Khóa luận Phương hướng và giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ

ng mü nghÖ cña ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m võa qua 1. KÕt qu¶ ®· ®¹t ®­îc Cã thÓ nãi, xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ta trong nh÷ng n¨m qua ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng khÝch lÖ. Gi¸ trÞ vµ tû träng xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ kh«ng ngõng t¨ng nhanh qua c¸c n¨m. NÕu nh­ n¨m 1998, xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ chØ ®¹t 111 triÖu USD chiÕm tû träng 1,18% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam th× sang n¨m 1999, kim ng¹ch xuÊt khÈu ®· ®¹t 168 triÖu USD, t¨ng 51,35% so víi n¨m 1998, chiÕm tû träng 1,45% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu; n¨m 2002, kim ng¹ch ®¹t tíi 327 triÖu USD t¨ng h¬n 3 lÇn so víi n¨m 1998. Nh­ vËy tèc ®é t¨ng xuÊt khÈu trung b×nh lµ kho¶ng 40%/n¨m. Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ Nguồn: Tổng cục Hải quan N¨m XuÊt khÈu (tr USD) XuÊt khÈu hµng TCMN (tr USD) Tû träng xuÊt khÈu hµng TCMN (%) 1998 9.360,3 111 1.18 1999 11.541,4 168 1.45 2000 14.482,7 236 1.62 2001 15.027 235 1.56 2002 16.530 327 1.97 9 th¸ng ®Çu 2003 14.930 260 1.74 VÒ thÞ tr­êng xuÊt khÈu, nÕu nh­ kho¶ng 10 n¨m tr­íc ®©y, mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam chØ xuÊt khÈu sang mét sè thÞ tr­êng nh­ Liªn X« vµ §«ng ¢u, th× ®Õn nay mÆt hµng nµy ®· cã mÆt t¹i gÇn 100 n­íc vµ vïng l·nh thæ ë kh¾p c¸c ch©u lôc trªn thÕ giíi. Chóng ta ®· xo¸ bá ®­îc sù lÖ thuéc vµo mét sè thÞ tr­êng truyÒn thèng, th©m nhËp ®­îc vµo nhiÒu thÞ tr­êng míi, thËm chÝ c¶ nh÷ng thÞ tr­êng khã tÝnh nh­ EU, Mü… VÒ c¬ cÊu mÆt hµng, c¸c s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ngµy cµng trë nªn ®a d¹ng vµ phong phó. Tû träng xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng cã gi¸ trÞ gia t¨ng lín ngµy cµng t¨ng trong kim ng¹ch xuÊt khÈu. VÝ dô nh­ mÆt hµng ®å gç: nÕu nh­ n¨m 1997 kim ng¹ch mÆt hµng nµy míi ®¹t 30 triÖu USD th× sang n¨m 2002 kim ng¹ch ®· t¨ng lªn tíi 430 triÖu USD vµ dù tÝnh trong n¨m 2003 sÏ ®¹t tíi 530 triÖu USD. Bªn c¹nh nh÷ng mÆt hµng truyÒn thèng nh­ m©y tre ®an, th¶m c¸c lo¹i, gèm sø mü nghÖ… chóng ta cßn xuÊt khÈu nhiÒu lo¹i mÆt hµng kh¸c nh­ ®å gç, hµng thªu ren thæ cÈm, ®å ®óc, ch¹m b¹c, kh¾c ®¸… Víi sù ph¸t triÓn trªn cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu, ngµnh thñ c«ng mü nghÖ ®· vµ ®ang t¹o nªn nh÷ng hiÖu qu¶ tÝch cùc vÒ mÆt kinh tÕ vµ x· héi. Theo kinh nghiÖm thùc tÕ ®· h×nh thµnh, nÕu xuÊt khÈu ®­îc 1 triÖu USD th× thu hót ®­îc kho¶ng 3.500 ®Õn 4.000 lao ®éng chuyªn nghiÖp/n¨m. NÕu lµ lao ®éng n«ng nhµn th× sè l­îng lao ®éng nhiÒu h¬n kho¶ng 2 - 3 lÇn. Vµ nh­ vËy, xuÊt khÈu thñ c«ng mü nghÖ ph¸t triÓn ®· gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi d©n trong c¸c lµng nghÒ, gióp hä t¨ng thu nhËp, qua ®ã ®ãng gãp vµo sù æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. Ngoµi nh÷ng thµnh tùu trªn, sù ph¸t triÓn cña ngµnh thñ c«ng mü nghÖ ®· ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá vµo viÖc duy tr× vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng ®éc ®¸o cã tõ hµng tr¨m n¨m thËm trÝ hµng ngh×n n¨m cña d©n téc. Nh­ vËy, nh÷ng thµnh tùu mµ ngµnh thñ c«ng mü nghÖ ®¹t ®­îc lµ rÊt ®¸ng kÓ. Vµ trong t­¬ng lai ngµnh nµy sÏ cßn høa hÑn mang l¹i nhiÒu lîi Ých cho sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng mÆt tÝch cùc trªn, ngµnh thñ c«ng mü nghÖ vÉn cßn tån t¹i rÊt nhiÒu khã kh¨n vµ th¸ch thøc mµ chóng ta cÇn ph¶i v­ît qua. 2. Nh÷ng tån t¹i, khã kh¨n Cã thÓ nãi, hµng thñ c«ng mü nghÖ ViÖt Nam cã rÊt nhiÒu tiÒm n¨ng vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn vµ më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu nh­: Lµ ngµnh hµng ®­îc nhµ n­íc chÝnh thøc ®­a vµo lo¹i ngµnh nghÒ ®­îc ­u ®·i ®Çu t­ Lµ ngµnh hµng kh«ng ®ßi hái vèn ®Çu t­ nhiÒu trong s¶n xuÊt MÆt b»ng s¶n xuÊt cã thÓ ph©n t¸n trong c¸c gia ®×nh, kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i cã c¬ së tËp trung Mét sè kh©u s¶n xuÊt cã thÓ sö dông m¸y mãc thay thÕ cho lao ®éng thñ c«ng nªn gi¸ thµnh h¹ Nguån nguyªn liÖu trong n­íc phong phó Nguyªn phô liÖu ®Ó phôc vô cho s¶n xuÊt chiÕm tû lÖ rÊt thÊp (3-5%) Nguån nh©n lùc dåi dµo Nhu cÇu tiªu dïng trong vµ ngoµi n­íc ngµy cµng gia t¨ng Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi trªn, hµng thñ c«ng mü nghÖ ViÖt Nam vÉn cßn rÊt nhiÒu khã kh¨n, tån t¹i sau: - Sù c¹nh tranh quyÕt liÖt cña c¸c ®èi thñ m¹nh vµ nhiÒu kinh nghiÖm trªn thÕ giíi nh­ Trung Quèc, In®«nªxia, Philippin, Th¸i Lan… - Khã kh¨n trong viÖc tiÕp cËn c¸c nguån vèn vay cña ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông, nhÊt lµ vèn tÝn dông theo chÝnh s¸ch ­u ®·i cña nhµ n­íc, kÓ c¶ vèn ®Çu t­ cho s¶n xuÊt vµ vèn mua nguyªn vËt liÖu, thu gom hµng ho¸ trong kinh doanh do nh÷ng hµng rµo vÒ thñ tôc vay vèn vµ yªu cÇu tµi s¶n thÕ chÊp. - S¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ phÇn lín ®­îc tiÕn hµnh t¹i c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng víi c¬ së h¹ tÇng thÊp kÐm. V× vËy, khi ngµnh nµy cã nhu cÇu ph¸t triÓn vµ më réng th× sÏ ®ßi hái rÊt nhiÒu chi phÝ cho ho¹t ®éng ®Çu t­ x©y dùng. §©y chÝnh lµ nh÷ng rµo c¶n lín ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp nhá do nh÷ng h¹n chÕ vÒ mÆt tµi chÝnh. - S¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ tuy cã thuËn lîi lín lµ chñ yÕu sö dông nguån vËt liÖu dåi dµo ë trong n­íc, nh­ng viÖc tæ chøc, khai th¸c, cung øng mét sè nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt ch­a tèt. C¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt nhá ®Ó cã ®­îc nguyªn liÖu cho s¶n suÊt th­êng ph¶i mua l¹i tõ nhiÒu nguån cung øng víi gi¸ cao, do ®ã lµm t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, vµ trong tr­êng hîp nµy th­êng kh«ng cã ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng ®Ó hoµn thuÕ xuÊt khÈu. - Thñ tôc hµnh chÝnh trong tÊt c¶ c¸c kh©u s¶n xuÊt, l­u th«ng, giao nhËn vËn chuyÓn vµ xuÊt khÈu hµng ho¸ g©y nhiÒu phiÒn hµ cho ng­êi s¶n xuÊt kinh doanh trong viÖc b¶o ®¶m thêi h¹n giao hµng cña hîp ®ång xuÊt khÈu. - C«ng t¸c n¾m b¾t th«ng tin, xóc tiÕn th­¬ng m¹i vµ më réng thÞ tr­êng cßn nhiÒu h¹n chÕ khiÕn cho doanh nghiÖp Ýt cã c¬ héi tiÕp xóc trùc tiÕp víi kh¸ch hµng n­íc ngoµi ®Ó x©y dùng c¸c mèi quan hÖ lµm ¨n l©u dµi vµ æn ®Þnh. - S¶n xuÊt cßn manh món, thiÕu tËp trung khiÕn cho kh¶ n¨ng ®¸p øng ®­îc c¸c ®¬n ®Æt hµng víi khèi l­îng lín cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ rÊt thÊp. Do vËy, s¶n phÈm xuÊt vµo c¸c thÞ tr­êng kh«ng nhiÒu vµ kh«ng æn ®Þnh. C¸c doanh nghiÖp kh«ng chñ ®éng ®­îc ®Çu ra cho s¶n phÈm mµ th­êng lµm theo c¸c ®¬n ®Æt hµng cña c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi. - MÉu m· s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ cßn ®¬n ®iÖu, Ýt s¸ng t¹o mÉu m· míi, kh«ng cã sù ®Çu t­ cho c«ng t¸c thiÕt kÕ mµ chñ yÕu lµ gia c«ng theo c¸c mÉu m· ®Æt s½n cña c¸c kh¸ch hµng n­íc ngoµi. §iÒu nµy dÉn ®Õn sù thô ®éng trong c«ng t¸c tiÕp cËn vµ më réng thÞ tr­êng. Trªn ®©y lµ nh÷ng ®¸nh gi¸ vÒ thùc tr¹ng t×nh h×nh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña n­íc ta trong thêi gian qua vµ nh÷ng thuËn lîi khã kh¨n mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®ang gÆp ph¶i. Cã thÓ thÊy, ®ã ®ang thùc sù lµ nh÷ng rµo c¶n to lín cho sù ph¸t triÓn cña ngµnh thñ c«ng mü nghÖ n­íc ta. §iÒu ®ã ®ßi hái sù nç lùc kh«ng ngõng cña c¸c doanh nghiÖp vµ nhµ n­íc trong viÖc ®Ò ra nh÷ng gi¶i ph¸p tÝch cùc nh»m kh¾c phôc khã kh¨n vµ ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Ch­¬ng III Ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ I. Ph­¬ng h­íng ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ngµnh thñ c«ng mü nghÖ lu«n ®­¬c coi lµ mét trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ quan träng, mang tÝnh thÕ m¹nh cña ViÖt Nam, ®ãng vai trß tÝch cùc trong viÖc gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng thu ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc…VÒ h­íng ®i cho sù ph¸t triÓn cña ngµnh tiÓu thñ c«ng nghiÖp, §¶ng ta ®· chØ râ: “Ph¸t triÓn ®a d¹ng c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp chÕ biÕn ë n«ng th«n, thÞ trÊn, liªn kÕt víi c«ng nghiÖp ë ®« thÞ lín vµ khu c«ng nghiÖp tËp trung. Ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ, nhÊt lµ nghÒ lµm hµng xuÊt khÈu”. Cô thÓ ho¸ c¸c mÆt nh­ sau: VÒ s¶n xuÊt: ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng n­íc ngoµi. §Çu t­ c¶ chiÒu réng vµ chiÒu s©u cho nh÷ng mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ cã kim ng¹ch lín, cã thÞ tr­êng æn ®Þnh. VÒ c«ng t¸c qu¶n lý: coi träng nh©n tè con ng­êi, ph¸t triÓn tµi n¨ng, trÝ tuÖ cña ng­êi lao ®éng, ph¸t huy tÝnh hiÖu qu¶ vµ n¨ng ®éng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Qu¶n lý tèt chÊt l­îng, gi¸ c¶ vµ c¸c nguån lùc kh¸c ®Ó ph¸t triÓn toµn diÖn v÷ng ch¾c. VÒ xuÊt khÈu: Môc tiªu ®Æt ra trong thêi gian tíi lµ ®¹t ®­îc nh÷ng con sè nh­ sau: Ph­¬ng h­íng xuÊt khÈu trong thêi gian tíi Kim ng¹ch xuÊt khÈu (triÖu USD) N¨m 2005 Tû träng (%) N¨m 2010 Tû träng (%) §å gç gia dông 350-400 38,9-40 700-800 38,8-40 §å gç mü nghÖ 120-150 13,3-15 240-300 13-15 Gèm sø mü nghÖ 250-300 27,7-30 500-600 27,8-30 M©y tre ®an 60-80 6,7-8 120-160 6,6-8 Th¶m c¸c lo¹i 20-25 2,2-2,5 40-50 2,2-2,5 Thªu ren thæ cÈm 20-25 2,2-2,5 40-50 2,2-2,5 C¸c lo¹i kh¸c 20-30 2,2-3 40-60 2,2-3 Tæng céng 840-1010 100 1800-2000 100 Nguån: Bé Th­¬ng m¹i VÒ thÞ tr­êng: x©y dùng chiÕn l­îc thÞ tr­êng toµn diÖn, ®a d¹ng ho¸, ®a ph­¬ng ho¸ thÞ tr­êng. Cñng cè vµ ph¸t triÓn nh÷ng thÞ tr­êng ®· cã, më réng c¸c thÞ tr­êng míi. Ngoµi khai th¸c c¸c thÞ tr­êng quy m« nhá, viÖc lùa chän nh÷ng thÞ tr­êng träng ®iÓm, tiÒm n¨ng víi dung l­îng lín, æn ®Þnh, phong phó vÒ chñng lo¹i lµ hÕt søc cÇn thiÕt, ®Æc biÖt lµ nh÷ng thÞ tr­êng cã nhu cÇu lín ®èi víi c¸c mÆt hµng ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn. * Mét sè ®Þnh h­íng kh¸c §Þnh h­íng ph¸t triÓn theo vïng vµ l·nh thæ Vïng 1: Vïng §ång B»ng Nam Bé vµ vïng §ång B»ng S«ng Cöu Long. TËp trung vµo c¸c tØnh thµnh:Thµnh phè Hå ChÝ Minh, An Giang, §ång Th¸p...lÊy Thµnh phè Hå ChÝ Minh lµm trung t©m. Dù kiÕn s¶n l­îng chiÕm 40-50% toµn ngµnh. Vïng 2: Vïng §ång B»ng S«ng Hång vµ mét sè tØnh phô cËn gåm: Hµ Néi, Hµ T©y, H¶i D­ong, H­ng Yªn, H¶i Phßng,Th¸i B×nh, Nam §Þnh, Hµ Nam, Phó Thä, Phó Yªn lÊy Hµ Néi lµm trung t©m. Dù kiÕn s¶n l­îng chiÕm 30-40% toµn ngµnh. Vïng 3: Vïng Duyªn H¶i MiÒn Trung vµ mét sè tØnh khu 4 cò gåm: §µ N½ng, Qu¶ng Nam, Thõa Thiªn HuÕ lÊy thµnh phè §µ N½ng lµm trung t©m. Dù kiÕn s¶n l­îng chiÕm 10% toµn ngµnh. §Þnh h­íng cho ®Çu t­ c«ng nghÖ KÕt hîp hµi hoµ gi÷a ®Çu t­ chiÒu s©u, c¶i t¹o vµ ®Çu t­ më réng míi, nhanh chãng thay thÕ nh÷ng thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ l¹c hËu, n©ng cÊp thiÕt bÞ cßn cã kh¶ n¨ng khai th¸c, bæ sung thiÕt bÞ míi ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. §Þnh h­íng vÒ ph¸t triÓn nguyªn liÖu Ph¸t triÓn vïng nguyªn liÖu ®Ó chñ ®éng vÒ nguyªn liÖu vµ qu¸ tr×nh xö lÝ nguyªn liÖu cÇn chó träng tõ ®ã h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ thu hÑp nhËp khÈu nguyªn liÖu. §Þnh h­íng ph¸t triÓn vÒ mÆt hµng chñ lùc C¬ cÊu mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ rÊt ®a d¹ng vµ phong phó cÇn cã chÝnh s¸ch ®Çu t­ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng chñ lùc - nh÷ng mÆt hµng cã kim ng¹ch xuÊt khÈu lín vµ thu ®­îc nguån ngo¹i tÖ cao ®ång thêi gi¶i quyÕt phÇn lín sè lao ®éng d­ thõa nh­ hµng gèm sø, m©y tre ®an, thªu ren thæ cÈm, ®å gç gia dông, gç mü nghÖ. C¸c biÖn ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt nam 1. VÒ phÝa Nhµ n­íc 1.1. T¹o ra m«i tr­êng c¹nh tranh b×nh ®¼ng LuËt doanh nghiÖp ra ®êi vµ ®­îc ®­a vµo ¸p dông ®· t¹o ra mét s©n ch¬i b×nh ®¼ng cho c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. §èi víi ChÝnh phñ th× nhiÖm vô quan träng hµng ®Çu hiÖn nay lµ tÝch cùc t¹o ra m«i tr­êng thóc ®Èy n©ng cao n¨ng suÊt. Trong lÜnh vùc nµy (nh­ hµng rµo th­¬ng m¹i, ®Þnh gi¸…) ChÝnh phñ cÇn ph¶i gi¶m bít sù can thiÖp, nh­ng ë lÜnh vùc kh¸c (nh­ b¶o vÖ c¹nh tranh, tiÕn hµnh gi¸o dôc vµ n©ng cao tè chÊt) th× ChÝnh phñ cÇn ph¶i ph¸t huy vai trß tÝch cùc cña m×nh. NghÜa lµ ChÝnh phñ cÇn ph¶i t¹o ra m«i tr­êng tèt cho c¹nh tranh, chø kh«ng ph¶i lµ trùc tiÕp tham gia c¹nh tranh. VÒ thùc chÊt, ChÝnh phñ cã thÓ ®­îc coi nh­ mét vÞ träng tµi trªn s©n cá, tøc lµ ng­êi gi¸m s¸t nh÷ng ng­êi tham gia cuéc ch¬i ph¶i ch¬i cho ®óng luËt vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nh­ nhau cho tÊt c¶ c¸c “cÇu thñ” ®­îc thÓ hiÖn m×nh. 1.2. Thµnh lËp c¸c hiÖp héi ngµnh nghÒ C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt – xuÊt khÈu hµng TCMN cña ViÖt Nam phÇn lín lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, quy m« kh«ng lín. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n khi tham gia vµo thÞ tr­êng réng lín trªn toµn thÕ giíi. Tuy vËy, c¸c doanh nghiÖp hoµn toµn cã thÓ hîp nhau l¹i trong mét hiÖp héi, n©ng cao søc m¹nh ®oµn kÕt vµ còng chÝnh lµ kh«ng ngõng cñng cè søc m¹nh cña b¶n th©n doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp cßn cã thÓ hîp t¸c víi nhau d­íi h×nh thøc “TËp hîp ngµnh”. TËp hîp ngµnh chÝnh lµ sù g¾n kÕt thùc thÓ ChÝnh phñ, c«ng ty, h·ng cung øng vµ c¸c thÓ chÕ ®Þa ph­¬ng víi nhau xoay quanh ch­¬ng tr×nh nghÞ sù chung cã tÝnh chÊt x©y dùng vµ kh¶ thi. §Õn khi ®ã, mét tËp hîp ngµnh sÏ t¹o ra mét sè ­u thÕ cho c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn khi tham gia c¹nh tranh. C¸c doanh nghiÖp khi tham gia vµo mét hiÖp héi ngµnh nghÒ sÏ ®­îc chia sÎ c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, kh¸ch hµng, nguån hµng, sÏ ®­îc t×m hiÓu c¸c kinh nghiÖm cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c cïng ho¹t ®éng trong lÜnh vùc cña m×nh. Khi gÆp tranh chÊp, c¸c doanh nghiÖp sÏ kh«ng ph¶i ®¬n th­¬ng ®éc m· ®èi phã víi c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi mµ sÏ lu«n nhËn ®­îc sù hç trî tõ phÝa hiÖp héi vµ c¸c doanh nghiÖp trong n­íc kh¸c. 1.3. ChÝnh s¸ch hç trî xóc tiÕn th­¬ng m¹i, më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu Do ®Æc ®iÓm vµ khã kh¨n trong s¶n xuÊt kinh doanh hµng thñ c«ng mü nghÖ nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn (c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh c¸c lo¹i hµng nµy chñ yÕu lµ c¸c ®¬n vÞ nhá, Ýt vèn, hµng ho¸ th­êng lµ lo¹i cång kÒnh, gi¸ trÞ thÊp, kh«ng dÔ b¸n vµ vËn chuyÓn, giao hµng...) nªn Nhµ n­íc cã thÓ cã chÝnh s¸ch hç trî mét phÇn chi phÝ xóc tiÕn th­¬ng m¹i, tiÕp thÞ më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu. MÆt kh¸c, trong th­¬ng m¹i quèc tÕ, kh«ng cã hoÆc Ýt thÊy n­íc nµo kh«ng dµnh mét phÇn kinh phÝ nhÊt ®Þnh cña ng©n s¸ch Nhµ n­íc hç trî cho c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i nhÊt lµ cho viÖc khuyÕch tr­¬ng xuÊt khÈu. Trong lÜnh vùc xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ, Nhµ n­íc cã thÓ hç trî d­íi c¸c h×nh thøc sau: - Hç trî 50% chi phÝ thuª gian hµng cho c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh hµng thñ c«ng mü nghÖ tham gia héi chî triÓn l·m n­íc ngoµi, 50% chi phÝ cßn l¹i ®­îc hç trî nÕu trong qu¸ tr×nh héi chî triÓn l·m ®¬n vÞ ký hîp ®ång xuÊt khÈu víi gi¸ trÞ trªn 20.000 USD. ViÖc hç trî nµy cã thÓ thùc hiÖn trùc tiÕp ®èi víi c¸c doanh nghiÖp tõ mét trung t©m xóc tiÕn th­¬ng m¹i hoÆc th«ng qua c¸c c«ng ty quèc doanh ®­îc giao nhiÖm vô tæ chøc tham gia héi chî triÓn l·m quèc tÕ. - Cho thµnh lËp thªm mét sè trung t©m xóc tiÕn th­¬ng m¹i (chñ yÕu lµ khuyÕch tr­¬ng xuÊt khÈu) t¹i mét sè n¬i ë n­íc ngoµi t­¬ng tù nh­ “ViÖt Nam square” t¹i Osaka, NhËt (cã thÓ thªm ë vïng Trung §«ng, Ph¸p, §øc, Nga, Mü hoÆc Canada, mçi n¬i mét trung t©m). C¸c trung t©m nµy cã c¸c gian hµng cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc thuª ®Ó tr­ng bµy chµo b¸n hµng xuÊt khÈu víi gi¸ khuyÕn khÝch. Riªng hµng thñ c«ng mü nghÖ ®­îc miÔn phÝ (võa qua mét sè doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ ®· thÊy ®­îc t¸c dông cña trung t©m Osaka trong viÖc thóc ®Èy b¸n hµng vµ ®Ò nghÞ ®­îc hç trî chi phÝ). - Phôc vô lÔ héi cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi lµ mét h­íng quan träng thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ. Trªn thÕ giíi hµng n¨m cã rÊt nhiÒu lÔ héi cña c¸c d©n téc, nÕu n¾m b¾t nhu cÇu, thiÕt kÕ mÉu m· hµng phï hîp nhu cÇu cña tõng lÔ héi vÒ ¨n mÆc, trß ch¬i gi¶i trÝ, vËt l­u niÖm... th× cã thÓ cã nhiÒu lo¹i hµng ®Ó b¸n, nhÊt lµ c¸c lo¹i hµng thñ c«ng mü nghÖ, kÓ c¶ hµng thæ cÈm cña c¸c ®ång bµo d©n téc ë n­íc ta. Võa qua, mét c«ng ty cña Hµ Néi khi qua T©y Ban Nha ®· n¾m b¾t ®­îc nhu cÇu vµ ký hîp ®ång xuÊt 40 container 40 feet mò l¸ theo yªu cÇu phôc vô lÔ héi cña hä, v× thêi gian cßn ng¾n nªn c¶ lµng nghÒ “nãn chu«ng“ lµm kh«ng hÕt viÖc, ph¶i thªm 4 lµng xung quanh hç trî mµ còng rÊt vÊt v¶ míi hoµn thµnh kÞp thêi gian giao hµng. §Ó cã thÓ triÓn khai viÖc xuÊt khÈu phôc vô c¸c nhu cÇu lÔ héi vµ N«en cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi nh­ lµ mét trong c¸c mòi nhän khuyÕch tr­¬ng xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ trong nh÷ng n¨m tíi, ®Ò nghÞ: + ë nh÷ng n¬i ViÖt Nam cã ®¹i diÖn th­¬ng m¹i th× giao nhiÖm vô cho hä t×m hiÓu kh¶o s¸t nhu cÇu phôc vô lÔ héi vµ N«en t¹i ®Þa bµn, khi ph¸t hiÖn nhu cÇu vµ ®èi t¸c th× cö ngay nhãm c«ng t¸c ®Õn tËn n¬i kh¶o s¸t, thiÕt kÕ mÉu m· hµng chµo b¸n vµ ký hîp ®ång cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt trong n­íc xuÊt khÈu vµ giao hµng. Chi phÝ cho nhãm c«ng t¸c trong mét vµi n¨m ®Çu do Nhµ n­íc hµng hç trî 100%. NÕu ký ®­îc hîp ®ång cã gi¸ trÞ th× ®­îc xÐt th­ëng. + ë nh÷ng n¬i ta ch­a cã c¸n bé th­¬ng m¹i th­êng tró th× giao cho ban xóc tiÕn th­¬ng m¹i cïng c«ng ty héi chî, triÓn l·m cña bé nghiªn cøu cã kÕ ho¹ch cö nhãm c«ng t¸c (gåm ho¹ sÜ, nghÖ nh©n, c¸n bé kinh doanh ngµnh hµng thñ c«ng mü nghÖ) ®Õn t×m hiÓu, kh¶o s¸t, thiÕt kÕ mÉu m· b¸n hµng theo c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®· nªu. - Cho phÐp c¸c tæ chøc, c¸ nh©n ®­îc nhËn tiÒn thï lao hoÆc tiÒn hoa hång m«i giíi vµ cho phÐp c¸c c«ng ty xuÊt khÈu ®­îc tr¶ c¸c kho¶n tiÒn nµy theo møc tho¶ thuËn khi ký vµ thùc hiÖn ®­îc hîp ®ång xuÊt khÈu. - Ngoµi ra, theo viÖn nghiªn cøu thuéc liªn minh c¸c hîp t¸c x· ViÖt Nam cho biÕt, héi ®ång hµng thñ c«ng mü nghÖ quèc tÕ th­êng cã mêi nghÖ nh©n ngµnh nghÒ thñ c«ng cña c¸c n­íc tham gia héi th¶o, biÓu diÔn thao t¸c nghÒ nghiÖp. Héi b¶o trî thî thñ c«ng ë Mü cã ch­¬ng tr×nh hç trî 10.000 lµng nghÒ cña thÕ giíi vµ th­êng cã mêi nghÖ nh©n cña c¸c n­íc sang Mü biÓu diÔn thao t¸c nghÒ nghiÖp. T¹i Arhentina vµo th¸ng t­ hµng n¨m cã tæ chøc héi chî hµng thñ c«ng mü nghÖ, cã n¨m mêi ®Õn 700 nghÖ nh©n cña c¸c n­íc tham gia biÓu diÔn thao t¸c nghÒ, cã gian tr­ng bµy miÔn phÝ cho nghÖ nh©n. Ta nªn cã chÝnh s¸ch khai th¸c c¸c ho¹t ®éng quèc tÕ nµy më réng ph¸t triÓn ngµnh nghÒ truyÒn thèng cña ta phôc vô ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. Tuú theo tr­êng hîp cÇn thiÕt Nhµ n­íc hç trî chi phÝ cho c¸c nghÖ nh©n cña ta tham gia c¸c ho¹t ®éng nµy, kÕt hîp víi viÖc giíi thiÖu mÉu m· hµng, nghÖ nh©n cã thÓ chµo b¸n ký hîp ®ång xuÊt khÈu theo uû nhiÖm cña c¸c c«ng ty s¶n xuÊt kinh doanh ë trong n­íc vµ nghÖ nh©n ®­îc h­ëng thï lao hoÆc hoa hång theo kÕt qu¶ chµo b¸n vµ thùc hiÖn c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu ký ®­îc th«ng qua c¸c ho¹t ®éng nµy. 2. VÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp, tæ chøc kinh doanh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ (gäi chung lµ c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh hµng thñ c«ng mü nghÖ xuÊt khÈu) 2.1. Hoµn thiÖn c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng Trong kinh doanh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ, viÖc ph©n ®o¹n thÞ tr­êng theo c¸c tiªu thøc ®Þa lý, theo ®ã chia toµn bé thÞ tr­êng cña c¸c ®¬n vÞ thµnh c¸c khu vùc ®Þa lý (thÞ tr­êng ch©u ¸ + thÞ tr­êng B¾c ¢u, thÞ tr­êng Trung §«ng,…) lµ hîp lý bëi c¸c n­íc trong cïng mét khu vùc thÞ tr­êng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm t­¬ng ®ång trªn nhiÒu ph­¬ng diÖn: NÒn v¨n ho¸, c¸c trµo l­u nghÖ thuËt, c¸c yÕu tè chÝnh trÞ, tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ vµ thu nhËp,…cã ¶nh h­ëng lín tíi viÖc h×nh thµnh nhu cÇu vÒ hµng thñ c«ng mü nghÖ. Tuy nhiªn, sù ph©n chia ®ã qu¸ kh¸i qu¸t, kh«ng nhËn thøc ®­îc thÞ tr­êng träng ®iÓm mµ c¸c ®¬n vÞ cÇn t¸c ®éng g©y nhiÒu l·ng phÝ v« Ých vÒ chi phÝ xuÊt khÈu, ®Æc biÖt bá qua nhiÒu c¬ héi cã thÓ khai th¸c tiÒm n¨ng thÞ tr­êng. V× vËy, trong viÖc t×m kiÕm nghiªn cøu vµ lùa chän thÞ tr­êng môc tiªu c¸c ®¬n vÞ cÇn ph¶i nghiªn cøu vµ ph©n tÝch s©u h¬n n÷a. * Nghiªn cøu nhu cÇu thÞ tr­êng Theo nghiªn cøu cña nhiÒu chuyªn gia nhu cÇu cña thÞ tr­êng thÕ giíi vÒ hµng thñ c«ng mü nghÖ lµ rÊt lín vµ c¸c h·ng s¶n xuÊt xuÊt khÈu vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc hoµn toµn nhu cÇu ®ã. §©y lµ mét ®Æc ®iÓm rÊt thuËn cho kinh doanh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ song vÊn ®Ò ®Æt ra cho c¸c ®¬n vÞ lµ ph¶i n¾m ®­îc nhu cÇu thÞ tr­êng trªn c¶ 3 mÆt: Nhu cÇu ®ã xuÊt hiÖn ë ®©u? Nhu cÇu xuÊt hiÖn khi nµo? Quy m« thÞ tr­êng lµ bao nhiªu vµ quy m« ®ã cã tån t¹i bÒn v÷ng kh«ng? §Ó x¸c ®Þnh ®­îc c¸c tham sè ®ã trªn c¸c thÞ tr­êng kh¸c nhau, c¸c ®¬n vÞ ph¶i tËp trung vµo mét sè vÊn ®Ò: - Trµo l­u tiªu dïng xuÊt hiÖn trªn thÞ tr­êng cña tõng thÞ tr­êng vÒ hµng thñ c«ng mü nghÖ ®iÒu nµy rÊt quan träng bëi lÏ c¸c mÆt hµng tiªu dïng th«ng th­êng, hµng thñ c«ng mü nghÖ tho¶ m·n nhu cÇu cÊp cao h¬n lµ nhu cÇu vµ nhu cÇu th­ëng thøc c¸i ®Ñp. Do ®ã, nhu cÇu vÒ c¸c mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ phô thuéc nhiÒu vµo trµo l­u ®Æc tÝnh tiªu dïng cña tõng thÞ tr­êng. Do hµng TCMN còng mang tÝnh ®Æc thï nªn viÖc tiªu thô mÆt hµng nµy còng phô thuéc kh¸ nhiÒu vµo yÕu tè v¨n hãa. §èi víi nh÷ng nÒn v¨n hãa kh¸c nhau cã ng«n ng÷, phong tôc tËp qu¸n kh¸c nhau th× nhu cÇu ®èi víi c¸c s¶n phÈm giµu tÝnh nghÖ thuËt nµy còng cã ®«i chót kh¸c biÖt. Nªn ch¨ng c¸c doanh nghiÖp sÏ x©y dùng c¸c chiÕn l­îc kh¸c nhau ®èi víi mçi nhãm thÞ tr­êng cã sù t­¬ng ®ång vÒ c¸c yÕu tè v¨n hãa. §¬n cö nh­ c¸c doanh nghiÖp Trung Quèc khi xuÊt khÈu s¶n phÈm TCMN sang thÞ tr­êng NhËt B¶n ®· thuª c¸c chuyªn gia NhËt B¶n sang cè vÊn vÒ thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n vµ ®· t¹o ra ®­îc nh÷ng s¶n phÈm phï hîp víi t©m lÝ ng­êi NhËt ®Ó tõ ®ã ®Èy m¹nh XK sang thÞ tr­êng nµy. - Thu nhËp cña kh¸ch hµng: còng bëi kh«ng ph¶i lµ mÆt hµng tiªu dïng thiÕt yÕu nªn ®«i khi nhu cÇu hµng thñ c«ng mü nghÖ kh«ng tá ra bøc thiÕt l¾m ®èi víi ng­êi tiªu dïng. Hä cã thÓ rÊt thÝch nh­ng kh«ng mua v× tói tiÒn h¹n hÑp. - Gia ®×nh: mét sè s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ phôc vô nhu cÇu c¸ nh©n nh­ng ®a sè c¸c s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ cã gi¸ trÞ cao l¹i phôc vô nhu cÇu c¶ gia ®×nh nh­ bµn ghÕ, tñ, th¶m… Nghiªn cøu gia ®×nh x¸c ®Þnh ®­îc khung c¶nh sèng cña gia ®×nh, tÇng líp x· héi cña gia ®×nh ®ã, tõ ®ã c¸c ®¬n vÞ cã thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc lµ c¸c mÆt hµng kinh doanh cã phï hîp víi c¸c yÕu tè trªn hay kh«ng vµ nh­ vËy cã thÓ kÕt luËn r»ng thÞ tr­êng cã chÊp nhËn c¸c s¶n phÈm cña c¸c ®¬n vÞ hay kh«ng, nÕu kh«ng th× lµm thÕ nµo cho phï hîp. * Nghiªn cøu ®èi thñ c¹nh tranh MÆc dï nhu cÇu thÞ tr­êng vÒ mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ lµ rÊt lín nh­ng c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cña c¸c ®¬n vÞ cã nh÷ng chiÕn l­îc nghiªn cøu thÞ tr­êng ­u viÖt nªn ®· ph¸t hiÖn ra nhu cÇu nµy nhanh h¬n rÊt nhiÒu. V× thÕ, viÖc nghiªn cøu, häc hái ®ång thêi ph¸t hiÖn ra ®iÓm yÕu cña ®èi thñ c¹nh tranh lµ mét néi dung cÇn thiÕt ®­îc ®­a vµo c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng. §Ó t×m hiÓu c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, c¸c ®¬n vÞ cã thÓ nghiªn cøu dùa trªn mét sè c¸c tham sè c¬ b¶n sau: - S¶n phÈm: MÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ ®­îc s¶n xuÊt bëi c¸c h·ng sÏ cã chÊt l­îng kh¸c nhau do nguyªn liÖu ®Çu vµo vµ qui tr×nh s¶n xuÊt kh¸c nhau. Tuy nhiªn vÒ c¬ b¶n lµ dùa trªn sù häc hái mÉu m· cña nhau ®Ó chÕ t¹o s¶n phÈm. Trong viÖc nghiªn cøu s¶n phÈm cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, c¸c ®¬n vÞ cÇn t×m hiÓu thªm mÉu m·, c¸c ­u ®iÓm næi bËt còng nh­ nh÷ng ®iÓm ch­a hoµn chØnh trong c¸c s¶n phÈm ®ã, tõ ®ã cã thÓ ®­a ra c¸c s¶n phÈm cã ®Æc tÝnh ­u viÖt h¬n. - ThÞ tr­êng cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh: Thùc chÊt cña viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng cña ®èi thñ c¹nh tranh lµ viÖc x¸c ®Þnh thÞ phÇn cña hä. Qua viÖc nghiªn cøu nµy, c¸c ®¬n vÞ cã thÓ x¸c ®Þnh l­îng tiªu thô vµ møc g¾n bã cña hä víi thÞ tr­êng. ViÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng mµ c¸c ®¬n vÞ cã thÓ khai th¸c ®ßi hái ph¶i ®­îc tiÕn hµnh l©u dµi, kiªn tr× kÕt hîp víi c¸c ph­¬ng ph¸p qu¶ng c¸o ®Ó kh¬i dËy ®­îc tiÒm n¨ng cña thÞ tr­êng. - Gi¸ c¶ cña ®èi thñ c¹nh tranh: ®èi víi c¸c mÆt hµng mµ nhu cÇu thÞ tr­êng ®Ó thÓ hiÖn t­¬ng ®èi râ rµng, gi¸ c¶ trë thµnh mét vÊn ®Ò quyÕt ®Þnh tíi c¹nh tranh. Khi ®ã c¸c ®¬n vÞ kh«ng thÓ bá qua viÖc nghiªn cøu gi¸ c¶ cïng c¸c dÞch vô sau b¸n cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh nh»m ®­a ra mét møc gi¸ phï hîp víi s¶n phÈm cña m×nh. * Lùa chän thÞ tr­êng träng ®iÓm ViÖc x¸c ®Þnh c¸c thÞ tr­êng môc tiªu cña c¸c ®¬n vÞ chñ yÕu dùa trªn nh÷ng th«ng tin ®· cã s½n, qua c¸c sè liÖu tõ c¸c ®¹i diÖn th­¬ng m¹i cña c¸c ®¹i sø qu¸n ë n­íc ngoµi. MÆc dï qui m« hiÖn t¹i cña thÞ tr­êng sÏ lµm ch¾c ch¾n thªm c¸c quyÕt ®Þnh th©m nhËp thÞ tr­êng vµ ®­a ra c¸c gîi ý tèt vÒ t¨ng tr­ëng kim ng¹ch xuÊt khÈu nh­ng trong kinh doanh, ng­êi lµm c«ng t¸c thÞ tr­êng cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc qui m« t­¬ng lai cña thÞ tr­êng c¸c ®¬n vÞ cã thÓ khai th¸c ®­îc. MÆc dï nhu cÇu cña thÞ tr­êng ®èi víi c¸c s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ mµ c¸c ®¬n vÞ ®ang hoÆc cã thÓ ®¸p øng lµ rÊt cao vµ cã dÊu hiÖu æn ®Þnh nh­ng trong t­¬ng lai nhu cÇu ®ã nh­ thÕ nµo vµ liÖu c¸c ®¬n vÞ cã kh¶ n¨ng ®­a ra mét chÝnh s¸ch c¹nh tranh giµnh th¾ng lîi kh«ng? MÆt kh¸c, viÖc ph©n ®o¹n thÞ tr­êng theo tiªu thøc khu vùc ®Þa lý, nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn, g©y chi phÝ lín cho xuÊt khÈu, bá lì nhiÒu c¬ héi kinh doanh còng nh­ ®ßi hái ph¶i cã nghiªn cøu s©u s¾c h¬n, lùa chän ®óng thÞ tr­êng träng ®iÓm. Nh­ vËy, cã thÓ nãi r»ng viÖc x¸c ®Þnh ®óng thÞ tr­êng träng ®iÓm lµ mét môc tiªu chiÕn l­îc v« cïng quan träng trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña c¸c ®¬n vÞ. §Ó cã thÓ lùa chän ®­îc thÞ tr­êng träng ®iÓm, c¸c ®¬n vÞ ph¶i ®­a ra c¸c tiªu chuÈn vµ viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng sÏ ph¶i ®Þnh h­íng vµo c¸c tiªu chuÈn ®ã th«ng qua c¸c môc tiªu mang tÝnh chÊt chiÕn thuËt. C¸c tiªu chuÈn lùa chän sÏ lµ: - Qui m« cña thÞ tr­êng (hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai) vÒ mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ. - Sù ph¸t triÓn nhu cÇu thÞ tr­êng. Liªn quan ®Õn tiªu chuÈn nµy, c¸c ®¬n vÞ cÇn tËp trung nghiªn cøu c¸c yÕu tè h×nh thµnh nªn nhu cÇu thÞ tr­êng. Kinh tÕ x· héi, chÝnh trÞ, nÒn v¨n ho¸, c¸c trµo l­u vµ xu thÕ tiªu dïng mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ. - C¸c chi phÝ kinh doanh cã thÓ xuÊt hiÖn: chi phÝ vËn t¶i, chi phÝ b¸n hµng, thuÕ nhËp khÈu cña n­íc ®ã. - Nh÷ng ­u thÕ c¹nh tranh cña ®èi thñ: c¸c yÕu tè gi¸ c¶, mÉu m·, thÞ phÇn… - Møc ®é rñi ro khi kinh doanh trªn thÞ tr­êng. Trªn nguyªn t¾c toµn bé c¸c thÞ tr­êng cña c¸c ®¬n vÞ trªn thÕ giíi ®Òu ®­îc chän läc th«ng qua c¸c tiªu chuÈn trªn. Song ®iÒu kiÖn cña c¸c doanh nghiÖp kh«ng cho phÐp t×m hiÓu mét c¸ch ®Çy ®ñ tÊt c¶ c¸c thÞ tr­êng trong tõng khu vuùc thÞ tr­êng, c¸c ®¬n vÞ sÏ ph¶i chän mét sè thÞ tr­êng chñ yÕu ®Ó ®­a vµo ph¹m vi nghiªn cøu. Trªn khu vùc Ch©u ¸, c¸c thÞ tr­êng NhËt B¶n, Hµn Quèc, §µi Loan sÏ lµ nh÷ng thÞ tr­êng träng ®iÓm ®­îc ®­a vµo môc tiªu nghiªn cøu. Trªn khu vùc T©y ¢u, c¸c thÞ tr­êng Ph¸p, §øc. Khu vùc Trung §«ng cã Iran lµ thÞ tr­êng cã kh¶ n¨ng tiªu thô t­¬ng ®èi lín. C¸c ®¬n vÞ cÇn ph¶i kh¶o s¸t nhu cÇu cña c¸c thÞ tr­êng nµy ®Ó thu thËp c¸c th«ng tin, ®Èy m¹nh l­îng b¸n vµ khai th¸c c¸c nhu cÇu cña thÞ tr­êng. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu xö lý th«ng tin c¸c ®¬n vÞ cÇn ph¶i quan t©m tÝnh ®ång nhÊt cña c¸c thÞ tr­êng, tõ ®ã cã thÓ t×m ®­îc c¸ch khai th¸c trªn c¸c thÞ tr­êng kh¸c nhau. Trªn thùc tÕ, sù ph©n ranh giíi ®Þa lý gi÷a c¸c n­íc chØ mang tÝnh chÊt t­¬ng ®èi ®èi víi c¸c nhµ kinh doanh. §Æc ®iÓm næi bËt mµ hä quan t©m lµ sù kh¸c nhau vÒ nhu cÇu vµ c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng tíi nhu cÇu. Khi thÊm nhuÇn t­ t­ëng nµy c¸c ®¬n vÞ sÏ lùa chän ®­îc nh÷ng thÞ tr­êng träng ®iÓm cña m×nh kh«ng chØ trªn mét n­íc, mµ trªn mét nhãm n­íc cã ®iÓm t­¬ng ®ång vÒ nhu cÇu hµng thñ c«ng mü nghÖ. * Lùa chän mÆt hµng chiÕn l­îc vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm Muèn x©y dùng ®­îc c¸c mÆt hµng chiÕn l­îc ph¶i dùa trªn nh÷ng thÕ m¹nh ®ã lµ nguån nguyªn liÖu. Nguån lao ®éng vµ cã thÞ tr­êng. Qua nghiªn cøu chiÕn l­îc cho kinh doanh hµng thñ c«ng mü nghÖ xuÊt khÈu, c¸c ®¬n vÞ cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc cho m×nh thÕ m¹nh c¶ ë ®Çu vµo vµ ®Çu ra. - VÒ mÆt thÞ tr­êng xuÊt khÈu cho c¸c mÆt hµng nµy, thÓ hiÖn qua nghiªn cøu thÞ tr­êng lµ c¸c thÞ tr­êng: NhËt B¶n, Hµn Quèc, §µi Loan… cho c¸c mÆt hµng thªu, gèm, gç mü nghÖ vµ cãi; Ph¸p, §øc cho mÆt hµng thªu vµ gç mü nghÖ; Trung §«ng vÒ mÆt hµng cãi… - VÒ mÆt nguyªn liÖu, nguån lao ®éng: §èi víi hµng thñ c«ng mü nghÖ th× nguån nguyªn liÖu cã s½n ë trong n­íc vµ nguån lao ®éng dåi dµo. cô thÓ: nghÒ thªu ph¸t triÓn ë Hµ Nam, Ninh B×nh; nghÒ gèm ph¸t triÓn ë B¸t Trµng, Qu¶ng Ninh; cãi ph¸t triÓn ë Ninh B×nh, Hµ Nam, Thanh Ho¸; gç mü nghÖ ë B¾c Ninh, Ninh B×nh, Hµ Néi. T¹i nh÷ng vïng nµy bªn c¹nh nguån nguyªn liÖu dåi dµo lµ c¶ mét ®éi ngò lao ®éng lµnh nghÒ. Còng ë vïng nµy ®· sinh ra nh÷ng nghÖ nh©n tµi hoa víi ®«i tay vµng ®· t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm ®éc ®¸o næi tiÕng ë c¶ trong vµ ngoµi n­íc. Trªn c¬ së nh÷ng mÆt hµng chÝnh ®· ®­îc x¸c ®Þnh lµ viÖc n©ng cao chÊt l­îng hµng vµ ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc mÉu m· ®Ó tho¶ m·n mét c¸ch tèt nhÊt nhu cÇu thÞ tr­êng quèc tÕ. Thùc ra ®èi víi mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ th× chÊt l­îng vµ h×nh thøc cã tÇm quan träng t­¬ng ®­¬ng nhau. Muèn t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng nµy cÇn chó träng ®Õn c¶ hai. ChÊt l­îng hµng mü nghÖ phô thuéc vµo chÊt l­îng nguyªn liÖu vµ xö lÝ nguyªn liÖu. Thùc tÕ cho thÊy s¶n phÈm mü nghÖ cña ViÖt Nam nãi chung rÊt ®éc ®¸o, tinh x¶o, mang tÝnh mü thuËt cao, nh­ng khi xuÊt khÈu tr¶i qua thêi gian víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu kh¸c nhau hµng ho¸ bÞ xuèng cÊp nhanh chãng. §©y thùc chÊt phô thuéc vµo quy tr×nh xö lÝ nguyªn vËt liÖu còng nh­ xö lÝ s¶n phÈm sau giai ®o¹n s¶n xuÊt. Mét vÊn ®Ò hÕt søc khã kh¨n cho viÖc ®¶m b¶o chÊt l­îng hµng ho¸ lµ sù phô thuéc rÊt lín cña s¶n phÈm vµo thêi tiÕt, vÝ nh­ hµng cãi gÆp khÝ hËu Èm lµ dÔ mèc. T­¬ng tù nh­ vËy lµ s¶n phÈm gç mü nghÖ nÕu kh«ng ®­îc xö lý cÈn thËn th× khi gÆp thêi tiÕt nãng, l¹nh sÏ cong vªnh, nøt nÎ…®ßi hái nh÷ng s¶n phÈm ph¶i ®­îc xö lÝ thËt kü tõ khi cßn lµ nguyªn liÖu th«. Qu¸ tr×nh xö lÝ cµng kü th× sù biÕn chÊt cµng gi¶m, chÊt l­îng ®­îc n©ng cao. Bªn c¹nh nh÷ng viÖc n©ng cao chÊt l­îng lµ c¶i tiÕn mÉu m· h×nh thøc. §èi víi hµng thñ c«ng mü nghÖ cã mét lîi thÕ ®ã lµ viÖc c¶i tiÕn mÉu m· kh«ng ®ßi hái tèn kÐm l¹i dÓ thùc hiÖn. VÝ dô nh­ hµng cãi, chØ cÇn pha chÕ tû lÖ phÈm kh¸c nhau lµ ®· cã nh÷ng mÇu s¾c phong phó da d¹ng hay viÖc c¶i tiÕn nh÷ng ®­êng nÕt hoa v¨n cña c¸c s¶n phÈm kh¸c. Tõ ®ã t¹o nªn søc hÊp dÉn víi kh¸ch hµng quèc tÕ. * Lùa chän møc gi¸ tèi ­u Gi¸ c¶ lµ mét yÕu tè quan träng trong viÖc kinh doanh hµng thñ c«ng mü nghÖ xuÊt khÈu. Thùc tÕ ë ViÖt Nam, gi¸ b¸n cña c¸c ®¬n vÞ phô thuéc nhiÒu vµo gi¸ b¸n cña ®èi thñ c¹nh tranh vµ lu«n lu«n thay ®æi. Trong kinh doanh, ®µnh r»ng gi¸ c¶ lµ mét yÕu tè ¶nh h­ëng tíi quyÕt ®Þnh mua cña kh¸ch hµng. Song khi gi¸ c¶ qu¸ thÊp còng cã thÓ ®­a tíi sù ngê vùc cña hä vÒ s¶n phÈm cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh hµng thñ c«ng mü nghÖ. Môc tiªu cña nghiªn cøu gi¸ c¶ tr­íc hÕt phô thuéc vµo s¶n phÈm cña c«ng ty còng nh­ s¶n phÈm cña ®èi thñ c¹nh tranh cïng møc gi¸ c¸c ®èi thñ ®­a ra. Trong nhãm hµng thñ c«ng mü nghÖ, ®Æc ®iÓm chung lµ c¸c s¶n phÈm ®Òu lµ c¸c hµng kh¶o gi¸ hay hµng mua s¾m, nghÜa lµ khi lùa chän s¶n phÈm, c¸c kh¸ch hµng sÏ ®­a ra sù so s¸nh gi÷a c¸c s¶n phÈm kh¸c nhau ®Ó lùa chän trªn c¬ së nh÷ng ­u ®iÓm cña s¶n phÈm vµ møc gi¸ cña nh÷ng nhµ xuÊt khÈu kh¸c nhau. Mét sè mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ cã ®Æc ®iÓm ®ång nhÊt. Khi ®ã, gi¸ c¶ trë nªn quan träng vµ c¸c ®¬n vÞ buéc ph¶i nghiªn cøu c¸c møc gi¸ kh¸c nhau trªn thÞ tr­êng. Ng­îc l¹i mét sè s¶n phÈm l¹i lµ c¸c hµng kh¶o gi¸ kh«ng ®ång nhÊt. ®èi víi c¸c mÆt hµng nµy, ®Æc tÝnh ­u viÖt cña hµng ho¸ sÏ quyÕt ®Þnh tíi gi¸ c¶ vµ c¸c ®¬n vÞ cã thÓ ¸p dông chÝnh s¸ch linh ho¹t gi¸ c¶ víi c¸c s¶n phÈm kh¸c nhau cña m×nh. ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ c¶ cßn phô thuéc vµo c¸c ®iÒu kiÖn giao hµng trong tr­êng hîp xuÊt khÈu trùc tiÕp, th«ng qua c¸c kªnh trung gian. NghÜa lµ gi¸ b¸n còng cã thÓ bao gåm c¶ viÖc b¶o hiÓm hoÆc phÝ vËn t¶i hµng ho¸. Nghiªn cøu, x¸c ®Þnh gi¸ c¶ trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ mét môc tiªu rÊt quan träng vµ ph¶i ®­îc tiÕn hµnh rÊt th­êng xuyªn, nhÊt lµ ®èi víi c¸c s¶n phÈm ®ång nhÊt víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Mét ®iÒu cÇn chó ý trong viÖc x¸c ®Þnh gi¸ c¶ lµ c¸c ®¬n vÞ ph¶i cã ®Çy ®ñ th«ng tin cÇn thiÕt tr­íc khi ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh bít gi¸, chiÕu cè hay t¨ng gi¸. Vµ c¸c ®¬n vÞ còng ph¶i x¸c ®Þnh viÖc nghiªn cøu nh»m vµo c¸c môc tiªu lµm gi¸ lµ lîi nhuËn ®­îc ®Þnh h­íng hay t¨ng c­êng thÞ phÇn trªn c¸c thÞ tr­êng cô thÓ… Ngoµi viÖc nghiªn cøu vµ n¾m b¾t thÞ tr­êng theo c¸c ph­¬ng ph¸p trªn, ®Ó c¶i thiÖn tèt h¬n t×nh tr¹ng hiÖn nay vÒ c«ng t¸c thÞ tr­êng trong kinh doanh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ, c¸c ®¬n vÞ cÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p sau: ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc ®Ó gi÷ v÷ng thÞ tr­êng vµ kh¸ch hµng truyÒn thèng, ®Æc biÖt lµ c¸c kh¸ch hµng lín. Nghiªn cøu ®Ó h×nh thµnh c¸c cam kÕt víi kh¸ch hµng cã quan hÖ bu«n b¸n th­êng xuyªn nh»m b¶o ®¶m hai bªn cïng ph¸t triÓn vµ cïng cã lîi. CÇn th­êng xuyªn quan hÖ víi c¸c c¬ quan ngo¹i giao, th­êng vô, v¨n phßng ®¹i diÖn, c¸c tæ chøc th­¬ng m¹i t¹i ViÖt Nam vµ n­íc ngoµi ®Ó t×m kiÕm kh¸ch hµng. Trong ®ã cÇn quan t©m gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc tõ göi th­, chóc mõng n¨m míi, ngµy lÔ quèc kh¸nh, göi danh thiÕp, göi b¶n chµo hµng, göi quµ l­u niÖm cho ®Õn cã c¬ chÕ hîp lý ®Ó tr¶ c«ng m«i giíi ký kÕt hîp ®ång. CÇn x©y dùng tr­íc kÕ ho¹ch tham dù héi chî triÓn l·m trong n­íc còng nh­ héi chî triÓn l·m quèc tÕ ®Ó cã ®ñ thêi gian cÇn thiÕt nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ chuÈn bÞ mäi mÆt ®­îc chu ®¸o nh»m mang l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc. Qua héi chî triÓn l·m, c¸c ®¬n vÞ cã ®iÒu kiÖn giao dÞch ký kÕt hîp ®ång, t×m hiÓu kh¶ n¨ng vµ nhu cÇu cña kh¸ch hµng ®ång thêi lµ c¬ héi cña kh¸ch hµng hiÓu h¬n n÷a vÒ c¸c ®¬n vÞ vµ s¶n phÈm. - KhuyÕn khÝch mäi ng­êi ph¸t huy kh¶ n¨ng n¨ng ®éng s¸ng t¹o trong viÖc t×m kiÕm kh¸ch hµng, ký kÕt hîp ®ång th«ng qua chÕ ®é th­ëng, hoa hång cho ng­êi m«i giíi. - Thµnh lËp mét phßng thÞ tr­êng thay cho sù kiªm nhiÖm cña phßng kinh doanh. phßng thÞ tr­êng cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi vµ nh©n sù phï hîp sÏ ph¸t huy ®­îc vai trß lµ x©y dùng chiÕn l­îc thÞ tr­êng toµn diÖn g¾n thÞ tr­êng víi s¶n xuÊt trong n­íc nh»m “b¸n hµng mµ kh¸ch hµng cÇn chø kh«ng ph¶i b¸n c¸i m×nh cã”. Cô thÓ phßng thÞ tr­êng sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc tèt kªnh th«ng tin ®Ó thu thËp ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, tæ chøc tèt viÖc xö lý th«ng tin thËt nhanh, kÕt hîp víi n¨ng lùc ph¸n ®o¸n thÞ tr­êng vµ dù b¸o thÞ tr­êng mét c¸ch chÝnh x¸c tõ ®ã ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n vÒ thÞ tr­êng. 2.2. KÕt hîp s¶n xuÊt víi xuÊt khÈu §Ó t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu còng nh­ n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu c¸c ®¬n vÞ nªn kÕt hîp s¶n xuÊt víi xuÊt khÈu th«ng qua viÖc h×nh thµnh c¸c x­ëng s¶n xuÊt. Sù kÕt hîp nµy cho phÐp n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh v× c¸c ®¬n vÞ cã thÓ thu lîi nhuËn tõ hai nguån: s¶n xuÊt + xuÊt khÈu. ®ång thêi víi sù kÕt hîp nµy cho phÐp t¨ng nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu bëi nh÷ng lý do sau: - §¸p øng tèt, kÞp thêi nhu cÇu thÞ tr­êng: qua ho¹t ®éng xuÊt khÈu c¸c ®¬n vÞ n¾m ®­îc kh¸ch hµng víi nhu cÇu thÞ hiÕu vµ thãi quen tiªu dïng cña hä tõ ®ã cã c¬ së ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt. - T¹o ®­îc nguån hµng chÊt l­îng æn ®Þnh, mÉu m· phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr­êng. - Chñ ®éng vÒ mÆt hµng: v× trùc tiÕp s¶n xuÊt nªn c¸c ®¬n vÞ cã thÓ chñ ®éng vÒ sè l­îng, chÊt l­îng, gi¸ c¶. Cã kh¶ n¨ng c¶i tiÕn kü thuËt mÆt hµng ®Ó phï hîp víi tõng thÞ tr­êng riªng biÖt. - H×nh thµnh x­ëng s¶n xuÊt kh«ng ®ßi hái chi phÝ nhiÒu vÒ c¬ së vËt chÊt, trang bÞ, chi phÝ ®µo t¹o kh«ng nhiÒu vµ thêi gian ®µo t¹o kh«ng l©u. VÒ ®Þa ®iÓm, x­ëng s¶n xuÊt cã thÓ ®Æt t¹i Hµ Néi, hoÆc còng cã thÓ ë c¸c vïng cã s½n nguyªn liÖu. NÕu x­ëng ®ãng ë Hµ Néi th× ph¶i cã tæ chøc cung øng vËt t­ nguyªn vËt liÖu kÞp thêi còng nh­ b¶o ®¶m dù tr÷ ®Çy ®ñ, ®ång bé. NÕu x­ëng s¶n xuÊt ®ãng t¹i c¸c tØnh xa th× ph¶i lµm tèt c«ng t¸c qu¶n lý vµ tæ chøc s¶n xuÊt, ®Ó ®¶m b¶o võa tæ chøc s¶n xuÊt trùc tiÕp võa cã sù chØ ®¹o trùc tiÕp, hç trî s¶n xuÊt cña c¸c ®¬n vÞ. X­ëng s¶n xuÊt lµ mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt cã chøc n¨ng: + Nghiªn cøu s¸ng t¸c, c¶i tiÕn nh÷ng c«ng nghÖ kÜ thuËt s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng mü nghÖ, t¹o ra nhiÒu ®Ò tµi mÉu m· míi. + Qu¶n lý vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm xuÊt khÈu. + Tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó thùc hiÖn tèt c¸c chøc n¨ng trªn, c¸c x­ëng ph¶i thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô sau: * Nghiªn cøu s¸ng t¸c chÕ thö - Nghiªn cøu ®Ò ra c¸c tiªu chuÈn kÜ thuËt vµ biÖn ph¸p ®èi víi viÖc xö lý c¸c nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt ®¶m b¶o cho hµng ho¸ xuÊt khÈu ®¹t chÊt l­îng cao. - Thùc hiÖn chÕ thö vµ lËp qui tr×nh s¶n xuÊt hµng lo¹t theo mÉu hoÆc theo thiÕt kÕ cña kh¸ch. - S­u tÇm nghiªn cøu thÞ hiÕu thÞ tr­êng ®Ó s¸ng t¸c mÉu míi phï hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt trong n­íc vµ yªu cÇu thÞ tr­êng. - Gi¶i quyÕt chÕ ®é b¶n quyÒn cho c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt, ®¨ng ký b¶n quyÒn ®èi víi nh÷ng mÉu m· ®Ò tµi do ®¬n vÞ m×nh ®Æt ra cho x­ëng nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt thö thµnh c«ng. - Tæ chøc tr­ng bµy c¸c s¶n phÈm mÉu m· hoµn chØnh, cã hÖ thèng ®Ó giíi thiÖu, chµo b¸n vµ b¸n t¹i chç. * Tæ chøc thu ho¸, ®ãng gãi bao b×, giao hµng - Tæ chøc thu ho¸ hµng rêi ®Ó ®ãng gãi vµ giao hµng ®èi víi c¸c hîp ®ång yªu cÇu chÊt l­îng cao, trÞ gi¸ hµng ho¸ lín, ®Æc biÖt lµ giao hµng b»ng container vµ c¸c th­¬ng nh©n NhËt B¶n, T©y ¢u. ChÞu tr¸ch nhiÖm vÒ phÈm chÊt hµng ho¸ sau khi ®· thu ho¸. - KÕt hîp ho¹t ®éng phôc vô c«ng t¸c kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ trong lÜnh vùc xuÊt khÈu víi viÖc tæ chøc s¶n xuÊt, më réng quan hÖ giao dÞch, tr­ng bµy b¸n hµng t¹i chç, t¨ng thªm thu nhËp cho c¸c ®¬n vÞ kinh doanh. - Tu©n thñ mäi qui chÕ qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ n­íc vµ c¸c qui ®Þnh kh¸c cña ®¬n vÞ m×nh. 2.3. T¹o nguån hµng kÞp thêi vµ cã chÊt l­îng ViÖc nghiªn cøu lùa chän nguån hµng tèt gãp phÇn ®¸p øng kÞp thêi chÝnh x¸c nhu cÇu cña thÞ tr­êng, thùc hiÖn ®óng thêi h¹n hîp ®ång víi chÊt l­îng tèt. Kinh doanh hµng thñ c«ng mü nghÖ cña c¸c ®¬n vÞ chØ ph¸t triÓn, ®¹t hiÖu qu¶ cao khi c¸c ®¬n vÞ cã nh÷ng biÖn ph¸p ®ång bé, c©n ®èi tõ thu mua, thùc hiÖn hîp ®ång, thanh to¸n, giao hµng.Trong ®ã kh©u t¹o nguån hµng, æn ®Þnh cã chÊt l­îng lµ kh©u cùc kú quan träng vµ lµ kh©u ®Çu tiªn, kh©u quyÕt ®Þnh trong quy tr×nh nghiÖp vô, ®ång thêi chøng tá liÖu c¸c ®¬n vÞ cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn ë giai ®o¹n sau hay kh«ng. Nh­ vËy ®Ó t¹o ®­îc nguån hµng æn ®Þnh cã chÊt l­îng c¸c ®¬n vÞ ph¶i cã mèi quan hÖ tèt víi c¸c c¬ së s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ. Mèi quan hÖ nµy ph¶i dùa trªn c¬ së b×nh ®¼ng, hîp t¸c t­¬ng trî lÉn nhau trªn c¬ së cïng cã lîi. C¸c c¬ së s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ ®a phÇn lµ thiÕu vèn. §Ó ®¶m b¶o cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt cã thÓ cung øng vèn còng nh­ m¸y mãc thiÕt bÞ cÇn thiÕt. Trªn c¬ së cã vèn, c¬ së s¶n xuÊt mua ®­îc nguyªn liÖu chÊt l­îng cao vµ æn ®Þnh, m¸y mãc thiÕt bÞ sÏ cho phÐp t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ æn ®Þnh chÊt l­îng. Cïng víi viÖc cung øng lµ c¶i thiÖn chÕ ®é thu mua. C¸c ®¬n vÞ cÇn ¸p dông gi¸ mua nh­ nh­ thÕ nµo cho hîp lý ®ång thêi gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò l·i cña ®¬n vÞ víi t¹o ®éng lùc khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng s¶n xuÊt. §èi víi nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt mµ ®¬n vÞ cã quan hÖ th­êng xuyªn l©u dµi cÇn ph¶i nhËn ®­îc sù quan t©m gióp ®ì cña c¸c ®¬n vÞ vÒ c¶i tiÕn mÉu m· cho phï hîp nhu cÇu thÞ tr­êng. §ång thêi cã chÕ ®é kiÓm tra chÆt chÏ mÆt chÊt l­îng ®óng nh­ cam kÕt. T¹o ®­îc mèi quan hÖ tèt nh­ vËy gi÷a c¸c ®¬n vÞ vµ c¸c nguån hµng kÞp thêi vµ cã chÊt l­îng lµ mét sù thµnh c«ng ch¾c ch¾n. MÆc dï vËy, t¹o ®­îc nguån hµng kÞp thêi vµ cã chÊt l­îng theo nh÷ng ph­¬ng ph¸p ®­îc ®Ò xuÊt ë trªn rÊt phï hîp cho c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu võa vµ nhá cña c¸c ®¬n vÞ, cßn ®èi víi c¸c hîp ®ång lín? Nh÷ng hîp ®ång mµ kh¶ n¨ng ®¸p øng vÒ vèn v­ît ra ngoµi kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cña c¸c ®¬n vÞ Trong tr­êng hîp nµy, c¸c ®¬n vÞ kh«ng thÓ tËp trung ®ñ hµng cho hîp ®ång, bëi lÏ c¸c c¬ së s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ qui m« th­ên rÊt nhá, t­ b¶n Ýt, hä kh«ng cã kh¶ n¨ng b¸n chÞu ®Ó gi÷ mèi quan hÖ lµm ¨n l©u dµi hay ®Ó ®­îc h­ëng c¸c møc gi¸ cao h¬n. Ho¹t ®éng kinh doanh trong mÊy n¨m qua, c¸c ®¬n vÞ ®· bá lì mét sè c¬ héi cã ®­îc hîp ®ång kinh doanh cã gi¸ trÞ lín, cã kh¸ch hµng míi víi nguyªn do lµ kh«ng ®ñ n¨ng lùc thùc hiÖn hîp ®ång. Do vËy, trong thêi gian tíi ®Ó t¨ng c­êng ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu cña m×nh, ®ång thêi t¹o dùng quan hÖ lµm ¨n tèt víi c¸c ch©n hµng c¸c ®¬n vÞ cÇn ph¶i më réng liªn doanh liªn kÕt víi c¸c ®¬n vÞ kh¸c trong cïng ngµnh. Cô thÓ cña mèi quan hÖ nµy lµ c¸c ®¬n vÞ sÏ giao mét phÇn cña hîp ®ång mµ tù m×nh kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc cho ®¬n vÞ liªn kÕt, ng­îc l¹i c«ng ty sÏ ®­îc thùc hiÖn mét phÇn hîp ®ång cña c¸c ®¬n vÞ liªn kÕt khi hä còng kh«ng thÓ tù m×nh g¸nh v¸c mµ thu l·i. Mèi quan hÖ nµy ph¶i ®­îc thùc hiÖn víi c¸c ®iÒu kiÖn c¸c bªn cïng cã lîi cho tõng hîp ®ång liªn kÕt thùc hiÖn, ®ã thùc sù lµ nÒn t¶ng cña sù hîp t¸c h÷u h¶o vµ bÒn v÷ng. Nh­ vËy víi sù liªn doanh liªn kÕt nµy cã thÓ ph¸t huy ®­îc lîi thÕ cña c¸c bªn, kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng khi thõa khi thiÕu n¨ng lùc kinh doanh xuÊt khÈu cña c¸c ®¬n vÞ nh­ hiÖn nay. 2.4. Duy tr×, cñng cè quan hÖ lµm ¨n víi b¹n hµng cò vµ t×m kiÕm b¹n hµng míi Trong qu¸ tr×nh kinh doanh, viÖc thùc hiÖn mét sè hîp ®ång víi c¸c ®iÒu kiÖn vÒ c¬ b¶n lµ t­¬ng ®­¬ng nhau, chØ kh¸c mét phÇn lµ mét chñ thÓ cña hîp ®ång lµ kh¸c nhau mµ kÕt qu¶ lµ kh¸c nhau, nhiÒu khi l¹i tr¸i ng­îc. Cã hîp ®ång ®­îc thùc hiÖn rÊt thuËn lîi, cã hîp ®ång gÆp r¾c rèi, ph¶i huû bá, cã khi ph¶i th­a kiÖn còng chØ kh¸c nhau vÒ ®èi t¸c thùc hiÖn. VÊn ®Ò b¹n hµng thùc sù cã ®­îc lµ rÊt khã kh¨n, cßn gi÷ ®­îc b¹n hµng l¹i khã h¬n nhiÒu. §Ó chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh, cÇn thiÕt cã sù nç lùc v­¬n lªn trªn ®èi thñ c¹nh tranh vµ hîp t¸c chÆt chÏ víi c¸c b¹n hµng. Muèn gi÷ ®­îc b¹n hµng trong quan hÖ lµm ¨n l©u dµi, c¸c ®¬n vÞ cÇn tu©n thñ ba nguyªn t¾c c¬ b¶n sau: - CÇn thiÕt cã sù tin t­ëng lÉn nhau, viÖc thËn träng trong quan hÖ lµ tèt nh­ng kh«ng qóa ®a nghi. Sù tin t­ëng sÏ ®¶m b¶o quan hÖ cã thÓ ph¸t triÓn tèt, nÕu nh­ ®ång thêi ta biÕt sö sù hîp lý trong quan hÖ lîi Ých kinh tÕ. - NÒn t¶ng cña quan hÖ kinh tÕ v÷ng bÒn lµ sù hoµ ®ång vÒ lîi Ých kinh tÕ. Nãi nh­ vËy nh­ng kh«ng ph¶i lµ kh¼ng ®Þnh r»ng t×nh c¶m, sù hiÓu biÕt lÉn nhau, tin t­ëng lÉn nhau… lµ kh«ng quan träng. - Trong mèi quan hÖ cÇn gi÷ ch÷ “tÝn”, kh«ng v× lîi Ých tr­íc m¾t mµ bá qua ch÷ tÝn cña c¸c ®¬n vÞ trªn th­¬ng tr­êng. NÕu chóng ta bá qua ch÷ “tÝn” th× ®ång nghÜa víi viÖc bá ®i b¹n hµng vµ lîi Ých kinh tÕ l©u dµi mµ nã l¹i lµ môc ®Ých ho¹t ®éng cu¶ c¸c ®¬n vÞ. ViÖc më réng quan hÖ víi b¹n hµng míi ®Ó tr¸nh rñi ro khi lµm ¨n víi hä, tr­íc khi cã thÓ kÝ kÕt hîp ®ång c¸c ®¬n vÞ ph¶i kh¶o s¸t vµ l¾m thËt râ vÒ b¹n hµng víi c¸c ®Æc ®iÓm sau: - Lo¹i h×nh doanh nghiÖp tõ ®ã ta sÏ biÕt ®­îc ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Ai lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc hoËt ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ ®Æc biÖt trong quan hÖ kinh doanh víi doanh nghiÖp m×nh. - Sù næi tiÕng cña hä nh­ thÕ nµo? Xem xÐt trªn c¸c khÝa c¹nh vÒ vèn, c¬ së vËt chÊt, kh¶ n¨ng kinh doanh, kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ kh¶ n¨ng tÝn dông. - H×nh thøc kinh doanh hîp t¸c víi ta cã thuéc h×nh thøc kinh doanh chñ yÕu cña hä kh«ng? - Xem xÐt hiÖu qu¶, quy m« cña mèi quan hÖ so víi kh¶ n¨ng cña hä vµ cña ta. 2.5. Qu¶n lý chÆt chÏ trong kh©u thanh to¸n Qu¶n lý kh©u thanh to¸n lµ vÊn ®Ò quan träng trong kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ. C¸c ®¬n vÞ còng nh­ nhiÒu nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam ®Òu nhËn thÊy sù phøc t¹p trong kh©u nµy vµ trong thùc tÕ ®©y còng lµ kh©u th­êng xuyªn x¶y ra tranh chÊp. HËu qu¶ lµ c¸c cuéc th­a kiÖn kÐo dµi tèn kÐm vµ c¸c nhµ xuÊt khÈu th­êng ph¶i chÞu thiÖt thßi. HiÖn nay, chóng ta hÇu nh­ ¸p dông ph­¬ng thøc thanh to¸n L/C cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu, ®©y lµ ph­¬ng thøc thanh to¸n cã nhiÒu ­u ®iÓm. Tuy nhiªn ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu cho kh©u nµy, c¸c ®¬n vÞ ph¶i tæ chøc tèt cho kh©u nµy tõ khi kÝ kÕt hîp ®ång, qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång ®Õn c¶ sau khi thùc hiÖn hîp ®ång. C¸c rñi ro thanh to¸n th­êng gÆp mµ c¸c ®¬n vÞ cÇn ph¶i tr¸nh, ®Æc biÖt cho thùc hiÖn hîp ®ång víi kh¸ch hµng cã quan hÖ lµm ¨n l©u dµi, ®ã lµ: - Rñi ro biÕn ®éng tû gi¸ bÊt lîi, ®ång tiÒn thanh to¸n bÞ mÊt gi¸. - Rñi ro tõ phÝa ng©n hµng ph¸t hµnh L/C kh«ng cã uy tÝn trong thanh to¸n, dÉn ®Õn kh«ng gi÷ ®óng cam kÕt thanh to¸n cña ng©n hµng ®· ghi trong L/C ®èi víi c¸c ®¬n vÞ - Rñi ro xuÊt ph¸t tõ nguån gèc lµ do kh«ng thùc hiÖn ®óng c¸c ®iÒu kiÖn ghi trong L/C cã c¸c néi dung c¬ b¶n nh­ sau: thêi h¹n giao hµng chËm so víi qui ®Þnh trong L/C, chuyªn chë hµng ho¸ kh«ng ®óng qui ®Þnh cña L/C, c¬ cÊu mÆt hµng kh«ng phï hîp néi dung L/C. - Rñi ro thanh to¸n h×nh thøc hoÆc néi dung chøng tõ kh«ng phï hîp víi L/C. - Mét sè rñi ro kh¸c. §Ó tr¸nh c¸c rñi ro trªn, n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c thanh to¸n quèc tÕ, c¸c ®¬n vÞ nªn thùc hiÖn qu¶n lý kh©u thanh to¸n theo c¸ch thøc sau: - Tr­íc khi kÝ kÕt hîp ®ång vÉn t×m hiÓu b¹n hµng lµ ai? N¾m b¾t thiÖn chÝ, nhu cÇu nhËp khÈu cña hä tr¸nh sù lõa ®¶o ®¸ng tiÕc x¶y ra. - Tr¸nh sù biÕn ®éng tû gi¸ vÒ ®ång tiÒn thanh to¸n bÞ mÊt gi¸ do tõ khi kÝ ®Õn thêi ®iÓm thanh to¸n th­êng rÊt dµi, ®¶m b¶o gi¸ trÞ hîp ®ång thu vÒ b»ng c¸ch thªm vµo c¸c ®iÒu kho¶n b¶o ®¶m tû gi¸ ngay khi kÝ kÕt hîp ®ång, cã thÓ b»ng c¸ch b¶o ®¶m sau: + B¶o ®¶m b»ng vµng. + B¶o ®¶m b»ng ®ång tiÒn cã gi¸ trÞ æn ®Þnh. + B¶o ®¶m theo ræ tiÒn tÖ. - Yªu cÇu ngay trong hîp ®ång chi tiÕt quan träng trong néi dung L/C nh­ chØ ®Þnh ng©n hµng thanh to¸n, ng©n hµng th«ng b¸o sao cho ®¬n vÞ n¾m ch¾c ®­îc quyÒn h­ëng lîi L/C vµ nh÷ng nghÜa vô rµng buéc. - Lu«n cÈn thËn víi L/C do ng©n hµng ph¸t hµnh göi ®Õn, ph©n tÝch kü tõng néi dung nhá cña L/C nhËn ®­îc, kh«ng nªn chØ quan t©m ®Õn néi dung chñ yÕu mµ bá qua chi tiÕt nhá thùc tÕ l¹i rÊt quan träng trong thanh to¸n. ViÖc xem xÐt c¸c chi tiÕt Êy ph¶i ®­îc tiÕn hµnh chñ ®éng tÝch cùc, Sù phï hîp gi÷a L/C vµ hîp ®ång, kh¶ n¨ng thùc hiÖn vµ ý ®å cña ng­êi nhËp khÈu. - NÕu gÆp khã kh¨n trong thêi h¹n giao hµng, thêi h¹n xuÊt tr×nh chøng tõ vµ c¸c chøng tõ thanh to¸n c¸c ®¬n vÞ cÇn ph¶i kiªn quyÕt yªu cÇu ®iÒu chØnh L/C cho phï hîp. - Ph¶i hÕt søc cè g¾ng ®Ó cã bé chøng tõ hoµn h¶o theo ®óng yªu cÇu cña L/C tõng chi tiÕt nhá nhÆt nhÊt ph¶i phï hîp víi luËt lÖ ®iÒu tiÕt cña L/C trong thêi h¹n hiÖu lùc cña L/C. - NÕu cÇn thiÕt th× sö dông cè vÊn cña ng©n hµng ®Ó ®¹t ®­îc chøng tõ hoµn h¶o, nªn t«n träng nh÷ng lêi khuyªn cña ng©n hµng. 2.6. N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu NÕu c¸c ®¬n vÞ huy ®éng vèn ®­îc nhiÒu h¬n nh­ hiÖn nay, ®iÒu ch¾c ch¾n r»ng kinh doanh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ thu l¹i ®­îc nhiÒu lîi nhuËn, søc c¹nh tranh lín. Do vËy c¸c ®¬n vÞ ph¶i huy ®éng tõ mäi nguån cã thÓ ®­îc vµ ph¶i sö dông cã hiÖu qu¶. Nguån vèn mµ c¸c ®¬n vÞ cã thÓ huy ®éng lµ tõ c¸c ng©n hµng, c¸c ®¬n vÞ c¸c tæ chøc kh¸c vµ vèn cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty. Muèn sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c ®¬n vÞ cÇn gi¶i quyÕt tèt c¸c c«ng viÖc nh­ thu håi c«ng nî, gi¶i phãng hµng tån kho, chèng ph¸t sinh c«ng nî míi vµ hµng tån kho míi. §Çu t­ cã träng ®iÓm vµo nh÷ng ho¹t ®éng cã kh¶ n¨ng mang l¹i hiÖu qu¶ vµ thu håi vèn nhanh. Cïng víi viÖc sö dông vèn cã hiÖu qu¶ lµ tiÕt kiÖm chi tiªu, gi¶m chi phÝ hµnh chÝnh, phÝ kinh doanh, tËp trung vèn cho kinh doanh. 2.7. T¹o th­¬ng hiÖu vµ kh«ng ngõng n©ng cao uy tÝn th­¬ng hiÖu trªn thÞ tr­êng quèc tÕ VÊn ®Ò th­¬ng hiÖu trong bèi c¶nh hiÖn nay kh«ng cßn lµ ®iÒu c¶nh b¸o ®èi víi nh÷ng mÆt hµng n«ng s¶n hay nh÷ng mÆt hµng cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn n÷a mµ ngay c¶ ®èi víi nh÷ng mÆt hµng TCMN khi mÆt hµng nµy ®ang lµ ®iÓn h×nh cho viÖc ph¶i m­în th­¬ng hiÖu ®Ó xuÊt khÈu. Nh÷ng n¨m võa qua c¸c doanh nghiÖp lµm hµng TCMN rÊt l¬ lµ ®èi víi viÖc b¶o hé kiÓu d¸ng, nh·n hiÖu hµng hãa. Hä th­êng th«ng qua ng­êi m«i giíi ®Ó xuÊt khÈu hµng. C¸c ®èi t¸c trung gian th­êng lùa chän kiÓu d¸ng hoÆc lÊy tõ nh÷ng mÉu m· ng­êi s¶n xuÊt ®­a ra cßn nhµ s¶n xuÊt cø theo mÉu m· trong ®¬n ®Æt hµng mµ lµm. §iÒu nµy cùc kú nguy hiÓm khi c¸c nhµ m«i giíi chíp c¬ héi ®¨ng kÝ th­¬ng hiÖu ë n­íc mµ mÆt hµng ®ã ®­îc tiªu thô. Lóc ®ã viÖc xuÊt khÈu sÏ hoµn toµn phô thuéc vµo ng­êi m«i giíi vµ v× lîi nhuËn, hä sÏ kh«ng ngÇn ng¹i quay l¹i o Ðp chÝnh c¸c nhµ s¶n xuÊt. Bµi häc tõ viÖc mÊt c¸c th­¬ng hiÖu næi tiÕng cña ta vÉn cßn nãng hæi ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt. Bëi vËy, ngay b©y giê vµ ngay lËp tøc c¸c nhµ s¶n xuÊt hµng TCMN, c¸c lµng nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng ph¶i thùc hiÖn ®¨ng kÝ th­¬ng hiÖu vµ kiÓu d¸ng s¶n phÈm tr­íc khi qu¸ muén. 2.8. Thµnh lËp sµn giao dÞch hµng thñ c«ng mü nghÖ trªn m¹ng Internet Sù bïng næ cña Internet trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cïng sù ph¸t triÓn vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö ®· gióp c¸c doanh nghiÖp gÆp gì, tiÕp xóc víi nhau ë bÊt kú ®©u, bÊt kú thêi ®iÓm nµo mµ kh«ng cã giíi h¹n vÒ kh«ng gian vµ thêi gian. Sµn Giao dÞch hµng thñ c«ng mü nghÖ trªn m¹ng Internet sÏ lµ n¬i ®Çu tiªn cung cÊp ®Çy ®ñ, toµn diÖn c¸c th«ng tin vÒ hµng thñ c«ng mü nghÖ ViÖt Nam, tr­ng bµy vµ giíi thiÖu s¶n phÈm cña c¸c c«ng ty thñ c«ng mü nghÖ hµng ®Çu ViÖt Nam vµ t¹o c¬ héi giao th­¬ng gi÷a c¸c c«ng ty nµy víi thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Sµn giao dÞch sÏ gióp doanh nghiÖp t¹o thªm mét kªnh b¸n hµng cã hiÖu qu¶ vµ phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi h¬n tÊt c¶ c¸c h×nh thøc ®· cã tr­íc ®©y. Vµ dÜ nhiªn khi tham gia sµn giao dÞch, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ cã thªm nhiÒu c¬ héi gÆp gì vµ ®èi tho¹i trùc tiÕp víi c¸c nhµ nhËp khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ quèc tÕ. Tuy vËy, mét trong nh÷ng h¹n chÕ cña doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ thiÕu vµ yÕu nh÷ng kiÕn thøc vÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, luËt ph¸p th­¬ng m¹i cïng c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö. V× vËy, khi x©y dùng sµn giao dÞch, c¸c nhµ tæ chøc nªn th­êng xuyªn cã nh÷ng ho¹t ®éng hç trî, t­ vÊn, gi¶i quyÕt nh÷ng v­íng m¾c, khã kh¨n gÆp ph¶i trong qu¸ tr×nh giao dÞch. Trªn sµn giao dÞch, c¸c h×nh ¶nh, th«ng tin vÒ s¶n phÈm ®­îc tr­ng bµy cho ng­êi xem thÊy râ, nÕu cã nh÷ng th¾c m¾c g×, doanh nghiÖp cã thÓ gi¶i ®¸p ngay cho kh¸ch hµng. §©y lµ lîi thÕ gióp doanh nghiÖp n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho s¶n phÈm cña m×nh. Tuy nhiªn, viÖc mua b¸n trªn sµn giao dÞch cã lµm t¨ng nguy c¬ vi ph¹m b¶n quyÒn vÒ nh·n hiÖu, mÉu m·, kiÓu d¸ng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp hay kh«ng? §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, gi¶i ph¸p tèt nhÊt cho doanh nghiÖp lµ nhanh chãng ®¨ng ký b¶n quyÒn vÒ kiÓu d¸ng, chÊt l­îng, mÉu m· s¶n phÈm cña m×nh ®ång thêi còng nªn lu«n ®æi míi, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm ®Ó t¹o sù hÊp dÉn ®èi víi kh¸ch hµng. Trªn thùc tÕ, hµng thñ c«ng mü nghÖ lµ s¶n phÈm chñ yÕu ®­îc lµm b»ng tay nªn viÖc “nh¸i” trªn Sµn Giao dÞch trùc tuyÕn l¹i khã kh¨n h¬n ë ngoµi. Trªn c¸c trang web, c¸c s¶n phÈm chØ ®­îc biÓu hiÖn b»ng nh÷ng tÊm ¶nh chôp ë nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau mµ th«i. NÕu cã b¾t ch­íc th× chØ b¾t ch­íc ®­îc kiÓu d¸ng, mÉu m· cßn chÊt l­îng, kÕt cÊu cña nã th× l¹i ph¶i cÇm s¶n phÈm trªn tay míi cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc. V× thÕ vÊn ®Ò b¶n quyÒn, mÉu m·, kiÓu d¸ng kh«ng ph¶i chØ lªn sµn giao dÞch míi bÞ vi ph¹m mµ nã ®· cã tõ tr­íc ®ã rÊt l©u. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®¨ng ký víi Nhµ n­íc b¶n quyÒn s¶n phÈm cña m×nh míi lµ c¸ch ®Ó cøu m×nh, ®Ó s¶n phÈm cña m×nh kh«ng bÞ ®¸nh c¾p, b¾t ch­íc. Trªn ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam giai ®o¹n 2001- 2010. Hy väng r»ng, trong t­¬ng lai ngµnh hµng nµy ngµy cµng ph¸t triÓn lín m¹nh vµ kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ trÝ cña m×nh trªn tr­êng quèc tÕ. Tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn ®Èy nhanh nhÞp ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸. LiÖu ®iÒu ®ã cã trë thµnh sù thËt hay kh«ng? Cßn phô thuéc rÊt nhiÒu vµo viÖc thùc hiÖn mét c¸ch thiÕt thùc, linh ho¹t c¸c gi¶i ph¸p trªn cña Nhµ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp.