Khóa luận Những điểm mới của chế độ bảo hiểm hưu trí trong luật Bảo hiểm xã hội 2006

uy ®Þnh cña ChÝnh phñ. Cô thÓ nh­ sau: 1. ChÕ ®é b¶o hiÓm h­u trÝ hµng th¸ng 1.1. §iÒu kiÖn h­ëng b¶o hiÓm h­u trÝ hµng th¸ng 1.1.1. §iÒu kiÖn vÒ thêi gian ®ãng b¶o hiÓm LuËt B¶o hiÓm x· héi 2006 bæ sung quy ®Þnh thêi gian ®ãng b¶o hiÓm x· héi tèi thiÓu ®Ó ®ñ ®iÒu kiÖn nghØ h­u lµ 20 n¨m: “Ng­êi lao ®éng quy ®Þnh t¹i c¸c ®iÓm a, b, c, e kho¶n 1 §iÒu 2 cña LuËt nµy cã ®ñ 20 n¨m ®ãng b¶o hiÓm x· héi trë lªn ®­îc h­ëng l­¬ng h­u…” (§50.1). Nh­ vËy, ®· cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ so víi quy ®Þnh cña §iÒu lÖ b¶o hiÓm tr­íc ®©y, ®iÒu kiÖn chung ®Ó ®­îc h­ëng chÕ ®é h­u trÝ lµ cã ®ñ 15 n¨m ®ãng b¶o hiÓm x· héi trë lªn (§iÒu lÖ b¶o hiÓm x· héi ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh sè 12/CP ngµy 26/11/1995 cña ChÝnh phñ) Th«ng th­êng, ®Ó ®­îc h­ëng mét chÕ ®é b¶o hiÓm x· héi, ng­êi h­ëng b¶o hiÓm ph¶i ®¶m b¶o mét sè ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. Tuú tõng chÕ ®é b¶o hiÓm cô thÓ mµ ®iÒu kiÖn h­ëng lµ kh¸c nhau, nh­ng nh×n chung lµ c¨n cø vµo møc ®é ®ãng gãp cña ng­êi tham gia b¶o hiÓm. Tr­íc ®©y, Quü b¶o hiÓm x· héi thùc chÊt lµ do Ng©n s¸ch Nhµ n­íc tµi trî, chØ cã ng­êi lao ®éng lµ c«ng nh©n viªn chøc lµm viÖc theo h×nh thøc tuyÓn dông vµo biªn chÕ Nhµ n­íc ®­îc tham gia b¶o hiÓm vµ hä kh«ng ph¶i ®ãng gãp bÊt kú mét kho¶n nµo vµo Quü b¶o hiÓm x· héi. Nh­ng tõ khi NghÞ ®Þnh 43/CP n¨m 1993 cã hiÖu lùc, chÝnh s¸ch b¶o hiÓm x· héi ë n­íc ta ®· thùc hiÖn nguyªn t¾c ®ãng – h­ëng, c¶ ng­êi sö dông lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng ®Òu cã tr¸ch nhiÖm ®ãng gãp vµ ®ã lµ nguån c¬ b¶n h×nh thµnh Quü b¶o hiÓm x· héi. Víi quy ®Þnh ®ãng gãp b»ng 15% quü l­¬ng vµ sau 30 n¨m lµm viÖc sÏ ®­îc h­ëng 75% møc l­¬ng b×nh qu©n cña 5 n¨m ®ãng gãp b¶o hiÓm x· héi tr­íc khi nghØ h­u. XÐt vÒ khÝa c¹nh kinh tÕ, quy ®Þnh nµy ch­a phï hîp bëi nÕu mét ng­êi lao ®éng ®ãng b¶o hiÓm x· héi trong suèt 30 n¨m th× sè tiÒn ®ãng gãp cña hä kÓ c¶ tÝnh t¨ng tr­ëng lµ 6%/n¨m còng chØ ®ñ chi l­¬ng h­u cho b¶n th©n ng­êi ®ã ®­îc kho¶ng 6 – 8 n¨m, trong khi ®ã b×nh qu©n sè n¨m h­ëng l­¬ng h­u kho¶ng 15 n¨m, quy ®Þnh tû lÖ ®ãng – h­ëng trªn ®¸p øng ®­îc yªu cÇu thùc tÕ trong giai ®o¹n chuyÓn ®æi nh­ng sÏ t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn Quü b¶o hiÓm x· héi h­u trÝ trong t­¬ng lai. MÆc dï Quü b¶o hiÓm x· héi ®ang cã l­îng tån t¹i kh¸ lín, dù b¸o ®Õn n¨m 2022 Quü sÏ cã sè d­ lµ 200.000 tû ®ång, nh­ng víi tû träng thu chi nh­ hiÖn nay th× sau ®ã sÏ gi¶m dÇn vµ sÏ ©m vµo n¨m 2036. Mçi n¨m Nhµ n­íc ph¶i bá ra 10.000 tû ®ång ®Ó tr¶ l­¬ng cho kho¶ng mét triÖu ng­êi vÒ h­u tr­íc 1/1/1995. Víi møc ®ãng hiÖn nay vµ chÕ ®é vÒ h­u sím, tû lÖ ng­êi ®ãng b¶o hiÓm x· héi cho mét ng­êi h­ëng l­¬ng h­u gi¶m dÇn, n¨m 2000 lµ 34/1; n¨m 2002 lµ 23/1vµ n¨m 2004 lµ 19/1 th× chØ 10 –15 n¨m n÷a sÏ dÉn ®Õn chi v­ît thu,Quü b¶o hiÓm x· héi sÏ ph¸ s¶n. VÒ nguyªn t¾c, kÓ tõ n¨m 1995, sau Ýt nhÊt m­êi n¨m n¨m míi cã ®èi t­îng h­ëng chÕ ®é h­u trÝ ®Çu tiªn, nh­ng thùc tÕ sau khi t¸ch ra khái Ng©n s¸ch Nhµ n­íc (1995) Quü b¶o hiÓm x· héi cßn ph¶i chi tr¶ chÕ ®é h­u vµ trî c©p b¶o hiÓm x· héi cho 2,9 triÖu ng­êi trong khu vùc Nhµ n­íc ®­îc h­ëng b¶o hiÓm x· héi tõ tr­íc n¨m 1995. V× thÕ, LuËt míi ®· n©ng cao sè n¨m ®ãng b¶o hiÓm x· héi tèi thiÓu tõ 15 n¨m lªn 20 n¨m, môc ®Ých chñ yÕu ®Ó ®¶m b¶o n©ng dÇn møc ®ãng ®ñ cho h­ëng l­¬ng h­u tõ 15 n¨m trë lªn mµ tr­íc ®ã kh«ng ®ñ h­ëng, ®¶m b¶o c©n b»ng cña Quü b¶o hiÓm h­u trÝ. 1.1.2. §iÒu kiÖn vÒ ®é tuæi nghØ h­u T¹i §50.1 LuËt B¶o hiÓm x· héi 2006 quy ®Þnh: “1. Ng­êi lao ®éng quy ®Þnh t¹i c¸c ®iÓm a, b, c, e kho¶n 1 §iÒu 2 cña LuËt nµy cã ®ñ 20 n¨m ®ãng b¶o hiÓm x· héi trë lªn ®­îc h­ëng l­¬ng h­u khi thuéc mét trong c¸c tr­êng hîp sau ®©y: Nam ®ñ 60 tuæi, n÷ ®ñ 55 tuæi; Nam tõ ®ñ 55 tuæi ®Õn ®ñ 60 tuæi, n÷ tõ ®ñ 50 tuæi ®Õn ®ñ 55 tuæi vµ cã ®ñ 15 n¨m lµm nghÒ hoÆc c«ng viÖc nÆng nhäc, ®éc h¹i, nguy hiÓm thuéc danh môc do Bé Lao ®éng – Th­¬ng binh vµ X· héi vµ Bé Y tÕ ban hµnh hoÆc cã ®ñ 15 n¨m lµm viÖc ë n¬i cã phô cÊp khu vùc hÖ sè 0,7 trë lªn. Tuæi ®êi ®­îc h­ëng l­¬ng h­u trong mét sè tr­êng hîp ®Æc biÖt kh¸c do ChÝnh phñ quy ®Þnh”. T¹i §iÒu 26 trong NghÞ ®Þnh 152/CP ngµy 22/12/2006 cã quy ®Þnh h­íng dÉn chi tiÕt h¬n nh­ sau: “… 3. Ng­êi lao ®éng tõ ®ñ 50 tuæi ®Õn ®ñ 55 tuæi vµ cã ®ñ 20 n¨m ®ãng b¶o hiÓm x· héi trë nªn mµ trong ®ã cã ®ñ 15 n¨m lµm c«ng viÖc khai th¸c than trong hÇm lß. 4. Ng­êi bÞ nhiÔm HIV/AIDS do tai n¹n rñi ro nghÒ nghiÖp vµ cã ®ñ 20 n¨m ®ãng b¶o hiÓm x· héi trë lªn” LuËt B¶o hiÓm x· héi 2006 ban hµnh ®· cã nh÷ng quy ®Þnh râ rµng, cô thÓ, chi tiÕt h¬n. §iÒu nµy xuÊt ph¸t tõ lý do ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña nguêi lao ®éng trong mét sè ngµnh nghÒ cã tÝnh chÊt nÆng nhäc, ®éc h¹i, ë nh÷ng n¬i xa x«i hÎo l¸nh hoÆc trong nh÷ng lÜnh vùc quan träng nh­ an ninh quèc phßng … cã sù kh¸c nhau. §ång thêi, nã còng nh»m khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng vµo lµm viÖc trong c¸c ngµnh nghÒ lÜnh vùc nµy, t¹o sù ph©n c«ng lao ®éng ®ång ®Òu gi÷a c¸c ngµnh, c¸c vïng víi nhau. Nh÷ng ng­êi lao ®éng ph¶i lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn lao ®éng kh«ng thuËn lîi hoÆc lµm nh÷ng c«ng viÖc tÝnh quan träng ®Õn an ninh ®Êt n­íc cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn cuéc sèng b×nh th­êng cña hä th× sÏ ®­îc h­ëng nh÷ng chÕ ®é ­u ®·i dÆc biÖt.Thùc chÊt h¬n, quy ®Þnh nµy do thùc tr¹ng søc khoÎ cña ng­êi lao ®éng trong ngµnh, vïng nµy bÞ ¶nh h­ëng, kh«ng thÓ lµm viÖc ®Õn ®é tuæi quy ®Þnh chung. Do ®ã, hä cÇn ®­îc nghØ h­u sím so víi tiªu chuÈn chung. Nh­ chóng ta ®· biÕt, ®Ó x¸c ®Þnh ®­îc ®é tuæi h­ëng chÕ ®é h­u trÝ hîp lý th× ph¶i c¨n cø vµo rÊt nhiÒu c¬ së: + C¬ së sinh häc: c¬ cÊu d©n sè, tuæi thä d©n c­, søc khoÎ ng­êi lao ®éng. + Quan hÖ cung cÇu cña thÞ tr­êng lao ®éng, tiÒm lùc kinh tÕ cña mçi quèc gia + Kh¶ n¨ng c©n ®èi, chi tr¶ l©u dµi cho mçi Quü b¶o hiÓm h­u trÝ. Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt nam tr­íc ®©y, ®iÒu kiÖn chung ®Ó ®­îc h­ëng chÕ ®é h­u trÝ lµ nam 60 tuæi, n÷ 55 tuæi. Tuæi nghØ h­u nµy ®­îc gi¶m xuèng 5 tuæi trong c¸c tr­êng hîp ng­êi lao ®éng ®ñ 15 n¨m lµm viÖc ë n¬i cã nghÒ hoÆc c«ng viÖc nÆng nhäc, ®éc h¹i; cã ®ñ 15 n¨m lµm viÖc t¹i n¬i cã phô cÊp khu vùc hÖ sè tõ 0,7 trë lªn; hoÆc cã ®ñ 15 n¨m c«ng t¸c ë miÒn Nam, ë Lµo tr­íc ngµy 30/04/1975, ë Campuchia tr­íc ngµy 31/08/1989 vµ ®èi víi nh÷ng ng­êi lµm trong lùc l­îng vò trang. Nh­ vËy, so víi tr­íc ®©y th× quy ®Þnh hiÖn nay cña LuËt B¶o hiÓm x· héi lµ phï hîp h¬n víi ®iÒu kiÖn ViÖt Nam vµ t­¬ng ®ång víi nhiÒu n­íc cïng tr×nh ®é ph¸t triÓn trªn thÕ giíi. Bëi lÏ, thø nhÊt, lùc l­îng vò trang lµ lùc l­îng nßng cèt b¶o vÖ Tæ quèc, gi÷ g×n an ninh trËt tù x· héi, chèng l¹i mäi ©m m­u vµ hµnh ®éng chèng ph¸ chÝnh quyÒn nh©n d©n, Nhµ n­íc ViÖt nam, v× thÕ , lùc l­îng vò trang cã mét ®Æc tr­ng kh¸c biÖt ®èi víi ngµnh nghÒ kh¸c ®ã lµ sù c¬ ®éng, khoÎ m¹nh, trÎ trung, yÕu tè tuæi trÎ lµ rÊt quan träng. ThÕ nh­ng nÕu ®Ó ®¹t dÕn ®é tuæi: nam 60 tuæi, n÷ 55 tuæi míi gi¶i quyÕt cho vÒ h­u lµ kh«ng hîp lý, hä sÏ khã hoµn thµnh nhiÖm vô so víi líp tuæi trÎ h¬n. Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i bÊt cø ai lµm viÖc trong lùc l­îng vò trang ®Òu cÇn ph¶i nghØ h­u sím vµ muèn nghØ h­u sím. Thø hai, §52.1.b quy ®Þnh rÊt linh ho¹t kh«ng cøng nh¾c nh­ tr­íc kia, ph¸p luËt míi cho ng­êi lao ®éng ®­îc lùa chän tuæi nghØ h­u: “Nam tõ ®ñ 55 tuæi ®Õn ®ñ 60 tuæi; n÷ tõ ®ñ 50 tuæi ®Õn ®ñ 55 tuæi vµ cã ®ñ 15 n¨m lµm nghÒ hoÆc c«ng viÖc nÆng nhäc, ®éc h¹i, nguy hiÓm … hoÆc cã ®ñ 15 n¨m lµm viÖc ë n¬i cã phô cÊp khu vùc hÖ sè 0,7 trë lªn”. Nh­ vËy, ®èi t­îng thuéc hai nhãm nghÒ nghiÖp trªn nÕu cã nhu cÇu vÒ sím h¬n so víi tuæi chuÈn th× vÉn ®­îc gi¶i quyÕt ®Ó h­ëng h­u trÝ hµng th¸ng nh­ b×nh th­êng. Quy ®Þnh nµy ®· xÐt ®Õn nguyÖn väng cña ng­êi lao ®éng v× kh«ng ph¶i cø lµm viÖc trong m«i tr­êng ®éc h¹i nguy hiÓm hay ë khu vùc cã hÖ sè phô cÊp 0,7 trë lªn ®Òu muèn vÒ h­u sím vµ cÇn vÒ h­u sím. Quy ®Þnh nµy còng khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng tiÕp tôc lµm viÖc nÕu cßn søc khoÎ vµ cã nguyÖn väng, mÆc dï hä cã ®ñ tiªu chuÈn vÒ h­u. §©y lµ mét ®iÓm míi thùc sù cÇn thiÕt ®èi víi ViÖt Nam, phï hîp víi quy ®Þnh nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi, v× nÕu so s¸nh trªn b×nh diÖn quèc tÕ, tuæi nghØ h­u hiÖn nay ë n­íc ta vµo lo¹i trung b×nh thÊp, trong khi tuæi thä trung b×nh cña d©n sè ngµy cµng t¨ng. HiÖn nay do tuæi thä trung b×nh cña ng­êi d©n t¨ng lªn nªn mét sè n­íc ®ang cã xu h­íng t¨ng tuæi nghØ h­u cña ng­êi lao ®éng hoÆc ¸p dông c¸c chÕ ®é h­u trÝ mÒm dÎo víi c¸c biÖn ph¸p kh«ng chÝnh thøc khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng tiÕp tôc lµm viÖc vµ nghØ h­u muén h¬n (vÝ dô: t¨ng l­¬ng cho nh÷ng ng­êi nghØ h­u muén h¬n nh­ ë Anh, Mü, Canada). Trong khi ®ã ë ViÖt Nam, c¸c chÕ ®é ®èi víi ng­êi nghØ h­u l¹i ®­îc quy ®Þnh t­¬ng ®èi cao, lµm cho quü b¶o hiÓm ch­a ®¶m b¶o an toµn. Quy ®Þnh nµy sÏ t¹o ra t­ duy míi vÒ vÊn ®Ò h­u trÝ t¹o ®iÒu kiÖn vµ khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng tiÕp tôc lµm viÖc sau tuæi h­u trÝ nÕu kh¶ n¨ng cho phÐp. Thø ba, t¹i §26.3 nghÞ ®Þnh 152/N§-CP còng cã quy ®Þnh linh ho¹t nh­ trªn ®· tr×nh bµy: “ng­êi lao ®éng tõ ®ñ 50 tuæi ®Õn ®ñ 55 tuæi, cã ®ñ 20 n¨m ®ãng b¶o hiÓm x· héi trë lªn mµ trong ®ã cã ®ñ 15 n¨m lµm c«ng viÖc khai th¸c than trong hÇm lß còng ®­îc h­ëng chÕ ®é h­u trÝ hµng th¸ng. Tr­íc ®©y, ®èi t­îng nµy ®­îc gép chung trong nhãm nghÒ nghiÖp nÆng nhäc, ®éc h¹i, tuæi nghØ h­u ®· ®­îc quy ®Þnh gi¶m h¬n so víi quy ®Þnh chung nh­ng nhiÒu ng­êi lao ®éng vÉn kh«ng thÓ tiÕp tôc lµm viÖc ®Õn khi ®Õn tuæi nghØ h­u theo quy ®Þnh ®ã do m«i tr­êng lµm viÖc qu¸ kh¾c nghiÖt vµ tÝnh rñi ro cao nªn nã ®­îc xÕp vµo nhãm riªng biÖt, h­ëng chÕ ®é më h¬n khi vÒ h­u. Thø t­, ®èi t­îng lao ®éng míi lÇn ®Çu tiªn ®­îc luËt b¶o hiÓm x· héi ®­îc ®Ò cËp ®Õn: Ng­êi bÞ nhiÔm HIV/AIDS do tai n¹n rñi ro nghÒ nghiÖp vµ cã ®ñ 20 n¨m ®ãng b¶o hiÓm x· héi ®­îc h­ëng chÕ ®é h­u trÝ hµng th¸ng, chøng tá luËt míi cã quan ®iÓm rÊt toµn diÖn. §èi t­îng nµy v« t×nh bÞ nhiÔm HIV/AIDS trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh c«ng vô cña m×nh, vÝ dô: b¸c sÜ ch¨m sãc cho bÖnh nh©n nhiÔm HIV, hay chiÕn sü c¶nh s¸t ®Êu tranh víi téi ph¹m nhiÔm HIV … vµ c¸i chÕt cã thÓ ®Õn víi hä bÊt cø lóc nµo, cho nªn kh«ng quy ®Þnh tuæi ®êi trong tr­êng hîp nµy rÊt hîp lý. Nh­ng ®Ó ®ång bé, thèng nhÊt, luËt BHXH 2006 vÉn quy ®Þnh theo chuÈn chung: “cã ®ñ 20 n¨m ®ãng b¶o hiÓm x· héi trë lªn”. Tãm l¹i, nh÷ng quy ®Þnh t¹i §50 luËt BHXH 2006 ®· kÕ thõa, g×n gi÷ vµ ph¸t huy truyÒn thèng ­u ®·i phô n÷ ®· tån t¹i l©u ®êi trong céng ®ång vµ ®­îc Nhµ n­íc thõa nhËn, nã thÓ hiÖn ë viÖc quy ®Þnh ®é tuæi nghØ h­u cña lao ®éng n÷ ®­îc xÐt gi¶m 5 tuæi so víi nam giíi. §©y cung lµ mét nguyªn t¾c cña b¶o hiÓm h­u trÝ: Nguyªn t¾c ph©n biÖt hîp lý chÕ ®é h­ëng b¶o hiÓm h­u trÝ gi÷a lao ®éng nam vµ lao ®éng n÷. §iÒu nµy xuÊt ph¸t tõ sù kh¸c biÖt vÒ yÕu tè thÓ lùc, qu¸ tr×nh l·o ho¸, t©m sinh lý… gi÷a lao ®éng nam vµ lao ®éng n÷. ThÓ lùc cña lao ®éng n÷ th­êng kÐm h¬n nam giíi, ®Õn mét ®é tuæi nhÊt ®Þnh, hä khã cã thÓ thùc hiÖn ®­îc c«ng viÖc víi n¨ng suÊt b×nh th­êng cïng mét thêi gian so víi nam giíi. V× vËy, lao ®éng n÷ cÇn ®­îc nghØ h­u sím h¬n nam giíi. Bªn c¹nh néi dung ®· ®¹t ®­îc nªu trªn, toµn bé ®iÒu luËt nµy vÉn cßn mét tån t¹i gièng nh­ trong ph¸p luËt cò, ®ã lµ quy ®Þnh tuæi nghØ h­u cho lao ®éng n÷ cßn ch­a linh ho¹t. ë ®é tuæi 55, ®èi víi mét sè ngµnh nghÒ: nghiªn cøu khoa häc, b¸c sü, gi¸o viªn, … lao ®éng n÷ vÉn cßn ®ñ søc khoÎ vµ ®ang ph¸t huy kinh nghiÖm lµm viÖc, do ®ã cÇn t¨ng tuæi nghØ h­u cho lao ®éng n÷ trong nh÷ng khu vùc nµy, cßn c¸c khu vùc kh¸c vÉn gi÷ nguyªn. 1.2. C«ng thøc tÝnh møc b¶o hiÓm h­u trÝ hµng th¸ng + C«ng thøc tÝnh b¶o hiÓm h­u trÝ hµng th¸ng hÇu nh­ kh«ng cã quy ®Þnh míi, nh­ng ®· cã sù thay ®æi hîp lý h¬n: t¨ng sè n¨m ®ãng b¶o hiÓm tõ 15 n¨m (luËt cò) lªn 20 n¨m. Cô thÓ: ng­êi lao ®éng ®ñ 15 n¨m ®ãng b¶o hiÓm ®­îc tÝnh b»ng 45% møc b×nh qu©n tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng hµng th¸ng ®ãng b¶o hiÓm x· héi, sau ®ã cø thªm mçi n¨m ®ãng b¶o hiÓm x· héi th× tÝnh thªm 2% ®èi víi nam, 3% ®èi víi n÷; møc tèi ®a b»ng 75% (§28.1 N§152/2006/N§-CP). Nh­ vËy, ng­êi ch­a ®ñ 20 n¨m ®ãng b¶o hiÓm kh«ng ®­îc h­ëng b¶o hiÓm h­u trÝ hµng th¸ng, quy ®Þnh nµy, thø nhÊt, ®¶m b¶o nguyªn t¾c ®ãng – h­ëng cña b¶o hiÓm h­u trÝ, thø hai, nã ®¶m b¶o c©n ®èi nguån quü b¶o hiÓm dµi h¹n ®ang tiÒm Èn nguy c¬ th©m hôt trong t­¬ng lai (nÕu kh«ng thay ®æi, cã thÓ ®Õn n¨m 2031 sè chi sÏ lín h¬n sè thu, quü sÏ bÞ ph¸ s¶n). C«ng thøc nµy rÊt kh¶ thi, bëi hiÖn nay thêi gian tham gia b¶o hiÓm b×nh qu©n cña nam ®¹t 34 n¨m, n÷ ®¹t 29 n¨m. NÕu quy ®Þnh chung vÒ tuæi nghØ h­u ®­îc tu©n thñ triÖt ®Ó th× phÇn lín ng­êi nghØ h­u sÏ ®¹t tèi ®a b»ng 75%. + ViÖc ph¸p luËt quy ®Þnh møc h­ëng l­¬ng h­u hµng th¸ng tèi ®a cña ng­êi lao ®éng chØ b»ng 75% møc b×nh qu©n cña tiÒn l­¬ng hµng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng b¶o hiÓm x· héi lµ hoµn toµn phï hîp víi nguyªn t¾c møc ®ãng – h­ëng b¶o hiÓm x· héi kh«ng ®­îc cao h¬n møc tiÒn l­¬ng khi ng­êi lao ®éng ®ang lµm viÖc nh­ng còng kh«ng ®­îc thÊp h¬n møc trî cÊp b¶o hiÓm x· héi tèi thiÓu. Thùc tÕ, tr­íc ®©y ®· cã thêi gian chóng ta quy ®Þnh møc l­¬ng h­u hµng th¸ng tèi ®a lªn ®Õn 95% møc tiÒn l­¬ng cña ng­êi lao ®éng tr­íc khi nghØ h­u. §ã lµ biÓu hiÖn cña sù b×nh qu©n trong ph©n phèi thu nhËp cña Nhµ n­íc trong thêi kú bao cÊp. Tuy nhiªn, tû lÖ tiÒn l­¬ng h­u t­¬ng ®èi cao nµy còng míi chØ tÝnh trªn phÇn tiÒn l­¬ng b»ng tiÒn, kh«ng tÝnh hÕt phÇn l­¬ng ®­îc cÊp b»ng hiÖn vËt. HiÖn nay, tiÒn l­¬ng ®· ®­îc tiÒn tÖ hãa c¬ b¶n. + C«ng thøc tÝnh h­u trÝ hµng th¸ng víi møc thÊp h¬n theo luËt míi râ rµng hîp lý h¬n. Th«ng th­êng, khi hÕt tuæi lao ®éng (nam 60 tuæi, n÷ 55 tuæi, trong mét sè tr­êng hîp nam 55 tuæi, n÷ 50 tuæi) mµ cã thêi gian ®ãng b¶o hiÓm x· héi tõ 20 n¨m trë lªn, ng­êi lao ®éng sÏ ®­îc h­ëng chÕ ®é h­u trÝ hµng th¸ng. Tuy nhiªn, trong cuéc sèng v× nhiÒu lý do kh¸c nhau (nh­ èm ®au, bÖnh tËt, tai n¹n lao ®éng ...) lµm cho ng­êi lao ®éng bÞ suy gi¶m søc kháe, suy gi¶m kh¶ n¨ng lao ®éng khiÕn hä khã cã thÓ tham gia ®­îc quan hÖ lao ®éng n÷a, cÇn ph¶i nghØ viÖc tr­íc tuæi. Trong nh÷ng tr­êng hîp ®ã tuy ch­a ®ñ tuæi vÒ h­u theo quy ®Þnh nh­ng nÕu ®¶m b¶o mét sè ®iÒu kiÖn ng­êi lao ®éng còng vÉn ®­îc h­ëng chÕ ®é h­u trÝ hµng th¸ng, song ë møc h­ëng l­¬ng hµng th¸ng cña hä bao giê còng thÊp h¬n so víi nh÷ng ng­êi nghØ h­u ®óng tuæi. Theo luËt BHXH 2006 th× tr­êng hîp t¹i §26.1 ®iÒu lÖ b¶o hiÓm x· héi 1995 : “nam ®ñ 60 tuæi, n÷ ®ñ 55 tuæi vµ cã thêi gian ®ãng b¶o hiÓm x· héi ®ñ 15 n¨m ®Õn d­íi 20 n¨m” kh«ng cßn thuéc diÖn ®èi t­îng ®­îc h­ëng chÕ ®é h­u trÝ hµng th¸ng víi møc thÊp h¬n. LuËt BHXH míi bá quy ®Þnh nµy lµ hîp lý, phï hîp víi quy ®Þnh chung vÒ thêi gian ®ãng b¶o hiÓm x· héi ®ñ 20 n¨m trë lªn míi ®­îc h­ëng h­u trÝ hµng th¸ng. Cßn 2 tr­êng hîp cßn l¹i t¹i §26.2, §26.3 ®iÒu lÖ b¶o hiÓm 1995 vÉn ®­îc gi÷ nguyªn: “nam ®ñ 50 tuæi, n÷ ®ñ 45 tuæi vµ cã thêi gian ®ãng b¶o hiÓm x· héi ®ñ 20 n¨m trë lªn mµ bÞ suy gi¶m kh¶ n¨ng lao ®éng tõ 61% trë lªn, ng­êi lao ®éng cã Ýt nhÊt 15 n¨m lµm c«ng viÖc ®Æc biÖt nÆng nhäc, ®Æc biÖt ®éc h¹i ®ãng b¶o hiÓm x· héi ®ñ 20 n¨m trë lªn mµ bÞ suy gi¶m kh¶ n¨ng lao ®éng tõ 61% trë lªn.”. Nh­ vËy, Nhµ n­íc ®· quy ®Þnh møc l­¬ng h­u trÝ thÊp cho nh÷ng ng­êi lao ®éng mét c¸ch râ rµng, hîp lý h¬n, v× hä ch­a ®ñ tuæi nghØ h­u theo quy ®Þnh chung nh­ng mÊt tíi 61% søc lao ®éng, rÊt khã cã thÓ lµm viÖc mét c¸ch b×nh th­êng, nÕu cã thêi gian ®ãng b¶o hiÓm tõ 20 n¨m trë lªn, ®ñ ®Ó c©n ®èi quü kÕt hîp víi kh¶ n¨ng t­¬ng trî céng ®ång th× cã thÓ ®¶m b¶o cho ®èi t­îng h­ëng chÕ ®é b¶o hiÓm h­u trÝ hµng th¸ng. Møc l­¬ng h­ëng b¶o hiÓm h­u trÝ hµng th¸ng trong tr­êng hîp nµy còng ®­îc tÝnh dùa trªn møc tiÒn l­¬ng lµm c¨n cø ®ãng b¶o hiÓm x· héi vµ thêi gian ®ãng b¶o hiÓm x· héi. V× vËy, c¸ch tÝnh l­¬ng h­u trong tr­êng hîp nµy còng t­¬ng tù nh­ trong tr­êng hîp nghØ h­u ®óng tuæi. Song v× nh÷ng ng­êi lao ®éng nµy nghØ h­u tr­íc tuæi nªn cø mçi n¨m nghØ h­u tr­íc tuæi gi¶m ®i 1% møc b×nh qu©n cña tiÒn l­¬ng hµng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng b¶o hiÓm x· héi, nh­ng møc trõ 1% nµy lµ tû lÖ t­¬ng ®èi thÊp v× tû lÖ ch­a thÓ hiÖn ®­îc tÝnh c«ng b»ng gi÷a tû lÖ céng vµ trõ cho cïng mét ®¬n vÞ thêi gian còng nh­ ®¶m b¶o ®­îc chÕ ®é c©n ®èi thu – chi cña quü b¶o hiÓm x· héi. Do ®ã, cã thÓ n©ng møc trõ cao h¬n ®Ó hoµn thiÖn, c«ng b»ng, ®¶m b¶o c©n ®èi quü b¶o hiÓm h­u trÝ. + §52.3 luËt BHXH lµ quy ®Þnh míi, hÖ thèng ph¸p luËt cò ch­a cã quy ®Þnh nµy, ®iÒu nµy còng kh¸ hîp lý: “møc h­ëng l­¬ng h­u hµng th¸ng thÊp nhÊt b»ng møc tèi thiÓu chung”. LuËt míi ®· thÓ hiÖn quan ®iÓm t­¬ng trî céng ®ång, ®¶m b¶o ®êi sèng, quyÒn lîi tèi thiÓu cña ng­êi vÒ h­u, thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi víi ng­êi cao tuæi. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra lao ®éng – viÖc lµm cña Bé lao ®éng – th­¬ng binh vµ x· héi ngµy 1/7/2005, møc l­¬ng h­u hµng th¸ng b×nh qu©n chung n¨m 2003 lµ 638.421 tû ®ång, møc l­¬ng b×nh qu©n cña viªn chøc chØ lµ 566.353 ®ång, ng­êi cã møc l­¬ng h­u thÊp h¬n møc thu nhËp chung cña x· héi chiÕm gÇn 5%. V× vËy, nÕu cø theo quy ®Þnh cò th× ®êi sèng cña mét sè ng­êi vÒ h­u sÏ rÊt khã kh¨n, bªn c¹nh c¸c kho¶n chi cho sinh ho¹t c¸ nh©n: ¨n, mÆc, ë, ®i l¹i ..., th× cßn rÊt nhiÒu kho¶n chi kh¸c nh­: chi cho con ch¸u, th¨m vµ gÆp gì b¹n bÌ, chi cho ñng hé x· héi... Tuy nhiªn, quy ®Þnh møc h­ëng l­¬ng h­u hµng th¸ng thÊp nhÊt b»ng møc l­¬ng tèi thiÓu mét c¸ch v« ®iÒu kiÖn còng lµ réng r·i vµ cã thÓ kh«ng cÇn thiÕt trong mét sè tr­êng hîp. 1.3. C¸c quyÒn lîi kh¸c cña ng­êi lao ®éng h­ëng l­¬ng h­u hµng th¸ng + Víi c¸ch tÝnh l­¬ng h­u nh­ hiÖn nay, møc l­¬ng h­u hµng th¸ng tèi ®a cña ng­êi lao ®éng b»ng 75% møc b×nh qu©n tiÒn l­¬ng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng b¶o hiÓm th× chØ t­¬ng øng víi 25 n¨m ®ãng b¶o hiÓm x· héi ®èi víi lao ®éng n÷, 30 n¨m ®èi víi lao ®éng nam. Tuy nhiªn, thùc tÕ cã rÊt nhiÒu tr­êng hîp ng­êi lao ®éng ®ãng b¶o hiÓm x· héi v­ît møc thêi gian nµy. ChÝnh v× vËy, ®Ó ®¶m b¶o nguyªn t¾c møc h­ëng b¶o hiÓm trªn c¬ së møc ®ãng còng nh­ ®¶m b¶o quyÒn lîi ng­êi tham gia b¶o hiÓm, luËt BHXH 2006 ®· quy ®Þnh ng­êi lao ®éng cã thêi gian ®ãng b¶o hiÓm x· héi trªn 25 n¨m dèi víi n÷, trªn 30 n¨m ®èi víi nam, ngoµi l­¬ng h­u hµng th¸ng, khi nghØ h­u cßn ®­îc thªm trî cÊp mét lÇn. Tøc lµ tõ n¨m thø 26 trë ®i ®èi víi lao ®éng n÷, tõ n¨m thø 31 ®èi víi lao ®éng na, cø mçi n¨m ®ãng b¶o hiÓm x· héi th× ®­îc tÝnh b»ng 0,5 th¸ng møc b×nh qu©n tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng th¸ng ®ãng b¶o hiÓm x· héi, kh«ng khèng chÕ møc tèi ®a ®­îc h­ëng. Trong khi ®ã luËt cò khèng chÕ møc tèi ®a kh«ng qu¸ 5 th¸ng, sù khèng chÕ nµy ®· kh«ng khuyÕn khÝch ®­îc nhiÒu ®èi t­îng ®ãng b¶o hiÓm x· héi víi thêi gian dµi, kh«ng khuyÕn khÝch hä tiÕp tôc lµm viÖc, tiÕp tôc ®ãng b¶o hiÓm. Trong qu¸ tr×nh lao ®éng, con ng­êi lu«n lu«n cèng hiÕn søc lao ®éng ®Ó gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi, ®ång thêi cã trÝch mét phÇn tiÒn l­¬ng hoÆc thu nhËp ®ãng gãp vµo quü b¶o hiÓm x· héi. §Õn khi hä kh«ng cßn kh¶ n¨ng lao ®éng n÷a, kh«ng cã thu nhËp do tuæi giµ th× ph¶i ®­îc sù quan t©m cña Nhµ n­íc vµ x· héi. §Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cho hä, nhÊt lµ nh÷ng ng­êi ®ãng gãp søc lao ®éng, ®ãng b¶o hiÓm nhiÒu h¬n, Nhµ n­íc ph¶i tr¶ trî cÊp mét lÇn bªn c¹nh l­¬ng h­u hµng th¸ng mµ kh«ng ®­îc ®Æt ra quy ®Þnh khèng chÕ møc h­ëng tèi ®a. §iÒu nµy còng t¹o ®­îc lßng tin ®èi víi ng­êi lao ®éng, ®ång thêi khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng ®ãng gãp c«ng søc, ®ãng gãp b¶o hiÓm x· héi nhiÒu h¬n. + Ngoµi ra, ng­êi lao ®éng h­ëng l­¬ng h­u hµng th¸ng cßn ®­îc b¶o hiÓm y tÕ do quü b¶o hiÓm x· héi chi tr¶. Khi ng­êi nghØ h­u chÕt, gia ®×nh cßn ®­îc h­ëng chÕ ®é tö tuÊt. §©y lµ quy ®Þnh kÕ thõa ph¸p luËt cò, nh­ng luËt BHXH ®· cã nh÷ng thay ®æi cã lîi nhiÒu h¬n cho ng­êi lao ®éng vµ gia ®×nh hä, b¶o vÖ h¬n n÷a cho ng­êi lao ®éng: n©ng møc ®Þnh suÊt tiÒn tuÊt hµng th¸ng tõ 40% lªn 50% møc l­¬ng tèi thiÓu chung (Kho¶n 1 §65); nÕu ng­êi lao ®éng ®ang ®ãng b¶o hiÓm mµ bÞ chÕt th× phÇn ®ãng cho h­­ trÝ cã thÓ ®­îc tr¶ mét lÇn cho mçi th©n nh©n, møc tr¶ cho mçi n¨m ®ãng b»ng 1,5 th¸ng møc b×nh qu©n tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng ®ãng b¶o hiÓm x· héi, kh«ng khèng chÕ møc tèi ®a. Trî cÊp mét lÇn cho th©n nh©n ng­êi ®ang h­ëng l­¬ng h­u mµ chÕt, tõ 3 th¸ng ®Õn 48 th¸ng l­¬ng h­u tuú thuéc vµo thêi gian ®· h­ëng b¶o hiÓm h­u trÝ. (§67). + Mét vÊn ®Ò n÷a ®Æt ra, ®ã lµ nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nÒn kinh tÕ n­íc ta kh«ng ngõng t¨ng tr­ëng, møc sèng ngµy cµng ®­îc n©ng cao, hÖ sè tr­ît gi¸ vÉn song hµnh cïng hÖ sè t¨ng l­¬ng. V× vËy, l­¬ng h­u cÇn cã sù ®iÒu chØnh ®Ó ®¶m b¶o møc sèng cho ng­êi vÒ h­u, xãa bá mÆc c¶m lµ g¸nh nÆng cña gia ®×nh vµ x· héi. §53 luËt BHXH 2006 cã quy ®Þnh míi: “l­¬ng h­u ®­îc ®iÒu chØnh trªn c¬ së møc t¨ng cña chØ sè gi¸ sinh ho¹t vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Møc ®iÒu chØnh cô thÓ do ChÝnh phñ quy ®Þnh”. T¹i §29 nghÞ ®Þnh 152/2006/N§-CP h­íng dÉn cô thÓ nh­ sau: “l­¬ng h­u ®­îc ®iÒu chØnh trªn c¬ së møc t¨ng cña chØ sè gi¸ sinh ho¹t vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Møc ®iÒu chØnh tõng thêi kú do Bé lao ®éng – th­¬ng binh vµ x· héi chñ tr×, phèi hîp víi Bé Tµi chÝnh nghiªn cøu, tr×nh chÝnh phñ quy ®Þnh”. Do ®ã, cuéc sèng cña ng­êi vÒ h­u sÏ ®ù¬c ®¶m b¶o æn ®Þnh, ngay c¶ khi cã l¹m ph¸t. Hä còng ®­îc h­ëng lîi tõ møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña ®Êt n­íc. 1.4. C¸ch tÝnh møc b×nh qu©n tiÒn l­¬ng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng b¶o hiÓm x· héi C¸ch tÝnh møc b×nh qu©n tiÒn l­¬ng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng b¶o hiÓm x· héi cã sù thay ®æi hîp lý h¬n theo h­íng më réng kho¶ng thêi gian tÝnh cña nh÷ng ng­êi lao ®éng ®ãng b¶o hiÓm theo thang b¶ng l­¬ng cña Nhµ n­íc, tiÕn tíi cã thÓ tÝnh theo mét c¸ch tÝnh chung cho tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. C¸ch tÝnh møc b×nh qu©n tiÒn l­¬ng th¸ng lµm c¨n cø tÝnh l­¬ng h­u ®èi víi ng­êi thuéc diÖn thùc hiÖn chÕ ®é tiÒn l­¬ng do Nhµ n­íc quy ®Þnh ®­îc chia thµnh 3 giai ®o¹n: ng­êi b¾t ®Çu tham gia b¶o hiÓm x· héi tr­íc 01/01/1995, c¸ch tÝnh l­¬ng h­u vÉn nh­ quy ®Þnh hiÖn hµnh; ng­êi tham gia b¶o hiÓm x· héi tõ ngyaf 01/01/1995 ®Õn ngµy 31/12/2000 th× tÝnh b×nh qu©n tiÒn l­¬ng ®ãng b¶o hiÓm x· héi cña 6 n¨m cuèi tr­íc khi nghØ h­u vµ tÝnh b×nh qu©n cña tiÒn l­¬ng th¸ng ®ãng BHXH cña 8 n¨m cuèi tr­íc khi nghØ h­u (nÕu tham gia b¶o hiÓm x· héi tõ ngµy 01/01/2001 ®Õn ngµy 31/12/2006) . Ng­êi tham gia b¶o hiÓm x· héi sau ngµy luËt BHXH 2006 cã hiÖu lùc th× tÝnh b×nh qu©n tiÒn l­¬ng th¸ng ®ãng BHXH cña 10 n¨m cuèi tr­íc khi nghØ h­u. §èi víi ng­êi lao ®éng cã toµn bé thêi gian ®ãng b¶o hiÓm x· héi theo chÕ ®é tiÒn l­¬ng do ng­êi sö dông lao ®éng quyÕt ®Þnh th× tÝnh b×nh qu©n tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng ®ãng b¶o hiÓm x· héi cña toµn bé thêi gian. C¸c quy ®Þnh trªn ®©y ®Òu h­íng ®Õn môc tiªu xãa bá dÇn sù ph©n biÖt gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, gi¶i quyÕt ®­îc mét phÇn khóc m¾c, hËu qu¶ cña lÞch sö ®Ó l¹i, nh­ng míi ë møc ®é t­¬ng ®èi. §©y còng lµ mét sù thay ®æi hîp lý, bëi v× chóng ta kh«ng thÓ thay ®æi mét c¸ch nhanh chãng trong mét thêi gian ng¾n mµ ph¶i t¹o thµnh mét “l¸t c¾t” thoai tho¶i, ph¶i cã mét lé tr×nh thèng nhÊt, c¸ch tÝnh trªn c¬ së toµn bé thêi gian tham gia b¶o hiÓm nh»m ®¶m b¶o ®­îc quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng khi tham gia b¶o hiÓm x· héi, ®¶m b¶o ®­îc c¸ch tÝnh chÝnh x¸c, c«ng b»ng, dÔ ¸p dông c«ng thøc. Tuy nhiªn, c¸c c«ng thøc tÝnh l­¬ng b×nh qu©n nh­ trªn vÉn cßn cã sù ph©n biÖt gi÷a khu vùc Nhµ n­íc vµ ngoµi quèc doanh. ViÖt Nam míi gia nhËp WTO, viÖc vÉn tån t¹i ph©n biÖt, bÊt b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ kh«ng hîp lý, trong t­¬ng lai, cÇn cã sù thèng nhÊt ¸p dông chung mét c«ng thøc tÝnh l­¬ng b×nh qu©n lµm c¨n cø ®ãng b¶o hiÓm x· héi. MÆt kh¸c, c¸ch tÝnh cßn t­¬ng ®èi phøc t¹p, khã ¸p dông. V× phÇn lín ng­êi lao ®éng ®Òu cã thêi gian ®ãng b¶o hiÓm x· héi qua c¶ 2 hoÆc 3 giai ®o¹n ®ã. 2. ChÕ ®é ®ãng b¶o hiÓm h­u trÝ mét lÇn §èi víi nh÷ng ng­êi lao ®éng khi nghØ viÖc kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ tuæi ®êi, thêi gian ®ãng b¶o hiÓm hoÆc c¶ hai ®Ó h­ëng chÕ ®é h­u trÝ hµng th¸ng th× sÏ thuéc diÖn h­ëng chÕ ®é trî cÊp h­u trÝ mét lÇn. Song, chÕ ®é nµy ®· ®­îc thay ®æi c¬ b¶n sau khi söa ®æi bé luËt lao ®éng (2002) vµ söa l¹i ®iÒu lÖ b¶o hiÓm x· héi (2003) vµ hoµn thiÖn h¬n khi luËt BHXH 2006 ®­îc ban hµnh. Theo nghÞ ®Þnh 01/2003/N§-CP th× chØ cã 2 tr­êng hîp ng­êi lao ®éng ®­îc h­ëng trî cÊp h­u trÝ mét lÇn. §ã lµ: ®· ®ñ tuæi nghØ h­u hoÆc suy gi¶m kh¶ n¨ng lao ®éng tõ 61% trë lªn do èm ®au, tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp nh­ng ch­a ®ñ thêi gian ®ãng b¶o hiÓm x· héi ®Ó h­ëng chÕ ®é h­u trÝ hµng th¸ng hoÆc ng­êi lao ®éng ®i ®Þnh c­ hîp ph¸p ë n­íc ngoµi. Møc trî cÊp b¶o hiÓm x· héi mét lÇn ®­îc tÝnh theo thêi gian ®ãng b¶o hiÓm x· héi, cø mçi n¨m ®ãng b¶o hiÓm x· héi tÝnh b»ng mét th¸ng møc b×nh qu©n cña tiÒn l­¬ng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng b¶o hiÓm x· héi. §Õn th«ng t­ 07/2003/TT-Bé L§TBXH 12/3/2003 l¹i cho phÐp ng­êi lao ®éng nghØ viÖc ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn h­ëng l­¬ng h­u trÝ hµng th¸ng nh­ng nÕu sau 6 th¸ng kh«ng tiÕp tôc lµm viÖc thuéc ®èi t­îng tham gia b¶o hiÓm x· héi b¾t buéc mµ ng­êi lao ®éng cã ®¬n tù nguyÖn th× sÏ ®­îc gi¶i quyÕt trî cÊp b¶o hiÓm x· héi mét lÇn. Ph¸p luËt cò cßn quü ®Þnh qu¸ nhiÒu ®èi t­îng vµ kh«ng cã sù thèng nhÊt gi÷a c¸c v¨n b¶n. LuËt BHXH 2006 ®· thu hÑp ®èi t­îng h­ëng b¶o hiÓm h­u trÝ 1 lÇn so víi ph¸p luËt cò, vµ ®· cã sù thèng nhÊt: ChØ quy ®Þnh cho nh÷ng ng­êi ®· ®ñ tuæi ®êi hoÆc mÊt søc lao ®éng 61% trë lªn mµ ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn h­ëng b¶o hiÓm h­u trÝ hµng th¸ng hoÆc ng­êi ra n­íc ngoµi ®Þnh c­ hîp ph¸p, hoÆc sau 1 n¨m nghØ viÖc nÕu kh«ng tiÕp tôc ®ãng b¶o hiÓm x· héi vµ cã yªu cÇu nhËn b¶o hiÓm x· héi 1 lÇn mµ ch­a ®ñ 20 n¨m ®ãng b¶o hiÓm x· héi. Nh­ng tr­êng hîp chÊm døt hîp ®ång khi ch­a ®ñ tuæi kh«ng ®­îc x¸c ®Þnh lµ ®èi t­îng trî cÊp ®· thÓ hiÖn ®óng b¶n chÊt cña b¶o hiÓm h­u trÝ lµ b¶o hiÓm tuæi giµ. Néi dung nµy còng gãp phÇn æn ®Þnh nguån quü b¶o hiÓm vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho ®èi t­îng cã thÓ ®ãng gãp tiÕp theo chÕ ®é b¶o hiÓm b¾t buéc khi cã ®iÒu kiÖn hoÆc tham gia b¶o hiÓm tù nguyÖn. Bëi v×, thùc ra, chÕ ®é h­u trÝ ph¶i lµ chÕ ®é dµnh cho nh÷ng ng­êi hÕt tuæi lao ®éng hoÆc bÞ suy gi¶m søc kháe ®Õn møc kh«ng cßn tham gia quan hÖ lao ®éng n÷a. Do ®ã, ph¸p luËt nªn h¹n chÕ viÖc ng­êi lao ®éng chØ míi tham gia quan hÖ lao ®éng, ®ãng b¶o hiÓm x· héi trong thêi gian ng¾n, khi nghØ viÖc còng ®­îc tr¶ l¹i kho¶n ®· ®ãng vµo b¶o hiÓm h­u trÝ. Nh÷ng ng­êi nµy tuy cã tham gia vµo quan hÖ lao ®éng nh­ng chØ cã tÝnh chÊt t¹m thêi bëi hä cßn cã c¬ héi ®Ó tiÕp tôc tham gia quan hÖ lao ®éng. NÕu kh«ng cã c¬ héi nµy th× hä vÉn ph¶i tù t¹o viÖc lµm, cã thu nhËp vµ cã thÓ tiÕp tôc tham gia b¶o hiÓm tù nguyÖn. Quy ®Þnh nµy bªn c¹nh nh÷ng ®iÒu tiÕn bé cßn béc lé mét sè h¹n chÕ rÊt c¬ b¶n, quy ®Þnh t¹i §55.1.c: “Sau 1 n¨m nghØ viÖc nÕu kh«ng tiÕp tôc ®ãng b¶o hiÓm x· héi vµ cã yªu cÇu nhËn b¶o hiÓm x· héi 1 lÇn mµ ch­a ®ñ 20 n¨m ®ãng b¶o hiÓm x· héi” th× ®­îc h­ëng b¶o hiÓm x· héi 1 lÇn. NÕu ®óng theo quy ®Þnh nµy th× mét ng­êi ®ãng b¶o hiÓm x· héi ®ñ 20 n¨m muèn h­ëng b¶o hiÓm x· héi 1 lÇn sÏ kh«ng ®­îc, mÆc dï hä cã nhu cÇu h­ëng. §©y lµ 1 ®iÓm bÊt cËp cÇn xãa bá ®Ó ®¶m b¶o c«ng b»ng vµ t«n träng sù lùa chän cña ng­êi lao ®éng. + Møc h­ëng b¶o hiÓm h­u trÝ 1 lÇn theo ph¸p luËt cò lµ mçi n¨m ®ãng b¶o hiÓm x· héi tÝnh b»ng 1 th¸ng l­¬ng b×nh qu©n tiÒn l­¬ng lµm c¨n cø ®ãng b¶o hiÓm x· héi. Víi møc h­ëng nµy lµ qu¸ thÊp, kh«ng ®¶m b¶o c©n b»ng gi÷a møc ®ãng vµ møc h­ëng b¶o hiÓm. Mçi n¨m, ch­a kÓ kho¶n l·i tÝch lòy th× c¸c bªn cña quan hÖ lao ®éng ®· ®ãng gãp vµo quü b¶o hiÓm tíi 1,8 th¸ng l­¬ng, nÕu tr¶ nh­ cò (tøc 1 th¸ng l­¬ng b×nh qu©n) th× ch­a tr¶ ®ñ sè tiÒn ®· ®ãng cho ng­êi lao ®éng, t¹o sù chªnh lÖch rÊt lín gi÷a kho¶n trî cÊp b¶o hiÓm cña ng­êi b¶o hiÓm h­u trÝ hµng th¸ng vµ ng­êi h­ëng h­u trÝ mét lÇn, trong khi møc ®é ®ãng gãp cña hä vµo quü b¶o hiÓm trong mét sè tr­êng hîp kh«ng chªnh lÖch nhau nhiÒu. TÊt nhiªn, kh«ng thÓ cµo b»ng gi÷a ng­êi h­ëng h­u trÝ hµng th¸ng vµ ng­êi h­ëng trî cÊp 1 lÇn, do ®ã, luËt BHXH 2006 ®· n©ng møc h­ëng tõ 1 lªn 1,5 th¸ng møc l­¬ng b×nh qu©n tiÒn l­¬ng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng b¶o hiÓm x· héi, t¹o sù c«ng b»ng t­¬ng ®èi gi÷a møc ®ãng vµ møc h­ëng. ViÖc kh«ng cho h­ëng ®ñ 1,8 th¸ng møc l­¬ng b×nh qu©n tiÒn l­¬ng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng b¶o hiÓm x· héi còng nh»m môc ®Ých t­¬ng trî céng ®ång, theo nguyªn t¾c cña an sinh x· héi. Nh­ng, b¶o hiÓm h­u trÝ kh«ng gièng nh­ c¸c chÕ ®é b¶o hiÓm x· héi kh¸c chØ ¸p dông cho mét sè ®èi t­îng lao ®éng nhÊt ®Þnh gÆp rñi ro cÇn céng ®ång t­¬ng trî nh­ chÕ ®é b¶o hiÓm tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp chØ ¸p dông cho nh÷ng ng­êi kh«ng may bÞ tai n¹n lao ®éng hay bÞ bÖnh nghÒ nghiÖp, chÕ ®é thai s¶n chñ yÕu ¸p dông víi lao ®éng n÷ khi sinh con ... §èi víi nh÷ng chÕ ®é nµy, viÖc ®ãng b¶o hiÓm x· héi thÓ hiÖn râ nhÊt tÝnh t­¬ng trî céng ®ång cña nã, sè ®«ng bï sè Ýt, b»ng sù ®ãng gãp, trî gióp cña nhiÒu ng­êi sÏ h¹n chÕ, gi¶m thiÓu khã kh¨n, bÊt h¹nh cho mét thiÓu sè ng­êi kÐm may m¾n. Tuy nhiªn, chóng ta cÇn ¸p dông nguyªn t¾c nµy mét c¸ch linh ho¹t, ph¶i tïy thuéc vµo tÝnh chÊt cña mèi quan hÖ, tõng lo¹i ®èi t­îng ®Ó h­íng tíi sù phï hîp. HÇu hÕt mäi ng­êi tham gia quan hÖ b¶o hiÓm x· héi ®Òu lµ ®èi t­îng cña b¶o hiÓm h­u trÝ, bëi v× tuæi giµ ai còng ph¶i ®Õn, ®ã lµ mét quy luËt tù nhiªn, kh«ng ai cã thÓ kh¸c ®­îc. Mµ tuæi giµ th× ai còng cã nhu cÇu gièng nhau: ®­îc nghØ lµm viÖc, ®­îc ch¨m sãc søc kháe, ®­îc ®¶m b¶p cuéc sèng, th¨m thó b¹n bÌ…, mäi thu nhËp cña hä lóc nµy chØ tr«ng chê vµo kho¶n l­¬ng h­u. V× thÕ, ph¸p luËt ®Ò cao tÝnh t­¬ng trî céng ®ång trong tr­êng hîp nµy lµ kh«ng hîp lý, kh«ng phï hîp víi quy luËt kh¸ch quan cña cuéc sèng. Trong thêi gian tíi, chóng ta cÇn n©ng møc h­ëng lªn cao h¬n. 3. §iÒu chØnh tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng ®· ®ãng BHXH ViÖc ®iÒu chØnh tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng ®· ®ãng BHXH cã nh÷ng quy ®Þnh rÊt míi t¹i §61 luËt BHXH: + TiÒn l­¬ng ®· ®ãng b¶o hiÓm x· héi ®Ó lµm c¨n cø tÝnh møc b×nh qu©n tiÒn l­¬ng th¸ng ®ãng BHXH ®èi víi ng­êi lao ®éng quy ®Þnh t¹i §99.1, tøc ng­êi lao ®éng thuéc ®èi t­îng thùc hiÖn chÕ ®é tiÒn l­¬ng do Nhµ n­íc quy ®Þnh ®­îc ®iÒu chØnh theo møc l­¬ng tèi thiÓu chung t¹i thêi ®iÓm h­ëng chÕ ®é h­u trÝ. + TiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng ®· ®ãng b¶o hiÓm x· héi ®Ó lµm c¨n cø tÝnh møc b×nh qu©n tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng th¸ng ®ãng b¶o hiÓm x· héi ®èi víi ng­êi lao ®éng ®ãng b¶o hiÓm x· héi theo chÕ ®é tiÒn l­¬ng do ng­êi sö dông lao ®éng quyÕt ®Þnh ®­îc ®iÒu chØnh trªn c¬ së chØ sè gi¸ sinh ho¹t cña tõng thêi kú do Bé lao ®éng – th­¬ng binh vµ x· héi chñ tr×, ph©n phèi víi Bé Tµi chÝnh nghiªn cøu, tr×nh chÝnh phñ quy ®Þnh. Quy ®Þnh t¹i §iÒu 61 nµy t­¬ng øng vµ phï hîp víi §53 cña luËt BHXH 2006 khi tiÒn l­¬ng h­u ®­îc ®iÒu chØnh theo chØ sè gi¸ sinh ho¹t th× tiÒn l­¬ng ®· ®ãng b¶o hiÓm x· héi ®Ó lµm c¨n cø tÝnh b×nh qu©n tiÒn l­¬ng th¸ng ®ãng b¶o hiÓm x· héi còng ph¶i thay ®æi, ®¶m b¶o nguån chi tr¶ l­¬ng h­u cña quü b¶o hiÓm dµi h¹n. Tuy nhiªn, viÖc ®iÒu chØnh nµy cßn ph©n biÖt gi÷a hai khu vùc: Nhµ n­íc vµ phi Nhµ n­íc, mçi khu vùc cã 1 c¸ch ®iÒu chØnh kh¸c nhau, nh­ vËy lµ kh«ng phï hîp víi nguyªn t¾c b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, nhÊt lµ khi chóng ta ®· gia nhËp WTO. 4. §iÒu chØnh møc ®ãng quü b¶o hiÓm h­u trÝ §91, 92 luËt BHXH 2006 ®· cã nh÷ng quy ®Þnh míi vÒ viÖc t¨ng møc ®ãng quü b¶o hiÓm h­u trÝ, môc ®Ých ®¶m b¶o c©n ®èi quü b¶o hiÓm x· héi, thùc chÊt h¬n lµ c©n ®èi quü b¶o hiÓm h­u trÝ. H»ng th¸ng, ng­êi lao ®éng lµm viÖc theo hîp ®ång lao ®éng kh«ng x¸c ®Þnh thêi h¹n, hîp ®ång lao ®éng cã thêi h¹n tõ ®ñ 3 th¸ng trë lªn; c¸n bé, c«ng chøc, viªn chøc; c«ng nh©n quèc phßng, c«ng nh©n c«ng an ®ãng b»ng 5% møc b×nh qu©n tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng vµo quü h­u trÝ; tõ n¨m 2010 trë ®i, cø 2 n¨m mét lÇn ®ãng thªm 1% cho ®Õn khi ®¹t møc ®ãng lµ 8%. Cô thÓ t¹i §iÒu 42.1 nghÞ ®Þnh 152/ N§-CP h­íng dÉn nh­ sau: a) Tõ th¸ng 01/ 2007 ®Õn th¸ng 12/ 2009 møc ®ãng b»ng 5% møc tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng th¸ng ®ãng b¶o hiÓm x· héi ; b) Tõ th¸ng 01/ 2010 ®Õn th¸ng 12/ 2011 møc ®ãng b»ng 6% møc tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng th¸ng ®ãng b¶o hiÓm x· héi ; c) Tõ th¸ng 01/ 2012 ®Õn th¸ng 12/2013 møc ®ãng b»ng 7% møc tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng th¸ng ®ãng b¶o hiÓm x· héi ; d) Tõ th¸ng 01/ 2014 trë ®i: møc ®ãng b»ng 8% møc tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng th¸ng ®ãng b¶o hiÓm x· héi. Ng­êi lao ®éng h­ëng tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng th¸ng theo chu kú s¶n xuÊt, kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, ng­ nghiÖp, diªm nghiÖp th× møc ®ãng b¶o hiÓm x· héi h»ng th¸ng còng theo quy ®Þnh nh­ trªn. Møc ®ãng h»ng th¸ng vµo quü h­u trÝ vµ tö tuÊt cña ng­êi lao ®éng lµm viÖc theo hîp ®ång víi tæ chøc sù nghiÖp, doanh nghiÖp ®­îc phÐp ho¹t ®éng dÞch vô ®­a ng­êi lao ®éng ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi, doanh nghiÖp ®­a lao ®éng ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi d­íi h×nh thøc thùc tËp, n©ng cao tay nghÒ vµ doanh nghiÖp ®Çu t­ ra n­íc ngoµi cã ®­a lao ®éng ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi; hoÆc hîp ®ång c¸ nh©n ®­îc quy ®Þnh nh­ sau: a) Tõ th¸ng 01/ 2007 ®Õn th¸ng 12/ 2009 møc ®ãng b»ng 16% møc tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng th¸ng ®ãng b¶o hiÓm x· héi cña ng­êi lao ®éng tr­íc khi ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi; b) Tõ th¸ng 01/ 2010 ®Õn th¸ng 12/ 2011 møc ®ãng b»ng 18% møc tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng th¸ng ®ãng b¶o hiÓm x· héi cña ng­êi lao ®éng tr­íc khi ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi; c) Tõ th¸ng 01/ 2012 ®Õn th¸ng 12/2013 møc ®ãng b»ng 20% møc tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng th¸ng ®ãng b¶o hiÓm x· héi cña ng­êi lao ®éng tr­íc khi di lµm viÖc ë n­íc ngoµi; d) Tõ th¸ng 01/ 2014 trë ®i møc ®ãng b»ng 22% møc tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng th¸ng ®ãng b¶o hiÓm x· héi cña ng­êi lao ®éng tr­íc khi ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi. Møc ®ãng cña ng­êi sö dông lao ®éng vµo quü h­u trÝ vµ tö tuÊt nh­ sau: Tõ th¸ng 01/ 2007 ®Õn th¸ng 12/ 2009 møc ®ãng b»ng 11%; Tõ th¸ng 01/ 2010 ®Õn th¸ng 12/ 2011 møc ®ãng b»ng 12%; Tõ th¸ng 01/ 2012 ®Õn th¸ng 12/ 2013 møc ®ãng b¨ng 13%; Tõ th¸ng 01/ 2014 trë ®i møc ®ãng b»ng 14%. NÕu theo quy ®Þnh t¹i §36 §iÒu lÖ b¶o hiÓm x· héi 1995 th× quü h­u trÝ vµ tö tuÊt ®­îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån sau ®©y: ng­êi lao ®éng ®ãng b»ng 5% tiÒn l­¬ng th¸ng; ng­êi sö dông lao ®éng ®ãng b»ng 10% so víi tæng quü l­¬ng cña nh÷ng ng­êi tham gia b¶o hiÓm x· héi trong ®¬n vÞ cña m×nh. Víi quy ®Þnh nh­ trong §iÒu lÖ, dù b¸o quü b¶o hiÓm x· héi dµi h¹n chØ ®ñ c©n ®èi thu – chi ®Õn n¨m 2020, quü sÏ gi¶m nhanh vµ cã thÓ ®Õn n¨m 2031, sè chi sÏ lín h¬n rÊt nhiÒu sè thu. §iÒu ®ã ®ßi hái ngay tõ b©y giê, chóng ta cÇn cã ph­¬ng ¸n ®Ó kh¾c phôc. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i gi¶i quyÕt khã kh¨n nµy nh­ thÕ nµo. Gi¶ sö thø nhÊt ph¸p luËt quy ®Þnh gi÷ nguyªn tû lÖ ®ãng, gi¶m møc h­ëng b¶o hiÓm h­u trÝ, mÆc dï nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc kh«ng ngõng t¨ng tr­ëng, møc sèng ngµy cµng n©ng cao, hÖ sè tr­ît gi¸ lín… th× ch¾c ch¾n ®êi sèng ng­êi vÒ h­u gÆp ph¶i nhiÒu khã kh¨n, v× tiÒn l­¬ng cña hä kh«ng ®ñ cho hä chi dïng ë møc tèi thiÓu, h­íng gi¶i quyÕt nµy kh«ng kh¶ thi vµ khã ®­îc chÊp nhËn. Ph­¬ng ¸n thø 2, ph¸p luËt quy ®Þnh t¨ng tû lÖ ®ãng b¶o hiÓm x· héi theo mét lé tr×nh hîp lý, võa t¹o sù c«ng b»ng h¬n cho ng­êi lao ®éng, võa ®¶m b¶o c¬ cÊu thu – chi cho quü b¶o hiÓm x· héi, tr¸nh nguy c¬ ph¸ s¶n quü vµo n¨m 2032 theo dù b¸o cña c¸c chuyªn gia kinh tÕ. Do ®ã, ®©y lµ mét ph­¬ng ¸n t­¬ng ®èi kh¶ thi, gi¶i quyÕt ®­îc mét sè vÊn ®Ò cßn tån t¹i hiÖn nay vµ trong t­¬ng lai. V× vËy, quy ®Þnh t¹i §91, §92 sÏ gãp phÇn ®¶m b¶o c©n ®èi quü b¶o hiÓm x· héi trong thêi gian tíi. Nh­ vËy, víi 14 ®iÒu quy ®Þnh vÒ b¶o hiÓm h­u trÝ, luËt BHXH 2006 ®· kÕ thõa nh÷ng quy ®Þnh hîp lý tr­íc ®©y vµ kh¾c phôc mét phÇn nh÷ng bÊt cËp trong chÕ ®é nµy. Víi viÖc ban hµnh luËt BHXH, chÕ ®é b¶o hiÓm h­u trÝ ®· tiÕn mét b­íc ®¸ng kÓ, kh«ng chØ vÒ cÊp ®é hiÖu lùc v¨n b¶n ma c¶ néi dung ®iÒu chØnh ph¸p luËt. Tuy nhiªn, viÖc thay ®æi c¸c chÝnh s¸ch x· héi nãi chung vµ b¶o hiÓm h­u trÝ nãi riªng võa ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hîp lý, võa ph¶i æn ®Þnh ®êi sèng x· héi, æn ®Þnh cuéc sèng cho ng­êi nghØ h­u. V× vËy, ë mét thêi ®iÓm th× kh«ng thÓ cã sù ®æi míi toµn diÖn trong lÜnh vùc nµy. Víi nhËn thøc ®ã, viÖc tiÕp tôc nghiªn cøu, hoµn thiÖn chÕ ®é b¶o hiÓm h­u trÝ vÉn lµ cÇn thiÕt trong thêi gian tíi. Ch­¬ng iii ®¸nh gi¸ vµ kiÕn nghÞ hoµn thiÖn chÕ ®é b¶o hiÓm h­u trÝ ë n­íc ta 1. §¸nh gi¸ chung §i s©u t×m hiÓu nh÷ng quy ®Þnh cña luËt BHXH 2006, cã thÓ thÊy r»ng, chÕ ®é h­u trÝ ®· kÕ thõa mét sè néi dung vµ kh¾c phôc ®iÒu bÊt hîp lý trong c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt tr­íc ®©y, ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n. 1.1. Nh÷ng ®iÓm tiÕn bé Tr­íc hÕt, luËt BHXH 2006 ®· cã nhiÒu néi dung tiÕn bé, thÓ hiÖn ë nh÷ng quy ®Þnh chi tiÕt, cô thÓ, râ rµng h¬n luËt cò; cã nh÷ng quy ®Þnh míi hîp lý h¬n. Tr­íc hÕt, sù tiÕn bé cña luËt BHXH 2006 thÓ hiÖn ë nh÷ng quy ®Þnh míi hîp lý h¬n, cô thÓ nh­ sau: Mét lµ: Quy ®Þnh linh ho¹t ®iÒu kiÖn vÒ ®é tuæi nghØ h­u cña nh÷ng lao ®éng lµm c«ng viÖc nÆng nhäc, ®éc h¹i, nguy hiÓm, ë vïng xa x«i hÎo l¸nh, lµm c«ng viÖc khai th¸c than trong hÇm lß, ®ång thêi ®¶m b¶o quyÒn tù do lùa chän cña hä; Bæ sung thªm mét sè lÜnh vùc, nghÒ nghiÖp ®­îc gi¶m tuæi nghØ h­u so víi tuæi chuÈn. Hai lµ: C¸ch tÝnh b×nh qu©n tiÒn l­¬ng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng b¶o hiÓm x· héi ®· më réng kho¶ng thêi gian tÝnh cña nh÷ng ng­êi ®ãng b¶o hiÓm theo thang b¶ng l­¬ng cña Nhµ n­íc, tiÕn tíi ¸p dông mét c«ng thøc chung cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Ba lµ: TiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng ®· ®ãng b¶o hiÓm x· héi còng ®­îc ®iÒu chØnh theo møc l­¬ng tèi thiÓu hoÆc trªn c¬ së chØ sè gi¸ sinh ho¹t cña tõng thêi kú. Bèn lµ: Quy ®Þnh møc h­ëng b¶o hiÓm h­u trÝ hµng th¸ng thÊp nhÊt b»ng møc l­¬ng tèi thiÓu chung. N¨m lµ: Kh«ng khèng chÕ sè th¸ng ®­îc nhËn trî cÊp mét lÇn khi nghØ h­u. S¸u lµ: Møc l­¬ng h­u ®­îc ®iÒu chØnh trªn c¬ së møc t¨ng cña chØ sè gi¸ sinh ho¹t vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ. B¶y lµ: N©ng møc h­ëng trî cÊp mét lÇn ®èi víi ng­êi kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn h­ëng l­¬ng h­u hµng th¸ng cø mçi n¨m ®ãng b¶o hiÓm x· héi tÝnh b»ng 1,5 th¸ng møc b×nh qu©n tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng ®· ®ãng b¶o hiÓm x· héi. T¸m lµ: T¨ng møc ®ãng quü b¶o hiÓm h­u trÝ cña ng­êi sö dông lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng theo lé tr×nh hîp lý. Sù tiÕn bé cßn ®­îc thÓ hiÖn ë nh÷ng quy ®Þnh râ rµng h¬n, bao gåm: §ã lµ: Thèng nhÊt quy ®Þnh vÒ thêi gian ®ãng b¶o hiÓm x· héi tèi thiÓu lµ 20 n¨m ®Ó x¸c ®Þnh ®iÒu kiÖn h­ëng b¶o hiÓm h­u trÝ hµng th¸ng. §èi t­îng h­ëng b¶o hiÓm x· héi mét còng ®­îc thu hÑp vµ quy ®Þnh thèng nhÊt h¬n so víi ph¸p luËt cò. Bªn c¹nh nh÷ng quy ®Þnh míi, luËt BHXH 2006 cßn thèng nhÊt l¹i 1 sè vÊn ®Ò hîp lý h¬n, xo¸ bá ®­îc t×nh tr¹ng c¸c quy ®Þnh chång chÐo, m©u thuÉn nhau trong c¸c v¨n b¶n tr­íc ®©y. 1.2. Nh÷ng ®iÓm cßn tån t¹i Bªn c¹nh nh÷ng tiÕn bé nªu trªn, LuËt BHXH 2006 cßn béc lé mét sè h¹n chÕ, thÓ hiÖn ë nh÷ng quy ®Þnh ch­a hîp lý, ch­a ®Çy ®ñ. Cô thÓ nh­ sau: Trong luËt LuËt BHXH 2006, nh÷ng ®iÓm ch­a hîp lý , bao gåm: Mét lµ, ®èi t­îng b¾t buéc tham gia b¶o hiÓm h­u trÝ b¾t buéc cßn hÑp, chØ nh÷ng ng­êi giao kÕt hîp ®ång lao ®éng tõ 3 th¸ng trë lªn lµ ch­a hîp lý. ViÖc quy ®Þnh møc ®ãng b¶o hiÓm x· héi trªn møc l­¬ng c¬ b¶n cña ng­êi lao ®éng cßn t¹o ra kho¶ng c¸ch ®¸ng kÓ gi÷a thu nhËp thùc tÕ vµ thu nhËp lµm c¨n cø ®ãng b¶o hiÓm, tõ ®ã, t¹o ra sù chªnh lÖch ®¸ng kÓ vÒ møc sèng gi÷a ng­êi ®ang lµm viÖc vµ ng­êi nghØ h­u. Hai lµ, viÖc gi¶m tèi ®a 5 n¨m tuæi ®êi cßn t­¬ng ®èi réng r·i ®èi víi 1 sè ®èi t­îng. Ch­a quy ®Þnh mét c¸ch linh ho¹t ®é tuæi vÒ h­u cña lao ®éng n÷, ®¶m b¶o hä cã quyÒn tù do lùa chän thêi ®iÓm vÒ h­u trong mét kho¶ng nhÊt ®Þnh. Cßn thiÕu quy ®Þnh khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng tiÕp tôc quan hÖ lao ®éng sau tuæi nghØ h­u. Ba lµ, tû lÖ céng vµ trõ trong c«ng thøc tÝnh møc b¶o hiÓm h­u trÝ hµng th¸ng cho ng­êi lao ®éng ch­a thÓ hiÖn tÝnh c«ng b»ng còng nh­ kh«ng ®¶m b¶o ®­îc chÕ ®é c©n ®èi thu chi cña quü b¶o hiÓm x· héi. Bèn lµ, c«ng thøc tÝnh b×nh qu©n tiÒn l­¬ng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng b¶o hiÓm x· héi cßn ph©n biÖt gi÷a khu vùc Nhµ n­íc vµ ngoµi quèc doanh. Ch­a quy ®Þnh ®iÒu kiÖn ®Ó ng­êi lao ®éng ®­îc h­ëng møc l­¬ng h­u thÊp nhÊt b»ng møc tèi thiÓu chung. N¨m lµ, quy ®Þnh ®iÒu kiÖn h­ëng b¶o hiÓm h­u trÝ mét lÇn cßn cøng nh¾c, bÊt hîp lý, møc h­ëng b¶o hiÓm h­u trÝ mét lÇn quy ®Þnh 1 n¨m b»ng 1,5 th¸ng l­¬ng trung b×nh ®ãng b¶o hiÓm x· héi ch­a t­¬ng xøng víi møc ®ãng, ®ång thêi nã còng kh«ng thÓ hiÖn ®­îc tÝnh ­u viÖt cña b¶o hiÓm x· héi so víi c¸c h×nh thøc b¶o hiÓm nh©n thä kh¸c. S¸u lµ, viÖc ®iÒu chØnh tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng ®· ®ãng b¶o hiÓm x· héi cßn tån t¹i sù ph©n biÖt gi÷a khu vùc Nhµ n­íc vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. B¶y lµ, ch­a cã quy ®Þnh hîp lý vÒ ®Çu t­, qu¶n lý, ph¸t triÓn quü b¶o hiÓm h­u trÝ 2. Mét sè kiÕn nghÞ hoµn thiÖn chÕ ®é B¶o hiÓm h­u trÝ ë n­íc ta Tr­íc t×nh tr¹ng chÕ ®é b¶o hiÓm h­u trÝ trong luËt BHXH 2006 cßn nhiÒu bÊt cËp nh­ ®· ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ ë trªn , em m¹nh d¹n ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p víi mong muèn gi¶i quyÕt hiÖu qu¶ h¬n c¸c vÊn ®Ò nµy, nh»m x©y dùng mét hÖ thèng ph¸p luËt b¶o hiÓm x· héi hoµn thiÖn h¬n. 2.1. §èi víi mét sè quy ®Þnh chung 2.1.1. §èi t­îng tham gia b¶o hiÓm h­u trÝ §èi t­îng tham gia b¶o hiÓm h­u trÝ bao gåm nh÷ng lao ®éng lµm viÖc cã giao kÕt hîp ®ång lao ®éng tõ 3 th¸ng trë lªn lµ ch­a hîp lý, kh«ng c«ng b»ng gi÷a nh÷ng ng­êi tham gia quan hÖ lao ®éng, lµm gia t¨ng viÖc giao kÕt hîp ®éng d­íi 3 th¸ng ®Ó gi¶m chi phÝ. Do ®ã, ®Ó thùc hiÖn môc tiªu b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm h­u trÝ ®Õn víi mäi ng­êi lao ®éng th× cÇn ph¶i x¸c ®Þnh më réng ®èi t­îng tham gia b¶o hiÓm x· héi b¾t buéc, b¶o hiÓm h­u trÝ ®Õn víi tÊt c¶ mäi ng­êi lao ®éng cã quan hÖ lao ®éng. Më réng ®èi t­îng tham gia sÏ lµm cho nguån quü b¶o hiÓm x· héi cña n­íc ta lín h¬n, t¹o ®iÒu kiÖn vÒ tµi chÝnh ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ vµ thùc hiÖn an sinh x· héi cho ng­êi lao ®éng khi vÒ nghØ h­u an d­ìng lóc tuæi giµ. 2.1.2. §Çu t­, qu¶n lý quü b¶o hiÓm h­u trÝ Quü b¶o hiÓm x· héi hiÖn nay tuy ®· ®­îc c¶i thiÖn nh­ng còng chØ ®¹t ®­îc sù c©n b»ng trong 1 giai ®o¹n, vµ cã nguy c¬ mÊt c©n ®èi trong t­¬ng lai. Trong khi ®ã, ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng ngµy cµng n©ng lªn, gi¸ c¶ thÞ tr­êng leo thang, tû lÖ l¹m ph¸t lín,... nªn nhµ n­íc ph¶i t¨ng l­¬ng h­u ®ang h­ëng cña ng­êi lao ®éng lªn ®Ó phï hîp víi t×nh h×nh kinh tÕ – x· héi. Do vËy, ®ßi hái Nhµ n­íc ph¶i t¨ng c­êng qu¶n lý tèt ho¹t ®éng thu – chi quü b¶o hiÓm x· héi, ph¶i ®­a c¸c kho¶n kinh phÝ t¹m thêi nhµn rçi vµo ho¹t ®éng ®Çu t­ t¨ng tr­ëng quü. §©y lµ ho¹t ®éng rÊt quan träng nh»m gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi cña quü b¶o hiÓm x· héi. V× vËy, c¬ quan qu¶n lý quü cÇn ®Çu t­, nghiªn cøu ®Ó ®­a ra ph­¬ng ¸n ®Çu t­ cã hiÖu qu¶ ®¶m b¶o quü b¶o hiÓm x· héi kh«ng ngõng t¨ng thªm. Muèn ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã, c¸c h×nh thøc ®Çu t­ quü cÇn ®­îc quy ®Þnh ®­îc ®a d¹ng vµ mang tÝnh chuyªn nghiÖp h¬n. CÇn më réng thÈm quyÒn quy ®Þnh vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi viÖc ®Çu t­ quü cho Héi ®ång qu¶n lý vµ Tæng gi¸m ®èc b¶o hiÓm x· héi ViÖt nam. Nh­ vËy, quü b¶o hiÓm x· héi nªn sö dông nguån quü ®ã ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc võa cã kh¶ n¨ng sinh lêi cao, võa ®¶m b¶o ®é an toµn vÒ vèn, c¸c h×nh thøc ®Çu t­ mang tÝnh chuyªn nghiÖp, cÇn g¾n tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n vµo ho¹t ®éng ®Çu t­ nµy b»ng c¸ch quy ®Þnh c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch, khen th­ëng ®èi víi nh÷ng c¸ nh©n cã ®ãng gãp tÝch cùc trong viÖc ph¸t triÓn quü; ®ång thêi ®Æt ra c¸c chÕ tµi tr¸ch nhiÖm ®èi víi ng­êi ®øng ®Çu khi tû lÖ t¨ng tr­ëng thÊp. 2.2. §èi víi chÕ ®é b¶o hiÓm h­u trÝ hµng th¸ng 2.2.1. §iÒu kiÖn h­ëng h­u trÝ hµng th¸ng + CÇn quy ®Þnh lé tr×nh hoÆc nguyªn t¾c t¨ng dÇn ®iÒu kiÖn chung vÒ ®é tuæi nghØ h­u theo møc t¨ng tuæi thä ®¹t ®­îc sau mçi thêi kú ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng th©m hôt quü b¶o hiÓm do nguyªn nh©n giµ ®i cña d©n c­. VÝ dô cã thÓ quy ®Þnh: tïy tõng thêi kú c¨n cø vµo kÕt luËn ®iÒu tra, thèng kª nh©n khÈu häc, nÕu tuæi thä cña ng­êi nghØ h­u t¨ng lªn bao nhiªu th× tuæi nghØ h­u cÇn ®iÒu chØnh t¨ng lªn bÊy nhiªu. Cã thÓ ¸p dông chÕ ®é h­u trÝ mÒm dÎo nh­ ë c¸c n­íc Anh, Mü, Canada lµ khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng tiÕp tôc lµm viÖc vµ nghØ h­u muén h¬n (tÊt nhiªn trõ nh÷ng ng­êi cã chøc vô trong c¸c c¬ quan quyÒn lùc c«ng). Cã thÓ quy ®Þnh nÕu ®ñ ®iÒu kiÖn nghØ h­u mµ c¸c bªn vÉn tiÕp tôc quan hÖ lao ®éng (kh«ng lµm thñ tôc h­ëng chÕ ®é h­u trÝ) th× c¶ hai bªn kh«ng ph¶i ®ãng phÝ b¶o hiÓm x· héi dµi h¹n. §iÒu ®ã sÏ t¹o ra ®éng lùc cho c¶ hai bªn vµ b¶o hiÓm x· héi kh«ng ph¶i chi tr¶ trong kho¶ng thêi gian nµy. Còng cã thÓ ¸p dông biÖn ph¸p t¨ng l­¬ng h­u cho nh÷ng ®èi t­îng nghØ h­u muén h¬n. + VÒ tuæi nghØ h­u cña lao ®éng n÷, hiÖn nay cßn nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau, cã ý kiÕn cho r»ng phï hîp, cã ý kiÕn cho r»ng kh«ng ®¶m b¶o v× ®· h¹n chÕ quyÒn lµm viÖc cña lao ®éng n÷...Mäi quan ®iÓm ®Òu ®­a ra nh÷ng lý do riªng, cã tÝnh hîp lý. V× vËy, trong thêi gian tíi ph¸p luËt nªn quy ®Þnh theo h­íng më, tøc lµ lao ®éng n÷ ®­îc lùa chän tuæi nghØ h­u trong kho¶ng tõ ®ñ 55 ®Õn ®ñ 60 tuæi (nh­ tr­êng hîp ng­êi lao ®éng lµm c«ng viÖc nÆng nhäc, ®éc h¹i), vµ c«ng thøc sÏ ®­îc tÝnh nh­ sau: Tuæi vÒ h­u cña lao ®éng n÷ Tû lÖ céng %/n¨m 55 3% 55,5 2,9% 56 2,8% 56,5 2,7% 57 2,6% 57,5 2,5% 58 2,4% 58,5 2,3% 59 2,2% 59,5 2,1% 60 2% C«ng thøc nµy rÊt dÔ ®­îc chÊp nhËn v× nã võa thÓ hiÖn ®­îc truyÒn thèng ­u ®·i phô n÷ ®­îc Nhµ n­íc ta thõa nhËn tõ l©u ®êi, võa thùc hiÖn nguyªn t¾c c¬ b¶n cña chÕ ®é b¶o hiÓm h­u trÝ; võa kÕt hîp ®­îc quyÒn tù do lùa chän ®é tuæi vÒ h­u cña lao ®éng n÷; ®ång thêi nã còng gãp phÇn t¨ng thu, gi¶m bít nguån chi cho quü b¶o hiÓm h­u trÝ. 2.2.2. C¸ch x¸c ®Þnh møc h­ëng b¶o hiÓm h­u trÝ hµng th¸ng + CÇn cã quy ®Þnh møc ®ãng b¶o hiÓm x· héi trªn møc l­¬ng thùc tÕ cña ng­êi lao ®éng ®Ó cã thÓ n©ng cao møc sèng cña ng­êi nghØ h­u mµ kh«ng cÇn ph¶i cã quy ®Þnh vÒ t¨ng tû lÖ ®ãng b¶o hiÓm. §iÒu nµy cã thÓ khã kh¨n trong qu¶n lý nh­ng ®· ®Õn lóc kh«ng chØ b¶o hiÓm x· héi mµ Nhµ n­íc còng ph¶i cã biÖn ph¸p qu¶n lý thu nhËp cña ng­êi lao ®éng ®Ó ®¶m b¶o c¸c nguån thu tµi chÝnh minh b¹ch. + CÇn cã lé tr×nh ®Ó tÝnh l­¬ng b×nh qu©n lµm c¨n cø ®ãng b¶o hiÓm x· héi thèng nhÊt gi÷a khu vùc Nhµ n­íc vµ c¸c khu vùc kh¸c, ®Òu trong toµn bé thêi gian ®ãng b¶o hiÓm x· héi. VÝ dô: NÕu n¨m 2010 chóng ta b¾t ®Çu söa ®æi luËt b¶o hiÓm x· héi th× nªn quy ®Þnh ng­êi ®ãng theo thang b¶ng l­¬ng cña Nhµ n­íc, tÝnh l­¬ng b×nh qu©n cña 10 n¨m cuèi tr­íc khi nghØ h­u; n¨m 2011 tÝnh 11 n¨m cuèi tr­íc khi nghØ h­u; n¨m 2012 tÝnh 12 n¨m cuèi tr­íc khi nghØ h­u…; ®Õn n¨m 2020 tÝnh 20 n¨m cuèi tr­íc khi nghØ h­u vµ ®Õn n¨m 2021 sÏ tÝnh toµn bé thêi gian tham gia ®ãng b¶o hiÓm x· héi gièng nh­ nh÷ng lao ®éng kh«ng ®ãng theo thang b¶ng l­¬ng cña Nhµ n­íc. Nh­ vËy võa ®¶m b¶o ®­îc hiÖu lùc cña quy ®Þnh míi vµ quy ®Þnh cò, võa më réng thêi gian tÝnh l­¬ng b×nh qu©n cña ®èi t­îng nµy, võa ®¶m b¶o c«ng b»ng gi÷a nh÷ng lao ®éng tham gia b¶o hiÓm x· héi, v× sau mét sè n¨m sÏ tÝnh nh­ nhau gi÷a c¶ 2 khu vùc vµ dÔ thùc hiÖn. + CÇn quy ®Þnh thªm ®iÒu kiÖn ®Ó ng­êi lao ®éng ®­îc h­ëng møc l­¬ng h­u thÊp nhÊt b»ng møc tèi thiÓu chung. §èi víi tr­êng hîp ng­êi tham gia b¶o hiÓm ng¾n nªn møc l­¬ng h­u thÊp, nh­ng hä cã tµi s¶n th× kh«ng cÇn ph¶i t­¬ng trî. Trong khi kh«ng kiÓm so¸t ®­îc tµi s¶n c¸ nh©n th× còng cÇn quy ®Þnh nÕu ng­êi lao ®éng ®· tham gia b¶o hiÓm x· héi b¾t buéc mét thêi gian t­¬ng ®èi dµi (vÝ dô: §· ®¹t ®­îc tû lÖ møc h­ëng tèi ®a 75%) mµ møc b¶o hiÓm vÉn thÊp h¬n møc l­¬ng tèi thiÓu th× míi ®­îc t­¬ng trî cho b»ng møc l­¬ng tèi thiÓu. + CÇn cã mét quy ®Þnh chung ®iÒu chØnh tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng ®· ®ãng b¶o hiÓm x· héi ®èi víi ng­êi lao ®éng trong khu vùc Nhµ n­íc vµ khu vùc ngoµi quèc doanh. §èi víi khu vùc Nhµ n­íc chØ nªn quy ®Þnh riªng nÕu ng­êi lao ®éng tham gia b¶o hiÓm x· héi khi luËt nµy ch­a cã hiÖu lùc. Sau khi luËt BHXH 2006 cã hiÖu lùc cã thÓ ®iÒu chØnh tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng ®· ®ãng b¶o hiÓm x· héi ®Òu trªn tèc ®é t¨ng l­¬ng tèi thiÓu. Bëi v×, l­¬ng tèi thiÓu ®­îc Ên ®Þnh theo chØ sè gi¸ sinh ho¹t, kh¶ n¨ng kinh tÕ theo tõng thêi kú. 2.3. §èi víi chÕ ®é b¶o hiÓm h­u trÝ mét lÇn 2.3.1. §iÒu kiÖn h­ëng chÕ ®é h­u trÝ mét lÇn §iÒu 55.1 luËt BHXH 2006 quy ®Þnh cã vÎ cøng nh¾c. Bëi v×, ng­êi lao ®éng dï ®· ®ãng b¶o hiÓm x· héi ®ñ hay ch­a ®ñ 20 n¨m ®Òu nªn quy ®Þnh cho hä cã thÓ lÊy b¶o hiÓm h­u trÝ mét lÇn nÕu: sau 1 n¨m nghØ viÖc mµ kh«ng tiÕp tôc ®ãng b¶o hiÓm x· héi; thËm chÝ c¶ tr­êng hîp èm ®au ph¶i ®iÒu trÞ t¹i bÖnh viÖn; hä cã nguyÖn väng xin h­ëng b¶o hiÓm h­u trÝ mét lÇn. ThiÕt nghÜ, viÖc ng­êi lao ®éng ®ñ ®iÒu kiÖn h­ëng b¶o hiÓm h­u trÝ hµng th¸ng nh­ng nÕu hä muèn nhËn b¶o hiÓm h­u trÝ mét lÇn th× ®ã lµ quyÒn cña hä, ph¸p luËt kh«ng nªn ¸p ®Æt hä trong tr­êng hîp nµy, cÇn cã quy ®Þnh “më” h¬n. 2.3.2. C¸ch x¸c ®Þnh møc h­ëng chÕ ®é h­u trÝ mét lÇn Møc h­ëng b¶o hiÓm h­u trÝ mét lÇn hiÖn nay lµ h¬i thÊp vµ kh«ng ®¶m b¶o ®­îc sù c«ng b»ng trªn c¬ së sù ®ãng gãp gi÷a nh÷ng ®èi t­îng h­ëng h­u trÝ hµng th¸ng vµ h­u trÝ mét lÇn. Do ®ã, cÇn n©ng møc trî cÊp ®èi víi ®èi t­îng h­ëng trî cÊp mét lÇn theo h­íng: Ng­êi lao ®éng ®ãng bao nhiªu th× nªn chi tr¶ hÕt cho hä, v× vËy, mçi n¨m ®ãng b¶o hiÓm x· héi cña ng­êi lao ®éng nªn tÝnh møc h­ëng b»ng 1,8 møc tiÒn l­¬ng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng b¶o hiÓm x· héi thay v× 1,5 th¸ng l­¬ng nh­ quy ®Þnh hiÖn nay. Sau nµy khi møc ®ãng b¶o hiÓm t¨ng lªn th× phÇn chi tr¶ nµy còng ph¶i t¨ng t­¬ng øng. KÕt luËn Tãm l¹i, trong khu«n khæ mét kho¸ luËn tèt nghiÖp víi ®èi t­îng nghiªn cøu lµ: nh÷ng ®iÓm míi cña chÕ ®é b¶o hiÓm h­u trÝ trong luËt BHXH 2006, kho¸ luËn ®· trinh bµy, lµm râ ®­îc 4 néi dung chÝnh sau ®©y: 1, Kh¸i qu¸t chung vÒ b¶o hiÓm h­u trÝ vµ sù cÇn thiÕt ®æi míi chÕ ®é b¶o hiÓm h­u trÝ, trong ®ã tËp trung lµm râ c¸c quan niÖm cña ILO, còng nh­ cña ViÖt nam vÒ b¶o hiÓm h­u trÝ, nªu bËt ®­îc vÞ trÝ, vai trß, ý nghÜa cña chÕ ®é b¶o hiÓm h­u trÝ; ®¸nh gi¸ chung vÒ thùc tr¹ng b¶o hiÓm h­u trÝ tr­íc khi ban hµnh luËt BHXH 2006, nh÷ng néi dung hîp lý vµ nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù cÇn thiÕt ®æi míi chÕ ®é b¶o hiÓm h­u trÝ theo luËt BHXH 2006. 2, Nh÷ng ®iÓm míi cña chÕ ®é b¶o hiÓm h­u trÝ theo luËt BHXH 2006. ë néi dung nµy, kho¸ luËn ®· tr×nh bµy, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ nh÷ng ®iÓm míi cña chÕ ®é b¶o hiÓm h­u trÝ hµng th¸ng, chÕ ®é b¶o hiÓm h­u trÝ 1 lÇn, ®iÒu chØnh tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng ®· ®ãng b¶o hiÓm x· héi, ®iÒu chØnh møc ®ãng quü b¶o hiÓm h­u trÝ. 3, §¸nh gi¸ chung vÒ nh÷ng ®iÓm míi cña chÕ ®é b¶o hiÓm h­u trÝ .LuËt BHXH 2006 ®· cã nh÷ng quy ®Þnh hîp lý h¬n, râ rµng h¬n vÒ thêi gian ®ãng b¶o hiÓm tèi thiÓu, thu hÑp vµ quy ®Þnh thèng nhÊt h¬n c¸c ®èi t­îng h­ëng b¶o hiÓm h­u trÝ 1 lÇn…Bªn c¹nh ®ã, nã cßn 1 sè tån t¹i nh­ sau: quy ®Þnh ch­a hîp lý c«ng thøc tÝnh b¶o hiÓm h­u trÝ gi÷a nam vµ n÷, c«ng thøc tÝnh b×nh qu©n tiÒn l­¬ng ®· ®ãng b¶o hiÓm x· héi cßn ph©n biÖt khu vùc Nhµ n­íc, ngoµi quèc doanh; ch­a quy ®Þnh vÒ qu¶n lý, ®Çu t­, phat triÓn quü b¶o hiÓm h­u trÝ. 4, Mét sè kiÕn nghÞ hoµn thiÖn chÕ ®é b¶o hiÓm h­u trÝ ë n­íc ta: ®èi víi 1 sè quy ®Þnh chung vÒ ®èi t­îng tham gia b¶o hiÓm h­u trÝ; ®Çu t­, qu¶n lý quü b¶o hiÓm h­u trÝ; ®èi víi chÕ ®é b¶o hiÓm h­u trÝ hµng th¸ng vµ chÕ ®é b¶o hiÓm h­u trÝ 1 lÇn: ®iÒu kiÖn h­ëng, c¸ch x¸c ®Þnh møc h­ëng… Môc lôc