêm 27 cây tương đương 8.26%; 5 ngày tăng thêm 44 cây tương đương 12.8%; 7 ngày tăng thêm 58 cây tương đương 16.2%. Còn mô hình đồi chứng: 3ngày tăng thêm 32 cây tương đương 9.64%; 5 ngày tăng thêm 11.77%; 7 ngày tăng thêm 53 cây tương đương 15%. Điều này khẳng định cỏ Năng Tượng có khả năng thích nghi, sinh trưởng và phát triển tốt trong môi trường nước ô nhiễm hơn so với mô hình đối chứng. Bảng 5.13 Số chồi mới sau khi kết thúc thí nghiệm Mô hình (ngày) 3 ĐC 5 ĐC 7 ĐC Số lượng cây cỏ ban đầu 300 300 300 Số lượng cây cỏ kết thúc 327 332 344 340 358 353 Hình 5.16 Số chồi mới 5.5 Tóm tắt kết quả thí nghiệm Qua thí nghiệm cho thấy: Mô hình đất ngập nước nhân tạo trồng với thực vật thủy sinh là quá trình kết hợp quá trình vật lý – hoá học và sinh học. Trong đó, các lớp vật liệu là đất cát – đá làm nhiệm vụ giá đỡ cho cây và cung cấp oxy, nước, khoáng chất cho thực vật và vi sinh vật sinh trưởng phát triển. Trong đó, vật liệu cát là yếu tố chính làm giá thể cho vi sinh vật bám dính để thực hiện quá trình oxy hoá các hợp chất hữu cơ, đồng thới kết hợp với lớp đá tạo nên cơ chế lọc qua khe rỗng nhằm hạn chế ô nhiễm. Kết quả cho thấy, 1 kg đất cát có thể giữ lại 0.25 lít nước (thể hiện qua thí nghiệm xác định lượng cân bằng nước ở bảng 5.2) tương đương với 25% trọng lượng đất cát. Đây là điều kiện giúp tăng cường khả năng thấm nước từ đất vào cây, giúp oxy khuyếch tán vào trong bộ rễ thực vật, tạo điều kiện thuật lợi cho vi sinh vật sự dụng chất hữu cơ có trong đất. Cây cỏ Năng Tượng có khả năng làm giảm các chỉ tiêu ô nhiễm hữu cơ: SS, BOD, COD, Tổng Nitơ, Tổng Photpho và ổn định giá trị pH. Đặc điểm của cây cỏ Năng Tượng là rễ chùm nên khi kết thúc thí nghiệm rễ phát triển tốt, nứt ra nhiều rễ mới. Đây là cơ sở để chứng minh cây có thể thích nghi và sinh trưởng thuận lợi trong môi trường ô nhiễm. So sánh với mô hình đối chứng về màu sắc, sự phát triển thân cây, rễ, cây con thì thấy các mô hình phát triển tốt bình thường . Có sự khác biệt giữa các mô hình (những mốc thời gian khác nhau) về hiệu quả xử lý nước thải và các chỉ tiêu sinh trưởng của cỏ. Điều này chứng tỏ mối tương quan giữa thời gian xử lý, chỉ số sinh trưởng và khả năng xử lý ô nhiễm của cỏ Năng Tượng khi trồng trong nước thải. 5.6 Hạn chế thí nghiệm Chưa xét được chỉ tiêu kim loại nặng nên phần nào đã ảnh hưởng đến tình đầy đủ cho việc đánh giá hiệu quả của thí nghiệm. Chưa tính đến được các yếu tố thời tiết, thủy văn nếu mô hình áp dụng thực tế. Hiệu quả xử lý cao hay thấp còn tùy thuộc vào mức độ nguồn nước đầu vào. CHƯƠNG 6 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 6.1 Kết luận Sau mô hình nghiên cứu sử dụng cây cỏ Năng Tượng để xử lý nước thải đầu ra Khu công nghiệp Tân Bình đã thu được kết quả sau: Sự biến đổi và hiệu quả xử lý của chỉ tiêu SS ở các mô hình (đầu vào 92 mg/l): 3 ngày sự biến đổi xuống còn 75 mg/l tương đương 18.5%, 5 ngày sự biến đổi xuống còn 31 mg/l tương đương 66.3%, 7 ngày sự biến đổi xuống còn 18 mg/l tương đương 80.45%. Sự biến đổi và hiệu quả của chỉ tiêu BOD5 ở các mô hình (đầu vào 48 mg/l): 3 ngày sự biến đổi xuống 41 mg/l tương đương 14.58%, 5 ngày biến đổi xuống 30 mg/l tương đương 37.5%, 7 ngày còn 17 mg/l tương đương với 65.58%. Sự biến đổi và hiệu quả của chỉ tiêu COD ở các mô hình (đầu vào 89 mg/l): 3 ngày biến đổi còn 76 mg/l tương đương với 14.6%, 5 ngày biến đổi còn 47 mg/l tương đương 47.19%, 7 ngày sự biến đổi là 31mg/l tương đương là 65.17%. Sự biến đổi và hiệu quả cuả chỉ tiêu Tổng Nitơ ở các mô hình (đầu vào 28.3 mg/l): 3 ngày giảm xuống còn 24.53 mg/l tương đương 9.75%, 5 ngày giảm xuống còn 16.58 mg/l tương đương với 41.41%, 7 ngày giảm xuống 10.73 mg/l tương đương với 62.09%. Sự biến đổi và hiệu quả xử lý của Tổng Photpho ở các mô hình (đầu vào 5.7 mg/l): 3 ngày là 4.9 mg/l tương đương 14.04%, 5 ngày là 3.8 mg/l tương đương 33.33%, 7 ngày là 2.1 mg/l tương đương 63.16%. Sự biến đổi giá trị pH ở các mô hình (đầu vào 6.83): 3 ngày là 7.14, 5 ngày là 7.27, 7 ngày là 7.23. Ñoái vôùi caùc chæ tieâu oâ nhieãm höõu cô, qua caùc keát quaû thí nghieäm cuaû 3 moâ hình cho thaáy laø ban ñaàu thời gian lưu nước töø 3 ngaøy ñeán 5 ngaøy do söï thích nghi cuûa reã caây chöa cao neân khaû naêng xöû lyù chaát höõu cô vaø söï haáp thu caùc chaát dinh döôõng chöa hieäu quaû, mặc dù mô hình 5 ngày có vài chỉ tiêu đạt chuẩn. Coøn tới ngaøy thöù 7 thì luùc ñoù khaû naêng thích nghi vôùi nguoàn chaát höõu cô, dinh döôõng doài daøo neân deã haáp thu (do ôû traïng thaùi hoaø tan), ñoàng thôøi nhôø söï hoã trôï cuûa caùc vi sinh vaät soáng coäng sinh trong reã vaø moâi tröôøng ñaát ngaäp nöôùc. Neân giuùp cho coû Naêng phaân giaûi caùc chaát höõu cô vaø haáp thu dinh döôõng toái ña, do ñoù caùc chæ tieâu oâ nhieãm höõu cô giaûm maïnh vaø ñaït chæ tieâu loaïi A QCVN 24:2009/BTNMT. Từ thực trạng xử lý nước thải của khu công nghiệp Tân Bình với các điều kiện tự nhiên – địa hình nơi đây, và thông qua kết quả của đề tài áp dụng đất ngập nước nhân tạo để xử lý nước thải với quy mô lớn hơn là hoàn toàn khả thi và mang lại một số thuận lợi như: Giải quyết được vấn đề nước thải vượt ngưỡng cho phép vì lý do chủ quan hay khách quan. Tận dụng được các khu đất trồng cây xanh trong khu công nghiệp để thiết kế mô hình đất ngập nước nhân tạo trồng cỏ, vừa tạo ra mảng xanh cho khu công nghiệp vừa điều hòa khí hậu tạo không khí trong lành mát mẻ. Là nơi dự trữ và tiếp nhận nguồn nước mưa chảy tràn, nếu lượng mưa tăng lên đột biến. Điều này đảm bảo cho việc hạn chế tình trạng ngập úng cho khu cho khu vực xung quanh và khu công nghiệp. Nếu mô hình khi áp dụng thực tế đạt hiệu quả cao, thì nguồn nước sau khi được cỏ xử lý có thể tận dụng để tái sử dụng cho nhà máy xử lý nước cấp Vận hành với chi phí bão dưỡng thấp, chi phí chủ yếu phát sinh từ việc quan trắc. Cây cỏ Năng Tượng rất dễ tìm kiếm trong tự nhiên nên nguồn cung cấp dồi dào cho nhu cầu xử lý. Cây cỏ Năng Tượng sống và phát triển tốt trong môi trường nước thải (nước thải sau xử lý của nhà máy khu công nghiệp Tân Bình) bởi sự gia tăng các chỉ tiêu về sinh trưởng của cỏ như: chiều cao thân, độ dài rễ, trọng lượng cây và số chồi mới. Và sự giảm bớt của các chỉ tiêu ô nhiễm hữu cơ. 6.2 Kiến nghị Diện tích đất cần để thiết kế mô hình là tương đối lớn. Do vậy ban quản lý khu công nghiệp Tân Bình nên dành ra một diện tích thích hợp bên cạnh nhà máy xử lý nước thải, hoặc quy hoạch kênh Tham Lương hay kênh 19 tháng 5 làm nơi làm xử lý nhằm thực hiện việc xây dựng đất ngập nước làm sạch nước thải đáp ứng tiêu chuẩn đầu vào của nhà máy xử lý nước cấp khu công nghiệp Tân Bình. Do mô hình đất ngập nước nên nguy cơ phát sinh muỗi, vi khuẩn gây bệnh là dễ xảy ra nên vấn đề đặt ra là phải tạo cho dòng thải lưu thông với vận tốc phù hợp đảm bảo cho việc không tạo ra môi trường tĩnh để cho muỗi và một số vi khuẩn phát triển. Với kết quả đạt được của đề tài, sơ đồ công nghệ xử lý của nhà máy xử lý nước thải nên nối tiếp theo công nghệ đất ngập nước để hiệu quả xử lý đạt quy chuẩn quy định. Đồng thời, mô hình này có thể nhân rộng áp dụng cho các khu công nghiệp khác nhằm mục đích đem lại hiệu quả và lợi ích về mặt kinh tế - môi trường. Bên cạnh đó, từ thực tế có thể thấy rằng nhiều doanh nghiệp sản xuất rất thiếu ý thức trong việc bảo vệ môi trường, chỉ lo mục đích về kinh tế sợ chi phí xử lý nước thải cao nên đã xả thẳng nước thải ra các con kênh, sông, ao hồ gây ô nhiễm cho môi trường sống. Do đó, cần thiết mở rộng đề tài nhằm góp phần giữ gìn bảo vệ môi trường xanh – sạch – đẹp.